JERZY PŁAZA RADY PRACOWNIKÓW NOWA FORMA KOMUNIKACJI Z ZAŁOGĄ tekst ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji wyciągi z innych aktów prawnych wyjaśnienia do niektórych zagadnień związanych z radami pracowników w tym wzory: - pism, wniosków i informacji składanych przez pracowników, pracodawcę oraz reprezentatywne związki zawodowe - porozumienia pracodawcy z radą pracowników o informo waniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi ko nsultacji - regulaminu działania rady pracowników w zakładzie WROCŁAW 2006 O INFORMOWANIU PRACOWNIKÓW I PRZEPROWADZANIU Z NIMI KONSULTACJI UWAGA ! Wszystkie śródtytuły do artykułów ustawy (zaznaczone wytłuszczonym drukiem w klamrach) oraz odesłania do poszczególnych załączników opracowania (zaznaczone wytłuszczoną kursywą w nawiasach) zostały dodane przez autora opracowania i nie stanowią treści obowiązującej ustawy. USTAWA z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji 1) (Dz. U. z dnia 10 maja 2006 r. Nr 79, poz. 550) Art. 1. [Pracodawcy zobowiązani do tworzenia rad pracowników] 1. Ustawa określa warunki informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji oraz zasady wyboru rady pracowników. 2. Przepisy ustawy stosuje się do pracodawców (patrz też zał. nr 1, poz. 1) wykonujących działalność gospodarczą (patrz też zał. nr 1, poz. 2) zatrudniających co najmniej 50 pracowników. 3. Przepisów ustawy dotyczących zasad wyboru rady pracowników i ochrony jej członków nie stosuje się do: 1) przedsiębiorstw państwowych (patrz też zał. nr 1, poz. 3), w których tworzony jest samorząd załogi przedsiębiorstwa; 2) przedsiębiorstw mieszanych (patrz też zał. nr 1, poz. 4) zatrudniających co najmniej 50 pracowników; 3) państwowych instytucji filmowych (patrz też zał. nr 1, poz. 5). 4. W podmiotach, o których mowa w ust. 3, prawo do uzyskiwania informacji i przeprowadzania konsultacji przysługuje radzie pracowniczej. Art. 2. [Definicje pojęć zawartych w ustawie] Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1)organizacja związkowa (patrz też zał. nr 1, poz. 6) zakładową lub międzyzakładową organizację związkową - reprezentatywną w rozumieniu art. 24125a § 1 (patrz też zał. nr 1, poz. 7) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.2)); przepisy art. 24125a § 3-5 (patrz też zał. nr 1, poz. 7) stosuje się odpowiednio; 2) informowanie - przekazywanie radzie pracowników danych w sprawach dotyczących pracodawcy umożliwiających zapoznanie się ze sprawą; 3) przeprowadzanie konsultacji - wymianę poglądów oraz podjęcie dialogu między pracodawcą a radą pracowników. Art. 3. [Liczba członków rady] 1. W skład rady pracowników wchodzi u pracodawcy zatrudniającego, z zastrzeżeniem ust. 3 i art. 5 ust. 2 pkt 1: 1) od 50 do 250 pracowników - 3 pracowników; 2) od 251 do 500 pracowników - 5 pracowników; 3) powyżej 500 pracowników - 7 pracowników. 2. Każda z organizacji związkowych ma prawo wyboru nie mniej niż jednego członka rady pracowników. 3. W przypadku gdy liczba organizacji związkowych jest większa niż liczba członków rady pracowników, o której mowa w ust. 1, każdej z organizacji związkowych przysługuje prawo wyboru jednego członka rady pracowników. 4. Organizacje związkowe mogą ustalić odmienne od określonych w ust. 2 i 3 zasady reprezentacji w radzie pracowników. Art. 4. [Trzy warianty wyboru członków rady] 1. W przypadku gdy u pracodawcy działa: 1)jedna organizacja związkowa - zarząd organizacji wybiera członków rady pracowników i powiadamia o tym pracodawcę (patrz też zał. nr 2, wzór 2); 2) więcej niż jedna organizacja związkowa organizacje wspólnie wybierają radę pracowników i powiadamiają o tym pracodawcę (patrz też zał. nr 1, poz. 6 oraz zał. nr 2, wzór 3). 2. Zasady powoływania i funkcjonowania rady pracowników, o której mowa w ust. 1 pkt 2, określają organizacje związkowe w drodze porozumienia (patrz też nr 1, poz. 6 oraz zał. nr 2, wzór 3 i 4). zał. 3. W razie niezawarcia porozumienia, o którym mowa w ust. 2, w terminie 30 dni od daty rozpoczęcia 2 negocjacji, organizacje związkowe powiadamiają o tym pracodawcę (patrz też zał. 1 poz. 6 oraz zał. nr 2, wzór 4), a wyboru członków rady pracowników dokonują pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje związkowe na zasadach, o których mowa w art. 9 i 10. 4. Członków rady pracowników u pracodawcy, u którego nie działa organizacja związkowa, zatrudniającego: 1) do 100 pracowników - wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 10 pracowników; 2) powyżej 100 pracowników - wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 20 pracowników (patrz też zał. nr 2, wzór 8). 5. Rada pracowników, o której mowa w ust. 4, ulega rozwiązaniu, a mandat jej członków wygasa po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym pracodawca, u którego nie działała do tej pory organizacja związkowa, został powiadomiony na piśmie o objęciu go zakresem działania organizacji związkowej oraz o liczbie członków organizacji będących pracownikami. 6. Przepisu ust. 5 nie stosuje się, jeżeli do upływu kadencji rady pracowników pozostało nie więcej niż 12 miesięcy. Art. 5. [Zakres regulacji zawieranego porozumienia pomiędzy pracodawcą i radą] 1. Rada pracowników ustala z pracodawcą (patrz też zał. nr 2, wzór 9): 1) zasady i tryb przekazywania informacji i przeprowadzania konsultacji; 2) tryb rozstrzygania kwestii spornych; 3) zasady ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady pracowników powoływanej w sposób określony w art. 4 ust. 4, w tym kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz; 4) zasady ponoszenia kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz w przypadku rady pracowników powoływanej w sposób określony w art. 4 ust. 1 i 3. 2. Rada pracowników może ustalić z pracodawcą w szczególności: 1) liczbę członków rady pracowników inną niż określona w art. 3 ust. 1, nie mniej jednak niż 3 członków rady pracowników; 2) zasady pokrywania kosztów związanych z pomocą osób posiadających specjalistyczną wiedzę, z której korzysta rada pracowników; 3) zasady zwalniania od pracy członków rady pracowników w zależności od liczebności zatrudnionych pracowników. 3. Ustalenia, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny zapewniać warunki informowania i przeprowadzania konsultacji co najmniej równe określonym w ustawie oraz uwzględniać interes pracodawcy i pracowników. 4. W przypadku niedokonania ustaleń, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się przepisy ustawy. Art. 6. [Zobowiązani do ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady] Koszty związane z wyborem i działalnością rady pracowników powoływanej w sposób określony w: 1) art. 4 ust. 4 - ponosi pracodawca; 2) art. 4 ust. 1 i 3 - ponoszą organizacje związkowe. Art. 7. [Sposób ustalania liczby zatrudnionych, od której zależy obowiązek powołania rady i jej liczebność] 1. Liczbę zatrudnionych u pracodawcy pracowników ustala się na podstawie przeciętnej liczby zatrudnionych w ramach stosunku pracy w okresie ostatnich 6 miesięcy przed dniem powiadomienia o wyborach członków rady pracowników. 2. Przy ustalaniu liczby pracowników, o których mowa w ust. 1, nie uwzględnia się pracowników młodocianych (patrz też zał. nr 1, poz. 8). 3. W celu obliczenia przeciętnej liczby zatrudnionych w okresie ostatnich 6 miesięcy dodaje się liczby zatrudnionych w kolejnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli przez 6. 4. W celu obliczenia przeciętnej liczby zatrudnionych u pracodawcy działającego krócej niż 6 miesięcy dodaje się liczby zatrudnionych w kolejnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez liczbę tych miesięcy. 5. Po osiągnięciu wielkości zatrudnienia, o której mowa w art. 1 ust. 2, pracodawca niezwłocznie podaje tę informację do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Art. 8. [Wybory członków rady u pracodawcy, u którego nie działają reprezentatywne związki zawodowe lub działające reprezentatywne związki nie zawarły porozumienia] 1. Wybory członków rady pracowników powoływanej w sposób określony w art. 4 ust. 4 organizuje pracodawca na pisemny wniosek grupy co najmniej 10 % pracowników, powiadamiając o terminie ich przeprowadzenia oraz terminie zgłoszenia kandydatów na członków rady pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy (patrz też zał. nr 2, wzór 6 i 7 ). 2. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 1, następuje nie później niż na 30 dni przed dniem wyborów. Termin zgłoszenia kandydatów na członków rady pracowników wynosi 21 dni (patrz też zał. nr 2, wzór 7). 3 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do wyborów członków rady pracowników powoływanej w sposób określony w art. 4 ust. 3 (patrz też zał. nr 2, wzór 4, 6 i 7). Art. 9. [Czynne i bierne prawo wyborcze na członków rady] 1. Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu pracownikowi, z wyjątkiem pracowników młodocianych. 2. Bierne prawo wyborcze przysługuje pracownikowi, który przepracował u pracodawcy nieprzerwanie co najmniej rok, chyba że pracodawca działa krócej. 3. Bierne prawo wyborcze nie przysługuje pracownikowi kierującemu jednoosobowo zakładem pracy, jego zastępcy, pracownikowi wchodzącemu w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, głównemu księgowemu, radcy prawnemu oraz pracownikowi młodocianemu. 4. Do okresu pracy, o którym mowa w ust. 2, wlicza się okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 (patrz też zał. nr 1, poz. 9) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, oraz w innych przypadkach, gdy na podstawie odrębnych przepisów nowy pracodawca stał się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Art. 10. [Regulamin wyborów do rady] 1. Wybory członków rady pracowników przeprowadza komisja wyborcza. 2. Skład i zasady powoływania oraz tryb działania komisji wyborczej dla wyborów, o których mowa w: 1) art. 4 ust. 3 - określa regulamin ustalony przez pracodawcę i uzgodniony z organizacjami związkowymi; 2) art. 4 ust. 4 - określa regulamin ustalony przez pracodawcę i uzgodniony z pracownikami wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. W przypadku nieuzgodnienia regulaminu w terminie 30 dni od dnia jego przekazania regulamin ustala pracodawca, uwzględniając ustalenia dokonane w trakcie jego uzgadniania. 3. Wybory przeprowadza się w dniu roboczym, jeżeli jest to możliwe, na ogólnym zebraniu pracowników lub w inny sposób przewidziany w regulaminie, o którym mowa w ust. 2, nie później niż w terminie 30 dni od dnia jego ustalenia. 4. Wybory członków rady pracowników są bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. 5. Wybory są ważne, jeżeli wzięło w nich udział co najmniej 50 % pracowników zatrudnionych u pracodawcy. 6. W przypadku gdy w wyborach nie wzięło udziału co najmniej 50 % pracowników, po upływie 30 dni od dnia tych wyborów przeprowadza się ponowne wybory, które uznaje się za ważne bez względu na liczbę pracowników, którzy wzięli w nich udział. 7. Członkami rady pracowników zostają kandydaci, którzy otrzymają kolejno największą liczbę głosów. 8. W przypadku gdy kandydaci na członków rady pracowników otrzymają równą liczbę głosów, a liczba miejsc pozostających do obsadzenia jest mniejsza od liczby tych kandydatów, wyboru członków rady pracowników dokonują ponownie pracownicy spośród tych kandydatów. Art. 11. [Długość kadencji członków rady, pierwsze jej zebranie i przyjęcie regulaminu jej funkcjonowania] 1. Kadencja członków rady pracowników trwa 4 lata. 2. W terminie 30 dni od dnia wyboru rady pracowników pracodawca zwołuje pierwsze zebranie rady pracowników. 3. Rada pracowników wybiera ze swojego grona przewodniczącego i uchwala swój regulamin (patrz też zał. nr 2, wzór 10). 4. Rada pracowników działa do dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranej rady pracowników. 5. Pracodawca obowiązany jest do zorganizowania wyborów członków kolejnej rady pracowników co najmniej na 14 dni przed upływem kadencji rady pracowników. Art. 12. [Przypadki ustania członkostwa pracownika w radzie i wybory uzupełniające] 1. Członkostwo w radzie pracowników powoływanej w sposób określony w art. 4 ust. 4 ustaje w razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, zrzeczenia się funkcji lub wniosku w sprawie ustania członkostwa podpisanego co najmniej przez 50 % pracowników zatrudnionych u pracodawcy co najmniej przez 6 miesięcy. 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, przeprowadza się wybory uzupełniające na zasadach określonych w art. 9 i 10. 3. Członkostwo w radzie pracowników powoływanej w sposób określony w art. 4 ust. 1 i 3 ustaje w razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, zrzeczenia się funkcji lub odwołania przez organizację związkową. 4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, organizacja związkowa wybiera nowych członków rady pracowników. Art. 13. [Rodzaje informacji przekazywanych przez pracodawcę radzie] 1. Pracodawca przekazuje radzie pracowników informacje dotyczące: 1) działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy oraz przewidywanych w tym zakresie zmian; 4 2) stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia (patrz też zał. nr 1, poz. 10); 3) działań, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia (patrz też zał. nr 1, poz. 11). 2. Pracodawca przekazuje informacje w razie przewidywanych zmian lub zamierzonych działań oraz na pisemny wniosek rady pracowników. 3. Pracodawca przekazuje informacje w terminie, formie i zakresie umożliwiającym radzie pracowników zapoznanie się ze sprawą, przeanalizowanie tych informacji, a w sprawach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, przygotowanie się do konsultacji. 4. W sprawach, o których mowa w ust. 1, rada pracowników może przedstawić opinię; przyjęcie opinii wymaga zgody większości członków rady pracowników. 5. Każdy z członków rady pracowników może przedstawić zdanie odrębne, które powinno być przedstawione pracodawcy. Art. 14. [Zasady przeprowadzania konsultacji przez pracodawcę z radą] 1. Pracodawca prowadzi konsultacje z radą pracowników w sprawach, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 2 i 3. 