WALORY ZDROWOTNE UKRYTE W KAWIE Warszawa, 10 września 2008 KAWA – JAKA JEST? Kawa – napój z palonych, a potem mielonych ziaren kawowca. Pochodzi z Etiopii, do Europy przywędrowała około XVI wieku. Obecnie produkuje się na świecie 6,7 miliona ton kawy rocznie. Kawa to główne źródło kofeiny, która działa na organizm pobudzająco, orzeźwiająco, przyśpiesza przemianę materii i zwiększa sprawność myślenia. 2 KAWA – JAK JĄ WIDZIMY? • Kawa to najpopularniejszy napój świata. • Co roku mieszkańcy Ziemi piją 400 miliardów filiżanek kawy. • Zapach kawy należy do najbardziej rozpoznawalnych zapachów na świecie. • Statystyczny Polak wypija rocznie 2,5 kg kawy, Skandynaw – 12 kilogramów… • Kawa zawsze miała swoich zwolenników i przeciwników. 3 KAWA – NASZA CODZIENNOŚĆ Większość z nas wypija filiżankę kawy codziennie rano. Liczymy na jej przyjemny smak, ciepły aromat, ogólne pobudzenie. 80% naszej populacji codziennie pije kawę, bo każdy sam czuje, że kawa wyostrza zmysły i poprawia samopoczucie. Przyjmuje się, że optymalne spożycie kofeiny dziennie to 100-500 mg, czyli od 1 do 4 filiżanek. Z organizmu szybciej pozbywają się jej kobiety (nawet o 30%). 4 KAWA – NASZA UŻYWKA Wypijamy filiżankę kawy, kiedy chcemy nabrać energii, „obudzić się”, zmobilizować. Liczymy na zawartość kofeiny, której głównym skutkiem działania jest pobudzenie naszego organizmu. Jak pokazują badania różnych ośrodków: • kofeina polepsza pamięć krótkotrwałą i chwilowo podwyższa IQ • dotlenia organizm i ułatwia koncentrację • przyśpiesza metabolizm i pomaga zapobiegać zmęczeniu mięśni Z japońskich badań zespołu z National Institute of Advanced Industrial Science and Technology wynika też, że już sam aromat kawy usuwa zmęczenie i zwalcza senność. 5 KAWA – NASZ KATALIZATOR SPOŁECZNY Pijemy kawę bardzo często w towarzystwie innych. Liczymy na atmosferę, którą tworzy swoim aromatem i pobudzenie wzajemnych kontaktów. Jak pokazują badania "Rozmowy Polaków w XXI wieku" przeprowadzone przez TNS OBOP, dla 73 % Polaków kawa to napój, który z rozmową kojarzy się najbardziej (herbata-45%, alkohol-26%). Kawa jest w wielu środowiskach symbolem prestiżu, a poczęstowanie kogoś kawą czy zaproszenie na kawę stanowi wyraz szacunku dla rozmówcy. Dobra kawa obiecuje dobrą, przyjazną rozmowę. 6 KAWA – NASZ NAWYK Pijemy kawę często o stałych porach i w podobnych okolicznościach. Liczymy na powielenie tych samych przyjemnych doznań, kawa uruchamia w nas przyjemne odczucia nawet wtedy, gdy nie towarzyszą nam właściwe dla nich bodźce. Jak pokazują badania konsumenckie, dla kawoszy najbardziej liczą się w kawie naturalnej – jej smak i pobudzenie, które wywołuje w organizmie kofeina. Picie kawy kojarzy się z początkiem dnia, przerwą w pracy, przyjemnością, podwieczorkiem, spotkaniem towarzyskim a więc z odprężeniem, regeneracją, odpoczynkiem. Kawa działa jak sygnał pozytywnych odczuć, picie kawy, a nawet wąchanie jej zapachu, odsuwa zmęczenie i odświeża. 7 KAWA – NASZE ZDROWIE Czasem pijemy kawę, by wspomóc swoje zdrowie. Liczymy na skutki oddziaływania kofeiny na nasz organizm. • • • • • • • Współczesne badania negują staroświeckie opinie, że picie kawy jest związane z ryzykiem: osteoporozy, udaru mózgu, chorób serca chorób nowotworowych uszkodzenia płodu wzrostu nadciśnienia wzrostu poziomu cholesterolu. 8 ZDROWA KAWA! Ostatnie publikacje w New England Journal of Medicine "Kawa, kofeina i układ krążenia u mężczyzn" głoszą, że spożycie kawy nie jest związane ze wzrostem ryzyka chorób serca lub udaru mózgu. Badania oparte zostały na grupie 45589 mężczyzn w wieku pomiędzy 40 a 75 rokiem życia, poddanych dwuletniej obserwacji. 9 ZDROWA KAWA! Badania U.S. Department of Veterans Affairs w Honolulu pokazują, że ludzie pijący regularnie kawę rzadziej zapadają na chorobę Parkinsona. Badania zostały przeprowadzone na grupie 8 tys. mężczyzn u 102 z nich zdiagnozowano chorobę Parkinsona. W gronie tym było dwa do trzech razy więcej osób, które kawy nie pijały. Chociaż badania zostały przeprowadzone na grupie mężczyzn, raporty sugerują, ze podobna zależność istnieje w populacji kobiet. 