poradnik pracodawcy osoby niepełnosprawnej

advertisement
Gabriela Hadyk
PORADNIK
PRACODAWCY
OSOBY
NIEPEŁNOSPRAWNEJ
© Wszystkie prawa zastrzeżone
Redakcja, skład, korekta: Gabriela Hadyk
Druk: PPHU DRUKPOL s.j.
ul. Kochanowskiego 27
42-600 Tarnowskie Góry
Szanowny Pracodawco!
Oddajemy w Twoje ręce poradnik, który w praktyczny sposób wyjaśnia zagadnienia
związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, w tym uprawnienia i obowiązki
pracodawców i pracowników niepełnosprawnych, wpłatami na PFRON, zasadami
dofinansowania zwrotu kosztów dla pracodawców, zakładami pracy chronionej i
aktywnością zawodową, oraz wykaz przydatnych adresów i ustaw.
Piszemy tez o niepełnosprawnych w Unii Europejskiej.
Poradnik ten powstał, aby pomóc przełamać Twoje bariery, które ograniczają osoby
niepełnosprawne w dostępie do pracy, równości w wynagradzaniu, w określaniu
zdolności i kompetencji, w promowaniu i szkoleniach.
Chodzi także o równość w zakresie uznawania kwalifikacji, doświadczenia i
możliwości rozwoju niepełnosprawnych. Osiągniecie takiej równości jest wyzwaniem
dla nas wszystkich. Zapraszamy do lektury.
„Być pelnosprawnym to tak naprawdę żadna (nasza) zasługa, to dar, który każdemu z nas, o każdym
czasie może być odebrany. Pozwólmy więc niepełnosprawnym i członkom ich rodzin, w jak najbardziej
naturalny sposób, włączyć się w nasze życie. Chcielibyśmy dać im pewność, że jesteśmy jednością."
Richard von Weizeckek
.
Prawdziwą niezależność można osiągnąć wyłącznie poprzez rozwijanie umiejętności
niezbędnych do konkurowania z innymi. Rozwijanie umiejętności związanych z pracą należy
do naszych obowiązków
Paulo Coelho na forum niepełnosprawnych
Dlaczego warto zatrudnić osobę niepełnosprawną?
Kiedy niepełnosprawny człowiek zwróci się do Ciebie z podaniem o pracę, albo któryś
z Twoich pracowników zaczyna mieć kłopoty ze zdrowiem, możesz pomyśleć: „Tylko
tego mi brakowało”. Możesz uznać, że najlepiej byłoby zatrudnić kogoś
pełnosprawnego, a tracącego zdrowie pracownika wysłać na rentę. Takie podejście jest
błędne. Warto zatrzymać się na chwilę i przyjrzeć uważnie własnym reakcjom. Za parę
lat tym człowiekiem po drugiej stronie biurka możesz być Ty sam lub ktoś z Twoich
bliskich. Prawa człowieka i pojęcie równych szans dla wszystkich powinny być nam
bliskie w każdej sytuacji. Niepełnosprawni tak samo jak wszyscy ludzie chcą
pracować i aktywnie brać udział we wszystkim, co dostępne jest pełnosprawnym.
Niepełnosprawność ogranicza aktywność zawodową, jednak nie z winy tego, że ktoś
jest mniej czy więcej niepełnosprawny. Ograniczają ją ludzie, którzy traktują potrzeby
takich osób bardzo powierzchownie. Bo przecież niepełnosprawność niesie ze sobą
wiele problemów, ale też wiele niebezpiecznych przekonań.Jednym z nich jest
przekonanie o tym, że niepełnosprawni nie mogą (czy nie powinni) pracować.
Dlaczego tak jest, choć wiemy jak bardzo chcą pracować, by być samodzielnym i
niezależnym? Tej niezależności nie gwarantują przecież renty inwalidzkie; zresztą
wielu nie ma nawet żadnych świadczeń i żyje tylko dzięki pomocy rodziny lub opieki
społecznej.
Taką sytuację można zmienić, bowiem niepełnosprawność nie jest chorobą. Wielu z
nich może i powinno pracować. Wszak pod warunkiem, że wpierw będą wiedzieli co
chcą robić i pod warunkiem, że znajdą pracę.
W Polsce pracuje tylko co szósta osoba niepełnosprawna, tymczasem w "starej" Unii
Europejskiej pracuje co drugi niepełnosprawny. Fakt, że bardzo mało osób
niepełnosprawnych pracuje zawodowo, znajduje swoje potwierdzenie także w
sektorze pozarządowym. W 2004 r. tylko co trzecia organizacja społeczna
zatrudniała płatny personel, a tylko 1,6% wszystkich organizacji zatrudniało
niepełnosprawnych, korzystając z dofinansowania. Czy tak musi być?