2. Konsultacje powinny być prowadzone: 1) w terminie, formie i zakresie umożliwiającym pracodawcy podjęcie działań w sprawach objętych konsultacjami; 2) w zależności od przedmiotu dyskusji, na odpowiednim poziomie kierowniczym; 3) na podstawie informacji przekazanej przez pracodawcę oraz opinii przedstawionej przez radę pracowników i zdania odrębnego członka rady pracowników; 4) w sposób umożliwiający radzie pracowników odbycie spotkania z pracodawcą w celu uzyskania jego stanowiska wraz z uzasadnieniem odnoszącym się do jej opinii; 5) w celu umożliwienia osiągnięcia porozumienia pomiędzy radą pracowników a pracodawcą. 3. Rada pracowników oraz pracodawca prowadzą konsultacje w dobrej wierze oraz z poszanowaniem interesów stron (patrz też zał. nr 1, poz. 12). Art. 15. [Korzystanie przez radę z pomocy specjalistów] Przy wykonywaniu zadań rada pracowników może korzystać z pomocy osób posiadających specjalistyczną wiedzę. Art. 16. [Informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa] 1. Rada pracowników oraz osoby, o których mowa w art. 15, są obowiązani do nieujawniania uzyskanych w związku z pełnioną funkcją informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (patrz też zał. nr 1, poz. 13), co do których pracodawca zastrzegł obowiązek zachowania ich poufności. Nieujawnianie uzyskanych informacji obowiązuje również po zaprzestaniu pełnienia funkcji, lecz nie dłużej niż przez okres 3 lat. 2. Pracodawca, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, może nie udostępnić radzie pracowników informacji, których ujawnienie mogłoby, według obiektywnych kryteriów, poważnie zakłócić działalność przedsiębiorstwa lub zakładu, których dotyczą, albo narazić je na znaczną szkodę. 3. W przypadku uznania, że zastrzeżenie poufności informacji lub ich nieudostępnienie jest niezgodne z przepisami ust. 1 lub 2, rada pracowników może wystąpić do sądu rejonowego - sądu gospodarczego z wnioskiem o zwolnienie z obowiązku zachowania poufności informacji lub o nakazanie udostępnienia informacji lub przeprowadzenia konsultacji. 4. W sprawach, o których mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.3)) o rozpoznawaniu spraw z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego, z wyłączeniem art. 6911 § 2 i art. 6917 (patrz też zał. nr 1, poz. 14). Zdolność sądową w tych sprawach mają rada pracowników oraz pracodawca. 5. Sąd, na wniosek pracodawcy lub z urzędu, może, w drodze postanowienia, w niezbędnym zakresie ograniczyć prawo wglądu do materiału dowodowego załączonego przez pracodawcę do akt sprawy w toku postępowania sądowego, jeżeli udostępnienie tego materiału groziłoby ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa lub innych tajemnic podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów. Na postanowienie sądu ograniczające prawo wglądu do materiału dowodowego zażalenie nie przysługuje. 6. Przepisy ust. 1-5 nie naruszają przepisów o ochronie tajemnicy określonych w przepisach odrębnych. Art. 17. [Szczególna ochrona stosunku pracy członków rady oraz zwolnienie od pracy z prawem do wynagrodzenia] 1. Pracodawca nie może bez zgody rady pracowników wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem będącym jej członkiem w okresie jego członkostwa w radzie pracowników. 2. Pracodawca nie może bez zgody rady pracowników zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika będącego członkiem rady pracowników w okresie jego członkostwa w radzie pracowników, z wyjątkiem gdy dopuszczają to przepisy innych ustaw (patrz też zał. nr 1, poz. 15). 5 3. Pracownik będący członkiem rady pracowników ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, na czas niezbędny do udziału w pracach rady pracowników, które nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, w przypadku gdy nie korzysta ze zwolnienia z innego tytułu. Art. 18. [Informacja o powołanej radzie przekazywana przez pracodawcę ministrowi] Pracodawca w terminie 30 dni od dnia powiadomienia określonego w art. 4 ust. 1 lub od dnia wyboru członków rady pracowników przez pracowników przekazuje ministrowi właściwemu do spraw pracy informacje dotyczące rady pracowników według wzoru stanowiącego załącznik do ustawy. Art. 19. [Odpowiedzialność karna za naruszanie przepisów ustawy] 1. Kto wbrew przepisom ustawy: 1) uniemożliwia utworzenie rady pracowników, 2) nie podaje informacji, o której mowa w art. 7 ust. 5, 3) nie organizuje wyborów rady pracowników lub je utrudnia, 4) nie informuje rady pracowników lub nie przeprowadza z nią konsultacji w sprawach określonych w ustawie lub utrudnia przeprowadzenie konsultacji, 5) dyskryminuje członka rady pracowników w związku z wykonywaniem przez niego czynności związanych z informowaniem i przeprowadzaniem konsultacji - podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. 2. Członek rady pracowników lub osoba, o której mowa w art. 15, jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 16 ust. 1, ujawnią dane, co do których pracodawca zastrzegł poufność, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. 3. Ściganie wykroczenia, o którym mowa w ust. 2, następuje na wniosek pokrzywdzonego pracodawcy. 4. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, toczy się na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 106, poz. 1148, z późn. zm.4)). W sprawach określonych w ust. 1 oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy (patrz też zał. nr 1, poz. 16). Art. 20. [Zmiany w innych obowiązujących przepisach] W ustawie z dnia 25 września 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz. U. Nr 24, poz. 123, z późn. zm.5)) w art. 25 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: "1a. Rada pracownicza przedsiębiorstwa ma prawo do uzyskiwania informacji i przeprowadzania konsultacji zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550)". Art. 21. [Zmiany w innych obowiązujących przepisach] W ustawie z dnia 10 lipca 1985 r. o przedsiębiorstwach mieszanych (Dz. U. Nr 32, poz. 142, z 1986 r. Nr 12, poz. 72, z 1987 r. Nr 33, poz. 181 oraz z 1994 r. Nr 121, poz. 591) po art. 23 dodaje się art. 23a w brzmieniu: "Art. 23a. Rada pracownicza ma prawo do uzyskiwania informacji i przeprowadzania konsultacji zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550)". Art. 22. [Zmiany w innych obowiązujących przepisach] W ustawie z dnia 23 października 1987 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Porty Lotnicze" (Dz. U. Nr 33, poz. 185) w art. 35 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: "3. Rada pracownicza ma prawo do uzyskiwania informacji i przeprowadzania konsultacji zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550)". Art. 23. [Zmiany w innych obowiązujących przepisach] W ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.6)) w art. 5 w ust. 5 w pkt 6 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 7 w brzmieniu: "7) będącemu członkiem rady pracowników lub określonym w porozumieniu, o którym mowa w art. 24 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550), przedstawicielem pracowników uprawnionym do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nim konsultacji.". Art. 24. [Porozumienie wyłączające powoływanie rad oraz rozwiązanie tego porozumienia] 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do pracodawców, u których przed dniem wejścia w życie ustawy zostało zawarte porozumienie dotyczące informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji zapewniające warunki informowania i przeprowadzania konsultacji co najmniej równe określonym w ustawie oraz uwzględniające interes pracodawcy i pracowników, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Do pracodawców oraz przedstawicieli pracowników uprawnionych zgodnie z porozumieniem, o którym mowa w ust. 1, do uzyskiwania informacji i prowadzenia konsultacji stosuje się odpowiednio przepisy art. 15-17. 3. Każda ze stron porozumienia, o którym mowa w ust. 1, może złożyć drugiej stronie pisemne zastrzeżenie co do spełniania przez to porozumienie wymogów określonych w ust. 1. 4. W przypadku gdy w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżenia, o którym mowa w ust. 3, strony porozumienia nie uzgodnią wskazanych w nim zarzutów, porozumienie rozwiązuje się z mocy prawa. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy. 5. Pracodawca, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy, informuje ministra właściwego do spraw pracy o zawartym porozumieniu (patrz też zał. nr 2, wzór 1). 6 Art. 25. [Informacje związków zawodowych i pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy do zorganizowania wyborów członków rady w przypadku niepowołania ich przez związek zawodowy] 1. Informację, o której mowa w art. 4 ust. 1 i 3, organizacja związkowa przekazuje pracodawcy w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (patrz też zał. nr 2, wzór 2, 3 i 4). 2. W przypadkach, o których mowa w art. 4 ust. 3 i 4, pracodawca w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy obowiązany jest do poinformowania pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy o prawie pracowników do wyboru rady pracowników i jej uprawnieniach (patrz też zał. nr 2, wzór 5). 3. W terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy pracodawca, o którym mowa w ust. 2, obowiązany jest do zorganizowania wyborów członków rady pracowników. Art. 26. [Przepisy przejściowe] 1. Do dnia 23 marca 2008 r. przepisy ustawy stosuje się do pracodawców zatrudniających co najmniej 100 pracowników. 2. W okresie od dnia 24 marca 2008 r. do dnia: 1) 23 maja 2008 r. informację, o której mowa w art. 4 ust. 1 i 3, organizacja związkowa przekazuje pracodawcy; 2) 23 lipca 2008 r. w przypadkach, o których mowa w art. 4 ust. 3 i 4, pracodawca obowiązany jest do poinformowania pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy o prawie pracowników do wyboru rady pracowników i jej uprawnieniach; 3) 23 września 2008 r. pracodawca, o którym mowa w pkt 2, obowiązany jest do zorganizowania wyborów członków rady pracowników. Art. 27. [Delegacja ustawowa dla Komisji Trójstronnej do oceny stosowania ustawy w okresie przejściowym] Nie później niż do dnia 27 lutego 2007 r. Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych dokona przeglądu stosowania niniejszej ustawy w celu przedłożenia rządowi koniecznych propozycji zmian między innymi na podstawie informacji, o których mowa w art. 18, oraz danych Centralnej Informacji o Działalności Gospodarczej i Głównego Urzędu Statystycznego. Art. 28. [Termin wejścia w życie ustawy] Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ZAŁĄCZNIK WZÓR INFORMACJI O RADZIE PRACOWNIKÓW 1. Nazwa pracodawcy .......................................... 2. Adres (siedziba lub miejsce zamieszkania) pracodawcy ...... ........................................................... 3. Data utworzenia rady pracowników .......................... 4. Tryb utworzenia rady pracowników .......................... 5. Liczba członków rady pracowników .......................... 6. Czy warunki informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji: 1) zostały ustalone przez radę pracowników z pracodawcą lub 2) obowiązują regulacje ustawowe .......................... 7. Zakres ustaleń przyjętych przez radę pracowników z pracodawcą na podstawie art. 5 ust. 1 i 2 ................. Objaśnienia: Ad 4 - wskazać podstawę prawną, tj. art. 4 ust. 1 pkt 1 lub 2, ust. 3 albo ust. 4. Ad 5 - wskazać podstawę prawną, tj. art. 3 ust. 1 pkt 1, 2 lub 3 albo ust. 3. Przypisy: 1) Przepisy ustawy wdrażają postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/14/WE z dnia 11 marca 2002 r. ustanawiającej ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej (Dz. Urz. WE L 80 z 23.03.2002; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 05, t. 4, str. 219). ___________________________________________________________________ 7 ZAŁĄCZNIK NR 1 WYCIĄGI Z INNYCH AKTÓW PRAWNYCH UWAGA ! Wszystkie wyciągi aktów uwzględniają stan prawny na dzień 29 czerwca 2006 r. [1] (do art. 1 ust. 2 ) . USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (j.t.Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) na niezbędne do ich wykonania wydatki inwestycyjne lub zakup specjalistycznych wyrobów medycznych, na podstawie umowy i w zakresie w niej określonym, 3) z wydzielonej działalności gospodarczej innej niż wymieniona w pkt 1 i 2, jeżeli statut zakładu przewiduje prowadzenie takiej działalności, __________________________________________________________________ Art. 3. Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Art. 31. § 1. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. § 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do pracodawcy będącego osobą fizyczną, jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności, o których mowa w tym przepisie. [2] (do art. 1 ust. 2) . USTAWA z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127) Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. USTAWA z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 46, poz. 328) Art. 7. Uczelnia może prowadzić działalność gospodarczą wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo od działalności, o której mowa w art. 13 i 14, w zakresie i formach określonych w statucie. Art. 106. Prowadzenie przez uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, diagnostycznej, rehabilitacyjnej lub leczniczej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.). [3] (do art. 1, ust. 3, pkt. 1) . USTAWA z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. (j.t.Dz.U. z 2002 r. Nr112, poz. 981 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 107, poz. 721) Art. 1. Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną. [4] (do art. 1, ust. 3, pkt.2 ) . USTAWA z dnia 10 lipca 1985 r. o przedsiębiorstwach mieszanych. USTAWA z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej. (Dz.U. z 1991 r. Nr 91, poz. 408 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 518) Art. 8a. 1. Do zakładu opieki zdrowotnej nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 ze zm.). Art. 54. 1. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe: 1) z odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej, 2) na realizację programów zdrowotnych w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i programu Zintegrowane Ratownictwo Medyczne, w tym (Dz.U. z 1985 r. Nr 32, poz. 142 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) Art. 1. 