NEUROPSYCHOLOGIA-skryptx - Neuropsychologia procesów

NEUROPSYCHOLOGIA-skryptx.doc
(175 KB) Pobierz
NEUROPSYCHOLOGIA PROCESÓW POZNAWCZYCH
Wykład, dr Rutkowska
Wykład 1, 15.10.2009
MÓZG:
- 13 dag białka
- odrobina tłuszczu (w osłonkach mielinowych)
- woda
„Jakby odcisnąć mózg, to byłoby 13 deko.”
Mózgowie człowieka waży ok. 1,5 kg, ale mogą być duże różnice indywid.:
820 g – 2800 g (i to są osoby całkowicie normalne!)
Porównanie autopsyjne (pośmiertne) 2 mózgów wybitnych pisarzy: 2010 g i 1100 g.
Jeżeli dochodzi do degeneracji mózgowia (zanik komórek wskutek choroby) – w pewnym
momencie następuje defekt – czyli jest pewna granica co do masy mózgu (liczby kom.
nerwowych).
Jest 100 miliardów neuronów w mózgu.
Nawet jeśli nie niszczymy mózgu neurotoksynami, tracimy 100 tysięcy neuronów dziennie.
O wydolności mózgu decyduje nie tylko min. liczba komórek nerwowych, ale też liczba połączeń
między nimi. Jeśli komórka nerwowa połączy się z innymi, nie obumiera.
20 tysięcy połączeń jednego neuronu z innymi.
Gdyby kom. nerwowa była wielkości ziarenka piasku, nasz mózg zajmowałby wielką ciężarówkę.
Pofaldowanie (nie tylko to widoczne gołym okiem): 3 mm  0,5 m2 po rozciągnięciu
Mózg ludzki jest zabezpieczony w szczególny sposób, gdyż jest b. delikatny, ma strukturę
galaretki z zimnych nóżek – można by go łatwo przebić palcem! Musi być więc b. dobrze
zabezpieczony.
Ewolucja  człowiek stracił włosy na całym ciele, ale na czaszce zostały – włosy są
zabezpieczeniem termicznym (mają taką strukturę, że zatrzymują pęcherzyki powietrza;
regulują – żeby nie było ani za ciepło, ani za zimno; mózg ma b. małą tolerancję na temp.;
udar cieplny;
a jeśli zimą chodzi się bez czapki – boli głowa;
włosy są też zabezpieczeniem mechanicznym – jeśli coś spada na głowę, nie oddaje dzięki nim
całej swej siły na mózg).
Skóra na głowie – bariera immunologiczna przed bakteriami, wirusami, grzybami, pasożytami,
pierwotniakami.
Warstwa podskórna – już gorzej – mięśnie na głowie są płaskie, nie mają dużej siły, nie
stanowią dużego zabezpieczenia.
Czepiec ścięgnisty
Kości czaszki  U małego dziecka są niezrośnięte, trzeba b. uważać na ciemiączko u dziecka
– w tym miejscu nie ma kości, czuć puls w mózgu, jeśli przyłoży się dłoń!
Daje to możliwość tego, że mózg może się swobodnie rozwijać; dopiero później zaczyna
kostnieć.
Jeśli kości czaszki zrosną się przedwcześnie  małogłowie (kraniostenoza) – ciężkie
upośledzenie, szybko umierały te osoby; dziś już choroba niespotykana w krajach
cywilizowanych.
Kości czaszki to jedne z najtwardszych kości w naszym organizmie, mimo że nie są grube.
