Wymagania na poszczególne oceny – podręcznik „ Historia wokół
advertisement
Wymagania na poszczególne oceny – podręcznik „ Historia wokół nas.” Klasa 5 Temat lekcji Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: CZĘŚĆ I. CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI podręcznik chronologia i jej zeszyt ćwiczeń znaczenie dla pracy historyka podział dziejów na ery i epoki porządkowanie 1. Chronologia – dziejów nauka o mierzeniu w kolejności czasu. chronologicznej 2. Epoki historyczne oś czasu, i wielkie określanie wieku wydarzenia. umieszczanie 3. Fakty historyczne wydarzeń na osi i daty. czasu 4. Oś czasu, czyli jak pojęcia: porządkujemy chronologia, kolejność nasza era, przed wydarzeń. naszą erą, epoki historyczne, starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność Uczymy posługiwać się czasem historycznym. I. Chronologia wyjaśnia, do historyczna. czego służy oś Uczeń posługuje się czasu podstawowymi wymienia epoki określeniami czasu historyczne historycznego: okres rozumie, co p.n.e., n.e., oznacza pojęcie tysiąclecie, wiek, chronologia rok; wyjaśnia pojęcia: przyporządkowuje tysiąclecie, wiek, fakty historyczne półwiecze datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością. umieszcza daty na osi czasu w kolejności chronologicznej wyjaśnia skróty p.n.e., n.e. określa wiek danego wydarzenia wymienia epoki historyczne w kolejności chronologicznej oblicza czas, jaki upłynął między wydarzeniami określa wiek charakteryzuje wydarzeń epoki historycznych historyczne i połowę wieku bezbłędnie umieszcza daty wymienia wydarzenie, jakie zostało uznane na osi za początek naszej chronologicznej ery i określa, czy jest to pierwsza, zna daty graniczne epok historycznych, czy druga wie, co się wtedy połowa wieku wydarzyło wyjaśnia, czym są fakty historyczne podaje definicję chronologii samodzielnie układa oś czasu swojej rodziny, przedstawia wydarzenia w porządku chronologicznym i je opisuje 2 1 Temat lekcji Jak wyglądała cywilizacja nad Eufratem i Tygrysem? 1. Kraina między rzekami. 2. Rzeka to życie, i to całkiem wygodne. 3. Potężne mury miast. 4. U wrót świątyni. 5. Pismo i inne wynalazki mieszkańców Mezopotamii. 6. Co to jest prawo i po co je wymyślono? Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania podręcznik położenie geograficzne zeszyt ćwiczeń Mezopotamii mapa sieć kanałów nawadniających i ich znaczenie dla rolnictwa życie codzienne w Mezopotamii lud Sumerów architektura i wynalazki starożytnych Sumerów prawo Hammurabiego pojęcia: Babilonia, miasto-państwo, ziggurat, pismo klinowe, cywilizacja, kanał nawadniający, prawo, kodeks Odniesienia do podstawy programowej Temat spoza PP. III. Tworzenie narracji historycznej. Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: wskazuje na mapie Mezopotamię na podstawie ilustracji omawia wygląd bramy Isztar wyjaśnia, czym było pismo klinowe wymienia co najmniej jeden wynalazek Sumerów wie, kim był Hammurabi wskazuje na mapie Tygrys i Eufrat krótko omawia znaczenie kanałów nawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii wie, kim byli Sumerowie na podstawie ilustracji opisuje wygląd zigguratu wymienia wynalazki Sumerów zna zasadę kodeksu Hammurabiego „oko za oko, ząb za ząb” Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: wyjaśnia pojęcie cywilizacja omawia życie codzienne i zajęcia Sumerów opowiada, jak wyglądały miasta w Mezopotamii wyjaśnia pochodzenie nazwy Babilonia omawia wygląd babilońskich świątyń i religijność Sumerów wskazuje na osi czasu datę wynalezienia pisma Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: charakteryzuje położenie geograficzne Mezopotamii z uwzględnieniem wpływu środowiska na życie ludzi omawia znaczenie wynalezienia koła i pisma dla rozwoju człowieka wymienia nauki, które rozwinęły się w Babilonii wyjaśnia, dlaczego Mezopotamia uważana jest za obszar, w którym narodziła się pierwsza cywilizacja wskazuje obszar Mezopotamii na mapie Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: samodzielnie analizuje tekst źródłowy dotyczący praw ustanowionych przez Hammurabiego wskazuje wpływy cywilizacji babilońskiej na dzieje ludzkości bezbłędnie posługuje się osią czasu; odczytuje czas trwania cywilizacji Mezopotamii pamięta, że wynalezienie pisma uczeni uznali za początek epoki starożytności 1 2 Temat lekcji Poznajemy życie starożytnych Egipcjan. Jak wyglądało życie mieszkańców Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej podręcznik położenie geograficzne zeszyt ćwiczeń Egiptu mapa znaczenie Nilu i jego wylewów dla rozwoju Egiptu egipskie rolnictwo i handel życie codzienne w egipskim domu faraon – władca Egiptu wierzenia starożytnych Egipcjan społeczeństwo egipskie – rolnicy, urzędnicy i kapłani piramidy i papirus pojęcia: faraon, mumia, piramidy, papirus Temat spoza PP. III. Tworzenie narracji historycznej. podręcznik położenie geograficzne zeszyt ćwiczeń Palestyny mapa Temat spoza PP III. Tworzenie narracji Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: wskazuje na mapie Egipt i Nil wyjaśnia, kim był faraon na podstawie ilustracji omawia wygląd piramidy podaje kilka informacji na temat pozycji kapłanów w państwie egipskim wyjaśnia pojęcia: faraon, piramida, papirus, mumia wymienia imiona kilku egipskich bogów opowiada, jak wyglądało życie codzienne w starożytnym Egipcie wyjaśnia, dlaczego Egipcjanie mumifikowali ciała zmarłych omawia, czym zajmowali się w Egipcie urzędnicy i pisarze na podstawie ilustracji omawia symbole władzy faraona wyjaśnia, dlaczego Egipt nazywano darem Nilu charakteryzuje podział społeczeństwa egipskiego omawia pracę egipskich rolników wyjaśnia, jak produkowano papirus omawia religijność starożytnych Egipcjan charakteryzuje zakres władzy faraona pokazuje na mapie Palestynę i wyjaśnia, pokazuje na mapie charakteryzuje drogę Abrahama położenie z Ur do Kanaan geograficzne Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: charakteryzuje wskazuje wpływy życie codzienne kultury w starożytnym starożytnego Egipcie Egiptu na kulturę współczesną omawia znaczenie odkrycia grobu przygotowuje Tutenchamona prezentację na dla poznania temat zabytków kultury z czasów starożytnego starożytnych, Egiptu jakie do dziś można zobaczyć wyjaśnia, na czym polegał w Egipcie hierarchiczny podział społeczeństwa egipskiego porównuje religię wskazuje Izraelitów do podobieństwa wierzeń i różnice między 1 1 3 Temat lekcji starożytnej Palestyny? 1. Ziemia Obiecana. 2. Trudna droga do Ziemi Obiecanej. 3. Wiara w jedynego Boga. 4. O tym, jak powstało królestwo Izraela. 5. Walka Dawida z Goliatem. 6. O wielkich królach Izraela. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Abraham i jego wędrówka do Ziemi Obiecanej Mojżesz i wyprowadzenie Izraelitów z Egiptu Dziesięcioro Przykazań Walka Dawida z Goliatem świątynia Salomona w Jerozolimie i Arka Przymierza Biblia – Stary Testament pojęcia: Ziemia Obiecana, Arka Przymierza, Biblia, Stary Testament podręcznik znaczenie pisma Jak powstawało zeszyt ćwiczeń dla dziejów pismo? człowieka Znaczenie pisma pojęcia: pismo dla ludzkości. obrazkowe, pismo klinowe, hieroglify, alfabet Odniesienia do podstawy programowej historycznej. Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: dlaczego została nazwana Ziemią Obiecaną wie, kim byli Abraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon na podstawie ilustracji omawia wygląd świątyni Salomona Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Palestyny starożytnych streszcza opowieść o walce Dawida Egipcjan wyjaśnia, dlaczego z Goliatem Izraelici trafili do i Sumerów Egiptu wyjaśnia, skąd omawia Izraelici otrzymali omawia znaczenie symbolikę Dziesięcioro Dziesięciorga Świątyni Przykazań Przykazań Jerozolimskiej wie, czym była wie, kim byli Filistyni wyjaśnia Arka Przymierza i jaką rolę odegrali znaczenie wyjaśnia pojęcia: w historii powiedzenia Biblia, Stary Izraela „walka Dawida Testament, Arka z Goliatem” Przymierza, Tora wie, czym jest Ściana Płaczu 9. Fundamenty własnymi słowami podaje przykłady Europy. wyjaśnia, czym pisma Uczeń: jest pismo obrazkowego 1) wyjaśnia i przykłady pisma wymienia co znaczenie najmniej dwa alfabetycznego wynalazku pisma dla rodzaje dawnego wie, kto wynalazł wspólnoty ludzkiej. pisma najstarszy alfabet Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: religią Izraelitów a religią Egipcjan i Sumerów podaje definicję przedstawia samodzielnie pojęcia pismo ewolucję pisma formułuje – od pisma wypowiedź na krótko charakteryzuje rysunkowego do temat „ewolucja różne rodzaje pisma alfabetycznego pisma – od pisma obrazkowego do omawia znaczenie ocenia, który pisma dla rozwoju rodzaj pisma współczesnego 1 4 Temat lekcji 1. Ludzie i pismo. 2. Materiały pisarskie. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania fenicki, alfabet grecki, alfabet rzymski, średniowieczna łacina dawne materiały pisarskie: tabliczki z gliny, papirus, skorupki rozbitych naczyń, pergamin Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: podaje przykłady materiałów piśmienniczych Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: wymienia najstarsze materiały piśmiennicze wyjaśnia pojęcia: pergamin, papirus Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: ludzkości porównuje pismo obrazkowe z pismami fonetycznymi potrafi dopasować rodzaj materiału pisarskiego do rodzaju pisma Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: wywarł największy wpływ na rozwój ludzkości potrafi dopasować rodzaj materiału pisarskiego do rodzaju pisma – wyjaśnia, dlaczego właśnie taki rodzaj materiału