1. Przedsiębiorstwo mieszane może być utworzone, w drodze łączenia mienia różnych rodzajów własności społecznej, w celu rozwijania wspólnej działalności gospodarczej oraz efektywnego wykorzystania mienia społecznego i myśli naukowo-technicznej i technicznej. 2. Skarb Państwa, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną, oraz jednostki badawczo-rozwojowe, a także organizacje spółdzielcze i społeczne mogą tworzyć przedsiębiorstwa państwowospółdzielcze, państwowo-społeczne, państwowo-spółdzielczospołeczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami mieszanymi". [5] (do art. 1, ust. 3, pkt. 3 ) . USTAWA z dnia 16 lipca 1987 r. 8 o państwowych instytucjach filmowych (j.t.Dz.U. z 2003 r. Nr 58, poz. 513 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1111) Art. 1. Ustawę stosuje się do utworzonych przed dniem 1 stycznia 2006 r. państwowych instytucji filmowych oraz do działających w nich zespołów filmowych. [6] (do art. 2, pkt. 1 ) . USTAWA z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. (j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 240, poz. 2407) Art. 251. 1. Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków będących: 1) pracownikami lub osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji albo 2) funkcjonariuszami, o których mowa w art. 2 ust. 6, pełniącymi służbę w jednostce objętej działaniem tej organizacji. 2. Organizacja, o której mowa w ust. 1, przedstawia co kwartał - według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym kwartale, pracodawcy albo dowódcy jednostki, o której mowa w ust. 1 pkt 2, informację o łącznej liczbie członków tej organizacji, w tym o liczbie członków, o których mowa w ust. 1. Art. 30. 1. W zakładzie pracy, w którym działa więcej niż jedna organizacja związkowa, każda z nich broni praw i reprezentuje interesy swych członków. 3. W sprawach dotyczących zbiorowych praw i interesów pracowników organizacje związkowe mogą tworzyć wspólną reprezentację związkową. 4. W sprawach wymagających zawarcia porozumienia lub uzgodnienia stanowiska z organizacjami związkowymi, organizacje te przedstawiają wspólnie uzgodnione stanowisko. Sposób ustalania i przedstawiania tego stanowiska przez każdorazowo wyłanianą do tych spraw wspólną reprezentację związkową określa porozumienie zawarte przez organizacje związkowe. Art. 34. 1. Przepisy art. 251-331 stosuje się do międzyzakładowej organizacji związkowej obejmującej swoim działaniem pracodawcę, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 341 i 342. 2. Przy ustalaniu liczby członków, o której mowa w art. 251 ust. 1, oraz prawa do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, o którym mowa w art. 31 ust. 1, uwzględnia się liczbę członków międzyzakładowej organizacji związkowej zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji. [7] (do art. 2, pkt. 1 ) . USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (j.t.Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) Art. 24125a. § 1. Reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja związkowa: 1) będąca jednostką organizacyjną albo organizacją członkowską ponadzakładowej organizacji związkowej uznanej za reprezentatywną na podstawie art. 24117 § 1 pkt 1, (patrz poniżej) pod warunkiem że zrzesza ona co najmniej 7% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, lub 2) zrzeszająca co najmniej 10% pracowników zatrudnionych u pracodawcy. § 2. Jeżeli żadna z zakładowych organizacji związkowych nie spełnia wymogów, o których mowa w § 1, reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja zrzeszająca największą liczbę pracowników. § 3. Przy ustalaniu liczby pracowników zrzeszonych w zakładowej organizacji związkowej, o której mowa w § 1 i 2, uwzględnia się wyłącznie pracowników należących do tej organizacji przez okres co najmniej 6 miesięcy przed przystąpieniem do rokowań w sprawie zawarcia układu zakładowego. W razie gdy pracownik należy do kilku zakładowych organizacji związkowych, uwzględniony może być tylko jako członek jednej wskazanej przez niego organizacji związkowej. § 4. Zakładowa organizacja związkowa może przed zawarciem układu zakładowego zgłosić uczestnikom prowadzącym rokowania w sprawie zawarcia tego układu pisemne zastrzeżenie co do spełniania przez inną zakładową organizację związkową kryteriów reprezentatywności, o których mowa w § 1 i 2; prawo zgłoszenia zastrzeżenia przysługuje również pracodawcy. § 5. W przypadku, o którym mowa w § 4, zakładowa organizacja związkowa, wobec której zostało zgłoszone zastrzeżenie, występuje do sądu rejonowego - sądu pracy właściwego dla siedziby pracodawcy z wnioskiem o stwierdzenie jej reprezentatywności. Sąd wydaje w tej sprawie orzeczenie w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. Art. 24117. § 1. Reprezentatywną organizacją związkową jest ponadzakładowa organizacja związkowa: 1) reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego lub § 3. W przypadku stwierdzenia reprezentatywności ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji) z mocy prawa stają się reprezentatywne wchodzące w jej skład ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia (federacje) związków zawodowych. ___________________________________________________________________ USTAWA z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego. (Dz.U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1080 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 240, poz. 2407) Art. 6. 2. Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje), które spełniają łącznie następujące kryteria: 1) zrzeszają, z zastrzeżeniem ust. 3, więcej niż 300.000 członków będących pracownikami, 2) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej. 3. Przy ustalaniu kryterium liczebności, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, uwzględnia się nie więcej niż po 100.000 członków organizacji związkowej będących pracownikami zatrudnionymi w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w jednej sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej. Organizacja związkowa ubiegająca się o uznanie jej za reprezentatywną organizację związkową przy ustalaniu liczby pracowników, o której mowa w ust. 2, nie uwzględnia pracowników zrzeszonych w tych spośród jej organizacji członkowskich, które są lub w okresie roku przed złożeniem wniosku o stwierdzenie reprezentatywności były zrzeszone w reprezentatywnej organizacji związkowej mającej przedstawicieli w składzie Komisji. [8] (do art. 7, ust. 2 ) . USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (j.t.Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) Art. 190. § 1. Młodocianym w rozumieniu kodeksu jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat. § 2. Zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 16 lat. [9] (do art. 9 ust. 4) . USTAWA 9 z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (j.t.Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) „Art. 231. § 1. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy, z zastrzeżeniem przepisów § 5. § 2. Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie. § 3. Jeżeli u pracodawców, o których mowa w § 1, nie działają zakładowe organizacje związkowe, dotychczasowy i nowy pracodawca informują na piśmie swoich pracowników o przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla pracowników, a także zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia pracowników, w szczególności warunków pracy, płacy i przekwalifikowania; przekazanie informacji powinno nastąpić co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. § 4. W terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. § 5. Pracodawca, z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części, jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę oraz wskazać termin, nie krótszy niż 7 dni, do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego mógł złożyć takie oświadczenie. Przepis § 4 zdanie drugie stosuje się odpowiednio. § 6. Przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy. [ 10 ] (do art. 1, ust. 1, pkt. 2 ) . USTAWA z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) Art. 2. 1. Pracodawca jest obowiązany skonsultować zamiar przeprowadzenia grupowego zwolnienia z zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi u tego pracodawcy. 2. Konsultacja, o której mowa w ust. 1, dotyczy w szczególności możliwości uniknięcia lub zmniejszenia rozmiaru grupowego zwolnienia oraz spraw pracowniczych związanych z tym zwolnieniem, w tym zwłaszcza możliwości przekwalifikowania lub przeszkolenia zawodowego, a także uzyskania innego zatrudnienia przez zwolnionych pracowników. 3. Pracodawca jest obowiązany zawiadomić na piśmie zakładowe organizacje związkowe o przyczynach zamierzonego grupowego zwolnienia, liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których oni należą, grupach zawodowych pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, okresie, w ciągu którego nastąpi takie zwolnienie, proponowanych kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia, kolejności dokonywania zwolnień pracowników, propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem, a jeżeli obejmują one świadczenia pieniężne, pracodawca jest obowiązany dodatkowo przedstawić sposób ustalania ich wysokości. 4. Pracodawca przekazuje zakładowym organizacjom związkowym informacje, o których mowa w ust. 3, w terminie umożliwiającym tym organizacjom zgłoszenie w ramach konsultacji propozycji dotyczących spraw określonych w ust. 2. 5. W trakcie konsultacji pracodawca jest obowiązany przekazać zakładowym organizacjom związkowym także inne niż określone w ust. 3 informacje, jeżeli mogą one mieć wpływ na przebieg konsultacji oraz treść porozumienia, o którym mowa w art. 3. 7. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, uprawnienia tych organizacji w zakresie wynikającym z ust. 1-5 przysługują przedstawicielom pracowników wyłonionym w trybie przyjętym u danego pracodawcy. [ 11 ] (do art. 13, ust. 1, pkt. 3) . USTAWA z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. (j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 240, poz. 2407) Art. 261. 1. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca są obowiązani do poinformowania na piśmie działających u każdego z nich zakładowych organizacji związkowych o przewidywanym terminie tego przejścia, jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla swoich pracowników, a także zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia tych pracowników, w szczególności warunków pracy, płacy i przekwalifikowania. 2. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotychczasowy i nowy pracodawca są obowiązani przekazać co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy lub jego części. [ 12 ] (do art. 14, ust. 3 ) . USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (j.t.Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) Art. 2413. § 1. Każda ze stron jest obowiązana prowadzić rokowania w dobrej wierze i z poszanowaniem słusznych interesów drugiej strony. Oznacza to w szczególności: 1) uwzględnianie postulatów organizacji związkowej uzasadnionych sytuacją ekonomiczną pracodawców, 2) powstrzymywanie się od wysuwania postulatów, których realizacja w sposób oczywisty przekracza możliwości finansowe pracodawców, 3) poszanowanie interesów pracowników nie objętych układem. [ 13 ] (do art. 16, ust. 1) . USTAWA z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (j.t.Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 68) Art. 11. 4. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. ___________________________________________________________________ USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (j.t.Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) Art. 100. § 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności: 4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, 5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, [ 14 ] (do art. 16, ust. 4) . USTAWA z dnia 17 listopada 1964 r. KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO 10 (Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 66, poz. 466) DZIAŁ IVA. SPRAWY Z ZAKRESU PRZEPISÓW O PRZEDSIĘBIORSTWACH PAŃSTWOWYCH I O SAMORZĄDZIE ZAŁOGI PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO Art. 6911. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o rozstrzygnięcie sporu między: 1) radą pracowniczą przedsiębiorstwa a dyrektorem przedsiębiorstwa, 2) organami przedsiębiorstwa a organem założycielskim przedsiębiorstwa, 3) organami przedsiębiorstwa a organem sprawującym nadzór nad przedsiębiorstwem. Art. 6912. Właściwy jest sąd miejsca siedziby przedsiębiorstwa (zrzeszenia), z którego działalnością wiąże się przedmiot sporu. Art. 6913. W sprawach, o których mowa w art. 6911, zdolność sądową mają ponadto dyrektor przedsiębiorstwa i dyrektor zrzeszenia przedsiębiorstw, działający w tym charakterze, oraz rada pracownicza przedsiębiorstwa i rada zrzeszenia przedsiębiorstw. Art. 6914. W imieniu rady pracowniczej przedsiębiorstwa może występować każdy wyznaczony przez radę jej członek. Art. 6915. Pełnomocnikiem rady pracowniczej może być również każdy pracownik przedsiębiorstwa, któremu przysługuje bierne prawo wyborcze do organów samorządu załogi przedsiębiorstwa, lub radca prawny nie zatrudniony w tym przedsiębiorstwie. § 2. Pełnomocnikiem dyrektora przedsiębiorstwa może być również radca prawny lub inny pracownik przedsiębiorstwa. § 3. Pełnomocnikiem dyrektora przedsiębiorstwa i rady pracowniczej w sprawach między nimi a organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór nad przedsiębiorstwem może być również radca prawny przedsiębiorstwa, chyba że między dyrektorem a radą zachodzi sprzeczność interesów. § 1. Art. 6916. Przepisy art. 6914 i 6915 stosuje się odpowiednio do rady zrzeszenia przedsiębiorstw, a przepis art. 6915 - także do dyrektora zrzeszenia. Art. 6918. Koszty postępowania obciążające zarówno radę pracowniczą, jak i dyrektora przedsiębiorstwa ponosi przedsiębiorstwo, a obciążające radę zrzeszenia przedsiębiorstw lub dyrektora tego zrzeszenia ponosi zrzeszenie. Art. 6919. Przepisów niniejszego działu nie stosuje się w sprawach o odszkodowanie. [ 15 ] (do art. 17, ust. 2) . USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. (j.t.Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) Art. 411. § 1. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. ___________________________________________________________________ USTAWA z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) Art. 5. 1. Przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia nie stosuje się art. 38 i 41 Kodeksu pracy, z zastrzeżeniem ust. 2-4, a także przepisów odrębnych dotyczących szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 5. 5. W okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi: 7) będącemu członkiem rady pracowników lub określonym w porozumieniu, o którym mowa w art. 24 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550), przedstawicielem pracowników uprawnionym do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nim konsultacji. 6. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom, o których mowa w ust. 5, przysługuje, do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy obliczony według zasad wynikających z Kodeksu pracy. [ 16 ] (do art. 19, ust. 4) . USTAWA z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń. (Dz.U. z 1971 r. Nr 12, poz. 114 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 90, poz.757) Art. 1. § 1. Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5.000 złotych lub nagany. Art. 19. Kara aresztu trwa najkrócej 5, najdłużej 30 dni; wymierza się ją w dniach. Art. 20. § 1. Kara ograniczenia wolności trwa 1 miesiąc. § 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności ukarany: 1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, 2) jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd, 3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary. Art. 23. Jeżeli ukarany uchyla się od wykonywania kary ograniczenia wolności, ulega ona zamianie na zastępczą karę grzywny, przy czym miesiąc ograniczenia wolności przyjmuje się za równoważny grzywnie od 75 do 2.250 złotych, a jeżeli okoliczności wskazują na to, że egzekucja grzywny nie będzie skuteczna - na zastępczą karę aresztu, przy czym miesiąc ograniczenia wolności odpowiada 15 dniom aresztu. Art. 24. § 1. Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5.000 złotych, chyba że ustawa stanowi inaczej. § 3. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Art. 48. Przepisy części ogólnej Kodeksu wykroczeń stosuje się do wykroczeń przewidzianych w innych ustawach, jeżeli ustawy te nie zawierają przepisów odmiennych. ___________________________________________________________________ USTAWA z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. (Dz.U. z 2001 r. Nr 106, poz. 1148 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1103) Art. 9. § 1. W sprawach o wykroczenia w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy, z zastrzeżeniem spraw określonych w art. 10. Art. 13. § 1. Sąd rejonowy orzeka na rozprawie i na posiedzeniu jednoosobowo. Art. 14. § 1. Sądem odwoławczym w sprawach o wykroczenia podlegających właściwości sądów powszechnych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, jest: 11 1) sąd okręgowy do rozpoznania apelacji oraz zażaleń na postanowienia i zarządzenia zamykające drogę do wydania wyroku, 2) sąd rejonowy w innym równorzędnym składzie do rozpoznania pozostałych zażaleń. § 4. W sprawach określonych w § 1 i 2 sądy w nich wskazane orzekają na rozprawie i na posiedzeniu jednoosobowo. Art. 17. § 1. Oskarżycielem publicznym we wszystkich sprawach o wykroczenia jest Policja, chyba że ustawa stanowi inaczej. § 2. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika określone w Kodeksie pracy, a także w sprawach o inne wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej, jeżeli ustawa tak stanowi, oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy. Art. 18. § 1. W każdej sprawie o wykroczenie wniosek o ukaranie może wnieść prokurator, stając się oskarżycielem publicznym. Art. 35. § 1. Wyrok sądu pierwszej instancji uzasadnia się i doręcza stronie wraz z uzasadnieniem jedynie na jej żądanie zgłoszone w zawitym terminie 7 dni od daty jego ogłoszenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. § 2. Wyrok zaoczny doręcza się z urzędu obwinionemu i jego obrońcy, jeżeli został ustanowiony; termin do żądania doręczenia uzasadnienia tego wyroku biegnie od daty jego doręczenia. § 3. Wyrok wydany na posiedzeniu doręcza się stronie z urzędu, gdy nie uczestniczyła ona w posiedzeniu; termin do żądania doręczenia uzasadnienia wyroku biegnie wówczas od daty jego doręczenia. § 3. W sprawach określonych w art. 17 § 2 postępowanie mandatowe prowadzi inspektor pracy. Inspektor pracy może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego także po przeprowadzeniu czynności wyjaśniających, jeżeli uzna, że kara ta będzie wystarczająca. Art. 96. § 1. W postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 złotych, a w sprawach, w których oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy oraz w wypadku, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu wykroczeń - do 1.000 złotych. Art. 102. Nadzór nad postępowaniem mandatowym sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych, a w sprawach, o których mowa w art. 95 § 3 Główny Inspektor Pracy. Art. 103. § 1. Środkami odwoławczymi są apelacja i zażalenie. § 2. Od wyroku sądu pierwszej instancji służy stronom apelacja, chyba że ustawa stanowi inaczej. § 3. Zażalenie przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie. Przysługuje ono stronom, a także osobie, której postanowienie, zarządzenie lub inne czynności bezpośrednio dotyczą. § 4. Orzeczenie można zaskarżyć w całości lub części. Art. 105. § 1. Apelację wnosi się na piśmie w terminie 7 dni od daty otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem, chyba że ustawa stanowi inaczej. ___________________________________________________________________ Art. 95. § 1. Postępowanie mandatowe prowadzi Policja, a inne organy, gdy przepis szczególny tak stanowi. 12 ZAŁĄCZNIK NR 2 WZORY: PISM, WNIOSKÓW, INFORMACJI, POROZUMIEŃ I REGULAMINÓW SKŁADANYCH PRZEZ: PRACODAWCĘ, PRACOWNIKÓW I REPREZENTAWYWNE ZWIĄZKI ZAWODOWE UWAGA ! Przy opracowywaniu wzorów korzystano też ze wzorów opublikowanych w dodatku do Rzeczpospolitej z dnia 12 czerwca 2006 r. - „Vademecum Prawa” . Terminy podane we wzorach, opisach i uwagach do wzorów odnoszą się do pracodawców zatrudniających powyżej 100 pracowników. U pracodawców zatrudniających co najmniej 50 do 100 pracowników przepisy ustawy stosuje się dopiero od 24 marca 2008 r., a terminy dla poszczególnych czynności związanych z powoływaniem rad pracowników zostały określone w art. 26 ustawy (do 23.05.2008 r.; do 23.07.2008 r. i do 23.09..2008 r.). _________________________________________________________________________________ __________________________________________ [ Wzór 1 ] (do art. 24 ust. 5) . Wzór pisma informującego Ministerstwo o zawartym (przed dniem wejścia w życie ustawy) porozumieniu, wyłączającym powoływanie rady pracowników, z przedstawicielstwem pracowników. Uwaga! Ostateczny termin na przesłanie informacji do ministerstwa to 24 czerwca 2006 r. Jest to również termin dla zatrudniających od 50 do 100 pracowników, jeśli zostało zawarte takie porozumienie. Matex SA ul. Jelenia 4 54 – 242 Wrocław Wrocław, 24.06. 2006 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Dialogu i Partnerstwa Społeczn ego ul. Nowogrodzka 1/3/5 00 – 513 Warszawa Zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) Matex S.A. z siedzibą we Wrocławiu przy ul. Jeleniej 4 informuje, że 20 maja 2006 r. zostało zawarte porozumienie dotyczące informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsult acji. Porozumienie podpisali: ze strony Spółki prezes i wiceprezes zarządu, a ze strony przedstawicieli pracowników przewodniczący zarządów trzech zakładowych organizacji związkowych działających w Spółce. Jerzy Kaliszewski Prezes Zarządu [ Wzór 2 ] (do art. 4 ust. 1 pkt. 1 i art. 25 ust. 1 pkt. 1) . Wzór informacji, przekazywanej przez organizację związkową (reprezentatywną – patrz zał. nr 1, poz. 7 opracowania) pracodawcy (w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie, tj. do 25 lipca 2006 r.), zawierającej nazwiska wybranych (desygnowanych) członków do rady pracowników. Uwaga! Pracodawca po otrzymaniu powyższej informacji, w terminie 30 dni, zwołuje pierwsze zebranie (wybranej przez organizację związkową) rady pracowników (art. 11 ust. 2 ustawy). Zakładowa Organizacja Związkowa NSZZ „Solidarność” przy Matex S.A. Wrocław, 20.07.2006 r. Prezes Zarządu Matex S.A. w/m Dotyczy: wyboru członków rady pracowników Zakładowa Organizacja Związkowa NSZZ „Solidarność” przy Matex S.A., informuje że zgo dnie z art. 4 ust. 1 pkt. 1 i art. 3 ust.1 pkt. 1ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) dokonała w dniu 20.07. 2006 r. wyboru trzech pracowników, tj. : Andrzeja N owaka Przew. KZ NSZZ „Solidarność, Jerzego Kowalskiego – prac. Działu Technicznego oraz Aldonę Adamską – prac. Działu Administracji, na członków Rady Pracowników w Matex S.A. Andrzej Nowak Przew.KZ NSZZ „Solidarność” 13 [ Wzór 3 ] (do art. 4 ust. 1 pkt. 2 i ust. 2 oraz art. 25 ust. 1 pkt. 1) . Wzór informacji, przekazywanej przez organizacje związkowe (reprezentatywne – patrz zał. nr 1 poz. 7 opracowania) pracodawcy (w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie tj. do 25 lipca 2006 r.), zawierającej listę wybranych (desygnowanych) członków do rady pracowników. Uwaga! Pracodawca po otrzymaniu powyższej informacji, w terminie 30 dni, zwołuje pierwsze zebranie (wybranej przez organizację związkową) rady pracowników (art. 11 ust. 2 ustawy). Wrocław, 20.07.2006 r. Zakładowe Organizacje Związkowe przy Matex S.A. Prezes Zarządu Matex S.A. w/m Dotyczy: wyboru członków rady pracowników Wspólna reprezentacja Zakładowych Organizacji Związkowych działających przy Matex S.A., informuje że zgo dnie z art. 4 ust. 1 pkt. 2 i ust. 2 oraz art. 3 ust.1 pkt. 1ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) dokonała w dniu 20.07.2006 r. wyboru (w wyniku zawartego porozumienia) trzech pracowników, tj. : Andrzeja Nowaka - Przew. KZ NSZZ „Solidarność, Jerzego Kowalskiego – Przew. KZ NSZZ „Solidarność 80” oraz Aldonę Adamską – prac. Działu Administracji, na członków Rady Pracowników w Matex S.A. Andrzej Nowak Przew.KZ NSZZ „Solidarność” [ Wzór 4 ] Jerzy Kowalski Przew.KZ NSZZ „Solidarność 80” (do art. 4 ust. 1 pkt. 2 i ust. 2 i 3 oraz art. 25 ust. 1 pkt. 1) . Wzór informacji, przekazywanej przez organizacje związkowe (reprezentatywne – patrz zał. nr 1 poz. 7 opracowania) pracodawcy (w terminie 30 dni od daty rozpoczęcia negocjacji nie później niż dwa miesiące od dnia wejścia ustawy w życie tj. do 25 lipca 2006 r.), o niezawarciu porozumienia w sprawie wyboru (desygnowania) członków do rady pracowników. Uwaga! Pracodawca po otrzymaniu powyższej informacji, w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (tj. do 25 września), informuje pracowników (patrz wzór nr 5 – poniżej) o ich prawie do wyboru rady pracowników spośród zgłoszonych kandydatów przez organizacje związkowe i jej uprawnieniach. Wrocław, 20.07.2006 r. Zakładowe Organizacje Związkowe przy Matex S.A. Prezes Zarządu Matex S.A. w/m Dotyczy: wyboru członków rady pracowników Wspólna reprezentacja Zakładowych Organizacji Związkowych działających przy Matex S.A., informuje że nie zawarła porozumienia w sprawie wyboru (desygnowania) członków do Rady Pr acowników w Matex S.A. w oparciu o art. 4, ust. 1, pkt. 2 i ust. 2 i 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsu ltacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550). Andrzej Nowak Przew.KZ NSZZ „Solidarność” Jerzy Kowalski Przew.KZ NSZZ „Solidarność 80” 14 [ Wzór 5 ] (do art. 25 ust. 2) . Wzór informacji o prawie wyboru rady pracowników i jej uprawnieniach, przekazywany do wiadomości załodze w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie (tj. do 25 września 2006 r.) w zakładach, w których nie działają reprezentatywne organizacje związkowe (patrz zał. nr 1 poz. 7 opracowania) lub w zakładach, w których reprezentatywne organizacje związkowe nie wybrały wspólnie członków rady (patrz powyżej – wzór 4). Uwaga! Informacja ta powinna być przekazana pracownikom w sposób przyjęty u danego pracodawcy (np. może być wywieszona na ogólnodostępnej tablicy ogłoszeń). W przypadku gdy u pracodawcy działają reprezentatywne organizacje związkowe, które nie zawarły porozumienia w sprawie wyboru członków do rady pracowników (patrz wzór 4 – powyżej), w informacji należy dodatkowo umieścić zapis, że kandydatów na członków rady zgłaszają te organizacje związkowe. Wrocław, 20.08.2006 r. Pracownicy Matex S.A. w/m Informacja o prawie wyboru rady pracowników i jej uprawnieniach w Matex SA Zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550), informuję że: § 1. Członków rady pracowników u pracodawcy zatrudniającego: 1/ do 100 pracowników – wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez co najmniej 10 pracowników, 2/ powyżej 100 pracowników – wybierają pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez co najmniej 20 pracowników. § 2. Wybory członków rady pracowników organizuje pracodawca na pisemny wniosek grupy co najmniej 10% pracowników, powiadamiając o terminie ich przeprowadzania oraz terminie zgłoszenia na członków rady pracowników. § 3. Rada pracowników ustala z pracodawcą: 1/ zasady i tryb przekazywania informacji i przeprowadzania konsultacji, 2/ tryb rozstrzygania kwestii spornych, 3/ zasady ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady pracowników, 4/ zasady ponoszenia kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz, 5/ liczbę członków rady pracowników inną niż określona w ustawie, nie mniej jednak niż trzech, 6/ zasady pokrywania kosztów związanych z pomocą osób posiadających specjalistyczną wiedzę, z której korzysta rada pracowników, 7/ zasady zwalniania od pracy członków rady pracowników. § 4. 1. Pracodawca przekazuje radzie pracowników informacje dotyczące: 1/ działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy oraz przewidywanych w tym zakresie zmian, 2/ stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia, 3/ działań, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia. 2. Pracodawca przekazuje informacje w razie przewidywanych zmian lub zamierzonych działa ń oraz na pisemny wniosek rady pracowników 3. Pracodawca przekazuje informacje w terminie, formie i zakresie umożliwiającym radzie pracowników zapoznanie się ze sprawą i przeanalizowanie tych informacji. 