poradnik pracodawcy osoby niepełnosprawnej
advertisement
Gabriela Hadyk PORADNIK PRACODAWCY OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ © Wszystkie prawa zastrzeżone Redakcja, skład, korekta: Gabriela Hadyk Druk: PPHU DRUKPOL s.j. ul. Kochanowskiego 27 42-600 Tarnowskie Góry Szanowny Pracodawco! Oddajemy w Twoje ręce poradnik, który w praktyczny sposób wyjaśnia zagadnienia związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, w tym uprawnienia i obowiązki pracodawców i pracowników niepełnosprawnych, wpłatami na PFRON, zasadami dofinansowania zwrotu kosztów dla pracodawców, zakładami pracy chronionej i aktywnością zawodową, oraz wykaz przydatnych adresów i ustaw. Piszemy tez o niepełnosprawnych w Unii Europejskiej. Poradnik ten powstał, aby pomóc przełamać Twoje bariery, które ograniczają osoby niepełnosprawne w dostępie do pracy, równości w wynagradzaniu, w określaniu zdolności i kompetencji, w promowaniu i szkoleniach. Chodzi także o równość w zakresie uznawania kwalifikacji, doświadczenia i możliwości rozwoju niepełnosprawnych. Osiągniecie takiej równości jest wyzwaniem dla nas wszystkich. Zapraszamy do lektury. „Być pelnosprawnym to tak naprawdę żadna (nasza) zasługa, to dar, który każdemu z nas, o każdym czasie może być odebrany. Pozwólmy więc niepełnosprawnym i członkom ich rodzin, w jak najbardziej naturalny sposób, włączyć się w nasze życie. Chcielibyśmy dać im pewność, że jesteśmy jednością." Richard von Weizeckek . Prawdziwą niezależność można osiągnąć wyłącznie poprzez rozwijanie umiejętności niezbędnych do konkurowania z innymi. Rozwijanie umiejętności związanych z pracą należy do naszych obowiązków Paulo Coelho na forum niepełnosprawnych Dlaczego warto zatrudnić osobę niepełnosprawną? Kiedy niepełnosprawny człowiek zwróci się do Ciebie z podaniem o pracę, albo któryś z Twoich pracowników zaczyna mieć kłopoty ze zdrowiem, możesz pomyśleć: „Tylko tego mi brakowało”. Możesz uznać, że najlepiej byłoby zatrudnić kogoś pełnosprawnego, a tracącego zdrowie pracownika wysłać na rentę. Takie podejście jest błędne. Warto zatrzymać się na chwilę i przyjrzeć uważnie własnym reakcjom. Za parę lat tym człowiekiem po drugiej stronie biurka możesz być Ty sam lub ktoś z Twoich bliskich. Prawa człowieka i pojęcie równych szans dla wszystkich powinny być nam bliskie w każdej sytuacji. Niepełnosprawni tak samo jak wszyscy ludzie chcą pracować i aktywnie brać udział we wszystkim, co dostępne jest pełnosprawnym. Niepełnosprawność ogranicza aktywność zawodową, jednak nie z winy tego, że ktoś jest mniej czy więcej niepełnosprawny. Ograniczają ją ludzie, którzy traktują potrzeby takich osób bardzo powierzchownie. Bo przecież niepełnosprawność niesie ze sobą wiele problemów, ale też wiele niebezpiecznych przekonań.Jednym z nich jest przekonanie o tym, że niepełnosprawni nie mogą (czy nie powinni) pracować. Dlaczego tak jest, choć wiemy jak bardzo chcą pracować, by być samodzielnym i niezależnym? Tej niezależności nie gwarantują przecież renty inwalidzkie; zresztą wielu nie ma nawet żadnych świadczeń i żyje tylko dzięki pomocy rodziny lub opieki społecznej. Taką sytuację można zmienić, bowiem niepełnosprawność nie jest chorobą. Wielu z nich może i powinno pracować. Wszak pod warunkiem, że wpierw będą wiedzieli co chcą robić i pod warunkiem, że znajdą pracę. W Polsce pracuje tylko co szósta osoba niepełnosprawna, tymczasem w "starej" Unii Europejskiej pracuje co drugi niepełnosprawny. Fakt, że bardzo mało osób niepełnosprawnych pracuje zawodowo, znajduje swoje potwierdzenie także w sektorze pozarządowym. W 2004 r. tylko co trzecia organizacja społeczna zatrudniała płatny personel, a tylko 1,6% wszystkich organizacji zatrudniało niepełnosprawnych, korzystając z dofinansowania. Czy tak musi być? Praca jest dla wielu Polaków dobrem trudno dostępnym. Można więc powiedzieć, że poświęcanie większej uwagi kilku lub jednej grupie, która ma problemy z wejściem na otwarty rynek pracy jest niesprawiedliwe, bo działa na niekorzyść innych, też mających trudności z podjęciem i utrzymaniem zatrudnienia. Zresztą na rynek pracy ma także wpływ sytuacja ekonomiczna w kraju i duże bezrobocie, które na pewno nie ułatwia wchodzenia na ten rynek grupom społecznie słabszym. I nie chodzi przy tym o to, że każdy niepełnosprawny musi osiągnąć sukces zawodowy. Chodzi o stworzenie możliwości prowadzenia normalnego życia – patrząc z punktu widzenia niepełnosprawnych, i normalnego, czyli pełnoprawnego, w pełni odpowiedzialnego za siebie, wolnego obywatela wolnego kraju – patrząc z punktu widzenia państwa. Bogatych – w porównaniu np. z nami – krajów Unii nie stać na „wyrzucanie” pieniędzy w bezzwrotną – a więc nieefektywną – pomoc socjalną. Stąd różne programy i metody, których efektem ma być uaktywnienie niepełnosprawnych. Niepełnosprawni ciągle są postrzegani jako osoby mało kompetentne, słabo wykształcone. Może i Ty boisz się zatrudniania takich osób, myśląc, że sobie nie poradzą z tym, czy innym zadaniem. Ale przecież nie ma żadnej różnicy między osobą siedzącą przy biurku na krześle, a korzystającą przy tym biurku z własnego wózka! Poza tym, być może, boisz się zatrudnić osoby niepełnosprawne, bo wiesz, że nie mogą one pracować dłużej niż siedem godzin, mają więcej przerw w pracy i urlopu? Jednak pracodawca na tym nie traci, bo ma możliwość refundacji. Być może obawiasz się, że pracownika niepełnosprawnego trzeba traktować tak samo jak osobę sprawną, że trzeba im zlecać odpowiedzialne zadania nie znając możliwości ich egzekwowania i wykonania? Jednak jest wiele prac, które nawet przy tych ograniczeniach formalnych, mogą wykonywać niepełnosprawni, tym bardziej, że miejsce pracy można zaadaptować, koszty czego pokryje PFRON. Np. niewidomi doskonale sobie radzą w pracy z komputerem, jeśli ten zaopatrzy się w syntezator mowy. W każdym człowieku tkwią jakieś zdolności i umiejętności. Tylko trzeba je umieć znaleźć i rozwinąć... Osoby niepełnosprawne nie stanowią jednorodnej grupy. Mogą być niepełnosprawne pod względem fizycznym, sensorycznym, intelektualnym lub psychicznym. Mogą być niepełnosprawne od urodzenia lub też mogły nabyć niepełnosprawność w dzieciństwie, we wczesnej młodości lub w późniejszych latach, w okresie nauki lub w trakcie zatrudnienia. Ich niepełnosprawność może nieznacznie wpływać na zdolność do pracy i uczestnictwo w życiu społecznym lub może mieć poważny wpływ, wymagając znacznego wsparcia i pomocy. Na całym świecie osoby niepełnosprawne uczestniczą i wnoszą swój wkład do światowego rynku pracy na wszystkich szczeblach. Jednak wiele osób niepełnosprawnych, które chcą pracować, wciąż nie ma takich możliwości z powodu różnorodnych barier. A przecież coraz bardziej staje się oczywiste, że osoby takie nie tylko mogą wnosić cenny wkład do gospodarki krajowej, ale że ich zatrudnienie obniża również koszty świadczeń z tytułu niepełnosprawności i może zmniejszyć ubóstwo. Za zatrudnianiem osób niepełnosprawnych przemawiają ewidentne korzyści, ponieważ osoby te są często wykwalifikowane do wykonywania określonej pracy. Pracodawcy mogą również zyskiwać poprzez zwiększanie liczby użytecznych pracowników zatrudniając w dalszym ciągu tych, którzy stali się niepełnosprawni w trakcie zatrudnienia, z uwagi na ich cenne umiejętności zdobyte podczas pracy i szkolenia związanego z wykonywaną pracą. Jakie obecnie preferuje się sposoby zatrudnienia osób niepełnosprawnych? Zgodnie z tendencjami, szczególnie od czasu wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej, coraz bardziej podkreśla się, że osoba niepełnosprawna powinna mieć szansę podjęcia pracy na rynku otwartym. Oczywiście zatrudnienie chronione też powinno istnieć, ale nie powinno to być miejsce docelowe dla wszystkich osób niepełnosprawnych. Także tzw. praca wspomagana (polegająca m.in. na tym, że przeszkolony doradca/trener pomaga indywidualnie, na każdym etapie, osobie niepełnosprawnej w podjęciu pracy) nie zastąpi powrotu niepełnosprawnych na otwarty rynek. Praca na otwartym rynku jest najlepszą formą pracy dla każdego pracownika - jest w stanie dać mu atrakcyjniejsze warunki zatrudnienia (wyższe zarobki, większy wybór stanowisk pracy, miejsce jej wykonywania, możliwość awansu), pełną integrację z całym społeczeństwem, bogatsze kontakty, większą satysfakcję zawodową kraju. Dla państwa wspieranie tego typu zatrudnienia jest tańsze, a przede wszystkim efektywniejsze – każdy zainwestowany w ten sposób „grosz” (czy też eurocent) przynosi dużo lepsze i większe efekty. Jeśli więc czasem myślisz o zatrudnieniu osoby niepełnosprawnej, ale boisz się tę myśl wprowadzić w czyn, nie obawiaj się. Dla pracodawcy to możliwość kształtowania społeczności pracowników, zwiększenie zatrudnienia przy pomocy finansowej z zewnątrz, a także budowanie społecznego wizerunku firmy. A więc zanim kogoś skreślisz z listy potencjalnych pracowników, upewnij się czy nie warto by się nad zatrudnieniem takiego kogoś zastanowić, sprawdzić aktualne jego możliwości, zważyć potencjalne korzyści dla własnej firmy, dla siebie samego. Takie kontakty mogą poszerzyć własne horyzonty w sposób i w kierunku zupełnie przez Ciebie nieprzewidywanym.. Może, jeśli nie będzie to ze szkodą dla firmy - warto pomóc komuś, komu jest relatywnie trudniej zdobyć zatrudnienie, aniżeli osobie pełnosprawnej. Oczywiście interes firmy jest najważniejszy, ale czy musi on ucierpieć wskutek zatrudnienia kogoś, kto jest sprawny inaczej? W ażne jest jedynie, by przy próbie zatrudnienia osoby niepełnosprawnej być wobec niej i siebie uczciwym: nie zatrudniaj z litości - to się nie sprawdzi. Zatrudniaj, jeśli jesteś przekonany, że będziesz potrafił wyegzekwować wypełnienie przez pracownika należących doń obowiązków. Tak też musisz stawiać sprawę przy zatrudnieniu: nowy pracownik musi wiedzieć, że pracodawca zamierza zatrudnić konkretnego pracownika. Uczciwe postawienie sprawy będzie przede wszystkim działać mobilizująco na zatrudnianego, a jeśli nie, to przynajmniej Ty jako pracodawca będziesz mógł bez owijania w bawełnę powiedzieć pracownikowi: „Umawialiśmy się na uczciwą pracę za uczciwe pieniądze. Na pana miejsce czeka ktoś inny. Do widzenia.” Od niepełnosprawnego należy wymagać dokładnie tyle samo, co od pełnosprawnego pracownika, tyle samo w nim zwalczać i tyle samo tolerować. Zatrudnienie niepełnosprawnych jest także sposobem na oszczędzanie Często Przedsiębiorcy nie wiedzą, że dzięki zatrudnieniu niepełnosprawnych można zaoszczędzić. . Pracodawcy bowiem nie wiedzą, jakie mogą dostać wsparcie finansowe z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Podobnie postępują przedstawiciele firm zagranicznych. Gdy w firmie niepełnosprawni stanowią mniej niż 6 proc. załogi, do PFRON trzeba odprowadzać kwotę będącą iloczynem 940 zł i liczby pracowników brakujących do owych 6 proc. Duże firmy płacą zatem nawet kilka milionów zł. Tymczasem przedsiębiorstwa mogą liczyć na rozmaite formy dotacji, np. dofinansowanie wynagrodzeń czy przystosowanie stanowisk pracy i likwidację barier architektonicznych, o czym dokładniej przeczytasz w rozdziale poświęconym dofinansowaniu. . „Przykłady prac, które mogą wykonywać niepełnosprawni: PRACE DLA OSOBY NIESŁYSZĄCEJ: Związane z plastyką (grafiką), tutaj wiele możliwości stwarzają techniki komputerowe: - kreślarz - projektant stron internetowych, emblematów, loga firmy, ubrań, kreator mody, dekorator wnętrz, projektant mebli, przedmiotów użytkowych (wzornictwo przemysłowe), -malarz artystyczny własnych obrazów czy graffiti, reprodukcji, ilustrator książek czy kartek okolicznościowych (a te ręcznie wykonane są obecnie w cenie), malarz ozdób przedmiotów codziennego użytku lub pamiątek - fotografik, Inne: - fotomodel(ka), tancerka, jeśli po drganiach wyczuwa rytm muzyki, - operator kamery, - pracownik biurowy, - kucharz, - nauczyciel (instruktor) innych osób z wadą słuchu Osoba, która słabo, bądź wcale nie słyszy lecz opanuje gramatykę, może być recenzentem, dziennikarzem przygotowującym teksty czy szatę graficzną, a jeśli osiągnie w gramatyce mistrzostwo (dzięki pracy, dobrym sprzętom, albo, jeśli straci słuch dość późno) może być nawet korektorem, Jeśli, mimo wady słuchu, będzie w stanie komunikować się z klientem lub, jeśli asystent, współpracownik jej w tym pomoże, osoba, która nie słyszy, może być: - fryzjerem, - kosmetyczką (w tym np. wizażystą ) - krawcem, - sprzedawcą, - osobą obsługującą ksero czy inne punkty usługowe, np. oprawiania prac, dorabiania kluczy, itp. - kelnerem, - kierowcą, - listonoszem... Jeśli będzie ekspertem w swoim fachu (osłabienie słuchu, może utrudniać studiowanie, lecz niekoniecznie je uniemożliwić, a coraz to nowocześniejsze sprzęty, będą to ułatwiać, choć jeszcze cena sprawia, że są one dość trudno dostępne), może być np: - analitykiem finansowym, - inżynierem, - architektem - chemikiem, - programistą komputerowym, - instruktorem sportu, itp. Prostsze zawody: - krawiec odzieży hurtowej, - kaletnik, - kucharz, - stolarz, - tapicer, - blacharz, - tynkarz, - piekarz, - zegarmistrz, - malarz, - konserwator sprzętów - pracownik stojący przy taśmie produkcyjnej, - magazynier, - tragarz itp. PRACE DLA OSOBY NIEWIDOMEJ LUB SŁABOWIDZĄCEJ - masażysta - osoby testująca smaki i zapachy potraw, napoi czy zapachy kosmetyków, - osoba testująca bezpieczeństwo czy funkcjonalność różnych sprzętów (zwłaszcza zabawek), - osoba identyfikująca ludzi po ich głosie (praca np. w policji), - muzyk, krytyk muzyczny czy nauczyciel muzyki, - realizator dźwięku, - pracownik radia przygotowujący program i dźwięk, redaktor programowy. Istniejące już i dość rozpowszechnione w Polsce (dzięki Programowi PFRON "Komputer dla Homera") narzędzia i programy komputerowe, głośno czytające strony internetowe (za pomocą tzw. syntezatora mowy) umożliwiają czytanie czarnodrukowych książek i czasopism, pracę na komputerze komputerze tym samym prace w zawodzie: - pisarza, - dziennikarza - tj. osoby, która przygotowuje różne teksty dla prasy, - krytyka literackiego (recenzenta), - matematyka (wykresy można wytłoczyć), eksperta od chemii, fizyki teoretycznej, itp. - tłumacza, - nauczyciela, także języków obcych - administratora komputerowej bazy danych, - telemarketera, - telefonisty (jeśli baza danych jest komputerowa, a nie na papierze), - osoby wykonującej proste prace produkcyjne lub chałupnicze, - nauczyciela niewidomych i ociemniałych... PRACE DLA OSOBY PORUSZAJĄCEJ SIĘ NA WÓZKU: Jeśli ograniczenie sprawności nóg nie jest połączone z ograniczeniem sprawności kończyn górnych, to osoba z tego typu niepełnosprawnością może wykonywać prawie wszystkie zawody, prócz pracy na wysokościach, na stojąco, czy pracy w ruchu : - prawnika, - architekta, - ekonomisty, - nauczyciela (potrzebna przesuwana niska tablica), - tłumacza, - konsultanta w biurze obsługi klienta - zegarmistrza, - krawca, - jubilera itd., - instruktora dla osób niepełnosprawnych, jeśli ma prawo jazdy (można obsługiwać przystosowany samochód wyłącznie rękoma lub tylko nogami, choć wymaga to precyzji i refleksu), może być też kierowcą dostawcą, przedstawicielem handlowym (zwłaszcza, lecz nie tylko, sprzętu rehabilitacyjnego). - telemarketera, Ograniczenia ruchu także w kończynach górnych (zależnie od ich stopnia) mogą ograniczać zrobienie prawa jazdy czy prac wymagających precyzji, np. jubilera czy architekta, ale zwykle pozostaje wiele innych możliwości, np. operatora baz danych, prawnika. PRACE DLA OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ: Wierzę, że każda osoba ma jakiś indywidualny talent, który może i powinna wykorzystać (różne są przecież rodzaje i stopnie ograniczeń, np. - ktoś świetnie naprawia rowery czy radia, - Inna osoba ma talent plastyczny, - ktoś doskonale radzi sobie jako grafik komputerowy, Większość osób mogłaby pracować w takich zawodach, jak: - pomocnik piekarza, - pomocnik murarza, - pomocnik magazyniera, - pomocnik stolarza, itp. Jeśli ktoś potrafi czytać, liczyć i ma dobrą orientację w przestrzeni, mógłby być: - listonoszem, - asystentem osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową.” TELEPRACA, czyli praca świadczona zdalnie przy wykorzystaniu nowoczesnych usług telekomunikacyjnych. Stanowiska pracy mogące przybrać charakter telepracy i potencjalnie interesujące dla niepełnosprawnych, to m.in. :tłumacze, graficy, ilustratorzy, informatycy, programiści, wprowadzanie danych, księgowi (biura rachunkowe). Przemiany społeczne i rozwój techniki, z pewnością będą otwierać nowe możliwości i potrzeby rynku, które można także kreować i tym wymogą sprostają Ci, którzy będą do tego przygotowani” opracowała Magdalena Maternicka Jak widać niemal każda osoba niepełnosprawna może wykonywać jakąś pracę. Dlaczego jednak tak niewielu niepełnosprawnych znajduje ją? Czy są złymi pracownikami? Czy ktoś w ogóle sprawdza ich umiejętności i kompetencje? A moźe z góry zakłada się, że osoba niepełnosprawna to niesprawny i nieefektywny pracownik? I jaki wpływ na aktywność zawodową inwalidów mają przepisy dotyczące rehabilitacji zawodowej oraz kształt systemu rentowego? Na pewno każde z wymienionych wyżej zagadnień ma jakiś wpływ na bardzo niską aktywność zawodową osób niepełnosprawnych w Polsce. W indywidualnych przypadkach, w określonych miejscach czy też w konkretnych branżach, powodów tych może być więcej, niektóre będą w różnym stopniu dominowały nad innymi. Być może właśnie Twoja firma zechce wesprzeć któregoś z niepełnosprawnych w jego rozwoju zawodowym, co mogłoby zaowocować obustronnymi korzyściami, a w konsekwencji także zdobyciem przez Twoją firmę ambitnego i lojalnego pracownika. Bo przecież, jak każda osoba bezrobotna, także niepełnosprawny na pewno jest wysoko zmotywowany do tego, aby pracę otrzymać, nierzadko ma wysokie kwalifikacje lub przynajmniej tyle samo, co każda inna osoba motywacji, by konkretne umiejętności posiąść (np. po przyuczeniu do zawodu). Obawa o niższą produktywność też może być niesłuszna, ponieważ, co oczywiste, ograniczenie wydajności w jednej dziedzinie (np. przenoszenie ciężarów, pakowanie przesyłek) nie oznacza ograniczenia w każdej innej (np. praca na komputerze, praca polegająca na telefonicznej obsłudze klienta). Decydującym czynnikiem powodzenia w pracy są przecież zdolności danego pracownika, niezależnie od tego, czy ktoś jest niepełnosprawny, czy też nie. W selekcji opartej na zdolnościach unika się problemów związanych z preferencyjnym traktowaniem jakiejś grupy pracowników. W pierwszym rzędzie, nacisk położony na umiejętności jednostki umożliwia zwiększenie możliwości rozwoju jej potencjału oraz sprzyja jej akceptacji i integracji w środowisku pracy. Ponadto, tylko polityka rekrutacji oparta na umiejętnościach może poprawić konkurencyjność przedsiębiorstwa i jego zdolność do tworzenia miejsc pracy. Dziwi więc znikoma ilość ofert dla niepełnosprawnych informatyków czy na stanowiska w bankach. Tam przecież nie jest potrzebna sprawność fizyczna. Ale część winy leży też po stronie samych zainteresowanych. Niepełnosprawni boją się szukać pracy, niewielu z nich decyduje się na studia, a to obniża ich szanse. Często paraliżują ich obawy przed wyjściem na zewnątrz, podjęciem aktywności zawodowej. Przyjmują postawę wyuczonej bezradności i oczekiwania na wsparcie z zewnątrz. Kolejna bariera w zdobyciu zatrudnienia to niewiedza. Aby niepełnosprawni mogli aktywnie szukać pracy muszą przejść szkolenia aktywizacji zawodowej. Wielu inwalidów należy najpierw poinformować, wytłumaczyć, rozwiać ich obawy. Niepełnosprawni mogą przecież w aktywny sposób uczestniczyć w życiu. Podjęcie pracy jest szansą na dodatkowy dochód, samorealizację, poszerzanie kontaktów nawet dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Poza tym praca dla rencistów już sama w sobie jest tak ważna społecznie, że zastąpić może wiele kosztownych terapii Jeszcze raz należy podkreślić, że osoba niepełnosprawna może wydajnie pracować i nie jest przeszkodą formalną w jej zatrudnieniu to, że posiada ona orzeczoną niepełnosprawność (niezdolność do pracy). Na przykład wiele osób myśli, że skoro ktoś w orzeczeniu ZUS ma wpis "niezdolny do pracy", to nie wolno go zatrudnić. Tymczasem taka osoba może pracować, jeśli zgodzi się na to lekarz medycyny pracy. Niepełnosprawność tej osoby powoduje jedynie to, że pracodawca musi zapewnić jej odpowiednie warunki pracy. Unia Europejska a niepełnosprawni Polityka dotycząca osób niepełnosprawnych jest zależna od poszczególnych państw członkowskich, jednak od chwili podpisania Traktatu amsterdamskiego w 1999 roku, na mocy którego wprowadzono zapis o zwalczaniu dyskryminacji z powodu niepełnosprawności, nabrała jednolitego charakteru. Zakaz dyskryminacji dotyczy: warunków dostępu do zatrudnienia, dostępu do wszystkich typów i poziomów szkolenia zawodowego, warunków zatrudnienia, w tym wynagrodzeń i zwolnień, członkostwa w organizacjach zawodowych. Dyskryminacja pośrednia dotyczy sytuacji, kryteriów lub działań, które mimo, że są neutralne, stawiają osobę niepełnosprawną w pozycji gorszej od innych. Pracodawca jest zobowiązany do podjęcia działań w celu usunięcia skutków takich sytuacji. Powołano też do życia Europejskie Forum Niepełnosprawności (EDF) – europejską organizację utworzoną na mocy prawa belgijskiego, z sekretariatem w Brukseli. Reprezentuje ona osoby niepełnosprawne (i ich rodziny, jeśli same siebie nie mogą reprezentować) z krajów UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Misją i celem EDF jest promowanie praw człowieka - obywatelskich, socjalnych i ekonomicznych praw osób niepełnosprawnych, a także działanie na rzecz wyrównywania szans we wszystkich instytucjach europejskich, zgodnie z zasadami antydyskryminacyjnymi. EDF pełni więc rolę konsultacyjno-doradczą w polityce UE, nie zastępuje jednak organizacji osób niepełnosprawnych w reprezentowaniu interesów ich członków, lecz wspomaga je na szczeblu europejskim, zrzeszając głównie krajowe rady osób niepełnosprawnych oraz europejskie organizacje pozarządowe, które są reprezentowane co najmniej w dwóch trzecich państw UE i EOG oraz gwarantują najmniej 51-procentowy udział organizacji osób niepełnosprawnych (lub rodziców osób niepełnosprawnych) w swoich władzach. Polityka wobec niepełnosprawności prowadzona przez poszczególne kraje Unii przez wiele lat była inspirowana przede wszystkim działaniami dwóch organizacji międzynarodowych: Rady Europy i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na ich osiągnięciach opiera się także Unia Europejska, tworząc obecną strategię działań na rzecz osób z niepełnosprawnością. 20 grudnia 1993 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło "Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych", które są traktowane jak normy zwyczajowe prawa międzynarodowego i są podstawą tworzenia nowego prawodawstwa oraz inspiracją dla programów działania na rzecz osób z niepełnosprawnością w wielu krajach, w tym w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Walka z dyskryminacją to przede wszystkim: - budowanie otwartego społeczeństwa i poprawa dostępu do szeroko rozumianego otoczenia. - przeciwdziałanie społecznej marginalizacji. Działania podejmowane są we wszystkich ważnych sferach życia: zatrudnieniu, edukacji, zabezpieczeniu socjalnym, mieszkalnictwie, dostępie do dóbr, usług, informacji itp. W Unii Europejskiej nie istnieje jednolita definicja niepełnosprawności – każdy kraj ma nie tylko własną politykę, ale też inaczej – już z definicji – podchodzi do niepełnosprawności, a zatem i do osób niepełnosprawnych. Każdy kraj stara się też wybrać taką politykę, jaka najbardziej odpowiada jego uwarunkowaniom i możliwościom. Zazwyczaj stosuje się dwie strategie zmierzające do integracji osób niepełnosprawnych: pierwsza polega na ingerencji państwa w rynek pracy – odgórnie ustalany jest procent osób, jaki powinny stanowić osoby niepełnosprawne wśród ogółu pracowników (Austria, Belgia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy) – są to tzw. systemy kwotowe; druga stosuje jako naczelną zasadę prawo do pracy i niedyskryminowanie osób niepełnosprawnych (Dania, Finlandia, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania). Jak wynika z obserwacji , państwa w których obowiązuje system kwotowy, stosują mieszankę obu strategii, przyjmując tylko różne proporcje obu systemów. Natomiast we wszystkich krajach wdrażane są jednocześnie różnorodne programy mające na celu przeciwdziałanie dyskryminacji i daje się dostrzec, że tam, gdzie zastosowano metody, w których dyskryminacja jest zwalczana na wielu płaszczyznach jednocześnie, osiągnięto najlepsze wyniki. W efekcie w krajach „starej Unii” aktywnych zawodowo osób niepełnosprawnych jest 40%, podczas gdy my ciągle nie możemy przekroczyć 17%. Oczywiście, że i tam sytuacja daleka jest od ideału. Wielkim problemem we wszystkich krajach Unii jest gwałtowne starzenie się społeczeństwa, obecnie tylko 60% ludności w wieku produkcyjnym pracuje zawodowo. Jednocześnie rośnie zapotrzebowanie na usługi medyczne i opiekę, a to powoduje, że system świadczeń społecznych staje się stopniowo – i niestety w dość szybkim tempie – niewydolny. Jednocześnie „stara” Europa, staje się niekonkurencyjna wobec prężnych krajów o niskiej stopie bezrobocia, takich jak Stany Zjednoczone, czy Japonia, a globalizacja, nowe technologie – zwłaszcza informatyczne – zmiana form zatrudnienia (np. praca przez Internet) zmieniają systemy norm, wartości i dialogu społecznego, a w tym również stosunki pracy. Szacuje się, że załamanie systemów emerytalnych – jeśli nie nastąpi zmiana w kierunkach wyrównania proporcji pomiędzy liczbą zatrudnionych – płacących m.in. podatki i składki emerytalne – a liczbą świadczeniobiorców) – może nastąpić już za kilka lat! Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej otwiera nowe szanse i realne możliwości dla poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w naszym kraju. Państwa tworzące UE – obok USA – są bowiem znacznie bardziej niż Polska zaawansowane w tworzeniu rozwiązań, służących wspieraniu samodzielności i aktywności, a zarazem przeciwdziałających marginalizacji i wykluczeniu społecznemu, Niestety przepisy związane z pomocą na zatrudnienie osób niepełnosprawnych są dość skomplikowane, dlatego postanowiliśmy jasno przedstawić ich podstawowe zasady. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości pracodawcy powinni kontaktować się z oddziałem PFRON Niepełnosprawny pracownik - co pracodawca wiedzieć powinien Definicja niepełnosprawności Za osoby niepełnosprawne uważa się te, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza albo uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy. Prawa osób niepełnosprawnych oraz prawa i obowiązki ich pracodawców uzależnione są od stopnia lub rodzaju niepełnosprawności tych osób, potwierdzonym odpowiednim orzeczeniem. Orzecznictwo dla celów rentowych i pozarentowych Podstawa prawna: Ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Orzeczenie „o stopniu niepełnosprawności” jest wydawane przez Powiatowy Zespół ds.Orzekania o Niepełnosprawności. Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Posiadanie takiego orzeczenia pozwala korzystać ze wszystkich uprawnień osób niepełnosprawnych, oprócz prawa do renty. Orzeczenie takie może uzyskać również osoba, która nie ukończyła 16 lat. Uprawnienia osoby niepełnosprawnej, to np. możliwość uczestniczenia w terapii zajęciowej, możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia i podleganie przywilejom pracowniczym osób niepełnosprawnych, możliwość korzystania ze szkoleń (w tym specjalistycznych), ulgi komunikacyjne, podatkowe, zwolnienie z opłat radiowo-telewizyjnych, możliwość korzystania z pomocy społecznej, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, do karty parkingowej. Orzecznictwo dla celów rentowych Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o: - całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, - całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawnośc - częściowej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Osoba niepełnosprawna o znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu niepełnosprawności może być zatrudniona na wolnym rynku pracy, nawet jeśli pracodawca nie zapewnia warunków pracy chronionej. Jedynym warunkiem jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. W nowoczesnym przedsiębiorstwie zarządzanie zróżnicowaną kadrą (osoby zdrowe i osoby niepełnosprawne) jest coraz ważniejszym czynnikiem mającym wpływ na usprawnienie efektywności, produktywności i ogólnego rozwoju organizacji. Jeśli podejmiesz decyzję o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, oprócz wzmocnienia reputacji i lojalności wewnątrz i na zewnątrz firmy przez pryzmat pracodawcy otwartego dla osób niepełnosprawnych, będziesz w stanie: wykorzystać potencjalne talenty osób niepełnosprawnych, stworzyć lub zdobyć nowe rynki, usprawnić działalność operacyjną, obniżyć koszty, zwiększyć wydajność produkcyjną. Jak i gdzie znaleźć dobrego pracownika?: Pracownika z orzeczoną grupą inwalidzką znajdziesz zamieszczając własną ofertę lub przeglądając ogłoszenia zamieszczone w: urzędach pracy, biurach pośrednictwa pracy, biurach i klubach pracy, biurach karier, targach i giełdach pracy, ogłoszeniach prasowych, gospodarczych informacjach prasowych, internecie, klubach pracy, innych instytucjach aktywnego wspierania i poszukiwania pracy. Przydatne adresy to: Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych ul. Żelazna 64, 00-871 Warszawa tel. (22) 850 19 68, (22) 850 19 70 www.popon.pl mail: [email protected] Biuro Karier Osób Niepełnosprawnych ul. Narbutta 49/51 Warszawa tel: (022) 848 98 91 www.biurokarier.idn.org.pl Centrum Informacyjne dla Osób Niepełnosprawnych ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa tel.: (022) 22 831 85 82, 831 01 39 www.niepelnosprawni.info mail: [email protected] Centrum Karier Osób Niepełnosprawnych Fundacji Na Rzecz Transportowych Usług Specjalistycznych Dla Niepełnosprawnych - TUS ul. J. P. Woronicza 29A, 02 - 640 Warszawa www.tus.org.pl Zatrudnienie następuje na takich samych zasadach jak w przypadku zatrudnienia osoby pełnosprawnej: wybierając pracownika weź pod uwagę doświadczenie zawodowe i kwalifikacje. Niepełnosprawny korzysta jedynie z przywilejów wynikających z ogólnych przepisów dotyczących osób niepełnosprawnych; pracownik niepełnosprawny ma w pracy takie same obowiązki jak pracownik pełnosprawny Osobą niepełnosprawna może pracować pod warunkiem, że zostanie dopuszczona do pracy przez lekarza medycyny pracy, a praca na danym stanowisku jest zgodna ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu lekarza orzecznika lub orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Bez stosownego zaświadczenia lekarza medycyny pracy o dopuszczeniu pracownika do pracy na danym stanowisku, nie masz prawa zatrudnić danej osoby. Sytuację osób niepełnosprawnych w stosunkach pracy, tak jak wszystkich innych pracowników, regulują przepisy prawa pracy, przede wszystkim Kodeksu pracy. Niezależnie od tego obowiązują przepisy szczególne, które przyznają osobom niepełnosprawnym określone uprawnienia Rekrutacja pracownika Dobrze przeprowadzony proces rekrutacyjny zakończony wybraniem tego odpowiedniego człowieka jest bardzo istotny - dobrzy współpracownicy to przecież podstawa sukcesu każdego przedsiębiorstwa i każdej organizacji Zanim sprecyzujesz swoje wymagania co do kandydatów na określone stanowiska: • • • • • • • • • • Upewnij się, czy wnioski o pracę i inne firmowe formularze nie zawierają pytań związanych z niepełnosprawnością i czy są przygotowane w formie dostępnej dla wszystkich osób niepełnosprawnych. Zastanów się nad sformułowaniem na piśmie opisów poszczególnych stanowisk pracy, określających podstawowe obowiązki związane z wykony-wanymi na nich zadaniami. Upewnij się, czy wymagania dotyczące badań lekarskich są zgodne z aktualnymi przepisami dotyczącymi zatrudniania osób niepełnosprawnych. Rozluźnij się w czasie rozmowy i ułatw to samo kandydatowi. Zapewnij kandydatowi niezbędną adaptację stanowiska pracy umożli-wiającą konkurowanie o to stanowisko z innymi osobami. Traktuj osobę niepełnosprawną tak samo, jak traktowałbyś każdego innego kandydata czy pracownika - z godnością i szacunkiem. Wiedz, że wśród osób chronionych przez prawo są chorzy na AIDS, choroby nowotworowe, osoby po wypadkach, z uszkodzeniem mózgu, upośle-dzone umysłowo, niesłyszące, niewidome oraz mające trudności z uczeniem się. Przez dostępność należy rozumieć nie tylko łatwość dotarcia dzięki właściwemu środowisku fizycznemu, ale także na przykład - dostępność formularzy dla osób z uszkodzeniem wzroku czy ograniczonymi możliwościami intelektualnymi lub nawet dostępność instalacji alarmowych/dźwiękowych dla osób niesłyszących. Stwórz system prowadzenia i ochrony poufnych danych medycznych. Przeszkól przełożonych w zakresie dokonywania odpowiednich zmian. Przed rozmową kwalifikacyjną powinieneś przygotować zestaw pytań, które chcesz postawić kandydatowi. Zwiększy to efektywność przebiegu rozmowy. Staraj się jednak nie trzymać się niewolniczo przygotowanego zestawu. Pytania powinny być zadawane w sposób naturalny i wynikać z prowadzonej rozmowy Rekrutacja na różne stanowiska oznacza różne zestawy pytań. Podobnie część pytań pasuje lepiej do jednych firm, a do innych mniej. Są pytania, które można zdać wyłącznie kobietom oraz takie, które kieruje się tylko do mężczyzn. Pytania stawiane osobie młodej będą inne niż te skierowane do osoby starszej. Podczas spotkania z kandydatami pamiętaj o zakazie naruszania praw o równouprawnieniu wszystkich ludzi. Nie zadawaj pytań, które automatycznie stawiają na przykład mężczyzn, niepełnosprawnych, muzułmanów czy biseksualistów w gorszym świetle. Jeśli zapytasz o wyznanie czy orientację seksualną, musisz mieć ku temu powód, a poza tym musisz zadać to samo pytanie wszystkim kandydatom. Nie zadawaj pytań, które niczemu nie służą. Mimo że zatrudniasz osobę niepełnosprawną, pytania o sprawność fizyczną czy umysłową są uzasadnione tylko wtedy, jeśli są umotywowane wymogami danego stanowiska lub względami bezpieczeństwa. Pytania o częstotliwość zachorowań są w większości przypadków nieuzasadnione. Pytania o stan cywilny, orientację seksualną, o ilość dzieci czy zamiary powiększenia rodziny są zawsze nieuzasadnione. Przykłady pytań: Co pan(i) wie o naszej firmie? Jak wyobraża sobie pan(i) pracę w naszej firmie na tym stanowisku? Dlaczego chciałby(-aby) panfi) pracować w naszej firmie/na tym stanowisku? Dlaczego chce pan(i) zmienić pracę? Jakie ma pan(j) doświadczenie w tego typu pracy? Proszę opisać sytuacje, w których się pan(i) stresuje. Jakie jest pana(i) największe osiągnięcie? Jakie są pana(i) mocne, a jakie słabe strony? Proszę opisać trudny problem, z którym się pan(i) ostatnio spotkał (-ła) w pracy. Jak udało się go rozwiązać? Proszę podać przykład osoby, którą pan(i) podziwia. Dlaczego? Z jakim szefem najlepiej się panu(i) pracuje? Jak się panu(i) pracuje w stresie, pod presją czasu? Proszę podać przykłady. Co chce pan(i) robić za 5 lat? Umowa o pracę Zatrudniłeś już pracownika, czas na podpisanie umowy. . Za pracownika, w rozumieniu Ustawy z dn. 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, uważa się osobę: pozostającą w stosunku pracy, wykonującą pracę na podstawie umowy : - agencyjnej, - zlecenia, - umowy o dzieło, - innej umowy o świadczenie usług (do której, zgodnie z Kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia). 1. Rodzaje umów (umowa o pracę, zlecenia, o dzieło) Podstawą świadczenia pracy i wykonywania usług przez rencistów może być umowa o pracę, ale stosuje się też inne umowy cywilnoprawne, jak umowa zlecenia, czy umowa o dzieło. Dają one dużo większą swobodę w kształtowaniu stosunku prawnego wiążącego strony, nie narzucając przy tym minimalnych gwarancji, jakie istnieją na gruncie prawa pracy. Ponadto świadczący pracę na podstawie tych umów nie mają takich uprawnień jak zatrudnieni na umowę o pracę. Strony umów cywilnoprawnych decydują o takich kwestiach, jak: wysokość wynagrodzenia, czy czas pracy, zupełnie samodzielnie. Oczywiście istotny wpływ na wybór podstawy zatrudnienia mają związane z nią zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, wpływające w znaczący sposób na koszty zatrudnienia. Pracodawca będący płatnikiem składek, składki te opłaca, w całości lub części, z własnych środków. Pod tym względem najdroższą formą zatrudnienia jest umowa o pracę. 1.1. Umowa o pracę Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę zapewnia pracownikowi najpełniejszą ochronę i uprawnienia przewidziane w Kodeksie Pracy. Na podstawie tego rodzaju umowy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy za wynagrodzeniem. Pracuje pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Umowa o pracę musi określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy i wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Umowę o pracę zawiera się na czas: - nieokreślony, - określony Każda z powyższych umów może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy. Umowa o pracę z rencistą Osoby z ustalonym prawem do pobierania świadczenia rentowego, podejmujące zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu, zdrowotnemu. Ponieważ zawarcie umowy o pracę wiąże się z przejęciem przez pracodawcę zobowiązań wynikających z ubezpieczeniem pracownika i prowadzeniem jego dokumentacji ubezpieczeniowej, to coraz częściej wybiera on inne umowy cywilnoprawne (umowy zlecenia, o dzieło, agencyjną czy chałupniczą). Należy jednak mieć na uwadze przepis Kodeksu pracy stanowiący, że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę inną umową cywilnoprawną, czyli zawarcie umowy o innej nazwie, ale w rzeczywistości mającą wszystkie cechy umowy o pracę. 1.2. Umowa zlecenia Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawcy). Zlecenie jest umową starannego działania, gdyż zleceniobiorca ma obowiązek dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu czynności zleconych, nie odpowiada jednak za końcowy rezultat. W odróżnieniu od umowy o pracę w umowie zlecenia nie ma między stronami stosunku podporządkowania, a więc zleceniobiorca wykonuje pracę samodzielnie i nie podlega poleceniom zleceniodawcy. Ponadto w umowie zlecenia chodzi o dokonanie konkretnej usługi, a nie o ogólne pozostawanie w dyspozycji pracodawcy. Od umowy o dzieło, umowę zlecenia różni wynik starań - rezultatem tej pierwszej musi być konkretny i obiektywnie sprawdzalny rezultat, podczas gdy w zleceniu liczy się samo podjecie starannego działania i dokonanie w tym celu określonych czynności. Umowa zlecenia z rencistą W zależności od tego, czy rencista uzyskuje dochody wyłącznie z wykonywania zlecenia, czy też jest równocześnie pracownikiem innego podmiotu niż zleceniodawca, można mieć do czynienia z dwoma sytuacjami. Gdy umowa zlecenia jest jedyną podstawą zatrudnienia to rencista podlega: obowiązkowo: - ubezpieczeniom rentowym, - ubezpieczeniu zdrowotnemu, - ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli praca wykonywana jest w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę, - dobrowolnie - ubezpieczeniu chorobowemu. Jeżeli oprócz umowy zlecenia emeryt/rencista jest równocześnie pracownikiem innego podmiotu to podlega: - obowiązkowo - ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu umowy zlecenia. - dobrowolnie - ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia. Powyższe zasady stosuje się także do umów agencyjnych oraz do umów o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Ubezpieczony jest emeryt lub rencista, który nie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a wykonuje pracę na podstawie kilku umów zlecenia u różnych zleceniodawców. Taki zleceniobiorca podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym tylko z tytułu jednej z umów zlecenia, choć może oczywiście dobrowolnie zostać objęty (na swój wniosek) ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pozostałych umów. Zleceniobiorca zazwyczaj jest objęty ubezpieczeniem z tytułu umowy zawartej najwcześniej, ale może też zmienić umowę, z tytułu której będzie podlegał ubezpieczeniom obowiązkowo. Jeśli wygaśnie pierwsza z umów zlecenia (lub ta dająca tytuł do ubezpieczenia), to kolejna staje się podstawą obowiązkowych ubezpieczeń. 1.3. Umowa o dzieło Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Stronami umowy są zamawiający oraz przyjmujący zamówienie (czyli ten, którego staranie ma doprowadzić do powstania dzieła) - nie istnieje między nimi żaden stosunek podporządkowania, czy zależności. Wykonanie dzieła może polegać na jego stworzeniu lub przetworzeniu - w obu przypadkach ma powstać coś nowego, nie istniejącego dotychczas. Dzieło to np. namalowany na podstawie takiej umowy obraz, wybudowany dom, uszyte ubranie,dzieło naukowe, raport, opinia, ale też np. remont budynku. Może mieć postać materialną lub niematerialną (organizacja koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy). Musi ono mieć charakter zindywidualizowany, czyli odpowiadać osobistym wymaganiom, czy potrzebom zamawiającego, gdyż w innym wypadku mógłby on po prostu kupić dany produkt bez konieczności zawierania umowy o dzieło. Rezultatem umowy o dzieło jest zawsze konkretny i sprawdzalny rezultat - powstanie dzieła. To właśnie odróżnia tę umowę od zlecenia, które wymaga jedynie podjęcia starannego działania. Umowa o dzieło z rencistą Zatrudniając rencistów na podstawie umowy o dzieło pracodawca ponosi najniższe koszty, gdyż są to jedynie koszty wynagrodzenia pracownika. Umowa o dzieło nie stanowi bowiem podstawy ani obowiązkowego, ani dobrowolnego ubezpieczenia w ramach ubezpieczeń społecznych czy zdrowotnych. Umowa o dzieło jest więc najkorzystniejszą dla pracodawcy (pod względem finansowym) z przedstawionych powyżej form zatrudnienia. Rozwiązanie umowy o prace Umowa o pracę rozwiązuje się: - na mocy porozumienia stron, - przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), - przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), - z upływem czasu, na który była zawarta, - z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem. Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Uprawnienia Pracownicze Nowelizacja Kodeksu pracy umocniła od 2004 r. nakaz szeroko rozumianej niedyskryminacji i równego traktowania w zatrudnieniu. Cały rozdział IIa zatytułowany "Równe traktowanie w zatrudnieniu", odnosi się także do osób niepełnosprawnych. Dzięki temu uzyskali oni m.in. prawo do odszkodowania w razie naruszenia przez pracodawcę gwarancji z art. 183a-183c (artykuły te opisują m.in. co należy rozumieć przez dyskryminację i jak ma postępować pracodawca, by jej uniknąć). Czas i warunki pracy Osoby niepełnosprawne posiadają szczególne uprawnienia pracownicze, co wynika m.in. z konieczności ochrony ich zdrowia i ułatwienia im uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Ograniczeń dotyczących czasu pracy, godzin nadliczbowych i pracy w porze nocnej nie stosuje się w drodze wyjątku do: - osób zatrudnionych przy pilnowaniu, - osób, które uzyskały na to zgodę lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników lub lekarza sprawującego nad nimi opiekę. O zgodę taką występuje sam zatrudniony, natomiast koszty badań ponosi pracodawca (wprowadzenie takiego trybu postępowania, w którym o zgodę występuje niepełnosprawny, służy wyeliminowaniu ewentualnych nacisków ze strony pracodawcy). Jednak liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 4 godzin na dobę i 150 godzin w roku kalendarzowym. Osoby niepełnosprawne pracują, zależnie od stwierdzonego stopnia niepełnosprawności, w następującym wymiarze czasu pracy: - 40 godzin tygodniowo i nie więcej niż 8 godzin na dobę w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności, - 35 godzin tygodniowo i nie więcej niż 7 godzin na dobę w przypadku osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Regulacje zawarte w ustawie o rehabilitacji mają charakter szczególny w stosunku do tych z Kodeksu pracy. Zatem każda ogólna reguła Kodeksu może być zmodyfikowana przez szczególną regułę ustawową dotyczącą tylko niepełnosprawnych, i tak np. niepełnosprawni nie mają obowiązku "odpracowywania" dni wolnych udzielonych w związku z przypadaniem po dniu świątecznym, gdyż przekroczyliby w ten sposób przewidziany dla nich w ustawie wymiar czasu pracy (40/35 godzin tygodniowo). Opisany powyżej wymiar czasu pracy obowiązuje od dnia następnego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. Przerwy w pracy Każdej osobie niepełnosprawnej, niezależnie od stopnia niepełnosprawności i od przerw wynikających z Kodeksu pracy i innych ustaw, przysługuje prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Od samego pracownika zależy, na który cel wykorzysta przerwę i jak ją sobie zorganizuje. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Przerwa nie może być dzielona, ale można połączyć ją z przerwą wynikającą z przepisów Kodeksu pracy (15 minut). W tym przypadku, zsumowana przerwa w pracy wyniesie 30 minut. Wynagrodzenie Mimo innych norm czasu pracy pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje takie samo wynagrodzenie wypłacane w stałej miesięcznej wysokości jak innym pracownikom na podobnym stanowisku. Krótszy czas pracy nie powoduje więc obniżenia wysokości wynagrodzenia. Jeśli pracownik uzyskał orzeczenie o niepełnosprawności w czasie trwania stosunku pracy to nie powinno to wpłynąć na wysokość jego wynagrodzenia (jeżeli może kontynuować pracę na swoim dotychczasowym stanowisku), a tylko spowodować odpowiednie podwyższenie godzinowych stawek wynagrodzenia zasadniczego w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do nowego. Dodatkowy urlop Przysługuje w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku od chwili zaliczenia do jednego z powyższych stopni niepełnosprawności. Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do: - urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych, - urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba, że jego wymiar jest niższy niż 10 dni roboczych - wtedy zamiast tego urlopu przysługuje urlop przewidziany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej. Przyznawanie oraz tryb wykorzystania dodatkowego urlopu wypoczynkowego i wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w przypadku niewykorzystania tego urlopu, wobec braku odrębnych unormowań, odbywa się na zasadach ogólnych, czyli tak jak w przypadku "zwykłego" urlopu wypoczynkowego. Urlopy można łączyć. Nie trzeba też wykorzystywać całego urlopu dodatkowego na raz. Prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia Zwolnienie od pracy można otrzymać w celu: - wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, - uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, w wymiarze do 21 dni roboczych, nie częściej niż raz w roku. Pracodawca udziela zwolnienia na uczestnictwo w turnusie na podstawie wniosku lekarza opiekującego się niepełnosprawnym. Łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. WAŻNE: Wymienione powyżej uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych mogą powodować dodatkowe koszty po stronie zatrudniających takie osoby przedsiębiorców. Aby je zrekompensować wprowadzono w ustawie o rehabilitacji pewne ulgi i zwolnienia, uregulowane szczegółowo w rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 18 maja 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne (Dz. U. z 2004 r., Nr 114, poz. 1194 z późn. zm.). Więcej na ten temat w części 5 - "Warunki udzielania pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne”. Opisane uprawnienia i obowiązki dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Oprócz tego istnieją inne, elastyczne formy zatrudnienia, dogodne zarówno dla pracodawcy jak i pracownika, np.: praca tymczasowa, praca w niepełnym wymiarze (umowa zlecenia, umowa o dzieło) lub telepraca. Ile można dorobić do renty? Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wydanym komunikacie poinformował, że od 1 grudnia 2005 zmieniła się kwota przychodu dla emerytów i rencistów, powyżej której zostanie częściowo lub całkowicie wstrzymana wypłata świadczeń. Wynosi ona 3051,50 zł. Świadczenia te będą natomiast obniżane, jeśli ich przychód przekroczy 1643,10 zł. Kwoty te odpowiadają odpowiednio 130 proc. i 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2005 r. ZUS ogłosił też tzw. kwoty graniczne przychodu dla tych osób za cały 2005 r. Wynoszą one 36 797,40 zł i 19 814,50 zł. Od tego dnia zwiększyła się też kwota przychodu, powyżej której będzie zawieszana (wstrzymywana) wypłata emerytur i rent, wypłacanych wcześniejszym emerytom lub rencistom. Jednocześnie uległa zmianie kwota przychodu odpowiadająca 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za III kwartał 2005 r. Wyniesie ona 704,20 zł. Informacja ta jest bardzo ważna przede wszystkim dla osób pobierających rentę socjalną. Wysokość przychodów z pracy zarobkowej przekraczająca tę kwotę powoduje utratę świadczeń. Ponadto podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego nie będzie waloryzowana w I kwartale 2006 r. To konsekwencja tego, że wskaźnik waloryzacji tego świadczenia wynosi 97,2 proc., tj. nie przekracza 100 proc. Stan na 31.12.2005 Kiedy następuje zawieszenie renty? Na zawieszenie lub zmniejszenie rent wpływają przychody uzyskane przez uprawnionych będących jednocześnie: - pracownikami, którzy jednocześnie są wykonawcami umowy zlecenia, agencyjnej lub o dzieło na rzecz pracodawcy, - chałupnikami, - członkami rolniczych spółdzielni i kółek, osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność lub osobami z nimi współpracującymi, - osobami wykonującymi odpłatnie pracę - na podstawie skierowania do pracy - w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, - żołnierzami zawodowymi lub funkcjonariuszami służb mundurowych. Rygory zawieszania i zmniejszania świadczeń nie dotyczą następujących przychodów: - z tytułu honorariów z działalności twórczej i artystycznej, - rent inwalidów wojennych i wojskowych, których niezdolność do pracy ma związek ze służbą wojskową oraz rent rodzinnych po tych inwalidach, - innych nieobjętych obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi np.: darowizn i zapomóg, z umowy o dzieło, praw autorskich i patentowych, z wynajmu lub dzierżawy (chyba, że jest to w ramach działalności gospodarczej). Zasadniczo zmniejszanie lub zawieszanie świadczeń nie dotyczy rencistów, którzy ukończyli ustawowy wiek emerytalny, czyli kobiety - 60 lat, a mężczyźni - 65 lat. Oni mogą dorabiać bez ograniczeń, pod warunkiem że w momencie przejścia na świadczenie rozwiążą choć na jeden dzień stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcąnty? Poradnik Pracodawcy Obowiązki względem pracownika czyli Kodeks Zarządzania Niepełnosprawnością W październiku 2001 został w Genewie przyjęty Kodeks udzielający wskazówek pracodawcom prowadzącym duże, średnie lub małe przedsiębiorstwa w sektorze prywatnym lub publicznym, w państwach rozwijających się lub wysoko uprzemysłowionych, dla przyjęcia pozytywnej strategii zarządzania niepełnosprawnością w miejscu pracy. A więc na co powinieneś zwrócić uwagę przyjmując do pracy niepełnosprawnego: Dostosowanie Adaptacja lub przeprojektowanie narzędzi, maszyn, stanowisk pracy i środowiska pracy do potrzeb indywidualnej osoby. Może również obejmować zmiany w organizacji pracy, harmonogramach pracy, kolejności wykonywania prac oraz w podziale zadań wykonywanych podczas pracy na podstawowe elementy. Opis pracy na danym stanowisku Sporządzenie szczegółowej listy obowiązków związanych z wykonywaniem danej pracy oraz wymaganych umiejętności. Określa ona, co pracownik musi robić, jak i dlaczego musi to robić oraz jakie umiejętności są mu do tego potrzebne. Opis może także zawierać informacje o stosowanych narzędziach i obsługiwanych maszynach. Opis pracy na danym stanowisku stanowi zazwyczaj pierwszy krok w procesie umieszczenia w zatrudnieniu. Rehabilitacja zawodowa Proces (mogący obejmować szkolenie i przekwalifikowanie), który umożliwiając osobom niepełnosprawnym uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia oraz awansowanie prowadzi do ich integracji lub reintegracji ze społeczeństwem. Niepełnosprawni pracownicy powinni mieć w miejscu pracy jednakowe szanse z innymi pracownikami w zdobywaniu umiejętności i doświadczenia zawodowego niezbędnego do ich dalszej kariery zawodowej Dostępność Aby ułatwić rekrutację osób niepełnosprawnych oraz utrzymanie w zatrudnieniu osób, które stały się niepełnosprawne, pracodawcy powinni podjąć działania w celu poprawy dostępności pomieszczeń pracy dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Należy wziąć pod uwagę m.in. wejścia i poruszanie się w obrębie pomieszczeń oraz ułatwienie korzystania z toalet oraz umywalni. Adaptacje Aby umożliwić niepełnosprawnemu pracownikowi efektywne wykonywanie pracy, może być potrzebna adaptacja stanowiska pracy. Przygotowując taką adaptację pracodawcy powinni konsultować się z zainteresowanym pracownikiem niepełnosprawnym i przedstawicielami pracowników. Poufność informacji Wszystkie istotne informacje dotyczące ograniczenia funkcji lub naruszenia stanu zdrowia osób niepełnosprawnych powinny być, za ich zgodą, gromadzone i przechowywane przez pracodawców w sposób, który zapewnia poufność. Obowiązki na terenie przedsiębiorstwa Każdy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy. Zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracowników przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności jest obowiązany: *organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, *zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, *zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, *zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. Ponadto pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami powinna znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bhp. Pomieszczenia pracy Pracodawca obowiązany jest zapewnić pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Powinien je utrzymywać w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest utrzymywanie pomieszczeń pracy w czystości i porządku oraz zapewnienie ich okresowych remontów i konserwacji w celu zachowania wymagań bhp. W tych pomieszczeniach należy zapewnić odpowiednie: - oświetlenie naturalne i sztuczne, - odpowiednią temperaturę,, - zabezpieczenie przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami. Poszczególne stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym wymiary wolnej powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii. Do obowiązków pracodawcy należy również zagwarantowanie odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz dostarczenie niezbędnych środków higieny osobistej, a także środków do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku (apteczki). Ponadto pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje. Monitory ekranowe Obecnie praca biurowa to z reguły praca wykonywana przy komputerze. Dlatego pracodawcy zatrudniający pracowników przy takich pracach powinni przestrzegać przepisów rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973). Przepisy te szczegółowo określają zasady bezpiecznej pracy oraz ergonomii dla stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe. Badania lekarskie Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Zgodnie z art. 229 k.p., osoba przyjmowana do pracy podlega wstępnym badaniom lekarskim. Natomiast w trakcie zatrudnienia pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim oraz badaniom kontrolnym. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługuje mu zwrot kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych. Zakres i częstotliwość badań lekarskich pracowników ustalają szczegółowo przepisy rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.). Szkolenia bhp Zgodnie z art. 2373 par. 2 k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz do prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bhp, zakres szkolenia, wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, sposób dokumentowania oraz przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia, określa rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.). Pomieszczenie pracy – pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszczeń, w których a) łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku, b) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy, c) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich pracowników zajmujących się obsługą. Obowiązki finansowe Państwo wspiera pracodawców poprzez stworzenie systemu zysków zapewniających bezpieczeństwo zatrudnienia osób niepełnosprawnych dzięki dodatkowym profitom. Znowelizowana Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. wprowadziła szereg nowych możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, dzięki którym mali, średni i więksi przedsiębiorcy mogą skorzystać z wielu rozwiązań w postaci różnego rodzaju ulg i pomocy finansowej. Wachlarz nowych regulacji ma wspomóc pracodawcę w usuwaniu przeszkód, które napotykają osoby niepełnosprawne 1.1. Limit zatrudnienia Aby zwiększyć udział osób niepełnosprawnych na rynku pracy, pracodawcy zostali zobligowani do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Obowiązek taki mają pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników (z wyjątkiem placówek dyplomatycznych). Uwaga: Do ustalonej liczby 25 pracowników nie wlicza się ( jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne) osób zatrudnionych: • na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, • przebywających na urlopach wychowawczych, • odbywających zasadniczą służbę wojskową, • uczestników Ochotniczych Hufców Pracy, • pobierających świadczenia rehabilitacyjne, • przebywających na urlopach bezpłatnych, Obowiązkowy wskaźnik zatrudnienia Jeśli Twoja firma zatrudnia powyżej 25 osób - masz OBOWIĄZEK zatrudniać 6% osób niepełnosprawnych. Za każdy nieobsadzony przez osobę niepełnosprawną etat, zapłacisz 40,65 procent przeciętnego wynagrodzenia do PFRON. Firma zatrudniająca 100 osób powinna zatrudniać 6 procent osób niepełnosprawnych, czyli 6 osób. Nie zatrudniając żadnej, zapłacisz miesięcznie 40,65 % przeciętnego wynagrodzenia x 6 osób, czyli - 40,65x2 380x6 = 5 804 PLN miesięcznie Kto jest zwolniony z wpłat celowych na PFRON? • publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia zysku, w których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi, • pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji • pracodawcy prowadzący zakłady pracy, w których ogłoszono upadłość. Na PFRON wpłacisz mniej, gdy zakupisz towary lub usługi od przedsiębiorcy zatrudniającego niepełnosprawnych, osiągającego 10-procentowy wskaźnik zatrudnienia tychże osób. Uzyskasz wówczas ulgę poprzez zakup mebli, lokali, środków czyszczących, systemu alarmowego, materiałów biurowych, produktów spożywczych. Obniżka dotyczy też zakupu usługi zaprojektowania mebli czy lokali. Po zawarciu umowy sprzedawca wydaje fakturę określającą termin płatności. Można go ustalić dowolnie, ale wyraźnie określić, gdyż uzyskanie ulgi łączy się z zapłaceniem pełnej kwoty w wyznaczonym terminie. Płacić można gotówką, przelewem, potrącając wzajemne należności. Po wpłacie za pośrednictwem banku, wiążącym terminem jest data obciążenia rachunku nabywcy. Potrącenie wzajemnych wierzytelności dokumentujemy tak, aby termin kompensaty nastąpił zgodnie z fakturą. Po uregulowaniu należności kupujący otrzymuje informację o obniżeniu wpłaty na PFRON, co jest fundamentem, umożliwiającym korzystanie z ulgi. Obniżony wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ustalono dla: • państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, będących jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych, zajmujących się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomniki historii - wskaźnik wynosi 3 proc. (w roku 2005), 4 proc. (w roku 2006), 5 proc. (w roku 2007) i 6 proc. (w roku 2008 oraz w latach astępnych); • dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 1 proc. (w latach 2001-2004) i 2 proc. (w roku 2005 i w latach następnych). Wskaźnik oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy uczących się w tych placówkach; • dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Obniżenie wskaźnika - mniejsze wpłaty na PERON Przepisy przewidują także możliwość obniżenia wysokości ustalonego ustawą wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przypadku zatrudniania niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Zalicza się do nich: - chorobę Parkinsona, - stwardnienie rozsiane, - paraplegię, tetraplegię, hemiplegię, - znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie, - głuchotę i głuchoniemotę, - nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS - epilepsję, - przewlekłe choroby psychiczne, - upośledzenie umysłowe, - miastenię, - późne powikłania cukrzycy. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych obniża się w następujący sposób: 1. liczbę zatrudnionych pracowników z wymienionymi wyżej schorzeniami, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, mnoży się przez współczynnik wynoszący: a) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu do znacznego stopnia niepełnosprawności, b) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 2.Wielkości ustalone zgodnie z pkt. 1 lit. a) i b) dodaje się, a sumę dzieli przez liczbę pracowników zatrudnionych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy; otrzymany iloraz mnoży się przez 100 proc.; 3.Wartość wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, ustaloną zgodnie z pkt. 1 i 2, odejmuje się od 6 proc. - w przypadku gdy jest niższa od 6 proc. Różnica otrzymana jako wynik tego odejmowania stanowi obniżony wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Okazją do zmniejszenia zobowiązań wobec funduszu może być również określona współpraca z zakładami pracy chronionej (ZPCh.) i zakładami aktywności zawodowej (ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub korzystający z usług świadczonych przez nie mogą od swojej składki na fundusz odliczyć kwoty wynagrodzeń wypłaconych pracownikom tych zakładów, pomniejszonych o należne od pracowników składki na ubezpieczenia społeczne. Uprawnia do tego uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługi. Szczegółowe zasady korzystania z tego prawa określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżenia wpłat pracodawców na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. nr 86, poz. 547 ze zm.). Zgodnie z tym rozporządzeniem, pracodawcy kupujący wyroby ZPCh. i ZAZ lub korzystający ze świadczonych przez nie usług korzystają z obniżenia wpłat na PFRON należnych za miesiąc, w którym powstał obowiązek wpłaty. Obniżenie wpłaty ustala się na podstawie informacji o kwocie wynagrodzeń pracowników zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej z tytułu realizacji przez te zakłady produkcji lub usługi (z wyłączeniem handlu) na rzecz danego pracodawcy. Kwotę wynagrodzeń ustala się za okresy miesięczne jako iloczyn ogólnej kwoty wynagrodzeń i wskaźnika udziału przychodów. Wskaźnik ten uzyskuje się, dzieląc przychód ze sprzedaży własnej produkcji lub usług, zrealizowanej w danym miesiącu na rzecz danego pracodawcy, przez przychód ogółem uzyskany w tym miesiącu ze sprzedaży własnej produkcji lub usług (z wyłączeniem handlu). Tak wyliczona kwota pomniejszana jest o należne od pracowników składki na ubezpieczenia społeczne. Obowiązek informowania Rozporządzenie zobowiązuje pracodawców prowadzących ZPCh. i ZAZ do niezwłocznego informowania firm chcących obniżyć swoje zobowiązania wobec funduszu o kwocie wynagrodzeń wypłaconych pracownikom. Informacja taka powinna zostać przekazana nie później niż w ciągu 14 dni od uregulowania należności za zrealizowaną przez ZPCh. lub ZAZ produkcję lub usługi. Przekazanie informacji uwarunkowane jest zatem uregulowaniem przez jej adresata należności za zrealizowaną produkcję lub usługę. I to - zgodnie z par. 1 ust. 5 rozporządzenia - w terminie określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku za datę uregulowania należności przez odbiorcę uważa się datę obciążenia rachunku bankowego odbiorcy na podstawie polecenia przelewu. W przypadku gdy kwota wynagrodzeń przewyższa: - wartość zrealizowanej produkcji lub usługi - pracodawca może skorzystać z obniżenia wpłaty tylko do wysokości kwoty, jaką zapłacił za tę produkcję lub usługę, - wysokość wpłaty na PFRON, do której obowiązany jest pracodawca w danym miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach. Tu jednak trzeba dodać, że przysługująca, a nie wykorzystana kwota obniżenia wpłat na PFRON może być uwzględniana we wpłatach na ten fundusz przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie wynagrodzeń wypłaconych pracownikom zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej. Który pracodawca może ubiegać się o pomoc finansową? Pomoc finansowa z budżetu państwa i PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej przysługuje pracodawcy, który: - jest właścicielem lub posiada tytuł prawny prowadzonej działalności - wykazuje dobrą kondycję finansową - nie jest w stanie upadłości lub likwidacji. Pomoc finansowa nie przysługuje pracodawcom, którzy mają zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON. Przez zobowiązania należy rozumieć wszelkie rodzaje zobowiązań pracodawców wobec Funduszu, niezależnie od sposobu ich powstania. W szczególności mogą to być zobowiązania z tytułu obowiązkowych wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy, jak i zobowiązania z tytułu np. niespłaconych pożyczek lub nienależnie pobranych dofinansowań. Natomiast przez zaległości rozumieć należy zobowiązania wymagalne, tj. takie, których termin płatności upłynął. Jaki jest zakres pomocy finansowej z budżetu państwa i PFRON dla pracodawców? Zatrudniając osoby niepełnosprawne, pracodawcy mogą ubiegać się o: - dofinansowanie wynagrodzeń - zwrot podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych - zwrot kosztów na przystosowanie stanowisk pracy - refundację części składek ZUS - zwrot kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych - zwolnienie z wpłat na PFRON - finansowanie części składek na ubezpieczenia społeczne (art. 25) Prawo do dofinansowania składek ubezpieczeniowych przyznaje się: - firmom posiadającym status zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej, - pracodawcom zwolnionym z obowiązku dokonywania wpłat na PFRON - są to pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający tzw. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% zatrudnionych, - pracodawcom zatrudniającym mniej niż 25 pracowników (także nie dotyczy ich obowiązek wpłat na PFRON); w tej grupie mogą się często znaleźć organizacje pozarządowe. Dotychczas z dofinansowania do ubezpieczeń korzystały zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej. Zmiana, która zaszła od 2004 r., polega głównie na daniu możliwości korzystania z tej formy wsparcia nowej grupie pracodawców, którymi są pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych. Od tego, do jakiej kategorii należy pracodawca (czy prowadzi zakład pracy chronionej/aktywności zawodowej; czy zatrudnia mniej niż 25 pracowników; czy co najmniej 25 i osiąga odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych) zależy, jakie składniki ubezpieczenia zostaną dofinansowane. Największe dofinansowanie skierowane jest nadal do zakładów pracy chronionej i zakładów aktywności zawodowej. Aby otrzymać roczne dofinansowanie, za okresy miesięczne, konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku łącznie z deklaracją rozliczeniową do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zasady dotyczące ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne 1a - część składki emerytalnej płacona przez pracownika 1b - część składki emerytalnej płacona przez pracodawcę 2a - część składki rentowej płacona przez pracownika 2b - część składki rentowej płacona przez pracodawcę 3 - składka na ubezpieczenie chorobowe, płaci ją tylko pracownik 4 - składka na ubezpieczenie wypadkowe, płaci ją tylko pracodawca. Tak graficznie wyglądają składki na ubezpieczenie społeczne. Stanowią one poważne obciążenie dla pracodawcy i pracownika. Jednak przepisy dotyczące zatrudniania osób niepełnosprawnych przewidują ulgi w tych składkach dla pracodawców.. Podstawa prawna: 1. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, 2. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z 13 października 1998 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn.zm.) • w zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych osób (ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) I część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne (1a) finansuje PFRON. II część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy (1b) finansuje budżet państwa, • w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywizacji zawodowej za pracowników niepełnosprawnych (wszystkich stopni) I część wynagrodzenia składkę pracownika na ubezpieczenie emerytalne i chorobowe (1a) i (3) - płaci PFRON. II część kosztów pracodawcy - składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracodawcy (1b) i (2b) - finansuje budżet państwa, a składkę wypadkową (4) płaci PFRON. Ulgi w składkach ubezpieczeniowych obejmują także: • pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników, w tym co najmniej 6 proc. osób niepełnosprawnych i mających znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Składkę (1a) i (1b) finansuje PFRON, a mającym lekki stopień niepełnosprawności - składkę (4) finansuje budżet państwa. Składki są wpłacane co miesiąc przez rok, następnie występuje się ponownie z wnioskiem na kolejne lata. Dofinansowanie wynagrodzeń (art. 26a-26c) Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych wypłaca raz na dwa miesiące Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, po otrzymaniu odpowiedniego wniosku i informacji od pracodawcy. Pomoc jest wypłacana przez rok. Po upływie tego okresu pracodawca może wystąpić do PFRON z wnioskiem o przedłużenie wypłacania miesięcznego dofinansowania na kolejne okresy roczne. Dofinansowanie wypłacane jest w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego. Przysługuje ono pracodawcy: 1. Prowadzącemu zakład pracy chronionej. Dofinansowanie wynosi: · 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, · 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, · 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Kwoty te mogą zostać zwiększone o 75% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych. 2. Zatrudniającemu do 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) oraz pracodawcy co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. Dofinansowanie wynosi: 91% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 77% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 35% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. W przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych, kwoty dofinansowania wynoszą odpowiednio: 117% najniższego wynagrodzenia, 99% najniższego wynagrodzenia, 45% najniższego wynagrodzenia. Wyższe kwoty dofinansowania przyznawane w związku z zatrudnieniem pracownika cierpiącego na jedno z wymienionych schorzeń mają być dodatkową zachętą dla pracodawców i zwiększyć aktywność i udział takich osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy. Poza tym ustawa zastrzega, że kwota miesięcznego dofinansowania ze środków PFRON-u nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego - w takim wypadku kwotę dofinansowania obniża się do wysokości równej miesięcznemu wynagrodzeniu pracownika. Dodatkowym wymogiem dla wszystkich pracodawców ubiegających się o dofinansowanie jest brak zaległości w zobowiązaniach wobec PERON-u. Dotacje otrzymują pracodawcy, którzy przekazują Funduszowi informację o zatrudnieniu, stopniach niepełnosprawności i wynagrodzeniach drogą elektroniczną. Tylko pracodawcy zatrudniający do 5 osób mogą przekazywać informacje drogą pisemną. Gdy osoba niepełnosprawna pracuje u więcej niż jednego pracodawcy (nie więcej niż na cały etat), dofinansowanie przyznaje się pracodawcom w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy tej osoby. Kiedy jednak taka osoba pracuje u kilku pracodawców (więcej niż na cały etat), dotację przyznaje się tylko do wysokości miesięcznego dofinansowania. To dofinansowanie, proporcjonalne do wymiaru czasu pracy tej osoby, w pierwszej kolejności przyznaje się pracodawcy, który wcześniej zatrudnił daną osobę niepełnosprawną. Pamiętaj jednak, że nie ma nic za darmo. Musisz rozliczyć się z otrzymanej pomocy na dofinansowanie. Możesz to zrobić na 2 sposoby. Od roku 2004 dofinansowanie dla przedsiębiorców przestało być należnym dofinansowaniem, a stało się zaliczką. Należy ją rozliczyć, uwzględniając to, że pomoc publiczna na zatrudnienie osób niepełnosprawnych może być udzielana jako rekompensata podwyższonych kosztów. Podwyższone koszty można liczyć jako rzeczywiste bądź prościej - w formie ryczałtu, z tym, że przedsiębiorcy, którzy do 15 stycznia danego roku nie złożyli deklaracji o wyborze ryczałtu, będą musieli rozliczać uzyskaną pomoc tylko z uwzględnieniem rzeczywistych podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Maksymalna wysokość pomocy publicznej (na miesiąc) nie może przekroczyć trzech progów. Są to: 1. Maksymalne dofinansowanie a) 130 proc. najniższego wynagrodzenia dla znacznego stopnia niepełnosprawności (przy założeniu, że najniższe wynagrodzenie obecnie to 899,10 zł) =1168,83 zł b) 110 proc. najniższego wynagrodzenia dla umiarkowanego stopnia niepełnosprawności = 989,01 zł c) 50 proc. najniższego wynagrodzenia dla lekkiego stopnia niepełnosprawności = 449,55 zł Dla osób niepełnosprawnych z tzw. schorzeniami specjalnymi, tj. z chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, epilepsją lub niewidomych to dofinansowanie jest większe o 75 proc. najniższego wynagrodzenia i odpowiednio wynosi: a) 1842,62zł b) 1663,33zł c) 1123,87zł. Stan na 30.01.2006 Autopoprawka ”Rada Ministrów 22 marca 2005 przyjęła autopoprawkę do projektu ustawy o wspieraniu zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. W jej treści uwzględniono postanowienia porozumienia z 10 listopada ub.r., zawartego między ministrem polityki społecznej a organizacjami pracodawców zatrudniających niepełnosprawnych. Zrezygnowano zatem z finansowania składek na ubezpieczenia społeczne, rekompensując ten fakt podwyższeniem kwot dofinansowania wynagrodzeń. Dla pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności dofinansowanie wynosi do 70 proc. minimalnego wynagrodzenia, zaś ryczałt w tej sytuacji to 125 proc. minimalnego wynagrodzenia w 2005 i 2006 r., 60 proc. w 2007 r., a w 2008 r. i latach następnych - 55 proc a ubezpieczenie emerytalne i chorobowe oraz składki należne od pracodawcy na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe od wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego. 2. Koszty płacy niepełnosprawnego pracownika Chodzi tu o wynagrodzenie oraz składki. Nie wlicza się kosztów pochodnych od wynagrodzenia (Fundusz Pracy, PFRON itp.). 3. Rzeczywiste podwyższone koszty zatrudniania osób niepełnosprawnych Są to koszty wynikające z zatrudnienia osób niepełnosprawnych stanowiące różnicę między kosztami pracy osoby niepełnosprawnej a pełnosprawnej. Innymi słowy, nie można odliczyć więcej pomocy niż określają powyższe trzy kryteria. Pracodawca sam dokonuje wyboru rozliczenia się z otrzymanych dotacji (dla każdego pracownika lub grupy pracowników może być przyjęta inna metoda rozliczania). Pracodawca ma dwie możliwości: A. Rozliczanie rzeczywistych i podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych Ta metoda może być korzystniejsza dla tych, którzy mają stałe i wysokie podwyższone koszty i sprawny system normowania pracy. Rozliczenie nie może być dowolne, musi opierać się o określone koszty. Ujęte są one w katalogu podwyższonych kosztów: 1. Obciążenia wynikające z niższej produktywności osób niepełnosprawnych: a) zwiększony czas wykonywania czynności pracy b) dodatkowy urlop wypoczynkowy i skrócony czas pracy c) zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym d) 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek e) zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy f) zwiększona absencja chorobowa g) zwiększone zużycie materiałów i surowców. 2. Koszty zatrudnienia pracowników dotyczące czasu przeznaczonego wyłącznie na pomoc w pracy pracownikowi lub pracownikom niepełnosprawnym. 3.Koszty adaptacji pomieszczeń. Koszty adaptacji lub nabycia urządzeń przeznaczonych do użytku osób niepełnosprawnych - które są kosztami dodatkowymi względem kosztów, które przedsiębiorca poniósłby, jeżeli zatrudniałby pracowników nie będącycych osobami niepełnosprawnymi, przez każdy okres, przez który pracownik niepełnosprawny jest w rzeczywistości zatrudniany. Pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 proc. osób nie mogących podjąć zatrudnienia na otwartym rynku pracy mogą uwzględniać jako podwyższone - koszty: a) budowy, instalacji lub rozbudowy danego zakładu b) administracyjne c) transportowe, B. Rozliczanie według ryczałtu Wysokość ryczałtu zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika, jego ewentualnych specjalnych schorzeń oraz rodzaju zakładu pracy. Dla pracodawców zakładów pracy chronionej kwoty ryczałtu wynoszą: a) znaczny stopień niepełnosprawności - 90 proc. Minimalnego wynagrodzenia = 809,19 zł b) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 70 proc. minimalnego wynagrodzenia = 629,37 zł c) lekki stopień niepełnosprawności - 40 proc. min. wynagrodzenia = 359,64 zł W zakładach pracy chronionej dla osób o specjalnych schorzeniach kwoty te zwiększa się o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą; d) znaczny stopień niepełnosprawności - 145 proc. minimalnego wynagrodzenia = 1303,69 zł e) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 125 proc. minimalnego wynagrodzenia = 1123,87 zł f) lekki stopień niepełnosprawności - 95 proc. minimalnego wynagrodzenia = 854,14 zł. Natomiast dla pracodawców na otwartym rynku pracy kwoty ryczałtu wynoszą 70% kwot wymienionych powyżej i odpowiednio wynoszą: g) znaczny stopień niepełnosprawności = 566,43 zł h) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 440,55 zł i) lekki stopień niepełnosprawności = 251,74 zł. Dla schorzeń specjalnych kwoty te wynoszą 90 proc. kwot wymienionych w punktach a), b), c) podwyższonych o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą one odpowiednio: j) znaczny stopień niepełnosprawności = 1222 zł k) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 1060 zł l) lekki stopień niepełnosprawności = 817 zł. Uwaga: Zarówno w przypadku zakładów pracy chronionej, jak i rynku otwartego do kwoty ryczałtu wlicza się 100 proc. składek na ubezpieczenie społeczne finansowanych przez PFRON lub budżet państwa. Wszystkie podane kwoty odnoszą się do rozliczenia stycznia 2006., w którym podstawą jest minimalne wynagrodzenie wynoszące 899,10 zł. 4. Dofinansowanie do szkoleń Możesz uzyskać pomoc na finansowanie szkolenia specjalistycznego lub ogólnego pracowników. Wielkość pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw nie może przekraczać 55 proc. kosztów na szkolenie specjalistyczne i 90 proc. na szkolenie ogólne. Dla innych przedsiębiorców odpowiednio - 45 proc. i 70 proc. Maksymalna pomoc na jedno szkolenie nie może przekroczyć 1 mln euro. Katalog kosztów i pozostałe szczegóły dotyczące szkoleń zawarte są w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 18 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 114 poz. 1193). Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń oraz zatrudnienia asystenta Wprowadzone w ustawie o rehabilitacji osób niepełnosprawnych zmiany, w związku z uzyskaniem przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, zwiększyły możliwości uzyskiwania przez pracodawców osób niepełnosprawnych zwrotu dodatkowych kosztów wynikających z ich zatrudnienia. O zwrot kosztów może się ubiegać pracodawca osób niepełnosprawnych: - bezrobotnych lub poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, które zostały skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy, - osób, których niepełnosprawność powstała (pomimo zachowania zgodnego z normami prawnymi, w tym BHP) w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy. Osoby niepełnosprawne muszą być zatrudnione przez co najmniej 36 miesięcy wcześniejsze rozwiązanie umowy rodzi obowiązek proporcjonalnego zwrotu zrefundowanych już kosztów (nie mniej niż w kwocie liczonej jak za 6 miesięcy). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracodawca zatrudni w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania umowy inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy. Dotychczas zwrotowi podlegały tylko koszty wynikające z przystosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych tworzonych lub już istniejących, stanowisk pracy. Od 1 maja 2004 r., w art. 26 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, uwzględniono też: - dodatkowe koszty wynikające z adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych pomieszczeń oraz adaptacji/nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, - rozpoznanie przez służby medycyny pracy potrzeb pracownika niepełnosprawnego w zakresie dostosowywania jego miejsca pracy w zakładzie, adaptacji pomieszczeń oraz potrzebnych mu urządzeń - jeżeli pracodawca poniósł koszty z tym związane. Zwrot kosztów następuje na wniosek zainteresowanego pracodawcy osoby niepełnosprawnej, który poniósł dodatkowe koszty wynikające z jej zatrudnienia. Wzór wniosku oraz wykaz niezbędnych dokumentów, które trzeba do niego dołączyć, określa Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186). Wniosek należy złożyć do starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu, właściwych ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Jeżeli wniosek rozpatrzono pozytywnie, to zawierana jest umowa, na podstawie której starosta/prezydent miasta zwróci pracodawcy (ze środków PFRON) koszty - z tym, że nie są zwracane koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem jej podpisania. Ostatecznie uruchomienie środków PFRON następuje po zawarciu umowy i przedłożeniu szeregu dokumentów stosownie do §14 rozporządzenia, m.in. rozliczenia i zestawienia kosztów; faktur, rachunków i dowodów zapłaty lub umów potwierdzających poniesione koszty; kopii umów o pracę zawartych z osobami niepełnosprawnymi, czy kopii zawartych z pracownikami umów o sprawowanie opieki nad pracownikami niepełnosprawnymi. Zwrot dokonywany jest w wysokości poniesionych kosztów. Nie może jednak przekraczać 20krotnego przeciętnego wynagrodzenia (przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 2005r.wynosiło 2380,29 zł) za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. Natomiast kwota kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Ponadto zwrot dodatkowych kosztów dla przedsiębiorców jest pomocą publiczną w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dn. 5 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia - więcej na ten temat czytaj w części - "Warunki udzielania pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne". Asystent osoby niepełnosprawnej Ustawa o rehabilitacji (art. 26d) daje też pracodawcy osób niepełnosprawnych możliwość otrzymania zwrotu miesięcznych kosztów zatrudnienia pracownika, który zajmowałby się pomaganiem niepełnosprawnemu w pracy, w zakresie czynności: ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Można uznać, że jest to polski odpowiednik asystenta występującego w prawodawstwie europejskim. Jednak pomoc zatrudnionemu niepełnosprawnemu nie może być wyłącznym zajęciem takiego pracownika - ustawodawca wyznacza limit godzin pracy przeznaczonych wyłącznie na pomoc na poziomie odpowiadającym 20% liczby godzin pracy takiego pracownika w miesiącu. Np, jeśli "pracownik pomagający" pracuje 100 godzin miesięcznie to może przeznaczyć na pomoc niepełnosprawnemu 20 godzin swego czasu. Warunki, na jakich następuje zwrot kosztów wynagrodzenia asystenta, reguluje Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186). Pracodawca wobec pracownika Pracodawca jest zobowiązany wobec pracownika, który w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utracił zdolność do pracy - wydzielić na dotychczasowym stanowisku odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości do pracy. Zgłoszenie do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania pracownika za osobę niepełnosprawną. Uwaga: 1. Gdyby pracodawca nie zorganizował takiego miejsca pracy, to jest zobowiązany w dniu rozwiązania stosunku pracy ze swoim pracownikiem - do wpłaty 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia na PFRON. 2. Przepis powyższy obowiązuje, o ile wyłączną przyczyną wypadku przy pracy nie było naruszenie przepisów bhp przez pracownika, jego wina lub stan nietrzeźwości udowodnione przez pracodawcę. Opłacalna współpraca Obecnie ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych daje możliwość zmniejszenia lub uniknięcia zobowiązań wobec PFRON z tytułu niezatrudniania określonej liczby osób niepełnosprawnych. Polega to na tym, że firmy, które nie osiągają odpowiedniego wskaźnika zatrudnienia, współpracują z zakładami pracy chronionej (ZPCh) i zakładami aktywności zawodowej (ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub korzystający z ich usług, mogą od swoich wpłat na PFRON odliczyć wynagrodzenia wypłacane pracownikom tych zakładów, pomniejszone o zobowiązania należne od pracowników tych zakładów. Podstawa prawna: Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżania wpłat pracodawców na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 547 z późn.zm.) Od 1 stycznia 2004 r. pracodawcy, o których mowa wyżej, w podobny sposób mogą obniżać wysokość swoich wpłat na PFRON. Warunkiem jest jednak kupowanie usługi (z wyjątkiem handlu) lub produkcji (uwaga!) od firm, które zatrudniają powyżej 25 pracowników, w tym co najmniej 10 proc. osób niepełnosprawnych ze stopniem znacznym lub umiarkowanym. Należności muszą być uregulowane terminowo. Informację o kwocie obniżenia (obowiązkowej wpłaty na PFRON) sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po uregulowaniu należności. W przypadku, gdy kwota obniżenia przewyższa: • wartość produkcji lub usługi - obniżenie przysługuje tylko do wysokości kwoty określonej na fakturze, • 80 proc. należności na PFRON, do której zobowiązany jest nabywca w danym miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty w następnych miesiącach. Niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniona we wpłatach na PFRON przez 12 miesięcy. Zwrot kosztów Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudnia osoby niepełnosprawne, może otrzymać zwrot kosztów, jeżeli są to osoby: • bezrobotne lub poszukujące pracy, skierowane przez powiatowy urząd pracy; • pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli stali się niepełnosprawnymi podczas zatrudnienia u tego pracodawcy (bez winy własnej lub winy pracodawcy. Zakłady pracy chronionej i aktywności zawodowej Pracodawca (prowadzący działalność gospodarczą przez co najmniej 12 miesięcy) zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników może zyskać status Zakładu Pracy Chronionej o ile: • zatrudnia co najmniej 40 proc. osób niepełnosprawnych, w tym 10 proc. osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub • co najmniej 30 proc. niewidomych lub chorych psychicznie czy upośledzonych umysłowo, mających znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, • obiekty i pomieszczenia odpowiadają przepisom bhp i uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych, • jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne. Zakład Aktywności Zawodowej może założyć powiat, gmina, fundacja, stowarzyszenie. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest wyższy niż w zpch (zostanie określony rozporządzeniem). Koszty utworzenia ZAZ ponosi PFRON, samorząd terytorialny lub inni. ZAZ nie może wytwarzać wyrobów paliwowych, tytoniowych, spirytusowych, winiarskich, piwowarskich i pozostałych alkoholi powyżej 1,5 proc. oraz wyrobów z metali szlachetnych lub handlować takimi wyrobami. Status ZPCh i ZAZ przyznaje wojewoda. Od jego decyzji służy prawo odwołania do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Wojewoda może zwolnić na maksymalnie 6 miesięcy ZAZ od spełniania warunku zatrudnienia co najmniej 60 proc. niepełnosprawnych, jeśli urząd pracy nie może skierować wymaganej liczby osób niepełnosprawnych ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Status pracodawcy Zakładu Pracy Chronionej będzie można otrzymać (od wojewody) pomimo niespełnienia wymogu 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej i 6-miesięcznego utrzymywania wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych, jeżeli przejmie się upadający zakład pracy chronionej. Zwolnienia podatkowe Zakłady Pracy Chronionej, jak i Zakłady Aktywności Zawodowej są zwolnione z następujących podatków i opłat (z wyjątkiem opłaty skarbowej): • od nieruchomości rolnej i leśnej, • od czynności cywilnoprawnych, jeżeli czynność wykonywana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu, • od opłaty administracyjnej i targowej (ustawa o podatkach i opłatach lokalnych: Dz. U. Nr 9, poz. 84 z późn. zm.), • od opłaty produktowej (ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej: Dz. U. z 2001 r. Nr 63), • od opłaty pobieranej na podstawie ustawy (prawo ochrony środowiska, Dz. U. z 2001 r. Nr 162), • od opłaty eksploatacyjnej (prawo górnicze i geologiczne, Dz. U. z 2994 r., Nr 27 z późn. zm.), • za wydanie koncesji (prawo energetyczne, Dz. U. z 1997 r. Nr 54), • od opłat drogowych (ustawa o transporcie drogowym, Dz. U. z 2001 r. Nr 125), • od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35 z późn. zm.), • od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 1995 r. Nr 16 z późn. zm.), • za dozór techniczny (Dz. U. z 2000 r. Nr 122 z późn. zm.), • od opłat sądowych oraz z innych opłat mających publiczno-prawny charakter. Prowadzący Zakład Pracy Chronionej przekazuje środki uzyskane ze zwolnień z podatków i opłat na PFRON (w wysokości 10 proc.) i zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (w wysokości 90 proc.). Prowadzący Zakład Aktywności Zawodowej wszystkie środki ze zwolnień i wpływy z dochodu z działalności gospodarczej przekazuje na zakładowy fundusz aktywności. Do końca 2003 r. Zakłady Pracy Chronionej korzystały ze zwrotu podatku VAT (uzależnionego od liczby i stopnia niepełnosprawności pracowników). Ponieważ zwrot ten nie jest respektowany przez Unię Europejską, został od 1 stycznia 2004 r. zastąpiony dotacjami. Uwaga: Nie ma zwolnienia z opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów oraz opłaty abonamentowej RTV. Zwolnienie z podatków nie dotyczy: podatku od gier, towarów oraz podatku akcyzowego, cła, podatków dochodowych i od środków transportu. Inne przywileje • dofinansowanie w wysokości 50 proc. oprocentowania kredytów bankowych, zaciągniętych na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych, • zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych w związku z koniecznością zmiany profilu produkcji, • jednorazowa pożyczka w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób niepełnosprawnych, • od 1 stycznia 2004 r. refundacje zwiększonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, epilepsję lub osób niewidomych - w wysokości 75 proc. najniższego wynagrodzenia. Obowiązki związane z rejestracją do Systemu Obsługi Dofinansowań Pracodawcy ubiegający się o dofinansowanie przed złożeniem pierwszych dokumentów będą musieli zarejestrować się w Funduszu, aby otrzymać identyfikator oraz hasło dostępu do systemu informatycznego. Należy zaznaczyć, że System Obsługi Dofinansowań jest systemem odrębnym od istniejącego w Funduszu systemu e-pfron, służącego do przekazywania dokumentów w zakresie obowiązkowych wpłat na Fundusz. W celu rejestracji pracodawca będzie zobowiązany przesłać do Funduszu formularz zgłoszeniowy zawierający: dane o pracodawcy, w tym: 1 pełną i skróconą nazwę pracodawcy, 2 numery: REGON, NIP i PKD, 3 adres pracodawcy wraz z siedmiocyfrowym kodem stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, 4 adres do korespondencji, 5 imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem. 6 aktualne zaświadczenia lub inne dokumenty potwierdzające dane, o których mowa w pkt 1, wystawione nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed dniem przesłania tych danych. 7 upoważnienie osoby przesyłającej dane, o których mowa w pkt 1, oraz zaświadczeń lub dokumentów do występowania w imieniu pracodawcy. Dokumenty, o których mowa powyżej mogą zostać przez pracodawcę przesłane do właściwego terenowo oddziału PFRON lub złożone bezpośrednio w Oddziale. W przypadku gdy pracodawca złoży dokumenty bezpośrednio w Oddziale otrzyma on identyfikator oraz hasło dostępu do systemu. Natomiast w przypadku przesłania dokumentów za pośrednictwem poczty pracodawca będzie zobowiązany do odebrania osobiście w Oddziale identyfikatora oraz hasła dostępu do systemu. Rejestracji należy dokonać nie później niż na 30 dni przed dniem złożenia pierwszej informacji. Warunki proceduralne, które musi spełnić pracodawca ubiegający się o dofinansowanie Zgodnie z art.26 c ust.1 ustawy pracodawca składa Zarządowi Funduszu: miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych - w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy, wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy, przez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku. Ww. przepis zobowiązuje pracodawców ubiegających się o dofinansowanie do składania co miesiąc informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy oraz co dwa miesiące wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy. Złożenie przez pracodawcę informacji lub wniosku po terminie wynikającym z ustawy powoduje, że informacja lub wniosek nie będą rozpatrywane. Informacje i wnioski składane mają być w formie elektronicznej przez Internet. Wyjątek stanowią pracodawcy zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników, którzy informacje i wnioski mogą składać w formie tradycyjnej (pisemnej) do właściwego terenowo oddziału Funduszu. Tryb uzgadniania salda Zgodnie z art.26 c ust.3 ustawy Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku przez pracodawcę przekazuje pracodawcy informację o saldzie przysługującego pracodawcy dofinansowania. W przypadku gdy wyliczona przez Fundusz kwota dofinansowania będzie równa kwocie zawartej we wniosku pracodawcy, Fundusz w terminie 7 dni poinformuje pracodawcę o uzgodnieniu salda, a następnie w terminie 7 dni od dnia przekazania pracodawcy ww. informacji przekaże kwotę należnego dofinansowania na rachunek bankowy pracodawcy. W przypadku gdy kwota wyliczona przez Fundusz będzie różniła się od kwoty wykazanej przez pracodawcę we wniosku, Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku przekaże pracodawcy informację o kwocie ustalonej przez Fundusz, wraz z dokładną informacją dotyczącą sposobu ustalenia kwoty należnego dofinansowania oraz wezwie pracodawcę do potwierdzenia ustalonego przez Fundusz salda w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. w przypadku gdy pracodawca potwierdzi w wyznaczonym terminie kwotę ustaloną przez Fundusz, w terminie 7 dni od dnia potwierdzenia Fundusz przekaże kwotę należnego dofinansowania na rachunek bankowy pracodawcy. W przypadku gdy pracodawca nie zgodzi się z wysokością kwoty ustalonej przez Fundusz, będzie mógł odmówić potwierdzenia salda oraz złożyć wyjaśnienia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. W powyższym przypadku Fundusz w terminie 3 dni od dnia uzyskania wyjaśnień pracodawcy ponownie ustali kwotę dofinansowania przysługującego pracodawcy oraz wezwie pracodawcę do potwierdzenia ponownie ustalonego salda. Jeśli przedstawiona wyżej procedura nie doprowadzi do uzgodnienia salda do końca miesiąca następującego po miesiącu złożenia przez pracodawcę wniosku, Fundusz wyda decyzję o odmowie wypłaty dofinansowania. Należy zaznaczyć, że brak odpowiedzi przez pracodawcę w terminie 7 dni od dnia wezwania do potwierdzenia salda w każdym z ww. przypadków spowoduje pozostawienie wniosku pracodawcy bez rozpatrzenia. Zasady składania dokumentów Dokumenty w formie elektronicznej składane będą przez pracodawców za pomocą programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz. W celu złożenia dokumentów pracodawca otrzyma od Funduszu, poprzez Internet certyfikat umożliwiający podpisywanie dokumentów. Dokumenty nie uwierzytelnione podpisem elektronicznym nie będą przyjmowane przez Fundusz. Dane dotyczące wysokości dofinansowania określone we wniosku pracodawcy muszą być zgodne z danymi zawartymi w miesięcznych informacjach za okres, którego dotyczy wniosek. Ponieważ dofinansowanie do wynagrodzeń obejmuje okresy dwumiesięczne (styczeń-luty, marzec-kwiecień, itd.) pracodawca uprawniony do dofinansowania za jeden miesiąc składał będzie wniosek za dany okres sprawozdawczy, tj. dwa miesiące, wpisując kwotę dofinansowania za miesiąc, w którym przysługuje mu dofinansowanie. Dokumenty złożone przez pracodawców podlegały będą sprawdzeniu przez Fundusz pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym. W przypadku złożenia prawidłowo wypełnionych dokumentów pracodawca będzie mógł odebrać potwierdzenie złożenia dokumentów, również poprzez internet. W przypadku gdy dokumenty zawierać będą nieprawidłowości, Fundusz wezwie pracodawcę do ich usunięcia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Niezachowanie przez pracodawcę ww. terminu spowoduje pozostawienie informacji lub wniosku bez rozpatrzenia. Należy również zaznaczyć, że przesłanie przez Fundusz wezwania do usunięcia nieprawidłowości przerywa bieg 7-dniowego terminu do przesłania pracodawcy informacji o saldzie przysługującego dofinansowania. Pracodawcy będą posiadali również możliwość korygowania złożonych informacji lub wniosków poprzez złożenie dokumentów korygujących. Do dokumentów korygujących znajdują zastosowanie zasady opisane powyżej, z tym, że dokumenty korygujące zwiększające kwotę dofinansowania należnego pracodawcy mogą być składane najpóźniej do 14 dni przed dniem złożenia rozliczenia rocznego, którego termin składania upływa 15 lutego roku następującego po roku, w którym pracodawcy udzielone zostało dofinansowanie. Natomiast w przypadku złożenia dokumentów korygujących, z których wynika, że dofinansowanie zostało pracodawcy wypłacone w wysokości wyższej od należnej, pracodawca składając korektę dokonuje również zwrotu nienależnie pobranego dofinansowania wraz z odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowych w terminie 14 dnia od dnia złożenia korekty. Dodatkowe obowiązki pracodawców Pracodawcy otrzymujący dofinansowanie zobowiązani są po zakończeniu każdego roku kalendarzowego rozliczyć się z Funduszem z otrzymanych kwot dofinansowania. Rozliczenia dokonywać będzie się według ustalonego wzoru, który określony zostanie rozporządzeniem wykonawczym do ustawy. Rozliczenie roczne pracodawca składał będzie wraz z pierwszą informacją w roku następnym po roku, w którym pracodawca otrzymywał dofinansowanie (tj. informacją za styczeń składaną do 14 lutego), lub wraz z ostatnią informacją składaną w roku, w którym pracodawca pobierał dofinansowanie, jeżeli pracodawca nie będzie ubiegał się o dofinansowanie w roku następnym. Warto zwrócić uwagę, że dofinansowania do wynagrodzeń pracodawców realizowane będą ze środków pochodzących z dotacji celowej z budżetu państwa, w konsekwencji czego, w zakresie wypłaconych dofinansowań znajdą zastosowanie niektóre przepisy ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych. W szczególności należy mieć na uwadze przepis art.93 ust.4 mówiący, że wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyklucza prawo do ubiegania się o dotację przez kolejne trzy lata. Zastosowanie do dofinansowań zasad określonych w przepisach o finansach publicznych powoduje, że rozliczenie roczne, o którym mowa powyżej odbywać się będzie według "zasady kasowej". Oznacza to, iż pracodawca w rozliczeniu rocznym wykazuje kwoty, które uzyskał w danym roku kalendarzowym. Tak więc dofinansowanie za listopad i grudzień 2005 r. wykazywane będzie w rozliczeniu za 2006 r., ponieważ wypłata dofinansowania za te miesiące nastąpi w styczniu 2006 r. Ponadto pracodawcy, którzy będą ubiegali się o dofinansowanie w kolejnych latach powinni złożyć wniosek o przedłużenie wypłaty dofinansowania na kolejny rok wraz z jednym z wniosków o wypłatę dofinansowania w roku, w którym pracodawca pobiera dofinansowanie. Akty prawne: ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (uwaga: ustawa w wersji uchwalonej przez Sejm przekazana do Senatu) rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych Procedura rejestracji w systemie Procedura rejestracji i certyfikacji pracodawcy, który będzie się ubiegał o dofinansowanie do wynagrodzenia zatrudnionych u niego osób niepełnosprawnych z art. 26a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Zgodnie z § 8 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2003 r. w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (zwanego dalej rozporządzeniem) ustala się niniejszą procedurę obowiązującą przy rejestracji i certyfikacji pracodawców. I. Wykaz i zawartość dokumentów niezbędnych do zarejestrowania pracodawcy jako beneficjenta PFRON, który będzie korzystał z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników: Formularz zgłoszeniowy zawierający zgodnie z § 8 punkt 1 rozporządzenia: Formularz zgłoszeniowy - nazwa dokumentu - "Formularz zgłoszeniowy"; - numer w rejestrze PFRON (dotyczy pracodawców posiadających numer w rejestrze PFRON); - numer identyfikacyjny pracodawcy REGON; - numer identyfikacji podatkowej pracodawcy (NIP); - numer PKD; - pełna nazwa pracodawcy; - skrócona nazwa pracodawcy; - adres pracodawcy zawierający: siedmiocyfrowy kod stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 157, poz. 1031 z późn. zm.) - województwo - miejscowość - kod pocztowy - poczta - ulica - numer domu - numer lokalu - adres do korespondencji (jeżeli jest inny niż adres podany wyżej); Dodatkowe informacje o pracodawcy: - forma prawna; - forma własności; - wielkość pracodawcy; Informacja o typie pracodawcy (jeden z trzech typów): - pracodawca zatrudniający mniej niż 25 pracowników; - pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%; -zakład pracy chronionej; Informacja dotycząca statusu zakładu pracy chronionej (wypełniają pracodawcy posiadający status Zakładu Pracy Chronionej), w tym: - imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem (kontakty dotyczące wyjaśniania wszelkich rozbieżności i wątpliwości związanych z dofinansowaniami); - rachunek bankowy pracodawcy, na który będzie przekazywane miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych: - nazwa banku; - pełny numer rachunku bankowego; II.Załączniki: - aktualny odpis z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej; - zaświadczenie z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej o numerze identyfikacyjnym REGON; - decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP; - decyzja wojewody lub Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych o przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej (dotyczy tylko zakładów pracy chronionej); - upoważnienie pracodawcy dla osoby, która w jego imieniu będzie podpisywała i przesyłała dane do Funduszu. Ponieważ dokumenty składane przez pracodawców do Funduszu w związku z wypłatą dofinansowań stanowią oświadczenie woli pracodawcy, muszą być podpisywane przez pracodawcę zgodnie z przepisami prawa lub osoby posiadającej stosowne pełnomocnictwa do składania oświadczeń woli w imieniu pracodawcy. Dokumenty o przyznanie dofinansowania będą uwierzytelniane elektronicznie. Proponowany wzór upoważnienia. III. Obowiązujące terminy: Wymieniony wyżej formularz wraz z załącznikami pracodawca ma obowiązek złożyć w Oddziale PFRON w terminie do 30 dni przed dniem przekazania pierwszej informacji o dofinansowaniu, tzn. jeżeli pierwszą informacją o dofinansowaniu (INF-D wraz z INF-D-P) pracodawca będzie składał w PFRON w terminie do 14 lutego, formularz zgłoszeniowy wraz z załącznikami jest zobowiązany złożyć w Oddziale PFRON w terminie do 15 stycznia. Po przekazaniu danych i zaświadczeń lub dokumentów oraz upoważnienia, o których mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia, jednak nie później niż na 14 dni przed złożeniem informacji (INF-D i INF-D-P) po raz pierwszy, pracodawca odbiera od Funduszu identyfikator oraz hasło dostępu do programu informatycznego. IV. Procedura rejestracji i certyfikacji Pracodawca, który ma uprawnienia do ubiegania się o dofinansowania do wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych powinien zgłosić się do właściwego dla niego terytorialnie Oddziału PFRON wraz z wymienionymi wyżej dokumentami. Pracownik Oddziału PFRON sprawdza dokumenty przyniesione przez pracodawcę i podejmuje decyzję o wstępnym zarejestrowaniu go w systemie SOD. Pracodawca, zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z art. 26c ust. 2 ustawy o rehabilitacji dokonuje wyboru sposobu wymiany dokumentów z PFRON. Może to być sposób: - elektroniczny; - papierowy. Pracodawca, który wybierze pisemną (papierową) formę wymiany dokumentów z PFRON powinien złożyć oświadczenie wg wzoru. Wzór oświadczenia W przypadku wybrania przez pracodawcę elektronicznego sposobu wymiany dokumentów: Pracownik oddziału dokonuje jego wstępnej rejestracji w Systemie SOD (Systemie Obsługi Dofinansowań) wpisując: - nazwę skróconą pracodawcy; - NIP pracodawcy; - REGON pracodawcy; - Oddział PFRON pracodawcy; Po wykonaniu tej czynności przez pracownika oddziału PFRON zostaje nadany pracodawcy identyfikator (login) oraz "jednorazowe hasło" dostępu do Systemu SOD i komputer drukuje dane identyfikujące pracodawcę w Systemie (identyfikator pracodawcy oraz hasło dostępu). Pracodawca został wstępnie zarejestrowany w Systemie SOD; Pracodawca po otrzymaniu "hasła jednorazowego", na swoim komputerze w firmie wypełnia za pomocą aplikacji internetowej SOD on line wniosek rejestracyjny, podając w nim dane identyfikujące firmę. Wraz z wnioskiem wypełnia "żądanie wydania certyfikatu" podając w nim dane personalne osoby,na którą zostanie wydany certyfikat. W sposób elektroniczny wysyła wniosek i żądanie do PFRON, wniosek przesłany przez pracodawcę podlega zaakceptowaniu bądź odrzuceniu przez pracownika Oddziału po dokonaniu weryfikacji. Przyczyną odrzucenia może być np. niezgodność danych podanych przez pracodawcę w przesłanym wniosku rejestracyjnym z danymi znajdującymi się w dokumentach złożonych do Oddziału albo niepodanie przez pracodawcę numeru PFRON w przypadku pracodawców prowadzących Zakłady Pracy Chronionej lub pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. po weryfikacji przesłanych przez pracodawcę do PFRON wniosku i żądania System generuje wiadomość dla pracodawcy zawierającą certyfikat. Dopiero po otrzymaniu certyfikatu pracodawca może rozpocząć przesyłanie dokumentów do PFRON. W przypadku wybrania przez pracodawcę papierowej formy wymiany dokumentów z PFRON: Pracownik Oddziału PFRON dokonuje wstępnej rejestracji pracodawcy w systemie SOD (wpisując nazwę skróconą pracodawcy, jego NIP, REGON, nazwę oddziału PFRON) i zatwierdza powyższe dane; w drugim etapie wypełnia i akceptuje wniosek rejestracyjny, po zarejestrowaniu pracodawcy przez pracownika Oddziału pracodawca może przekazywać do Oddziału dokumenty o dofinansowaniu w formie papierowej; w uzasadnionych przypadkach może nastąpić odrzucenie wniosku (wniosek do poprawienia z uwagi na błędy w wypełnionych polach lub niewypełnienie wymaganych pól); pracownik Oddziału informuje o powyższym pracodawcę. Akty prawne dotyczące zwrotu kosztów pracodawcy Art. 26 ma następujące brzmienie: "I. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające warunki określone w ust. 2, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów: 1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, 1a)adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, 1b)adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, 2) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b. I. Zwrot kosztów określonych w ust.1 pkt.1-1b oraz w art.26 d dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. II. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych: 1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy, 2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. III. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. IV. Zwrotu kosztów dokonuje Prezydent w warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że: 1) zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy, 2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. V. Umowy z pracodawcą, którym jest Prezydent, zawiera Prezes Zarządu Funduszu. VI. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek Prezydenta. VII. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty, środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. VIII. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym mowa w ust. 1." Art. 26d ma następujące brzmienie: 1)"Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. 2)Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem ust.3. 3)Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. 4)Przepisy art.26 ust.4-6 stosuje się odpowiednio." 1. Zwrot kosztów poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych obejmuje zakup środków trwałych stanowiących wyposażenie związane z przystosowaniem stanowiska w sposób umożliwiający wykonywanie przez pracownika niepełnosprawnego powierzonych czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego. -Wartość zakupu środków trwałych zostaje pomniejszona o wartość takich samych środków trwałych, jeżeli stanowiłyby wyposażenie stanowiska osoby niebędącej osobą niepełnosprawną. 2. Zwrot kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych obejmuje zakup materiałów oraz koszty robót budowlanych w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego dotyczących dostosowania pomieszczeń zakładu, stosownie do potrzeb niepełnosprawnych. - Wartość zakupu materiałów oraz koszty robót budowlanych pomniejsza się o wartość takich samych materiałów lub prac budowlanych, które zostałyby zakupione lub wykonane w związku z dostosowaniem pomieszczeń do potrzeb osób niebędących osobami niepełnosprawnymi. 3.Zwrot kosztów adaptacji lub nabycia urządzeń obejmuje nabycie oraz adaptację urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy. - Wartość nabytych urządzeń oraz adaptacji urządzeń pomniejsza się o wartość nabycia takich samych urządzeń oraz kosztów adaptacji urządzeń, które zostałyby zakupione lub adaptowane do potrzeb osób niebędących osobami niepełnosprawnymi. 4.Zwrot kosztów rozpoznania obejmuje niezbędne badania mające na celu ustalenie odpowiednio: -zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku z uwzględnieniem potrzeb wynikających z niepełnosprawności, -koniecznych elementów składowych wyposażenia danego stanowiska oraz zakresu obowiązków na tym stanowisku pracy, dających podstawę do oceny możliwości wykonywania pracy przez osobę niepełnosprawną, -konieczności nabycia urządzenia ułatwiającego osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, -zakresu niezbędnego przystosowania pomieszczeń zakładu pracy w celu jego adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych. 5.Zwrot kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu obejmuje wynagrodzenie pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy, za czas poświęcony wyłącznie na te pomoc. 6. Pracodawca ubiegający się o zwrot kosztów składa u Prezydenta - właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych; - wniosek wraz z dokumentacją. 7. Przy ocenie wniosku bierze się pod uwagę następujące elementy: 1) wysokość posiadanych środków PFRON przez powiat, 2) potrzeby lokalnego rynku pracy, 3) opinię powiatowego urzędu pracy o możliwości skierowania do pracy zarejestrowanych osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach, 4) długość okresu prowadzenia działalności oraz doświadczenie pracodawcy w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych, 5) kondycję finansową pracodawcy zapewniającą zatrudnienie osób niepełnosprawnych przez co najmniej 36 miesięcy, 6) wysokość przewidywanych kosztów dotyczących zwrotu ze środków PFRON, 7) stan zatrudnienia u pracodawcy, 8) rodzaj posiadanego tytułu prawnego do nieruchomości - miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Kondycję finansową ocenia się na podstawie: - posiadanych aktywów trwałych i obrotowych, - możliwości produkcyjnych i usługowych, - rachunku zysków i strat, - płynności finansowej. 8. Wniosek rozpatrywany jest w ciągu 30 dni od daty jego złożenia wraz z kompletem wymaganych załączników. 9. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku przeprowadzane są z pracodawcą negocjacje w zakresie warunków zwrotu kosztów przewidzianych do uwzględnienia w umowie. 10. Zwrot kosztów następuje na podstawie umowy cywilno-prawnej zawartej przez Prezydenta i pracodawcę. 11. Zwrotowi mogą podlegać wyłącznie koszty wymienione w umowie poniesione przez pracodawcę po dniu podpisania umowy, z wyjątkiem kosztów rozpoznania. 12.Zwrot kosztów nie obejmuje kwoty podatku od towarów i usług oraz kwoty podatku akcyzowego. 