pisarskiego był używany Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: alfabetu” CZĘŚĆ II. STAROŻYTNI GRECY 5 Temat lekcji Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej podręcznik położenie Poznajemy życie w zeszyt ćwiczeń geograficzne Atenach Grecji mapa peryklejskich Hellada i Hellenowie 1. Kraina Greków. kolonizacja 2. Życie w greckiej grecka polis. greckie polis 3. Na greckiej agorze. co się działo na 4. W greckim domu. greckiej agorze życie codzienne starożytnych Greków pojęcia: polis, kolonizacja 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 1) opisuje życie w Atenach peryklejskich. podręcznik demokracja ateńska zeszyt ćwiczeń mapa Perykles – najwybitniejszy przywódca Aten wychowanie spartańskie wygląd i uzbrojenie 1. Ateny – państwo spartańskiego wolnych obywateli. hoplity 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich. Porównujemy sytuację mieszkańców dwóch największych polis greckichAten i Sparty Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: wskazuje na mapie Grecję na podstawie rysunku omawia życie codzienne w greckiej polis wie, co oznacza pojęcie Hellada i Hellenowie własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja na podstawie ilustracji omawia budowę greckich statków handlowych wie, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia pojęcie agora wyjaśnia pojęcia: barbarzyńca, kolonie, polis omawia położenie omawia geograficzne przyczyny i warunki naturalne i skutki Grecji kolonizacji greckiej wyjaśnia, kto w greckim polis mógł wie, czym zostać obywatelem zajmowała się rada pięciuset opisuje funkcje greckiej agory opisuje życie codzienne greckiej rodziny na podstawie materiału ikonograficznego opisuje grecki dom porównuje demokrację ateńską ze współczesnym ustrojem Polski wskazuje na mapie Ateny i Spartę wyjaśnia, jak funkcjonowała demokracja ateńska wyjaśnia, co oznacza, że Sparta była państwem wyjaśnia, do czego służyły ostrakony krótko omawia najważniejsze cechy demokracji ateńskiej wie, kim byli: Perykles, Miltiades, Leonidas przedstawia porównuje ustrój w kolejności Aten i Sparty, chronologicznej wskazuje zalety najważniejsze bitwy i wady każdego wojen greckoz nich perskich przedstawia na mapie i szcze charakteryzuje ustrój Sparty gółowo omawia przebieg wojen wyjaśnia, kim byli Persowie i dlaczego grecko-perskich ruszyli z wyprawą korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych wyszukuje informacje o „polskich Termopilach” i przygotowuje na ten temat prezentację 1 1 6 Temat lekcji 2. Sparta – państwo żołnierzy. 3. W obronie przed wspólnym wrogiem. 4. Wojny Greków z Persami. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Persja – zagrożenie dla greckich polis wojny Greków z Persami Leonidas i klęska w wąwozie Termopile jako przykład wielkiej odwagi i patriotyzmu greckie okręty bojowe pojęcia: obywatel, demokracja, zgromadzenie ludowe, agora, wychowanie spartańskie, hoplita podręcznik narodziny filozofii Poznajemy zeszyt ćwiczeń Herodot – ojcem osiągnięcia historii starożytnych wielcy greccy Greków w filozofowie: zakresie kultury. Heraklit z Efezu, Sokrates, Platon Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: żołnierzy wie, z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e. 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich, używając pojęć: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: i Kserkses, na podstawie ilustracji opisuje uzbrojenie hoplity krótko omawia przebieg i wynik wojen greckoperskich Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: przeciwko państwom greckim wyjaśnia, na czym polegało spartańskie wychowanie wymienia co krótko omawia wyjaśnia, skąd się porównuje najmniej jednego przebieg wzięła filozofia igrzyska z wielkich greckich starożytnych starożytne do omawia poglądy filozofów igrzysk Platona igrzysk i Arystotelesa na nowożytnych, wie, w którym wymienia cechy wieku p.n.e. charakterystyczne temat dobra wskazuje cechy odbyły się religijności wspólne przedstawia przebieg samodzielnie zbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX 1 7 Temat lekcji 1. Najtrudniejsze pytania. 2. W poszukiwaniu dobra. 3. O laur zwycięstwa, czyli coś dla tych, którzy lubią sport. 4. Na Olimpie. 5. Wszystko dla bogów. 6. Bogowie i herosi. 7. Muzyka i teatr. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania i Arystoteles starożytne igrzyska i olimpiada bogowie i herosi starożytnych Greków w greckim teatrze greckie malarstwo wazowe pojęcia: filozofia, polityka, ambrozja, mit, olimpiada, igrzyska, kultura, teatr, mitologia, Olimp, bogowie olimpijscy, świątynia grecka, teatr grecki Odniesienia do podstawy programowej teatr, filozofia, bogowie olimpijscy (Zeus, Atena, Apollo), mity (Herakles, Odyseusz), olimpiada. Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: pierwsze igrzyska starożytne wymienia kilku greckich bogów opowiada co najmniej jeden mit wie, że Grecy byli twórcami teatru na podstawie ilustracji omawia wygląd teatru greckiego Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: starożytnych Greków wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i Arystoteles wyjaśnia pojęcia: filozofia, olimpiada, igrzyska, mit, ambrozja, teatr, Olimp, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: starożytnych igrzysk opowiada mity o Heraklesie i Odyseuszu wyjaśnia, dlaczego Herodota nazywamy ojcem historii wymienia greckich bogów i dziedziny, jakimi się opiekowali Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: i różnice wieku porównuje teatr wymienia słowa grecki do teatru pochodzenia współczesnego greckiego (np.: gimnazjum, łączy pochodzenie igrzysk geografia, z obchodami świąt biologia, stadion, na cześć Zeusa, biblioteka) a korzenie teatru z uroczystościami na cześć Dionizosa 8 Temat lekcji Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania podręcznik Akropol – wzgórze wielu zeszyt ćwiczeń świątyń porządki architektoniczne greckich kolumn greckie rzeźby 1. Świątynie na i ich znaczenie dla Akropolu. rozwoju sztuki 2. Rzeźby, kamienne pojęcia: Akropol, posągi i malowidła. świątynia Ateny, Zeus Olimpijski, Fidiasz greckie malarstwo wazowe – styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy Czy Grecy to najwięksi architekci i rzeźbiarze starożytności? Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: na podstawie umieszcza na osi wymienia cechy ilustracji omawia chronologicznej charakterystyczne wygląd Akropolu V w. p.n.e. – okres greckiej architektury rozkwitu kultury wymienia co opowiada, jak Grecy najmniej jedną greckiej rzeźbili i ozdabiali cechę rzeźby i posągi wymienia porządki charakterystyczną architektoniczne charakteryzuje styl greckich rzeźb greckich kolumn czarnofigurowy i posągów i czerwonofigurowy wie, komu była poświęcona greckiego malarstwa odróżnia styl czarnofigurowy od największa wazowego czerwonofigurowe świątynia go ateńskiego Akropolu opowiada, jak wyglądał Partenon wie, kim był Fidiasz 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) opisuje życie w Atenach peryklejskich. Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: wyjaśnia, na wskazuje wpływy czym polegał architektury wpływ kultury greckiej na style greckiej na inne architektoniczne regiony Morza późniejszych Śródziemnego epok i Morza Czarnego samodzielnie zastanawia się, jakim źródłem historycznym są dla nas dzieła sztuki 1 CZĘŚĆ III. STAROŻYTNI RZYMIANIE Jak doszło do powstania Rzymu? Poznajemy system sprawowania władzy w starożytnym Rzym podręcznik położenie geograficzne zeszyt ćwiczeń Rzymu i jego rozwój terytorialny życie codzienne w starożytnym Rzymie założenie Rzymu 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 2) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu. wskazuje na mapie Półwysep Apeniński wskazuje na osi chronologicznej wiek, w którym założono Rzym na podstawie ilustracji opisuje podaje datę założenia Rzymu wyjaśnia pojęcie Imperium Rzymskie wymienia uprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, omawia położenie porównuje i warunki opowieści geograficzne Rzymu o założeniu Rzymu wymienia przyczyny rozwoju Rzymu z ustaleniami historyków opowiada o rzymskim senacie na podstawie planu omawia wyjaśnia, w jakich okolicznościach rozwój porównuje ustrój demokracji rzymskiej ze współczesną demokracją 1 9 Temat lekcji 1. O mieście na siedmiu wzgórzach. 2. Rzym i jego mieszkańcy. 3. O wilczycy, podróżniku i o tym, jak powstał Rzym. 4. O królach i urzędnikach rzymskich. Jak Rzym z republiki stał się cesarstwem? 1. Pod znakiem Marsa. 2. Sukcesy wodzów i koniec republiki. 3. Juliusz Cezar. 4. Oktawian i początek Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej i legendy związane z tym wydarzeniem Rzym republiką pojęcia: senat, zgromadzenie ludowe, republika, trybun ludowy, konsul podręcznik legiony rzymskie i ich podboje zeszyt ćwiczeń uzbrojenie legionisty wielcy wodzowie – Hannibal, Cezar zwycięstwa Cezara i upadek republiki Oktawian August i początek cesarstwa Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: wygląd rzymskiej ulicy opowiada co najmniej jedną legendę związaną z założeniem Rzymu własnymi słowami wyjaśnia pojęcie republika wie, że językiem Rzymian była łacina 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu. na podstawie ilustracji omawia strój i uzbrojenie rzymskiego legionisty wie, kim byli Hannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August umieszcza na osi chronologicznej I wiek p.n.e. własnymi słowami Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: trybunów ludowych Rzym stał się i konsulów