Sygn. akt I ACa 795/08 - Sąd Apelacyjny w Warszawie

Sygn. akt I ACa 795/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 marca 2009 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący:
SA Ewa Kaniok
Sędziowie:
SA Izabella Fick - Brzeska (spr.)
SA Maria Szulc
Protokolant:
st. sekr. sąd. Agnieszka Nazar
po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2009 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy z powództwa Stowarzyszenia Autorów ZAiKS
w W.
przeciwko […] sp. z o.o. w W.
o zapłatę 21 000 zł.
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2008 r.
sygn. akt II C 598/07
1. oddala apelację,
2. zasądza od Stowarzyszenia Autorów ZAiKS w W na rzecz […]sp. z
o.o. w W. kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu
kosztów zastępstwa procesowego w II instancji.
2
I A Ca 795/08
Uzasadnienie
Powód Stowarzyszenie Autorów Zaiks wniósł o zasądzenie od
pozwanego […] Spółki z ograniczona odpowiedzialnością w W. o
zasądzenie na swoją rzecz kwoty 21 000 zł tytułem zapłaty tantiem za
wystawienie w dniu […] sierpnia 2006 r. przedstawienie plenerowe utworu
„[…]”, do którego choreografię opracował J. J. Wskazano, że pozwany
naruszył autorskie prawa majątkowe wystawiając przedstawienie bez
licencji. W oparciu o zatwierdzone tabele stawka za 1 minutę choreografii w
utworze wynosi 0,1 % dochodu brutto, a czas jej trwania wynosił 20 minut i
w takim zakresie zostało ustalone wynagrodzenie.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa zarzucając wadliwe wyliczenie
dochodzonego roszczenia, gdyż łączny przychód brutto wyniósł 638 000 zł.,
a z tego żądane 2 % wynosi 12 770 zł. Podniesiono także, że powód nie
mógł udzielić wcześniej licencji, gdyż utwór powstał jako całość dopiero w
dniu jego prezentacji, a ochrona powinna obejmować całość praw do utworu,
bez podziału i wyodrębniania oddzielnie należności za choreografię.
W dniu 25 stycznia 2008 r. powód ograniczył żądanie do kwoty 12 770 zł i
cofnął powództwo w pozostałej części, na co wyraziła zgodę strona
pozwana.
Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie
umorzył postępowanie w części dotyczącej zasądzenia kwoty 8 300 zł,
oddalił powództwo w pozostałej części oraz zasądził od powoda na rzecz
pozwanego 2 400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
3
Powyższy wyrok zapadł po dokonaniu przez Sąd następujących ustaleń i
rozważań:
W dniu […] sierpnia 2006 r. w P. pozwany był organizatorem widowiska
plenerowego pod tytułem „[…]”, którego autorem muzyki był R. W., a
autorem libretta E. R.-G. Choreografia w całości powstała na zamówienie
pozwanego, na podstawie umowy zawartej z J. J. i została ona ukończona w
dniu premiery. Umowa zawarta została w dniu […] listopada 2005 r. i
zawierała szczegółowy zakres czynności oraz terminy wykonania.
J. J. w dniu […] marca 1998 r. podpisał zobowiązanie organizacyjne,
oddając pod ochronę powoda ochronę swych autorskich praw majątkowych
już
istniejących
oraz
powstałych
w
przyszłości
w
okresie
jego
przynależności do stowarzyszenia.
Przed wystawieniem widowiska plenerowego pozwany poinformował
powoda o zamiarze wystawienia widowiska oraz wniósł o udzielenie
licencji.
Zgodnie z ustaleniami z przedstawicielami kompozytora opery, miała być
podpisana umowa określająca wysokość należnych tantiem za wystawienie
całego widowiska. Wszelkie płatności na rzecz kompozytora i autora libretta
miały być płatne za pośrednictwem polskiej organizacji. Wysokość stawki za
tzw. wielkie prawa do wystawienia opery została określona na 15 %
uzyskiwanych z tego tytułu wpływów.
