wymagania edukacyje z biologii dla klasy trzeciej gimnazjum
advertisement
WYMAGANIA EDUKACYJE Z BIOLOGII DLA KLASY TRZECIEJ GIMNAZJUM Ocena dopuszczająca Uczeń: wymienia cechy gatunkowe i indywidualne podanych organizmów wyjaśnia, że jego podobieństwo do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech wskazuje miejsce występowania cech zna budowę strukturalną i chemiczną DNA wskazuje rolę DNA wymienia rodzaje podziałów komórkowych, zna ich istotę wskazuje kodon na modelu DNA rozpoznaje u ludzi cechy dominujące i recesywne rozpoznaje kardiogram człowieka wymienia cztery główne grupy krwi występujące u ludzi określa konsekwencje występowania konfliktu serologicznego definiuje pojęcie mutacja, zna czynniki mutagenne definiuje pojęcie ewolucja wymienia dowody ewolucji omawia ideę walki o byt wskazuje cechy wspólne dla człowieka i innych naczelnych wymienia swoiste cechy ludzkie wyjaśnia czym zajmuje się ekologia definiuje pojęcia: gatunek i populacja wymienia cechy populacji wymienia czynniki wpływające na liczebność populacji zna typy rozmieszczeń osobników w populacji wymienia przykłady zwierząt żyjących w stadzie wylicza rodzaje zależności międzygatunkowych zna istotę konkurencji międzygatunkowych wymienia przykłady roślinożerców, drapieżców, pasożytów zna różnicę między pasożytnictwem i drapieżnictwem wymienia nieantagonistyczne zależności międzygatunkowe zna istotę mutualizmu, protokooperacji i komensalizmu zna przykłady powyższych zależności zna strukturę ekosystemu, wie czym jest biotop a czym biocenoza zna podstawowe ekosystemy wodne i lądowe wymienia piętra lasu wymienia podstawowe ogniwa łańcucha pokarmowego rysuje schematy prostych łańcuchów pokarmowych podaje przykład pierwiastka krążącego w ekosystemie wymienia poziomy różnorodności biologicznej Olga Ciekot Strona 1 wymienia czynniki wpływające na zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby wylicza klasy czystości wód rozpoznaje surowce wtórne wymienia sposoby unieszkodliwiania odpadów, zna istotę segregacji odpadów. Ocena dostateczna Uczeń: definiuje pojęcie: genetyka oraz zmienność organizmów rozpoznaje cechy dziedziczne i niedziedziczne omawia zastosowanie genetyki w różnych dziedzinach wiedzy uzasadnia występowanie zmienności wśród ludzi przedstawia budowę nukleotydu wymienia nazwy zasad azotowych wyjaśnia regułę komplementarności zasad definiuje pojęcia: gen i genom, kariotyp zna budowę chromosomu omawia proces replikacji porównuje budowę DNA i RNA definiuje pojęcia: chromosomy homologiczne, komórki haploidalne i diploidalne, kod genetyczny, gen, kodon omawia znaczenie mitozy i mejozy omawia badania G. Mendla zna genotypy homozygot i heterozygoty na schemacie krzyżówki genetycznej rozpoznaje genotyp oraz określa fenotyp rodziców i pokolenia potomnego wykonuje krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia jednego genuwyjasnia zasadę dziedziczenia płci wymienia przykłady chorób genetycznych sprzężonych z płcią rozpoznaje grupy krwi na podstawie zapisu genotypów osób omawia sposób dziedziczenia grup krwi i czynnika RH wymienia w jaki sposób środowisko wpływa na rozwój osobowości rozróżnia mutacje genowe i chromosomowe charakteryzuje wybrane choroby genetyczne wymienia różne przykłady skamieniałości wymienia etapy powstawania skamieniałości definiuje pojęcia: relikt, struktury homologiczne, struktury analogiczne, konwergencja omawia główne założenia teorii ewolucji Darwina definiuje pojęcie endemit zna istotę doboru naturalnego i sztucznego wskazuje na mapie gdzie zaczęła się ewolucja naczelnych Wymienia cechy wspólne dla człowieka i innych zwierząt wskazuje swoiste cechy ludzkie wskazuje w terenie siedlisko przykładowego gatunku Olga Ciekot Strona 2 definiuje pojęcie : nisza ekologiczna odczytuje z wykresu dane dotyczące zakresu tolerancji biologicznej porównuje warunki życia w wodzie i na lądzie określa przyczyny migracji ilustruje różne typy rozmieszczenia organizmów charakteryzuje grupy wiekowe w populacji określa rodzaje struktur wiekowych klasyfikuje dodatnie i ujemne typy zależności w biocenozach omawia przyczyny i skutki konkurencji biologicznej określa znaczenie roślinożerców w przyrodzie wyjaśnia istotę drapieżnictwa i pasożytnictwa podaje