republiką opowiada legendy na osi o założeniu Rzymu chronologicznej wie, kto mógł umieszcza daty zostać senatorem założenia Rzymu wyjaśnia, dlaczego i wprowadzenia wilczyca jest republiki symbolem Rzymu podaje pochodzenie słowa republika wyjaśnia pojęcia: termy, akwedukty wymienia przyczyny podbojów Rzymian wskazuje na mapie Kartaginę i Galię wyjaśnia pojęcia: dyktator, cezar, centurion, legat omawia sposób dojścia Cezara do władzy wskazuje na mapie największy zasięg Imperium Rzymskiego wyjaśnia różnicę między republiką a cesarstwem charakteryzuje sposób walki Galów wie, w jakich okolicznościach wznoszono łuki tryumfalne Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: terytorialny Rzymu porównuje ustrój republikańskiego Rzymu z demokracją ateńską – wskazuje podobieństwa i różnice wyjaśnia, omawia wpływ dlaczego wybitnych wodzowie jednostek rzymskich (Hannibal, Cezar, legionów Oktawian August) z czasem sięgali na dzieje Rzymu po władzę wymienia państwa starożytne, które zostały podbite przez Rzym 1 10 Temat lekcji Środki dydaktyczne cesarstwa. Poznajemy podręcznik największe zeszyt ćwiczeń osiągnięcia architektoniczne starożytnych Rzymian. . 1. Prawo rzymskie. 2. Architekci i artyści. 3. Akwedukty, drogi i mosty. Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej pojęcia: dyktator, legion, legionista, centurion, legat, cezar, cesarstwo prawo rzymskie rzymskie drogi wodociągi i mosty pojęcia: prawo rzymskie, Panteon, Forum Romanum, akwedukt, termy Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: wyjaśnia pojęcia: wyjaśnia, czym cesarstwo, legion, były prowincje legionista rzymskie i jaka była rola namiestników wyjaśnia, skąd pochodzi słowo cesarz 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając terminu prawo rzymskie. wymienia prawo wie, czym był rzymskie jako Panteon podstawę opisuje Forum współczesnego Romanum jako prawa centrum życia starożytnego wymienia największe Rzymu osiągnięcia na podstawie Rzymian: drogi, informacji opisuje akwedukty i mosty sposób budowania na podstawie ilustracji omawia rzymskich dróg wygląd rzymskiej ulicy Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: krótko omawia wojny Rzymu z Kartaginą omawia władzę cesarzy, wymienia ich prerogatywy podaje przykłady podaje przykłady wymienia zasad rzymskiego rzymskich państwa Europy, prawa, stosowanych budowli, które Afryki i Azji, do dziś możemy oglądać w których można także dzisiaj zobaczyć opisuje sposób budowania pozostałości wyjaśnia, rzymskich dróg dlaczego dla rzymskich dróg, starożytnych akweduktów wskazuje przykłady naśladowania przez Rzymian ważne i mostów Rzymian architektury było budowanie greckiej dróg wyjaśnia powiedzenie „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” 1 11 Temat lekcji Jak wyglądała organizacja społeczeństwa starożytnego Rzymu. 1. Co Rzymianie robili, gdy nie wojowali? 2. Religia Rzymian. 3. Igrzyska Rzymian. 4. Ludzie wolni i niewolnicy. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania podręcznik rola rodziny w społeczeństwie zeszyt ćwiczeń rzymskim życie codzienne Rzymian religia i bogowie Rzymian igrzyska – walki gladiatorów, przedstawienia teatralne i wyścigi rydwanów społeczeństwo Imperium Rzymskiego – ludzie wolni i niewolnicy pojęcia: Trójca Kapitolińska, Panteon, walki gladiatorów, Koloseum, wyścigi rydwanów, Cyrk Wielki Odniesienia do podstawy programowej 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 3) charakteryzuje osiągnięcia Rzymu, używając pojęć i terminów: drogi, wodociągi. Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: na podstawie ilustracji omawia wygląd domu bogatego Rzymianina wymienia kilku rzymskich bogów wie, kim byli gladiatorzy wymienia przykładowe rozrywki Rzymian wyjaśnia pojęcie niewolnik wyjaśnia, jaką pozycję miała rodzina w społeczeństwie rzymskim wyjaśnia, jacy bogowie tworzyli Trójcę Kapitolińską omawia wygląd i przeznaczenie Panteonu wie, co się odbywało w Koloseum i w Cyrku Wielkim wyjaśnia pojęcia: igrzyska, amfiteatr Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: omawia religię Rzymian charakteryzuje ulubione rozrywki Rzymian – wyścigi rydwanów i walki gladiatorów wie, w jaki sposób zdobywano niewolników w Imperium Rzymskim Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: porównuje religię samodzielnie Rzymian przygotowuje i Greków, wypowiedź na wskazuje temat sieci dróg podobieństwa rzymskich, i różnice wykorzystuje informacje poza wskazuje, czym różniły się podręcznikowe – igrzyska greckie encyklopedie, od igrzysk literaturę rzymskich przedmiotu, internet porównuje pozycję ludzi wolnych i niewolników w cesarstwie rzymskim 1 12 Temat lekcji Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Opisujemy jak podręcznik nauczanie doszło do Jezusa zeszyt ćwiczeń narodzin i z Nazaretu rozwoju działalność chrześcijaństwa. apostołów rozwój 1. Jezus z Nazaretu. chrześcijaństwa 2. Początki w Imperium chrześcijaństwa. Rzymskim 3. Czym jest tolerancja – tolerancja? poszanowanie prawa innych pojęcia: Mesjasz, Dobra Nowina, ewangelie, apostołowie, przypowieści, chrześcijaństwo, tolerancja Dlaczego upadło Cesarstwo Rzymskie? 