<najtwardsze kości – zęby>
Operacja:
1. Przecięcie kości czaszki
2. trzeba zdjąć płat
3. dalej jest opona twarda (jest tak naprawdę elastyczna, trzeba ją przeciąć nożyczkami;
jest ona zabezpieczeniem dla czaszki, gdyż wewnętrzna część czaszki jest b. wyboista,
ma dużo występów kostnych, np.:
sierp mózgu – wchodzi w szczelinę międzypółkulową,
kości klinowe; wszystko to jest b. ostre! –ale nic się nie dzieje, chyba że nastąpi gwałtowna
zmiana pozycji głowy – wtedy kości te mogą przeciąć mózg)
4. pod oponą twardą jest opona pajęcza (pajęczynka naczyń, b. delikatna)
5. następnie opona miękka (cieniutka, szklista powłoczka bezpośrednio przy mózgu)
Płyn mózgowo – rdzeniowy:
Krąży w szczelnie w zamkniętym worku oponowym; jeśli doszłoby do rozerwania opony – trzeba
ją zaszyć
<płynotok – chorzy najpierw myślą, że to katar>
Mózg nie może mieć kontaktu ze światem zewnętrznym;
Płyn namnaża leukocyty, które mają pożreć intruza w razie potrzeby;
wodojasny – prawidłowy płyn mózgowo-rdzeniowy;
konsystencja i kolor śmietany – tak dużo leukocytów jest w stanie wytworzyć, by się bronić.
Można przejść zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych i być później zdrowym, nie musi
dojść do uszkodzenia mózgu;
Ale jeśli jest też zapalenie mózgu  bezpośrednie zagrożenie życia, b. ciężka choroba!
Można się zaszczepić na kleszczowe zapalenie mózgu (-b. ciężka choroba, często kończy się
śmiercią, mózg nie potrafi się bronić; to nie jest to samo, co borelioza).
Herpes – simplex (opryszczka)  na wszelkich błonach śluzowych; jak już była raz, to
wróci (jeśli wysiądzie nasza odporność lub zmienimy warunki klimatyczne); jeśli przedostanie się
do mózgu, może wywołać śmierć; może się też ulokować w obwodowym UN i wywołać
półpasiec.
Zaniki w mózgu po przebyciu udaru (deficyty)
Kora mózgowa (istota szara) – bezpośrednio pod oponami;
Zbudowana z ciał komórek, które nie są pokryte osłonką mielinową;
1,5 mm grubości – kora wzrokowa,
4,5 mm – kora ruchowa;
Ok. 8 miliardów neuronów jest w korze mózgowej;
Jest siedliskiem najbardziej złożonych form aktywności człowieka.
Pod korą jest istota biała (bardziej kremowa :P – zależna od osłonek mielinowych);
Utkana jest z aksonów;
U noworodka większość aksonów nie jest pokryta osłonką mielinową;
Osłonka jest po to, by impuls nerwowy nie rozchodził się przypadkowo;
100 X szybsze przewodzenie dzięki osłonce – stąd szybszy przebieg procesów myślowych itd.;
Te neurony, które odpowiadają za bezwarunkowe odruchy (np. ssanie), są pokryte osłonkami u
noworodka, reszta pokryje się dopiero później.
6-15 miesiąc życia dziecka  najszybszy przyrost mielinizacji
6 miesiąc – b. intensywny rozwój, nigdy więcej w życiu nie następuje tak szybki przyrost, jak
wtedy – właśnie dzięki postępującej mielinizacji.
Indeks mielinizacji -?
Najpóźniej mieliną pokrywają się płaty czołowe.
Mielinizacja kończy się dopiero w okresie dojrzałości.
Osłonki mielinowe mogą zacząć się rozkładać – degeneracja
 sklerosis multiplex (SM, stwardnienie rozsiane) – dochodzi do rozpadu osłonek w
różnych częściach mózgu, szczególnie w istocie białej, wokół komór mózgu.
W istocie białej są 2 akwaria – w każdej półkuli (prawa i lewa komora boczna mózgu).
Niszczą się m.in. komórki odpowiedzialne za ruchy kończyn czy kontrolę nad zwieraczami.
Przecina się przewód odpowiedzialny za impuls elektryczny w tych miejscach, gdzie jest
demielinizacja.
Badanie przebiegu impulsu elektrycznego po całej drodze – badanie potencjałów wywołanych
(somatyczno – sensorycznych):
Można zbadać np. potencjał wzrokowy  w potylicy umieszcza się elektrody i pokazuje się
obrazki (np. szachownicę), czas latencji (opóźnienia) – da się stwierdzić, jakie opóźnienie jest
przez to, że osłonki uległy zniszczeniu.