13.Uruchomienie środków PFRON następuje po przedłożeniu Prezydentowi stosownych do przedmiotu umowy dokumentów zgodnie z § 14 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 15 września 2004r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. Nr 215, poz. 2186) wraz z wnioskiem - po uprzednim odbiorze i uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o: przystosowanym stanowisku pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji lub nabyciu urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych. 14. Prezydent zwraca poniesione koszty pracodawcy do wysokości faktycznie poniesionych nie więcej niż do kwoty wynikającej z zawartej umowy. Art.41 ma następujące brzmienie: 1.Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane przez pracodawcę. 2.Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu do wysokości 75 % nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudnione, zgodne z kierunkiem szkolenia, na innych stanowiskach pracy przez okres co najmniej 24 miesięcy. 3.Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. 4.Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba niepełnosprawna po zakończeniu szkolenia nie będzie zatrudniona zgodnie z kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniona przez okres krótszy niż 24 miesiące, pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z odsetkami należnymi od dnia, w którym pracodawca przestał spełniać warunki określone w ust. 2 Zasady BHP przy pracy biurowej Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest przestrzeganie przepisów i zasad bhp. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami musi znać przepisy określające zasady bezpiecznej pracy. Nie zwalnia go bowiem od odpowiedzialności nieznajomość tych regulacji. Katalog obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa pracy zawiera art. 207 k.p. Przepis ten dotyczy wszystkich podmiotów zatrudniających pracowników, bez względu na stopień ryzyka związanego z wykonywaną pracą. Ponadto art. 304 k.p. nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Pracodawca, który rozpoczyna działalność, ma obowiązek zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności (art. 209 k.p.). Informację należy złożyć w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Ważne adresy: 1.Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, ul. Kredytowa 3, 00-056 Warszawa. 2.Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Al. Jana Pawła II nr 13, 00-828 Warszawa. 3.Rzecznik Praw Obywatelskich, Al.Solidarności 77, 00-090 Warszawa. 4.Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa. 5.Fundacja Aktywnej Rehabilitacji, ul. Inspektowa 1, 02-711 Warszawa. 6.Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, ul. Gałczyńskiego 4, 00-362 Warszawa USTAWY: USTAWA z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 1) (Dz. U. z dnia 9 października 1997 r.) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. (1) Ustawa dotyczy osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem: 1) o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w art. 3 lub 2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub 3) o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia - zwanych dalej "osobami niepełnosprawnymi". orzeczenia sądów Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o: najniższym wynagrodzeniu - oznacza to minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu roku poprzedniego, ustalane na podstawie odrębnych przepisów, 2) osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub niepełnosprawnej poszukującej pracy - oznacza to osobę niepełnosprawną bezrobotną lub niepełnosprawną poszukującą pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, 3) (3) organizacjach pozarządowych - oznacza to stowarzyszenia, związki, izby oraz organizacje pracodawców i pracobiorców w szczególności działające na rzecz osób niepełnosprawnych, tworzone na podstawie odrębnych przepisów, (4) 4) przeciętnym wynagrodzeniu - oznacza to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", na podstawie art. 20 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 i z 1999 r. Nr 38, poz. 360), 5) uczestnictwie w życiu społecznym - oznacza to możliwość pełnienia ról społecznych oraz pokonywania barier, w szczególności psychologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, transportowych i w komunikowaniu się, 6) wskaźniku zatrudnienia osób niepełnosprawnych - oznacza to przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, (5) 7) warunkach pracy chronionej - oznacza to warunki, o których mowa w art. 28 albo art. 29, i uzyskanie statusu zakładu pracy chronionej albo zakładu aktywności zawodowej, 8) (6) przystosowanym stanowisku pracy osoby niepełnosprawnej - oznacza to stanowisko pracy, które jest oprzyrządowane i dostosowane odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności, (7) 9) staroście - oznacza to także prezydenta miasta na prawach powiatu, 10) (8) niepełnosprawności - oznacza to trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. orzeczenia sądów 1) (2) Rozdział 2 Orzekanie o niepełnosprawności Art. 3. 1. Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą: 1) znaczny, 2) umiarkowany, 3) lekki. 2. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. tezy z piśmiennictwa (9) Art. 4. 1. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. 2. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. 3. Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. 4. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. 5. Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby, o której mowa w ust. 1 lub 2, nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadku uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. orzeczenia sądów (10) Art. 4a. 1. Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, kryteria oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (11) Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o: Art. 5. 1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118) traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3) częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. (12) Art. 5a. 1. Osoby posiadające ważne orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, o których mowa w art. 62, oraz orzeczenia o niezdolności do pracy, o których mowa w art. 5, mogą składać do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności i wskazań, o których mowa w art. 6b ust. 3, dla celów korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. 2. W postępowaniu w sprawach, o których mowa w ust. 1, zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności wydaje orzeczenie, w którym: 1) stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych orzeczeń, o których mowa w ust. 1, zgodnie z przepisami, o których mowa w art. 5 i 62, 2) wskazania, o których mowa w art. 6b ust. 3, ustala się stosownie do naruszonej sprawności organizmu i ograniczeń funkcjonalnych uzasadniających korzystanie z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. 3. Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności ma prawo żądać od właściwych organów rentowych udostępnienia kopii orzeczeń, o których mowa w ust. 1, a organy te są obowiązane do ich udostępniania. 4. Od orzeczenia, o którym mowa w ust. 2, nie służy odwołanie. (13) Art. 6. 1. Powołuje się zespoły orzekające o niepełnosprawności: 1) powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako pierwsza instancja, 2) wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako druga instancja. (14) 1a. Wydatki związane z tworzeniem i działalnością zespołów są pokrywane ze środków finansowych budżetu państwa. Wydatki te mogą być również pokrywane ze środków finansowych jednostek samorządu terytorialnego. 2. Właściwość miejscową powiatowego i wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności ustala się według miejsca stałego pobytu w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych. 3. Właściwość miejscową zespołu orzekającego o niepełnosprawności ustala się według miejsca pobytu w przypadku osób: 1) bezdomnych, 2) przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych, 3) przebywających w zakładach karnych i poprawczych, 4) przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. 4. W przypadku osób, o których mowa w ust. 3 pkt 2-4, zespół orzekający o niepełnosprawności jest obowiązany przesłać zawiadomienie o wydanym orzeczeniu do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwego zgodnie z ust. 2. orzeczenia sądów (15) Art. 6a. 1. Starosta w ramach zadań z zakresu administracji rządowej powołuje i odwołuje powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "powiatowym zespołem", po uzyskaniu zgody wojewody oraz przedkłada wojewodzie informacje o realizacji zadań. 2. Wojewoda po zasięgnięciu opinii starostów ustala obszar działania powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, który może obejmować swoim zasięgiem więcej niż jeden powiat, oraz siedziby wyjazdowych składów orzekających w powiatach, w których nie powołano powiatowego zespołu. 3. Powiatowy zespół działający w mieście na prawach powiatu może być nazwany "miejskim zespołem do spraw orzekania o niepełnosprawności". Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio. 4. Wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "wojewódzkim zespołem", powołuje i odwołuje wojewoda. (16) (17) Art. 6b. 1. Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej. 2. Ośrodki pomocy społecznej mogą uczestniczyć na prawach strony w sprawach, w których orzekają powiatowe zespoły. 3. W orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności: 1) odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby, 2) 3) 4) 5) szkolenia, w tym specjalistycznego, zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej, uczestnictwa w terapii zajęciowej, konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, 6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, 7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, 8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, 9) spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872, z 1999 r. Nr 106, poz. 1216, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 483 i Nr 53, poz. 649 oraz z 2001 r. Nr 27, poz. 298, Nr 106, poz. 1149, Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1371, Nr 129, poz. 1444 i Nr 130, poz. 1452). orzeczenia sądów (18) Art. 6c. 1. Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwany dalej "Pełnomocnikiem", sprawuje nadzór nad orzekaniem o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności. 2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, polega na: 1) kontroli orzeczeń co do ich zgodności z zebranymi dokumentami lub z przepisami dotyczącymi orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, 2) kontroli prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, 3) szkoleniu członków wojewódzkich zespołów, 4) udzielaniu wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów regulujących postępowanie w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. 3. Jeżeli w ramach nadzoru Pełnomocnik stwierdzi, że istnieje uzasadniona wątpliwość co do zgodności orzeczenia ze stanem faktycznym lub że orzeczenie zostało wydane w sposób sprzeczny z przepisami dotyczącymi orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, może zwrócić się do właściwego organu o: 1) stwierdzenie nieważności orzeczenia, 2) wznowienie postępowania. 4. Pełnomocnik, w wyniku stwierdzonych w ramach nadzoru nieprawidłowości, może wystąpić: 1) do organu, który powołał zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, o odwołanie członków zespołu odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości, 2) do wojewody o cofnięcie zgody na powołanie powiatowego zespołu. 5. Nadzór, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, w imieniu Pełnomocnika realizują upoważnione przez niego osoby, posiadające wiedzę niezbędną do przeprowadzania kontroli. Pisemne upoważnienie jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 2 lata. 6. Wojewoda pełni bezpośredni nadzór nad powiatowymi zespołami. Przepisy ust. 2, 3, 4 pkt 1 i ust. 5 stosuje się odpowiednio. 7. Wojewoda przestawia Pełnomocnikowi informacje o realizacji zadań: 1) powiatowych zespołów, sporządzane na podstawie informacji otrzymanych od starostów, 2) wojewódzkiego zespołu. (19) 8. Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. 9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowe zasady wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 5a, orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając tryb postępowania przy orzekaniu oraz skład i sposób powoływania i odwoływania członków zespołów orzekających, a także sposób działania tych zespołów, 2) rodzaj i zakres wymaganych kwalifikacji członków zespołów orzekających oraz tryb postępowania przy wydawaniu zaświadczeń uprawniających do orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając konieczność zapewnienia specjalistycznych kwalifikacji, odpowiednich do zakresu orzekania, 3) warunki organizacyjne i techniczne, jakie powinny spełniać pomieszczenia zespołów orzekających, mając na względzie zapewnienie dostępu do tych pomieszczeń osobom niepełnosprawnym, 4) tryb przeprowadzania szkoleń i minima programowe szkoleń dla specjalistów powoływanych do zespołów orzekających oraz sposób wyboru ośrodków szkoleniowych upoważnionych do prowadzenia szkoleń, kierując się koniecznością zapewnienia właściwego poziomu kształcenia, w tym odpowiedniego poziomu wiedzy specjalistycznej, 5) standardy w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając schorzenia naruszające sprawność organizmu i przewidywany okres trwania naruszenia tej sprawności, powodujące zaliczenie do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności, a także oznaczenie symboli przyczyn niepełnosprawności, 6) wzory i terminy składania informacji, o których mowa w ust. 7 i art. 6a ust. 1, uwzględniając elementy informacji o realizacji zadań, przyjętych wnioskach, wydanych orzeczeniach i wydanych legitymacjach, wydatkach oraz elementy zestawień zbiorczych, 7) wzory legitymacji dokumentujących niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności oraz organy uprawnione do ich wystawiania, mając na względzie zachowanie jednolitości dokumentu potwierdzającego podstawę do korzystania z ulg i uprawnień. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Rozdział 3 Rehabilitacja osób niepełnosprawnych Art. 7. 1. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej. 2. Rehabilitacja lecznicza osób niepełnosprawnych odbywa się na podstawie odrębnych przepisów. Art. 8. 1. Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy. 2. Do realizacji celu, o którym mowa w ust. 1, niezbędne jest: 1) dokonanie oceny zdolności do pracy, w szczególności przez: a) przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych umożliwiających określenie sprawności fizycznej, psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększenia tej sprawności, b) ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań, 2) prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia, 3) przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia, 4) dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie, 5) określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego itp. 1) 2) 3) 4) Art. 9. 1. Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym. 2. Rehabilitacja społeczna realizowana jest przede wszystkim przez: wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej, wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych, likwidację barier, w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji, kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi. (20) Art. 10. Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w: 1) warsztatach terapii zajęciowej, zwanych dalej "warsztatami", 2) turnusach rehabilitacyjnych, zwanych dalej "turnusami". (21) Art. 10a. 1. Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. 2. Realizacja przez warsztat celu, o którym mowa w ust. 1, odbywa się przy zastosowaniu technik terapii zajęciowej, zmierzających do rozwijania: 1) umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, 2) psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy. 3. Terapię realizuje się na podstawie indywidualnego programu rehabilitacji, w którym określa się: 1) formy rehabilitacji, 2) zakres rehabilitacji, 3) metody i zakres nauki umiejętności, o których mowa w ust. 2, 4) formy współpracy z rodziną lub opiekunami, 5) planowane efekty rehabilitacji, 6) osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji. 4. W warsztacie działa rada programowa, w skład której wchodzą: 1) kierownik warsztatu, 2) specjaliści do spraw rehabilitacji lub rewalidacji, 3) instruktorzy terapii zajęciowej, 4) psycholog, 5) doradca zawodowy lub instruktor zawodu - w miarę potrzeb. 5. Rada programowa dokonuje okresowej oraz, nie rzadziej niż co 3 lata, kompleksowej oceny realizacji indywidualnego programu rehabilitacji uczestnika warsztatu i zajmuje stanowisko w kwestii osiągniętych przez niego postępów w rehabilitacji, uzasadniających: 1) podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy, 2) potrzebę skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, ze względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania co do możliwości osiągnięcia postępów uzasadniających podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy po odbyciu dalszej rehabilitacji w warsztacie, 3) przedłużenie uczestnictwa w terapii ze względu na: a) pozytywne rokowania co do przyszłych postępów w rehabilitacji, umożliwiających podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy, b) okresowy brak możliwości podjęcia zatrudnienia, c) okresowy brak możliwości skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, o którym mowa w pkt 2. Art. 10b. (22) 1. Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty. (23) 2. Koszty utworzenia, działalności i wynikające ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu są współfinansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem", ze środków samorządu terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 68c ust. 1. 3. Dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów uczestnictwa w warsztacie osób niepełnosprawnych przebywających w jednostkach organizacyjnych obowiązanych do zapewnienia terapii zajęciowej na podstawie odrębnych przepisów, jest obniżane w zależności od procentowego wskaźnika udziału tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu, zwanego dalej "wskaźnikiem udziału", z zastrzeżeniem ust. 4 i 5. 4. Ze środków Funduszu nie mogą być dofinansowane koszty, o których mowa w ust. 3, w przypadku gdy wskaźnik udziału wynosi co najmniej 80%. 5. Koszty, o których mowa w ust. 3, nie ulegają obniżeniu w przypadku, gdy wskaźnik udziału nie przekracza 30%. 6. Powiat, którego mieszkańcy są uczestnikami rehabilitacji w warsztacie działającym na terenie innego powiatu, jest obowiązany do pokrywania kosztów rehabilitacji w odniesieniu do swoich mieszkańców, w części nieobjętej dofinansowaniem ze środków Funduszu, w wysokości i na zasadach określonych w porozumieniu zawartym z powiatem, na terenie którego działa warsztat. 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady tworzenia, działania i dofinansowywania warsztatów, skład i zakres działania zespołu rozpatrującego wnioski oraz zakres działania rady programowej warsztatu, a także zakres i tryb przeprowadzania kontroli warsztatów przez powiatowe centra pomocy rodzinie, w tym: 1) wzory, tryb składania oraz sposób rozpatrywania wniosków o dofinansowanie kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu, 2) sposób dofinansowania kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatów, 3) sposób sporządzania informacji o wykorzystaniu środków oraz sprawozdań z działalności warsztatu, 4) szczegółowe zasady obniżania dofinansowania w zależności od wskaźnika udziału, 5) szczegółowy zakres działania rady programowej oraz sposób dokonywania oceny postępów osób uczestniczących w rehabilitacji - mając na względzie zapewnienie prawidłowego funkcjonowania warsztatów i odpowiedniego poziomu rehabilitacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (24) Art. 10c. 1. Turnus oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu. 2. Turnusy mogą być organizowane: 1) przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą co najmniej przez 2 lata działalność na rzecz osób niepełnosprawnych i uzyskały wpis do rejestru organizatorów prowadzonego przez wojewodę, zwane dalej "organizatorem turnusów", 2) wyłącznie w ośrodkach, które uzyskały wpis do rejestru ośrodków prowadzonego przez wojewodę - z wyłączeniem turnusów organizowanych w formie, o której mowa w ust. 5 pkt 2, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. W domach pomocy społecznej lub w innych placówkach opiekuńczych turnusy mogą być organizowane wyłącznie dla osób niepełnosprawnych niebędących stałymi podopiecznymi takich jednostek. 4. Ośrodki, w których organizowane są turnusy, zapewniają osobom niepełnosprawnym odpowiednie warunki pobytu, dostosowane do rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników turnusu, oraz bazę do prowadzenia rehabilitacji i realizacji określonego programu turnusu. 5. Czas trwania turnusów, o których mowa w ust. 2, wynosi co najmniej 14 dni. Turnusy organizuje się wyłącznie na terenie kraju, w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników, w formie: 1) stacjonarnej, 2) niestacjonarnej. 6. Program turnusu określa: 1) rodzaj i cele turnusu oraz formy rehabilitacji odpowiednie do rodzajów schorzeń osób niepełnosprawnych, 2) rodzaje zajęć kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych oraz innych zajęć wynikających ze specjalistycznego rodzaju turnusu, z uwzględnieniem zajęć indywidualnych i grupowych, 3) kadrę odpowiedzialną za realizację programu turnusu. 7. Organizator turnusów jest obowiązany do: 1) zabezpieczenia turnusu od strony organizacyjnej, technicznej i kadrowej w sposób gwarantujący osobom niepełnosprawnym bezpieczne warunki uczestnictwa w turnusie, 2) opracowania i realizacji programu turnusu, 3) udostępniania właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie informacji zawierających: a) nazwy ośrodka i miejscowości, w której będą odbywały się turnusy, b) daty rozpoczęcia i zakończenia turnusów, c) warunki pobytu w ośrodku, w którym organizuje się turnusy, d) program turnusu, o którym mowa w ust. 6, e) koszt uczestnictwa w turnusie, 4) przesłania do właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od dnia zakończenia turnusu, sporządzonej odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania ze środków Funduszu, 5) przechowywania dokumentów dotyczących przebiegu turnusu przez okres 3 lat. (25) Art. 10d. 1. Wojewoda prowadzi rejestr ośrodków oraz rejestr organizatorów turnusów i dokonuje wpisu do tych rejestrów na okres 3 lat po spełnieniu przez ośrodek lub organizatora turnusów warunków określonych zgodnie z ust. 8 pkt 3. (26) 2. Ośrodki ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru ośrodków przyjmujących grupy turnusowe składają wniosek o wpis do rejestru do właściwego terytorialnie samorządu województwa, który po zaopiniowaniu wniosku, w terminie 30 dni od dnia jego wpływu przekazuje wniosek wojewodzie. 3. Podmioty ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru organizatorów turnusów składają wniosek o wpis do tego rejestru do wojewody właściwego ze względu na siedzibę organizatora turnusu. 4. Rozpatrzenie przez wojewodę wniosku następuje w terminie 30 dni od dnia jego wpływu. O sposobie rozpatrzenia wniosków, o których mowa w ust. 2 i 3, wojewoda zawiadamia odpowiednio ośrodek i samorząd województwa albo organizatora turnusu. 5. Ośrodek lub organizator turnusu, który uzyskał wpis do rejestru, jest obowiązany do niezwłocznego powiadomienia wojewody o każdej zmianie warunków stanowiących podstawę uzyskania wpisu do rejestru ośrodków lub rejestru organizatorów turnusów. 6. Wojewoda wykreśla ośrodek lub organizatora turnusu z rejestru w razie: 1) niespełniania warunków określonych na podstawie ust. 8 pkt 3, 2) uniemożliwienia kontroli ośrodka lub organizatora turnusu. 7. O wpisie lub wykreśleniu z rejestrów, o których mowa w ust. 1, wojewoda informuje w ciągu 14 dni Pełnomocnika, który prowadzi centralną bazę danych ośrodków i organizatorów turnusów posiadających wpis do rejestru wojewody oraz wydaje krajowy informator o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających taki wpis. 8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) rodzaje turnusów organizowanych przy udziale środków Funduszu oraz warunki uczestnictwa w tych turnusach, 2) warunki, jakie powinny spełniać osoby niepełnosprawne ubiegające się o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie, tryb składania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie, wysokość oraz sposób przyznawania i przekazywania tego dofinansowania ze środków Funduszu, 3) warunki, jakie powinni spełniać organizatorzy turnusów i ośrodki, w których odbywają się turnusy, sposób oceny spełniania tych warunków i dokonywania wpisu do rejestrów oraz zasady prowadzenia rejestrów, 4) zakres, sposób i tryb kontroli organizatorów oraz ośrodków wpisanych do rejestrów, prowadzonej przez powiatowe centrum pomocy rodzinie lub wojewodę i obowiązki związane z tą kontrolą, 5) zakres przekazywanych przez wojewodę informacji o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających wpis do rejestrów, o których mowa w ust. 1, zasady prowadzenia centralnej bazy danych ośrodków i organizatorów turnusów posiadających taki wpis oraz udostępniania danych znajdujących się w tej bazie, 6) wzory wniosków, zawiadomień i informacji - mając na względzie zapewnienie odpowiedniego poziomu rehabilitacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (27) Art. 10e. 1. Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków Funduszu uczestnictwa w turnusie, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny, w rozumieniu przepisów o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, pomniejszony o obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składkę z tytułu ubezpieczeń emerytalnego, rentowego i chorobowego, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz o kwotę alimentów świadczonych przez osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym na rzecz innych osób, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym składany jest wniosek, nie przekracza kwoty: 1) 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, 2) 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej. 2. W przypadku przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1, kwotę dofinansowania pomniejsza się o kwotę, o którą dochód ten został przekroczony, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową osoby niepełnosprawnej dofinansowanie ze środków Funduszu uczestnictwa w turnusie tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać przyznane bez pomniejszania kwoty dofinansowania pomimo przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1. 4. Kwota dofinansowania do uczestnictwa w turnusie przyznana osobie niepełnosprawnej jest przekazywana na rachunek bankowy organizatora turnusu. Art. 10f. (28) 1. Osoby niepełnosprawne są kierowane do uczestnictwa w: 1) warsztacie - zgodnie ze wskazaniem zawartym w orzeczeniu o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, 2) turnusie - na wniosek lekarza, pod którego opieką znajduje się ta osoba. 2. Zgłoszenia osób uczestnictwa w warsztacie przyjmuje i zatwierdza podmiot zamierzający zorganizować lub prowadzący warsztat. 3. Wnioski osób niepełnosprawnych o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie są składane w powiatowych centrach pomocy rodzinie. Rozdział 4 Uprawnienia osób niepełnosprawnych Art. 11. (29) 1. Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo korzystać na zasadach określonych dla osób bezrobotnych niepełnosprawnych w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z usług rynku pracy oraz następujących instrumentów rynku pracy: 1) szkoleń, 2) stażu, 3) prac interwencyjnych, 4) przygotowania zawodowego w miejscu pracy. 2. Wydatki na instrumenty oraz usługi rynku pracy, o których mowa w ust. 1, są finansowane w zakresie osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako: 1) bezrobotne - ze środków Funduszu Pracy, 2) poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu - ze środków Funduszu. (30) Art. 12. 1. Osoba niepełnosprawna, o której mowa w art. 11, może otrzymać pożyczkę na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej. 2. (31) Starosta, udziela pożyczki, ze środków Funduszu, do wysokości trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. 3. Starosta zawiera z pożyczkobiorcą umowę ustalającą warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz wysokość stopy oprocentowania. 4. Starosta umarza pożyczkę, na wniosek pożyczkobiorcy, do wysokości 50%, pod warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej albo rolniczej przez okres co najmniej 24 miesięcy oraz po spełnieniu pozostałych warunków umowy. 5. (32) W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową dłużnika starosta, na wniosek tego dłużnika, może odroczyć termin spłaty pożyczki, rozłożyć jej spłatę na raty lub umorzyć spłatę w części albo w całości, jeżeli pożyczka stała się wymagalna. (33) 6. (uchylony). 7. (34) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udzielania, oprocentowania, spłaty, rozkładania na raty i umarzania pożyczek. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów orzeczenia administracji (35) Art. 13. 1. Osoba niepełnosprawna, która nie osiągnęła wieku emerytalnego, prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać, ze środków Funduszu, dofinansowanie do wysokości 50 % oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli: 1) nie korzystała z pożyczki, o której mowa w art. 12 ust. 1, lub 2) taka pożyczka została spłacona albo w całości umorzona. 2. (36) Dofinansowanie następuje na podstawie umowy zawartej przez starostę z osobą, o której mowa w ust. 1. orzeczenia administracji Art. 14. 1. Osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, pracodawca jest obowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości przystąpienia do pracy. Zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania za osobę niepełnosprawną. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości - udowodnione przez pracodawcę. orzeczenia sądów Art. 15. 1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. 2. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. 3. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. 4. Wymiar czasu pracy ustalony zgodnie z ust. 1 lub 2 obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa Art. 16. 1. Przepisów art. 15 nie stosuje się: 1) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz 2) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. 2. Koszty badań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, ponosi pracodawca. Art. 17. (37) Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub 10 wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Nie narusza to przepisu art. 129 § 1 Kodeksu pracy. tezy z piśmiennictwa Art. 18. 1. Stosowanie norm czasu pracy, o których mowa w art. 15, nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. 2. Godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego, odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu wykonywanej pracy, przy przejściu na normy czasu pracy, o których mowa w art. 15, ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm. Art. 19. 1. Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. 2. Urlop, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. 3. Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego, o którym mowa w ust. 2, jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje urlop dodatkowy określony w ust. 1. Art. 20. 1. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: (38) 1) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, z zastrzeżeniem art. 10f ust. 1 pkt 2, 2) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. 2. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. (39) 3. Łączny wymiar urlopu określonego w art. 19 ust. 1 i zwolnienia od pracy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. (40) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udzielania zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1 pkt 1. Rozdział 5 Szczególne obowiązki i uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych Art. 21. 1. (41) Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 2-5 i art. 22, dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. 2. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. 2a. (42) Dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi, instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujących się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust. 2, wynosi 2%, 3% w 2005 r., 4% w 2006 r., 5% w 2007 r. i 6% w 2008 r. oraz w latach następnych. 2b. (43) Dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust. 2, wynosi 0,5% w roku 2000, 1% w latach 2001-2004 i 2% w roku 2005 oraz w latach następnych. (44) 2c. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w jednostkach, o których mowa w ust. 2b, oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy będących osobami niepełnosprawnymi i uczących się lub studiujących w ramach ogólnie obowiązujących w danej jednostce regulaminów nauczania lub studiowania. (45) 2d. Wskaźnik wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 2c oznacza ich udział procentowy w liczbie ogółem odpowiednio: wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy, według stanu w roku ubiegłym. (46) 2e. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnione są publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne nie działające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi. (47) 2f. Pracodawcy osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w ust. 2, 2a i 2b, oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 2e, składają Zarządowi Funduszu informacje miesięczne i roczne odpowiednio o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, o zatrudnieniu i kształceniu osób niepełnosprawnych lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych według wzoru ustalonego, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Informacja miesięczna składana jest w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy informacja, a informacja roczna - do 20 stycznia za rok poprzedni. (48) 2g. Pracodawcy, o których mowa w ust. 2a i 2b, nie osiągający wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych wymienionych w ust. 2a i 2b, dokonują wpłat na zasadach określonych w art. 49. 3. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo co do których ogłoszono upadłość. 4. Wskaźnik, o którym mowa w ust. 2, może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. 5. Do liczby pracowników, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się - jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne - osób zatrudnionych: 1) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, 2) przebywających na urlopach wychowawczych, 3) (49) nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej, 4) będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy, 5) nie świadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego, 6) przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy. 6. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy: 1) placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych, 2) przedstawicielstw i misji zagranicznych. (50) 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej, określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika, o którym mowa w ust. 2, oraz sposób jego obniżania. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa pisma urzędowe (51) Art. 22. 1. Wpłaty na Fundusz, o których mowa w art. 21, ulegają obniżeniu z tytułu zakupu usługi, z wyłączeniem handlu, lub produkcji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w wysokości co najmniej 10%, zwanego dalej "sprzedającym". 2. Warunkiem obniżenia wpłaty jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz otrzymanie informacji o kwocie obniżenia. (52) 3. Kwota obniżenia, o której mowa w ust. 1, stanowi iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów. (53) 4. Wskaźnik wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloczyn współczynnika wynagrodzeń tych pracowników i liczby etatów odpowiadającej różnicy między rzeczywistym zatrudnieniem wszystkich pracowników niepełnosprawnych, a zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6 %. (54) 5. Współczynnik wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 4, stanowi iloraz sumy wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych pomniejszonych o należne od nich składki na ubezpieczenia społeczne - i liczby pracowników niepełnosprawnych ogółem w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. 6. Wskaźnik udziału przychodów, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloraz przychodu ze sprzedaży własnych usług, z wyłączeniem handlu, lub produkcji sprzedającego, zrealizowanych w danym miesiącu na rzecz pracodawcy zobowiązanego do wpłat, o których mowa w art. 21, zwanego dalej "nabywcą", i przychodu ogółem uzyskanego w tym miesiącu ze sprzedaży własnej produkcji lub usług, z wyłączeniem handlu. 7. Informację o kwocie obniżenia sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po uregulowaniu należności w terminie określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku - za datę uregulowania należności uważa się datę obciążenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu. 8. W przypadku gdy kwota obniżenia przewyższa: 1) wartość zrealizowanej produkcji lub usługi, obniżenie wpłaty przysługuje tylko do wysokości kwoty określonej na fakturze, o której mowa w ust. 7, 2) wysokość 80% wpłaty na Fundusz, do której obowiązany jest nabywca w danym miesiącu, różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach. 9. Przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na Fundusz przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie obniżenia. pisma urzędowe (55) Jeżeli pracodawca nie wydzieli lub nie zorganizuje w przepisanym terminie stanowiska pracy dla osoby, o Art. 23. której mowa w art. 14, obowiązany jest dokonać, w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą, wpłaty na Fundusz w wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika. (56) Art. 24. (skreślony). orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa (57) (58) Art. 25. 1. Składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych oraz osób niepełnosprawnych podejmujących działalność gospodarczą nalicza się na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.). 2. W zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych, zaliczonych do znacznego lub do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności: 1) część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne finansuje Fundusz, 2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy, finansuje budżet państwa. 3. (59) W zakładach pracy chronionej i zakładach aktywności zawodowej w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych: 1) część wynagrodzenia, odpowiadającą należnej składce pracownika na ubezpieczenia emerytalne i chorobowe, finansuje Fundusz, 2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracodawcy, finansuje budżet państwa, a w części odpowiadającej należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe finansuje Fundusz. 3a. (60) Fundusz finansuje u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ogółem w wysokości co najmniej 6 %, w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych: 1) zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - część wynagrodzenia odpowiadającą należnej od pracownika składce na ubezpieczenie emerytalne oraz część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej od pracodawcy składce na ubezpieczenie emerytalne, 2) zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności - część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe. (61) 3b. Osobom niepełnosprawnym podejmującym po raz pierwszy działalność gospodarczą Fundusz finansuje: 1) 75% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2) 50% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 3) 50% składek na ubezpieczenie wypadkowe - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. 4. (62) (uchylony). (63) 5. Przez osoby zatrudnione, o których mowa w ust. 2-3a, rozumie się pracowników oraz osoby wykonujące pracę nakładczą. 6. Szczegółowe zasady i tryb rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem dotacji Funduszu i budżetu państwa, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. (64) 7. Różnica między składką na ubezpieczenia społeczne, potrącaną osobie niepełnosprawnej pracującej w podmiotach, o których mowa w ust. 2-3a, a częścią składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzoną do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pozostaje w tych podmiotach. (65) 8. Składki na ubezpieczenia społeczne są finansowane odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa za okresy miesięczne przez okres roku, na wniosek odpowiednio pracodawcy i osoby niepełnosprawnej podejmującej działalność gospodarczą, składany łącznie z deklaracją rozliczeniową tych składek. (66) 9. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 8, pracodawcy oraz osoby niepełnosprawne podejmujące działalność gospodarczą wraz z deklaracją rozliczeniową składek na ubezpieczenie społeczne mogą złożyć wniosek o objęcie finansowaniem składek na to ubezpieczenie odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa na kolejne okresy roczne. (67) 10. Zatrudnienie, o którym mowa w ust. 2-3a, ustala się odpowiednio na podstawie art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3. (68) 11. Finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych przez Fundusz nie dotyczy absolwentów, którzy na swój wniosek podlegają zwolnieniu z obowiązku ich opłacania na podstawie odrębnych przepisów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów pisma urzędowe Art. 26. (69) 1. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające warunki określone w ust. 2, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów: 1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, 1a)(70) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, (71) 1b) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, (72) 2) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b. (73) 1a. Zwrot kosztów określonych w ust. 1 pkt 1-1b oraz w art. 26d dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. 2. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych: 1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy, 2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. 3. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. 4. Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że: (74) 1) zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy, 2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. 5. Umowy z pracodawcą, którym jest starosta, zawiera Prezes Zarządu Funduszu. 6. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek starosty. 7. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. 8. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym mowa w ust. 1. 9. (75) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i sposób postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1-8 oraz w art. 26d, w tym wzór wniosku i elementy umowy, dokumentację niezbędną do zwrotu kosztów oraz sposób i terminy rozpatrywania wniosków, mając na względzie prawidłowe dokonywanie zwrotu kosztów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów orzeczenia administracji tezy z piśmiennictwa pisma urzędowe (76) (77) Art. 26a. 1. Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne, które nie osiągnęły wieku emerytalnego i zostały ujęte w ewidencji prowadzonej przez Fundusz, o której mowa w art. 26b ust. 1, przysługuje ze środków Funduszu miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych, wypłacane raz na dwa miesiące, zwane dalej "miesięcznym dofinansowaniem", w kwocie: 1) 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2) 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 3) 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. (78) 1a. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 %. (79) 2. Pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości: 1) 70 % kwot, o których mowa w ust. 1, 2) 90 % kwot, o których mowa w ust. 1, w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych. (80) 3. Pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje: 1) 100 % kwot dofinansowania, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem pkt 2, 2) kwoty, o których mowa w ust. 1, zwiększa się o 75 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych. 4. Kwota miesięcznego dofinansowania, z zastrzeżeniem ust. 5, nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego. 5. W przypadku gdy kwota miesięcznego dofinansowania przekracza kwotę miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego u pracodawcy, o którym mowa: 1) w ust. 2, pracodawca otrzymuje miesięczne dofinansowanie w wysokości miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi niepełnosprawnemu, 2) w ust. 3, pracodawca przekazuje różnicę pomiędzy kwotą miesięcznego dofinansowania a kwotą tego wynagrodzenia na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, z przeznaczeniem na indywidualny program rehabilitacji pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej. 6. Miesięczne dofinansowanie wypłaca Fundusz przez okres roku w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika, na zasadach określonych w art. 26b i 26c. 7. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 6, pracodawca może wystąpić do Funduszu z wnioskiem o przedłużenie wypłacania miesięcznego dofinansowania na kolejne okresy roczne. 8. Miesięczne dofinansowanie przysługuje pracodawcy, który nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu. (81) Art. 26b. 1. Miesięczne dofinansowanie przysługuje na osoby niepełnosprawne z tytułu zatrudnienia, ujęte w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz, wykorzystując numer PESEL i NIP oraz przekazywane drogą elektroniczną do Funduszu informacje, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 26c ust. 1 i 2. 1a. (82) Zatrudnienie i wskaźnik, o których mowa w art. 26a ust. 1, 1a i 2, ustala się odpowiednio na zasadach określonych w art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3. 2. W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby. 3. W przypadku gdy osoba, o której mowa w ust. 2, jest zatrudniona w wymiarze czasu pracy przekraczającym ogółem pełny wymiar czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę w wysokości nieprzekraczającej kwoty miesięcznego dofinansowania przyznawanego na osobę zatrudnioną w pełnym wymiarze czasu pracy. Miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby w pierwszej kolejności przyznaje się pracodawcy, który wcześniej zatrudnił tę osobę. 4. (83) Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych. (84) (85) Art. 26c. 1. Pracodawca, o którym mowa w art. 26a, składa Funduszowi: 1) miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy, 2) wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy, przez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego, z zastrzeżeniem ust. 2, oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku, (86) 3) informacje o wysokości podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 1a. 1a. (87) Informacje i wniosek, o których mowa w ust. 1, pracodawca przekazuje w formie dokumentu elektronicznego przez teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku. (88) 1b. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3, składają przedsiębiorcy. 2. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników może przekazywać informacje, o których mowa w ust. 1, w formie dokumentu pisemnego. 3. Fundusz w terminie 7 dni od dnia przekazania przez pracodawcę wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przekazuje informacje o saldzie przysługującego dofinansowania do wynagrodzenia. 4. Fundusz przekazuje miesięczne dofinansowanie na rachunek bankowy pracodawcy w terminie 7 dni od dnia uzgodnienia salda. (89) 4a. W przypadku nieuzgodnienia salda w terminie do końca miesiąca następującego po miesiącu złożenia wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania, Fundusz wydaje decyzję o odmowie wypłaty tego dofinansowania. (90) 4b. Od decyzji Funduszu, o której mowa w ust. 4a, służy odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 5. Pracodawca dokonuje rozliczenia miesięcznego dofinansowania za okres roczny w terminie do 15 lutego roku następnego. (91) 6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb przekazywania oraz rozliczania miesięcznych dofinansowań, wzory informacji i wniosku, o których mowa w ust. 1, oraz rozliczenia, o którym mowa w ust. 5, tryb uzgodnienia salda, o którym mowa w ust. 4, a także warunki, jakie muszą spełniać pracodawcy przekazując dokumenty w formie elektronicznej przez teletransmisję danych, uwzględniając potrzebę zapewnienia jednolitych warunków niezbędnych dla prawidłowego przekazywania dokumentów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (92) Art. 26d. 1. Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. 2. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20 % liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. 4. Przepisy art. 26 ust. 4-6 stosuje się odpowiednio. Art. 27. (93) (uchylony). Rozdział 6 Zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej (94) Art. 28. 1. Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, jeżeli: 1) wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi: a) co najmniej 40%, a w tym co najmniej 10% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo b) co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 2) obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy: a) odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy, b) uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich, a także (95) 3) jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne, 4) wystąpi z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej. 2. (96) Okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2, stwierdza na wniosek pracodawcy Państwowa Inspekcja Pracy, z wyjątkiem okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b) w stosunku do osób zatrudnionych w dozorze i ochronie mienia. (97) 3. Do pracowników, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zalicza się, z zastrzeżeniem ust. 4-6, także osoby niepełnosprawne wykonujące pracę nakładczą, jeżeli ich wynagrodzenie zostało ustalone co najmniej w wysokości: 1) najniższego wynagrodzenia - w stosunku do wykonawców, dla których praca nakładcza stanowi jedyne źródło utrzymania, 2) połowy najniższego wynagrodzenia - w stosunku do pozostałych wykonawców. 4. (98) Wymiar czasu pracy zatrudnionych, o których mowa w ust. 3, ustala się jako iloraz wysokości ustalonego wynagrodzenia i najniższego wynagrodzenia. (99) 5. Maksymalny wymiar czasu pracy ustalony na podstawie ust. 4 nie może przekraczać jednego etatu. (100) 6. Przepis art. 21 ust. 5 stosuje się odpowiednio. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa (101) Art. 29. 1. Powiat, gmina oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli: 1) posiada ona wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności określony zgodnie z ust. 2, 2) spełnia ona warunki, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 i 3, 3) przeznacza uzyskane dochody na cele określone zgodnie z ust. 4, (102) 4) uzyska pozytywną opinię starosty. 2. (103) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, stosunek osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników, wymagany w zakładzie aktywności zawodowej, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. 3. (104) Koszty utworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej są finansowane ze środków Funduszu, samorządu terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem art. 68c ust. 2. Zakłady te nie mogą prowadzić działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami. (105) 3a. Dofinansowania ze środków Funduszu kosztów, o których mowa w ust. 3, dokonuje samorząd województwa na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z jednostką określoną w ust. 1. (106) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady, tryb i warunki tworzenia, finansowania i działania zakładów aktywności zawodowej, w tym czasu pracy i rehabilitacji osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, zasady tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu aktywności, o którym mowa w art. 31 ust. 4, a także cele, na które mogą być przeznaczone dochody z działalności zakładu aktywności zawodowej. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (107) 1. (108) Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej, Art. 30. potwierdzającą spełnianie warunków, o których mowa w art. 28 lub 29, wydaje wojewoda. 2. Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić na czas określony, nie dłużej jednak niż na sześć miesięcy, prowadzącego zakład pracy chronionej od spełnienia warunku, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a), jeżeli: 1) zatrudnia co najmniej 60% osób niepełnosprawnych oraz (109) 2) właściwy powiatowy urząd pracy nie może skierować wymaganej liczby osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, posiadających odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub nadających się do przekwalifikowania. 2a. (110) Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub z obowiązku utrzymywania wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych, określonych w art. 28 ust. 1 pkt 1, w okresie 6 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej pracodawcę, który: 1) przejął wraz ze wszystkimi pracownikami zakład pracy chronionej w upadłości lub w likwidacji albo zagrożony likwidacją lub upadłością, z wyłączeniem przejęcia dokonanego na podstawie Kodeksu spółek handlowych lub ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288, z późn. zm.), 2) przejął w drodze darowizny od osoby należącej w stosunku do niego do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn zakład pracy chronionej prowadzony przez jedną lub więcej osób fizycznych. 2b. (111) Wojewoda może wydać decyzję, o której mowa w ust. 2a, w przypadku gdy pracodawca: 1) utrzyma zatrudnienie pracowników zakładu pracy chronionej w okresie roku od dnia wydania decyzji oraz 2) spełnia pozostałe warunki, o których mowa w art. 28, w dniu wystąpienia z wnioskiem o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub udokumentowania przejęcia zakładu. 2c. (112) Pracodawca, w stosunku do którego wojewoda podjął z urzędu decyzję, o której mowa w ust. 3, może wystąpić do wojewody z wnioskiem o wydanie decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej z mocą od dnia ponownego spełnienia warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, jeżeli: 1) pracodawca w dniu złożenia wniosku wykaże się: a) spełnianiem warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, za okres od dnia ponownego spełniania warunków do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, b) dokonaniem zwrotu nienależnie pobranej pomocy publicznej otrzymanej w związku z legitymowaniem się statusem zakładu pracy chronionej wraz z odsetkami za okres od dnia stwierdzonej decyzją, o której mowa w ust. 3, utraty statusu do dnia ponownego spełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, 2) łączny okres niespełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3, był nie dłuższy niż 3 miesiące, 3) w okresie, o którym mowa w pkt 2, wskaźnik, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, nie uległ zmniejszeniu o więcej niż 20% tego wskaźnika, 4) naruszenie art. 28 ust. 2 i 3 lub art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2 nie było rażące. (113) 3. Wojewoda podejmuje decyzję stwierdzającą utratę przyznanego statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej w razie niespełniania warunków lub obowiązków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, lub odpowiednio art. 28 ust. 1 pkt 1-3, art. 29 lub 30 ust. 2b, z dniem zaprzestania spełniania jakiegokolwiek z tych warunków lub obowiązków. 3a. (114) Od decyzji wojewody, o których mowa w ust. 1-3, pracodawcy przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (115) 3b. Organy wymienione w ust. 3a mogą przeprowadzać okresowe, nie rzadziej niż co dwa lata, i doraźne kontrole spełniania warunków i obowiązków, z uwzględnieniem art. 28 i 29. (116) 3c. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadza, nie rzadziej niż co trzy lata, kontrolę w zakładach pracy chronionej i w zakładach aktywności zawodowej w zakresie przestrzegania przepisów ustawy, w szczególności art. 28 ust. 1 pkt 2. 