Zielniki Wyspiańskiego>>

advertisement
Bogaty skład mniszka decyduje o jego działaniu:
Żółciopędnym, Moczopędnym, Odtruwającym i oczyszczającym organizm ,
Przeciwmiażdżycowym, Rozkurczającym, Przeciwcukrzycowym, Przeciwzapalnym,
Przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybicznym, Antyoksydacyjnym,
Surowiec leczniczy; W lecznictwie stosowane są zarówno liście, kwiaty, jak i korzeń mniszka.
Młode liście stanowią również dodatek do sałatek.
Syrop z mniszka lekarskiego
Syrop przygotowujemy ze świeżych kwiatów, zerwanych na początku kwitnienia. Około
250 kwiatów zalewamy litrem wody i gotujemy przez 5 minut. Odstawiamy na godzinę, po
czym odcedzamy odwar. Odwar gotujemy na lekkim ogniu przez 3-5 godzin, mieszając i nie
doprowadzając do wrzenia. Dodajemy 1 kg cukru i sok z wyciśniętej cytryny i dokładnie
mieszamy. Syrop przelewamy do słoików.
Mniszek lekarski rośnie prawie na całym świecie i
jest uprawiany w Niemczech i we Francji. Mniszek
lekarski rozmnaża się z nasion. Nasiona sieje się na
wiosnę. Młode liście mniszka lekarskiego są
zbierane na wiosnę na zdrowotne sałatki. Korzeń 2letniego mniszka lekarskiego jest zbierany jesienią.
W kwiatach mniszka lekarskiego znaleziono
substancję zwaną helenin, która może być
pomocna dla osób mających problemy z
widzeniem w ciemności. Kwiaty zawierają również
znaczne ilości witaminy A i B2 (ryboflawina).
Zaparzać garść świeżo zerwanych kwiatów w 250
ml gorącej wody przez około 20 minut. Pić 1
szklankę naparu dwa razy dziennie.
Na wiosnę liście i korzenie mniszka lekarskiego
produkują mannitol, substancję używaną w
leczeniu wysokiego ciśnienia i słabego serca.
Herbata sporządzona z korzeni i liści mniszka
lekarskiego jest najlepsza do picia właśnie na
wiosnę, od połowy marca do połowy maja.
Herbatę taką sporządza się przez zagotowanie 250ml wody. Następnie zmniejszyć ogień i
dodać 2 łyżki stołowe oczyszczonego i posiekanego świeżego korzenia mniszka lekarskiego.
Przykryć i doprowadzić do wrzenia. Zdjąć z ognia i dodać 2 łyżki stołowe pokrojonych,
świeżo zebranych liści. Zaparzać około 40 minut. Odcedzić i pić 2 szklanki dziennie.
Bogaty skład mniszka decyduje o jego działaniu:
Żółciopędnym, Moczopędnym, Odtruwającym i oczyszczającym organizm ,
Przeciwmiażdżycowym, Rozkurczającym, Przeciwcukrzycowym, Przeciwzapalnym,
Przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybicznym, Antyoksydacyjnym,
Surowiec leczniczy; W lecznictwie stosowane są zarówno liście, kwiaty, jak i korzeń mniszka.
Młode liście stanowią również dodatek do sałatek.
Syrop z mniszka lekarskiego
Syrop przygotowujemy ze świeżych kwiatów, zerwanych na początku kwitnienia. Około
250 kwiatów zalewamy litrem wody i gotujemy przez 5 minut. Odstawiamy na godzinę, po
czym odcedzamy odwar. Odwar gotujemy na lekkim ogniu przez 3-5 godzin, mieszając i nie
doprowadzając do wrzenia. Dodajemy 1 kg cukru i sok z wyciśniętej cytryny i dokładnie
mieszamy. Syrop przelewamy do słoików.