Spoidło wielkie (corpus collosum, ciało modzelowate)
- miejsce, gdzie krzyżują się aksony przebiegające na przeciwną stronę ciała;
Gdy spoidło zostanie przerwane – „2 mózgi w 1 ciele”;
Dzięki niemu możemy np. zawiązać sznurowadła – bo ręce mogą współpracować (dlatego
ciężko się tego nauczyć dzieciom – bo spoidło nie jest jeszcze wystarczające).
Komora trzecia  poniżej linii środkowej, w obrębie międzymózgowia
(diencephalon = międzymózgowie)
Komora czwarta  w obrębie mostu i rdzenia przedłużonego.
Płyn mózgowo – rdzeniowy jest wymienny (wchłania się zużyty i jest produkowany nowy), jeśli
zawiedzie ten mechanizm – jest nadmiar płynu  wodogłowie (hydrocephalus).
Bada się dzieci, czy nie grozi im kronioscynoza, a także czy nie grozi rozdęcie …?
Wodogłowie u dorosłego – mózg musi ustąpić, tkanki są uciskane – zanik neuronów.
Wodogłowie można dziś leczyć neurochirurgicznie:
W komory wkłada się pompkę, rurki o określonej sile, które wyprowadzają ten płyn, ale nie
można wyprowadzać go na zewnątrz – wyprowadza się więc do brzucha (otrzewnej) – stosuje
się zastawki i chory sam może to kontrolować.
Wykład 2, 22.10.2009
Poprzedni wykład: do struktur pnia mózgu
Pień mózgu:
półkule jakby siedzą na pniu mózgu;
zabezpiecza on podstawowe funkcje organizmu;
w pniu znajduje się twór siatkowaty (zabezpiecza naprzemienność snu i czuwania; dzieli się
na część wstępującą i zstępującą; dostarcza stymulacji korze mózgowej ~ by człowiek mógł się
wybudzić i odbierać informacje).
Pień odpowiada za regulację automatycznych czynności i zabezpiecza biologiczne istnienie
organizmu.~
Uszkodzenie pnia mózgu  stan o fizycznych symptomach snu, człowiek jest nieprzytomny.
Stłuczenie pnia mózgu (w wyniku ciężkiego urazu czaszkowo – mózgowego, np. u
motocyklistów – sam kask nie zabezpiecza pnia mózgu; dlatego w samochodach muszą być
odpowiednie zagłówki na siedzeniach):
Struktury limbiczne (hipokamp i ciało migdałowate) – pień mózgu rani się właśnie o te
struktury, a one z kolei ranią się o pień;
Uderzenie o podłoże:
- głęboka nieprzytomność (twór siatkowaty odmawia swojej podstawowej funkcji – utrzymania
świadomości),
- człowiek nie oddycha i często ustaje akcja serca (jeśli na miejscu nie będzie reanimowany, to
nim przyjedzie karetka, może umrzeć; jeśli karetka zdąży przyjechać – respirator, często
defibrylacja, podawanie adrenaliny – wszystko to utrzymuje, zastępuje podstawowe funkcje
organizmu; burza wegetatywna; to, czy pacjent przeżyje, zależy od stopnia urazu);
- Struktury limbiczne (hipokamp i ciało migdałowate) odpowiadają za pamięć i emocje – stąd
później zaburzenia, deficyty pamięci – treści nie przechodzą z pamięci krótkotrwałej do
długotrwałej; labilność emocjonalna; emocjonalny infantylizm – duże zmiany po urazie!
Jądra podkorowe (w istocie białej) – ich system jest b. rozwinięty
Badanie kory mózgowej ma długą historię - badania Wildera Penfielda:
Lata ’50 XX wieku, Montreal, Kanada – Penfield był czołowym klinicystą; bada chorych – ma
do czynienia z żywym mózgiem, który jest odkryty – ale umie już zrobić tak, by człowiek nie
umarł po takiej operacji; wtedy operacje neurochirurgiczne przeprowadzane były w stanie
świadomości (mózg nie ma zakończeń nerwowych – nie odczuwa bólu; poza tym nie było
jeszcze środków znieczulających działających tak długo, jak operacja; kiedyś najważniejszą
cechą chirurga była szybkość – by człowiek nie zdążył umrzeć w wyniku szoku bólowego;
1846 – Morton zademonstrował operację u pacjenta uśpionego eterem – przełom! – wcześniej
wcale nie znieczulano do jakichkolwiek operacji, sale operacyjne były gdzieś na końcu lub w
podziemiach szpitala, aby inni nie słyszeli krzyku operowanych).