4. W sprawach, o których mowa w ust. 1, rada pracowników może przedstawić opinię. § 5. 1. Pracodawca prowadzi konsultacje z radą pracowników w sprawach, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt. 2 i 3. 2. Konsultacje powinny być prowadzone: 1/ w terminie, formie i zakresie umożliwiającym pracodawcy podjęcie działań w sprawach objętych konsultacjami, 2/ w zależności od przedmiotu dyskusji, na odpowiednim poziomie kierowniczym, 3/ na podstawie informacji przekazanej przez pracodawcę oraz opinii przedstawionej przez radę pracowników i zdania odrębnego członka rady pracowników, 4/ w sposób umożliwiający radzie pracowników odbycie spotkania z pracodawcą w celu uzyskania jego stanowiska wraz z uzasadnieniem odnoszącym się do jej opinii, 5/ w celu umożliwienia porozumienia między radą pracowników a pracodawcą. Jerzy Kaliszewski Prezes Zarządu 15 [ Wzór 6 ] (do art. 8 ust. 1) . Wzór wniosku przekazywanego przez grupę pracowników (10% zatrudnionych) pracodawcy o przeprowadzenie wyborów do rady pracowników. Wrocław, 30.09.2006 r. Prezes Zarządu Matex S.A. w/m Wniosek o przeprowadzenie wyborów do Rady Pracowników w Matex S.A. Zgodnie z art. 8 ust. 1 1ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) my niżej podpisani pracownicy Matex S.A. wnioskujemy o przeprowadzenie wyborów na członków Rady Pracowników w Matex S.A. W załączeniu imienna lista pra cowników – wnioskodawców. W imieniu wnioskodawców: Andrzej Nowak Ja niżej podpisany jestem za przeprowadzeniem wyborów do Rady Pracowników w M atex SA Lp. Imię Nazwisko 1. .................................. ................................ Data ............ ....... Podpis .................... [ Wzór 7 ] (do art. 8 ust. 1 i 2) . Wzór powiadomienia przekazywanego przez pracodawcę do wiadomości pracowników o terminie wyborów do rady pracowników, nie później niż na 30 dni przed wyborami (tj najpóźniej do 25.10.2006 r.) i terminie zgłaszania kandydatów na członków rady (21 dni od powiadomienia). Uwaga! Informacja ta powinna być przekazana pracownikom w sposób przyjęty u danego pracodawcy (np. może być wywieszona na ogólnodostępnej tablicy ogłoszeń). Wrocław, 20.10.2006 r. Pracownicy Matex S.A. w/m Powiadomienie o terminie wyborów i terminie zgłaszania kandydatów do Rady Pracowników w Matex S.A. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowan iu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) informuję, że: 1/ wybory do Rady Pracowników w Matex S.A. zostaną przeprowadzone na ogólnym zebraniu pracowników w siedzibie firmy we Wrocławiu przy ul. Jeleniej 4, w dniu 22 listopada 2006 r., 2/ kandydatów na członków rady pracowników można zgłaszać w ciągu 21 dni od dnia wydania niniejszego powiadomienia w Dziale Kadr. Prezes Zarządu Jerzy Kaliszewski [ Wzór 8 ] (do art. 4 ust. 4 pkt. 2) . Wzór zgłoszenia kandydatów (podpisany przez grupę co najmniej 20 pracowników w zakładzie zatrudniającym powyżej 100 pracowników, a w zakładzie zatrudniającym do 100 pracowników przez grupę 10 pracowników) do wyborów na członków rady w Matex S.A. Wrocław, 10.11.2006 r. Prezes Zarządu Matex S.A. w/m Zgłoszenie kandydatów do wyborów na członków do Rady Pracowników w Matex S.A. Zgodnie z art. 4 ust. 4 pkt. 2 i art. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) my niżej podpisani pracownicy Matex S.A. zgłaszamy czterech pracowników, tj.: 1/ Andrzeja Nowaka; 2/ ............................; 3/ ..............................; 4/ ..................................; na kandydatów na członkó w Rady Pracowników w Matex S.A. W załączeniu imienna lista pracowników zgłaszających kandydatów. W imieniu zgłaszających: Jerzy Kowalski Ja niżej podpisany udzielam poparcia: 1/ Andrzejowi Nowakowi; 2/ ..................... . ; 3/ .........................; 4/ .......................; jako kandydatowi do wyborów na członka do Rady Pracowników w Matex SA Lp. Imię Nazwisko Data 1. .................................. ................................ ................... Podpis .................... 16 [ Wzór 9 ] (do art. 5 ) . Wzór porozumienia zawieranego przez pracodawcę z radą w sprawie informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji. Uwaga! W przypadku: niezawarcia porozumienia z radą, rozwiązania porozumienia (na skutek wypowiedzenia przez jedną ze stron lub zgodnego oświadczenia o rozwiązaniu) lub niedokonania ustaleń w zakresie wym. w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy, stosuje się w tych sprawach przepisy ustawy. Porozumienie w sprawie informowania pracowników Matex S.A. i przeprowadzania z nimi konsultacji, zawarte w dniu 30.08.2006 r. Na podstawie art. 5 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) Rada Pracowników Matex S.A. we Wrocławiu - reprezentowana przez jej przewodniczącego Andrzeja Nowaka i Matex S.A. we Wrocławiu – reprezentowana przez Prezesa jej Zarządu Jerzego Kaliszewskiego, postanawiają: § 1. 1. Pracodawca będzie przekazywał radzie pracowników pisemne informacje dotyczące: 1/ działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy (w tym sprawozdanie finansowe z dołączonym raportem z jego badania przez biegłych rewidentów oraz inne informacje podlegające sprawozdawczości GUS, np. kwartalne sprawozdanie o przychodach, kosztach i wyniku finansowym itp.) oraz przewidywanych zmian, 2/ stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie po ziomu zatrudnienia, 3/ działań, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub zatrudnieniu. 2. Pracodawca będzie przekazywał radzie informacje o wszystkich podpisanych kontraktach handlowych przekraczających kwotę 50 tys. zł. 3. Pracodawca będzie informował radę o zwolnieniu każdego pracownika bez względu na wymiar jego zatrudnienia i podstawę zatrudnienia. § 2. 1.Sprawozdanie finansowe z dołączonym raportem (wym. w § 1, ust. 1, pkt.1) pracodawca będzie przekazywał radzie co r oku w terminie 10 dni po zakończonym badaniu. 2. Informacje dotyczące przewidywanych zmian lub zamierzonych działań pracodawca będzie przekazywał w terminie, aby rada zap oznała się ze sprawą, przeanalizowała te informacje i przygotowała się do konsultacji . 3.Pozostałe informacje wym. w § 1 pracodawca będzie przekazywał tylko na pisemny wni osek rady nie częściej niż raz na kwartał w terminie do 20 dnia miesiąca po kwartale. § 3. 1. Rada pracowników może przedstawiać pracodawcy pisemne opinie, przyjęte prz ez większość jej członków, w sprawach o których mowa w § 1. 2. W przypadku braku jednomyślności w przyjmowaniu opinii przez radę, każdy z jej członków może przedstawić zdanie odrębne, k tóre musi zostać przedstawione pracodawcy. § 4. 1. Pracodawca będzie prowadził konsultacje z radą pracowników w sprawach, o których mowa w § 1, ust. 1 pkt. 2 i 3. 2. Konsultacje muszą być prowadzone w dobrej wierze i z poszanowaniem interesów obu stron po to, aby umożliwić osiągnięcie po rozumienia. 3. W razie nieosiągnięcia porozumienia pracodawca, przed podjęciem ostatecznej decyzji w sprawie objętej konsultacjami, przekazuje opinię rady z ewentualnymi zdaniami odrębnymi jej członków, Radzie Nadzorczej Spółki. § 5. Konsultacje będą prowadzone: 1/ po przekazaniu informacji radzie przez pracodawcę oraz przedstawieniu opinii przez radę z ewentualnymi zdaniami odrębnymi jej członków, 2/ podczas spotkania z pracodawcą, na którym przedstawi on swoje stanowisko wobec opinii rady, 3/ w zależności od potrzeb w terminie, formie i zakresie umożliwiającym pracodawcy podjęcie działań w sprawach objętych konsultacjami, 4/ na odpowiednim poziomie kierowniczym zakładu w zależności od przedmiotu dyskusji. § 6. Z konsultacji lub poszczególnych spotkań może być sporządzony protokół lu b notatka, o ile z takim wnioskiem wystąpi jedna ze stron, które będą w ciągu trzech dni roboczych od dnia zakończenia konsultacji (spotkania) przekazywane obu stronom. § 7. 1. Rada pracowników może korzystać z odpłatnej pomocy osób mających specjalistycz ną wiedzę. 2. Koszty takiej pomocy (szkolenia, opinie, konsultacje) będą pokrywane przez pracodawcę do wysokości nie przekraczającej 3 tys. zł w roku, pod warunkiem wcześniejszego przedstawienia rachunku (faktury) przez świadczącego taką pomoc, i zaak ceptowanego przez radę. § 8. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym porozumieniu obowiązują przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji oraz inne przepisy powszechnie obowiązujące. § 9. 1. Niniejsze porozumienie wchodzi w życie z dniem jego podpisania, a jego treść powinna być przekazana do wiadomości pracowników. 2. Porozumienie zostaje zawarte na czas nieokreślony. 3. Do treści porozumienie mogą być wprowadzane zmiany w formie pisemnej i za zgodą obu stron. 4. Porozumienie rozwiązuje się: 1/ na podstawie zgodnego oświadczenia stron, wyrażonego na piśmie, w terminie określonym przez strony, 2/ z upływem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia (kończącego się w ostatnim dniu miesiąca) dokonane go przez jedną ze stron w formie pisemnej. Andrzej Nowak Przew. Rady Pracowników Jerzy Kaliszewski Prezes Zarządu 17 [ Wzór 10 ] (do art. 11 ust. 3 ) . Wzór regulaminu funkcjonowania rady pracowników uchwalanego przez samą radę pracowników. REGULAMIN RADY PRACOWNIKÓW w Matex S.A. we Wrocławiu Na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. Nr 79, poz. 550) rada pracowników w Matex S.A. we Wrocławiu uchwaliła regulamin jej funkcjonowania o treści jak niżej: Przepisy ogólne § 1. Rada pracowników (zwana dalej : radą) jest organem przedstawicielskim załogi w Matex SA we Wrocławiu, z którym pracodawca zobowiązany jest omawiać najistotniejsze sprawy mogące wpływać na stan zatrudnienia lub sposób organizacji pracy w Spółce. § 2. 1. Rada składa się z trzech osób, w tym przewodniczącego i sekretarza. 2. Przewodniczącego i sekretarza wybierają członkowie rady na swym pierwszym posiedzeniu oraz w razie konieczności (np. utrata mandatu członka w trakcie kadencji, rezygnacja lub odwołanie z pełnionej funkcji w radzie itp.) w innym terminie zwykłą większością głosów, w głosowaniu jawnym, bądź tajnym jeśli został zgłoszony taki wniosek choćby przez jednego członka rady. 3. Odwołanie z pełnionej funkcji w radzie następuje w takim samym trybie jak powołanie, na wniosek złożony choćby przez jednego członka rady. 4. Przewodniczący reprezentuje radę w kontaktach z innymi podmiotami i podpisuje pisma i dokumenty w imieniu rady – jeśli inne przepisy nie stanowią inaczej oraz kieruje pracami rady i jej posiedzeniami a także zwołuje w ustalonych przez siebie terminach zwykłe i nadzwyczajne posiedzenia rady. 5. Sekretarz rady organizuje posiedzenia rady i zapewnia ich obsługę administracyjno – techniczną, a w razie nieobecności przewodniczącego przejmuje też jego kompetencje. § 3. Zwykłe posiedzenia rady odbywają się co najmniej raz w miesiącu, po wcześniejszym zawiadomieniu na piśmie każdego członka na tydzień wcześniej, a posiedzenia nadzwyczajne zwoływane w pilnych sprawach w dowolnych terminach, po wcześniejszym zawiadomieniu każdego członka przynajmniej na dzień wcześniej. § 4. 1. Aby rada mogła podejmować prawomocne decyzje w jej posiedzeniu musi uczestniczyć co najmniej dwóch członków. 2. Rada może zapraszać do udziału w swych posiedzeniach jako osoby postronne: 1/ innych pracowników, 2/ przedstawicieli pracodawcy, 3/ przedstawicieli związków zawodowych działających w zakładzie jak również przedstawicieli struktur nadrzędnych tych organizacji działających poza zakładem, 4/ osoby posiadające specjalistyczną wiedzę z różnych dziedzin. Uprawnienia i obowiązki rady § 5. 1. Pracodawca musi informować radę o: 1/ działalności i sytuacji ekonomicznej spółki oraz przewidywanych w zakresie zmianach, 2/ stanie, strukturze i przewidywanych zmianach zatrudnienia oraz działaniach mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia, 3/ działaniach, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub zatrudnieniu. 2. Pracodawca jest również zobowiązany do przeprowadzania konsultacji z radą w sprawach o których mowa ust. 1 pkt. 2 i 3. 3. Szczegółowy zakres, tryb i sposób przekazywanych radzie informacji oraz przeprowadzania z nią konsultacji określa odrębne porozumienia zawarte pomiędzy pracodawcą a radą. § 6. W sprawie każdej informacji przekazywanej przez pracodawcę rada może przedstawić własną opinię przyjętą większością głosów, a każdy z jej członków ma prawo zgłosić zdanie odrębne, które należy dołączyć do opinii i przedstawić pracodawcy. § 7. Rada może korzystać z pomocy osób mających specjalistyczną wiedzę na zasadach określonych odrębnym porozumieniem zawartym pomiędzy pracodawcą a radą. § 8. Konsultacje rady z pracodawcą muszą być prowadzone w dobrej wierze i z poszanowaniem interesów obu stron w celu osiągnięcia porozumienia. § 9. Radzie nie wolno udostępniać informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, co do których pracodawca zastrzegł poufność, przez okres kadencji i trzy lata po jej zakończeniu. Status członków rady § 10. Członkowie rady reprezentują pracowników zakładu oraz przeprowadzają konsultacje z pracodawcą w sprawach określonych w § 5 niniejszego regulaminu. § 11. Członkowie rady powinni czynnie uczestniczyć w posiedzeniach rady, a o każdej ewentualnej nieobecności muszą zawiadomić wcześniej przewodniczącego rady i usprawiedliwić ją. § 12. 1.Pracodawca nie może bez zgody rady wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z członkiem rady w okresie jego członkostwa w radzie z wyjątkiem ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. 2. Pracodawca nie może też bez zgody rady zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść członka rady w okresie jego członkostwa w radzie, z wyjątkiem gdy dopuszczają to przepisy innych ustaw (np. wypowiedzenie w ramach grupowego zwolnienia). 3. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy spowoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi, o których mowa w ust.2, przysługuje mu wtedy, do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy obliczony według zasad wynikających z Kodeksu pracy. 