10 ZDROWA KAWA! Mężczyźni, którzy wypijają cztery lub więcej filiżanek kawy każdego dnia, mają o 45% mniejsze szanse na wystąpienie kamicy żółciowej, głosi raport The Jurnal of American Medical Association. W badaniach wzięło udział 46 008 mężczyzn w wieku od 40 do 75 lat, u których nigdy nie stwierdzono jakichkolwiek dolegliwości ze strony woreczka żółciowego. Wśród mężczyzn, którzy regularnie spożywali dwie lub trzy filiżanki kawy dziennie, ryzyko tej choroby spadło o 40%, a wśród tych, którzy wypijali cztery lub więcej filiżanek dziennie - ryzyko zachorowania spadło o 45%. 11 ZDROWA KAWA! Niezwykle ciekawe wnioski wynikają z najświeższych badań przeprowadzonych przez interdyscyplinarny zespół badaczy pod kierownictwem Esther Lopez Garcia z Autonomous University of Madrid , na temat związków picia kawy ze śmiertelnością. (Lopez-Garcia E., van Dam R.M., Li T.Y., Rodrigues-Artalejo F., Hu F.B., The Relationship of Coffee Consumption with Mortality, Annals of Internal Medicine, 2008) Badanie to ma o tyle niezwykłą wartość, że jest badaniem na wielkiej próbie (41 736 mężczyzn i 86 214 kobiet) i w skali długoterminowej - badania longitudinalne trwały od 1980 (kobiety) i 1986 (mężczyźni) do 2004 roku. Analizie statystycznej poddano dokumentację chorych. Dokumentację tę tworzyły zarówno kwestionariusze zeznań pacjentów jak również ich dokumentacja medyczna (badania, diagnozy, raporty zgonów). 12 ZDROWA KAWA! Jedna z obserwacji osób badanych związana jest z opisem ich stylu życia: Częste picie kawy jest silnie związane z paleniem papierosów, częstszym piciem alkoholu i zażywaniem suplementów diety (witaminy etc.) oraz rzadkim uprawianiem aktywności ruchowej . Wynika z tego, że intensywnemu piciu kawy towarzyszy wiele innych niesprzyjających zdrowiu nawyków i zachowań. Często jednak w społecznej świadomości za „całe zło” wini się kawę. 13 ZDROWA KAWA! Z tychże badań wynika następująca prawidłowość: O ile mężczyźni pijący kawę i alkohol, bez nadwagi i niepalący umierają rzadziej niż abstynenci z nadwagą, o tyle u kobiet nie widać w ogóle związku między umieralnością a piciem kawy, bez względu na to, czy kobiety palą, piją czy też mają nadwagę. Wynika z tego, że picie kawy jako czynnik zagrożenia dla zdrowia to… przesąd. 14 ZDROWA KAWA! Inny rezultat to następujący wniosek nt. badanych kobiet: Im częściej kobiety piją kawę, tym mniejsza wśród nich umieralność na raka, choroby serca i inne przyczyny. U mężczyzn nie stwierdzono takiej zależności. Zatem, u mężczyzn picie kawy nie wiąże się z większą umieralnością, a u kobiet – wiąże się z mniejszą umieralnością! 15 ZDROWA KAWA! Inny rezultat to następujący wniosek nt. badanych kobiet: Odkryto, że mężczyznom kawa nie szkodzi, a kobietom – nie tylko nie szkodzi, a wręcz pomaga. Stwierdzono też, że to nie kofeina powoduje takie wyniki, lecz inne składniki kawy. Ponownie widać, że rozpowszechniane sądy o kawie, także przez świat medyczny, oparte są na stereotypie – kawa to kofeina i czarny zabójca. 16 ZDROWA KAWA! Szczegółowa analiza pokazała, że: Duże znaczenie dla wpływu kawy na organizm ludzki i śmiertelność mają inne niż kofeina składniki kawy. Są to kwasy antyutleniacze, które wiążą w organizmie wolne rodniki i zapobiegają ogniskom zapalnym i nowotworowym, oraz poprawiają wrażliwość na insulinę. Fenole, oleje i kofeina w kawie działają też ochronnie na wątrobę. Kawa ma walory, których się po niej nie spodziewaliśmy i które całkowicie zmieniają jej wizerunek zdrowotny. 17 Obalmy mit, że kawa szkodzi. KAWA W OPTYMALNYCH ILOŚCIACH NIE SZKODZI, LECZ POMAGA. 18 Obalmy mit, że kawa to tylko kofeina. KAWA JEST NIEDOCENIONYM ŹRÓDŁEM ANTYUTLENIACZY. 19 Obalmy mit, że kawa ma „czarny charakter”. KAWA KOJARZY NAM SIĘ Z PRZYJEMNOŚCIĄ I RÓWNIEŻ DLATEGO NAM SŁUŻY. 20 Dziękuję za uwagę! 21