Penfield prowadził badania dotyczące ataku padaczkowego.
Gwałtowane wyładowanie czynności biol. w mózgu  padaczka (defekt w mózgu wywołujący
patologiczne fale może być widoczny lub być mikrouszkodzeniem).
Penfield drażnił elektrodą poszczególne elementy kory mózgowej i prosił pacjenta o
referowanie, co w tej chwili odczuwa. Pacjent np. zaczynał ruszać ręką, zginać nogę itd., kiedy
przeniósł się na drugą stronę bruzdy środkowej – pacjent odczuwał np. mrowienie.
Są 2 homunkulusy czuciowe i 2 ruchowe.
Nie liczy się to, że noga jest większa niż dłoń – obszar kory mózgowej odpowiedzialny za daną
część ciała nie odpowiada wielkości, lecz precyzji tej części ciała.
Dyzartrmia – zaburzenie mowy; mowa staje się bełkotliwa, niezrozumiała dla innych; przez
podrażnienie struktur w móżdżku; np. u osób pod wpływem alkoholu, robak – spoidło
móżdżkowe, „zalać robaka” – dwuznaczne  )
Penfield określił więc, które części mózgu odpowiadają za elementarne funkcje organizmu
(czucie i ruch).
Drażniąc płaty skroniowe, Penfield osiągnął b. ciekawe wyniki.
Mózg ludzki gromadzi wszelkie informacje, które są elementem naszego życia. Istnieje tylko
problem, jak je później odzyskać, przypomnieć sobie.
Aura padaczkowa – doznanie tuż przed atakiem padaczkowym;
zależnie od miejsca padaczkorodnego w mózgu, gdzie dochodzi do drażnienia – stąd różne
doznania: np. pacjent słyszeć może kawałek określonej piosenki i wie, że zaraz wystąpi atak.
Miejsce padaczkorodne – np.:
Kora potyliczna:
● I – rzędowa (odpowiedzialna za odbiór wrażeń wzrokowych – kolor, światło itp.) – te
wrażenia są wzbudzane przez drażnienie kory I – rzędowej i pacjent widzi np. kolorowe,
błyszczące brokaty, po czym następuje atak.
● II – rzędowa – treści bardziej złożone; odpowiada za spostrzeżenia wzrokowe (np.
rozpoznawanie przedmiotów); jeśli coś się stanie z korą II – rzędową, człowiek może coś
widzieć (np. różne przedmioty, twarze zmarłych osób, „wizje” – np. w górnym prawym
kwadrancie).
Budowa somatotropiczna kory – ścisłe przyporządkowaniem między określoną funkcją
organizmu a określonym miejscem mózgu.
Prawe części pola widzenia – w części lewej; górne – na dole.
Przez to, gdzie osoba z uszkodzeniem coś widzi, można więc określić miejsce uszkodzenia
mózgu.
Słuch  skronie
Węch  opuszka węchowa i hak (w korze); omamy hakowe – pacjent czuje wonie, których w
otoczeniu nie ma, zawsze są to zapachy przykre, najczęściej czegoś przypalonego.
Wykład 3, 29.10.2009
SYNESTEZJA – polega na mieszaniu się ze sobą różnych rodzajów percepcji;
smak miesza się z zapachem, muzyka z obrazem itd. (np. kobieta widziała smaki);
mówimy np. „ostry smak papryki”, „powiedział lodowatym tonem”
1 osoba / 250 tysięcy  synesteci
U osób, które nie są synestetami, można też wywołać to zjawisko (farmakologicznie).