Mniszek lekarski rośnie prawie na całym świecie i
jest uprawiany w Niemczech i we Francji. Mniszek
lekarski rozmnaża się z nasion. Nasiona sieje się na
wiosnę. Młode liście mniszka lekarskiego są
zbierane na wiosnę na zdrowotne sałatki. Korzeń 2letniego mniszka lekarskiego jest zbierany jesienią.
W kwiatach mniszka lekarskiego znaleziono
substancję zwaną helenin, która może być
pomocna dla osób mających problemy z
widzeniem w ciemności. Kwiaty zawierają również
znaczne ilości witaminy A i B2 (ryboflawina).
Zaparzać garść świeżo zerwanych kwiatów w 250
ml gorącej wody przez około 20 minut. Pić 1
szklankę naparu dwa razy dziennie.
Na wiosnę liście i korzenie mniszka lekarskiego
produkują mannitol, substancję używaną w
leczeniu wysokiego ciśnienia i słabego serca.
Herbata sporządzona z korzeni i liści mniszka
lekarskiego jest najlepsza do picia właśnie na
wiosnę, od połowy marca do połowy maja.
Herbatę taką sporządza się przez zagotowanie 250ml wody. Następnie zmniejszyć ogień i
dodać 2 łyżki stołowe oczyszczonego i posiekanego świeżego korzenia mniszka lekarskiego.
Przykryć i doprowadzić do wrzenia. Zdjąć z ognia i dodać 2 łyżki stołowe pokrojonych,
świeżo zebranych liści. Zaparzać około 40 minut. Odcedzić i pić 2 szklanki dziennie.
HERBARIUM – czyli ZIELNIK
Herbarium służyło też do nazwania pomieszczenia w średniowiecznym klasztorze, gdzie
suszono zioła, rośliny przyprawowe i użytkowe. Mnisi uczyli się w herbariach rozpoznawania
gatunków roślin i ich stosowania. Wreszcie herbariami nazywano ogrody klasztorne bądź ich
wydzielone części (łac. hortus medicus, herbarium, herbularium), przeznaczone na uprawę
roślin leczniczych. Zwyczaj uprawy ziół przy pierwszych klasztorach narodził się w VI w. po
Chr. w Italii i stąd rozpowszechnił się na całą średniowieczną Europę. Stopniowo uprawa ziół
trafiła także do ogrodów dworskich i przydomowych. W wieku XV-XVI powstają zielniki
zwane herbarzami, wydawane początkowo po łacinie, a następnie tłumaczone.
Herbarium w przedstawionych wyżej znaczeniach nie jest już używane, zaś słowo zielnik w
kontekście ziołolecznictwa pojawia się już tylko w publikacjach popularnych na temat ziół lub
w literaturze.
Zielnik Wyspiańskiego
To od powstania zbioru rysowanych roślin zaczęła się fascynacja Wyspiańskiego roślinami,
których motywy odnajdziemy również na okładkach jego książek i w pastelowych projektach
polichromii.
Wiadomo, że Wyspiański bardzo wiele czasu poświęcał szkicowaniu i studiowaniu roślin.
Zapoznawał się z nimi nie tylko w naturalnym środowisku występowania, ale również w
Ogrodzie Botanicznym UJ, założonym przez jego ojca – rzeźbiarza Franciszka Wyspiańskiego
(1837- 1901) w 1783 roku. Bez wątpienia jednak urzekły go rośliny, które oddawał z wielkim
realizmem szczegółów i botaniczną dokładnością.
Zielnik Stanisława Wyspiańskiego jest rodzajem jego osobistego szkicownika, z którym nie
rozstawał się wędrując w plener. Obecnie z 54 kart zachowało się 50. Zielnik, o którym
mowa, powstawał od 28 kwietnia do 20 sierpnia 1897 roku.
Wszystkie rośliny narysowane są ołówkiem, a niektóre tylko lekko podkolorowane w partii
kwiatów akwarelą lub kredką. Karty
zostały odpowiednio zakomponowane.
Na każdej z nich jest ogólny wygląd
pędu rośliny, natomiast po bokach
widnieją dodatkowo liść lub liście,
przekrój poprzeczny łodygi oraz
kolejne fazy rozwoju kwiatu.