1. Co złego stało się w imperium? 2. Ludzie z długimi podręcznik kryzys Imperium Rzymskiego zeszyt ćwiczeń najazdy barbarzyńców – Wandalowie i Hunowie podział cesarstwa Odniesienia do podstawy programowej 9. Fundamenty Europy. Uczeń: 4) opisuje narodziny chrześcijaństwa i jego rozpowszechnienie w czasach starożytnych. Temat spoza PP. Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: wskazuje na osi wymienia symbole czasu I w. n.e. pierwszych chrześcijan wskazuje na mapie Palestynę wyjaśnia, kogo nazywamy wie, kim był Jezus z Nazaretu chrześcijanami wie, że narodziny umieszcza na osi Jezusa uznano za chronologicznej początek naszej wiek, w którym ery (n.e.) chrześcijanie mogli wyznawać wyjaśnia pojęcia: apostoł, Ewangelia, swoją religię bez narażenia się na prześladowania wyjaśnia pojęcia: Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz omawia symbolikę wskazuje na chrześcijańską mapie kraje, w których wyjaśnia, dlaczego pierwsi chrześcijanie apostołowie modlili się głosili naukę w katakumbach Jezusa podaje przyczyny charakteryzuje i przebieg nauczanie prześladowań Jezusa chrześcijan w Rzymie krótko omawia działalność apostołów Piotra i Pawła z Tarsu wskazuje na osi chronologicznej V w. n.e. wyjaśnia pojęcie barbarzyńca wskazuje na mapie Rzym i Konstantynopol podaje współczesne omawia wyszukuje znaczenia słów dziedzictwo informacje na wandal i barbarzyńca cywilizacji temat dalszych rzymskiej losów cesarstwa podaje daty podziału cesarstwa na wschodniorzymsk wyjaśnia, na czym wschodnie polegała iego i zachodnie oraz datę przewaga upadku cesarstwa militarna plemion wymienia przyczyny słabości cesarstwa rzymskiego wskazuje na mapie kierunki podbojów Hunów na podstawie informacji pozapodręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać dziś religię na całym świecie, czy są miejsca, gdzie są prześladowani podaje przykłady nietolerancji w dzisiejszym świecie 1 1 13 Temat lekcji brodami. 3. Z Rzymu do Konstantynopola. 4. Kto pokonał Rzym? 5. To, co najcenniejsze – dziedzictwo cywilizacji rzymskiej. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: wymienia plemiona Wandalów i Hunów rzymskiego na wschodnie i zachodnie upadek cesarstwa rzymskiego Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: i Wandalów Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: zachodniego Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: barbarzyńskich nad Rzymianami CZĘŚĆ IV. W PAŃSTWIE KRÓLA FRANKÓW I W ŚREDNIOWIECZNEJ POLSCE Poznajemy funkcjonowanie państwa polskiego w czasach Mieszka I. 1. Polanie i inne plemiona. 2. Co się wydarzyło w roku 966? 3. Ubrani w kolczugi. 4. Zwycięstwa podręcznik plemiona słowiańskie – zeszyt ćwiczeń Polanie i Wiślanie dynastia Piastów Mieszko I pierwszym władcą Polski zasięg terytorialny państwa Mieszka chrzest Polski drużyna książęca zwycięstwo Mieszka I pod Cedynią pojęcia: Polanie, 10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 2) wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I; 3) opisuje panowanie Mieszka I, umiejscawiając je w czasie i używając pojęć: plemię, gród, drużyna, książę. wskazuje na mapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan określa wiek, w którym panował Mieszko I na podstawie ilustracji opisuje wygląd grodu wie, co wydarzyło się w 966 roku wymienia państwo, wskazuje na na podstawie mapy mapie omawia rozwój najważniejsze terytorialny państwa grody Polan Mieszka i Wiślan wymienia przyczyny przyjęcia chrztu omawia okoliczności przez księcia Polan przyjęcia chrztu omawia znaczenie przez Mieszka I przyjęcia chrztu przez Mieszka I wie, kim była Dobrawa opisuje znaczenie i zadania drużyny książęcej wyjaśnia pojęcia: porównuje samodzielnie wierzenia analizuje teksty Słowian do religii źródłowe chrześcijańskiej dotyczące panowania wyjaśnia, dlaczego Mieszka I chrześcijaństwo przyszło do nas z Czech, a nie z cesarstwa niemieckiego 1 14 Temat lekcji Mieszka. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Wiślanie, plemię, książę, kmieć, chrzest Polski, Gniezno, ród, Mieszko, drużyna książęca, wojowie, kasztelan, gród obronny, włościanie, biskupstwo, „budowniczy państwa polskiego” podręcznik Bolesław Chrobry następcą zeszyt ćwiczeń Mieszka I misja chrystianizacyjna św. Wojciecha do Prusów Drzwi 1. Książę Bolesław Gnieźnieńskie i misjonarz z Pragi. zabytkiem sztuki 2. Wyprawa średniowiecznej św. Wojciecha i źródłem do Prusów. historycznym Jaką rolę w historii Polski odegrał św. Wojciech? Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: z którym Mieszko I prowadził zwycięskie wojny 10. Państwo wie, kim był polskie za Piastów. św. Wojciech Uczeń: i dokąd udał się 4) uwzględnia z misją postać wyjaśnia pojęcie św. Wojciecha. poganin wskazuje na mapie miejsce pochowania św. Wojciecha wie, co przedstawiają Drzwi Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: plemię, ród, książę, Piastowie, chrzest, gród obronny, drużyna, danina zna datę 972 i wie, co się wtedy wydarzyło wie, kto został opisuje wyprawę następcą Mieszka I biskupa Wojciecha do Prusów pokazuje na mapie tereny wyjaśnia, dlaczego zamieszkane Bolesław Chrobry przez Prusów pomógł biskupowi zorganizować krótko opowiada o wyprawie wyprawę biskupa chrystianizacyjną Wojciecha wyjaśnia, dlaczego Drzwi Gnieźnieńskie analizuje tekst samodzielnie źródłowy gromadzi informacje na na podstawie przedstawień na temat patronów Drzwiach Polski Gnieźnieńskich omawia rolę opowiada żywot sztuki – rzeźb, św. Wojciecha malowideł – w przekazywaniu wiernym informacji o świętych oraz zasad Pisma 1 15 Temat lekcji 3, Drzwi Gnieźnieńskie świadectwem historii. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania św. Wojciech – pierwszy patron Polski pojęcia: biskup, chrześcijaństwo, misja, Prusowie, Drzwi Gnieźnieńskie Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Gnieźnieńskie są dziełem sztuki i źródłem historycznym wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry sprowadził ciało Wojciecha do Gniezna wyjaśnia pojęcia: chrześcijaństwo, biskup, misja, patron umieszcza na osi czasu rok 997 Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: Świętego 16 Temat lekcji Opowiadamy historię spotkania Bolesława Chrobrego i cesarza Ottona III. 1. W roku 1000 w Gnieźnie. 2. Miecz Bolesława Chrobrego. 3. Królewska korona. Opowiadamy o polityce i reformach Kazimierza Wielkiego. 1. Rządy króla Kazimierza. 2. Król Kazimierz dobrym gospodarzem. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: podręcznik zjazd gnieźnieński zeszyt ćwiczeń podboje Bolesława Chrobrego Bolesław Chrobry – pierwszy król Polski pojęcia: wojowie, wyprawa wojenna, koronacja 10. Państwo umieszcza na osi polskie za Piastów. czasu rok zjazdu Uczeń: gnieźnieńskiego 4) opowiada historię oraz rok koronacji zjazdu Bolesława gnieźnieńskiego, Chrobrego uwzględniając wskazuje na postacie: św. mapie zasięg Wojciecha, Bolesłaterytorialny wa Chrobrego państwa i Ottona III. Bolesława Chrobrego opowiada o zjeździe gnieźnieńskim podręcznik panowanie Kazimierza zeszyt ćwiczeń Wielkiego wzrost znaczenia państwa polskiego i rozwój gospodarczy Kraków stolicą Polski zjazd władców europejskich i uczta 10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 5) wskazuje na mapie Kraków i państwo Kazimierza Wielkiego, umiejscawiając je w czasie; 6) opowiada wskazuje na osi chronologicznej wiek XIV wskazuje na mapie państwo polskie za czasów Kazimierza Wielkiego wyjaśnia pojęcie dyplomata wyjaśnia, kogo gościł Wierzynek Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: wymienia omawia symbolikę przyczyny i skutki włóczni św. zjazdu Maurycego gnieźnieńskiego i diademu cesarskiego wyjaśnia pojęcia: wojowie, wyprawa wskazuje na mapie wojenna, tereny podbite przez koronacja Bolesława Chrobrego na wie, co to jest Szczerbiec i skąd, wschodzie według legendy, pochodzi jego nazwa wie, kim był Otton III Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry jest uważany za dobrego władcę omawia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: na podstawie informacji pozapodręcznikowych opowiada o panowaniu Ottona III i jego wizji Europy składającej się z czterech części podaje lata wyjaśnia, dlaczego uzasadnia na podstawie panowania Kazimierz Wielki twierdzenie, że mapy Kazimierza wolał prowadzić Kazimierz Wielki w podręczniku Wielkiego działania „zastał Polskę wymienia ziemie dyplomatyczne, niż drewnianą, przyłączone do wyjaśnia pojęcie przywilej zbrojne a zostawił Polski przez murowaną” Kazimierza wymienia państwa, opisuje, jak zmienił się z którymi Kazimierz Kraków w czasach Wielkiego wyjaśnia, jakie Wilki podpisał pokój Kazimierza Wielkiego znaczenie dla państwa wyjaśnia, wymienia gości dlaczego król Kazimierza Wielkiego polskiego miała Kazimierz na uczcie kodyfikacja 1 1 17 Temat lekcji 3. W królewskiej stolicy – Krakowie. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania u Wierzynka pojęcia: mury obronne, zamek obronny, dyplomata, statuty podręcznik Akademia Krakowska – zeszyt ćwiczeń pierwszy uniwersytet w Polsce najwybitniejsi 1. Założenie absolwenci Akademii Akademii Krakowskiej. Krakowskiej 2. Wśród uczniów. pojęcia: 3. Wśród studentów. uniwersytet, 4. Wśród profesorów. uczelnia, 5. Kto opiekował się wszechnica, nauką i sztuką? profesor, żak, bakałarz, bursa, Krótka historia powstania Akademii w Krakowie Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: o panowaniu Kazimierza Wielkiego i uczcie u Wierzynka. 