przykłady pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych podaje przykłady roślin drapieżnych określa warunki współpracy między gatunkami zna istotę mutualizmu, protokooperacji i komensalizmu podaje przykłady powyższych zależności wskazuje w terenie biotop i biocenozę wskazuje przykłady sukcesji ekologicznej podaje przykłady gatunków żyjących w poszczególnych piętrach lasu wyjaśnia przyczyny występowania łańcuchów pokarmowych wskazuje podstawowe ogniwa łańcucha pokarmowego rysuje schemat prostej sieci pokarmowej wykazuje, że materia krąży a energia przepływa w ekosystemie podaje przykłady nekrofagów definiuje termin ; różnorodność biologiczna uzasadnia konieczność utrzymania różnorodności biologicznej podaje przykłady naturalnych i powstałych w wyniku działalności człowieka zanieczyszczeń atmosfery, wody i gleby omawia wpływ kwaśnych deszczy na środowisko omawia przyczyny powstawania dziury ozonowej, kwaśnych opadów, efektu cieplarnianego, smogu podaje metody oczyszczania wód i ścieków omawia sposoby rekultywacji terenu określa czas biodegradacji wskazanego produktu wyjaśnia pojęcie recykling analizuje problem dzikich wysypisk Ocena dobra Uczeń: wskazuje różnice między cechami gatunkowymi a indywidualnymi oraz wskazuje przykłady tych cech Olga Ciekot Strona 3 wyjaśnia z czego wynika podobieństwo organizmów potomnych do rodzicielskich w wyniku rozmnażania płciowego i bezpłciowego wymienia źródła cech dziedzicznych wykazuje konieczność związania DNA przez białka i powstania chromatyny wyjaśnia z czego wynika komplementarność zasad wyjaśnia różnice między genem a genomem omawia przebieg mitozy i mejozy omawia różnice między mitozą i mejozą wykazuje uniwersalność kodu genetycznego omawia biosyntezę białek na przykładzie ilustracji ocenia znaczenie prac Mendla interpretuje krzyżówki genetyczne wyjaśnia mechanizm ujawniania się cech recesywnych sprzężonych z płcią wykonuje krzyżówki genetyczne dotyczące hemofilii i daltonizmu ustala grupy krwi dzieci znając grupy krwi ich rodziców określa możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego uzasadnia, że mutacje są podstawowym źródłem zmienności omawia przyczyny podstawowych chorób genetycznych klasyfikuje dowody ewolucji rozpoznaje rodzaje skamieniałości rozpoznaje ogniwa pośrednie omawia przykłady potwierdzające jedność budowy i funkcjonowania organizmów określa rolę doboru naturalnego w powstawaniu nowych gatunków omawia różnice pomiędzy doborem naturalnym i sztucznym ocenia korzyści człowieka z zastosowania doboru sztucznego określa stanowisko systematyczne człowieka wymienia czynniki, które miały wpływ na ewolucję człowieka rozróżnia siedlisko i niszę ekologiczną omawia różnice między ekologią a ochroną środowiska odnajduje w terenie populacje różnych gatunków określa wpływ migracji na zagęszczenie i liczebność populacji określa związek migracji ptaków z porami roku opisuje wpływ hierarchii panującej w stadzie na życie poszczególnych jego członków odczytuje dane z piramid wieku charakteryzuje ujemne zależności w biocenozach porównuje konkurencję wewnątrzgatunkową z międzygatunkową wyjaśnia w jaki sposób rośliny i roślinożercy wzajemnie regulują swoją liczebność charakteryzuje sposoby ochrony roślin przed zjadaniem omawia różne strategie polowań opisuje sposoby ochrony organizmów przed drapieżnikami określa rolę drapieżców w przyrodzie charakteryzuje przystosowania organizmów do pasożytniczego trybu życia omawia różnice między komensalizmem mutualizmem Olga Ciekot Strona 4 charakteryzuje rolę grzyba i glony w plesze porostu charakteryzuje relację między bakteriami i roślinami motylkowymi analizuje zależności miedzy biotopem i biocenozą omawia różnice miedzy ekosystemem naturalnym i sztucznym charakteryzuje przebieg sukcesji pierwotnej i wtórnej analizuje przykłady powiązań pokarmowych we wskazanym ekosystemie charakteryzuje rolę poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego interpretuje zależności między poziomem pokarmowym a biomasą i liczebnością populacji wskazuje działalność człowieka jako przyczynę spadku różnorodności biologicznej charakteryzuje i porównuje poziomy różnorodności biologicznej analizuje czynniki wpływające na zanieczyszczenie atmosfery, wody, gleby