Wyspiański najczęściej rysował polne
rośliny, na ogół chwasty, takie jak
kąkol polny czy chaber bławatek.
Często podpisując je używał nazw
lokalnych,
potocznych.
Zebrany
materiał posłużył mu później do
zaprojektowania okładek kilku książek,
takich jak Wesele, Lelewel czy
Warszawianka.
Dzisiaj na tej podstawie fitosocjolodzy
mogą zbadać, jak wyglądała flora
małopolski przeszło sto lat temu.
Materiał opracowany na warsztaty
„Herbarium – sztuka zielarska”
Podkowa Leśna kwiecień 2012r
HERBARIUM – czyli ZIELNIK
Herbarium służyło też do nazwania pomieszczenia w średniowiecznym klasztorze, gdzie
suszono zioła, rośliny przyprawowe i użytkowe. Mnisi uczyli się w herbariach rozpoznawania
gatunków roślin i ich stosowania. Wreszcie herbariami nazywano ogrody klasztorne bądź ich
wydzielone części (łac. hortus medicus, herbarium, herbularium), przeznaczone na uprawę
roślin leczniczych. Zwyczaj uprawy ziół przy pierwszych klasztorach narodził się w VI w. po
Chr. w Italii i stąd rozpowszechnił się na całą średniowieczną Europę. Stopniowo uprawa ziół
trafiła także do ogrodów dworskich i przydomowych. W wieku XV-XVI powstają zielniki
zwane herbarzami, wydawane początkowo po łacinie, a następnie tłumaczone.
Herbarium w przedstawionych wyżej znaczeniach nie jest już używane, zaś słowo zielnik w
kontekście ziołolecznictwa pojawia się już tylko w publikacjach popularnych na temat ziół lub
w literaturze.
Zielnik Wyspiańskiego
To od powstania zbioru rysowanych roślin zaczęła się fascynacja Wyspiańskiego roślinami,
których motywy odnajdziemy również na okładkach jego książek i w pastelowych projektach
polichromii.
Wiadomo, że Wyspiański bardzo wiele czasu poświęcał szkicowaniu i studiowaniu roślin.
Zapoznawał się z nimi nie tylko w naturalnym środowisku występowania, ale również w
Ogrodzie Botanicznym UJ, założonym przez jego ojca – rzeźbiarza Franciszka Wyspiańskiego
(1837- 1901) w 1783 roku. Bez wątpienia jednak urzekły go rośliny, które oddawał z wielkim
realizmem szczegółów i botaniczną dokładnością.
Zielnik Stanisława Wyspiańskiego jest rodzajem jego osobistego szkicownika, z którym nie
rozstawał się wędrując w plener. Obecnie z 54 kart zachowało się 50. Zielnik, o którym
mowa, powstawał od 28 kwietnia do 20 sierpnia 1897 roku.
Wszystkie rośliny narysowane są ołówkiem, a niektóre tylko lekko podkolorowane w partii
kwiatów akwarelą lub kredką. Karty
zostały odpowiednio zakomponowane.
Na każdej z nich jest ogólny wygląd
pędu rośliny, natomiast po bokach
widnieją dodatkowo liść lub liście,
przekrój poprzeczny łodygi oraz
kolejne fazy rozwoju kwiatu.
Wyspiański najczęściej rysował polne
rośliny, na ogół chwasty, takie jak
kąkol polny czy chaber bławatek.
Często podpisując je używał nazw
lokalnych,
potocznych.
Zebrany
materiał posłużył mu później do
zaprojektowania okładek kilku książek,
takich jak Wesele, Lelewel czy
Warszawianka.
Dzisiaj na tej podstawie fitosocjolodzy
mogą zbadać, jak wyglądała flora
małopolski przeszło sto lat temu.
Materiał opracowany na warsztaty
„Herbarium – sztuka zielarska”
Podkowa Leśna kwiecień 2012r
Download