3d. (117) Wojewoda i Państwowa Inspekcja Pracy przedstawiają Pełnomocnikowi informacje o wynikach kontroli, o których mowa w ust. 3b i 3c, przeprowadzonych w danym roku kalendarzowym, w terminie do końca I kwartału roku następnego. 4. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej jest obowiązany: 1) poinformować wojewodę o każdej zmianie dotyczącej spełnienia warunków i realizacji obowiązków, o których mowa w art. 28 i 33 ust. 1 i 3, w terminie 14 dni od daty tej zmiany, 2) przedstawiać wojewodzie półroczne informacje, dotyczące spełniania tych warunków. (118) 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o której mowa w ust. 4, oraz sposób jej przedstawienia. (119) 6. Wojewoda jest obowiązany przedkładać Pełnomocnikowi informacje półroczne dotyczące wydanych decyzji, w tym stanu zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, w terminach: 1) do dnia 20 sierpnia - za pierwsze półrocze, 2) do dnia 20 lutego - za drugie półrocze. (120) 7. Na wniosek Pełnomocnika wojewoda jest obowiązany udzielić informacji dotyczących wydanych decyzji, o których mowa w ust. 1-3, w zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia wniosku. (121) 8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o których mowa w ust. 6, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie sprawnego i terminowego przekazywania tych informacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa Art. 31. (122) 1. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej w stosunku do tego zakładu jest zwolniony z: 1) podatków, z zastrzeżeniem ust. 2, z tym że: a) z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego - na zasadach określonych w przepisach odrębnych, b) z podatku od czynności cywilnoprawnych - jeżeli czynność przez niego dokonana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu, 2) (123) opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym. 2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy: 1) podatku od gier, 2) podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, 3) cła, 4) podatków dochodowych, 5) podatku od środków transportowych. 3. Prowadzący zakład pracy chronionej przekazuje środki uzyskane: 1) z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, na: a) Fundusz - w wysokości 10%, b) zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w wysokości 90%, 2) z tytułu miesięcznego dofinansowania, o którym mowa w art. 26a ust. 5, na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. 4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności. (124) 5. Wykaz opłat o charakterze sankcyjnym, o których mowa w ust. 1 pkt 2, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, uwzględniając charakter opłat podlegających wyłączeniu. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa pisma urzędowe (125) Art. 32. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej może na wniosek otrzymać, dla tego zakładu, ze środków Funduszu: 1) dofinansowanie w wysokości do 50% oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych, pod warunkiem wykorzystania tych kredytów na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych, 2) zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych, w związku z koniecznością zmiany profilu produkcji, 3) jednorazową pożyczkę w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób niepełnosprawnych, 4) (126) (uchylony). 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, w tym terminy składania oraz rozpatrywania wniosków, o których mowa w ust. 1, sposób i tryb sporządzania informacji o wykorzystaniu środków, mając na względzie zapewnienie sprawności udzielanej pomocy. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (127) Art. 32a. Samorząd województwa, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą prowadzącym zakład pracy chronionej, ze środków Funduszu, udziela pracodawcy pomocy, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3. Art. 33. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej tworzy zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zwany dalej "funduszem rehabilitacji". (128) 2. Fundusz rehabilitacji tworzy się w szczególności: 1) ze środków, o których mowa w art. 26a ust. 5 pkt 2 oraz w art. 31 ust. 3 pkt 1 lit. b) i pkt 2, 2) z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami, 3) z wpływów z zapisów i darowizn, 4) z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku funduszu rehabilitacji, 5) (129) ze środków pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych ze środków funduszu, w części niezamortyzowanej. (130) 3. Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej jest obowiązany do: 1) prowadzenia ewidencji środków funduszu rehabilitacji, 2) prowadzenia rachunku bankowego środków tego funduszu, 3) przekazywania środków funduszu rehabilitacji na rachunek, o którym mowa w pkt 2, do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki uzyskano, 4) przeznaczania co najmniej 15% środków funduszu rehabilitacji na indywidualne programy rehabilitacji, 5) przeznaczania co najmniej 10% środków funduszu rehabilitacji na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników i byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu. 4. (131) Środki funduszu rehabilitacji, z zastrzeżeniem ust. 7c, przeznaczane są na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych środków. 4a. (132) W przypadku niezgodnego z ust. 4 przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, pracodawca jest obowiązany do dokonania: 1) zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji oraz 2) wpłaty w wysokości 30% tych środków na Fundusz w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło ujawnienie niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, w tym także niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3 lub ust. 7c. (133) 4b. Wpłata, o której mowa w ust. 4a pkt 2, nie obciąża funduszu rehabilitacji. 5. Pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej mogą gromadzić do 10% środków funduszu rehabilitacji na realizację wspólnych zadań zgodnych z ustawą. (134) 6. Kontrola prawidłowości realizacji przepisów ust. 1-4a wykonywana jest przez właściwe terenowo urzędy skarbowe. 7. (135) W razie likwidacji, upadłości albo wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej prowadzonego przez pracodawcę zakładu pracy chronionej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej niewykorzystane według stanu na dzień likwidacji, upadłości lub utraty statusu zakładu pracy chronionej środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznie wpłacie do Funduszu, z zastrzeżeniem ust. 7a i 7b. 7a. (136) Wpłacie do Funduszu podlega także kwota odpowiadająca kwocie wydatkowanej ze środków funduszu rehabilitacji na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych w związku z modernizacją zakładu, utworzeniem lub przystosowaniem stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, budową lub rozbudową bazy rehabilitacyjnej, wypoczynkowej i socjalnej oraz na zakup środków transportu - w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi, ustalonymi przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych na dzień zaistnienia okoliczności, o których mowa w ust. 7. 7b. (137) W przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej i osiągania wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25%, pracodawca zachowuje zakładowy fundusz rehabilitacji i niewykorzystane środki tego funduszu. (138) 7c. W przypadku zagrożenia utraty płynności finansowej pracodawca może, na okres przejściowy, nie dłuższy niż 12 miesięcy, przeznaczyć do 70% środków zakładowego funduszu rehabilitacji na spłatę zobowiązań w celu utrzymania zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych. (139) 7d. Wykorzystanie środków funduszu rehabilitacji na zasadach określonych w ust. 7c może nastąpić nie częściej niż raz na 5 lat. 8. Przepisu ust. 7 nie stosuje się w przypadku, gdy likwidacja zakładu następuje w związku z przejęciem zakładu przez inny zakład pracy chronionej lub w wyniku połączenia z takim zakładem, a nie wykorzystane środki funduszu podlegają przekazaniu w terminie do 3 miesięcy na fundusz rehabilitacji zakładu przejmującego zakład likwidowany. 9. Dysponentem funduszu rehabilitacji lub zakładowego funduszu aktywności jest pracodawca. 10. Prowadzący zakład pracy chronionej może udzielać, ze środków funduszu rehabilitacji, pomocy nie pracującym osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom tego zakładu, na cele związane z rehabilitacją leczniczą i społeczną. 11. (140) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów oraz ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje wydatków, szczegółowe zasady wykorzystania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz tryb ustalania zakładowego regulaminu wykorzystania tych środków, a także zasady tworzenia i finansowania indywidualnych programów rehabilitacji oraz udzielania pomocy niepracującym osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom zakładu pracy chronionej. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. tezy z piśmiennictwa Art. 33a. (141) Przepisy art. 33 stosuje się do pracodawców, o których mowa w art. 33 ust. 7b. Rozdział 7 Zadania i organizacja służb działających na rzecz osób niepełnosprawnych (142) Art. 34. 1. Wykonanie zadań wynikających z ustawy nadzoruje Pełnomocnik będący sekretarzem stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, jest wykonywany przez: 1) koordynację realizacji zadań wynikających z ustawy, 2) inicjowanie lub przeprowadzanie kontroli realizacji zadań wynikających z ustawy. 3. Koordynacja, o której mowa w ust. 2 pkt 1, polega na: 1) żądaniu od podmiotów informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych dotyczących realizowanych zadań określonych w ustawie, 2) organizowaniu szkoleń i konferencji, 3) udzielaniu informacji w sprawach z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych, 4) opracowywaniu standardów w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie, 5) realizacji zadań wynikających z programów rządowych, o których mowa w ust. 6 pkt 2, 6) realizacji działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier, utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie. 4. Inicjowanie kontroli, o której mowa w ust. 2 pkt 2, dotyczy: 1) działań na rzecz realizacji praw osób niepełnosprawnych, 2) realizacji zadań określonych w ustawie, 3) spełniania przez pracodawców warunków określonych w art. 28 ust. 1, art. 29, art. 30 ust. 2b i art. 33. 5. Pełnomocnik może przeprowadzić kontrolę w zakresie określonym w ust. 4. 6. Do zadań Pełnomocnika należy także: 1) opracowywanie oraz opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących zatrudnienia, rehabilitacji oraz warunków życia osób niepełnosprawnych, 2) opracowywanie projektów programów rządowych dotyczących rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych, 3) ustalanie założeń do rocznych planów rzeczowo-finansowych dotyczących realizacji zadań wynikających z ustawy, 4) inicjowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie, 5) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych. 7. Zadania wynikające z ustawy realizują organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego i Fundusz. 8. Pełnomocnika powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 9. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb kontroli prowadzonej przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy, z wyłączeniem organów sprawujących kontrolę na podstawie odrębnych przepisów oraz wzory informacji i sprawozdań, o których mowa w ust. 3 pkt 1, a także terminy ich przedstawiania, mając na względzie zapewnienie prawidłowego przeprowadzania kontroli. 10. Pełnomocnik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Pełnomocnika, które stanowi wyodrębnioną komórkę organizacyjną w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (143) Art. 35. 1. Do zadań samorządu województwa realizowanych w ramach ustawy należy: 1) opracowanie i realizacja wojewódzkich programów dotyczących wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych, (145) 2) (uchylony), 3) opracowywanie i przedstawianie Pełnomocnikowi informacji o prowadzonej działalności, 4) udzielanie pomocy zakładom pracy chronionej, zgodnie z art. 32a, (146) 5) dofinansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 27, poz. 2016), dotyczących obiektów służących rehabilitacji, w związku z potrzebami osób niepełnosprawnych, z wyjątkiem rozbiórki tych obiektów, 6) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej, 7) współpraca z organami administracji rządowej oraz powiatami i gminami w realizacji zadań wynikających z ustawy, 8) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych, 9) opiniowanie wniosku o wpis do rejestru, o którym mowa w art. 10d ust. 2. 2. Sejmik województwa w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1. (147) 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, zadania samorządu województwa, które mogą być dofinansowane ze środków Funduszu oraz warunki i tryb dofinansowywania robót budowlanych, o których mowa w ust. 1 pkt 5, mając na względzie potrzeby w zakresie realizacji zadań na rzecz osób niepełnosprawnych. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (144) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Art. 35a. (148) 1. Do zadań powiatu należy: opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych, powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie: a) rehabilitacji społecznej, b) rehabilitacji zawodowej i zatrudniania, c) przestrzegania praw osób niepełnosprawnych, współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowywaniu i realizacji programów, o których mowa w pkt 1, udostępnianie na potrzeby Pełnomocnika i samorządu województwa oraz przekazywanie właściwemu wojewodzie uchwalonych przez radę powiatu programów, o których mowa w pkt 1, oraz rocznej informacji z ich realizacji, podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności, opracowywanie i przedstawianie planów zadań i informacji z prowadzonej działalności oraz ich udostępnianie na potrzeby samorządu województwa, współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób, dofinansowanie: a) uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych, b) sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, c) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów, d) (150) likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych, (151) e) rehabilitacji dzieci i młodzieży, (149) (152) 8) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej, 9) pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie, 10) kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają specjalistycznego programu szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i społecznej, do specjalistycznego ośrodka szkoleniowo-rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej, 11) współpraca z organami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów, 12) doradztwo organizacyjno-prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne, 13) współpraca z właściwym terenowo inspektorem pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc pracy osób niepełnosprawnych. 2. Zadania, o których mowa w ust. 1: 1) w pkt 1 lit. a) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 4, 5, 7 i 8 - są realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie, 2) w pkt 1 lit. b) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 9-13 są realizowane przez powiatowe urzędy pracy. 3. (153) Rada powiatu w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1. (154) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje zadań, o których mowa w ust. 1, które mogą być finansowane ze środków Funduszu, uwzględniając w szczególności wymagania, jakie powinny spełniać podmioty ubiegające się o dofinansowanie tych zadań, a także tryb postępowania i zasady ich dofinansowania ze środków Funduszu. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. tezy z piśmiennictwa Art. 35b. (155) (skreślony). (156) Art. 35c. 1. Zarządy województw i zarządy powiatów przedstawiają Prezesowi Zarządu Funduszu sprawozdania rzeczowo finansowe o zadaniach zrealizowanych z otrzymanych z Funduszu środków. 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o zadaniach zrealizowanych ze środków Funduszu, o których mowa w ust. 1, uwzględniając w szczególności terminy i sposoby ich przedstawiania oraz wzór tego sprawozdania, a także zasady i sposoby rozliczeń finansowych samorządu z Funduszem w zakresie wykorzystania środków, w tym zwrotu niewykorzystanych środków. (157) (158) Art. 36. 1. Zadania w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej mogą być realizowane na zlecenie Funduszu przez jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe, w tym o charakterze lokalnym. (159) 1a. Zadania, o których mowa w ust. 1, mogą być realizowane ze środków Funduszu przez organizacje pozarządowe również na zlecenie samorządu województwa lub powiatu. (160) 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) rodzaje zadań określonych w ustawie, które mogą być zlecane organizacjom pozarządowym lub jednostkom samorządu terytorialnego, (161) 2) ogólne warunki i tryb zlecania zadań, o których mowa w pkt 1, oraz zasady ustalania i rozliczania dotacji ze środków Funduszu, 3) tryb dokonywania ocen oraz sprawowania nadzoru i kontroli realizacji zadań zleconych. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Rozdział 8 Szkolenie osób niepełnosprawnych Art. 37. Szkolenie osób niepełnosprawnych przekwalifikowania lub podwyższenia kwalifikacji. odbywa się w formach pozaszkolnych w celu nauki zawodu, Art. 38. 1. (162) Kierownik powiatowego urzędu pracy inicjuje i organizuje szkolenie dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych lub innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej, a w szczególności w razie: 1) braku kwalifikacji zawodowych, 2) konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego zatrudnienia, 3) utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie. 2. (163) Szkoleniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być objęte również osoby niepełnosprawne będące w okresie wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników. (164) Art. 38a. 1. Starosta przekazuje wojewodzie informacje o szkoleniach, zatrudnieniu i osobach niepełnosprawnych, o których mowa w art. 38. 2. Wojewoda, na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1, przesyła Pełnomocnikowi kwartalne informacje zbiorcze. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory i sposób przedstawiania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, mając na względzie zapewnienie prawidłowego planowania liczby i rodzaju szkoleń osób niepełnosprawnych oraz prawidłowego wykorzystania środków na ten cel. Art. 39. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może odbywać się: 1) w placówkach szkolących, (165) 2) w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych, zwanych dalej "specjalistycznymi ośrodkami", zapewniających warunki realizacji zadań określonych w ust. 3. (166) 2. Specjalistyczne ośrodki są tworzone i likwidowane przez marszałka województwa w porozumieniu z Pełnomocnikiem. Samorząd województwa może zlecać innym podmiotom zadania, o których mowa w ust. 3. 3. Do zadań specjalistycznego ośrodka należy: 1) prowadzenie szkolenia osób, które z powodu niepełnosprawności mają utrudniony lub uniemożliwiony dostęp do korzystania ze szkolenia w innych placówkach, 2) określanie psychofizycznej sprawności danej osoby w stosunku do wymagań różnych zawodów, 3) określanie, przez zastosowanie odpowiednich testów sprawności i prób praktycznych, uzdolnienia i możliwości rozwoju zdolności danej osoby, 4) zapewnienie uczestnikom szkolenia zakwaterowania, wyżywienia, pomocy dydaktycznej oraz opieki medycznej i usług rehabilitacyjnych. (167) 4. Koszty utworzenia, działalności oraz realizacji zadań specjalistycznego ośrodka powinny być pokrywane ze środków Funduszu. (168) 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób tworzenia, działania i finansowania specjalistycznych ośrodków, a także zlecania zadań, o których mowa w ust. 3, oraz tryb sprawowania nadzoru nad ich działalnością. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (169) Art. 40. 1. Kierownik powiatowego urzędu pracy kieruje osobę niepełnosprawną, o której mowa w art. 38, na szkolenie: 1) z własnej inicjatywy lub na podstawie orzeczenia właściwego organu, 2) wskazane przez tę osobę, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że szkolenie to zapewni uzyskanie pracy i spełniony jest przynajmniej jeden z warunków wymienionych w art. 38; koszt tego szkolenia nie może przekroczyć dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. 2. Koszty szkolenia obejmują w szczególności: 1) uprzednio uzgodnioną należność przysługującą jednostce szkolącej, 2) koszt ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków, 3) koszt zakwaterowania i wyżywienia w części albo w całości, 4) koszt przejazdu na szkolenie, w tym koszt przejazdu przewodnika lub opiekuna osoby zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, 5) koszt usług tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub osoby towarzyszącej osobie niepełnosprawnej ruchowo zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, 6) koszt niezbędnych badań lekarskich, psychologicznych, diagnostycznych i usług rehabilitacyjnych. 3. Szkolenie trwa nie dłużej niż 36 miesięcy. (170) 4. Koszty szkolenia są finansowane ze środków Funduszu. 5. Osoba niepełnosprawna, która nie ukończyła szkolenia z własnej winy, jest obowiązana do zwrotu jego kosztów, chyba że powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia. Art. 41. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane także przez pracodawcę. (171) 2. Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu do wysokości 75%, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudniane, zgodnie z kierunkiem szkolenia, na innych stanowiskach pracy przez okres co najmniej 24 miesięcy. (172) 3. Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. (173) 4. Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba niepełnosprawna po zakończeniu szkolenia nie będzie zatrudniana zgodnie z kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniana przez okres krótszy niż 24 miesiące, pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z odsetkami należnymi od dnia, w którym pracodawca przestał spełniać warunki określone w ust. 2. orzeczenia administracji Art. 41a. (174) 1. Placówki szkolące i specjalistyczne ośrodki oraz pracodawcy przeprowadzający szkolenia przesyłają samorządowi województwa półroczne informacje o przebiegu szkoleń. 2. Informacje, o których mowa w ust. 1, przekazuje się, na jego wniosek, kierownikowi powiatowego urzędu pracy, który skierował osobę niepełnosprawną na szkolenie. Rozdział 9 Krajowa Rada Konsultacyjna do Spraw Osób Niepełnosprawnych Art. 42. 1. Powołuje się Krajową Radę Konsultacyjną do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwaną dalej "Radą". 2. Rada jest organem doradczym Pełnomocnika stanowiącym forum współdziałania, na rzecz osób niepełnosprawnych, organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych. (175) 3. Do zakresu działania Rady należy przedstawianie Pełnomocnikowi: 1) propozycji przedsięwzięć zmierzających do integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem, 2) propozycji rozwiązań w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych, wynikających z faktu niepełnosprawności, 3) opinii do: a) projektu założeń polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, b) projektów aktów prawnych mających lub mogących mieć wpływ na sytuację osób niepełnosprawnych oraz sygnalizowanie odpowiednim organom potrzeby wydania lub zmiany przepisów w tym zakresie, c) sprawozdań z działalności Funduszu, d) projektów rządowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych oraz informacji o ich realizacji, e) materiałów przedstawionych przez Pełnomocnika, 4) rocznych informacji o działalności Rady. Art. 43. 1. Rada składa się z: 1) pięciu przedstawicieli organów administracji rządowej, (176) 2) pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, 3) (177) przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym: a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców, reprezentatywnej w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych", b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, c) ośmiu przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych. (178) 1a. W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel tej organizacji wchodzi w skład Rady. (179) 2. Członków Rady powołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego na wniosek uprawnionych organizacji. (180) 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady przed upływem kadencji: 1) na jego wniosek, 2) na wniosek reprezentowanego przez niego organu lub organizacji, 3) na wniosek Pełnomocnika po zasięgnięciu opinii organu lub organizacji, którą członek Rady reprezentuje. 4. Posiedzenia Rady zwoływane są przez jej przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał oraz w każdym czasie na wniosek Pełnomocnika lub co najmniej 5 członków Rady. 5. Kadencja Rady trwa 4 lata. Art. 44. (181) 1. Wydatki związane z obsługą Rady i wynagradzaniem jej członków są finansowane ze środków urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 2. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach Rady. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Koszty wynagrodzenia ponoszone przez pracodawcę są refundowane ze środków urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb działania Rady, uwzględniając jej organizację oraz wysokość wynagrodzenia członków za udział w posiedzeniach, mając na względzie zapewnienie sprawnego funkcjonowania Rady. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 44a. (182) 1. Przy marszałkach województw tworzy się wojewódzkie społeczne rady do spraw osób niepełnosprawnych, zwane dalej "wojewódzkimi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi. 2. Do zakresu działania wojewódzkich rad należy: 1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do: a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, b) realizacji praw osób niepełnosprawnych, 2) opiniowanie projektów wojewódzkich programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych, 3) ocena realizacji programów, 4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez sejmik województwa pod kątem ich skutków dla osób niepełnosprawnych. Art. 44b. (183) 1. Przy starostach tworzy się powiatowe społeczne rady do spraw osób niepełnosprawnych, zwane dalej "powiatowymi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi. 2. Do zakresu działania powiatowych rad należy: 1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do: a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, b) realizacji praw osób niepełnosprawnych, 2) opiniowanie projektów powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych, 3) ocena realizacji programów, 4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez radę powiatu pod kątem ich skutków dla osób niepełnosprawnych. Art. 44c. (184) 1. Wojewódzkie rady składają się z 7 osób powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie województwa organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli wojewody i jednostek samorządu terytorialnego (powiatów i gmin). 2. Powiatowe rady składają się z 5 osób, powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie danego powiatu organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego (powiatów i gmin). 3. Członków wojewódzkich rad powołuje i odwołuje marszałek województwa, a członków powiatowych rad - starosta, spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje i organy, o których mowa odpowiednio w ust. 1 i 2. 4. Rady, o których mowa w ust. 1 i 2, wybierają przewodniczącego spośród swoich członków. 5. Członek rady może zostać odwołany: 1) na swój wniosek, 2) na wniosek organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę, 3) na wniosek marszałka lub starosty, po zasięgnięciu opinii organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę. 6. Kadencja rad trwa 4 lata. 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, organizację oraz tryb działania wojewódzkich i powiatowych rad, w tym sposób powoływania i odwoływania członków rad oraz częstotliwość posiedzeń, mając na względzie zapewnienie właściwego wykonywania zadań przez te rady. 8. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach rady. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. 9. Na wniosek członków rad zamieszkałych poza miejscem obrad rady mogą być finansowane, odpowiednio z budżetu samorządu województwa i powiatu, koszty ich przejazdów publicznymi środkami komunikacji, na zasadach określonych w przepisach dotyczących zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Rozdział 10 Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Art. 45. (185) 1. Fundusz jest państwowym funduszem celowym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014, z późn. zm.). 2. Fundusz posiada osobowość prawną. 3. Fundusz stosuje zasady rachunkowości określone dla podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694). 3a. Przy rozpatrywaniu i rozstrzyganiu spraw przez Fundusz, w zakresie nieuregulowanym w odrębnych przepisach, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. 4. (186) Nadzór nad Funduszem sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, który na wniosek Prezesa Zarządu Funduszu, po uzyskaniu pozytywnej opinii Pełnomocnika, zatwierdza statut określający organizację, szczegółowe zasady i tryb działania Funduszu, w tym jego organów. Art. 46. Przychodami Funduszu są: wpłaty pracodawców, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 24 ust. 2 oraz art. 31 ust. 3 pkt 1, dotacje z budżetu państwa oraz inne dotacje i subwencje, spadki, zapisy i darowizny, dobrowolne wpłaty pracodawców, dochody z oprocentowania pożyczek, dyskonto od zakupionych bonów skarbowych, odsetki od obligacji emitowanych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski oraz lokat terminowych, 6) dochody z działalności gospodarczej, (187) 7) wpłaty, o których mowa w art. 26 ust. 4 oraz w art. 41 ust. 4, a także spłaty pożyczek, o których mowa w art. 12, wraz z oprocentowaniem, 8) dywidendy, 8a)(188) odsetki od środków, o których mowa w art. 48 ust. 1, 9) inne wpłaty. 1) 2) 3) 4) 5) (189) 1. Fundusz otrzymuje dotacje celowe z budżetu państwa: Art. 46a. 1) na zadanie, o którym mowa w art. 26a - w wysokości zapewniającej jego realizację, 2) na zadanie, o którym mowa w art. 47 ust. 2 - w wysokości 50% utraconych dochodów gmin z tytułu zastosowania zwolnień ustawowych, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1. 2. Kwoty dotacji, o których mowa w ust. 1, ustala się i rozlicza zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa. 3. Dotacje, o których mowa w ust. 1, są przekazywane na zasadach określonych w odrębnych przepisach przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonywanie zadania. Art. 47. 1. (190) Środki Funduszu, w wysokości do 30 % wydatków, przeznacza się na: 1) realizację działań wyrównujących różnice między regionami, w szczególności w jednostkach samorządu terytorialnego, na terenie których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy bezrobocia w kraju lub nie utworzono warsztatu terapii zajęciowej albo zakładu aktywności zawodowej, 2) realizację programów wspieranych ze środków pomocowych Unii Europejskiej na rzecz osób niepełnosprawnych przewidzianych do wdrożenia w danym roku, 3) dofinansowanie zadań wynikających z programów rządowych, w tym ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, 4) zadania inne niż wymienione w ustawie: a) programy zatwierdzone przez Radę Nadzorczą, służące rehabilitacji społecznej i zawodowej, w szczególności adresowane do osób niepełnosprawnych, w tym dzieci niepełnosprawnych, b) finansowanie w części lub całości badań, ekspertyz i analiz dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej. (191) 1a. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, Fundusz może udzielać dotacji, pożyczek oraz finansować odsetki od kredytów udzielonych projektodawcom na realizację programów. Warunki korzystania z tych form pomocy będą określać umowy zawarte przez Fundusz z realizatorami programów. (192) 2. Środki Funduszu przeznacza się również na zrekompensowanie gminom dochodów utraconych na skutek zastosowania ustawowych zwolnień, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1, w wysokości utraconych dochodów. (193) 3. Czasowo wolne środki Funduszu, z wyłączeniem dotacji, o których mowa w art. 46a ust. 1, mogą być lokowane: 1) w bonach skarbowych i obligacjach emitowanych przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski, 2) na lokatach terminowych w Narodowym Banku Polskim i Banku Gospodarstwa Krajowego. 4. Działalność Funduszu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz podatkiem od towarów i usług. 5. Darowizna dokonywana ze środków Funduszu na rzecz osoby niepełnosprawnej w celach wynikających z ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. 6. (194) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Finansów, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarowania środkami Funduszu w tym sposób umarzania zobowiązań, do których nie mają zastosowania przepisy odrębne mające na względzie prawidłowe gospodarowanie środkami Funduszu. (195) 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady obliczania i tryb przekazywania gminom dotacji celowej, o której mowa w ust. 2, z uwzględnieniem wniosków gmin, zawierających dane o rocznych skutkach zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1, mając na względzie zrekompensowanie gminom utraconych dochodów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów (196) (197) Art. 48. 1. Środki Funduszu są przekazywane przez Prezesa Zarządu tego Funduszu: 1) samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań, na wyodrębniony rachunek bankowy - według algorytmu, 2) podmiotom realizującym zadania zlecone przez Fundusz lub inne zadania wynikające z ustawy - na podstawie zawartych z nimi umów. (198) 1a. (uchylony). (199) 2. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, algorytm, o którym mowa w ust. 1, a także sposób zasady ustalania maksymalnych wysokości kwot zobowiązań przypadających do wypłaty na dany rok. Projekt algorytmu podlega opiniowaniu przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. (200) 3. Algorytm, o którym mowa w ust. 1, powinien uwzględniać w szczególności liczbę mieszkańców, liczbę osób niepełnosprawnych i liczbę uczestników funkcjonujących warsztatów terapii zajęciowej w powiecie oraz kwotę przewidzianą w planie finansowym Funduszu na dany rok na realizację przez samorządy zadań, kwotę zobowiązań finansowanych ze środków Funduszu z tytułu realizacji umów zawartych do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, dla którego jest obliczana wysokość środków. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów (201) Art. 49. 1. Do wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 31 ust. 3 pkt 1 i art. 33 ust. 4a, 7 i 7a, stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem art. 49a i 49b, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 i Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062 oraz z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 i Nr 116, poz. 1216), zwanej dalej "Ordynacją podatkową", z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu. 2. (202) Pracodawcy dokonują wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi Funduszu deklaracje miesięczne i roczne poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego według wzoru ustalonego, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (203) 3. Do egzekucji wpłat, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z tym że tytuł wykonawczy wystawia Prezes Zarządu Funduszu. 4. (204) Od decyzji Prezesa Zarządu Funduszu dotyczących wpłat, o których mowa w ust. 1, pracodawcy przysługuje odwołanie do Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (205) 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego i Prezes Zarządu Funduszu mogą wydawać decyzje, o których mowa w art. 48 lub art. 67 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.), z zastrzeżeniem dopełnienia warunku dokonania wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminach określonych decyzją. (206) 6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw łączności, może, w drodze rozporządzenia, określić wzór formularza wpłaty gotówkowej oraz polecenia przelewu, mając na względzie ustalenie tożsamości wpłacającego oraz tytuł zobowiązania. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów Art. 49a. (207) 1. Prezes Zarządu Funduszu ma prawo występowania z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości dłużnika zalegającego z opłatą z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1. 2. Wystawione przez Prezesa Zarządu Funduszu dokumenty stwierdzające istnienie należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, oraz ich wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Jeżeli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych dokumentów do zbioru dokumentów. (208) 3. Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane hipoteką przymusową na wszystkich nieruchomościach dłużnika. Podstawą ustanowienia hipoteki jest doręczona decyzja określająca wysokość należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1. (209) 4. Do hipoteki, o której mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące hipoteki przymusowej. Art. 49b. (210) 1. Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane ustawowym prawem zastawu na ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika. 2. Do zastawu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące zastawów skarbowych. 3. Zastaw, o którym mowa w ust. 1, wpisuje się do rejestru zastawów skarbowych prowadzonego na podstawie art. 43 Ordynacji podatkowej. 4. Wypis z rejestru zastawów, o którym mowa w art. 46 § 1 Ordynacji podatkowej, wydawany jest na wniosek Prezesa Zarządu Funduszu nieodpłatnie. (211) Art. 49c. Fundusz jest uprawniony do nieodpłatnego korzystania z danych zgromadzonych: 1) w Krajowej Ewidencji Podatników, 2) w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON) prowadzonym przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, 3) przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, 4) w Centralnej Bazie RCIPESEL. (212) Art. 49d. 1. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany składać Pełnomocnikowi półroczne informacje o pracodawcach zwolnionych z wpłat na Fundusz lub zobowiązanych do tych wpłat, w terminach: 1) do dnia 15 sierpnia - za pierwsze półrocze, 2) do dnia 15 lutego - za drugie półrocze roku poprzedniego. 2. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany udzielać, na wniosek Pełnomocnika, informacji o pracodawcach obowiązanych do składania informacji, o których mowa w art. 21 ust. 2f, lub deklaracji, o których mowa w art. 49 ust. 2, w zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia wniosku. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory informacji, o których mowa w ust. 1, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie prawidłowego przepływu informacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 50. 1. Organami Funduszu są Rada Nadzorcza i Zarząd. 2. Rada Nadzorcza składa się z: 1) Prezesa Rady Nadzorczej, którym jest Pełnomocnik, 1a) 2) (213) przedstawiciela ministra właściwego do spraw finansów publicznych, przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym: a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, c) dwóch przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych. (215) 2a. W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel tej organizacji wchodzi w skład Rady. (216) 3. Członków Rady Nadzorczej powołuje na wniosek Pełnomocnika, a w przypadku przedstawicieli, o których mowa w ust. 2 pkt 2, na wniosek uprawnionych organizacji, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. (217) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady Nadzorczej przed upływem kadencji: 1) na jego wniosek, 2) (218) na wniosek reprezentowanego podmiotu, 3) (219) na wniosek Pełnomocnika, zaopiniowany przez reprezentowany podmiot. 5. Kadencja Rady Nadzorczej trwa 2 lata. 6. Do zadań Rady Nadzorczej należy w szczególności: 1) zatwierdzanie planów działalności i projektu planu finansowego Funduszu, (220) 2) opiniowanie kryteriów wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków Funduszu, zgodnie z kierunkowymi założeniami polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, określonymi przez Pełnomocnika, 3) zatwierdzanie wniosków Zarządu w sprawach zaciągania przez Fundusz pożyczek, (221) 4) (uchylony), 5) (222) opiniowanie wniosków w sprawie powołania i odwołania każdego z zastępców Prezesa Zarządu, 6) dokonywanie kontroli i oceny działalności Zarządu, 7) zatwierdzanie rocznych sprawozdań Funduszu, (223) 8) składanie Ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, w terminie do dnia 15 marca każdego roku, sprawozdań z działalności Funduszu. 7. Obsługę Rady Nadzorczej sprawuje Biuro Funduszu. (224) 8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb powoływania oraz odwoływania członków Rady Nadzorczej, a także szczegółowe zasady działania Rady Nadzorczej i szkolenia jej członków oraz wysokość ich wynagrodzenia za udział w posiedzeniach Rady. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (214) (225) Art. 51. 1. W skład Zarządu Funduszu wchodzą Prezes Zarządu Funduszu, zwany dalej "Prezesem", i jego dwaj zastępcy. Prezesa wyłonionego w drodze konkursu powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Kadencja Prezesa trwa 5 lat, licząc od dnia powołania. Prezes pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy. (226) 1a. W skład komisji konkursowej, o której mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych (Dz. U. Nr 163, poz. 1362), wchodzi przedstawiciel Rady Nadzorczej. (227) 2. Zastępców Prezesa, na wniosek Prezesa zaopiniowany przez Radę Nadzorczą, powołuje i odwołuje Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. 3. Do zadań Zarządu należy w szczególności: 1) opracowywanie projektów planów działalności Funduszu i projektu planu finansowego, 2) dokonywanie wyboru przedsięwzięć do finansowania ze środków Funduszu, 3) gospodarowanie środkami Funduszu, 4) opracowywanie szczegółowych zasad finansowania realizacji zadań, o których mowa w ustawie, 5) podejmowanie decyzji w sprawie odraczania terminu spłat i umarzania pożyczek, 6) sprawowanie kontroli nad wykorzystaniem środków Funduszu przekazywanych na realizację zadań określonych ustawą, (228) 7) (skreślony), (229) 8) (skreślony), 9) współpraca z organizacjami pozarządowymi, 10) składanie Radzie Nadzorczej sprawozdań z działalności Funduszu. (230) 3a. Zarząd Funduszu uzgadnia z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego projekty planów działalności Funduszu i projekt planu finansowego, o których mowa w ust. 3 pkt 1, w trybie określonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz. U. Nr 48, poz. 550). (231) 3b. Zadania Zarządu, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 4, nie dotyczą środków, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1. (232) 3c. Zarząd Funduszu może żądać niezwłocznego zwrotu całości lub części środków do Funduszu lub zawiesić wypłatę dalszych kwot, jeżeli w ciągu roku budżetowego, w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6, stwierdzi nieprawidłowości polegające na wykorzystaniu przekazanych środków z Funduszu niezgodnie z ich przeznaczeniem. (233) 3d. Do oceny prawidłowości wykorzystania środków Funduszu stosuje się przepisy o finansach publicznych. 3e. (234) Zarząd Funduszu może dokonać podziału środków nieprzekazanych lub zwróconych, o których mowa w ust. 3c, po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Nadzorczej Funduszu i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (235) 3f. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i zasady sprawowania przez Fundusz kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6. 4. Zarząd udostępnia Radzie Nadzorczej, na jej żądanie, dokumenty i materiały dotyczące działalności Funduszu. 5. Obsługę Zarządu sprawuje Biuro Funduszu. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 52. 1. Zarząd Funduszu może tworzyć i znosić oddziały Funduszu oraz określa zakres i obszar ich działania. 2. Dyrektora oddziału powołuje i odwołuje Prezes Zarządu. Art. 53. 1. Prezes Zarządu reprezentuje Fundusz na zewnątrz. 2. Prezes może powoływać pełnomocników Zarządu, ustalając granice ich umocowania. 3. Do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych Funduszu są upoważnieni: 1) Prezes lub każdy z jego zastępców samodzielnie, 2) dwaj pełnomocnicy działający łącznie. 4. Prezes wykonuje za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników Funduszu. (236) Art. 53a. 1. Nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w biurze Funduszu jest otwarty i konkurencyjny. 2. Ogłoszenie o naborze zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565), oraz w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony nabór. Art. 53b. (237) Informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią informację publiczną w zakresie objętym wymaganiami określonymi w ogłoszeniu o naborze. (238) Art. 53c. Termin do składania dokumentów, określony w ogłoszeniu o naborze, nie może być krótszy niż 14 dni od dnia opublikowania tego ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej. Art. 53d. (239) 1. Po upływie terminu do składania dokumentów określonego w ogłoszeniu o naborze niezwłocznie upowszechnia się listę kandydatów, którzy spełniają wymagania formalne określone w ogłoszeniu o naborze, przez umieszczenie jej w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony nabór, a także przez opublikowanie jej w Biuletynie Informacji Publicznej. 2. Lista, o której mowa w ust. 1, zawiera imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Art. 53e. (240) 1. Sporządza się protokół przeprowadzonego naboru kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w Funduszu. 2. Protokół zawiera w szczególności: 1) określenie stanowiska pracy, na które był prowadzony nabór, liczbę kandydatów oraz imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 5 najlepszych kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich wymagań określonych w ogłoszeniu o naborze, 2) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru, 3) uzasadnienie dokonanego wyboru. (241) Art. 53f. 1. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w terminie 14 dni od dnia zatrudnienia wybranego kandydata albo zakończenia naboru, w przypadku gdy w jego wyniku nie doszło do zatrudnienia żadnego kandydata. 2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera: 1) nazwę i adres urzędu, 2) określenie stanowiska pracy, 3) imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, 4) uzasadnienie dokonanego wyboru kandydata albo uzasadnienie niezatrudnienia żadnego kandydata. 3. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w Biuletynie Informacji Publicznej i w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której był prowadzony nabór. Art. 53g. (242) Jeżeli stosunek pracy osoby wyłonionej w drodze naboru ustał w ciągu 3 miesięcy od dnia nawiązania stosunku pracy, można zatrudnić na tym samym stanowisku kolejną osobę spośród najlepszych kandydatów wymienionych w protokole tego naboru. Przepisy art. 53f stosuje się odpowiednio. Art. 54. Ze środków Funduszu pokrywane są: 1) koszty jego działalności, (243) 2) (uchylony), 3) (244) koszty obsługi zadań realizowanych przez samorządy powiatowe i wojewódzkie w wysokości faktycznie poniesionej, nie więcej niż 2,5% środków wykorzystanych na realizację zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1. Art. 55. (245) (uchylony). (246) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego składa Radzie Ministrów corocznie informację o Art. 56. działalności Funduszu. Rozdział 11 Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Art. 57. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 126, poz. 626, z 1995 r. Nr 5, poz. 25 i Nr 133, poz. 654, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 87, poz. 395, Nr 137, poz. 638, Nr 147, poz. 686 i Nr 156, poz. 776 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 30, poz. 164, Nr 71, poz. 449, Nr 85, poz. 538, Nr 96, poz. 592 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 21 w ust. 1 w pkt 35 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,"; 2) w art. 23 w ust. 1 pkt 29 otrzymuje brzmienie: "29) wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776); 3) w art. 38 w ust. 2 po wyrazach "zakładami pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakładami aktywności zawodowej". Art. 58. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 1, poz. 2, Nr 43, poz. 163, Nr 80, poz. 368, Nr 87, poz. 406, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 86, poz. 433, Nr 96, poz. 478, Nr 133, poz. 654 i Nr 142, poz. 704, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 34, poz. 146, Nr 90, poz. 405, Nr 137, poz. 639 i Nr 147, poz. 686 oraz z 1997 r. Nr 9, poz. 44, Nr 28, poz. 153, Nr 79, poz. 484, Nr 96, poz. 592, Nr 107, poz. 685, Nr 118, poz. 754 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 16 w ust. 1 pkt 36 otrzymuje brzmienie: "36) wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776)"; 2) w art. 17 w ust. 1 w pkt 10 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,". Art. 59. W ustawie z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127 i Nr 129, poz. 599, z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r. Nr 44, poz. 231, Nr 142, poz. 702 i 703, z 1996 r. Nr 137, poz. 640 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 722) po art. 14 dodaje się art. 14a w brzmieniu: "Art. 14a. 1. Zwalnia się prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej od wpłat do urzędu skarbowego należności w zakresie działalności tego zakładu, z tytułu podatku od towarów i usług, stanowiącej różnicę między podatkiem należnym a naliczonym, w rozumieniu art. 19 ust. 1 i 2, z zastrzeżeniem ust. 3. 2. Przez prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej rozumie się podmiot spełniający warunki określone w art. 28 i 29 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776). 3. Jeżeli kwota zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, jest wyższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby osób niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej lub zakładzie aktywności zawodowej w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz trzykrotności najniższego wynagrodzenia, różnica podlega przekazaniu na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, o którym mowa w ustawie wymienionej w ust. 2, w terminach przewidzianych dla rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług. 4. Przez najniższe wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, rozumie się najniższe wynagrodzenie pracowników ogłoszone przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie Kodeksu pracy. Do wyliczeń przyjmuje się najniższe wynagrodzenie obowiązujące w kwartale poprzedzającym miesiąc obliczeniowy. 5. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania: 1) w przypadku gdy prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej nie przekazał różnicy, o której mowa w ust. 3, na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 2) w stosunku do tej części różnicy między podatkiem należnym a naliczonym, która odpowiada kwocie sankcji określonych w art. 27 ust. 5, 6 i 8, 3) do kwot podatku, o których mowa w art. 28 i art. 29 ust. 2 i art. 33, 4) w przypadku gdy organ podatkowy określił obrót prowadzonego zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej na podstawie art. 17 ust. 1. 6. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym." Art. 60. W ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 87, poz. 435, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i z 1997 r. Nr 28, poz. 153) w art. 17 w ust. 3 po wyrazach "zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej". Art. 61. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128, Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz. 255, Nr 63, poz. 403, Nr 93, poz. 569, Nr 107, poz. 692 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 5 w ust. 1 w pkt 9 wyrazy "o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami "o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych"; 2) w art. 54 po wyrazach "Zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej". Art. 62. 1. Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy. 2. Orzeczenie o zaliczeniu do: 1) I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2) II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3) III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. 3. Osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym że: 1) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2) pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Art. 63. Osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 62, które przed dniem wejścia w życie ustawy nabyły prawo do świadczeń lub ulg na podstawie odrębnych przepisów, zachowują dotychczasowe uprawnienia. orzeczenia sądów Art. 64. (247) (skreślony). Art. 65. (248) (skreślony). Art. 66. W sprawach nie unormowanych przepisami ustawy stosuje się Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks cywilny oraz Kodeks pracy. orzeczenia sądów Art. 67. Sprawy, które zostały wszczęte, a nie zakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, podlegają rozpoznaniu według przepisów tej ustawy. Art. 68. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, zachowują moc dotychczasowe przepisy wykonawcze, jeżeli nie są sprzeczne z ustawą. (249) Art. 68a. W 1998 roku: 1) obniżenie wpłat, o którym mowa w art. 22, oraz ulga w podatku dochodowym, o której mowa w art. 24 ust. 1, przysługują zakładowi pracy, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 123, poz. 776), 2) składka na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1, dotyczy osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, zatrudnionych przez pracodawcę zatrudniającego mniej niż 50 pracowników, bez przeliczania na pełny wymiar zatrudnienia, 3) z wpłat, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, zwolnione są państwowe i gminne jednostki organizacyjne będące jednostkami, zakładami budżetowymi lub gospodarstwami pomocniczymi, 4) wpłaty, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, są przychodami Funduszu i mają do nich zastosowanie przepisy art. 49. (250) Art. 68b. W 2004 r. i 2005 r. zadanie, o którym mowa w art. 26a, może zostać sfinansowane ze środków Funduszu, poza dotacją celową z budżetu państwa, do wysokości 45 % środków zapewniających jego realizację. Art. 68c. (251) 1. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów: 1) działalności, w tym wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu terapii zajęciowej, wynosi: a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów, b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów, c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów; 2) tworzenia warsztatu terapii zajęciowej wynosi w 2005 r. i latach następnych - 70 % tych kosztów. 2. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów: 1) działania zakładów aktywności zawodowej wynosi: a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów, b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów, c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów, 2) utworzenia zakładów aktywności zawodowej wynosi: a) w 2007 r. - 85 % tych kosztów, b) w 2008 r. - 75 % tych kosztów, c) w 2009 r. i w latach następnych - 65 % tych kosztów. Art. 69. Traci moc ustawa z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577 oraz z 1996 r. Nr 100, poz. 461), z tym że: 1) art. 4 obowiązuje do dnia 31 grudnia 1998 r., 2) art. 19 obowiązuje do dnia 30 czerwca 1998 r. Art. 70. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., z tym że: 1) art. 6 ust. 7 wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 września 1997 r., 2) art. 21 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. 3) art. 31 ust. 1 pkt 2 oraz art. 59 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia. ________ 1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000). Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.