10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 6) opowiada o powstaniu Akademii Krakowskiej. Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: otrzymał przydomek Wielki wymienia władcę, który założył Akademię w Krakowie wyjaśnia pojęcia: uniwersytet, żak wymienia najsłynniejszych absolwentów Akademii Krakowskiej podaje datę założenia Akademii Krakowskiej wymienia władców, którzy odnowili i unowocześnili Akademię Krakowską wyjaśnia pojęcia: bakałarz, bursa, kolegium, rektor wymienia nazwę najstarszego Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: u Wierzynka Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: prawa i wybicie wspólnej dla całego kraju monety wyjaśnia, dlaczego opisuje Kazimierz Wielki znaczenie założył Akademię panowania Krakowską Kazimierza Wielkiego wymienia przedmioty wykładane i Akademii w Akademii Krakowskiej dla Krakowskiej rozwoju polskiej nauki i sztuki opisuje życie codzienne krakowskiego żaka wyjaśnia, jak były prowadzone zajęcia na uniwersytecie omawia rolę, jaką porównuje funkcjonowanie uniwersytetów w średniowieczu i w czasach współczesnych 1 18 Temat lekcji Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: kolegium, rektor podręcznik unia personalna polsko-węgierska zeszyt ćwiczeń Jadwiga królem Polski Litwa – wschodni sąsiad Polski Charakteryzujemy unia w Krewie, postać Jadwigi i ślub Jadwigi wymieniamy jej i Jagiełły zasługi dla początek rządów kultury polskiej dynastii Jagiellonów pojęcia: unia . personalna, rada 1. Jadwiga – królewska, królewna z Węgier. możnowładztwo 2. Litwa i Polska. 3. Unia w Krewie – początek dynastii Jagiellonów. Poznajemy przyczyny zawarcia unii polsko- litewskiej w XIV wieku. Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjaśnia, kto mógł zostać żakiem, a kto profesorem na uniwersytecie 17. Jadwiga i Jagiełło. Uczeń: 1) wskazuje na mapie Wielkie Księstwo Litewskie; 2) wyjaśnia przyczyny unii polsko-litewskiej; 3) charakteryzuje osobę Jadwigi i wymienia jej zasługi dla kultury polskiej. wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Królestwo Węgierskie, Wielkie Księstwo Litewskie wyjaśnia, jak to się stało, że Władysław Jagiełło został królem Polski wymienia nazwę dynastii, której początek dał Władysław Jagiełło Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: odgrywał rektor na uniwersytecie wyjaśnia pojęcie charakteryzuje unia personalna sytuację Litwy przed zawarciem unii podaje datę 1385 i wie, co się wtedy z Polską wydarzyło wyjaśnia, w jaki sposób król wymienia przyczyny i skutki Władysław Jagiełło zawarcia unii i królowa Jadwiga polsko-litewskiej dbali o rozwój nauki w Krewie i sztuki w Polsce wyjaśnia, kim byli trubadurzy wyjaśnia, dlaczego Akademia Krakowska nosi nazwę Uniwersytet Jagielloński opisuje średniowieczne rozrywki i zabawy wyjaśnia, jaki wpływ miało możnowładztwo małopolskie na wybór męża dla Jadwigi na podstawie tekstu źródłowego wymienia cechy charakteru Władysława Jagiełły na podstawie ilustracji w podręczniku omawia wygląd herbu Polski i Litwy 1 19 Temat lekcji Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: 4. Panowanie Jadwigi i Jagiełły. Opowiadamy o podręcznik konflikty polskoprzyczynach i krzyżackie zeszyt ćwiczeń skutkach bitwy Malbork stolicą pod Grunwaldem. państwa krzyżackiego 1. Najazdy wojna polskoKrzyżaków. krzyżacka 2. Przygotowania do bitwa pod bitwy. Grunwaldem 3. Wielka bitwa pod pojęcia: wielki Grunwaldem. mistrz, wielki 4. Skutki bitwy – książę litewski, wyprawa pod rycerstwo Malbork. 17. Jadwiga na podstawie i Jagiełło. ilustracji opisuje Uczeń: wygląd zamku 4) opowiada w Malborku o przyczynach wskazuje na i skutkach bitwy pod mapie Pomorze Grunwaldem. Gdańskie podaje datę bitwy pod Grunwaldem, wie, czyim zwycięstwem się zakończyła wymienia wyjaśnia, dlaczego omawia skutki przyczyny i skutki państwo krzyżackie bitwy pod wojny z zakonem było zagrożeniem dla Grunwaldem krzyżackim Polski i Litwy z punktu widzenia wyjaśnia, omawia kolejne dlaczego zamek etapy wojny Krzyżaków, w Malborku był Polaków przedstawia przebieg trudny do oblężenia Malborka i Litwinów zdobycia i jego skutki wymienia wojska walczące po stronie polsko-litewskiej i walczące po stronie krzyżackiej na podstawie ilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych wskazuje na mapie miejscowości, w których do dzisiaj zachowały się krzyżackie zamki samodzielnie interpretuje teksty źródłowe Jana Długosza 1 20 Temat lekcji Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą; uczeń: Wymagania na Liczba ocenę celującą; godzin uczeń: 21