Zgodnie z zatwierdzoną tabelą Zaiks, wysokość tantiemy za tzw. prawa do
opery wynosi 11 %. Powód nie ma podpisanej umowy o reprezentacji w
ramach tzw. wielkich praw z Wielką Brytania, skąd pochodzą autorzy
muzyki i libretta.
Po wystawieniu widowiska w P. z choreografią J. J. powód wezwał
pozwanego do zapłaty tantiem w wysokości 0,1 % wpływów za każdą
4
minutę, łącznie 2 %. Strony nie porozumiały się w tym zakresie. Pozwany
proponował zapłatę całej kwoty 15 %.
Roszczenie powoda oparte jest o treść przepisu art. 79 ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( Dz. U. Nr 90 z 2006 r.,
poz. 631 ze zm.), z którego brzmienia wynika obowiązek naprawienia
szkody,
który
może
być
realizowany
przez
zapłatę
stosownego
wynagrodzenia w wypadku naruszenia autorskich praw majątkowych.
Kwestią więc zasadniczą w niniejszym sporze pozostawało czy pozwany
swoim działaniem naruszył autorskie prawa majątkowe uzasadniające
wyrównanie
uszczerbku
przez
zapłatę
co
najmniej
stosownego
wynagrodzenia.
Ustawa o prawie autorskim wymaga od korzystającego z utworu zawarcia
umowy na korzystanie z autorskich praw twórców (licencji) a eksploatacja
jest dopuszczalna na polach eksploatacji wyraźnie w umowie wskazanych
(art. 41 ust. 2).
W ocenie Sadu z przedstawionego przez strony materiału dowodowego
wynika, że pozwany jako producent widowiska plenerowego, opartego na
napisanej przez R. W. operze „[…]” zawarł z J. J. umowę o dzieło, której
przedmiotem było zaangażowanie go jako autora reżyserii i choreografii
widowiska
plenerowego.
Umowa
precyzowała
zakres
obowiązków
wykonawcy, jego wynagrodzenie oraz terminy oddania dzieła. Z treści
umowy nie wynikają wprost uzgodnienia stron w zakresie korzystania z
autorskich praw majątkowych J. J. do zamówionej choreografii. Była to
umowa producencka i całość praw do powstałego utworu jako całości
przysługuje pozwanemu, natomiast J. J. jest na podstawie tej umowy
współtwórcą dzieła.
Brak wyraźnych postanowień w zakresie udzielenia pozwanemu licencji na
publiczne wystawienie spektaklu z dniu […] sierpnia wymaga dokonania
5
wykładni zawartej umowy zgodnie z regułami przewidzianymi art. 65 kc. Z
treści tej umowy oraz z ustalonych okoliczności faktycznych wynika, że
zamówienie
choreografii
jednorazowym,
wyraźnie
publicznym
związane
wykonaniem
było
widowiska
przynajmniej
z
muzycznego
i
przynajmniej to pole eksploatacji umowa obejmowała, mimo, że nie zostało
to wprost wyartykułowane w jej treści. Taka wykładnia byłaby dopuszczalna
w świetle art. 64 ustawy prawo autorskie.
Nadto zważył Sąd, że zgodnie z art. 65 ustawy prawo autorskie, w razie
wątpliwości należy przyjąć, że twórca udzielił licencji. Z umowa o
przeniesienie praw mamy do czynienia wówczas, gdy zostanie tak w jej
treści wyraźnie postanowione. Jednakże, zgodnie z poglądami doktryny,
skutek taki może wynikać z jej treści. W szczególności gdy chodzi o umowę
o dzieło, na podstawie której dochodzi do stworzenia utworu. Z jej treści
wynika niezbicie, że pozwany jest jedynym producentem i zamierza w
określony sposób eksploatować dzieło.
Sad Uznał, dokonując wykładni treści umowy, że pozwany nie wkroczył w
monopol eksploatacyjny na konkretny utwór przysługujący innemu
podmiotowi. Uprawnienie do eksploatacji przez publiczne wystawienie w
dniu […] sierpnia wynikała z treści zawartej umowy o dzieło.