(252 Gabriela Hadyk PORADNIK PRACODAWCY OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ © Wszystkie prawa zastrzeżone Redakcja, skład, korekta: Gabriela Hadyk Druk: PPHU DRUKPOL s.j. ul. Kochanowskiego 27 42-600 Tarnowskie Góry Szanowny Pracodawco! Oddajemy w Twoje ręce poradnik, który w praktyczny sposób wyjaśnia zagadnienia związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, w tym uprawnienia i obowiązki pracodawców i pracowników niepełnosprawnych, wpłatami na PFRON, zasadami dofinansowania zwrotu kosztów dla pracodawców, zakładami pracy chronionej i aktywnością zawodową, oraz wykaz przydatnych adresów i ustaw. Piszemy tez o niepełnosprawnych w Unii Europejskiej. Poradnik ten powstał, aby pomóc przełamać Twoje bariery, które ograniczają osoby niepełnosprawne w dostępie do pracy, równości w wynagradzaniu, w określaniu zdolności i kompetencji, w promowaniu i szkoleniach. Chodzi także o równość w zakresie uznawania kwalifikacji, doświadczenia i możliwości rozwoju niepełnosprawnych. Osiągniecie takiej równości jest wyzwaniem dla nas wszystkich. Zapraszamy do lektury. „Być pelnosprawnym to tak naprawdę żadna (nasza) zasługa, to dar, który każdemu z nas, o każdym czasie może być odebrany. Pozwólmy więc niepełnosprawnym i członkom ich rodzin, w jak najbardziej naturalny sposób, włączyć się w nasze życie. Chcielibyśmy dać im pewność, że jesteśmy jednością." Richard von Weizeckek . Prawdziwą niezależność można osiągnąć wyłącznie poprzez rozwijanie umiejętności niezbędnych do konkurowania z innymi. Rozwijanie umiejętności związanych z pracą należy do naszych obowiązków Paulo Coelho na forum niepełnosprawnych Dlaczego warto zatrudnić osobę niepełnosprawną? Kiedy niepełnosprawny człowiek zwróci się do Ciebie z podaniem o pracę, albo któryś z Twoich pracowników zaczyna mieć kłopoty ze zdrowiem, możesz pomyśleć: „Tylko tego mi brakowało”. Możesz uznać, że najlepiej byłoby zatrudnić kogoś pełnosprawnego, a tracącego zdrowie pracownika wysłać na rentę. Takie podejście jest błędne. Warto zatrzymać się na chwilę i przyjrzeć uważnie własnym reakcjom. Za parę lat tym człowiekiem po drugiej stronie biurka możesz być Ty sam lub ktoś z Twoich bliskich. Prawa człowieka i pojęcie równych szans dla wszystkich powinny być nam bliskie w każdej sytuacji. Niepełnosprawni tak samo jak wszyscy ludzie chcą pracować i aktywnie brać udział we wszystkim, co dostępne jest pełnosprawnym. Niepełnosprawność ogranicza aktywność zawodową, jednak nie z winy tego, że ktoś jest mniej czy więcej niepełnosprawny. Ograniczają ją ludzie, którzy traktują potrzeby takich osób bardzo powierzchownie. Bo przecież niepełnosprawność niesie ze sobą wiele problemów, ale też wiele niebezpiecznych przekonań.Jednym z nich jest przekonanie o tym, że niepełnosprawni nie mogą (czy nie powinni) pracować. Dlaczego tak jest, choć wiemy jak bardzo chcą pracować, by być samodzielnym i niezależnym? Tej niezależności nie gwarantują przecież renty inwalidzkie; zresztą wielu nie ma nawet żadnych świadczeń i żyje tylko dzięki pomocy rodziny lub opieki społecznej. Taką sytuację można zmienić, bowiem niepełnosprawność nie jest chorobą. Wielu z nich może i powinno pracować. Wszak pod warunkiem, że wpierw będą wiedzieli co chcą robić i pod warunkiem, że znajdą pracę. W Polsce pracuje tylko co szósta osoba niepełnosprawna, tymczasem w "starej" Unii Europejskiej pracuje co drugi niepełnosprawny. Fakt, że bardzo mało osób niepełnosprawnych pracuje zawodowo, znajduje swoje potwierdzenie także w sektorze pozarządowym. W 2004 r. tylko co trzecia organizacja społeczna zatrudniała płatny personel, a tylko 1,6% wszystkich organizacji zatrudniało niepełnosprawnych, korzystając z dofinansowania. Czy tak musi być? Praca jest dla wielu Polaków dobrem trudno dostępnym. Można więc powiedzieć, że poświęcanie większej uwagi kilku lub jednej grupie, która ma problemy z wejściem na otwarty rynek pracy jest niesprawiedliwe, bo działa na niekorzyść innych, też mających trudności z podjęciem i utrzymaniem zatrudnienia. Zresztą na rynek pracy ma także wpływ sytuacja ekonomiczna w kraju i duże bezrobocie, które na pewno nie ułatwia wchodzenia na ten rynek grupom społecznie słabszym. I nie chodzi przy tym o to, że każdy niepełnosprawny musi osiągnąć sukces zawodowy. Chodzi o stworzenie możliwości prowadzenia normalnego życia – patrząc z punktu widzenia niepełnosprawnych, i normalnego, czyli pełnoprawnego, w pełni odpowiedzialnego za siebie, wolnego obywatela wolnego kraju – patrząc z punktu widzenia państwa. Bogatych – w porównaniu np. z nami – krajów Unii nie stać na „wyrzucanie” pieniędzy w bezzwrotną – a więc nieefektywną – pomoc socjalną. Stąd różne programy i metody, których efektem ma być uaktywnienie niepełnosprawnych. Niepełnosprawni ciągle są postrzegani jako osoby mało kompetentne, słabo wykształcone. Może i Ty boisz się zatrudniania takich osób, myśląc, że sobie nie poradzą z tym, czy innym zadaniem. Ale przecież nie ma żadnej różnicy między osobą siedzącą przy biurku na krześle, a korzystającą przy tym biurku z własnego wózka! Poza tym, być może, boisz się zatrudnić osoby niepełnosprawne, bo wiesz, że nie mogą one pracować dłużej niż siedem godzin, mają więcej przerw w pracy i urlopu? Jednak pracodawca na tym nie traci, bo ma możliwość refundacji. Być może obawiasz się, że pracownika niepełnosprawnego trzeba traktować tak samo jak osobę sprawną, że trzeba im zlecać odpowiedzialne zadania nie znając możliwości ich egzekwowania i wykonania? Jednak jest wiele prac, które nawet przy tych ograniczeniach formalnych, mogą wykonywać niepełnosprawni, tym bardziej, że miejsce pracy można zaadaptować, koszty czego pokryje PFRON. Np. niewidomi doskonale sobie radzą w pracy z komputerem, jeśli ten zaopatrzy się w syntezator mowy. W każdym człowieku tkwią jakieś zdolności i umiejętności. Tylko trzeba je umieć znaleźć i rozwinąć... Osoby niepełnosprawne nie stanowią jednorodnej grupy. Mogą być niepełnosprawne pod względem fizycznym, sensorycznym, intelektualnym lub psychicznym. Mogą być niepełnosprawne od urodzenia lub też mogły nabyć niepełnosprawność w dzieciństwie, we wczesnej młodości lub w późniejszych latach, w okresie nauki lub w trakcie zatrudnienia. Ich niepełnosprawność może nieznacznie wpływać na zdolność do pracy i uczestnictwo w życiu społecznym lub może mieć poważny wpływ, wymagając znacznego wsparcia i pomocy. Na całym świecie osoby niepełnosprawne uczestniczą i wnoszą swój wkład do światowego rynku pracy na wszystkich szczeblach. Jednak wiele osób niepełnosprawnych, które chcą pracować, wciąż nie ma takich możliwości z powodu różnorodnych barier. A przecież coraz bardziej staje się oczywiste, że osoby takie nie tylko mogą wnosić cenny wkład do gospodarki krajowej, ale że ich zatrudnienie obniża również koszty świadczeń z tytułu niepełnosprawności i może zmniejszyć ubóstwo. Za zatrudnianiem osób niepełnosprawnych przemawiają ewidentne korzyści, ponieważ osoby te są często wykwalifikowane do wykonywania określonej pracy. Pracodawcy mogą również zyskiwać poprzez zwiększanie liczby użytecznych pracowników zatrudniając w dalszym ciągu tych, którzy stali się niepełnosprawni w trakcie zatrudnienia, z uwagi na ich cenne umiejętności zdobyte podczas pracy i szkolenia związanego z wykonywaną pracą. Jakie obecnie preferuje się sposoby zatrudnienia osób niepełnosprawnych? Zgodnie z tendencjami, szczególnie od czasu wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej, coraz bardziej podkreśla się, że osoba niepełnosprawna powinna mieć szansę podjęcia pracy na rynku otwartym. Oczywiście zatrudnienie chronione też powinno istnieć, ale nie powinno to być miejsce docelowe dla wszystkich osób niepełnosprawnych. Także tzw. praca wspomagana (polegająca m.in. na tym, że przeszkolony doradca/trener pomaga indywidualnie, na każdym etapie, osobie niepełnosprawnej w podjęciu pracy) nie zastąpi powrotu niepełnosprawnych na otwarty rynek. Praca na otwartym rynku jest najlepszą formą pracy dla każdego pracownika - jest w stanie dać mu atrakcyjniejsze warunki zatrudnienia (wyższe zarobki, większy wybór stanowisk pracy, miejsce jej wykonywania, możliwość awansu), pełną integrację z całym społeczeństwem, bogatsze kontakty, większą satysfakcję zawodową kraju. Dla państwa wspieranie tego typu zatrudnienia jest tańsze, a przede wszystkim efektywniejsze – każdy zainwestowany w ten sposób „grosz” (czy też eurocent) przynosi dużo lepsze i większe efekty. Jeśli więc czasem myślisz o zatrudnieniu osoby niepełnosprawnej, ale boisz się tę myśl wprowadzić w czyn, nie obawiaj się. Dla pracodawcy to możliwość kształtowania społeczności pracowników, zwiększenie zatrudnienia przy pomocy finansowej z zewnątrz, a także budowanie społecznego wizerunku firmy. A więc zanim kogoś skreślisz z listy potencjalnych pracowników, upewnij się czy nie warto by się nad zatrudnieniem takiego kogoś zastanowić, sprawdzić aktualne jego możliwości, zważyć potencjalne korzyści dla własnej firmy, dla siebie samego. Takie kontakty mogą poszerzyć własne horyzonty w sposób i w kierunku zupełnie przez Ciebie nieprzewidywanym.. Może, jeśli nie będzie to ze szkodą dla firmy - warto pomóc komuś, komu jest relatywnie trudniej zdobyć zatrudnienie, aniżeli osobie pełnosprawnej. Oczywiście interes firmy jest najważniejszy, ale czy musi on ucierpieć wskutek zatrudnienia kogoś, kto jest sprawny inaczej? W ażne jest jedynie, by przy próbie zatrudnienia osoby niepełnosprawnej być wobec niej i siebie uczciwym: nie zatrudniaj z litości - to się nie sprawdzi. Zatrudniaj, jeśli jesteś przekonany, że będziesz potrafił wyegzekwować wypełnienie przez pracownika należących doń obowiązków. Tak też musisz stawiać sprawę przy zatrudnieniu: nowy pracownik musi wiedzieć, że pracodawca zamierza zatrudnić konkretnego pracownika. Uczciwe postawienie sprawy będzie przede wszystkim działać mobilizująco na zatrudnianego, a jeśli nie, to przynajmniej Ty jako pracodawca będziesz mógł bez owijania w bawełnę powiedzieć pracownikowi: „Umawialiśmy się na uczciwą pracę za uczciwe pieniądze. Na pana miejsce czeka ktoś inny. Do widzenia.” Od niepełnosprawnego należy wymagać dokładnie tyle samo, co od pełnosprawnego pracownika, tyle samo w nim zwalczać i tyle samo tolerować. Zatrudnienie niepełnosprawnych jest także sposobem na oszczędzanie Często Przedsiębiorcy nie wiedzą, że dzięki zatrudnieniu niepełnosprawnych można zaoszczędzić. . Pracodawcy bowiem nie wiedzą, jakie mogą dostać wsparcie finansowe z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Podobnie postępują przedstawiciele firm zagranicznych. Gdy w firmie niepełnosprawni stanowią mniej niż 6 proc. załogi, do PFRON trzeba odprowadzać kwotę będącą iloczynem 940 zł i liczby pracowników brakujących do owych 6 proc. Duże firmy płacą zatem nawet kilka milionów zł. Tymczasem przedsiębiorstwa mogą liczyć na rozmaite formy dotacji, np. dofinansowanie wynagrodzeń czy przystosowanie stanowisk pracy i likwidację barier architektonicznych, o czym dokładniej przeczytasz w rozdziale poświęconym dofinansowaniu. . „Przykłady prac, które mogą wykonywać niepełnosprawni: PRACE DLA OSOBY NIESŁYSZĄCEJ: Związane z plastyką (grafiką), tutaj wiele możliwości stwarzają techniki komputerowe: - kreślarz - projektant stron internetowych, emblematów, loga firmy, ubrań, kreator mody, dekorator wnętrz, projektant mebli, przedmiotów użytkowych (wzornictwo przemysłowe), -malarz artystyczny własnych obrazów czy graffiti, reprodukcji, ilustrator książek czy kartek okolicznościowych (a te ręcznie wykonane są obecnie w cenie), malarz ozdób przedmiotów codziennego użytku lub pamiątek - fotografik, Inne: - fotomodel(ka), tancerka, jeśli po drganiach wyczuwa rytm muzyki, - operator kamery, - pracownik biurowy, - kucharz, - nauczyciel (instruktor) innych osób z wadą słuchu Osoba, która słabo, bądź wcale nie słyszy lecz opanuje gramatykę, może być recenzentem, dziennikarzem przygotowującym teksty czy szatę graficzną, a jeśli osiągnie w gramatyce mistrzostwo (dzięki pracy, dobrym sprzętom, albo, jeśli straci słuch dość późno) może być nawet korektorem, Jeśli, mimo wady słuchu, będzie w stanie komunikować się z klientem lub, jeśli asystent, współpracownik jej w tym pomoże, osoba, która nie słyszy, może być: - fryzjerem, - kosmetyczką (w tym np. wizażystą ) - krawcem, - sprzedawcą, - osobą obsługującą ksero czy inne punkty usługowe, np. oprawiania prac, dorabiania kluczy, itp. - kelnerem, - kierowcą, - listonoszem... Jeśli będzie ekspertem w swoim fachu (osłabienie słuchu, może utrudniać studiowanie, lecz niekoniecznie je uniemożliwić, a coraz to nowocześniejsze sprzęty, będą to ułatwiać, choć jeszcze cena sprawia, że są one dość trudno dostępne), może być np: - analitykiem finansowym, - inżynierem, - architektem - chemikiem, - programistą komputerowym, - instruktorem sportu, itp. Prostsze zawody: - krawiec odzieży hurtowej, - kaletnik, - kucharz, - stolarz, - tapicer, - blacharz, - tynkarz, - piekarz, - zegarmistrz, - malarz, - konserwator sprzętów - pracownik stojący przy taśmie produkcyjnej, - magazynier, - tragarz itp. PRACE DLA OSOBY NIEWIDOMEJ LUB SŁABOWIDZĄCEJ - masażysta - osoby testująca smaki i zapachy potraw, napoi czy zapachy kosmetyków, - osoba testująca bezpieczeństwo czy funkcjonalność różnych sprzętów (zwłaszcza zabawek), - osoba identyfikująca ludzi po ich głosie (praca np. w policji), - muzyk, krytyk muzyczny czy nauczyciel muzyki, - realizator dźwięku, - pracownik radia przygotowujący program i dźwięk, redaktor programowy. Istniejące już i dość rozpowszechnione w Polsce (dzięki Programowi PFRON "Komputer dla Homera") narzędzia i programy komputerowe, głośno czytające strony internetowe (za pomocą tzw. syntezatora mowy) umożliwiają czytanie czarnodrukowych książek i czasopism, pracę na komputerze komputerze tym samym prace w zawodzie: - pisarza, - dziennikarza - tj. osoby, która przygotowuje różne teksty dla prasy, - krytyka literackiego (recenzenta), - matematyka (wykresy można wytłoczyć), eksperta od chemii, fizyki teoretycznej, itp. - tłumacza, - nauczyciela, także języków obcych - administratora komputerowej bazy danych, - telemarketera, - telefonisty (jeśli baza danych jest komputerowa, a nie na papierze), - osoby wykonującej proste prace produkcyjne lub chałupnicze, - nauczyciela niewidomych i ociemniałych... PRACE DLA OSOBY PORUSZAJĄCEJ SIĘ NA WÓZKU: Jeśli ograniczenie sprawności nóg nie jest połączone z ograniczeniem sprawności kończyn górnych, to osoba z tego typu niepełnosprawnością może wykonywać prawie wszystkie zawody, prócz pracy na wysokościach, na stojąco, czy pracy w ruchu : - prawnika, - architekta, - ekonomisty, - nauczyciela (potrzebna przesuwana niska tablica), - tłumacza, - konsultanta w biurze obsługi klienta - zegarmistrza, - krawca, - jubilera itd., - instruktora dla osób niepełnosprawnych, jeśli ma prawo jazdy (można obsługiwać przystosowany samochód wyłącznie rękoma lub tylko nogami, choć wymaga to precyzji i refleksu), może być też kierowcą dostawcą, przedstawicielem handlowym (zwłaszcza, lecz nie tylko, sprzętu rehabilitacyjnego). - telemarketera, Ograniczenia ruchu także w kończynach górnych (zależnie od ich stopnia) mogą ograniczać zrobienie prawa jazdy czy prac wymagających precyzji, np. jubilera czy architekta, ale zwykle pozostaje wiele innych możliwości, np. operatora baz danych, prawnika. PRACE DLA OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ: Wierzę, że każda osoba ma jakiś indywidualny talent, który może i powinna wykorzystać (różne są przecież rodzaje i stopnie ograniczeń, np. - ktoś świetnie naprawia rowery czy radia, - Inna osoba ma talent plastyczny, - ktoś doskonale radzi sobie jako grafik komputerowy, Większość osób mogłaby pracować w takich zawodach, jak: - pomocnik piekarza, - pomocnik murarza, - pomocnik magazyniera, - pomocnik stolarza, itp. Jeśli ktoś potrafi czytać, liczyć i ma dobrą orientację w przestrzeni, mógłby być: - listonoszem, - asystentem osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową.” TELEPRACA, czyli praca świadczona zdalnie przy wykorzystaniu nowoczesnych usług telekomunikacyjnych. Stanowiska pracy mogące przybrać charakter telepracy i potencjalnie interesujące dla niepełnosprawnych, to m.in. :tłumacze, graficy, ilustratorzy, informatycy, programiści, wprowadzanie danych, księgowi (biura rachunkowe). Przemiany społeczne i rozwój techniki, z pewnością będą otwierać nowe możliwości i potrzeby rynku, które można także kreować i tym wymogą sprostają Ci, którzy będą do tego przygotowani” opracowała Magdalena Maternicka Jak widać niemal każda osoba niepełnosprawna może wykonywać jakąś pracę. Dlaczego jednak tak niewielu niepełnosprawnych znajduje ją? Czy są złymi pracownikami? Czy ktoś w ogóle sprawdza ich umiejętności i kompetencje? A moźe z góry zakłada się, że osoba niepełnosprawna to niesprawny i nieefektywny pracownik? I jaki wpływ na aktywność zawodową inwalidów mają przepisy dotyczące rehabilitacji zawodowej oraz kształt systemu rentowego? Na pewno każde z wymienionych wyżej zagadnień ma jakiś wpływ na bardzo niską aktywność zawodową osób niepełnosprawnych w Polsce. W indywidualnych przypadkach, w określonych miejscach czy też w konkretnych branżach, powodów tych może być więcej, niektóre będą w różnym stopniu dominowały nad innymi. Być może właśnie Twoja firma zechce wesprzeć któregoś z niepełnosprawnych w jego rozwoju zawodowym, co mogłoby zaowocować obustronnymi korzyściami, a w konsekwencji także zdobyciem przez Twoją firmę ambitnego i lojalnego pracownika. Bo przecież, jak każda osoba bezrobotna, także niepełnosprawny na pewno jest wysoko zmotywowany do tego, aby pracę otrzymać, nierzadko ma wysokie kwalifikacje lub przynajmniej tyle samo, co każda inna osoba motywacji, by konkretne umiejętności posiąść (np. po przyuczeniu do zawodu). Obawa o niższą produktywność też może być niesłuszna, ponieważ, co oczywiste, ograniczenie wydajności w jednej dziedzinie (np. przenoszenie ciężarów, pakowanie przesyłek) nie oznacza ograniczenia w każdej innej (np. praca na komputerze, praca polegająca na telefonicznej obsłudze klienta). Decydującym czynnikiem powodzenia w pracy są przecież zdolności danego pracownika, niezależnie od tego, czy ktoś jest niepełnosprawny, czy też nie. W selekcji opartej na zdolnościach unika się problemów związanych z preferencyjnym traktowaniem jakiejś grupy pracowników. W pierwszym rzędzie, nacisk położony na umiejętności jednostki umożliwia zwiększenie możliwości rozwoju jej potencjału oraz sprzyja jej akceptacji i integracji w środowisku pracy. Ponadto, tylko polityka rekrutacji oparta na umiejętnościach może poprawić konkurencyjność przedsiębiorstwa i jego zdolność do tworzenia miejsc pracy. Dziwi więc znikoma ilość ofert dla niepełnosprawnych informatyków czy na stanowiska w bankach. Tam przecież nie jest potrzebna sprawność fizyczna. Ale część winy leży też po stronie samych zainteresowanych. Niepełnosprawni boją się szukać pracy, niewielu z nich decyduje się na studia, a to obniża ich szanse. Często paraliżują ich obawy przed wyjściem na zewnątrz, podjęciem aktywności zawodowej. Przyjmują postawę wyuczonej bezradności i oczekiwania na wsparcie z zewnątrz. Kolejna bariera w zdobyciu zatrudnienia to niewiedza. Aby niepełnosprawni mogli aktywnie szukać pracy muszą przejść szkolenia aktywizacji zawodowej. Wielu inwalidów należy najpierw poinformować, wytłumaczyć, rozwiać ich obawy. Niepełnosprawni mogą przecież w aktywny sposób uczestniczyć w życiu. Podjęcie pracy jest szansą na dodatkowy dochód, samorealizację, poszerzanie kontaktów nawet dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Poza tym praca dla rencistów już sama w sobie jest tak ważna społecznie, że zastąpić może wiele kosztownych terapii Jeszcze raz należy podkreślić, że osoba niepełnosprawna może wydajnie pracować i nie jest przeszkodą formalną w jej zatrudnieniu to, że posiada ona orzeczoną niepełnosprawność (niezdolność do pracy). Na przykład wiele osób myśli, że skoro ktoś w orzeczeniu ZUS ma wpis "niezdolny do pracy", to nie wolno go zatrudnić. Tymczasem taka osoba może pracować, jeśli zgodzi się na to lekarz medycyny pracy. Niepełnosprawność tej osoby powoduje jedynie to, że pracodawca musi zapewnić jej odpowiednie warunki pracy. Unia Europejska a niepełnosprawni Polityka dotycząca osób niepełnosprawnych jest zależna od poszczególnych państw członkowskich, jednak od chwili podpisania Traktatu amsterdamskiego w 1999 roku, na mocy którego wprowadzono zapis o zwalczaniu dyskryminacji z powodu niepełnosprawności, nabrała jednolitego charakteru. Zakaz dyskryminacji dotyczy: warunków dostępu do zatrudnienia, dostępu do wszystkich typów i poziomów szkolenia zawodowego, warunków zatrudnienia, w tym wynagrodzeń i zwolnień, członkostwa w organizacjach zawodowych. Dyskryminacja pośrednia dotyczy sytuacji, kryteriów lub działań, które mimo, że są neutralne, stawiają osobę niepełnosprawną w pozycji gorszej od innych. Pracodawca jest zobowiązany do podjęcia działań w celu usunięcia skutków takich sytuacji. Powołano też do życia Europejskie Forum Niepełnosprawności (EDF) – europejską organizację utworzoną na mocy prawa belgijskiego, z sekretariatem w Brukseli. Reprezentuje ona osoby niepełnosprawne (i ich rodziny, jeśli same siebie nie mogą reprezentować) z krajów UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Misją i celem EDF jest promowanie praw człowieka - obywatelskich, socjalnych i ekonomicznych praw osób niepełnosprawnych, a także działanie na rzecz wyrównywania szans we wszystkich instytucjach europejskich, zgodnie z zasadami antydyskryminacyjnymi. EDF pełni więc rolę konsultacyjno-doradczą w polityce UE, nie zastępuje jednak organizacji osób niepełnosprawnych w reprezentowaniu interesów ich członków, lecz wspomaga je na szczeblu europejskim, zrzeszając głównie krajowe rady osób niepełnosprawnych oraz europejskie organizacje pozarządowe, które są reprezentowane co najmniej w dwóch trzecich państw UE i EOG oraz gwarantują najmniej 51-procentowy udział organizacji osób niepełnosprawnych (lub rodziców osób niepełnosprawnych) w swoich władzach. Polityka wobec niepełnosprawności prowadzona przez poszczególne kraje Unii przez wiele lat była inspirowana przede wszystkim działaniami dwóch organizacji międzynarodowych: Rady Europy i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na ich osiągnięciach opiera się także Unia Europejska, tworząc obecną strategię działań na rzecz osób z niepełnosprawnością. 20 grudnia 1993 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło "Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych", które są traktowane jak normy zwyczajowe prawa międzynarodowego i są podstawą tworzenia nowego prawodawstwa oraz inspiracją dla programów działania na rzecz osób z niepełnosprawnością w wielu krajach, w tym w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Walka z dyskryminacją to przede wszystkim: - budowanie otwartego społeczeństwa i poprawa dostępu do szeroko rozumianego otoczenia. - przeciwdziałanie społecznej marginalizacji. Działania podejmowane są we wszystkich ważnych sferach życia: zatrudnieniu, edukacji, zabezpieczeniu socjalnym, mieszkalnictwie, dostępie do dóbr, usług, informacji itp. W Unii Europejskiej nie istnieje jednolita definicja niepełnosprawności – każdy kraj ma nie tylko własną politykę, ale też inaczej – już z definicji – podchodzi do niepełnosprawności, a zatem i do osób niepełnosprawnych. Każdy kraj stara się też wybrać taką politykę, jaka najbardziej odpowiada jego uwarunkowaniom i możliwościom. Zazwyczaj stosuje się dwie strategie zmierzające do integracji osób niepełnosprawnych: pierwsza polega na ingerencji państwa w rynek pracy – odgórnie ustalany jest procent osób, jaki powinny stanowić osoby niepełnosprawne wśród ogółu pracowników (Austria, Belgia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy) – są to tzw. systemy kwotowe; druga stosuje jako naczelną zasadę prawo do pracy i niedyskryminowanie osób niepełnosprawnych (Dania, Finlandia, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania). Jak wynika z obserwacji , państwa w których obowiązuje system kwotowy, stosują mieszankę obu strategii, przyjmując tylko różne proporcje obu systemów. Natomiast we wszystkich krajach wdrażane są jednocześnie różnorodne programy mające na celu przeciwdziałanie dyskryminacji i daje się dostrzec, że tam, gdzie zastosowano metody, w których dyskryminacja jest zwalczana na wielu płaszczyznach jednocześnie, osiągnięto najlepsze wyniki. W efekcie w krajach „starej Unii” aktywnych zawodowo osób niepełnosprawnych jest 40%, podczas gdy my ciągle nie możemy przekroczyć 17%. Oczywiście, że i tam sytuacja daleka jest od ideału. Wielkim problemem we wszystkich krajach Unii jest gwałtowne starzenie się społeczeństwa, obecnie tylko 60% ludności w wieku produkcyjnym pracuje zawodowo. Jednocześnie rośnie zapotrzebowanie na usługi medyczne i opiekę, a to powoduje, że system świadczeń społecznych staje się stopniowo – i niestety w dość szybkim tempie – niewydolny. Jednocześnie „stara” Europa, staje się niekonkurencyjna wobec prężnych krajów o niskiej stopie bezrobocia, takich jak Stany Zjednoczone, czy Japonia, a globalizacja, nowe technologie – zwłaszcza informatyczne – zmiana form zatrudnienia (np. praca przez Internet) zmieniają systemy norm, wartości i dialogu społecznego, a w tym również stosunki pracy. Szacuje się, że załamanie systemów emerytalnych – jeśli nie nastąpi zmiana w kierunkach wyrównania proporcji pomiędzy liczbą zatrudnionych – płacących m.in. podatki i składki emerytalne – a liczbą świadczeniobiorców) – może nastąpić już za kilka lat! Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej otwiera nowe szanse i realne możliwości dla poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w naszym kraju. Państwa tworzące UE – obok USA – są bowiem znacznie bardziej niż Polska zaawansowane w tworzeniu rozwiązań, służących wspieraniu samodzielności i aktywności, a zarazem przeciwdziałających marginalizacji i wykluczeniu społecznemu, Niestety przepisy związane z pomocą na zatrudnienie osób niepełnosprawnych są dość skomplikowane, dlatego postanowiliśmy jasno przedstawić ich podstawowe zasady. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości pracodawcy powinni kontaktować się z oddziałem PFRON Niepełnosprawny pracownik - co pracodawca wiedzieć powinien Definicja niepełnosprawności Za osoby niepełnosprawne uważa się te, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza albo uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy. Prawa osób niepełnosprawnych oraz prawa i obowiązki ich pracodawców uzależnione są od stopnia lub rodzaju niepełnosprawności tych osób, potwierdzonym odpowiednim orzeczeniem. Orzecznictwo dla celów rentowych i pozarentowych Podstawa prawna: Ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Orzeczenie „o stopniu niepełnosprawności” jest wydawane przez Powiatowy Zespół ds.Orzekania o Niepełnosprawności. Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Posiadanie takiego orzeczenia pozwala korzystać ze wszystkich uprawnień osób niepełnosprawnych, oprócz prawa do renty. Orzeczenie takie może uzyskać również osoba, która nie ukończyła 16 lat. Uprawnienia osoby niepełnosprawnej, to np. możliwość uczestniczenia w terapii zajęciowej, możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia i podleganie przywilejom pracowniczym osób niepełnosprawnych, możliwość korzystania ze szkoleń (w tym specjalistycznych), ulgi komunikacyjne, podatkowe, zwolnienie z opłat radiowo-telewizyjnych, możliwość korzystania z pomocy społecznej, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, do karty parkingowej. Orzecznictwo dla celów rentowych Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o: - całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, - całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawnośc - częściowej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Osoba niepełnosprawna o znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu niepełnosprawności może być zatrudniona na wolnym rynku pracy, nawet jeśli pracodawca nie zapewnia warunków pracy chronionej. Jedynym warunkiem jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. W nowoczesnym przedsiębiorstwie zarządzanie zróżnicowaną kadrą (osoby zdrowe i osoby niepełnosprawne) jest coraz ważniejszym czynnikiem mającym wpływ na usprawnienie efektywności, produktywności i ogólnego rozwoju organizacji. Jeśli podejmiesz decyzję o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, oprócz wzmocnienia reputacji i lojalności wewnątrz i na zewnątrz firmy przez pryzmat pracodawcy otwartego dla osób niepełnosprawnych, będziesz w stanie: wykorzystać potencjalne talenty osób niepełnosprawnych, stworzyć lub zdobyć nowe rynki, usprawnić działalność operacyjną, obniżyć koszty, zwiększyć wydajność produkcyjną. Jak i gdzie znaleźć dobrego pracownika?: Pracownika z orzeczoną grupą inwalidzką znajdziesz zamieszczając własną ofertę lub przeglądając ogłoszenia zamieszczone w: urzędach pracy, biurach pośrednictwa pracy, biurach i klubach pracy, biurach karier, targach i giełdach pracy, ogłoszeniach prasowych, gospodarczych informacjach prasowych, internecie, klubach pracy, innych instytucjach aktywnego wspierania i poszukiwania pracy. Przydatne adresy to: Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych ul. Żelazna 64, 00-871 Warszawa tel. (22) 850 19 68, (22) 850 19 70 www.popon.pl mail: [email protected] Biuro Karier Osób Niepełnosprawnych ul. Narbutta 49/51 Warszawa tel: (022) 848 98 91 www.biurokarier.idn.org.pl Centrum Informacyjne dla Osób Niepełnosprawnych ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa tel.: (022) 22 831 85 82, 831 01 39 www.niepelnosprawni.info mail: [email protected] Centrum Karier Osób Niepełnosprawnych Fundacji Na Rzecz Transportowych Usług Specjalistycznych Dla Niepełnosprawnych - TUS ul. J. P. Woronicza 29A, 02 - 640 Warszawa www.tus.org.pl Zatrudnienie następuje na takich samych zasadach jak w przypadku zatrudnienia osoby pełnosprawnej: wybierając pracownika weź pod uwagę doświadczenie zawodowe i kwalifikacje. Niepełnosprawny korzysta jedynie z przywilejów wynikających z ogólnych przepisów dotyczących osób niepełnosprawnych; pracownik niepełnosprawny ma w pracy takie same obowiązki jak pracownik pełnosprawny Osobą niepełnosprawna może pracować pod warunkiem, że zostanie dopuszczona do pracy przez lekarza medycyny pracy, a praca na danym stanowisku jest zgodna ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu lekarza orzecznika lub orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Bez stosownego zaświadczenia lekarza medycyny pracy o dopuszczeniu pracownika do pracy na danym stanowisku, nie masz prawa zatrudnić danej osoby. Sytuację osób niepełnosprawnych w stosunkach pracy, tak jak wszystkich innych pracowników, regulują przepisy prawa pracy, przede wszystkim Kodeksu pracy. Niezależnie od tego obowiązują przepisy szczególne, które przyznają osobom niepełnosprawnym określone uprawnienia Rekrutacja pracownika Dobrze przeprowadzony proces rekrutacyjny zakończony wybraniem tego odpowiedniego człowieka jest bardzo istotny - dobrzy współpracownicy to przecież podstawa sukcesu każdego przedsiębiorstwa i każdej organizacji Zanim sprecyzujesz swoje wymagania co do kandydatów na określone stanowiska: • • • • • • • • • • Upewnij się, czy wnioski o pracę i inne firmowe formularze nie zawierają pytań związanych z niepełnosprawnością i czy są przygotowane w formie dostępnej dla wszystkich osób niepełnosprawnych. Zastanów się nad sformułowaniem na piśmie opisów poszczególnych stanowisk pracy, określających podstawowe obowiązki związane z wykony-wanymi na nich zadaniami. Upewnij się, czy wymagania dotyczące badań lekarskich są zgodne z aktualnymi przepisami dotyczącymi zatrudniania osób niepełnosprawnych. Rozluźnij się w czasie rozmowy i ułatw to samo kandydatowi. Zapewnij kandydatowi niezbędną adaptację stanowiska pracy umożli-wiającą konkurowanie o to stanowisko z innymi osobami. Traktuj osobę niepełnosprawną tak samo, jak traktowałbyś każdego innego kandydata czy pracownika - z godnością i szacunkiem. Wiedz, że wśród osób chronionych przez prawo są chorzy na AIDS, choroby nowotworowe, osoby po wypadkach, z uszkodzeniem mózgu, upośle-dzone umysłowo, niesłyszące, niewidome oraz mające trudności z uczeniem się. Przez dostępność należy rozumieć nie tylko łatwość dotarcia dzięki właściwemu środowisku fizycznemu, ale także na przykład - dostępność formularzy dla osób z uszkodzeniem wzroku czy ograniczonymi możliwościami intelektualnymi lub nawet dostępność instalacji alarmowych/dźwiękowych dla osób niesłyszących. Stwórz system prowadzenia i ochrony poufnych danych medycznych. Przeszkól przełożonych w zakresie dokonywania odpowiednich zmian. Przed rozmową kwalifikacyjną powinieneś przygotować zestaw pytań, które chcesz postawić kandydatowi. Zwiększy to efektywność przebiegu rozmowy. Staraj się jednak nie trzymać się niewolniczo przygotowanego zestawu. Pytania powinny być zadawane w sposób naturalny i wynikać z prowadzonej rozmowy Rekrutacja na różne stanowiska oznacza różne zestawy pytań. Podobnie część pytań pasuje lepiej do jednych firm, a do innych mniej. Są pytania, które można zdać wyłącznie kobietom oraz takie, które kieruje się tylko do mężczyzn. Pytania stawiane osobie młodej będą inne niż te skierowane do osoby starszej. Podczas spotkania z kandydatami pamiętaj o zakazie naruszania praw o równouprawnieniu wszystkich ludzi. Nie zadawaj pytań, które automatycznie stawiają na przykład mężczyzn, niepełnosprawnych, muzułmanów czy biseksualistów w gorszym świetle. Jeśli zapytasz o wyznanie czy orientację seksualną, musisz mieć ku temu powód, a poza tym musisz zadać to samo pytanie wszystkim kandydatom. Nie zadawaj pytań, które niczemu nie służą. Mimo że zatrudniasz osobę niepełnosprawną, pytania o sprawność fizyczną czy umysłową są uzasadnione tylko wtedy, jeśli są umotywowane wymogami danego stanowiska lub względami bezpieczeństwa. Pytania o częstotliwość zachorowań są w większości przypadków nieuzasadnione. Pytania o stan cywilny, orientację seksualną, o ilość dzieci czy zamiary powiększenia rodziny są zawsze nieuzasadnione. Przykłady pytań: Co pan(i) wie o naszej firmie? Jak wyobraża sobie pan(i) pracę w naszej firmie na tym stanowisku? Dlaczego chciałby(-aby) panfi) pracować w naszej firmie/na tym stanowisku? Dlaczego chce pan(i) zmienić pracę? Jakie ma pan(j) doświadczenie w tego typu pracy? Proszę opisać sytuacje, w których się pan(i) stresuje. Jakie jest pana(i) największe osiągnięcie? Jakie są pana(i) mocne, a jakie słabe strony? Proszę opisać trudny problem, z którym się pan(i) ostatnio spotkał (-ła) w pracy. Jak udało się go rozwiązać? Proszę podać przykład osoby, którą pan(i) podziwia. Dlaczego? Z jakim szefem najlepiej się panu(i) pracuje? Jak się panu(i) pracuje w stresie, pod presją czasu? Proszę podać przykłady. Co chce pan(i) robić za 5 lat? Umowa o pracę Zatrudniłeś już pracownika, czas na podpisanie umowy. . Za pracownika, w rozumieniu Ustawy z dn. 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, uważa się osobę: pozostającą w stosunku pracy, wykonującą pracę na podstawie umowy : - agencyjnej, - zlecenia, - umowy o dzieło, - innej umowy o świadczenie usług (do której, zgodnie z Kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia). 1. Rodzaje umów (umowa o pracę, zlecenia, o dzieło) Podstawą świadczenia pracy i wykonywania usług przez rencistów może być umowa o pracę, ale stosuje się też inne umowy cywilnoprawne, jak umowa zlecenia, czy umowa o dzieło. Dają one dużo większą swobodę w kształtowaniu stosunku prawnego wiążącego strony, nie narzucając przy tym minimalnych gwarancji, jakie istnieją na gruncie prawa pracy. Ponadto świadczący pracę na podstawie tych umów nie mają takich uprawnień jak zatrudnieni na umowę o pracę. Strony umów cywilnoprawnych decydują o takich kwestiach, jak: wysokość wynagrodzenia, czy czas pracy, zupełnie samodzielnie. Oczywiście istotny wpływ na wybór podstawy zatrudnienia mają związane z nią zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, wpływające w znaczący sposób na koszty zatrudnienia. Pracodawca będący płatnikiem składek, składki te opłaca, w całości lub części, z własnych środków. Pod tym względem najdroższą formą zatrudnienia jest umowa o pracę. 1.1. Umowa o pracę Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę zapewnia pracownikowi najpełniejszą ochronę i uprawnienia przewidziane w Kodeksie Pracy. Na podstawie tego rodzaju umowy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy za wynagrodzeniem. Pracuje pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Umowa o pracę musi określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy i wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Umowę o pracę zawiera się na czas: - nieokreślony, - określony Każda z powyższych umów może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy. Umowa o pracę z rencistą Osoby z ustalonym prawem do pobierania świadczenia rentowego, podejmujące zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu, zdrowotnemu. Ponieważ zawarcie umowy o pracę wiąże się z przejęciem przez pracodawcę zobowiązań wynikających z ubezpieczeniem pracownika i prowadzeniem jego dokumentacji ubezpieczeniowej, to coraz częściej wybiera on inne umowy cywilnoprawne (umowy zlecenia, o dzieło, agencyjną czy chałupniczą). Należy jednak mieć na uwadze przepis Kodeksu pracy stanowiący, że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę inną umową cywilnoprawną, czyli zawarcie umowy o innej nazwie, ale w rzeczywistości mającą wszystkie cechy umowy o pracę. 1.2. Umowa zlecenia Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawcy). Zlecenie jest umową starannego działania, gdyż zleceniobiorca ma obowiązek dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu czynności zleconych, nie odpowiada jednak za końcowy rezultat. W odróżnieniu od umowy o pracę w umowie zlecenia nie ma między stronami stosunku podporządkowania, a więc zleceniobiorca wykonuje pracę samodzielnie i nie podlega poleceniom zleceniodawcy. Ponadto w umowie zlecenia chodzi o dokonanie konkretnej usługi, a nie o ogólne pozostawanie w dyspozycji pracodawcy. Od umowy o dzieło, umowę zlecenia różni wynik starań - rezultatem tej pierwszej musi być konkretny i obiektywnie sprawdzalny rezultat, podczas gdy w zleceniu liczy się samo podjecie starannego działania i dokonanie w tym celu określonych czynności. Umowa zlecenia z rencistą W zależności od tego, czy rencista uzyskuje dochody wyłącznie z wykonywania zlecenia, czy też jest równocześnie pracownikiem innego podmiotu niż zleceniodawca, można mieć do czynienia z dwoma sytuacjami. Gdy umowa zlecenia jest jedyną podstawą zatrudnienia to rencista podlega: obowiązkowo: - ubezpieczeniom rentowym, - ubezpieczeniu zdrowotnemu, - ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli praca wykonywana jest w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę, - dobrowolnie - ubezpieczeniu chorobowemu. Jeżeli oprócz umowy zlecenia emeryt/rencista jest równocześnie pracownikiem innego podmiotu to podlega: - obowiązkowo - ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu umowy zlecenia. - dobrowolnie - ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia. Powyższe zasady stosuje się także do umów agencyjnych oraz do umów o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Ubezpieczony jest emeryt lub rencista, który nie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a wykonuje pracę na podstawie kilku umów zlecenia u różnych zleceniodawców. Taki zleceniobiorca podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym tylko z tytułu jednej z umów zlecenia, choć może oczywiście dobrowolnie zostać objęty (na swój wniosek) ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pozostałych umów. Zleceniobiorca zazwyczaj jest objęty ubezpieczeniem z tytułu umowy zawartej najwcześniej, ale może też zmienić umowę, z tytułu której będzie podlegał ubezpieczeniom obowiązkowo. Jeśli wygaśnie pierwsza z umów zlecenia (lub ta dająca tytuł do ubezpieczenia), to kolejna staje się podstawą obowiązkowych ubezpieczeń. 1.3. Umowa o dzieło Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Stronami umowy są zamawiający oraz przyjmujący zamówienie (czyli ten, którego staranie ma doprowadzić do powstania dzieła) - nie istnieje między nimi żaden stosunek podporządkowania, czy zależności. Wykonanie dzieła może polegać na jego stworzeniu lub przetworzeniu - w obu przypadkach ma powstać coś nowego, nie istniejącego dotychczas. Dzieło to np. namalowany na podstawie takiej umowy obraz, wybudowany dom, uszyte ubranie,dzieło naukowe, raport, opinia, ale też np. remont budynku. Może mieć postać materialną lub niematerialną (organizacja koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy). Musi ono mieć charakter zindywidualizowany, czyli odpowiadać osobistym wymaganiom, czy potrzebom zamawiającego, gdyż w innym wypadku mógłby on po prostu kupić dany produkt bez konieczności zawierania umowy o dzieło. Rezultatem umowy o dzieło jest zawsze konkretny i sprawdzalny rezultat - powstanie dzieła. To właśnie odróżnia tę umowę od zlecenia, które wymaga jedynie podjęcia starannego działania. Umowa o dzieło z rencistą Zatrudniając rencistów na podstawie umowy o dzieło pracodawca ponosi najniższe koszty, gdyż są to jedynie koszty wynagrodzenia pracownika. Umowa o dzieło nie stanowi bowiem podstawy ani obowiązkowego, ani dobrowolnego ubezpieczenia w ramach ubezpieczeń społecznych czy zdrowotnych. Umowa o dzieło jest więc najkorzystniejszą dla pracodawcy (pod względem finansowym) z przedstawionych powyżej form zatrudnienia. Rozwiązanie umowy o prace Umowa o pracę rozwiązuje się: - na mocy porozumienia stron, - przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), - przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia), - z upływem czasu, na który była zawarta, - z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem. Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Uprawnienia Pracownicze Nowelizacja Kodeksu pracy umocniła od 2004 r. nakaz szeroko rozumianej niedyskryminacji i równego traktowania w zatrudnieniu. Cały rozdział IIa zatytułowany "Równe traktowanie w zatrudnieniu", odnosi się także do osób niepełnosprawnych. Dzięki temu uzyskali oni m.in. prawo do odszkodowania w razie naruszenia przez pracodawcę gwarancji z art. 183a-183c (artykuły te opisują m.in. co należy rozumieć przez dyskryminację i jak ma postępować pracodawca, by jej uniknąć). Czas i warunki pracy Osoby niepełnosprawne posiadają szczególne uprawnienia pracownicze, co wynika m.in. z konieczności ochrony ich zdrowia i ułatwienia im uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Ograniczeń dotyczących czasu pracy, godzin nadliczbowych i pracy w porze nocnej nie stosuje się w drodze wyjątku do: - osób zatrudnionych przy pilnowaniu, - osób, które uzyskały na to zgodę lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników lub lekarza sprawującego nad nimi opiekę. O zgodę taką występuje sam zatrudniony, natomiast koszty badań ponosi pracodawca (wprowadzenie takiego trybu postępowania, w którym o zgodę występuje niepełnosprawny, służy wyeliminowaniu ewentualnych nacisków ze strony pracodawcy). Jednak liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 4 godzin na dobę i 150 godzin w roku kalendarzowym. Osoby niepełnosprawne pracują, zależnie od stwierdzonego stopnia niepełnosprawności, w następującym wymiarze czasu pracy: - 40 godzin tygodniowo i nie więcej niż 8 godzin na dobę w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności, - 35 godzin tygodniowo i nie więcej niż 7 godzin na dobę w przypadku osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Regulacje zawarte w ustawie o rehabilitacji mają charakter szczególny w stosunku do tych z Kodeksu pracy. Zatem każda ogólna reguła Kodeksu może być zmodyfikowana przez szczególną regułę ustawową dotyczącą tylko niepełnosprawnych, i tak np. niepełnosprawni nie mają obowiązku "odpracowywania" dni wolnych udzielonych w związku z przypadaniem po dniu świątecznym, gdyż przekroczyliby w ten sposób przewidziany dla nich w ustawie wymiar czasu pracy (40/35 godzin tygodniowo). Opisany powyżej wymiar czasu pracy obowiązuje od dnia następnego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. Przerwy w pracy Każdej osobie niepełnosprawnej, niezależnie od stopnia niepełnosprawności i od przerw wynikających z Kodeksu pracy i innych ustaw, przysługuje prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Od samego pracownika zależy, na który cel wykorzysta przerwę i jak ją sobie zorganizuje. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Przerwa nie może być dzielona, ale można połączyć ją z przerwą wynikającą z przepisów Kodeksu pracy (15 minut). W tym przypadku, zsumowana przerwa w pracy wyniesie 30 minut. Wynagrodzenie Mimo innych norm czasu pracy pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje takie samo wynagrodzenie wypłacane w stałej miesięcznej wysokości jak innym pracownikom na podobnym stanowisku. Krótszy czas pracy nie powoduje więc obniżenia wysokości wynagrodzenia. Jeśli pracownik uzyskał orzeczenie o niepełnosprawności w czasie trwania stosunku pracy to nie powinno to wpłynąć na wysokość jego wynagrodzenia (jeżeli może kontynuować pracę na swoim dotychczasowym stanowisku), a tylko spowodować odpowiednie podwyższenie godzinowych stawek wynagrodzenia zasadniczego w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do nowego. Dodatkowy urlop Przysługuje w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku od chwili zaliczenia do jednego z powyższych stopni niepełnosprawności. Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do: - urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych, - urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba, że jego wymiar jest niższy niż 10 dni roboczych - wtedy zamiast tego urlopu przysługuje urlop przewidziany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej. Przyznawanie oraz tryb wykorzystania dodatkowego urlopu wypoczynkowego i wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w przypadku niewykorzystania tego urlopu, wobec braku odrębnych unormowań, odbywa się na zasadach ogólnych, czyli tak jak w przypadku "zwykłego" urlopu wypoczynkowego. Urlopy można łączyć. Nie trzeba też wykorzystywać całego urlopu dodatkowego na raz. Prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia Zwolnienie od pracy można otrzymać w celu: - wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, - uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, w wymiarze do 21 dni roboczych, nie częściej niż raz w roku. Pracodawca udziela zwolnienia na uczestnictwo w turnusie na podstawie wniosku lekarza opiekującego się niepełnosprawnym. Łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. WAŻNE: Wymienione powyżej uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych mogą powodować dodatkowe koszty po stronie zatrudniających takie osoby przedsiębiorców. Aby je zrekompensować wprowadzono w ustawie o rehabilitacji pewne ulgi i zwolnienia, uregulowane szczegółowo w rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 18 maja 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne (Dz. U. z 2004 r., Nr 114, poz. 1194 z późn. zm.). Więcej na ten temat w części 5 - "Warunki udzielania pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne”. Opisane uprawnienia i obowiązki dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Oprócz tego istnieją inne, elastyczne formy zatrudnienia, dogodne zarówno dla pracodawcy jak i pracownika, np.: praca tymczasowa, praca w niepełnym wymiarze (umowa zlecenia, umowa o dzieło) lub telepraca. Ile można dorobić do renty? Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wydanym komunikacie poinformował, że od 1 grudnia 2005 zmieniła się kwota przychodu dla emerytów i rencistów, powyżej której zostanie częściowo lub całkowicie wstrzymana wypłata świadczeń. Wynosi ona 3051,50 zł. Świadczenia te będą natomiast obniżane, jeśli ich przychód przekroczy 1643,10 zł. Kwoty te odpowiadają odpowiednio 130 proc. i 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2005 r. ZUS ogłosił też tzw. kwoty graniczne przychodu dla tych osób za cały 2005 r. Wynoszą one 36 797,40 zł i 19 814,50 zł. Od tego dnia zwiększyła się też kwota przychodu, powyżej której będzie zawieszana (wstrzymywana) wypłata emerytur i rent, wypłacanych wcześniejszym emerytom lub rencistom. Jednocześnie uległa zmianie kwota przychodu odpowiadająca 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za III kwartał 2005 r. Wyniesie ona 704,20 zł. Informacja ta jest bardzo ważna przede wszystkim dla osób pobierających rentę socjalną. Wysokość przychodów z pracy zarobkowej przekraczająca tę kwotę powoduje utratę świadczeń. Ponadto podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego nie będzie waloryzowana w I kwartale 2006 r. To konsekwencja tego, że wskaźnik waloryzacji tego świadczenia wynosi 97,2 proc., tj. nie przekracza 100 proc. Stan na 31.12.2005 Kiedy następuje zawieszenie renty? Na zawieszenie lub zmniejszenie rent wpływają przychody uzyskane przez uprawnionych będących jednocześnie: - pracownikami, którzy jednocześnie są wykonawcami umowy zlecenia, agencyjnej lub o dzieło na rzecz pracodawcy, - chałupnikami, - członkami rolniczych spółdzielni i kółek, osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność lub osobami z nimi współpracującymi, - osobami wykonującymi odpłatnie pracę - na podstawie skierowania do pracy - w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, - żołnierzami zawodowymi lub funkcjonariuszami służb mundurowych. Rygory zawieszania i zmniejszania świadczeń nie dotyczą następujących przychodów: - z tytułu honorariów z działalności twórczej i artystycznej, - rent inwalidów wojennych i wojskowych, których niezdolność do pracy ma związek ze służbą wojskową oraz rent rodzinnych po tych inwalidach, - innych nieobjętych obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi np.: darowizn i zapomóg, z umowy o dzieło, praw autorskich i patentowych, z wynajmu lub dzierżawy (chyba, że jest to w ramach działalności gospodarczej). Zasadniczo zmniejszanie lub zawieszanie świadczeń nie dotyczy rencistów, którzy ukończyli ustawowy wiek emerytalny, czyli kobiety - 60 lat, a mężczyźni - 65 lat. Oni mogą dorabiać bez ograniczeń, pod warunkiem że w momencie przejścia na świadczenie rozwiążą choć na jeden dzień stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcąnty? Poradnik Pracodawcy Obowiązki względem pracownika czyli Kodeks Zarządzania Niepełnosprawnością W październiku 2001 został w Genewie przyjęty Kodeks udzielający wskazówek pracodawcom prowadzącym duże, średnie lub małe przedsiębiorstwa w sektorze prywatnym lub publicznym, w państwach rozwijających się lub wysoko uprzemysłowionych, dla przyjęcia pozytywnej strategii zarządzania niepełnosprawnością w miejscu pracy. A więc na co powinieneś zwrócić uwagę przyjmując do pracy niepełnosprawnego: Dostosowanie Adaptacja lub przeprojektowanie narzędzi, maszyn, stanowisk pracy i środowiska pracy do potrzeb indywidualnej osoby. Może również obejmować zmiany w organizacji pracy, harmonogramach pracy, kolejności wykonywania prac oraz w podziale zadań wykonywanych podczas pracy na podstawowe elementy. Opis pracy na danym stanowisku Sporządzenie szczegółowej listy obowiązków związanych z wykonywaniem danej pracy oraz wymaganych umiejętności. Określa ona, co pracownik musi robić, jak i dlaczego musi to robić oraz jakie umiejętności są mu do tego potrzebne. Opis może także zawierać informacje o stosowanych narzędziach i obsługiwanych maszynach. Opis pracy na danym stanowisku stanowi zazwyczaj pierwszy krok w procesie umieszczenia w zatrudnieniu. Rehabilitacja zawodowa Proces (mogący obejmować szkolenie i przekwalifikowanie), który umożliwiając osobom niepełnosprawnym uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia oraz awansowanie prowadzi do ich integracji lub reintegracji ze społeczeństwem. Niepełnosprawni pracownicy powinni mieć w miejscu pracy jednakowe szanse z innymi pracownikami w zdobywaniu umiejętności i doświadczenia zawodowego niezbędnego do ich dalszej kariery zawodowej Dostępność Aby ułatwić rekrutację osób niepełnosprawnych oraz utrzymanie w zatrudnieniu osób, które stały się niepełnosprawne, pracodawcy powinni podjąć działania w celu poprawy dostępności pomieszczeń pracy dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Należy wziąć pod uwagę m.in. wejścia i poruszanie się w obrębie pomieszczeń oraz ułatwienie korzystania z toalet oraz umywalni. Adaptacje Aby umożliwić niepełnosprawnemu pracownikowi efektywne wykonywanie pracy, może być potrzebna adaptacja stanowiska pracy. Przygotowując taką adaptację pracodawcy powinni konsultować się z zainteresowanym pracownikiem niepełnosprawnym i przedstawicielami pracowników. Poufność informacji Wszystkie istotne informacje dotyczące ograniczenia funkcji lub naruszenia stanu zdrowia osób niepełnosprawnych powinny być, za ich zgodą, gromadzone i przechowywane przez pracodawców w sposób, który zapewnia poufność. Obowiązki na terenie przedsiębiorstwa Każdy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy. Zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracowników przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności jest obowiązany: *organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, *zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, *zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, *zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. Ponadto pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami powinna znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bhp. Pomieszczenia pracy Pracodawca obowiązany jest zapewnić pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Powinien je utrzymywać w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest utrzymywanie pomieszczeń pracy w czystości i porządku oraz zapewnienie ich okresowych remontów i konserwacji w celu zachowania wymagań bhp. W tych pomieszczeniach należy zapewnić odpowiednie: - oświetlenie naturalne i sztuczne, - odpowiednią temperaturę,, - zabezpieczenie przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami. Poszczególne stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym wymiary wolnej powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii. Do obowiązków pracodawcy należy również zagwarantowanie odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz dostarczenie niezbędnych środków higieny osobistej, a także środków do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku (apteczki). Ponadto pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje. Monitory ekranowe Obecnie praca biurowa to z reguły praca wykonywana przy komputerze. Dlatego pracodawcy zatrudniający pracowników przy takich pracach powinni przestrzegać przepisów rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973). Przepisy te szczegółowo określają zasady bezpiecznej pracy oraz ergonomii dla stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe. Badania lekarskie Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Zgodnie z art. 229 k.p., osoba przyjmowana do pracy podlega wstępnym badaniom lekarskim. Natomiast w trakcie zatrudnienia pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim oraz badaniom kontrolnym. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługuje mu zwrot kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych. Zakres i częstotliwość badań lekarskich pracowników ustalają szczegółowo przepisy rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.). Szkolenia bhp Zgodnie z art. 2373 par. 2 k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz do prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bhp, zakres szkolenia, wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, sposób dokumentowania oraz przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia, określa rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.). Pomieszczenie pracy – pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt pracowników pomieszczeń, w których a) łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku, b) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie odpowiednich warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy, c) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich pracowników zajmujących się obsługą. Obowiązki finansowe Państwo wspiera pracodawców poprzez stworzenie systemu zysków zapewniających bezpieczeństwo zatrudnienia osób niepełnosprawnych dzięki dodatkowym profitom. Znowelizowana Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. wprowadziła szereg nowych możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, dzięki którym mali, średni i więksi przedsiębiorcy mogą skorzystać z wielu rozwiązań w postaci różnego rodzaju ulg i pomocy finansowej. Wachlarz nowych regulacji ma wspomóc pracodawcę w usuwaniu przeszkód, które napotykają osoby niepełnosprawne 1.1. Limit zatrudnienia Aby zwiększyć udział osób niepełnosprawnych na rynku pracy, pracodawcy zostali zobligowani do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Obowiązek taki mają pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników (z wyjątkiem placówek dyplomatycznych). Uwaga: Do ustalonej liczby 25 pracowników nie wlicza się ( jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne) osób zatrudnionych: • na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, • przebywających na urlopach wychowawczych, • odbywających zasadniczą służbę wojskową, • uczestników Ochotniczych Hufców Pracy, • pobierających świadczenia rehabilitacyjne, • przebywających na urlopach bezpłatnych, Obowiązkowy wskaźnik zatrudnienia Jeśli Twoja firma zatrudnia powyżej 25 osób - masz OBOWIĄZEK zatrudniać 6% osób niepełnosprawnych. Za każdy nieobsadzony przez osobę niepełnosprawną etat, zapłacisz 40,65 procent przeciętnego wynagrodzenia do PFRON. Firma zatrudniająca 100 osób powinna zatrudniać 6 procent osób niepełnosprawnych, czyli 6 osób. Nie zatrudniając żadnej, zapłacisz miesięcznie 40,65 % przeciętnego wynagrodzenia x 6 osób, czyli - 40,65x2 380x6 = 5 804 PLN miesięcznie Kto jest zwolniony z wpłat celowych na PFRON? • publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia zysku, w których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi, • pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji • pracodawcy prowadzący zakłady pracy, w których ogłoszono upadłość. Na PFRON wpłacisz mniej, gdy zakupisz towary lub usługi od przedsiębiorcy zatrudniającego niepełnosprawnych, osiągającego 10-procentowy wskaźnik zatrudnienia tychże osób. Uzyskasz wówczas ulgę poprzez zakup mebli, lokali, środków czyszczących, systemu alarmowego, materiałów biurowych, produktów spożywczych. Obniżka dotyczy też zakupu usługi zaprojektowania mebli czy lokali. Po zawarciu umowy sprzedawca wydaje fakturę określającą termin płatności. Można go ustalić dowolnie, ale wyraźnie określić, gdyż uzyskanie ulgi łączy się z zapłaceniem pełnej kwoty w wyznaczonym terminie. Płacić można gotówką, przelewem, potrącając wzajemne należności. Po wpłacie za pośrednictwem banku, wiążącym terminem jest data obciążenia rachunku nabywcy. Potrącenie wzajemnych wierzytelności dokumentujemy tak, aby termin kompensaty nastąpił zgodnie z fakturą. Po uregulowaniu należności kupujący otrzymuje informację o obniżeniu wpłaty na PFRON, co jest fundamentem, umożliwiającym korzystanie z ulgi. Obniżony wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ustalono dla: • państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, będących jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych, zajmujących się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomniki historii - wskaźnik wynosi 3 proc. (w roku 2005), 4 proc. (w roku 2006), 5 proc. (w roku 2007) i 6 proc. (w roku 2008 oraz w latach astępnych); • dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 1 proc. (w latach 2001-2004) i 2 proc. (w roku 2005 i w latach następnych). Wskaźnik oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy uczących się w tych placówkach; • dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Obniżenie wskaźnika - mniejsze wpłaty na PERON Przepisy przewidują także możliwość obniżenia wysokości ustalonego ustawą wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przypadku zatrudniania niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Zalicza się do nich: - chorobę Parkinsona, - stwardnienie rozsiane, - paraplegię, tetraplegię, hemiplegię, - znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie, - głuchotę i głuchoniemotę, - nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS - epilepsję, - przewlekłe choroby psychiczne, - upośledzenie umysłowe, - miastenię, - późne powikłania cukrzycy. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych obniża się w następujący sposób: 1. liczbę zatrudnionych pracowników z wymienionymi wyżej schorzeniami, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, mnoży się przez współczynnik wynoszący: a) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu do znacznego stopnia niepełnosprawności, b) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 2.Wielkości ustalone zgodnie z pkt. 1 lit. a) i b) dodaje się, a sumę dzieli przez liczbę pracowników zatrudnionych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy; otrzymany iloraz mnoży się przez 100 proc.; 3.Wartość wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, ustaloną zgodnie z pkt. 1 i 2, odejmuje się od 6 proc. - w przypadku gdy jest niższa od 6 proc. Różnica otrzymana jako wynik tego odejmowania stanowi obniżony wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Okazją do zmniejszenia zobowiązań wobec funduszu może być również określona współpraca z zakładami pracy chronionej (ZPCh.) i zakładami aktywności zawodowej (ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub korzystający z usług świadczonych przez nie mogą od swojej składki na fundusz odliczyć kwoty wynagrodzeń wypłaconych pracownikom tych zakładów, pomniejszonych o należne od pracowników składki na ubezpieczenia społeczne. Uprawnia do tego uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługi. Szczegółowe zasady korzystania z tego prawa określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżenia wpłat pracodawców na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. nr 86, poz. 547 ze zm.). Zgodnie z tym rozporządzeniem, pracodawcy kupujący wyroby ZPCh. i ZAZ lub korzystający ze świadczonych przez nie usług korzystają z obniżenia wpłat na PFRON należnych za miesiąc, w którym powstał obowiązek wpłaty. Obniżenie wpłaty ustala się na podstawie informacji o kwocie wynagrodzeń pracowników zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej z tytułu realizacji przez te zakłady produkcji lub usługi (z wyłączeniem handlu) na rzecz danego pracodawcy. Kwotę wynagrodzeń ustala się za okresy miesięczne jako iloczyn ogólnej kwoty wynagrodzeń i wskaźnika udziału przychodów. Wskaźnik ten uzyskuje się, dzieląc przychód ze sprzedaży własnej produkcji lub usług, zrealizowanej w danym miesiącu na rzecz danego pracodawcy, przez przychód ogółem uzyskany w tym miesiącu ze sprzedaży własnej produkcji lub usług (z wyłączeniem handlu). Tak wyliczona kwota pomniejszana jest o należne od pracowników składki na ubezpieczenia społeczne. Obowiązek informowania Rozporządzenie zobowiązuje pracodawców prowadzących ZPCh. i ZAZ do niezwłocznego informowania firm chcących obniżyć swoje zobowiązania wobec funduszu o kwocie wynagrodzeń wypłaconych pracownikom. Informacja taka powinna zostać przekazana nie później niż w ciągu 14 dni od uregulowania należności za zrealizowaną przez ZPCh. lub ZAZ produkcję lub usługi. Przekazanie informacji uwarunkowane jest zatem uregulowaniem przez jej adresata należności za zrealizowaną produkcję lub usługę. I to - zgodnie z par. 1 ust. 5 rozporządzenia - w terminie określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku za datę uregulowania należności przez odbiorcę uważa się datę obciążenia rachunku bankowego odbiorcy na podstawie polecenia przelewu. W przypadku gdy kwota wynagrodzeń przewyższa: - wartość zrealizowanej produkcji lub usługi - pracodawca może skorzystać z obniżenia wpłaty tylko do wysokości kwoty, jaką zapłacił za tę produkcję lub usługę, - wysokość wpłaty na PFRON, do której obowiązany jest pracodawca w danym miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach. Tu jednak trzeba dodać, że przysługująca, a nie wykorzystana kwota obniżenia wpłat na PFRON może być uwzględniana we wpłatach na ten fundusz przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie wynagrodzeń wypłaconych pracownikom zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej. Który pracodawca może ubiegać się o pomoc finansową? Pomoc finansowa z budżetu państwa i PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej przysługuje pracodawcy, który: - jest właścicielem lub posiada tytuł prawny prowadzonej działalności - wykazuje dobrą kondycję finansową - nie jest w stanie upadłości lub likwidacji. Pomoc finansowa nie przysługuje pracodawcom, którzy mają zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON. Przez zobowiązania należy rozumieć wszelkie rodzaje zobowiązań pracodawców wobec Funduszu, niezależnie od sposobu ich powstania. W szczególności mogą to być zobowiązania z tytułu obowiązkowych wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy, jak i zobowiązania z tytułu np. niespłaconych pożyczek lub nienależnie pobranych dofinansowań. Natomiast przez zaległości rozumieć należy zobowiązania wymagalne, tj. takie, których termin płatności upłynął. Jaki jest zakres pomocy finansowej z budżetu państwa i PFRON dla pracodawców? Zatrudniając osoby niepełnosprawne, pracodawcy mogą ubiegać się o: - dofinansowanie wynagrodzeń - zwrot podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych - zwrot kosztów na przystosowanie stanowisk pracy - refundację części składek ZUS - zwrot kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych - zwolnienie z wpłat na PFRON - finansowanie części składek na ubezpieczenia społeczne (art. 25) Prawo do dofinansowania składek ubezpieczeniowych przyznaje się: - firmom posiadającym status zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej, - pracodawcom zwolnionym z obowiązku dokonywania wpłat na PFRON - są to pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający tzw. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% zatrudnionych, - pracodawcom zatrudniającym mniej niż 25 pracowników (także nie dotyczy ich obowiązek wpłat na PFRON); w tej grupie mogą się często znaleźć organizacje pozarządowe. Dotychczas z dofinansowania do ubezpieczeń korzystały zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej. Zmiana, która zaszła od 2004 r., polega głównie na daniu możliwości korzystania z tej formy wsparcia nowej grupie pracodawców, którymi są pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych. Od tego, do jakiej kategorii należy pracodawca (czy prowadzi zakład pracy chronionej/aktywności zawodowej; czy zatrudnia mniej niż 25 pracowników; czy co najmniej 25 i osiąga odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych) zależy, jakie składniki ubezpieczenia zostaną dofinansowane. Największe dofinansowanie skierowane jest nadal do zakładów pracy chronionej i zakładów aktywności zawodowej. Aby otrzymać roczne dofinansowanie, za okresy miesięczne, konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku łącznie z deklaracją rozliczeniową do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zasady dotyczące ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne 1a - część składki emerytalnej płacona przez pracownika 1b - część składki emerytalnej płacona przez pracodawcę 2a - część składki rentowej płacona przez pracownika 2b - część składki rentowej płacona przez pracodawcę 3 - składka na ubezpieczenie chorobowe, płaci ją tylko pracownik 4 - składka na ubezpieczenie wypadkowe, płaci ją tylko pracodawca. Tak graficznie wyglądają składki na ubezpieczenie społeczne. Stanowią one poważne obciążenie dla pracodawcy i pracownika. Jednak przepisy dotyczące zatrudniania osób niepełnosprawnych przewidują ulgi w tych składkach dla pracodawców.. Podstawa prawna: 1. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, 2. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z 13 października 1998 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn.zm.) • w zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych osób (ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) I część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne (1a) finansuje PFRON. II część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy (1b) finansuje budżet państwa, • w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywizacji zawodowej za pracowników niepełnosprawnych (wszystkich stopni) I część wynagrodzenia składkę pracownika na ubezpieczenie emerytalne i chorobowe (1a) i (3) - płaci PFRON. II część kosztów pracodawcy - składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracodawcy (1b) i (2b) - finansuje budżet państwa, a składkę wypadkową (4) płaci PFRON. Ulgi w składkach ubezpieczeniowych obejmują także: • pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników, w tym co najmniej 6 proc. osób niepełnosprawnych i mających znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Składkę (1a) i (1b) finansuje PFRON, a mającym lekki stopień niepełnosprawności - składkę (4) finansuje budżet państwa. Składki są wpłacane co miesiąc przez rok, następnie występuje się ponownie z wnioskiem na kolejne lata. Dofinansowanie wynagrodzeń (art. 26a-26c) Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych wypłaca raz na dwa miesiące Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, po otrzymaniu odpowiedniego wniosku i informacji od pracodawcy. Pomoc jest wypłacana przez rok. Po upływie tego okresu pracodawca może wystąpić do PFRON z wnioskiem o przedłużenie wypłacania miesięcznego dofinansowania na kolejne okresy roczne. Dofinansowanie wypłacane jest w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego. Przysługuje ono pracodawcy: 1. Prowadzącemu zakład pracy chronionej. Dofinansowanie wynosi: · 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, · 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, · 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Kwoty te mogą zostać zwiększone o 75% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych. 2. Zatrudniającemu do 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) oraz pracodawcy co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. Dofinansowanie wynosi: 91% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 77% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 35% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. W przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych, kwoty dofinansowania wynoszą odpowiednio: 117% najniższego wynagrodzenia, 99% najniższego wynagrodzenia, 45% najniższego wynagrodzenia. Wyższe kwoty dofinansowania przyznawane w związku z zatrudnieniem pracownika cierpiącego na jedno z wymienionych schorzeń mają być dodatkową zachętą dla pracodawców i zwiększyć aktywność i udział takich osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy. Poza tym ustawa zastrzega, że kwota miesięcznego dofinansowania ze środków PFRON-u nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego - w takim wypadku kwotę dofinansowania obniża się do wysokości równej miesięcznemu wynagrodzeniu pracownika. Dodatkowym wymogiem dla wszystkich pracodawców ubiegających się o dofinansowanie jest brak zaległości w zobowiązaniach wobec PERON-u. Dotacje otrzymują pracodawcy, którzy przekazują Funduszowi informację o zatrudnieniu, stopniach niepełnosprawności i wynagrodzeniach drogą elektroniczną. Tylko pracodawcy zatrudniający do 5 osób mogą przekazywać informacje drogą pisemną. Gdy osoba niepełnosprawna pracuje u więcej niż jednego pracodawcy (nie więcej niż na cały etat), dofinansowanie przyznaje się pracodawcom w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy tej osoby. Kiedy jednak taka osoba pracuje u kilku pracodawców (więcej niż na cały etat), dotację przyznaje się tylko do wysokości miesięcznego dofinansowania. To dofinansowanie, proporcjonalne do wymiaru czasu pracy tej osoby, w pierwszej kolejności przyznaje się pracodawcy, który wcześniej zatrudnił daną osobę niepełnosprawną. Pamiętaj jednak, że nie ma nic za darmo. Musisz rozliczyć się z otrzymanej pomocy na dofinansowanie. Możesz to zrobić na 2 sposoby. Od roku 2004 dofinansowanie dla przedsiębiorców przestało być należnym dofinansowaniem, a stało się zaliczką. Należy ją rozliczyć, uwzględniając to, że pomoc publiczna na zatrudnienie osób niepełnosprawnych może być udzielana jako rekompensata podwyższonych kosztów. Podwyższone koszty można liczyć jako rzeczywiste bądź prościej - w formie ryczałtu, z tym, że przedsiębiorcy, którzy do 15 stycznia danego roku nie złożyli deklaracji o wyborze ryczałtu, będą musieli rozliczać uzyskaną pomoc tylko z uwzględnieniem rzeczywistych podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Maksymalna wysokość pomocy publicznej (na miesiąc) nie może przekroczyć trzech progów. Są to: 1. Maksymalne dofinansowanie a) 130 proc. najniższego wynagrodzenia dla znacznego stopnia niepełnosprawności (przy założeniu, że najniższe wynagrodzenie obecnie to 899,10 zł) =1168,83 zł b) 110 proc. najniższego wynagrodzenia dla umiarkowanego stopnia niepełnosprawności = 989,01 zł c) 50 proc. najniższego wynagrodzenia dla lekkiego stopnia niepełnosprawności = 449,55 zł Dla osób niepełnosprawnych z tzw. schorzeniami specjalnymi, tj. z chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, epilepsją lub niewidomych to dofinansowanie jest większe o 75 proc. najniższego wynagrodzenia i odpowiednio wynosi: a) 1842,62zł b) 1663,33zł c) 1123,87zł. Stan na 30.01.2006 Autopoprawka ”Rada Ministrów 22 marca 2005 przyjęła autopoprawkę do projektu ustawy o wspieraniu zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. W jej treści uwzględniono postanowienia porozumienia z 10 listopada ub.r., zawartego między ministrem polityki społecznej a organizacjami pracodawców zatrudniających niepełnosprawnych. Zrezygnowano zatem z finansowania składek na ubezpieczenia społeczne, rekompensując ten fakt podwyższeniem kwot dofinansowania wynagrodzeń. Dla pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności dofinansowanie wynosi do 70 proc. minimalnego wynagrodzenia, zaś ryczałt w tej sytuacji to 125 proc. minimalnego wynagrodzenia w 2005 i 2006 r., 60 proc. w 2007 r., a w 2008 r. i latach następnych - 55 proc a ubezpieczenie emerytalne i chorobowe oraz składki należne od pracodawcy na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe od wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego. 2. Koszty płacy niepełnosprawnego pracownika Chodzi tu o wynagrodzenie oraz składki. Nie wlicza się kosztów pochodnych od wynagrodzenia (Fundusz Pracy, PFRON itp.). 3. Rzeczywiste podwyższone koszty zatrudniania osób niepełnosprawnych Są to koszty wynikające z zatrudnienia osób niepełnosprawnych stanowiące różnicę między kosztami pracy osoby niepełnosprawnej a pełnosprawnej. Innymi słowy, nie można odliczyć więcej pomocy niż określają powyższe trzy kryteria. Pracodawca sam dokonuje wyboru rozliczenia się z otrzymanych dotacji (dla każdego pracownika lub grupy pracowników może być przyjęta inna metoda rozliczania). Pracodawca ma dwie możliwości: A. Rozliczanie rzeczywistych i podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych Ta metoda może być korzystniejsza dla tych, którzy mają stałe i wysokie podwyższone koszty i sprawny system normowania pracy. Rozliczenie nie może być dowolne, musi opierać się o określone koszty. Ujęte są one w katalogu podwyższonych kosztów: 1. Obciążenia wynikające z niższej produktywności osób niepełnosprawnych: a) zwiększony czas wykonywania czynności pracy b) dodatkowy urlop wypoczynkowy i skrócony czas pracy c) zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym d) 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek e) zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy f) zwiększona absencja chorobowa g) zwiększone zużycie materiałów i surowców. 2. Koszty zatrudnienia pracowników dotyczące czasu przeznaczonego wyłącznie na pomoc w pracy pracownikowi lub pracownikom niepełnosprawnym. 3.Koszty adaptacji pomieszczeń. Koszty adaptacji lub nabycia urządzeń przeznaczonych do użytku osób niepełnosprawnych - które są kosztami dodatkowymi względem kosztów, które przedsiębiorca poniósłby, jeżeli zatrudniałby pracowników nie będącycych osobami niepełnosprawnymi, przez każdy okres, przez który pracownik niepełnosprawny jest w rzeczywistości zatrudniany. Pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 proc. osób nie mogących podjąć zatrudnienia na otwartym rynku pracy mogą uwzględniać jako podwyższone - koszty: a) budowy, instalacji lub rozbudowy danego zakładu b) administracyjne c) transportowe, B. Rozliczanie według ryczałtu Wysokość ryczałtu zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika, jego ewentualnych specjalnych schorzeń oraz rodzaju zakładu pracy. Dla pracodawców zakładów pracy chronionej kwoty ryczałtu wynoszą: a) znaczny stopień niepełnosprawności - 90 proc. Minimalnego wynagrodzenia = 809,19 zł b) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 70 proc. minimalnego wynagrodzenia = 629,37 zł c) lekki stopień niepełnosprawności - 40 proc. min. wynagrodzenia = 359,64 zł W zakładach pracy chronionej dla osób o specjalnych schorzeniach kwoty te zwiększa się o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą; d) znaczny stopień niepełnosprawności - 145 proc. minimalnego wynagrodzenia = 1303,69 zł e) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 125 proc. minimalnego wynagrodzenia = 1123,87 zł f) lekki stopień niepełnosprawności - 95 proc. minimalnego wynagrodzenia = 854,14 zł. Natomiast dla pracodawców na otwartym rynku pracy kwoty ryczałtu wynoszą 70% kwot wymienionych powyżej i odpowiednio wynoszą: g) znaczny stopień niepełnosprawności = 566,43 zł h) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 440,55 zł i) lekki stopień niepełnosprawności = 251,74 zł. Dla schorzeń specjalnych kwoty te wynoszą 90 proc. kwot wymienionych w punktach a), b), c) podwyższonych o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą one odpowiednio: j) znaczny stopień niepełnosprawności = 1222 zł k) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 1060 zł l) lekki stopień niepełnosprawności = 817 zł. Uwaga: Zarówno w przypadku zakładów pracy chronionej, jak i rynku otwartego do kwoty ryczałtu wlicza się 100 proc. składek na ubezpieczenie społeczne finansowanych przez PFRON lub budżet państwa. Wszystkie podane kwoty odnoszą się do rozliczenia stycznia 2006., w którym podstawą jest minimalne wynagrodzenie wynoszące 899,10 zł. 4. Dofinansowanie do szkoleń Możesz uzyskać pomoc na finansowanie szkolenia specjalistycznego lub ogólnego pracowników. Wielkość pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw nie może przekraczać 55 proc. kosztów na szkolenie specjalistyczne i 90 proc. na szkolenie ogólne. Dla innych przedsiębiorców odpowiednio - 45 proc. i 70 proc. Maksymalna pomoc na jedno szkolenie nie może przekroczyć 1 mln euro. Katalog kosztów i pozostałe szczegóły dotyczące szkoleń zawarte są w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 18 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 114 poz. 1193). Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń oraz zatrudnienia asystenta Wprowadzone w ustawie o rehabilitacji osób niepełnosprawnych zmiany, w związku z uzyskaniem przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, zwiększyły możliwości uzyskiwania przez pracodawców osób niepełnosprawnych zwrotu dodatkowych kosztów wynikających z ich zatrudnienia. O zwrot kosztów może się ubiegać pracodawca osób niepełnosprawnych: - bezrobotnych lub poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, które zostały skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy, - osób, których niepełnosprawność powstała (pomimo zachowania zgodnego z normami prawnymi, w tym BHP) w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy. Osoby niepełnosprawne muszą być zatrudnione przez co najmniej 36 miesięcy wcześniejsze rozwiązanie umowy rodzi obowiązek proporcjonalnego zwrotu zrefundowanych już kosztów (nie mniej niż w kwocie liczonej jak za 6 miesięcy). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracodawca zatrudni w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania umowy inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy. Dotychczas zwrotowi podlegały tylko koszty wynikające z przystosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych tworzonych lub już istniejących, stanowisk pracy. Od 1 maja 2004 r., w art. 26 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, uwzględniono też: - dodatkowe koszty wynikające z adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych pomieszczeń oraz adaptacji/nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, - rozpoznanie przez służby medycyny pracy potrzeb pracownika niepełnosprawnego w zakresie dostosowywania jego miejsca pracy w zakładzie, adaptacji pomieszczeń oraz potrzebnych mu urządzeń - jeżeli pracodawca poniósł koszty z tym związane. Zwrot kosztów następuje na wniosek zainteresowanego pracodawcy osoby niepełnosprawnej, który poniósł dodatkowe koszty wynikające z jej zatrudnienia. Wzór wniosku oraz wykaz niezbędnych dokumentów, które trzeba do niego dołączyć, określa Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186). Wniosek należy złożyć do starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu, właściwych ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Jeżeli wniosek rozpatrzono pozytywnie, to zawierana jest umowa, na podstawie której starosta/prezydent miasta zwróci pracodawcy (ze środków PFRON) koszty - z tym, że nie są zwracane koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem jej podpisania. Ostatecznie uruchomienie środków PFRON następuje po zawarciu umowy i przedłożeniu szeregu dokumentów stosownie do §14 rozporządzenia, m.in. rozliczenia i zestawienia kosztów; faktur, rachunków i dowodów zapłaty lub umów potwierdzających poniesione koszty; kopii umów o pracę zawartych z osobami niepełnosprawnymi, czy kopii zawartych z pracownikami umów o sprawowanie opieki nad pracownikami niepełnosprawnymi. Zwrot dokonywany jest w wysokości poniesionych kosztów. Nie może jednak przekraczać 20krotnego przeciętnego wynagrodzenia (przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 2005r.wynosiło 2380,29 zł) za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. Natomiast kwota kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Ponadto zwrot dodatkowych kosztów dla przedsiębiorców jest pomocą publiczną w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dn. 5 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia - więcej na ten temat czytaj w części - "Warunki udzielania pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne". Asystent osoby niepełnosprawnej Ustawa o rehabilitacji (art. 26d) daje też pracodawcy osób niepełnosprawnych możliwość otrzymania zwrotu miesięcznych kosztów zatrudnienia pracownika, który zajmowałby się pomaganiem niepełnosprawnemu w pracy, w zakresie czynności: ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Można uznać, że jest to polski odpowiednik asystenta występującego w prawodawstwie europejskim. Jednak pomoc zatrudnionemu niepełnosprawnemu nie może być wyłącznym zajęciem takiego pracownika - ustawodawca wyznacza limit godzin pracy przeznaczonych wyłącznie na pomoc na poziomie odpowiadającym 20% liczby godzin pracy takiego pracownika w miesiącu. Np, jeśli "pracownik pomagający" pracuje 100 godzin miesięcznie to może przeznaczyć na pomoc niepełnosprawnemu 20 godzin swego czasu. Warunki, na jakich następuje zwrot kosztów wynagrodzenia asystenta, reguluje Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186). Pracodawca wobec pracownika Pracodawca jest zobowiązany wobec pracownika, który w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utracił zdolność do pracy - wydzielić na dotychczasowym stanowisku odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości do pracy. Zgłoszenie do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania pracownika za osobę niepełnosprawną. Uwaga: 1. Gdyby pracodawca nie zorganizował takiego miejsca pracy, to jest zobowiązany w dniu rozwiązania stosunku pracy ze swoim pracownikiem - do wpłaty 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia na PFRON. 2. Przepis powyższy obowiązuje, o ile wyłączną przyczyną wypadku przy pracy nie było naruszenie przepisów bhp przez pracownika, jego wina lub stan nietrzeźwości udowodnione przez pracodawcę. Opłacalna współpraca Obecnie ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych daje możliwość zmniejszenia lub uniknięcia zobowiązań wobec PFRON z tytułu niezatrudniania określonej liczby osób niepełnosprawnych. Polega to na tym, że firmy, które nie osiągają odpowiedniego wskaźnika zatrudnienia, współpracują z zakładami pracy chronionej (ZPCh) i zakładami aktywności zawodowej (ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub korzystający z ich usług, mogą od swoich wpłat na PFRON odliczyć wynagrodzenia wypłacane pracownikom tych zakładów, pomniejszone o zobowiązania należne od pracowników tych zakładów. Podstawa prawna: Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżania wpłat pracodawców na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 547 z późn.zm.) Od 1 stycznia 2004 r. pracodawcy, o których mowa wyżej, w podobny sposób mogą obniżać wysokość swoich wpłat na PFRON. Warunkiem jest jednak kupowanie usługi (z wyjątkiem handlu) lub produkcji (uwaga!) od firm, które zatrudniają powyżej 25 pracowników, w tym co najmniej 10 proc. osób niepełnosprawnych ze stopniem znacznym lub umiarkowanym. Należności muszą być uregulowane terminowo. Informację o kwocie obniżenia (obowiązkowej wpłaty na PFRON) sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po uregulowaniu należności. W przypadku, gdy kwota obniżenia przewyższa: • wartość produkcji lub usługi - obniżenie przysługuje tylko do wysokości kwoty określonej na fakturze, • 80 proc. należności na PFRON, do której zobowiązany jest nabywca w danym miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty w następnych miesiącach. Niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniona we wpłatach na PFRON przez 12 miesięcy. Zwrot kosztów Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudnia osoby niepełnosprawne, może otrzymać zwrot kosztów, jeżeli są to osoby: • bezrobotne lub poszukujące pracy, skierowane przez powiatowy urząd pracy; • pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli stali się niepełnosprawnymi podczas zatrudnienia u tego pracodawcy (bez winy własnej lub winy pracodawcy. Zakłady pracy chronionej i aktywności zawodowej Pracodawca (prowadzący działalność gospodarczą przez co najmniej 12 miesięcy) zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników może zyskać status Zakładu Pracy Chronionej o ile: • zatrudnia co najmniej 40 proc. osób niepełnosprawnych, w tym 10 proc. osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub • co najmniej 30 proc. niewidomych lub chorych psychicznie czy upośledzonych umysłowo, mających znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, • obiekty i pomieszczenia odpowiadają przepisom bhp i uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych, • jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne. Zakład Aktywności Zawodowej może założyć powiat, gmina, fundacja, stowarzyszenie. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest wyższy niż w zpch (zostanie określony rozporządzeniem). Koszty utworzenia ZAZ ponosi PFRON, samorząd terytorialny lub inni. ZAZ nie może wytwarzać wyrobów paliwowych, tytoniowych, spirytusowych, winiarskich, piwowarskich i pozostałych alkoholi powyżej 1,5 proc. oraz wyrobów z metali szlachetnych lub handlować takimi wyrobami. Status ZPCh i ZAZ przyznaje wojewoda. Od jego decyzji służy prawo odwołania do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Wojewoda może zwolnić na maksymalnie 6 miesięcy ZAZ od spełniania warunku zatrudnienia co najmniej 60 proc. niepełnosprawnych, jeśli urząd pracy nie może skierować wymaganej liczby osób niepełnosprawnych ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Status pracodawcy Zakładu Pracy Chronionej będzie można otrzymać (od wojewody) pomimo niespełnienia wymogu 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej i 6-miesięcznego utrzymywania wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych, jeżeli przejmie się upadający zakład pracy chronionej. Zwolnienia podatkowe Zakłady Pracy Chronionej, jak i Zakłady Aktywności Zawodowej są zwolnione z następujących podatków i opłat (z wyjątkiem opłaty skarbowej): • od nieruchomości rolnej i leśnej, • od czynności cywilnoprawnych, jeżeli czynność wykonywana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu, • od opłaty administracyjnej i targowej (ustawa o podatkach i opłatach lokalnych: Dz. U. Nr 9, poz. 84 z późn. zm.), • od opłaty produktowej (ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej: Dz. U. z 2001 r. Nr 63), • od opłaty pobieranej na podstawie ustawy (prawo ochrony środowiska, Dz. U. z 2001 r. Nr 162), • od opłaty eksploatacyjnej (prawo górnicze i geologiczne, Dz. U. z 2994 r., Nr 27 z późn. zm.), • za wydanie koncesji (prawo energetyczne, Dz. U. z 1997 r. Nr 54), • od opłat drogowych (ustawa o transporcie drogowym, Dz. U. z 2001 r. Nr 125), • od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35 z późn. zm.), • od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 1995 r. Nr 16 z późn. zm.), • za dozór techniczny (Dz. U. z 2000 r. Nr 122 z późn. zm.), • od opłat sądowych oraz z innych opłat mających publiczno-prawny charakter. Prowadzący Zakład Pracy Chronionej przekazuje środki uzyskane ze zwolnień z podatków i opłat na PFRON (w wysokości 10 proc.) i zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (w wysokości 90 proc.). Prowadzący Zakład Aktywności Zawodowej wszystkie środki ze zwolnień i wpływy z dochodu z działalności gospodarczej przekazuje na zakładowy fundusz aktywności. Do końca 2003 r. Zakłady Pracy Chronionej korzystały ze zwrotu podatku VAT (uzależnionego od liczby i stopnia niepełnosprawności pracowników). Ponieważ zwrot ten nie jest respektowany przez Unię Europejską, został od 1 stycznia 2004 r. zastąpiony dotacjami. Uwaga: Nie ma zwolnienia z opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów oraz opłaty abonamentowej RTV. Zwolnienie z podatków nie dotyczy: podatku od gier, towarów oraz podatku akcyzowego, cła, podatków dochodowych i od środków transportu. Inne przywileje • dofinansowanie w wysokości 50 proc. oprocentowania kredytów bankowych, zaciągniętych na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych, • zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych w związku z koniecznością zmiany profilu produkcji, • jednorazowa pożyczka w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób niepełnosprawnych, • od 1 stycznia 2004 r. refundacje zwiększonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, epilepsję lub osób niewidomych - w wysokości 75 proc. najniższego wynagrodzenia. Obowiązki związane z rejestracją do Systemu Obsługi Dofinansowań Pracodawcy ubiegający się o dofinansowanie przed złożeniem pierwszych dokumentów będą musieli zarejestrować się w Funduszu, aby otrzymać identyfikator oraz hasło dostępu do systemu informatycznego. Należy zaznaczyć, że System Obsługi Dofinansowań jest systemem odrębnym od istniejącego w Funduszu systemu e-pfron, służącego do przekazywania dokumentów w zakresie obowiązkowych wpłat na Fundusz. W celu rejestracji pracodawca będzie zobowiązany przesłać do Funduszu formularz zgłoszeniowy zawierający: dane o pracodawcy, w tym: 1 pełną i skróconą nazwę pracodawcy, 2 numery: REGON, NIP i PKD, 3 adres pracodawcy wraz z siedmiocyfrowym kodem stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, 4 adres do korespondencji, 5 imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem. 6 aktualne zaświadczenia lub inne dokumenty potwierdzające dane, o których mowa w pkt 1, wystawione nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed dniem przesłania tych danych. 7 upoważnienie osoby przesyłającej dane, o których mowa w pkt 1, oraz zaświadczeń lub dokumentów do występowania w imieniu pracodawcy. Dokumenty, o których mowa powyżej mogą zostać przez pracodawcę przesłane do właściwego terenowo oddziału PFRON lub złożone bezpośrednio w Oddziale. W przypadku gdy pracodawca złoży dokumenty bezpośrednio w Oddziale otrzyma on identyfikator oraz hasło dostępu do systemu. Natomiast w przypadku przesłania dokumentów za pośrednictwem poczty pracodawca będzie zobowiązany do odebrania osobiście w Oddziale identyfikatora oraz hasła dostępu do systemu. Rejestracji należy dokonać nie później niż na 30 dni przed dniem złożenia pierwszej informacji. Warunki proceduralne, które musi spełnić pracodawca ubiegający się o dofinansowanie Zgodnie z art.26 c ust.1 ustawy pracodawca składa Zarządowi Funduszu: miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych - w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy, wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy, przez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku. Ww. przepis zobowiązuje pracodawców ubiegających się o dofinansowanie do składania co miesiąc informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy oraz co dwa miesiące wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące w terminie do 14 dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy. Złożenie przez pracodawcę informacji lub wniosku po terminie wynikającym z ustawy powoduje, że informacja lub wniosek nie będą rozpatrywane. Informacje i wnioski składane mają być w formie elektronicznej przez Internet. Wyjątek stanowią pracodawcy zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników, którzy informacje i wnioski mogą składać w formie tradycyjnej (pisemnej) do właściwego terenowo oddziału Funduszu. Tryb uzgadniania salda Zgodnie z art.26 c ust.3 ustawy Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku przez pracodawcę przekazuje pracodawcy informację o saldzie przysługującego pracodawcy dofinansowania. W przypadku gdy wyliczona przez Fundusz kwota dofinansowania będzie równa kwocie zawartej we wniosku pracodawcy, Fundusz w terminie 7 dni poinformuje pracodawcę o uzgodnieniu salda, a następnie w terminie 7 dni od dnia przekazania pracodawcy ww. informacji przekaże kwotę należnego dofinansowania na rachunek bankowy pracodawcy. W przypadku gdy kwota wyliczona przez Fundusz będzie różniła się od kwoty wykazanej przez pracodawcę we wniosku, Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku przekaże pracodawcy informację o kwocie ustalonej przez Fundusz, wraz z dokładną informacją dotyczącą sposobu ustalenia kwoty należnego dofinansowania oraz wezwie pracodawcę do potwierdzenia ustalonego przez Fundusz salda w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. w przypadku gdy pracodawca potwierdzi w wyznaczonym terminie kwotę ustaloną przez Fundusz, w terminie 7 dni od dnia potwierdzenia Fundusz przekaże kwotę należnego dofinansowania na rachunek bankowy pracodawcy. W przypadku gdy pracodawca nie zgodzi się z wysokością kwoty ustalonej przez Fundusz, będzie mógł odmówić potwierdzenia salda oraz złożyć wyjaśnienia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. W powyższym przypadku Fundusz w terminie 3 dni od dnia uzyskania wyjaśnień pracodawcy ponownie ustali kwotę dofinansowania przysługującego pracodawcy oraz wezwie pracodawcę do potwierdzenia ponownie ustalonego salda. Jeśli przedstawiona wyżej procedura nie doprowadzi do uzgodnienia salda do końca miesiąca następującego po miesiącu złożenia przez pracodawcę wniosku, Fundusz wyda decyzję o odmowie wypłaty dofinansowania. Należy zaznaczyć, że brak odpowiedzi przez pracodawcę w terminie 7 dni od dnia wezwania do potwierdzenia salda w każdym z ww. przypadków spowoduje pozostawienie wniosku pracodawcy bez rozpatrzenia. Zasady składania dokumentów Dokumenty w formie elektronicznej składane będą przez pracodawców za pomocą programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz. W celu złożenia dokumentów pracodawca otrzyma od Funduszu, poprzez Internet certyfikat umożliwiający podpisywanie dokumentów. Dokumenty nie uwierzytelnione podpisem elektronicznym nie będą przyjmowane przez Fundusz. Dane dotyczące wysokości dofinansowania określone we wniosku pracodawcy muszą być zgodne z danymi zawartymi w miesięcznych informacjach za okres, którego dotyczy wniosek. Ponieważ dofinansowanie do wynagrodzeń obejmuje okresy dwumiesięczne (styczeń-luty, marzec-kwiecień, itd.) pracodawca uprawniony do dofinansowania za jeden miesiąc składał będzie wniosek za dany okres sprawozdawczy, tj. dwa miesiące, wpisując kwotę dofinansowania za miesiąc, w którym przysługuje mu dofinansowanie. Dokumenty złożone przez pracodawców podlegały będą sprawdzeniu przez Fundusz pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym. W przypadku złożenia prawidłowo wypełnionych dokumentów pracodawca będzie mógł odebrać potwierdzenie złożenia dokumentów, również poprzez internet. W przypadku gdy dokumenty zawierać będą nieprawidłowości, Fundusz wezwie pracodawcę do ich usunięcia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Niezachowanie przez pracodawcę ww. terminu spowoduje pozostawienie informacji lub wniosku bez rozpatrzenia. Należy również zaznaczyć, że przesłanie przez Fundusz wezwania do usunięcia nieprawidłowości przerywa bieg 7-dniowego terminu do przesłania pracodawcy informacji o saldzie przysługującego dofinansowania. Pracodawcy będą posiadali również możliwość korygowania złożonych informacji lub wniosków poprzez złożenie dokumentów korygujących. Do dokumentów korygujących znajdują zastosowanie zasady opisane powyżej, z tym, że dokumenty korygujące zwiększające kwotę dofinansowania należnego pracodawcy mogą być składane najpóźniej do 14 dni przed dniem złożenia rozliczenia rocznego, którego termin składania upływa 15 lutego roku następującego po roku, w którym pracodawcy udzielone zostało dofinansowanie. Natomiast w przypadku złożenia dokumentów korygujących, z których wynika, że dofinansowanie zostało pracodawcy wypłacone w wysokości wyższej od należnej, pracodawca składając korektę dokonuje również zwrotu nienależnie pobranego dofinansowania wraz z odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowych w terminie 14 dnia od dnia złożenia korekty. Dodatkowe obowiązki pracodawców Pracodawcy otrzymujący dofinansowanie zobowiązani są po zakończeniu każdego roku kalendarzowego rozliczyć się z Funduszem z otrzymanych kwot dofinansowania. Rozliczenia dokonywać będzie się według ustalonego wzoru, który określony zostanie rozporządzeniem wykonawczym do ustawy. Rozliczenie roczne pracodawca składał będzie wraz z pierwszą informacją w roku następnym po roku, w którym pracodawca otrzymywał dofinansowanie (tj. informacją za styczeń składaną do 14 lutego), lub wraz z ostatnią informacją składaną w roku, w którym pracodawca pobierał dofinansowanie, jeżeli pracodawca nie będzie ubiegał się o dofinansowanie w roku następnym. Warto zwrócić uwagę, że dofinansowania do wynagrodzeń pracodawców realizowane będą ze środków pochodzących z dotacji celowej z budżetu państwa, w konsekwencji czego, w zakresie wypłaconych dofinansowań znajdą zastosowanie niektóre przepisy ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych. W szczególności należy mieć na uwadze przepis art.93 ust.4 mówiący, że wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyklucza prawo do ubiegania się o dotację przez kolejne trzy lata. Zastosowanie do dofinansowań zasad określonych w przepisach o finansach publicznych powoduje, że rozliczenie roczne, o którym mowa powyżej odbywać się będzie według "zasady kasowej". Oznacza to, iż pracodawca w rozliczeniu rocznym wykazuje kwoty, które uzyskał w danym roku kalendarzowym. Tak więc dofinansowanie za listopad i grudzień 2005 r. wykazywane będzie w rozliczeniu za 2006 r., ponieważ wypłata dofinansowania za te miesiące nastąpi w styczniu 2006 r. Ponadto pracodawcy, którzy będą ubiegali się o dofinansowanie w kolejnych latach powinni złożyć wniosek o przedłużenie wypłaty dofinansowania na kolejny rok wraz z jednym z wniosków o wypłatę dofinansowania w roku, w którym pracodawca pobiera dofinansowanie. Akty prawne: ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (uwaga: ustawa w wersji uchwalonej przez Sejm przekazana do Senatu) rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych Procedura rejestracji w systemie Procedura rejestracji i certyfikacji pracodawcy, który będzie się ubiegał o dofinansowanie do wynagrodzenia zatrudnionych u niego osób niepełnosprawnych z art. 26a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Zgodnie z § 8 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2003 r. w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (zwanego dalej rozporządzeniem) ustala się niniejszą procedurę obowiązującą przy rejestracji i certyfikacji pracodawców. I. Wykaz i zawartość dokumentów niezbędnych do zarejestrowania pracodawcy jako beneficjenta PFRON, który będzie korzystał z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników: Formularz zgłoszeniowy zawierający zgodnie z § 8 punkt 1 rozporządzenia: Formularz zgłoszeniowy - nazwa dokumentu - "Formularz zgłoszeniowy"; - numer w rejestrze PFRON (dotyczy pracodawców posiadających numer w rejestrze PFRON); - numer identyfikacyjny pracodawcy REGON; - numer identyfikacji podatkowej pracodawcy (NIP); - numer PKD; - pełna nazwa pracodawcy; - skrócona nazwa pracodawcy; - adres pracodawcy zawierający: siedmiocyfrowy kod stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 157, poz. 1031 z późn. zm.) - województwo - miejscowość - kod pocztowy - poczta - ulica - numer domu - numer lokalu - adres do korespondencji (jeżeli jest inny niż adres podany wyżej); Dodatkowe informacje o pracodawcy: - forma prawna; - forma własności; - wielkość pracodawcy; Informacja o typie pracodawcy (jeden z trzech typów): - pracodawca zatrudniający mniej niż 25 pracowników; - pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%; -zakład pracy chronionej; Informacja dotycząca statusu zakładu pracy chronionej (wypełniają pracodawcy posiadający status Zakładu Pracy Chronionej), w tym: - imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem (kontakty dotyczące wyjaśniania wszelkich rozbieżności i wątpliwości związanych z dofinansowaniami); - rachunek bankowy pracodawcy, na który będzie przekazywane miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych: - nazwa banku; - pełny numer rachunku bankowego; II.Załączniki: - aktualny odpis z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej; - zaświadczenie z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej o numerze identyfikacyjnym REGON; - decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP; - decyzja wojewody lub Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych o przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej (dotyczy tylko zakładów pracy chronionej); - upoważnienie pracodawcy dla osoby, która w jego imieniu będzie podpisywała i przesyłała dane do Funduszu. Ponieważ dokumenty składane przez pracodawców do Funduszu w związku z wypłatą dofinansowań stanowią oświadczenie woli pracodawcy, muszą być podpisywane przez pracodawcę zgodnie z przepisami prawa lub osoby posiadającej stosowne pełnomocnictwa do składania oświadczeń woli w imieniu pracodawcy. Dokumenty o przyznanie dofinansowania będą uwierzytelniane elektronicznie. Proponowany wzór upoważnienia. III. Obowiązujące terminy: Wymieniony wyżej formularz wraz z załącznikami pracodawca ma obowiązek złożyć w Oddziale PFRON w terminie do 30 dni przed dniem przekazania pierwszej informacji o dofinansowaniu, tzn. jeżeli pierwszą informacją o dofinansowaniu (INF-D wraz z INF-D-P) pracodawca będzie składał w PFRON w terminie do 14 lutego, formularz zgłoszeniowy wraz z załącznikami jest zobowiązany złożyć w Oddziale PFRON w terminie do 15 stycznia. Po przekazaniu danych i zaświadczeń lub dokumentów oraz upoważnienia, o których mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia, jednak nie później niż na 14 dni przed złożeniem informacji (INF-D i INF-D-P) po raz pierwszy, pracodawca odbiera od Funduszu identyfikator oraz hasło dostępu do programu informatycznego. IV. Procedura rejestracji i certyfikacji Pracodawca, który ma uprawnienia do ubiegania się o dofinansowania do wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych powinien zgłosić się do właściwego dla niego terytorialnie Oddziału PFRON wraz z wymienionymi wyżej dokumentami. Pracownik Oddziału PFRON sprawdza dokumenty przyniesione przez pracodawcę i podejmuje decyzję o wstępnym zarejestrowaniu go w systemie SOD. Pracodawca, zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z art. 26c ust. 2 ustawy o rehabilitacji dokonuje wyboru sposobu wymiany dokumentów z PFRON. Może to być sposób: - elektroniczny; - papierowy. Pracodawca, który wybierze pisemną (papierową) formę wymiany dokumentów z PFRON powinien złożyć oświadczenie wg wzoru. Wzór oświadczenia W przypadku wybrania przez pracodawcę elektronicznego sposobu wymiany dokumentów: Pracownik oddziału dokonuje jego wstępnej rejestracji w Systemie SOD (Systemie Obsługi Dofinansowań) wpisując: - nazwę skróconą pracodawcy; - NIP pracodawcy; - REGON pracodawcy; - Oddział PFRON pracodawcy; Po wykonaniu tej czynności przez pracownika oddziału PFRON zostaje nadany pracodawcy identyfikator (login) oraz "jednorazowe hasło" dostępu do Systemu SOD i komputer drukuje dane identyfikujące pracodawcę w Systemie (identyfikator pracodawcy oraz hasło dostępu). Pracodawca został wstępnie zarejestrowany w Systemie SOD; Pracodawca po otrzymaniu "hasła jednorazowego", na swoim komputerze w firmie wypełnia za pomocą aplikacji internetowej SOD on line wniosek rejestracyjny, podając w nim dane identyfikujące firmę. Wraz z wnioskiem wypełnia "żądanie wydania certyfikatu" podając w nim dane personalne osoby,na którą zostanie wydany certyfikat. W sposób elektroniczny wysyła wniosek i żądanie do PFRON, wniosek przesłany przez pracodawcę podlega zaakceptowaniu bądź odrzuceniu przez pracownika Oddziału po dokonaniu weryfikacji. Przyczyną odrzucenia może być np. niezgodność danych podanych przez pracodawcę w przesłanym wniosku rejestracyjnym z danymi znajdującymi się w dokumentach złożonych do Oddziału albo niepodanie przez pracodawcę numeru PFRON w przypadku pracodawców prowadzących Zakłady Pracy Chronionej lub pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. po weryfikacji przesłanych przez pracodawcę do PFRON wniosku i żądania System generuje wiadomość dla pracodawcy zawierającą certyfikat. Dopiero po otrzymaniu certyfikatu pracodawca może rozpocząć przesyłanie dokumentów do PFRON. W przypadku wybrania przez pracodawcę papierowej formy wymiany dokumentów z PFRON: Pracownik Oddziału PFRON dokonuje wstępnej rejestracji pracodawcy w systemie SOD (wpisując nazwę skróconą pracodawcy, jego NIP, REGON, nazwę oddziału PFRON) i zatwierdza powyższe dane; w drugim etapie wypełnia i akceptuje wniosek rejestracyjny, po zarejestrowaniu pracodawcy przez pracownika Oddziału pracodawca może przekazywać do Oddziału dokumenty o dofinansowaniu w formie papierowej; w uzasadnionych przypadkach może nastąpić odrzucenie wniosku (wniosek do poprawienia z uwagi na błędy w wypełnionych polach lub niewypełnienie wymaganych pól); pracownik Oddziału informuje o powyższym pracodawcę. Akty prawne dotyczące zwrotu kosztów pracodawcy Art. 26 ma następujące brzmienie: "I. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające warunki określone w ust. 2, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów: 1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, 1a)adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, 1b)adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, 2) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b. I. Zwrot kosztów określonych w ust.1 pkt.1-1b oraz w art.26 d dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. II. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych: 1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy, 2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. III. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. IV. Zwrotu kosztów dokonuje Prezydent w warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że: 1) zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy, 2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. V. Umowy z pracodawcą, którym jest Prezydent, zawiera Prezes Zarządu Funduszu. VI. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek Prezydenta. VII. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty, środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. VIII. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym mowa w ust. 1." Art. 26d ma następujące brzmienie: 1)"Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. 2)Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem ust.3. 3)Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. 4)Przepisy art.26 ust.4-6 stosuje się odpowiednio." 1. Zwrot kosztów poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych obejmuje zakup środków trwałych stanowiących wyposażenie związane z przystosowaniem stanowiska w sposób umożliwiający wykonywanie przez pracownika niepełnosprawnego powierzonych czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego. -Wartość zakupu środków trwałych zostaje pomniejszona o wartość takich samych środków trwałych, jeżeli stanowiłyby wyposażenie stanowiska osoby niebędącej osobą niepełnosprawną. 2. Zwrot kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych obejmuje zakup materiałów oraz koszty robót budowlanych w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego dotyczących dostosowania pomieszczeń zakładu, stosownie do potrzeb niepełnosprawnych. - Wartość zakupu materiałów oraz koszty robót budowlanych pomniejsza się o wartość takich samych materiałów lub prac budowlanych, które zostałyby zakupione lub wykonane w związku z dostosowaniem pomieszczeń do potrzeb osób niebędących osobami niepełnosprawnymi. 3.Zwrot kosztów adaptacji lub nabycia urządzeń obejmuje nabycie oraz adaptację urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy. - Wartość nabytych urządzeń oraz adaptacji urządzeń pomniejsza się o wartość nabycia takich samych urządzeń oraz kosztów adaptacji urządzeń, które zostałyby zakupione lub adaptowane do potrzeb osób niebędących osobami niepełnosprawnymi. 4.Zwrot kosztów rozpoznania obejmuje niezbędne badania mające na celu ustalenie odpowiednio: -zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku z uwzględnieniem potrzeb wynikających z niepełnosprawności, -koniecznych elementów składowych wyposażenia danego stanowiska oraz zakresu obowiązków na tym stanowisku pracy, dających podstawę do oceny możliwości wykonywania pracy przez osobę niepełnosprawną, -konieczności nabycia urządzenia ułatwiającego osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, -zakresu niezbędnego przystosowania pomieszczeń zakładu pracy w celu jego adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych. 5.Zwrot kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu obejmuje wynagrodzenie pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy, za czas poświęcony wyłącznie na te pomoc. 6. Pracodawca ubiegający się o zwrot kosztów składa u Prezydenta - właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych; - wniosek wraz z dokumentacją. 7. Przy ocenie wniosku bierze się pod uwagę następujące elementy: 1) wysokość posiadanych środków PFRON przez powiat, 2) potrzeby lokalnego rynku pracy, 3) opinię powiatowego urzędu pracy o możliwości skierowania do pracy zarejestrowanych osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach, 4) długość okresu prowadzenia działalności oraz doświadczenie pracodawcy w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych, 5) kondycję finansową pracodawcy zapewniającą zatrudnienie osób niepełnosprawnych przez co najmniej 36 miesięcy, 6) wysokość przewidywanych kosztów dotyczących zwrotu ze środków PFRON, 7) stan zatrudnienia u pracodawcy, 8) rodzaj posiadanego tytułu prawnego do nieruchomości - miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Kondycję finansową ocenia się na podstawie: - posiadanych aktywów trwałych i obrotowych, - możliwości produkcyjnych i usługowych, - rachunku zysków i strat, - płynności finansowej. 8. Wniosek rozpatrywany jest w ciągu 30 dni od daty jego złożenia wraz z kompletem wymaganych załączników. 9. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku przeprowadzane są z pracodawcą negocjacje w zakresie warunków zwrotu kosztów przewidzianych do uwzględnienia w umowie. 10. Zwrot kosztów następuje na podstawie umowy cywilno-prawnej zawartej przez Prezydenta i pracodawcę. 11. Zwrotowi mogą podlegać wyłącznie koszty wymienione w umowie poniesione przez pracodawcę po dniu podpisania umowy, z wyjątkiem kosztów rozpoznania. 12.Zwrot kosztów nie obejmuje kwoty podatku od towarów i usług oraz kwoty podatku akcyzowego. 