4. Członek rady będący pracownikiem ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, na czas niezbędny do udziału w pracach rady, które nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, w przypadku gdy nie korzysta ze zwolnienia z innego tytułu. § 13. 1. Pracownik traci mandat członka rady w razie: 1/ rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, 2/ zrzeczenia się funkcji przez samego członka, 3/ wniosku w sprawie ustania członkostwa podpisanego przez co najmniej 50% pracowników zatrudnionych u pracodawcy co najmniej przez 6 miesięcy. 2. W przypadku zmniejszenia się liczby członków rady wym. w ust. 1 przeprowadza się wybory uzupełniające na zasadach określonych w art. 9 i 10 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. Organizacja pracy rady § 14. 18 1. Każde posiedzenie rady jest protokołowane przez jej sekretarza. 2. Można też dodatkowo utrwalać przebieg posiedzeń w inny sposób, stosownie do posiadanych urządzeń technicznych. § 15. Na każdym posiedzeniu rady jej sekretarz odczytuje protokół z poprzedniego posiedzenia, który musi być przyjęty i podpisany przez wszystkich uczestniczących w tym posiedzeniu członków rady. Dokumenty wydawane przez radę § 16. Rada wydaje następujące dokumenty: 1/ uchwały, 2/ opinie, 3/ postanowienia porządkowe, 4/ wezwania i monity do pracodawcy do przekazywania informacji oraz podejmowania konsultacji zgodnie z zawartym porozumieniem, 5/ inne (np. zaproszenia, zawiadomienia, zlecenia na odpłatną pomoc specjalistów i ekspertów, itp.). § 17. Opinie rady dotyczące otrzymywanych od pracodawcy informacji jak i pozostałe dokumenty wymienione w § 16, za wyjątkiem uchwał dotyczących zmian w regulaminie, przyjmowane są zwykłą większością głosów. § 18. 1. Zmiany do niniejszego regulaminu wprowadza się aneksem, przyjętym uchwałą rady kwalifikowaną większością głosów tj. trzech jej członków. 2. Takiej samej większości wymaga wprowadzenie nowego regulaminu rady. Ustanie kadencji rady § 19. Kadencja rady trwa cztery lata. § 20. Pracodawca zobowiązany jest do zorganizowania wyborów członków kolejnej rady najpóźniej na 14 dni przed upływem kadencji dotychczasowej rady. § 21. 1. Rada może ulec rozwiązaniu przed upływem kadencji, a mandat jej członków wygasnąć po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym pracodawca, zostanie powiadomiony na piśmie o objęciu go zakresem działania reprezentatywnej organizacji związkowej (gdyż do tej pory nie działała u niego taka organizacja) oraz o liczbie członków organizacji będących pracownikami. 2.Jednak w sytuacji określonej w ust. 1 rada działa nadal, jeśli do upływu kadencji obecnie działającej rady pozostało nie więcej niż 12 miesięcy. § 22. Regulamin niniejszy został przyjęty, przez Radę Pracowników Matex S.A. we Wrocławiu uchwałą nr 1/2006, w dniu 30 listopada 2006 r. i obowiązuje od dnia jego przyjęcia. Podpisy członków rady: 1. Andrzej Nowak ............................. 2. ........................... .................................. (podpis) 3. ........................... ................................. ________________________________________________________________ 19 ZAŁĄCZNIK NR 3 WYJAŚNIENIA DO NIEKTÓRYCH ZAGADNIEŃ ZWIĄZANYCH Z RADAMI PRACOWNIKÓW UWAGA ! Oprócz własnych wyjaśnień przytoczono też fragmenty i wyciągi z różnych dostępnych opracowań. [1] ) Spóźnialscy nie odczują konsekwencji Pracodawcy, którzy nie zdążyli do 24 czerwca tego roku przesłać do resortu pracy informacji o zawartym porozumieniu zwalniającym z tworzenia rady pracowników, powinni zrobić to niezwłocznie. Wielu pracodawców nie zdążyło w terminie wysłać do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej informacji o porozumieniu zawartym z przedstawicielami załogi (reprezentatywną organizacją związkową lub reprezentantami pracowników) w sprawie informowania pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. Taką możliwość, która pozwalała na nietworzenie w firmach rady pracowników, dawała im ustawa z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji (Dz.U. nr 79, poz. 550). Ustawa ta jednocześnie nie określa sankcji za spóźnienie bądź nieprzesłanie wspomnianych informacji do resortu pracy. Pracodawcy obawiają się, że może to być jednoznaczne z unieważnieniem zawartego wcześniej porozumienia. Nie ma takich obaw, tym bardziej że żadne tego typu sankcje nie są przewidziane w ustawie – podkreśla Marcin Kucharski z firmy LaborLex, doradzającej m.in. w sprawach rad pracowników. Chociaż – jak dodaje – można to interpretować w taki sposób, że tacy pracodawcy za niewywiązywanie się z ustawowych obowiązków mogą być pociągnięci do odpowiedzialności przewidzianej w jej art. 19. Zgodnie z tym przepisem, pracodawcom grozi kara ograniczenia wolności lub grzywny m.in. za uniemożliwianie tworzenia rady i nieorganizowanie wyborów do rady lub utrudnianie tego. Ewentualne spory będą rozstrzygane przez sądy (skrót z opracowania: Izabeli Rakowskiej - Boroń - Gazeta Prawna 124/2006 z dnia 28.06.2006 r. str. 17). [2] ) Jak liczyć stan zatrudnienia? Choć ustawa wprowadzająca do firm rady pracowników weszła w życie dopiero 25 maja tego roku, już pojawiają się głosy, że należy ją znowelizować, bo zawiera niejasne przepisy. Ustawa o tzw. radach pracowników nakłada na firmy wiele nowych obowiązków. Nie wskazuje jednak, jak się z nich wywiązać. Z czym są największe problemy? Wątpliwości budzą m.in. regulacje dotyczące ustalania liczby osób zatrudnionych w danej firmie. A od ustalenia liczby pracowników zależy możliwość tworzenia rady. Może ona powstawać wyłącznie u pracodawców zatrudniających więcej niż 50 osób. Nie zawsze jednak wiadomo, w jaki sposób ustalać przeciętne zatrudnienie. W art. 7 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. nr 79, poz. 550) wskazano, że liczbę zatrudnionych ustala się na podstawie przeciętnej liczby zatrudnionych w ramach stosunku pracy w okresie 6 miesięcy przed dniem powiadomienia o wyborach członków rady pracowników. Większych z tym problemów nie mają pracodawcy, u których zatrudnienie jest w miarę stałe. Co jednak mają zrobić ci, którzy np. w sezonie znacznie zwiększają zatrudnienie, angażując do pracy osoby na dwa, trzy lub cztery miesiące do wykonania określonego zadania? Wydaje się, że jeśli osiągną wymagany ustawą limit zatrudnienia obligujący do powstania rady, musi ona w ich firmach powstać. Nie jest to jednak jednoznaczne. Przydałaby się jasna regulacja w ustawie, by wyjaśnić wątpliwości. Co należy zrobić, gdy w firmie zatrudniającej powyżej 100 osób powstanie w tym roku rada, ale zaraz potem zostanie zredukowane zatrudnienie do np. 90 osób? Czy wówczas radę można będzie rozwiązać? Moim zdaniem nie. Ustawa stanowi, że w firmach, w których zatrudnionych jest więcej niż 100 osób, rady mogą powstać już w tym roku, natomiast w mniejszych, z co najmniej 50 pracownikami – dopiero od marca 2008 r. Rada powoływana jest na 4 lata, bo tyle czasu trwa jej ustawowa kadencja. Jeśli więc zostanie powołana w tym roku, to jej kadencja upłynie w 2010 r. A wtedy rady będą już mogły istnieć także u mniejszych pracodawców. A jeśli liczba zatrudnionych u mniejszego pracodawcy spadnie także poniżej 50 osób? Tutaj działać będzie podobny mechanizm. Rada będzie musiała działać do końca swojej kadencji. Wyjątkiem będą tylko sytuacje, w których zostanie ona powołana przez przedstawicieli pracowników, a następnie w firmie zostanie założony reprezentatywny związek zawodowy. Wówczas wspomniane gremium będzie rozwiązane z mocy ustawy na podstawie art. 4 ust. 5, czyli do jej ponownego powołania będzie uprawniona organizacja związkowa. Rozwiązanie rady nie jest możliwe ze względu na zmniejszenie zatrudnienia. Co więcej, zgodnie z art. 11 ust. 5 wspomnianej ustawy, pracodawca obowiązany jest do zorganizowania wyborów członków kolejnej rady pracowników co najmniej na 14 dni przed upływem kadencji rady pracowników. Wydaje się więc, że nawet jeśli liczba zatrudnionych spadnie poniżej 50 osób, to radę i tak można będzie tworzyć. Ale to jednocześnie oznaczałoby, że mniejszy pracodawca, który raz utworzył radę, nie mógłby, zgodnie z prawem, uwolnić się z obowiązku jej powoływania. W ustawie są dwa przepisy wzajemnie sprzeczne: wspomniany art. 11 ust. 5 oraz art. 1 ust. 2, zgodnie z którym przepisy ustawy stosuje się do pracodawców wykonujących działalność gospodarczą zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Wydaje się, że dopóki ustawa nie zostanie doprecyzowana, jedynym wyjściem, jakie mają obecnie mniejsi pracodawcy, jest zapisanie w regulaminie powołanej rady oraz w porozumieniu zawieranym między radą a pracodawcą, możliwości nieodnawiania jej kadencji. Musi to dotyczyć sytuacji, gdy, w związku ze spadkiem zatrudnienia poniżej 50 osób, nie będzie możliwości powołania nowej rady. Problem z powołaniem rady mają także agencje pracy tymczasowej. Jak one mają spełnić swój obowiązek, skoro ich pracownicy większość czasu spędzają w firmach pracodawców-użytkowników? Ustawa nie przewiduje wyłączenia stosowania jej przepisów wobec agencji pracy tymczasowej. Jeśli więc u takiego pracodawcy działają reprezentatywne związki zawodowe, to one powołują radę. Jeżeli jednak związków brak, wówczas agencja musi najpierw poinformować pracowników o prawie do wyboru rady i jej kompetencjach (nie później niż do 25 września 2006 roku), a następnie – zgodnie z trybem określonym w art. 4 ust. 4 20 i art. 8 ust. 1 ustawy – zorganizować wybory bezpośrednie do tego gremium na wniosek pracowników podpisany przez 10 proc. załogi. Tyle przepisy. Natomiast w praktyce wynikającej ze specyfiki pracodawcy trudno mówić o agencji jako o zwykłym pracodawcy. Jej istotą działania jest to, iż pracownicy tymczasowi związani z nią umową o pracę świadczą w rzeczywistości pracę wyłącznie u pracodawcy użytkownika, bez kontaktu z pracodawcą. Kto wskaże członków rady w tych agencjach, w których związki nie działają? W takiej agencji pracy tymczasowej rada pracowników prawdopodobnie nie powstanie. Duża rotacja pracowników oraz z założenia ich czasowe zatrudnienie powodują, iż powoływanie rady może być niemożliwe. Ustawodawca powinien więc rozważyć podmiotowe wyłączenie tego rodzaju podmiotów z zakresu stosowania ustawy (skrót z rozmowy z Izabelą Rakowskską – Boroń i Marcinem Wojewódką, radcą prawnym w Kancelarii Radców Prawnych Wojewódka, Pabisiak zamieszczony w Gazecie Prawnej 124/2006 z dnia 28.06.2006 r., str. 18). [3] ) Kto tworzy rady pracowników i jakie są ich uprawnienia? Rady pracowników można tworzyć wyłącznie u pracodawców wykonujących działalność gospodarczą, zatrudniających co najmniej 50 pracowników. W pierwszej kolejności, do 23 marca 2008 r., rady mogą powstawać tylko u pracodawców zatrudniających co najmniej 100 pracowników. Dopiero od 24 marca 2008 r. – w firmach zatrudniających co najmniej 50 osób. Nie u każdego pracodawcy taka rada będzie mogła więc powstać. Rady nie są też tworzone tam, gdzie funkcjonują już organy przedstawicielskie pracowników. Dotyczy to: • przedsiębiorstw państwowych, w których działa samorząd załogi przedsiębiorstwa, • przedsiębiorstw mieszanych zatrudniających co najmniej 50 pracowników, • państwowych instytucji filmowych. Kompetencje rady pracowników Rady pracowników mają wyłącznie kompetencje opiniodawcze i konsultacyjne. Otrzymują informacje dotyczące: • działalności i sytuacji ekonomicznej pracodawcy oraz przewidywanych w tym zakresie zmian, • stanu, struktury i przewidywanych zmian zatrudnienia oraz działań mających na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia, • działań, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia. Do przekazywania tych informacji zobowiązany jest pracodawca. Konsultacje natomiast muszą być prowadzone w zakresie dwóch ostatnich z wymienionych punktów. Rada pracowników nie jest organem stanowiącym. Nie posiada uprawnień do wstąpienia w spór zbiorowy czy negocjacji w zakresie warunków płac. Uprawnienia rad pracowników częściowo zawierają się w uprawnieniach związków zawodowych. Skład rady (od 3 do 7 osób) jest uzależniony od liczby zatrudnionych osób. Ustawodawca przewidział zróżnicowanie trybu powołania rady pracowników w zależności od tego, czy u danego pracodawcy działają lub nie związki zawodowe. Kto powołuje radę, gdy nie ma związków? Pracodawca, w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z 7 kwietnia br., obowiązany jest do poinformowania pracowników (w sposób przyjęty u danego pracodawcy) o ich prawie do wyboru rady pracowników i jej uprawnieniach. Ustawa weszła w życie 25 maja br., tak więc pracodawcy, u których nie działają związki zawodowe, muszą poinformować pracowników o radach do 25 września br. Jednak w przypadku firm, gdzie nie działają związki zawodowe, rada powstanie tylko wtedy, gdy z inicjatywą jej utworzenia wystąpią sami pracownicy, i to co najmniej 10% z nich. Członków rady pracowników u pracodawcy, u którego nie działa organizacja związkowa, wybierają pracownicy. Wybór następuje spośród kandydatów zgłoszonych na piśmie przez grupę co najmniej 10 lub 20 pracowników w zależności od wielkości pracodawcy. Z tym zastrzeżeniem, że wybory członków rady pracowników organizuje pracodawca dopiero na pisemny wniosek grupy co najmniej 10% pracowników. Po otrzymaniu takiego wniosku pracodawca musi powiadomić załogę, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, o terminie przeprowadzenia wyborów oraz terminie zgłoszenia kandydatów na członków rady pracowników. Rada pracowników w firmie, gdzie działają związki zawodowe U pracodawcy, gdzie działa więcej niż jedna organizacja związkowa, organizacje wspólnie wybierają radę pracowników, której liczebność jest uzależniona od wielkości firmy. Następnie powiadamiają o tym pracodawcę. Jeśli natomiast u pracodawcy działa wyłącznie jedna organizacja związkowa, to ona ma wyłączną kompetencję do wskazania członków rady. Organizacje związkowe przekazują pracodawcy informacje o wybranych członkach rady pracowników w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 25 września 2006 r. (art. 25 ust. 1 wymienionej ustawy). Należy jednak podkreślić, iż w przypadku firm, gdzie działają związki zawodowe, rada powstanie tylko wtedy, gdy z inicjatywą jej utworzenia wystąpią same związki zawodowe. Ustawa nie przewiduje możliwości powstania rady pracowników w firmie, gdzie działa organizacja związkowa i