analizuje wpływ spalania surowców naturalnych na stan atmosfery wyjaśnia rolę porostów w ocenie czystości powietrza określa sposób wykorzystania wody w zależności od klasy jej czystości opisuje metody oczyszczania wód charakteryzuje sposób powstawania próchnicy omawia czynniki degradujące glebę ocenia wpływ różnych metod unieszkodliwiania odpadów na środowisko ocenia znaczenie wykorzystania surowców wtórnych Ocena bardzo dobra Uczeń: dowodzi, że cechy organizmów kształtują się dzięki materiałowi genetycznemu oraz są wynikiem wpływu środowiska przedstawia graficznie regułę komplementarności zasad azotowych wykonuje model DNA uzasadnia konieczność zachodzenia procesu replikacji DNA przed podziałem komórki wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej odczytuje kolejność aminokwasów kodowanych przez dany fragment RNA z tabeli kodu genetycznego interpretuje schemat literowego zapisu kodonu omawia prawo czystości gamet przewiduje cechy osobników potomnych na podstawie prawa czystości gamet tworzy krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia określonej cechy interpretuje krzyżówkę genetyczną dotyczącą dziedziczenia hemofilii i daltonizmu ocenia znaczenie poznania budowy ludzkiego DNA ocenia wpływ środowiska na kształtowanie się cech przewiduje wpływ prowadzenia określonego trybu życia na kształtowanie się chorób genetycznych Olga Ciekot Strona 5 dowodzi znaczenia mutacji w przystosowaniu organizmów do zmieniającego się środowiska ocenia znaczenie badań prenatalnych określa warunki powstawania skamieniałości przedstawia w formie graficznej etapy powstawania skamieniałości ocenia rolę struktur homologicznych i analogicznych jako dowodów ewolucji wyjaśnia w jaki sposób izolacja geograficzna prowadzi do powstawania nowych gatunków omawia współczesne spojrzenie na ewolucję opisuje przebieg ewolucji człowieka porównuje różne formy człowiekowatych interpretuje wykres przedstawiający zakres tolerancji ekologicznej danego gatunku planuje doświadczenia sprawdzające wpływ wybranych czynników na funkcjonowanie organizmów wykazuje zależność między cechami środowiska a występującymi w nim organizmami oblicza zagęszczenie populacji przewiduje losy populacji na podstawie jej struktury wiekowej uzasadnia, że konkurencja jest czynnikiem doboru naturalnego analizuje wykresy przedstawiające wzajemną regulację liczebności populacji roślin i roślinożerców wykazuje zależności miedzy liczebnością populacji drapieżnika a liczebnością populacji jego ofiary wyjaśnia znaczenie pasożytnictwa w regulacji zagęszczenia populacji ofiar określa warunki występowania dodatnich relacji między organizmami różnych gatunków ocenia znaczenie bakterii brodawkowych w przyrodzie wyjaśnia znaczenie wiedzy o mikoryzie dla grzybiarzy wyjaśnia zależność między warunkami w których powstał las a jego strukturą piętrową omawia czynniki które zakłócają równowagę ekosystemu planuje i wykonuje model łańcucha pokarmowego lub sieci pokarmowej przewiduje skutki jakie dla ekosystemu miałoby wyginięcie określonego ogniwa we wskazanym łańcuchu pokarmowym Omawia schemat obiegu węgla w przyrodzie przewiduje skutki osuszania obszarów podmokłych przeprowadza badanie stanu powietrza swojej okolicy na podstawie skali porostowej dowodzi związku rozwoju gospodarki na świecie z globalnym ociepleniem przewiduje skutki globalnego ocieplenia ocenia znaczenie regulacji rzek analizuje i komentuje stan czystości rzek w Polsce na podstawie wykresu wykazuje związek między zanieczyszczeniem powietrza a zanieczyszczeniem wód gruntowych Olga Ciekot Strona 6 dowodzi, że wypalanie łąk i pól jest szkodliwe dla gleby planuje sposoby rekultywacji zdegradowanych gleb prezentuje postawę świadomego konsumenta Ocena celująca Uczeń wykazuje się wiedzą wykraczającą poza minimum programowe, zdobywa ją samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela. Wiedzę tę prezentuje podczas konkursów i olimpiad biologicznych, reprezentuje szkołę w eliminacjach rejonowych, wojewódzkich itp. Prowadzi eksperymenty naukowe, planuje doświadczenia i fachowo interpretuje ich wyniki. Wykazuje się dużą aktywnością w pogłębianiu wiedzy, prezentuje postawę „młodego naukowca”. Opracowała: mgr Olga Ciekot Olga Ciekot Strona 7