Z treści umowy nie wynika, że twórca upoważnił pozwanego do wykonania
dzieła nieodpłatnie, ale nie można automatycznie przyjąć, że wypłacone
wynagrodzenie ryczałtowo nie zawiera wynagrodzenia za przeniesienie praw
majątkowych w zakresie publicznego wystawienia. W tym stanie rzeczy
należy przyjąć, że ustalone umowa wynagrodzenie zawiera także opłatę z
tytułu przeniesienia majątkowych praw autorskich w przyjętym zakresie.
Z tych przyczyn należało powództwo oddalić, a w części cofniętego
powództwa postępowanie umorzyć stosownie do treści art. 203 w zw. art.
355 kpc.
6
Powyższy wyrok zaskarżony został przez powoda w części
oddalającej powództwo i orzekającej o kosztach procesu. Skarżący zarzucił
naruszenie art. 17, 45, 50 pkt 3 oraz 79 ust. 1 prawa autorskiego, art. 65 kc
oraz 299 kpc, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Skarżący wniósł o
zmianę wyroku w zaskarżonej części i uwzględnienie powództwa oraz o
zasądzenie kosztów procesu za obie instancje ewentualnie o jego uchylenie i
przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W
apelacji zawarty jest wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. J.
na okoliczność domagania się wynagrodzenia za wykorzystanie jego
wstawki baletowej w spektaklu „[…]”.
W załączniku do protokółu rozprawy pozwany zarzucił sprzeczność
istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału i
stanowiskiem obu stron postępowania.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja jest niezasadna i jako taka podlega oddaleniu.
Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I
instancji jak również dokonane rozważania prawne.
Sad Apelacyjny dopuścił dowód z przesłuchania świadka J. J.
7
W oparciu o powyższy dowód oraz materiał dowodowy zebrany w toku
postępowania przed Sądem I instancji należy przyjąć za prawidłowy wniosek
Sądu I instancji co do tego, że pozwany legitymował się licencją na
publiczne wystawienie choreografii J. J. na podstawie umowy zawartej w
dniu […] listopada 2005 r. pomiędzy świadkiem a stroną pozwaną oraz, że
wynagrodzenie, jakie strony tej umowy ustaliły za wykonanie dzieła
obejmuje także tantiemy należne J. J. za wystawienie dzieła w dniu […]
sierpnia 2006 r.
Jakkolwiek , zgodnie z art. 45 Pr.Aut. jeżeli umowa nie stanowi inaczej,
twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na
każdym odrębnym polu eksploatacji, co powoduje odrębność wynagrodzenia
za stworzenie i dostarczenie dzieła oraz za przeniesienie praw autorskich, to
w świetle zeznań św. J. J. kwestia ta pozostaje wyjaśniona. Nie może więc
mieć znaczenia powoływany przez skarżącego przepis art. 50 pkt. 3 Pr. Aut.
odnoszący się do pól eksploatacji, który to przepis spełnia funkcję ochronną
w stosunku do strony umowy jakim jest twórca.
Powód, jako podstawę prawną swego roszczenia wskazał przepis art. 79 ust.
1 Pr. Aut. wskazując, że wykorzystanie przez pozwanego choreografii J. J.
stanowiło naruszenie jego praw majątkowych uzasadniające żądanie
zapłacenia wynagrodzenia nawet w podwójnej wysokości.
Zasadnie przyjął Sąd I instancji, że brak jest podstaw do uwzględnienia
roszczenia powoda z tej podstawy.
Naruszenie autorskich praw majątkowych polega na działaniu mającym za
swój przedmiot wkroczenie z zakres cudzego prawa majątkowego, które
może nastąpić w razie podjęcia działań polegających na korzystaniu z
utworu bez zgody uprawnionego, a z taką sytuacją nie mamy do czynienia w
niniejszej sprawie.
8
Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny, w oparciu o przepis art.
385 kpc, orzekł jak w sentencji wyroku. O kosztach orzeczenie zapadło
zgodnie z art. 98 kpc.-