Hipotezy wyjaśniające:
1. Okolice kory wzrokowej i słuchowej znajdują się blisko siebie; tzw. efekt pukania –
pobudzenie się rozprzestrzenia i pobudza także obszary znajdujące się obok.
2. Ryszard Cytovitz?: Problem polega na poziomie aktywności kory mózgowej –
paradoksalnie obniża się pobudzenie kory, a wzrasta pobudzenie układu limbicznego
(duże pobudzenie podkorowe – podobnie jak u niemowląt).
Czy w takim razie kora mózgowa osób z synestezją jest mniej dojrzała?
Nie, po prostu informacja z kory jest przenoszona do obszarów podkorowych. ~
W ewolucji została ograniczona liczba informacji do nas docierających (nie wąchamy dźwięków
itd., by móc szybciej przewodzić bodźce i szybciej reagować).
Pawłow odkrył, że mózg, żeby pracować, musi wytwarzać odpowiedni potencjał czynnościowy,
ale żeby obszar pobudzony nie rozprzestrzeniał się zbyt daleko, musi być odgraniczony od
innych obszarów – tzw. obrączka hamująca.
U osób, które mają zaburzenie, nie ma tego ograniczenia.
Perseweracja – ponawianie reakcji, mimo że już powinna wygasnąć.
2 urządzenia:
▪ funkcjonalny rezonans magnetyczny ( Kalat !!)
▪ podawanie substancji – „znakowanej glukozy” (fluorodezoksyglukoza) – mózg może ją
wykorzystać, wytwarza wtedy znacznik, a w pozytonowej ..? emisyjnej wyświetlają się różne
obszary w różnych kolorach;
<im obszar mózgu bardziej aktywny, tym więcej pożera glukozy>
Trudność: badania te są drogie (funkcjonalny rezonans jest tańszy).
Zagadnienie plastyczności mózgu
Topografia mózgu może się znacznie reorganizować u człowieka.
Wyjaśnienie, dlaczego osoby niewidome lepiej czują palcami  w homunkulusie wzrasta w
mózgu reprezentacja dla palców.
Muzycy mają o 25% większy obszar kory słuchowej.
Farmakologiczne leczenie padaczki:
regularnie leki + unikanie czynników ryzyka = b. duża skuteczność
(czynnikiem ryzyka jest np. alkohol – tzw. padaczka alkoholowa)
Tylko w przypadku padaczki lekoopornej rozważa się możliwość operacyjnego usunięcia
ogniska padaczkorodnego (pod warunkiem, że jest ono jedno).
Ile mózgu człowiek angażuje w swoim życiu?
Interneurony (małe)  kiedyś uważano, że są one tak na zapas; koncepcja, że człowiek
wykorzystuje małą część swojego mózgu jest b. nośna, ale to absurd!
Zależnie, czego się uczymy, doświadczamy, co robimy – takie obszary swojego mózgu
wykorzystujemy; to, co w danej chwili robimy, warunkuje to, jaki obszar mózgu będzie
pracować. „Zależy ile u kogo” – odnośnie tego, ile mózgu funkcjonuje. :p
Różnice w mózgu między płciami:
Poproszono kobiety i mężczyzn, aby przypomnieli sobie przykrą sytuację  kobietom o wiele
bardziej, więcej mózgu się wtedy aktywizuje niż mężczyznom! Stąd różne reakcje w
zachowaniach między płciami.
Co by się stało, gdyby stymulacji ze świata zewnętrznego było mało lub wcale?
● Menagerowie, ludzie przepracowani 
Plik z chomika:
girlinblond
Inne pliki z tego folderu:


 Kalat najwa_niejsze.doc (49 KB)
SKRYPT NEURO - EGZAMIN.doc (226 KB)
NEUROPSYCHOLOGIA-skryptx.doc (175 KB)
Inne foldery tego chomika:
 Angielski
Psychologia osobowości
Psychologia rozwoju człowieka


Zgłoś jeśli naruszono regulamin







Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dla Mediów
Dział Pomocy
Opinie
Program partnerski




Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Ochrona praw autorskich
Platforma wydawców
Copyright © 2012 Chomikuj.pl