nie wskaże ona członków rady pracowników. Należy uznać, że związki zawodowe mają prawo do wskazania członków rady, a nie obowiązek. Przyjęcie, iż przepisy ustawy nakładają na związki obowiązek wskazania członków rady, stałoby w sprzeczności zarówno z treścią ustawy o związkach zawodowych, jak i konstytucyjnie zagwarantowaną wolnością działalności związkowej. Ochrona stosunku pracy członków rady Członkowie rady pracowników podlegają szczególnej ochronie w zakresie trwałości stosunku pracy. Pracodawca nie może bez zgody rady pracowników wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem w okresie jego członkostwa w radzie pracowników. Nie może też zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika, który jest członkiem rady pracowników, z wyjątkiem gdy dopuszczają to przepisy innych ustaw. Członek rady pracowników ma także prawo do zwolnienia od pracy zawodowej na czas niezbędny do udziału w pracach rady pracowników, które nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Koszty związane z wyborem i działalnością rady pracowników powoływanej przez związki zawodowe ponoszą organizacje związkowe. Natomiast gdy rada została wybrana przez pracowników, koszty takie ponosi pracodawca (art. 6 wymienionej ustawy). Ustawodawca przewidział jednak możliwość ustalenia przez radę pracowników z pracodawcą zasad ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady pracowników powoływanej przez pracowników. W tym – kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz. Możliwość wyłączenia stosowania przepisów ustawy Ustawodawca przewidział możliwość wyłączenia stosowania ustawy w stosunku do niektórych pracodawców. I tak, przepisów ustawy nie stosuje się do pracodawców, u których przed dniem wejścia w życie ustawy (przed 25 maja 2006 r.) zostało zawarte porozumienie dotyczące informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji (art. 24 ust. 1 wymienionej ustawy). Porozumienie to powinno zapewniać warunki informowania i przeprowadzania konsultacji co najmniej równe określonym w ustawie oraz uwzględniać interes pracodawcy i pracowników. WAŻNE! Rada pracowników nie jest organem stanowiącym. Kompetencje rady pracowników są wyłącznie opiniodawcze i konsultacyjne. Pracodawca nie może bez zgody rady pracowników wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem, który jest członkiem tej rady. Rady powstają z inicjatywy związków albo pracowników. Pracodawca nie może bez zgody rady pracowników wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem, który jest członkiem tej rady. (skrót z opracowania: Marcina Wojewódki 12/2006 z dnia 20.06.2006 r. str. 75). [4] - Monitor księgowego ) Czy spod działania przepisów ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi 21 konsultacji wyłączone są zakłady budżetowe będące jednostkami organizacyjnymi gminy, których działalność statutowa polega na zarządzaniu gminnym zasobem mieszkaniowym, gminnymi lokalami użytkowymi oraz wspólnotami mieszkaniowymi? Zakład budżetowy, zarządzający gminnym zasobem mieszkaniowym, gminnymi lokalami użytkowymi oraz wspólnotami mieszkaniowymi, prowadzi działalność gospodarczą, a jednocześnie jest pracodawcą w rozumieniu przepisów prawa pracy. Oznacza to, iż przepisy wymienionej ustawy znajdują zastosowanie do takiego zakładu, o ile zatrudnia on określoną liczbę pracowników. Uzasadnienie: Zakład budżetowy jest bez wątpienia pracodawcą, bowiem zgodnie z art. 3 Kodeksu pracy (którym należy się tu posłużyć) jest nim każda jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Co więcej, kwalifikację zakładu budżetowego jako pracodawcy potwierdzają przepisy ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych. Artykuł 1 ust. 3 przywołanej ustawy stanowi bowiem, iż jej przepisy określają status prawny pracowników zatrudnionych w urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych, zaś art. 4 przesądza o tym, iż wszystkie te jednostki posiadają status pracodawców samorządowych. Nie ma również wątpliwości, co do tego, iż zakład budżetowy zarządzający gminnym zasobem lokali mieszkalnych i użytkowych oraz budynkami wspólnot mieszkaniowych prowadzi działalność gospodarczą. Za taką działalność, zgodnie z art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, należy bowiem uznać zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Nie ma przy tym znaczenia, iż zakład budżetowy nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przywołanej ustawy. (skrót z opracowania: Łukasza Ciszewskiego - Gazeta Samorządu i Administracji 12/2006 z dnia 12.06.2006 r., str. 55) [5] ) Czy członkom rady pracowników przysługuje wynagrodzenie z tytułu zasiadania w radzie i należności za podróż służbową związaną z tą funkcją? Członkom rady pracowników nie przysługuje wynagrodzenie (ani dodatek) z tytułu pełnionej funkcji. W razie potrzeby przejazdu członków rady z jednego oddziału firmy do drugiego należy im się zwrot kosztów na zasadach ogólnych dotyczących rozliczania podróży służbowej. Uzasadnienie: Funkcja członka rady pracowników jest pełniona społecznie. Podobnie jak w przypadku innych funkcjonujących w zakładach pracy przedstawicieli załogi, takich jak np. społeczny inspektor pracy czy członkowie komisji socjalnej, nie należy się dodatkowe wynagrodzenie z tytułu jej pełnienia. Pracownik będący członkiem rady pracowników ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas niezbędny do udziału w pracach rady pracowników, które nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, jeżeli nie korzysta ze zwolnienia z innego tytułu. Pracodawca, u którego nie działają związki zawodowe, jest zobowiązany ponosić wszelkie koszty związane z wyborem i działalnością rady pracowników. W zakładach pracy, w których funkcjonują reprezentatywne organizacje związkowe, to one pokrywają wszelkie wydatki niezbędne do wyboru i prawidłowego funkcjonowania tej reprezentacji załogi. Dojazd reprezentanta załogi zatrudnionego np. w innym oddziale na zebranie rady pracowników lub na spotkanie z zarządem spółki jest niewątpliwie konieczny do prawidłowej realizacji ustawowego obowiązku przepływu informacji i konsultacji między pracodawcą a reprezentacją pracowników. Koszty łączące się z tym wyjazdem nie mogą obciążać członka rady. Gdy z zakładzie nie działają związki zawodowe, obowiązek ich poniesienia spoczywa na pracodawcy. W razie podróży członka rady pozostającej w związku z tą pełnioną społecznie funkcją zakład jest zobowiązany potraktować ją jako wyjazd służbowy (mimo braku formalnego wydania polecenia takiego wyjazdu) i dokonać odpowiedniego rozliczenia (skrót z opracowania: Arkadiusza Miki - specjalisty w zakresie prawa pracy Monitor prawa pracy i ubezpieczeń 12/2006 z dnia 25.06.2006 r., str. 8). [6] ) Jak przeprowadzać konsultacje i przekazywać informacje pracownikom, gdy rada pracowników nie zawarła porozumienia z pracodawcą? Do czasu podpisania porozumienia należy w tym przypadku stosować przepisy ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, dotyczące wzajemnej współpracy pracodawcy i rady pracowników. Uzasadnienie: Na wypadek wystąpienia trudności, o których mowa w przedstawionej sytuacji, ustawodawca przewidział obowiązek stosowania postanowień ustawowych. Nie można wykluczyć, że podobne problemy będą występowały często w praktyce, tym bardziej że zawarcie takiego szczegółowego porozumienia, choć pomocne, to jednak nie jest obligatoryjne. Porozumienie, które rada pracowników może ustalić z pracodawcą, powinno doprecyzować takie kwestie, jak: • zasady i tryb przekazywania informacji i przeprowadzania konsultacji, • tryb rozstrzygania kwestii spornych, • zasady ponoszenia kosztów związanych z wyborem i działalnością rady pracowników powoływanej przez pracowników u pracodawcy, u którego nie działają organizacje związkowe, • zasady ponoszenia kosztów związanych z wykonywaniem niezbędnych ekspertyz u pracodawcy, u którego działają organizacje związkowe, • zasady pokrywania kosztów związanych z pomocą osób posiadających specjalistyczną wiedzę, z której korzysta rada pracowników, • inną niż ustawowa liczbę członków rady pracowników, • zasady zwalniania od pracy członków rady pracowników w zależności od liczebności zatrudnionych pracowników. Powyższe wyliczenie ma jedynie charakter przykładowy. Porozumienie może zawierać i inne postanowienia, nie wyłączając takich, jak: korzystanie z pomieszczenia, urządzeń technicznych i biurowych, w tym faksu czy telefonu komórkowego. Postanowienia, które dotyczą warunków informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami, muszą być co najmniej równe lub korzystniejsze niż określone w ustawie o radach pracowników. Do czasu zawarcia porozumienia należy stosować odpowiednie postanowienia ustawy w zakresie informowania i przeprowadzania konsultacji, gdyż ustawa określa najważniejsze zasady informowania i konsultacji. Nie wszystko, co może zawierać porozumienie, jest uregulowane w tej ustawie, dlatego warto postarać się o doprecyzowanie pewnych kwestii; np. ustawa nie precyzuje trybu rozstrzygania kwestii spornych między pracodawcą a radą pracowników (skrót z opracowania: Ewy Podgórskskiej - Rakiel specjalisty w zakresie prawa związkowego - Monitor prawa pracy i ubezpieczeń 12/2006 z dnia 25.06.2006 r. str. 31). [7] ) Czy eksperci wynajęci przez radę pracowników są zobowiązani przez ustawę do zachowania poufności otrzymanych dokumentów i analiz? Tak .Zarówno rada pracowników, jak i zatrudniani przez nią eksperci są obowiązani do nieujawniania uzyskanych w związku z pełnioną funkcją informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, co do których pracodawca zastrzegł obowiązek zachowania ich poufności. Także osoba będąca specjalistą, z której pomocy skorzystała rada pracowników, może ponieść odpowiedzialność karną. Zgodnie bowiem z art. 19 ust. 2 ustawy, jeżeli osoby te ujawnią dane, co do których pracodawca zastrzegł poufność, podlegają karze ograniczenia wolności albo grzywny. W tym wypadku ukaranie pracownika lub innej osoby może nastąpić jedynie na wniosek pokrzywdzonego pracodawcy (skrót z opracowania: Przemysława Ciszka wspólnika firmy doradczej C&C Chakowski i Ciszek - Gazeta Prawna 94/2006 z dnia 16.05.2006 r. str. 19). [8] ) Czy we wszystkich zakładach opieki zdrowotnej (publicznych i niepublicznych) zatrudniających co najmniej 50 pracowników muszą być powoływane rady pracowników? TAK. Zdaniem Jakuba Steliny i Marcina Zielenieckiego autorów opracowania „Ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzania z 22 nimi konsultacji z komentarzem” – Fundacja Gospodarcza Gdynia 2006 str. 19. reprezentatywne już po wcześniejszym wyborze rady przez pracowników metodą wymienioną w pkt. 1 (ar. 4 ust. 1 pkt. 1 i 2 oraz ust. 5 ustawy ), Uzasadnienie: W obecnym stanie prawnym za pracodawcę wykonującego działalność gospodarczą uznać należy samodzielnie publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej działające w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 listopada 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.). Warto w tym miejscu wskazać, że samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej zostały uznane za przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 z późn. zm.). Zgodnie z art. 2 pkt. 1 tej ustawy za przedsiębiorcę uważa się podmioty gospodarki narodowej prowadzące działalność gospodarczą, w tym również jednostki organizacyjne działające na podstawie prawa bankowego, prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, a także samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, zatrudniające powyżej 50 osób (skrót z opracowania wym. powyżej). 3/ mieszany (w przypadku gdy u pracodawcy działające reprezentatywne związki nie zawarły porozumienia w sprawie desygnowania członków rady lub powstałe u pracodawcy reprezentatywne związki już po wcześniejszym wyborze rady przez pracowników metodą wym. w pkt. 1 nie wskazały członków rady) polegający na tym, że radę wybierają w wyborach powszechnych sami pracownicy, ale spośród kandydatów zgłoszonych wcześniej przez reprezentatywne związki działające u pracodawcy (art. 4 ust. 3 oraz ust. 5 ustawy). Moim zdaniem muszą być powoływane we wszystkich niepublicznych zatrudniających powyżej 50 pracowników i wykonujących działalność gospodarczą oraz tylko w tych publicznych zatrudniających powyżej 50 pracowników , które prowadzą wydzieloną działalność gospodarczą a statut zakładu przewiduje prowadzenie takiej działalności. Uzasadnienie: Definicja przedsiębiorcy zawarta w ustawie z dnia 16 grudnia 1994 r. (patrz wyżej) co prawda obejmuje samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej ale wyłącznie w celu kształtowania corocznego przyrostu wynagrodzeń w tych podmiotach. Na poparcie takiego stanowiska można przytoczyć zapis art. 8a. ust. 1 („Art. 8a.1. Do zakładu opieki zdrowotnej nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej - Dz. U. Nr 41, poz. 324 ze zm.”) oraz art. 54 ust. 1 pkt. 1- 3 („ Art. 54. 1. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe: 1) z odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej, 2) na realizację programów zdrowotnych w rozumieniu przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i programu Zintegrowane Ratownictwo Medyczne, w tym na niezbędne do ich wykonania wydatki inwestycyjne lub zakup specjalistycznych wyrobów medycznych, na podstawie umowy i w zakresie w niej określonym, 3) z wydzielonej działalności gospodarczej innej niż wymieniona w pkt 1 i 2, jeżeli statut zakładu przewiduje prowadzenie takiej działalności”), ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej oraz stanowisko Ministra Finansów wyrażone w piśmie z dnia 30.08.2001 r. – Nr GN – 8/DH/06/08/2001 : "W odpowiedzi na Państwa zapytanie (...) Departament Finansów Gospodarki Narodowej, powołując się na stanowisko organu nadzorującego Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyjaśnia, że Samodzielne Zakłady Opieki Zdrowotnej nie są przedsiębiorcami, a więc przepisy ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej nie mają tu zastosowania." [9] ) Ile jest sposobów powoływania rady pracowników i od czego to zależy? Ustaw z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji przewiduje trzy sposoby powoływania rady pracowników, tj.: 1/ powszechnych wyborów (w przypadku gdy u pracodawcy nie działają związki lub działają związki niereprezentatywne) polegający na tym, że radę wybierają sami pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez grupy zatrudnionych (art. 4 ust. 4 ustawy), 2/ desygnowania (w przypadku gdy u pracodawcy działa jeden związek reprezentatywny lub więcej związków reprezentatywnych, które zawarły porozumienie w sprawie desygnowania do rady wspólnie wybranych członków) polegający na tym, że wspólnie utworzona reprezentacja działających u pracodawcy reprezentatywnych związków wskazuje członków rady – ten sam sposób ustawa przewiduje w sytuacji, gdy u pracodawcy powstał związek reprezentatywny lub związki [ 10 ] ) Czy pracodawca musi organizować wybory do rady pracowników, jeśli działający w zakładzie tylko jeden związek zawodowy nie wskazał pracodawcy członków rady albo wskazał po terminie? Ponieważ w powyższej sprawie brak jest regulacji ustawowej, nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Według niektórych autorów komentarzy do nowej ustawy – pracodawca jeśli nie otrzyma informacji od związku o desygnowanych przez nią członkach rady, powinien powiadomić załogę o przysługującym im prawie wyborów członków rady i czekać na wniosek o przeprowadzenie wyborów (podpisany przez co najmniej 10% zatrudnionych) a po otrzymaniu wniosku i zgłoszeniu kandydatów przeprowadzić wybory. Jeśli natomiast otrzyma informację od związku o desygnowaniu członków do rady po terminie (tj. po 25 lipca), to taki wybór jest skuteczny, gdyż podany w ustawie termin dla związków jest tylko terminem instrukcyjnym. Pojawiają się też takie opinie, że po bezskutecznym upływie tego terminu możliwość powołania rady przepada bezpowrotnie. Są też autorzy komentarzy do nowej ustawy (np. prof. Krzysztof Baran z Uniwersytetu Jagielońskiego), którzy uważają, że jeśli związek nie chce skorzystać ze swoich ustawowych kompetencji i desygnować rady, to w takim przypadku powołanie rady nie jest obowiązkowe. [ 11 ] ) Czy każda osoba pracująca w zakładzie może wybierać członków rady i czy każda taka osoba może być wybrana na członka tej rady ? Nie każdy, gdyż ustawa w art. 9 wprowadza pewne ograniczenia zarówno w biernym jak i w czynnym prawie wyborczym. I tak wybranym na członka rady (bierne prawo wyborcze) może być tylko pracownik, a więc osoba zatrudniona wyłącznie na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania czy spółdzielczej umowy o pracę, która przepracowała u pracodawcy nieprzerwanie co najmniej rok, chyba że pracodawca działa krócej lub zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 Kodeksu pracy z wyłączeniem: pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców, pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, głównych księgowych, radców prawnych oraz pracowników młodocianych. Natomiast brać udział w wyborach i wybierać członków do rady mogą (czynne prawo wyborcze) wszystkie osoby będące w chwili wyborów pracownikami (zatrudnione tylko na podstawie umów o prace, powołania, wyboru, mianowania i spółdzielczej umowy o pracę) z wyłączeniem tylko pracowników młodocianych. Warto zauważyć, że przy czynnym prawie wyborczym ustawa nie wprowadza minimalnego stażu pracy warunkującego posiadanie tego prawa, jak czyni to np. przy biernym prawie wyborczym (co najmniej rok zatrudnienia) czy przy wniosku pracowników (art. 12 ust. 1 ustawy) o odwołanie członka rady (co najmniej 6 miesięcy zatrudnienia). [ 12 ] ) Jak pracodawca ma wychwycić moment osiągnięcia limitu zatrudnienia powyżej 100 osób warunkującego powołania rady pracowników w zakładzie? Ustawa w art. 7 ust. 5 każe pracodawcy niezwłocznie (natychmiast) powiadomić pracowników o wielkości zatrudnienia warunkującego obowiązek powołania rady, jednocześnie nie mówiąc nic w jaki sposób ustalać to zatrudnienie. W takiej sytuacji pracodawca powinien wprowadzić w zakładzie stały monitoring zatrudnionych, gdyż nie jest możliwe ustalenie limitu zatrudnienia z sześciu miesięcy poprzedzających datę powiadomienia pracowników o wyborach, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy 23 (pracodawca nie wie przecież, czy musi tworzyć radę czy nie). Dlatego wielkość zatrudnienia należy badać zawsze na koniec kolejnych miesięcy kalendarzowych. Firma sprawdzająca stan średniego zatrudnienia, np. na koniec sierpnia za punkt odniesienia przyjmie w tym przypadku sześć wcześniejszych pełnych miesięcy kalendarzowych, czyli od początku marca do końca sierpnia, a badając stan na koniec września przyjmie sześć miesięcy licząc od początku kwietnia do końca września itd. Tylko w ten sposób pracodawca wywiąże się z tego obowiązku. Ustalając średnie zatrudnienie w danym miesiącu, stosujemy oczywiście jedną z trzech metod statystycznych opisanych w objaśnieniach do statystycznego formularza „ Z – 03. Sprawozdanie o zatrudnieniu i wynagrodzeniach... „. Wymienione metody zostały też opisane na str. 6 dodatku do Rzeczpospolitej z dnia 12 czerwca 2006 r. – „Wdemecum Prawa”. I tak: metoda średniej arytmetycznej - jest najlepsza w przedsiębiorstwach o dużych rotacjach pracowników, np. angażujących pracowników sezonowych czy w agencjach pracy tymczasowej. Dobra będzie też w zakładach, które zaczęły działać w trakcie miesiąca. Wyliczanie średniego zatrudnienia miesięcznego tą metodą polega na dodaniu zatrudnionych we wszystkich dniach miesiąca (w tym także niedziele, święta i dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, przyjmując dla nich liczbę zatrudnionych z dnia poprzedniego) i podzielenie uzyskanej sumy przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, metoda uproszczona – najczęściej stosowana do obliczania przeciętnego stanu zatrudnienia w zakładach o stabilnym zatrudnieniu. Polega na zsumowaniu zatrudnionych pracowników z pierwszego i ostatniego dnia miesiąca i tak otrzymaną sumę dzieli się przez dwa. metoda średniej chronologicznej – może być stosowana w zakładach o stabilnym zatrudnieniu zamiast metody uproszczonej. Polega na zsumowaniu połowy zatrudnionych z pierwszego dnia miesiąca, pełnego zatrudnienia z 15 dnia miesiąca oraz połowy zatrudnionych z ostatniego dnia miesiąca i tak otrzymaną sumę dzieli się przez dwa, Uwaga! Stosując którąś z wybranych metod, do ustalenia momentu osiągnięcia limitu zatrudnienia warunkującego powołanie rady, dodajemy najpierw wyliczone średnie zatrudnienie z każdego z sześciu miesięcy - po zaokrągleniu poszczególnych wyników do pełnej osoby w górę (dla tych celów nie przeliczamy zatrudnionych na etaty lecz przyjmujemy ich w osobach – inaczej jest np. przy wyliczaniu zatrudnienia do odpisów na zakładowy fundusz socjalny, gdzie zatrudnienie przyjmuje się po przeliczeniu na etaty), następnie sumę dzielimy przez sześć a wynik znowu zaokrąglamy do pełnej osoby w górę. W podany wyżej sposób pracodawca ustalał będzie też 10% pracowników, którzy mogą złożyć mu wniosek o przeprowadzenie wyborów, gdyż i w tym przypadku sposób liczenia średniego zatrudnienia według sześciu miesięcy przed datą zawiadomienia pracowników o wyborach nie może być zastosowany, gdyż najpierw pracownicy składają wniosek (10% załogi), a dopiero potem pracodawca informuje ich o wyborach. [ 13 ] ) Czy pracodawca, który zawarł (do 24 maja 2006 r. ) na podstawie art.24 ustawy, porozumienie dotyczące informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji, jest bezterminowo zwolniony z obowiązku powoływania rady pracowników w zakładzie? Nie jest to zwolnienie bezterminowe, gdyż obowiązek stosowania ustawy nie jest wymagany tak długo jak długo funkcjonuje porozumienie. A ponieważ każda ze stron takiego porozumienia (pracodawca i najczęściej związki zawodowe) może, go łatwo podważyć, w niedługim czasie może się okazać, że większość tych porozumień rozwiąże się z mocy prawa, a wtedy zaczynają obowiązywać przepisy ustawy ( powoływanie rad). Wystarczy przecież, że jedna ze stron wniesie na piśmie zastrzeżenie, że nie spełnia ono np. określonych wymogów i już zaczyna biec 30 – dniowy termin, w którym strony powinny uzgodnić sposób jego rozwiązania. Jeśli tego nie zrobią w owych 30 dniach, to porozumienie z mocy prawa ulega rozwiązaniu po tym terminie. Ponieważ ustawa nie przewiduje możliwości oceny zastrzeżeń przez bezstronną instytucję bądź osobę, która mogłaby stwierdzić, czy są one zasadne, to praktycznie każdy zarzut (nawet bezpodstawny i absurdalny) może stać się przyczyną rozwiązania porozumienia. W tym momencie nasuwa się pytanie. Czy na tych niejasnościach przepisów może ktoś skorzystać? Myślę , że tak. A stroną korzystającą z tego mogą być często związki, które pod groźbą złożenia zastrzeżeń, do zawartych wcześniej porozumień, w wielu przypadkach zechcą dyscyplinować pracodawców, którzy nie są zainteresowani radami bo wiąże się to dla nich z dodatkowymi kłopotami i obowiązkami (przekazywanie informacji, konsultacje, dodatkowe osoby objęte szczególną ochroną przed zwolnieniem itp.). Przykład W firmie X działa organizacja związkowa, z którą pracodawca przed wejściem ustawy w życie podpisał porozumienie. Jako reprezentację pracowników ustanowiono w porozumieniu 2 osoby, tj. przewodniczącego związku i jego zastępcę. W chwili podpisywania porozumienia organizacja związkowa nie wiedziała, że stosunek pracy tych osób podlega szczególnej ochronie na takich samych zasadach jak członków rady pracowników. Po jakimś czasie organizacja zaproponowała pracodawcy aby aneksem zmienić zapisy porozumienia i ustanowić przedstawicielami załogi 10 osób a nie dwie, jak uczyniono to wcześniej , gdyż ustawa nie wprowadza w tym przypadku żadnych ograniczeń jak np. przy radach pracowników. W tej sytuacji pracodawca ma dwie możliwości, albo dogadać się ze związkami, albo po 30 dniach od złożenia zastrzeżeń przez związki powoływać radę pracowników i podpisywać z nią porozumienie. ___________________________________________________________________ 24 [ 14 ] ) Dokumenty oraz terminy ich tworzenia i przekazywania - określone w ustawie z 7 kwietnia 2006 r. („o informowaniu pracowników i ....”). Nazwa dokumentu Porozumienie W jakiej sprawie wyłączające powoływanie rad w tym również w zakładach od 50 do 100 pracowników Informacja o zawartym porozumieniu wyłączającym powoływanie rad Informacja o osiągnięciu wielkości zatrudnienia warunkującego powołanie rady (tj. co najmniej 50 osób) Powiadomienie o wyborze (desygnowaniu) członków rady lub o nieosiągnięciu, w ciągu 30 dni od rozpoczęcia negocjacji, porozumienia w sprawie wyboru członków rady Powiadomienie o objęciu pracodawcy działaniem Informacja nowopowstałej (już po wyborze rady) reprezentatywnej organizacji związkowej lub organizacji, która uzyskała reprezentatywność (później) dotycząca powołanej rady wg wzoru załączonego do ustawy Powiadomienie o zwołaniu pierwszego zebrania rady Kto sporządza lub kto Termin kogo informuje pracodawca ze związkami lub przed wejściem ustawy, reprezentacją załogi tj. do 24.05.2006 r. do 30 dni od wejścia ustawy nie później niż do 24.06.2006 r. niezwłocznie po osiągnięciu limitu zatrudnienia związek lub związki – pracodawcę o desygnowaniu członków do rady, bądź o braku porozumienia w tej sprawie związek lub związki pracodawcę do 25.07.06 r. lub do 23.05.2008 r. art. 4 ust. i 3 oraz (w małych firmach do 100 osób) pracodawca – ministra pracy i polityki społecznej do 30 dni od wyboru (desygnowania) członków rady pracodawca – członków rady o prawie wyboru rady i jej uprawnieniach (również w przypadku gdy związki nie porozumiały się co do desygnowania członków rady) Wniosek o zorganizowanie wyborów (podpisany przez pracownicy - pracodawcę 10% załogi) pracodawca - pracowników pracodawca - pracowników na członków rady Zgłoszenie kandydatów do wyborów na członków rady Porozumienie o innej ilości członków rady niż przewiduje art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o zasadach powoływania i funkcjonowania rady (np. koszty rady, kto ilu desygnuje członków) w sprawie regulaminu funkcjonowania komisji wyborczej Porozumienie Porozumienie Regulamin Porozumienie funkcjonowania rady i wybór jej przewodniczącego o zasadach przekazywania informacji i przeprowadzania konsultacji z radą art. 24 ust. 1 i 2 pracodawca – ministra pracy i polityki społecznej pracodawca - pracowników Informacja Powiadomienie o terminie wyborów i zgłaszania kandydatów Przepis ustawy grupy przynajmniej 10 lub 20 pracowników (przy zatrudnieniu do 100 osób i powyżej 100 osób) lub związki - pracodawcy pracodawca ze związkami związki ze związkami art. 25 ust. 1 i art. 26 ust. 2 w każdej chwili (można też przyjąć art. 4 ust. 5 termin z art. 251 ustawy o związkach do 10 po kwartale) art. 18 i załącznik Art. 11 do 30 dni od wybrania ust. 2 (desygnowania) członków rady do 25.09.2006 r. lub do 23.07.2008 Art. 25 r. (w małych firmach do 100 osób) ust. 2 i art. 26 ust. 2 pkt..2 brak terminu (zalecany nie później art. 8 ust. 1 niż 30 dni przed wyborami, tj.do 25.10.06 r.) nie później niż 30 dni przed wyborami a zgłaszanie kandydatów 21 dni od powiadomienia w ciągu 21 dni od daty powiadomienia o terminie wyborów (wym. wyżej) przed 25.07.2006 r. do 25.07.2006 r. pracodawca ze związkami lub do 30 dni od przekazania projektu przedstawicielstwem załogi (po 30 dniach wprowadza sam pracodawca) sami członkowie rady j na pierwszym jej posiedzeniu pracodawca z radą pracowników art. 24 ust. 5 art. 7 ust. 5 brak terminu art. 8 ust. 1 - 3 art. 4 ust. 3 i 4 art. 3 ust. 4 art. 4 ust. 2 art. 10 ust. 2 art. 11 ust. 3 art. 5 Uwaga! Oprócz obowiązków dotyczących dokumentów (jak wyżej) ustawa nałożyła na pracodawców zobowiązanych do tworzenia rady jeszcze dwa obowiązki, tj.: w nieprzekraczalnym terminie do 25.11.2006 r. (w przypadku zatrudniania powyżej 100 pracowników) i do 23.09.2008 r. (przy zatrudnieniu od 50 do 100 ) zorganizować wybory członków rady pracowników (art. 25 ust. 3 i art. 26 ust. 2 pkt. 3 ustawy), w terminie co najmniej 14 dni przed upływem kadencji rady zorganizować wybory członków kolejnej rady (art. 11 ust. 5 ustawy). Przy opracowywaniu tabeli wykorzystano część opracowania zamieszczonego w dodatku do Rzeczpospolitej z dnia 12.06.2006 r. – „Wdemecum Prawa”, str. 10 ____________________________________________________________________________________________________________________________________________ 25 Opracował: Jerzy Płaza 26