13.Uruchomienie środków PFRON następuje po przedłożeniu Prezydentowi stosownych do przedmiotu umowy dokumentów zgodnie z § 14 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 15 września 2004r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. Nr 215, poz. 2186) wraz z wnioskiem - po uprzednim odbiorze i uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o: przystosowanym stanowisku pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji lub nabyciu urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych. 14. Prezydent zwraca poniesione koszty pracodawcy do wysokości faktycznie poniesionych nie więcej niż do kwoty wynikającej z zawartej umowy. Art.41 ma następujące brzmienie: 1.Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane przez pracodawcę. 2.Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu do wysokości 75 % nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudnione, zgodne z kierunkiem szkolenia, na innych stanowiskach pracy przez okres co najmniej 24 miesięcy. 3.Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. 4.Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba niepełnosprawna po zakończeniu szkolenia nie będzie zatrudniona zgodnie z kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniona przez okres krótszy niż 24 miesiące, pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z odsetkami należnymi od dnia, w którym pracodawca przestał spełniać warunki określone w ust. 2 Zasady BHP przy pracy biurowej Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest przestrzeganie przepisów i zasad bhp. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami musi znać przepisy określające zasady bezpiecznej pracy. Nie zwalnia go bowiem od odpowiedzialności nieznajomość tych regulacji. Katalog obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa pracy zawiera art. 207 k.p. Przepis ten dotyczy wszystkich podmiotów zatrudniających pracowników, bez względu na stopień ryzyka związanego z wykonywaną pracą. Ponadto art. 304 k.p. nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Pracodawca, który rozpoczyna działalność, ma obowiązek zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności (art. 209 k.p.). Informację należy złożyć w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Ważne adresy: 1.Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, ul. Kredytowa 3, 00-056 Warszawa. 2.Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Al. Jana Pawła II nr 13, 00-828 Warszawa. 3.Rzecznik Praw Obywatelskich, Al.Solidarności 77, 00-090 Warszawa. 4.Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa. 5.Fundacja Aktywnej Rehabilitacji, ul. Inspektowa 1, 02-711 Warszawa. 6.Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, ul. Gałczyńskiego 4, 00-362 Warszawa USTAWY: USTAWA z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 1) (Dz. U. z dnia 9 października 1997 r.) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. (1) Ustawa dotyczy osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem: 1) o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w art. 3 lub 2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub 3) o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia - zwanych dalej "osobami niepełnosprawnymi". orzeczenia sądów Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o: najniższym wynagrodzeniu - oznacza to minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu roku poprzedniego, ustalane na podstawie odrębnych przepisów, 2) osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub niepełnosprawnej poszukującej pracy - oznacza to osobę niepełnosprawną bezrobotną lub niepełnosprawną poszukującą pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, 3) (3) organizacjach pozarządowych - oznacza to stowarzyszenia, związki, izby oraz organizacje pracodawców i pracobiorców w szczególności działające na rzecz osób niepełnosprawnych, tworzone na podstawie odrębnych przepisów, (4) 4) przeciętnym wynagrodzeniu - oznacza to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", na podstawie art. 20 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 i z 1999 r. Nr 38, poz. 360), 5) uczestnictwie w życiu społecznym - oznacza to możliwość pełnienia ról społecznych oraz pokonywania barier, w szczególności psychologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, transportowych i w komunikowaniu się, 6) wskaźniku zatrudnienia osób niepełnosprawnych - oznacza to przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, (5) 7) warunkach pracy chronionej - oznacza to warunki, o których mowa w art. 28 albo art. 29, i uzyskanie statusu zakładu pracy chronionej albo zakładu aktywności zawodowej, 8) (6) przystosowanym stanowisku pracy osoby niepełnosprawnej - oznacza to stanowisko pracy, które jest oprzyrządowane i dostosowane odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności, (7) 9) staroście - oznacza to także prezydenta miasta na prawach powiatu, 10) (8) niepełnosprawności - oznacza to trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. orzeczenia sądów 1) (2) Rozdział 2 Orzekanie o niepełnosprawności Art. 3. 1. Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą: 1) znaczny, 2) umiarkowany, 3) lekki. 2. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. tezy z piśmiennictwa (9) Art. 4. 1. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. 2. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. 3. Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. 4. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. 5. Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby, o której mowa w ust. 1 lub 2, nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadku uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. orzeczenia sądów (10) Art. 4a. 1. Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, kryteria oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (11) Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o: Art. 5. 1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118) traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3) częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. (12) Art. 5a. 1. Osoby posiadające ważne orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, o których mowa w art. 62, oraz orzeczenia o niezdolności do pracy, o których mowa w art. 5, mogą składać do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności i wskazań, o których mowa w art. 6b ust. 3, dla celów korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. 2. W postępowaniu w sprawach, o których mowa w ust. 1, zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności wydaje orzeczenie, w którym: 1) stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych orzeczeń, o których mowa w ust. 1, zgodnie z przepisami, o których mowa w art. 5 i 62, 2) wskazania, o których mowa w art. 6b ust. 3, ustala się stosownie do naruszonej sprawności organizmu i ograniczeń funkcjonalnych uzasadniających korzystanie z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów. 3. Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności ma prawo żądać od właściwych organów rentowych udostępnienia kopii orzeczeń, o których mowa w ust. 1, a organy te są obowiązane do ich udostępniania. 4. Od orzeczenia, o którym mowa w ust. 2, nie służy odwołanie. (13) Art. 6. 1. Powołuje się zespoły orzekające o niepełnosprawności: 1) powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako pierwsza instancja, 2) wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako druga instancja. (14) 1a. Wydatki związane z tworzeniem i działalnością zespołów są pokrywane ze środków finansowych budżetu państwa. Wydatki te mogą być również pokrywane ze środków finansowych jednostek samorządu terytorialnego. 2. Właściwość miejscową powiatowego i wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności ustala się według miejsca stałego pobytu w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych. 3. Właściwość miejscową zespołu orzekającego o niepełnosprawności ustala się według miejsca pobytu w przypadku osób: 1) bezdomnych, 2) przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych, 3) przebywających w zakładach karnych i poprawczych, 4) przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. 4. W przypadku osób, o których mowa w ust. 3 pkt 2-4, zespół orzekający o niepełnosprawności jest obowiązany przesłać zawiadomienie o wydanym orzeczeniu do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwego zgodnie z ust. 2. orzeczenia sądów (15) Art. 6a. 1. Starosta w ramach zadań z zakresu administracji rządowej powołuje i odwołuje powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "powiatowym zespołem", po uzyskaniu zgody wojewody oraz przedkłada wojewodzie informacje o realizacji zadań. 2. Wojewoda po zasięgnięciu opinii starostów ustala obszar działania powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, który może obejmować swoim zasięgiem więcej niż jeden powiat, oraz siedziby wyjazdowych składów orzekających w powiatach, w których nie powołano powiatowego zespołu. 3. Powiatowy zespół działający w mieście na prawach powiatu może być nazwany "miejskim zespołem do spraw orzekania o niepełnosprawności". Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio. 4. Wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "wojewódzkim zespołem", powołuje i odwołuje wojewoda. (16) (17) Art. 6b. 1. Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej. 2. Ośrodki pomocy społecznej mogą uczestniczyć na prawach strony w sprawach, w których orzekają powiatowe zespoły. 3. W orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności: 1) odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby, 2) 3) 4) 5) szkolenia, w tym specjalistycznego, zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej, uczestnictwa w terapii zajęciowej, konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, 6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, 7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, 8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, 9) spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872, z 1999 r. Nr 106, poz. 1216, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 483 i Nr 53, poz. 649 oraz z 2001 r. Nr 27, poz. 298, Nr 106, poz. 1149, Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1371, Nr 129, poz. 1444 i Nr 130, poz. 1452). orzeczenia sądów (18) Art. 6c. 1. Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwany dalej "Pełnomocnikiem", sprawuje nadzór nad orzekaniem o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności. 2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, polega na: 1) kontroli orzeczeń co do ich zgodności z zebranymi dokumentami lub z przepisami dotyczącymi orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, 2) kontroli prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, 3) szkoleniu członków wojewódzkich zespołów, 4) udzielaniu wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów regulujących postępowanie w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. 3. Jeżeli w ramach nadzoru Pełnomocnik stwierdzi, że istnieje uzasadniona wątpliwość co do zgodności orzeczenia ze stanem faktycznym lub że orzeczenie zostało wydane w sposób sprzeczny z przepisami dotyczącymi orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, może zwrócić się do właściwego organu o: 1) stwierdzenie nieważności orzeczenia, 2) wznowienie postępowania. 4. Pełnomocnik, w wyniku stwierdzonych w ramach nadzoru nieprawidłowości, może wystąpić: 1) do organu, który powołał zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, o odwołanie członków zespołu odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości, 2) do wojewody o cofnięcie zgody na powołanie powiatowego zespołu. 5. Nadzór, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, w imieniu Pełnomocnika realizują upoważnione przez niego osoby, posiadające wiedzę niezbędną do przeprowadzania kontroli. Pisemne upoważnienie jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 2 lata. 6. Wojewoda pełni bezpośredni nadzór nad powiatowymi zespołami. Przepisy ust. 2, 3, 4 pkt 1 i ust. 5 stosuje się odpowiednio. 7. Wojewoda przestawia Pełnomocnikowi informacje o realizacji zadań: 1) powiatowych zespołów, sporządzane na podstawie informacji otrzymanych od starostów, 2) wojewódzkiego zespołu. (19) 8. Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. 9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowe zasady wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 5a, orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając tryb postępowania przy orzekaniu oraz skład i sposób powoływania i odwoływania członków zespołów orzekających, a także sposób działania tych zespołów, 2) rodzaj i zakres wymaganych kwalifikacji członków zespołów orzekających oraz tryb postępowania przy wydawaniu zaświadczeń uprawniających do orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając konieczność zapewnienia specjalistycznych kwalifikacji, odpowiednich do zakresu orzekania, 3) warunki organizacyjne i techniczne, jakie powinny spełniać pomieszczenia zespołów orzekających, mając na względzie zapewnienie dostępu do tych pomieszczeń osobom niepełnosprawnym, 4) tryb przeprowadzania szkoleń i minima programowe szkoleń dla specjalistów powoływanych do zespołów orzekających oraz sposób wyboru ośrodków szkoleniowych upoważnionych do prowadzenia szkoleń, kierując się koniecznością zapewnienia właściwego poziomu kształcenia, w tym odpowiedniego poziomu wiedzy specjalistycznej, 5) standardy w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając schorzenia naruszające sprawność organizmu i przewidywany okres trwania naruszenia tej sprawności, powodujące zaliczenie do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności, a także oznaczenie symboli przyczyn niepełnosprawności, 6) wzory i terminy składania informacji, o których mowa w ust. 7 i art. 6a ust. 1, uwzględniając elementy informacji o realizacji zadań, przyjętych wnioskach, wydanych orzeczeniach i wydanych legitymacjach, wydatkach oraz elementy zestawień zbiorczych, 7) wzory legitymacji dokumentujących niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności oraz organy uprawnione do ich wystawiania, mając na względzie zachowanie jednolitości dokumentu potwierdzającego podstawę do korzystania z ulg i uprawnień. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Rozdział 3 Rehabilitacja osób niepełnosprawnych Art. 7. 1. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej. 2. Rehabilitacja lecznicza osób niepełnosprawnych odbywa się na podstawie odrębnych przepisów. Art. 8. 1. Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy. 2. Do realizacji celu, o którym mowa w ust. 1, niezbędne jest: 1) dokonanie oceny zdolności do pracy, w szczególności przez: a) przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych umożliwiających określenie sprawności fizycznej, psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększenia tej sprawności, b) ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań, 2) prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia, 3) przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia, 4) dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie, 5) określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego itp. 1) 2) 3) 4) Art. 9. 1. Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym. 2. Rehabilitacja społeczna realizowana jest przede wszystkim przez: wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej, wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych, likwidację barier, w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji, kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi. (20) Art. 10. Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w: 1) warsztatach terapii zajęciowej, zwanych dalej "warsztatami", 2) turnusach rehabilitacyjnych, zwanych dalej "turnusami". (21) Art. 10a. 1. Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. 2. Realizacja przez warsztat celu, o którym mowa w ust. 1, odbywa się przy zastosowaniu technik terapii zajęciowej, zmierzających do rozwijania: 1) umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, 2) psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy. 3. Terapię realizuje się na podstawie indywidualnego programu rehabilitacji, w którym określa się: 1) formy rehabilitacji, 2) zakres rehabilitacji, 3) metody i zakres nauki umiejętności, o których mowa w ust. 2, 4) formy współpracy z rodziną lub opiekunami, 5) planowane efekty rehabilitacji, 6) osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji. 4. W warsztacie działa rada programowa, w skład której wchodzą: 1) kierownik warsztatu, 2) specjaliści do spraw rehabilitacji lub rewalidacji, 3) instruktorzy terapii zajęciowej, 4) psycholog, 5) doradca zawodowy lub instruktor zawodu - w miarę potrzeb. 5. Rada programowa dokonuje okresowej oraz, nie rzadziej niż co 3 lata, kompleksowej oceny realizacji indywidualnego programu rehabilitacji uczestnika warsztatu i zajmuje stanowisko w kwestii osiągniętych przez niego postępów w rehabilitacji, uzasadniających: 1) podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy, 2) potrzebę skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, ze względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania co do możliwości osiągnięcia postępów uzasadniających podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy po odbyciu dalszej rehabilitacji w warsztacie, 3) przedłużenie uczestnictwa w terapii ze względu na: a) pozytywne rokowania co do przyszłych postępów w rehabilitacji, umożliwiających podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy, b) okresowy brak możliwości podjęcia zatrudnienia, c) okresowy brak możliwości skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, o którym mowa w pkt 2. Art. 10b. (22) 1. Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty. (23) 2. Koszty utworzenia, działalności i wynikające ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu są współfinansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem", ze środków samorządu terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 68c ust. 1. 3. Dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów uczestnictwa w warsztacie osób niepełnosprawnych przebywających w jednostkach organizacyjnych obowiązanych do zapewnienia terapii zajęciowej na podstawie odrębnych przepisów, jest obniżane w zależności od procentowego wskaźnika udziału tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu, zwanego dalej "wskaźnikiem udziału", z zastrzeżeniem ust. 4 i 5. 4. Ze środków Funduszu nie mogą być dofinansowane koszty, o których mowa w ust. 3, w przypadku gdy wskaźnik udziału wynosi co najmniej 80%. 5. Koszty, o których mowa w ust. 3, nie ulegają obniżeniu w przypadku, gdy wskaźnik udziału nie przekracza 30%. 6. Powiat, którego mieszkańcy są uczestnikami rehabilitacji w warsztacie działającym na terenie innego powiatu, jest obowiązany do pokrywania kosztów rehabilitacji w odniesieniu do swoich mieszkańców, w części nieobjętej dofinansowaniem ze środków Funduszu, w wysokości i na zasadach określonych w porozumieniu zawartym z powiatem, na terenie którego działa warsztat. 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady tworzenia, działania i dofinansowywania warsztatów, skład i zakres działania zespołu rozpatrującego wnioski oraz zakres działania rady programowej warsztatu, a także zakres i tryb przeprowadzania kontroli warsztatów przez powiatowe centra pomocy rodzinie, w tym: 1) wzory, tryb składania oraz sposób rozpatrywania wniosków o dofinansowanie kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu, 2) sposób dofinansowania kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatów, 3) sposób sporządzania informacji o wykorzystaniu środków oraz sprawozdań z działalności warsztatu, 4) szczegółowe zasady obniżania dofinansowania w zależności od wskaźnika udziału, 5) szczegółowy zakres działania rady programowej oraz sposób dokonywania oceny postępów osób uczestniczących w rehabilitacji - mając na względzie zapewnienie prawidłowego funkcjonowania warsztatów i odpowiedniego poziomu rehabilitacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (24) Art. 10c. 1. Turnus oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu. 2. Turnusy mogą być organizowane: 1) przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą co najmniej przez 2 lata działalność na rzecz osób niepełnosprawnych i uzyskały wpis do rejestru organizatorów prowadzonego przez wojewodę, zwane dalej "organizatorem turnusów", 2) wyłącznie w ośrodkach, które uzyskały wpis do rejestru ośrodków prowadzonego przez wojewodę - z wyłączeniem turnusów organizowanych w formie, o której mowa w ust. 5 pkt 2, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. W domach pomocy społecznej lub w innych placówkach opiekuńczych turnusy mogą być organizowane wyłącznie dla osób niepełnosprawnych niebędących stałymi podopiecznymi takich jednostek. 4. Ośrodki, w których organizowane są turnusy, zapewniają osobom niepełnosprawnym odpowiednie warunki pobytu, dostosowane do rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników turnusu, oraz bazę do prowadzenia rehabilitacji i realizacji określonego programu turnusu. 5. Czas trwania turnusów, o których mowa w ust. 2, wynosi co najmniej 14 dni. Turnusy organizuje się wyłącznie na terenie kraju, w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników, w formie: 1) stacjonarnej, 2) niestacjonarnej. 6. Program turnusu określa: 1) rodzaj i cele turnusu oraz formy rehabilitacji odpowiednie do rodzajów schorzeń osób niepełnosprawnych, 2) rodzaje zajęć kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych oraz innych zajęć wynikających ze specjalistycznego rodzaju turnusu, z uwzględnieniem zajęć indywidualnych i grupowych, 3) kadrę odpowiedzialną za realizację programu turnusu. 7. Organizator turnusów jest obowiązany do: 1) zabezpieczenia turnusu od strony organizacyjnej, technicznej i kadrowej w sposób gwarantujący osobom niepełnosprawnym bezpieczne warunki uczestnictwa w turnusie, 2) opracowania i realizacji programu turnusu, 3) udostępniania właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie informacji zawierających: a) nazwy ośrodka i miejscowości, w której będą odbywały się turnusy, b) daty rozpoczęcia i zakończenia turnusów, c) warunki pobytu w ośrodku, w którym organizuje się turnusy, d) program turnusu, o którym mowa w ust. 6, e) koszt uczestnictwa w turnusie, 4) przesłania do właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od dnia zakończenia turnusu, sporządzonej odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania ze środków Funduszu, 5) przechowywania dokumentów dotyczących przebiegu turnusu przez okres 3 lat. (25) Art. 10d. 1. Wojewoda prowadzi rejestr ośrodków oraz rejestr organizatorów turnusów i dokonuje wpisu do tych rejestrów na okres 3 lat po spełnieniu przez ośrodek lub organizatora turnusów warunków określonych zgodnie z ust. 8 pkt 3. (26) 2. Ośrodki ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru ośrodków przyjmujących grupy turnusowe składają wniosek o wpis do rejestru do właściwego terytorialnie samorządu województwa, który po zaopiniowaniu wniosku, w terminie 30 dni od dnia jego wpływu przekazuje wniosek wojewodzie. 3. Podmioty ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru organizatorów turnusów składają wniosek o wpis do tego rejestru do wojewody właściwego ze względu na siedzibę organizatora turnusu. 4. Rozpatrzenie przez wojewodę wniosku następuje w terminie 30 dni od dnia jego wpływu. O sposobie rozpatrzenia wniosków, o których mowa w ust. 2 i 3, wojewoda zawiadamia odpowiednio ośrodek i samorząd województwa albo organizatora turnusu. 5. Ośrodek lub organizator turnusu, który uzyskał wpis do rejestru, jest obowiązany do niezwłocznego powiadomienia wojewody o każdej zmianie warunków stanowiących podstawę uzyskania wpisu do rejestru ośrodków lub rejestru organizatorów turnusów. 6. Wojewoda wykreśla ośrodek lub organizatora turnusu z rejestru w razie: 1) niespełniania warunków określonych na podstawie ust. 8 pkt 3, 2) uniemożliwienia kontroli ośrodka lub organizatora turnusu. 7. O wpisie lub wykreśleniu z rejestrów, o których mowa w ust. 1, wojewoda informuje w ciągu 14 dni Pełnomocnika, który prowadzi centralną bazę danych ośrodków i organizatorów turnusów posiadających wpis do rejestru wojewody oraz wydaje krajowy informator o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających taki wpis. 8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) rodzaje turnusów organizowanych przy udziale środków Funduszu oraz warunki uczestnictwa w tych turnusach, 2) warunki, jakie powinny spełniać osoby niepełnosprawne ubiegające się o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie, tryb składania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie, wysokość oraz sposób przyznawania i przekazywania tego dofinansowania ze środków Funduszu, 3) warunki, jakie powinni spełniać organizatorzy turnusów i ośrodki, w których odbywają się turnusy, sposób oceny spełniania tych warunków i dokonywania wpisu do rejestrów oraz zasady prowadzenia rejestrów, 4) zakres, sposób i tryb kontroli organizatorów oraz ośrodków wpisanych do rejestrów, prowadzonej przez powiatowe centrum pomocy rodzinie lub wojewodę i obowiązki związane z tą kontrolą, 5) zakres przekazywanych przez wojewodę informacji o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających wpis do rejestrów, o których mowa w ust. 1, zasady prowadzenia centralnej bazy danych ośrodków i organizatorów turnusów posiadających taki wpis oraz udostępniania danych znajdujących się w tej bazie, 6) wzory wniosków, zawiadomień i informacji - mając na względzie zapewnienie odpowiedniego poziomu rehabilitacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (27) Art. 10e. 1. Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków Funduszu uczestnictwa w turnusie, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny, w rozumieniu przepisów o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, pomniejszony o obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składkę z tytułu ubezpieczeń emerytalnego, rentowego i chorobowego, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz o kwotę alimentów świadczonych przez osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym na rzecz innych osób, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym składany jest wniosek, nie przekracza kwoty: 1) 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, 2) 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej. 2. W przypadku przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1, kwotę dofinansowania pomniejsza się o kwotę, o którą dochód ten został przekroczony, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową osoby niepełnosprawnej dofinansowanie ze środków Funduszu uczestnictwa w turnusie tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać przyznane bez pomniejszania kwoty dofinansowania pomimo przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1. 4. Kwota dofinansowania do uczestnictwa w turnusie przyznana osobie niepełnosprawnej jest przekazywana na rachunek bankowy organizatora turnusu. Art. 10f. (28) 1. Osoby niepełnosprawne są kierowane do uczestnictwa w: 1) warsztacie - zgodnie ze wskazaniem zawartym w orzeczeniu o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, 2) turnusie - na wniosek lekarza, pod którego opieką znajduje się ta osoba. 2. Zgłoszenia osób uczestnictwa w warsztacie przyjmuje i zatwierdza podmiot zamierzający zorganizować lub prowadzący warsztat. 3. Wnioski osób niepełnosprawnych o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie są składane w powiatowych centrach pomocy rodzinie. Rozdział 4 Uprawnienia osób niepełnosprawnych Art. 11. (29) 1. Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo korzystać na zasadach określonych dla osób bezrobotnych niepełnosprawnych w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z usług rynku pracy oraz następujących instrumentów rynku pracy: 1) szkoleń, 2) stażu, 3) prac interwencyjnych, 4) przygotowania zawodowego w miejscu pracy. 2. Wydatki na instrumenty oraz usługi rynku pracy, o których mowa w ust. 1, są finansowane w zakresie osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako: 1) bezrobotne - ze środków Funduszu Pracy, 2) poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu - ze środków Funduszu. (30) Art. 12. 1. Osoba niepełnosprawna, o której mowa w art. 11, może otrzymać pożyczkę na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej. 2. (31) Starosta, udziela pożyczki, ze środków Funduszu, do wysokości trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. 3. Starosta zawiera z pożyczkobiorcą umowę ustalającą warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz wysokość stopy oprocentowania. 4. Starosta umarza pożyczkę, na wniosek pożyczkobiorcy, do wysokości 50%, pod warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej albo rolniczej przez okres co najmniej 24 miesięcy oraz po spełnieniu pozostałych warunków umowy. 5. (32) W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową dłużnika starosta, na wniosek tego dłużnika, może odroczyć termin spłaty pożyczki, rozłożyć jej spłatę na raty lub umorzyć spłatę w części albo w całości, jeżeli pożyczka stała się wymagalna. (33) 6. (uchylony). 7. (34) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udzielania, oprocentowania, spłaty, rozkładania na raty i umarzania pożyczek. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów orzeczenia administracji (35) Art. 13. 1. Osoba niepełnosprawna, która nie osiągnęła wieku emerytalnego, prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać, ze środków Funduszu, dofinansowanie do wysokości 50 % oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli: 1) nie korzystała z pożyczki, o której mowa w art. 12 ust. 1, lub 2) taka pożyczka została spłacona albo w całości umorzona. 2. (36) Dofinansowanie następuje na podstawie umowy zawartej przez starostę z osobą, o której mowa w ust. 1. orzeczenia administracji Art. 14. 1. Osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, pracodawca jest obowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości przystąpienia do pracy. Zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania za osobę niepełnosprawną. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości - udowodnione przez pracodawcę. orzeczenia sądów Art. 15. 1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. 2. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. 3. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. 4. Wymiar czasu pracy ustalony zgodnie z ust. 1 lub 2 obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa Art. 16. 1. Przepisów art. 15 nie stosuje się: 1) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz 2) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. 2. Koszty badań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, ponosi pracodawca. Art. 17. (37) Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub 10 wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Nie narusza to przepisu art. 129 § 1 Kodeksu pracy. tezy z piśmiennictwa Art. 18. 1. Stosowanie norm czasu pracy, o których mowa w art. 15, nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. 2. Godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego, odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu wykonywanej pracy, przy przejściu na normy czasu pracy, o których mowa w art. 15, ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm. Art. 19. 1. Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. 2. Urlop, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. 3. Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego, o którym mowa w ust. 2, jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje urlop dodatkowy określony w ust. 1. Art. 20. 1. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: (38) 1) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, z zastrzeżeniem art. 10f ust. 1 pkt 2, 2) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. 2. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. (39) 3. Łączny wymiar urlopu określonego w art. 19 ust. 1 i zwolnienia od pracy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. (40) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udzielania zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1 pkt 1. Rozdział 5 Szczególne obowiązki i uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych Art. 21. 1. (41) Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 2-5 i art. 22, dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. 2. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. 2a. (42) Dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi, instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujących się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust. 2, wynosi 2%, 3% w 2005 r., 4% w 2006 r., 5% w 2007 r. i 6% w 2008 r. oraz w latach następnych. 2b. (43) Dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust. 2, wynosi 0,5% w roku 2000, 1% w latach 2001-2004 i 2% w roku 2005 oraz w latach następnych. (44) 2c. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w jednostkach, o których mowa w ust. 2b, oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy będących osobami niepełnosprawnymi i uczących się lub studiujących w ramach ogólnie obowiązujących w danej jednostce regulaminów nauczania lub studiowania. (45) 2d. Wskaźnik wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 2c oznacza ich udział procentowy w liczbie ogółem odpowiednio: wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy, według stanu w roku ubiegłym. (46) 2e. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnione są publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne nie działające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi. (47) 2f. Pracodawcy osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w ust. 2, 2a i 2b, oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 2e, składają Zarządowi Funduszu informacje miesięczne i roczne odpowiednio o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, o zatrudnieniu i kształceniu osób niepełnosprawnych lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych według wzoru ustalonego, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Informacja miesięczna składana jest w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy informacja, a informacja roczna - do 20 stycznia za rok poprzedni. (48) 2g. Pracodawcy, o których mowa w ust. 2a i 2b, nie osiągający wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych wymienionych w ust. 2a i 2b, dokonują wpłat na zasadach określonych w art. 49. 3. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo co do których ogłoszono upadłość. 4. Wskaźnik, o którym mowa w ust. 2, może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. 5. Do liczby pracowników, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się - jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne - osób zatrudnionych: 1) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, 2) przebywających na urlopach wychowawczych, 3) (49) nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej, 4) będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy, 5) nie świadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego, 6) przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy. 6. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy: 1) placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych, 2) przedstawicielstw i misji zagranicznych. (50) 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej, określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika, o którym mowa w ust. 2, oraz sposób jego obniżania. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa pisma urzędowe (51) Art. 22. 1. Wpłaty na Fundusz, o których mowa w art. 21, ulegają obniżeniu z tytułu zakupu usługi, z wyłączeniem handlu, lub produkcji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w wysokości co najmniej 10%, zwanego dalej "sprzedającym". 2. Warunkiem obniżenia wpłaty jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz otrzymanie informacji o kwocie obniżenia. (52) 3. Kwota obniżenia, o której mowa w ust. 1, stanowi iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów. (53) 4. Wskaźnik wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloczyn współczynnika wynagrodzeń tych pracowników i liczby etatów odpowiadającej różnicy między rzeczywistym zatrudnieniem wszystkich pracowników niepełnosprawnych, a zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6 %. (54) 5. Współczynnik wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 4, stanowi iloraz sumy wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych pomniejszonych o należne od nich składki na ubezpieczenia społeczne - i liczby pracowników niepełnosprawnych ogółem w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. 6. Wskaźnik udziału przychodów, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloraz przychodu ze sprzedaży własnych usług, z wyłączeniem handlu, lub produkcji sprzedającego, zrealizowanych w danym miesiącu na rzecz pracodawcy zobowiązanego do wpłat, o których mowa w art. 21, zwanego dalej "nabywcą", i przychodu ogółem uzyskanego w tym miesiącu ze sprzedaży własnej produkcji lub usług, z wyłączeniem handlu. 7. Informację o kwocie obniżenia sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po uregulowaniu należności w terminie określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku - za datę uregulowania należności uważa się datę obciążenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu. 8. W przypadku gdy kwota obniżenia przewyższa: 1) wartość zrealizowanej produkcji lub usługi, obniżenie wpłaty przysługuje tylko do wysokości kwoty określonej na fakturze, o której mowa w ust. 7, 2) wysokość 80% wpłaty na Fundusz, do której obowiązany jest nabywca w danym miesiącu, różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach. 9. Przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na Fundusz przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie obniżenia. pisma urzędowe (55) Jeżeli pracodawca nie wydzieli lub nie zorganizuje w przepisanym terminie stanowiska pracy dla osoby, o Art. 23. której mowa w art. 14, obowiązany jest dokonać, w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą, wpłaty na Fundusz w wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika. (56) Art. 24. (skreślony). orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa (57) (58) Art. 25. 1. Składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych oraz osób niepełnosprawnych podejmujących działalność gospodarczą nalicza się na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.). 2. W zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych, zaliczonych do znacznego lub do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności: 1) część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne finansuje Fundusz, 2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy, finansuje budżet państwa. 3. (59) W zakładach pracy chronionej i zakładach aktywności zawodowej w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych: 1) część wynagrodzenia, odpowiadającą należnej składce pracownika na ubezpieczenia emerytalne i chorobowe, finansuje Fundusz, 2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracodawcy, finansuje budżet państwa, a w części odpowiadającej należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe finansuje Fundusz. 3a. (60) Fundusz finansuje u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ogółem w wysokości co najmniej 6 %, w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych: 1) zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - część wynagrodzenia odpowiadającą należnej od pracownika składce na ubezpieczenie emerytalne oraz część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej od pracodawcy składce na ubezpieczenie emerytalne, 2) zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności - część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe. (61) 3b. Osobom niepełnosprawnym podejmującym po raz pierwszy działalność gospodarczą Fundusz finansuje: 1) 75% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2) 50% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 3) 50% składek na ubezpieczenie wypadkowe - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. 4. (62) (uchylony). (63) 5. Przez osoby zatrudnione, o których mowa w ust. 2-3a, rozumie się pracowników oraz osoby wykonujące pracę nakładczą. 6. Szczegółowe zasady i tryb rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem dotacji Funduszu i budżetu państwa, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. (64) 7. Różnica między składką na ubezpieczenia społeczne, potrącaną osobie niepełnosprawnej pracującej w podmiotach, o których mowa w ust. 2-3a, a częścią składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzoną do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pozostaje w tych podmiotach. (65) 8. Składki na ubezpieczenia społeczne są finansowane odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa za okresy miesięczne przez okres roku, na wniosek odpowiednio pracodawcy i osoby niepełnosprawnej podejmującej działalność gospodarczą, składany łącznie z deklaracją rozliczeniową tych składek. (66) 9. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 8, pracodawcy oraz osoby niepełnosprawne podejmujące działalność gospodarczą wraz z deklaracją rozliczeniową składek na ubezpieczenie społeczne mogą złożyć wniosek o objęcie finansowaniem składek na to ubezpieczenie odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa na kolejne okresy roczne. (67) 10. Zatrudnienie, o którym mowa w ust. 2-3a, ustala się odpowiednio na podstawie art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3. (68) 11. Finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych przez Fundusz nie dotyczy absolwentów, którzy na swój wniosek podlegają zwolnieniu z obowiązku ich opłacania na podstawie odrębnych przepisów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów pisma urzędowe Art. 26. (69) 1. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające warunki określone w ust. 2, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów: 1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, 1a)(70) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, (71) 1b) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy, (72) 2) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b. (73) 1a. Zwrot kosztów określonych w ust. 1 pkt 1-1b oraz w art. 26d dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. 2. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych: 1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy, 2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy. 3. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. 4. Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że: (74) 1) zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy, 2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. 5. Umowy z pracodawcą, którym jest starosta, zawiera Prezes Zarządu Funduszu. 6. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek starosty. 7. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. 8. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym mowa w ust. 1. 9. (75) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i sposób postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1-8 oraz w art. 26d, w tym wzór wniosku i elementy umowy, dokumentację niezbędną do zwrotu kosztów oraz sposób i terminy rozpatrywania wniosków, mając na względzie prawidłowe dokonywanie zwrotu kosztów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów orzeczenia administracji tezy z piśmiennictwa pisma urzędowe (76) (77) Art. 26a. 1. Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne, które nie osiągnęły wieku emerytalnego i zostały ujęte w ewidencji prowadzonej przez Fundusz, o której mowa w art. 26b ust. 1, przysługuje ze środków Funduszu miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych, wypłacane raz na dwa miesiące, zwane dalej "miesięcznym dofinansowaniem", w kwocie: 1) 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2) 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 3) 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. (78) 1a. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 %. (79) 2. Pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości: 1) 70 % kwot, o których mowa w ust. 1, 2) 90 % kwot, o których mowa w ust. 1, w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych. (80) 3. Pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje: 1) 100 % kwot dofinansowania, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem pkt 2, 2) kwoty, o których mowa w ust. 1, zwiększa się o 75 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych. 4. Kwota miesięcznego dofinansowania, z zastrzeżeniem ust. 5, nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego. 5. W przypadku gdy kwota miesięcznego dofinansowania przekracza kwotę miesięcznego wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego u pracodawcy, o którym mowa: 1) w ust. 2, pracodawca otrzymuje miesięczne dofinansowanie w wysokości miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi niepełnosprawnemu, 2) w ust. 3, pracodawca przekazuje różnicę pomiędzy kwotą miesięcznego dofinansowania a kwotą tego wynagrodzenia na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, z przeznaczeniem na indywidualny program rehabilitacji pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej. 6. Miesięczne dofinansowanie wypłaca Fundusz przez okres roku w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika, na zasadach określonych w art. 26b i 26c. 7. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 6, pracodawca może wystąpić do Funduszu z wnioskiem o przedłużenie wypłacania miesięcznego dofinansowania na kolejne okresy roczne. 8. Miesięczne dofinansowanie przysługuje pracodawcy, który nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu. (81) Art. 26b. 1. Miesięczne dofinansowanie przysługuje na osoby niepełnosprawne z tytułu zatrudnienia, ujęte w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz, wykorzystując numer PESEL i NIP oraz przekazywane drogą elektroniczną do Funduszu informacje, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 26c ust. 1 i 2. 1a. (82) Zatrudnienie i wskaźnik, o których mowa w art. 26a ust. 1, 1a i 2, ustala się odpowiednio na zasadach określonych w art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3. 2. W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby. 3. W przypadku gdy osoba, o której mowa w ust. 2, jest zatrudniona w wymiarze czasu pracy przekraczającym ogółem pełny wymiar czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę w wysokości nieprzekraczającej kwoty miesięcznego dofinansowania przyznawanego na osobę zatrudnioną w pełnym wymiarze czasu pracy. Miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby w pierwszej kolejności przyznaje się pracodawcy, który wcześniej zatrudnił tę osobę. 4. (83) Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych. (84) (85) Art. 26c. 1. Pracodawca, o którym mowa w art. 26a, składa Funduszowi: 1) miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy, 2) wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy, przez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego, z zastrzeżeniem ust. 2, oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku, (86) 3) informacje o wysokości podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 1a. 1a. (87) Informacje i wniosek, o których mowa w ust. 1, pracodawca przekazuje w formie dokumentu elektronicznego przez teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku. (88) 1b. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3, składają przedsiębiorcy. 2. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników może przekazywać informacje, o których mowa w ust. 1, w formie dokumentu pisemnego. 3. Fundusz w terminie 7 dni od dnia przekazania przez pracodawcę wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przekazuje informacje o saldzie przysługującego dofinansowania do wynagrodzenia. 4. Fundusz przekazuje miesięczne dofinansowanie na rachunek bankowy pracodawcy w terminie 7 dni od dnia uzgodnienia salda. (89) 4a. W przypadku nieuzgodnienia salda w terminie do końca miesiąca następującego po miesiącu złożenia wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania, Fundusz wydaje decyzję o odmowie wypłaty tego dofinansowania. (90) 4b. Od decyzji Funduszu, o której mowa w ust. 4a, służy odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 5. Pracodawca dokonuje rozliczenia miesięcznego dofinansowania za okres roczny w terminie do 15 lutego roku następnego. (91) 6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb przekazywania oraz rozliczania miesięcznych dofinansowań, wzory informacji i wniosku, o których mowa w ust. 1, oraz rozliczenia, o którym mowa w ust. 5, tryb uzgodnienia salda, o którym mowa w ust. 4, a także warunki, jakie muszą spełniać pracodawcy przekazując dokumenty w formie elektronicznej przez teletransmisję danych, uwzględniając potrzebę zapewnienia jednolitych warunków niezbędnych dla prawidłowego przekazywania dokumentów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (92) Art. 26d. 1. Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. 2. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20 % liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. 4. Przepisy art. 26 ust. 4-6 stosuje się odpowiednio. Art. 27. (93) (uchylony). Rozdział 6 Zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej (94) Art. 28. 1. Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, jeżeli: 1) wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi: a) co najmniej 40%, a w tym co najmniej 10% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo b) co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 2) obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy: a) odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy, b) uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich, a także (95) 3) jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne, 4) wystąpi z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej. 2. (96) Okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2, stwierdza na wniosek pracodawcy Państwowa Inspekcja Pracy, z wyjątkiem okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b) w stosunku do osób zatrudnionych w dozorze i ochronie mienia. (97) 3. Do pracowników, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zalicza się, z zastrzeżeniem ust. 4-6, także osoby niepełnosprawne wykonujące pracę nakładczą, jeżeli ich wynagrodzenie zostało ustalone co najmniej w wysokości: 1) najniższego wynagrodzenia - w stosunku do wykonawców, dla których praca nakładcza stanowi jedyne źródło utrzymania, 2) połowy najniższego wynagrodzenia - w stosunku do pozostałych wykonawców. 4. (98) Wymiar czasu pracy zatrudnionych, o których mowa w ust. 3, ustala się jako iloraz wysokości ustalonego wynagrodzenia i najniższego wynagrodzenia. (99) 5. Maksymalny wymiar czasu pracy ustalony na podstawie ust. 4 nie może przekraczać jednego etatu. (100) 6. Przepis art. 21 ust. 5 stosuje się odpowiednio. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa (101) Art. 29. 1. Powiat, gmina oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli: 1) posiada ona wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności określony zgodnie z ust. 2, 2) spełnia ona warunki, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 i 3, 3) przeznacza uzyskane dochody na cele określone zgodnie z ust. 4, (102) 4) uzyska pozytywną opinię starosty. 2. (103) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, stosunek osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników, wymagany w zakładzie aktywności zawodowej, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. 3. (104) Koszty utworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej są finansowane ze środków Funduszu, samorządu terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem art. 68c ust. 2. Zakłady te nie mogą prowadzić działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami. (105) 3a. Dofinansowania ze środków Funduszu kosztów, o których mowa w ust. 3, dokonuje samorząd województwa na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z jednostką określoną w ust. 1. (106) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady, tryb i warunki tworzenia, finansowania i działania zakładów aktywności zawodowej, w tym czasu pracy i rehabilitacji osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, zasady tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu aktywności, o którym mowa w art. 31 ust. 4, a także cele, na które mogą być przeznaczone dochody z działalności zakładu aktywności zawodowej. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (107) 1. (108) Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej, Art. 30. potwierdzającą spełnianie warunków, o których mowa w art. 28 lub 29, wydaje wojewoda. 2. Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić na czas określony, nie dłużej jednak niż na sześć miesięcy, prowadzącego zakład pracy chronionej od spełnienia warunku, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a), jeżeli: 1) zatrudnia co najmniej 60% osób niepełnosprawnych oraz (109) 2) właściwy powiatowy urząd pracy nie może skierować wymaganej liczby osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, posiadających odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub nadających się do przekwalifikowania. 2a. (110) Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub z obowiązku utrzymywania wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych, określonych w art. 28 ust. 1 pkt 1, w okresie 6 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej pracodawcę, który: 1) przejął wraz ze wszystkimi pracownikami zakład pracy chronionej w upadłości lub w likwidacji albo zagrożony likwidacją lub upadłością, z wyłączeniem przejęcia dokonanego na podstawie Kodeksu spółek handlowych lub ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288, z późn. zm.), 2) przejął w drodze darowizny od osoby należącej w stosunku do niego do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn zakład pracy chronionej prowadzony przez jedną lub więcej osób fizycznych. 2b. (111) Wojewoda może wydać decyzję, o której mowa w ust. 2a, w przypadku gdy pracodawca: 1) utrzyma zatrudnienie pracowników zakładu pracy chronionej w okresie roku od dnia wydania decyzji oraz 2) spełnia pozostałe warunki, o których mowa w art. 28, w dniu wystąpienia z wnioskiem o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub udokumentowania przejęcia zakładu. 2c. (112) Pracodawca, w stosunku do którego wojewoda podjął z urzędu decyzję, o której mowa w ust. 3, może wystąpić do wojewody z wnioskiem o wydanie decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej z mocą od dnia ponownego spełnienia warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, jeżeli: 1) pracodawca w dniu złożenia wniosku wykaże się: a) spełnianiem warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, za okres od dnia ponownego spełniania warunków do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, b) dokonaniem zwrotu nienależnie pobranej pomocy publicznej otrzymanej w związku z legitymowaniem się statusem zakładu pracy chronionej wraz z odsetkami za okres od dnia stwierdzonej decyzją, o której mowa w ust. 3, utraty statusu do dnia ponownego spełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, 2) łączny okres niespełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3, był nie dłuższy niż 3 miesiące, 3) w okresie, o którym mowa w pkt 2, wskaźnik, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, nie uległ zmniejszeniu o więcej niż 20% tego wskaźnika, 4) naruszenie art. 28 ust. 2 i 3 lub art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2 nie było rażące. (113) 3. Wojewoda podejmuje decyzję stwierdzającą utratę przyznanego statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej w razie niespełniania warunków lub obowiązków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, lub odpowiednio art. 28 ust. 1 pkt 1-3, art. 29 lub 30 ust. 2b, z dniem zaprzestania spełniania jakiegokolwiek z tych warunków lub obowiązków. 3a. (114) Od decyzji wojewody, o których mowa w ust. 1-3, pracodawcy przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (115) 3b. Organy wymienione w ust. 3a mogą przeprowadzać okresowe, nie rzadziej niż co dwa lata, i doraźne kontrole spełniania warunków i obowiązków, z uwzględnieniem art. 28 i 29. (116) 3c. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadza, nie rzadziej niż co trzy lata, kontrolę w zakładach pracy chronionej i w zakładach aktywności zawodowej w zakresie przestrzegania przepisów ustawy, w szczególności art. 28 ust. 1 pkt 2. 3d. (117) Wojewoda i Państwowa Inspekcja Pracy przedstawiają Pełnomocnikowi informacje o wynikach kontroli, o których mowa w ust. 3b i 3c, przeprowadzonych w danym roku kalendarzowym, w terminie do końca I kwartału roku następnego. 4. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej jest obowiązany: 1) poinformować wojewodę o każdej zmianie dotyczącej spełnienia warunków i realizacji obowiązków, o których mowa w art. 28 i 33 ust. 1 i 3, w terminie 14 dni od daty tej zmiany, 2) przedstawiać wojewodzie półroczne informacje, dotyczące spełniania tych warunków. (118) 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o której mowa w ust. 4, oraz sposób jej przedstawienia. (119) 6. Wojewoda jest obowiązany przedkładać Pełnomocnikowi informacje półroczne dotyczące wydanych decyzji, w tym stanu zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, w terminach: 1) do dnia 20 sierpnia - za pierwsze półrocze, 2) do dnia 20 lutego - za drugie półrocze. (120) 7. Na wniosek Pełnomocnika wojewoda jest obowiązany udzielić informacji dotyczących wydanych decyzji, o których mowa w ust. 1-3, w zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia wniosku. (121) 8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o których mowa w ust. 6, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie sprawnego i terminowego przekazywania tych informacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa Art. 31. (122) 1. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej w stosunku do tego zakładu jest zwolniony z: 1) podatków, z zastrzeżeniem ust. 2, z tym że: a) z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego - na zasadach określonych w przepisach odrębnych, b) z podatku od czynności cywilnoprawnych - jeżeli czynność przez niego dokonana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu, 2) (123) opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym. 2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy: 1) podatku od gier, 2) podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, 3) cła, 4) podatków dochodowych, 5) podatku od środków transportowych. 3. Prowadzący zakład pracy chronionej przekazuje środki uzyskane: 1) z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, na: a) Fundusz - w wysokości 10%, b) zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w wysokości 90%, 2) z tytułu miesięcznego dofinansowania, o którym mowa w art. 26a ust. 5, na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. 4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności. (124) 5. Wykaz opłat o charakterze sankcyjnym, o których mowa w ust. 1 pkt 2, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, uwzględniając charakter opłat podlegających wyłączeniu. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów tezy z piśmiennictwa pisma urzędowe (125) Art. 32. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej może na wniosek otrzymać, dla tego zakładu, ze środków Funduszu: 1) dofinansowanie w wysokości do 50% oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych, pod warunkiem wykorzystania tych kredytów na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych, 2) zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych, w związku z koniecznością zmiany profilu produkcji, 3) jednorazową pożyczkę w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób niepełnosprawnych, 4) (126) (uchylony). 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, w tym terminy składania oraz rozpatrywania wniosków, o których mowa w ust. 1, sposób i tryb sporządzania informacji o wykorzystaniu środków, mając na względzie zapewnienie sprawności udzielanej pomocy. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (127) Art. 32a. Samorząd województwa, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą prowadzącym zakład pracy chronionej, ze środków Funduszu, udziela pracodawcy pomocy, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3. Art. 33. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej tworzy zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zwany dalej "funduszem rehabilitacji". (128) 2. Fundusz rehabilitacji tworzy się w szczególności: 1) ze środków, o których mowa w art. 26a ust. 5 pkt 2 oraz w art. 31 ust. 3 pkt 1 lit. b) i pkt 2, 2) z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami, 3) z wpływów z zapisów i darowizn, 4) z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku funduszu rehabilitacji, 5) (129) ze środków pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych ze środków funduszu, w części niezamortyzowanej. (130) 3. Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej jest obowiązany do: 1) prowadzenia ewidencji środków funduszu rehabilitacji, 2) prowadzenia rachunku bankowego środków tego funduszu, 3) przekazywania środków funduszu rehabilitacji na rachunek, o którym mowa w pkt 2, do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki uzyskano, 4) przeznaczania co najmniej 15% środków funduszu rehabilitacji na indywidualne programy rehabilitacji, 5) przeznaczania co najmniej 10% środków funduszu rehabilitacji na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników i byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu. 4. (131) Środki funduszu rehabilitacji, z zastrzeżeniem ust. 7c, przeznaczane są na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych środków. 4a. (132) W przypadku niezgodnego z ust. 4 przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, pracodawca jest obowiązany do dokonania: 1) zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji oraz 2) wpłaty w wysokości 30% tych środków na Fundusz w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło ujawnienie niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, w tym także niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3 lub ust. 7c. (133) 4b. Wpłata, o której mowa w ust. 4a pkt 2, nie obciąża funduszu rehabilitacji. 5. Pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej mogą gromadzić do 10% środków funduszu rehabilitacji na realizację wspólnych zadań zgodnych z ustawą. (134) 6. Kontrola prawidłowości realizacji przepisów ust. 1-4a wykonywana jest przez właściwe terenowo urzędy skarbowe. 7. (135) W razie likwidacji, upadłości albo wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej prowadzonego przez pracodawcę zakładu pracy chronionej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej niewykorzystane według stanu na dzień likwidacji, upadłości lub utraty statusu zakładu pracy chronionej środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznie wpłacie do Funduszu, z zastrzeżeniem ust. 7a i 7b. 7a. (136) Wpłacie do Funduszu podlega także kwota odpowiadająca kwocie wydatkowanej ze środków funduszu rehabilitacji na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych w związku z modernizacją zakładu, utworzeniem lub przystosowaniem stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, budową lub rozbudową bazy rehabilitacyjnej, wypoczynkowej i socjalnej oraz na zakup środków transportu - w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi, ustalonymi przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych na dzień zaistnienia okoliczności, o których mowa w ust. 7. 7b. (137) W przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej i osiągania wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25%, pracodawca zachowuje zakładowy fundusz rehabilitacji i niewykorzystane środki tego funduszu. (138) 7c. W przypadku zagrożenia utraty płynności finansowej pracodawca może, na okres przejściowy, nie dłuższy niż 12 miesięcy, przeznaczyć do 70% środków zakładowego funduszu rehabilitacji na spłatę zobowiązań w celu utrzymania zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych. (139) 7d. Wykorzystanie środków funduszu rehabilitacji na zasadach określonych w ust. 7c może nastąpić nie częściej niż raz na 5 lat. 8. Przepisu ust. 7 nie stosuje się w przypadku, gdy likwidacja zakładu następuje w związku z przejęciem zakładu przez inny zakład pracy chronionej lub w wyniku połączenia z takim zakładem, a nie wykorzystane środki funduszu podlegają przekazaniu w terminie do 3 miesięcy na fundusz rehabilitacji zakładu przejmującego zakład likwidowany. 9. Dysponentem funduszu rehabilitacji lub zakładowego funduszu aktywności jest pracodawca. 10. Prowadzący zakład pracy chronionej może udzielać, ze środków funduszu rehabilitacji, pomocy nie pracującym osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom tego zakładu, na cele związane z rehabilitacją leczniczą i społeczną. 11. (140) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów oraz ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje wydatków, szczegółowe zasady wykorzystania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz tryb ustalania zakładowego regulaminu wykorzystania tych środków, a także zasady tworzenia i finansowania indywidualnych programów rehabilitacji oraz udzielania pomocy niepracującym osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom zakładu pracy chronionej. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. tezy z piśmiennictwa Art. 33a. (141) Przepisy art. 33 stosuje się do pracodawców, o których mowa w art. 33 ust. 7b. Rozdział 7 Zadania i organizacja służb działających na rzecz osób niepełnosprawnych (142) Art. 34. 1. Wykonanie zadań wynikających z ustawy nadzoruje Pełnomocnik będący sekretarzem stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, jest wykonywany przez: 1) koordynację realizacji zadań wynikających z ustawy, 2) inicjowanie lub przeprowadzanie kontroli realizacji zadań wynikających z ustawy. 3. Koordynacja, o której mowa w ust. 2 pkt 1, polega na: 1) żądaniu od podmiotów informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych dotyczących realizowanych zadań określonych w ustawie, 2) organizowaniu szkoleń i konferencji, 3) udzielaniu informacji w sprawach z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych, 4) opracowywaniu standardów w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie, 5) realizacji zadań wynikających z programów rządowych, o których mowa w ust. 6 pkt 2, 6) realizacji działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier, utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie. 4. Inicjowanie kontroli, o której mowa w ust. 2 pkt 2, dotyczy: 1) działań na rzecz realizacji praw osób niepełnosprawnych, 2) realizacji zadań określonych w ustawie, 3) spełniania przez pracodawców warunków określonych w art. 28 ust. 1, art. 29, art. 30 ust. 2b i art. 33. 5. Pełnomocnik może przeprowadzić kontrolę w zakresie określonym w ust. 4. 6. Do zadań Pełnomocnika należy także: 1) opracowywanie oraz opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących zatrudnienia, rehabilitacji oraz warunków życia osób niepełnosprawnych, 2) opracowywanie projektów programów rządowych dotyczących rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych, 3) ustalanie założeń do rocznych planów rzeczowo-finansowych dotyczących realizacji zadań wynikających z ustawy, 4) inicjowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie, 5) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych. 7. Zadania wynikające z ustawy realizują organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego i Fundusz. 8. Pełnomocnika powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 9. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb kontroli prowadzonej przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy, z wyłączeniem organów sprawujących kontrolę na podstawie odrębnych przepisów oraz wzory informacji i sprawozdań, o których mowa w ust. 3 pkt 1, a także terminy ich przedstawiania, mając na względzie zapewnienie prawidłowego przeprowadzania kontroli. 10. Pełnomocnik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Pełnomocnika, które stanowi wyodrębnioną komórkę organizacyjną w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (143) Art. 35. 1. Do zadań samorządu województwa realizowanych w ramach ustawy należy: 1) opracowanie i realizacja wojewódzkich programów dotyczących wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych, (145) 2) (uchylony), 3) opracowywanie i przedstawianie Pełnomocnikowi informacji o prowadzonej działalności, 4) udzielanie pomocy zakładom pracy chronionej, zgodnie z art. 32a, (146) 5) dofinansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 27, poz. 2016), dotyczących obiektów służących rehabilitacji, w związku z potrzebami osób niepełnosprawnych, z wyjątkiem rozbiórki tych obiektów, 6) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej, 7) współpraca z organami administracji rządowej oraz powiatami i gminami w realizacji zadań wynikających z ustawy, 8) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych, 9) opiniowanie wniosku o wpis do rejestru, o którym mowa w art. 10d ust. 2. 2. Sejmik województwa w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1. (147) 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, zadania samorządu województwa, które mogą być dofinansowane ze środków Funduszu oraz warunki i tryb dofinansowywania robót budowlanych, o których mowa w ust. 1 pkt 5, mając na względzie potrzeby w zakresie realizacji zadań na rzecz osób niepełnosprawnych. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (144) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Art. 35a. (148) 1. Do zadań powiatu należy: opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych, powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie: a) rehabilitacji społecznej, b) rehabilitacji zawodowej i zatrudniania, c) przestrzegania praw osób niepełnosprawnych, współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowywaniu i realizacji programów, o których mowa w pkt 1, udostępnianie na potrzeby Pełnomocnika i samorządu województwa oraz przekazywanie właściwemu wojewodzie uchwalonych przez radę powiatu programów, o których mowa w pkt 1, oraz rocznej informacji z ich realizacji, podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności, opracowywanie i przedstawianie planów zadań i informacji z prowadzonej działalności oraz ich udostępnianie na potrzeby samorządu województwa, współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób, dofinansowanie: a) uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych, b) sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, c) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów, d) (150) likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych, (151) e) rehabilitacji dzieci i młodzieży, (149) (152) 8) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej, 9) pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie, 10) kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają specjalistycznego programu szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i społecznej, do specjalistycznego ośrodka szkoleniowo-rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej, 11) współpraca z organami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów, 12) doradztwo organizacyjno-prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne, 13) współpraca z właściwym terenowo inspektorem pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc pracy osób niepełnosprawnych. 2. Zadania, o których mowa w ust. 1: 1) w pkt 1 lit. a) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 4, 5, 7 i 8 - są realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie, 2) w pkt 1 lit. b) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 9-13 są realizowane przez powiatowe urzędy pracy. 3. (153) Rada powiatu w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1. (154) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje zadań, o których mowa w ust. 1, które mogą być finansowane ze środków Funduszu, uwzględniając w szczególności wymagania, jakie powinny spełniać podmioty ubiegające się o dofinansowanie tych zadań, a także tryb postępowania i zasady ich dofinansowania ze środków Funduszu. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. tezy z piśmiennictwa Art. 35b. (155) (skreślony). (156) Art. 35c. 1. Zarządy województw i zarządy powiatów przedstawiają Prezesowi Zarządu Funduszu sprawozdania rzeczowo finansowe o zadaniach zrealizowanych z otrzymanych z Funduszu środków. 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o zadaniach zrealizowanych ze środków Funduszu, o których mowa w ust. 1, uwzględniając w szczególności terminy i sposoby ich przedstawiania oraz wzór tego sprawozdania, a także zasady i sposoby rozliczeń finansowych samorządu z Funduszem w zakresie wykorzystania środków, w tym zwrotu niewykorzystanych środków. (157) (158) Art. 36. 1. Zadania w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej mogą być realizowane na zlecenie Funduszu przez jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe, w tym o charakterze lokalnym. (159) 1a. Zadania, o których mowa w ust. 1, mogą być realizowane ze środków Funduszu przez organizacje pozarządowe również na zlecenie samorządu województwa lub powiatu. (160) 2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia: 1) rodzaje zadań określonych w ustawie, które mogą być zlecane organizacjom pozarządowym lub jednostkom samorządu terytorialnego, (161) 2) ogólne warunki i tryb zlecania zadań, o których mowa w pkt 1, oraz zasady ustalania i rozliczania dotacji ze środków Funduszu, 3) tryb dokonywania ocen oraz sprawowania nadzoru i kontroli realizacji zadań zleconych. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Rozdział 8 Szkolenie osób niepełnosprawnych Art. 37. Szkolenie osób niepełnosprawnych przekwalifikowania lub podwyższenia kwalifikacji. odbywa się w formach pozaszkolnych w celu nauki zawodu, Art. 38. 1. (162) Kierownik powiatowego urzędu pracy inicjuje i organizuje szkolenie dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych lub innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej, a w szczególności w razie: 1) braku kwalifikacji zawodowych, 2) konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego zatrudnienia, 3) utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie. 2. (163) Szkoleniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być objęte również osoby niepełnosprawne będące w okresie wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników. (164) Art. 38a. 1. Starosta przekazuje wojewodzie informacje o szkoleniach, zatrudnieniu i osobach niepełnosprawnych, o których mowa w art. 38. 2. Wojewoda, na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1, przesyła Pełnomocnikowi kwartalne informacje zbiorcze. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory i sposób przedstawiania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, mając na względzie zapewnienie prawidłowego planowania liczby i rodzaju szkoleń osób niepełnosprawnych oraz prawidłowego wykorzystania środków na ten cel. Art. 39. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może odbywać się: 1) w placówkach szkolących, (165) 2) w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych, zwanych dalej "specjalistycznymi ośrodkami", zapewniających warunki realizacji zadań określonych w ust. 3. (166) 2. Specjalistyczne ośrodki są tworzone i likwidowane przez marszałka województwa w porozumieniu z Pełnomocnikiem. Samorząd województwa może zlecać innym podmiotom zadania, o których mowa w ust. 3. 3. Do zadań specjalistycznego ośrodka należy: 1) prowadzenie szkolenia osób, które z powodu niepełnosprawności mają utrudniony lub uniemożliwiony dostęp do korzystania ze szkolenia w innych placówkach, 2) określanie psychofizycznej sprawności danej osoby w stosunku do wymagań różnych zawodów, 3) określanie, przez zastosowanie odpowiednich testów sprawności i prób praktycznych, uzdolnienia i możliwości rozwoju zdolności danej osoby, 4) zapewnienie uczestnikom szkolenia zakwaterowania, wyżywienia, pomocy dydaktycznej oraz opieki medycznej i usług rehabilitacyjnych. (167) 4. Koszty utworzenia, działalności oraz realizacji zadań specjalistycznego ośrodka powinny być pokrywane ze środków Funduszu. (168) 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób tworzenia, działania i finansowania specjalistycznych ośrodków, a także zlecania zadań, o których mowa w ust. 3, oraz tryb sprawowania nadzoru nad ich działalnością. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (169) Art. 40. 1. Kierownik powiatowego urzędu pracy kieruje osobę niepełnosprawną, o której mowa w art. 38, na szkolenie: 1) z własnej inicjatywy lub na podstawie orzeczenia właściwego organu, 2) wskazane przez tę osobę, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że szkolenie to zapewni uzyskanie pracy i spełniony jest przynajmniej jeden z warunków wymienionych w art. 38; koszt tego szkolenia nie może przekroczyć dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. 2. Koszty szkolenia obejmują w szczególności: 1) uprzednio uzgodnioną należność przysługującą jednostce szkolącej, 2) koszt ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków, 3) koszt zakwaterowania i wyżywienia w części albo w całości, 4) koszt przejazdu na szkolenie, w tym koszt przejazdu przewodnika lub opiekuna osoby zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, 5) koszt usług tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub osoby towarzyszącej osobie niepełnosprawnej ruchowo zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności, 6) koszt niezbędnych badań lekarskich, psychologicznych, diagnostycznych i usług rehabilitacyjnych. 3. Szkolenie trwa nie dłużej niż 36 miesięcy. (170) 4. Koszty szkolenia są finansowane ze środków Funduszu. 5. Osoba niepełnosprawna, która nie ukończyła szkolenia z własnej winy, jest obowiązana do zwrotu jego kosztów, chyba że powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia. Art. 41. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane także przez pracodawcę. (171) 2. Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu do wysokości 75%, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudniane, zgodnie z kierunkiem szkolenia, na innych stanowiskach pracy przez okres co najmniej 24 miesięcy. (172) 3. Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. (173) 4. Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba niepełnosprawna po zakończeniu szkolenia nie będzie zatrudniana zgodnie z kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniana przez okres krótszy niż 24 miesiące, pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z odsetkami należnymi od dnia, w którym pracodawca przestał spełniać warunki określone w ust. 2. orzeczenia administracji Art. 41a. (174) 1. Placówki szkolące i specjalistyczne ośrodki oraz pracodawcy przeprowadzający szkolenia przesyłają samorządowi województwa półroczne informacje o przebiegu szkoleń. 2. Informacje, o których mowa w ust. 1, przekazuje się, na jego wniosek, kierownikowi powiatowego urzędu pracy, który skierował osobę niepełnosprawną na szkolenie. Rozdział 9 Krajowa Rada Konsultacyjna do Spraw Osób Niepełnosprawnych Art. 42. 1. Powołuje się Krajową Radę Konsultacyjną do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwaną dalej "Radą". 2. Rada jest organem doradczym Pełnomocnika stanowiącym forum współdziałania, na rzecz osób niepełnosprawnych, organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych. (175) 3. Do zakresu działania Rady należy przedstawianie Pełnomocnikowi: 1) propozycji przedsięwzięć zmierzających do integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem, 2) propozycji rozwiązań w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych, wynikających z faktu niepełnosprawności, 3) opinii do: a) projektu założeń polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, b) projektów aktów prawnych mających lub mogących mieć wpływ na sytuację osób niepełnosprawnych oraz sygnalizowanie odpowiednim organom potrzeby wydania lub zmiany przepisów w tym zakresie, c) sprawozdań z działalności Funduszu, d) projektów rządowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych oraz informacji o ich realizacji, e) materiałów przedstawionych przez Pełnomocnika, 4) rocznych informacji o działalności Rady. Art. 43. 1. Rada składa się z: 1) pięciu przedstawicieli organów administracji rządowej, (176) 2) pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, 3) (177) przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym: a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców, reprezentatywnej w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych", b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, c) ośmiu przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych. (178) 1a. W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel tej organizacji wchodzi w skład Rady. (179) 2. Członków Rady powołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego na wniosek uprawnionych organizacji. (180) 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady przed upływem kadencji: 1) na jego wniosek, 2) na wniosek reprezentowanego przez niego organu lub organizacji, 3) na wniosek Pełnomocnika po zasięgnięciu opinii organu lub organizacji, którą członek Rady reprezentuje. 4. Posiedzenia Rady zwoływane są przez jej przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał oraz w każdym czasie na wniosek Pełnomocnika lub co najmniej 5 członków Rady. 5. Kadencja Rady trwa 4 lata. Art. 44. (181) 1. Wydatki związane z obsługą Rady i wynagradzaniem jej członków są finansowane ze środków urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 2. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach Rady. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Koszty wynagrodzenia ponoszone przez pracodawcę są refundowane ze środków urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb działania Rady, uwzględniając jej organizację oraz wysokość wynagrodzenia członków za udział w posiedzeniach, mając na względzie zapewnienie sprawnego funkcjonowania Rady. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 44a. (182) 1. Przy marszałkach województw tworzy się wojewódzkie społeczne rady do spraw osób niepełnosprawnych, zwane dalej "wojewódzkimi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi. 2. Do zakresu działania wojewódzkich rad należy: 1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do: a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, b) realizacji praw osób niepełnosprawnych, 2) opiniowanie projektów wojewódzkich programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych, 3) ocena realizacji programów, 4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez sejmik województwa pod kątem ich skutków dla osób niepełnosprawnych. Art. 44b. (183) 1. Przy starostach tworzy się powiatowe społeczne rady do spraw osób niepełnosprawnych, zwane dalej "powiatowymi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi. 2. Do zakresu działania powiatowych rad należy: 1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do: a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, b) realizacji praw osób niepełnosprawnych, 2) opiniowanie projektów powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych, 3) ocena realizacji programów, 4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez radę powiatu pod kątem ich skutków dla osób niepełnosprawnych. Art. 44c. (184) 1. Wojewódzkie rady składają się z 7 osób powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie województwa organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli wojewody i jednostek samorządu terytorialnego (powiatów i gmin). 2. Powiatowe rady składają się z 5 osób, powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie danego powiatu organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego (powiatów i gmin). 3. Członków wojewódzkich rad powołuje i odwołuje marszałek województwa, a członków powiatowych rad - starosta, spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje i organy, o których mowa odpowiednio w ust. 1 i 2. 4. Rady, o których mowa w ust. 1 i 2, wybierają przewodniczącego spośród swoich członków. 5. Członek rady może zostać odwołany: 1) na swój wniosek, 2) na wniosek organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę, 3) na wniosek marszałka lub starosty, po zasięgnięciu opinii organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę. 6. Kadencja rad trwa 4 lata. 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, organizację oraz tryb działania wojewódzkich i powiatowych rad, w tym sposób powoływania i odwoływania członków rad oraz częstotliwość posiedzeń, mając na względzie zapewnienie właściwego wykonywania zadań przez te rady. 8. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach rady. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. 9. Na wniosek członków rad zamieszkałych poza miejscem obrad rady mogą być finansowane, odpowiednio z budżetu samorządu województwa i powiatu, koszty ich przejazdów publicznymi środkami komunikacji, na zasadach określonych w przepisach dotyczących zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Rozdział 10 Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Art. 45. (185) 1. Fundusz jest państwowym funduszem celowym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014, z późn. zm.). 2. Fundusz posiada osobowość prawną. 3. Fundusz stosuje zasady rachunkowości określone dla podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694). 3a. Przy rozpatrywaniu i rozstrzyganiu spraw przez Fundusz, w zakresie nieuregulowanym w odrębnych przepisach, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. 4. (186) Nadzór nad Funduszem sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, który na wniosek Prezesa Zarządu Funduszu, po uzyskaniu pozytywnej opinii Pełnomocnika, zatwierdza statut określający organizację, szczegółowe zasady i tryb działania Funduszu, w tym jego organów. Art. 46. Przychodami Funduszu są: wpłaty pracodawców, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 24 ust. 2 oraz art. 31 ust. 3 pkt 1, dotacje z budżetu państwa oraz inne dotacje i subwencje, spadki, zapisy i darowizny, dobrowolne wpłaty pracodawców, dochody z oprocentowania pożyczek, dyskonto od zakupionych bonów skarbowych, odsetki od obligacji emitowanych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski oraz lokat terminowych, 6) dochody z działalności gospodarczej, (187) 7) wpłaty, o których mowa w art. 26 ust. 4 oraz w art. 41 ust. 4, a także spłaty pożyczek, o których mowa w art. 12, wraz z oprocentowaniem, 8) dywidendy, 8a)(188) odsetki od środków, o których mowa w art. 48 ust. 1, 9) inne wpłaty. 1) 2) 3) 4) 5) (189) 1. Fundusz otrzymuje dotacje celowe z budżetu państwa: Art. 46a. 1) na zadanie, o którym mowa w art. 26a - w wysokości zapewniającej jego realizację, 2) na zadanie, o którym mowa w art. 47 ust. 2 - w wysokości 50% utraconych dochodów gmin z tytułu zastosowania zwolnień ustawowych, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1. 2. Kwoty dotacji, o których mowa w ust. 1, ustala się i rozlicza zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa. 3. Dotacje, o których mowa w ust. 1, są przekazywane na zasadach określonych w odrębnych przepisach przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonywanie zadania. Art. 47. 1. (190) Środki Funduszu, w wysokości do 30 % wydatków, przeznacza się na: 1) realizację działań wyrównujących różnice między regionami, w szczególności w jednostkach samorządu terytorialnego, na terenie których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy bezrobocia w kraju lub nie utworzono warsztatu terapii zajęciowej albo zakładu aktywności zawodowej, 2) realizację programów wspieranych ze środków pomocowych Unii Europejskiej na rzecz osób niepełnosprawnych przewidzianych do wdrożenia w danym roku, 3) dofinansowanie zadań wynikających z programów rządowych, w tym ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, 4) zadania inne niż wymienione w ustawie: a) programy zatwierdzone przez Radę Nadzorczą, służące rehabilitacji społecznej i zawodowej, w szczególności adresowane do osób niepełnosprawnych, w tym dzieci niepełnosprawnych, b) finansowanie w części lub całości badań, ekspertyz i analiz dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej. (191) 1a. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, Fundusz może udzielać dotacji, pożyczek oraz finansować odsetki od kredytów udzielonych projektodawcom na realizację programów. Warunki korzystania z tych form pomocy będą określać umowy zawarte przez Fundusz z realizatorami programów. (192) 2. Środki Funduszu przeznacza się również na zrekompensowanie gminom dochodów utraconych na skutek zastosowania ustawowych zwolnień, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1, w wysokości utraconych dochodów. (193) 3. Czasowo wolne środki Funduszu, z wyłączeniem dotacji, o których mowa w art. 46a ust. 1, mogą być lokowane: 1) w bonach skarbowych i obligacjach emitowanych przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski, 2) na lokatach terminowych w Narodowym Banku Polskim i Banku Gospodarstwa Krajowego. 4. Działalność Funduszu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz podatkiem od towarów i usług. 5. Darowizna dokonywana ze środków Funduszu na rzecz osoby niepełnosprawnej w celach wynikających z ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. 6. (194) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Finansów, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarowania środkami Funduszu w tym sposób umarzania zobowiązań, do których nie mają zastosowania przepisy odrębne mające na względzie prawidłowe gospodarowanie środkami Funduszu. (195) 7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady obliczania i tryb przekazywania gminom dotacji celowej, o której mowa w ust. 2, z uwzględnieniem wniosków gmin, zawierających dane o rocznych skutkach zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1, mając na względzie zrekompensowanie gminom utraconych dochodów. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów (196) (197) Art. 48. 1. Środki Funduszu są przekazywane przez Prezesa Zarządu tego Funduszu: 1) samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań, na wyodrębniony rachunek bankowy - według algorytmu, 2) podmiotom realizującym zadania zlecone przez Fundusz lub inne zadania wynikające z ustawy - na podstawie zawartych z nimi umów. (198) 1a. (uchylony). (199) 2. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, algorytm, o którym mowa w ust. 1, a także sposób zasady ustalania maksymalnych wysokości kwot zobowiązań przypadających do wypłaty na dany rok. Projekt algorytmu podlega opiniowaniu przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. (200) 3. Algorytm, o którym mowa w ust. 1, powinien uwzględniać w szczególności liczbę mieszkańców, liczbę osób niepełnosprawnych i liczbę uczestników funkcjonujących warsztatów terapii zajęciowej w powiecie oraz kwotę przewidzianą w planie finansowym Funduszu na dany rok na realizację przez samorządy zadań, kwotę zobowiązań finansowanych ze środków Funduszu z tytułu realizacji umów zawartych do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, dla którego jest obliczana wysokość środków. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów (201) Art. 49. 1. Do wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 31 ust. 3 pkt 1 i art. 33 ust. 4a, 7 i 7a, stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem art. 49a i 49b, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 i Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062 oraz z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 i Nr 116, poz. 1216), zwanej dalej "Ordynacją podatkową", z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu. 2. (202) Pracodawcy dokonują wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi Funduszu deklaracje miesięczne i roczne poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego według wzoru ustalonego, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (203) 3. Do egzekucji wpłat, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z tym że tytuł wykonawczy wystawia Prezes Zarządu Funduszu. 4. (204) Od decyzji Prezesa Zarządu Funduszu dotyczących wpłat, o których mowa w ust. 1, pracodawcy przysługuje odwołanie do Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (205) 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego i Prezes Zarządu Funduszu mogą wydawać decyzje, o których mowa w art. 48 lub art. 67 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.), z zastrzeżeniem dopełnienia warunku dokonania wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminach określonych decyzją. (206) 6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw łączności, może, w drodze rozporządzenia, określić wzór formularza wpłaty gotówkowej oraz polecenia przelewu, mając na względzie ustalenie tożsamości wpłacającego oraz tytuł zobowiązania. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. orzeczenia sądów Art. 49a. (207) 1. Prezes Zarządu Funduszu ma prawo występowania z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości dłużnika zalegającego z opłatą z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1. 2. Wystawione przez Prezesa Zarządu Funduszu dokumenty stwierdzające istnienie należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, oraz ich wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Jeżeli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych dokumentów do zbioru dokumentów. (208) 3. Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane hipoteką przymusową na wszystkich nieruchomościach dłużnika. Podstawą ustanowienia hipoteki jest doręczona decyzja określająca wysokość należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1. (209) 4. Do hipoteki, o której mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące hipoteki przymusowej. Art. 49b. (210) 1. Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane ustawowym prawem zastawu na ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika. 2. Do zastawu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące zastawów skarbowych. 3. Zastaw, o którym mowa w ust. 1, wpisuje się do rejestru zastawów skarbowych prowadzonego na podstawie art. 43 Ordynacji podatkowej. 4. Wypis z rejestru zastawów, o którym mowa w art. 46 § 1 Ordynacji podatkowej, wydawany jest na wniosek Prezesa Zarządu Funduszu nieodpłatnie. (211) Art. 49c. Fundusz jest uprawniony do nieodpłatnego korzystania z danych zgromadzonych: 1) w Krajowej Ewidencji Podatników, 2) w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON) prowadzonym przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, 3) przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, 4) w Centralnej Bazie RCIPESEL. (212) Art. 49d. 1. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany składać Pełnomocnikowi półroczne informacje o pracodawcach zwolnionych z wpłat na Fundusz lub zobowiązanych do tych wpłat, w terminach: 1) do dnia 15 sierpnia - za pierwsze półrocze, 2) do dnia 15 lutego - za drugie półrocze roku poprzedniego. 2. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany udzielać, na wniosek Pełnomocnika, informacji o pracodawcach obowiązanych do składania informacji, o których mowa w art. 21 ust. 2f, lub deklaracji, o których mowa w art. 49 ust. 2, w zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia wniosku. 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory informacji, o których mowa w ust. 1, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie prawidłowego przepływu informacji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 50. 1. Organami Funduszu są Rada Nadzorcza i Zarząd. 2. Rada Nadzorcza składa się z: 1) Prezesa Rady Nadzorczej, którym jest Pełnomocnik, 1a) 2) (213) przedstawiciela ministra właściwego do spraw finansów publicznych, przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym: a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, c) dwóch przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych. (215) 2a. W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel tej organizacji wchodzi w skład Rady. (216) 3. Członków Rady Nadzorczej powołuje na wniosek Pełnomocnika, a w przypadku przedstawicieli, o których mowa w ust. 2 pkt 2, na wniosek uprawnionych organizacji, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. (217) 4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady Nadzorczej przed upływem kadencji: 1) na jego wniosek, 2) (218) na wniosek reprezentowanego podmiotu, 3) (219) na wniosek Pełnomocnika, zaopiniowany przez reprezentowany podmiot. 5. Kadencja Rady Nadzorczej trwa 2 lata. 6. Do zadań Rady Nadzorczej należy w szczególności: 1) zatwierdzanie planów działalności i projektu planu finansowego Funduszu, (220) 2) opiniowanie kryteriów wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków Funduszu, zgodnie z kierunkowymi założeniami polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, określonymi przez Pełnomocnika, 3) zatwierdzanie wniosków Zarządu w sprawach zaciągania przez Fundusz pożyczek, (221) 4) (uchylony), 5) (222) opiniowanie wniosków w sprawie powołania i odwołania każdego z zastępców Prezesa Zarządu, 6) dokonywanie kontroli i oceny działalności Zarządu, 7) zatwierdzanie rocznych sprawozdań Funduszu, (223) 8) składanie Ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, w terminie do dnia 15 marca każdego roku, sprawozdań z działalności Funduszu. 7. Obsługę Rady Nadzorczej sprawuje Biuro Funduszu. (224) 8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb powoływania oraz odwoływania członków Rady Nadzorczej, a także szczegółowe zasady działania Rady Nadzorczej i szkolenia jej członków oraz wysokość ich wynagrodzenia za udział w posiedzeniach Rady. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. (214) (225) Art. 51. 1. W skład Zarządu Funduszu wchodzą Prezes Zarządu Funduszu, zwany dalej "Prezesem", i jego dwaj zastępcy. Prezesa wyłonionego w drodze konkursu powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Kadencja Prezesa trwa 5 lat, licząc od dnia powołania. Prezes pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy. (226) 1a. W skład komisji konkursowej, o której mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych (Dz. U. Nr 163, poz. 1362), wchodzi przedstawiciel Rady Nadzorczej. (227) 2. Zastępców Prezesa, na wniosek Prezesa zaopiniowany przez Radę Nadzorczą, powołuje i odwołuje Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. 3. Do zadań Zarządu należy w szczególności: 1) opracowywanie projektów planów działalności Funduszu i projektu planu finansowego, 2) dokonywanie wyboru przedsięwzięć do finansowania ze środków Funduszu, 3) gospodarowanie środkami Funduszu, 4) opracowywanie szczegółowych zasad finansowania realizacji zadań, o których mowa w ustawie, 5) podejmowanie decyzji w sprawie odraczania terminu spłat i umarzania pożyczek, 6) sprawowanie kontroli nad wykorzystaniem środków Funduszu przekazywanych na realizację zadań określonych ustawą, (228) 7) (skreślony), (229) 8) (skreślony), 9) współpraca z organizacjami pozarządowymi, 10) składanie Radzie Nadzorczej sprawozdań z działalności Funduszu. (230) 3a. Zarząd Funduszu uzgadnia z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego projekty planów działalności Funduszu i projekt planu finansowego, o których mowa w ust. 3 pkt 1, w trybie określonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz. U. Nr 48, poz. 550). (231) 3b. Zadania Zarządu, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 4, nie dotyczą środków, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1. (232) 3c. Zarząd Funduszu może żądać niezwłocznego zwrotu całości lub części środków do Funduszu lub zawiesić wypłatę dalszych kwot, jeżeli w ciągu roku budżetowego, w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6, stwierdzi nieprawidłowości polegające na wykorzystaniu przekazanych środków z Funduszu niezgodnie z ich przeznaczeniem. (233) 3d. Do oceny prawidłowości wykorzystania środków Funduszu stosuje się przepisy o finansach publicznych. 3e. (234) Zarząd Funduszu może dokonać podziału środków nieprzekazanych lub zwróconych, o których mowa w ust. 3c, po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Nadzorczej Funduszu i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (235) 3f. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i zasady sprawowania przez Fundusz kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6. 4. Zarząd udostępnia Radzie Nadzorczej, na jej żądanie, dokumenty i materiały dotyczące działalności Funduszu. 5. Obsługę Zarządu sprawuje Biuro Funduszu. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 52. 1. Zarząd Funduszu może tworzyć i znosić oddziały Funduszu oraz określa zakres i obszar ich działania. 2. Dyrektora oddziału powołuje i odwołuje Prezes Zarządu. Art. 53. 1. Prezes Zarządu reprezentuje Fundusz na zewnątrz. 2. Prezes może powoływać pełnomocników Zarządu, ustalając granice ich umocowania. 3. Do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych Funduszu są upoważnieni: 1) Prezes lub każdy z jego zastępców samodzielnie, 2) dwaj pełnomocnicy działający łącznie. 4. Prezes wykonuje za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników Funduszu. (236) Art. 53a. 1. Nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w biurze Funduszu jest otwarty i konkurencyjny. 2. Ogłoszenie o naborze zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565), oraz w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony nabór. Art. 53b. (237) Informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią informację publiczną w zakresie objętym wymaganiami określonymi w ogłoszeniu o naborze. (238) Art. 53c. Termin do składania dokumentów, określony w ogłoszeniu o naborze, nie może być krótszy niż 14 dni od dnia opublikowania tego ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej. Art. 53d. (239) 1. Po upływie terminu do składania dokumentów określonego w ogłoszeniu o naborze niezwłocznie upowszechnia się listę kandydatów, którzy spełniają wymagania formalne określone w ogłoszeniu o naborze, przez umieszczenie jej w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony nabór, a także przez opublikowanie jej w Biuletynie Informacji Publicznej. 2. Lista, o której mowa w ust. 1, zawiera imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Art. 53e. (240) 1. Sporządza się protokół przeprowadzonego naboru kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w Funduszu. 2. Protokół zawiera w szczególności: 1) określenie stanowiska pracy, na które był prowadzony nabór, liczbę kandydatów oraz imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 5 najlepszych kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich wymagań określonych w ogłoszeniu o naborze, 2) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru, 3) uzasadnienie dokonanego wyboru. (241) Art. 53f. 1. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w terminie 14 dni od dnia zatrudnienia wybranego kandydata albo zakończenia naboru, w przypadku gdy w jego wyniku nie doszło do zatrudnienia żadnego kandydata. 2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera: 1) nazwę i adres urzędu, 2) określenie stanowiska pracy, 3) imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, 4) uzasadnienie dokonanego wyboru kandydata albo uzasadnienie niezatrudnienia żadnego kandydata. 3. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w Biuletynie Informacji Publicznej i w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której był prowadzony nabór. Art. 53g. (242) Jeżeli stosunek pracy osoby wyłonionej w drodze naboru ustał w ciągu 3 miesięcy od dnia nawiązania stosunku pracy, można zatrudnić na tym samym stanowisku kolejną osobę spośród najlepszych kandydatów wymienionych w protokole tego naboru. Przepisy art. 53f stosuje się odpowiednio. Art. 54. Ze środków Funduszu pokrywane są: 1) koszty jego działalności, (243) 2) (uchylony), 3) (244) koszty obsługi zadań realizowanych przez samorządy powiatowe i wojewódzkie w wysokości faktycznie poniesionej, nie więcej niż 2,5% środków wykorzystanych na realizację zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1. Art. 55. (245) (uchylony). (246) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego składa Radzie Ministrów corocznie informację o Art. 56. działalności Funduszu. Rozdział 11 Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Art. 57. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 126, poz. 626, z 1995 r. Nr 5, poz. 25 i Nr 133, poz. 654, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 87, poz. 395, Nr 137, poz. 638, Nr 147, poz. 686 i Nr 156, poz. 776 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 30, poz. 164, Nr 71, poz. 449, Nr 85, poz. 538, Nr 96, poz. 592 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 21 w ust. 1 w pkt 35 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,"; 2) w art. 23 w ust. 1 pkt 29 otrzymuje brzmienie: "29) wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776); 3) w art. 38 w ust. 2 po wyrazach "zakładami pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakładami aktywności zawodowej". Art. 58. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 1, poz. 2, Nr 43, poz. 163, Nr 80, poz. 368, Nr 87, poz. 406, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 86, poz. 433, Nr 96, poz. 478, Nr 133, poz. 654 i Nr 142, poz. 704, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 34, poz. 146, Nr 90, poz. 405, Nr 137, poz. 639 i Nr 147, poz. 686 oraz z 1997 r. Nr 9, poz. 44, Nr 28, poz. 153, Nr 79, poz. 484, Nr 96, poz. 592, Nr 107, poz. 685, Nr 118, poz. 754 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 16 w ust. 1 pkt 36 otrzymuje brzmienie: "36) wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776)"; 2) w art. 17 w ust. 1 w pkt 10 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,". Art. 59. W ustawie z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127 i Nr 129, poz. 599, z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r. Nr 44, poz. 231, Nr 142, poz. 702 i 703, z 1996 r. Nr 137, poz. 640 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 722) po art. 14 dodaje się art. 14a w brzmieniu: "Art. 14a. 1. Zwalnia się prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej od wpłat do urzędu skarbowego należności w zakresie działalności tego zakładu, z tytułu podatku od towarów i usług, stanowiącej różnicę między podatkiem należnym a naliczonym, w rozumieniu art. 19 ust. 1 i 2, z zastrzeżeniem ust. 3. 2. Przez prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej rozumie się podmiot spełniający warunki określone w art. 28 i 29 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776). 3. Jeżeli kwota zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, jest wyższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby osób niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej lub zakładzie aktywności zawodowej w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz trzykrotności najniższego wynagrodzenia, różnica podlega przekazaniu na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, o którym mowa w ustawie wymienionej w ust. 2, w terminach przewidzianych dla rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług. 4. Przez najniższe wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, rozumie się najniższe wynagrodzenie pracowników ogłoszone przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie Kodeksu pracy. Do wyliczeń przyjmuje się najniższe wynagrodzenie obowiązujące w kwartale poprzedzającym miesiąc obliczeniowy. 5. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania: 1) w przypadku gdy prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej nie przekazał różnicy, o której mowa w ust. 3, na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 2) w stosunku do tej części różnicy między podatkiem należnym a naliczonym, która odpowiada kwocie sankcji określonych w art. 27 ust. 5, 6 i 8, 3) do kwot podatku, o których mowa w art. 28 i art. 29 ust. 2 i art. 33, 4) w przypadku gdy organ podatkowy określił obrót prowadzonego zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej na podstawie art. 17 ust. 1. 6. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym." Art. 60. W ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 87, poz. 435, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i z 1997 r. Nr 28, poz. 153) w art. 17 w ust. 3 po wyrazach "zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej". Art. 61. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128, Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz. 255, Nr 63, poz. 403, Nr 93, poz. 569, Nr 107, poz. 692 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 5 w ust. 1 w pkt 9 wyrazy "o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami "o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych"; 2) w art. 54 po wyrazach "Zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej". Art. 62. 1. Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy. 2. Orzeczenie o zaliczeniu do: 1) I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2) II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3) III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. 3. Osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym że: 1) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2) pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Art. 63. Osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 62, które przed dniem wejścia w życie ustawy nabyły prawo do świadczeń lub ulg na podstawie odrębnych przepisów, zachowują dotychczasowe uprawnienia. orzeczenia sądów Art. 64. (247) (skreślony). Art. 65. (248) (skreślony). Art. 66. W sprawach nie unormowanych przepisami ustawy stosuje się Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks cywilny oraz Kodeks pracy. orzeczenia sądów Art. 67. Sprawy, które zostały wszczęte, a nie zakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, podlegają rozpoznaniu według przepisów tej ustawy. Art. 68. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, zachowują moc dotychczasowe przepisy wykonawcze, jeżeli nie są sprzeczne z ustawą. (249) Art. 68a. W 1998 roku: 1) obniżenie wpłat, o którym mowa w art. 22, oraz ulga w podatku dochodowym, o której mowa w art. 24 ust. 1, przysługują zakładowi pracy, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 123, poz. 776), 2) składka na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1, dotyczy osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, zatrudnionych przez pracodawcę zatrudniającego mniej niż 50 pracowników, bez przeliczania na pełny wymiar zatrudnienia, 3) z wpłat, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, zwolnione są państwowe i gminne jednostki organizacyjne będące jednostkami, zakładami budżetowymi lub gospodarstwami pomocniczymi, 4) wpłaty, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, są przychodami Funduszu i mają do nich zastosowanie przepisy art. 49. (250) Art. 68b. W 2004 r. i 2005 r. zadanie, o którym mowa w art. 26a, może zostać sfinansowane ze środków Funduszu, poza dotacją celową z budżetu państwa, do wysokości 45 % środków zapewniających jego realizację. Art. 68c. (251) 1. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów: 1) działalności, w tym wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu terapii zajęciowej, wynosi: a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów, b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów, c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów; 2) tworzenia warsztatu terapii zajęciowej wynosi w 2005 r. i latach następnych - 70 % tych kosztów. 2. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów: 1) działania zakładów aktywności zawodowej wynosi: a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów, b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów, c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów, 2) utworzenia zakładów aktywności zawodowej wynosi: a) w 2007 r. - 85 % tych kosztów, b) w 2008 r. - 75 % tych kosztów, c) w 2009 r. i w latach następnych - 65 % tych kosztów. Art. 69. Traci moc ustawa z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577 oraz z 1996 r. Nr 100, poz. 461), z tym że: 1) art. 4 obowiązuje do dnia 31 grudnia 1998 r., 2) art. 19 obowiązuje do dnia 30 czerwca 1998 r. Art. 70. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., z tym że: 1) art. 6 ust. 7 wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 września 1997 r., 2) art. 21 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. 3) art. 31 ust. 1 pkt 2 oraz art. 59 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia. ________ 1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000). Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.(252