Praca jest dla wielu Polaków dobrem trudno dostępnym. Można więc powiedzieć, że
poświęcanie większej uwagi kilku lub jednej grupie, która ma problemy z wejściem na
otwarty rynek pracy jest niesprawiedliwe, bo działa na niekorzyść innych, też
mających trudności z podjęciem i utrzymaniem zatrudnienia. Zresztą na rynek pracy
ma także wpływ sytuacja ekonomiczna w kraju i duże bezrobocie, które na pewno nie
ułatwia wchodzenia na ten rynek grupom społecznie słabszym.
I nie chodzi przy tym o to, że każdy niepełnosprawny musi osiągnąć sukces
zawodowy. Chodzi o stworzenie możliwości prowadzenia normalnego życia – patrząc
z punktu widzenia niepełnosprawnych, i normalnego, czyli pełnoprawnego, w pełni
odpowiedzialnego za siebie, wolnego obywatela wolnego kraju – patrząc z punktu
widzenia państwa. Bogatych – w porównaniu np. z nami – krajów Unii nie stać na
„wyrzucanie” pieniędzy w bezzwrotną – a więc nieefektywną – pomoc socjalną. Stąd
różne programy i metody, których efektem ma być uaktywnienie niepełnosprawnych.
Niepełnosprawni ciągle są postrzegani jako osoby mało kompetentne, słabo
wykształcone. Może i Ty boisz się zatrudniania takich osób, myśląc, że sobie nie
poradzą z tym, czy innym zadaniem. Ale przecież nie ma żadnej różnicy między
osobą siedzącą przy biurku na krześle, a korzystającą przy tym biurku z własnego
wózka! Poza tym, być może, boisz się zatrudnić osoby niepełnosprawne, bo wiesz,
że nie mogą one pracować dłużej niż siedem godzin, mają więcej przerw w pracy i
urlopu? Jednak pracodawca na tym nie traci, bo ma możliwość refundacji.
Być może obawiasz się, że pracownika niepełnosprawnego trzeba traktować tak
samo jak osobę sprawną, że trzeba im zlecać odpowiedzialne zadania nie znając
możliwości ich egzekwowania i wykonania? Jednak jest wiele prac, które nawet przy
tych ograniczeniach formalnych, mogą wykonywać niepełnosprawni, tym bardziej, że
miejsce pracy można zaadaptować, koszty czego pokryje PFRON. Np. niewidomi
doskonale sobie radzą w pracy z komputerem, jeśli ten zaopatrzy się w syntezator
mowy. W każdym człowieku tkwią jakieś zdolności i umiejętności. Tylko trzeba je
umieć znaleźć i rozwinąć...
Osoby niepełnosprawne nie stanowią jednorodnej grupy. Mogą być
niepełnosprawne pod względem fizycznym, sensorycznym, intelektualnym lub
psychicznym. Mogą być niepełnosprawne od urodzenia lub też mogły nabyć
niepełnosprawność w dzieciństwie, we wczesnej młodości lub w późniejszych latach,
w okresie nauki lub w trakcie zatrudnienia. Ich niepełnosprawność może nieznacznie
wpływać na zdolność do pracy i uczestnictwo w życiu społecznym lub może mieć
poważny wpływ, wymagając znacznego wsparcia i pomocy.
Na całym świecie osoby niepełnosprawne uczestniczą i wnoszą swój wkład do
światowego rynku pracy na wszystkich szczeblach. Jednak wiele osób
niepełnosprawnych, które chcą pracować, wciąż nie ma takich możliwości z powodu
różnorodnych barier.
A przecież coraz bardziej staje się oczywiste, że osoby takie
nie tylko mogą wnosić cenny wkład do gospodarki krajowej, ale że
ich zatrudnienie obniża również koszty świadczeń z tytułu niepełnosprawności i może
zmniejszyć ubóstwo. Za zatrudnianiem osób niepełnosprawnych przemawiają
ewidentne korzyści, ponieważ osoby te są często wykwalifikowane do wykonywania
określonej pracy. Pracodawcy mogą również zyskiwać poprzez zwiększanie liczby
użytecznych pracowników zatrudniając w dalszym ciągu tych, którzy stali się
niepełnosprawni w trakcie zatrudnienia, z uwagi na ich cenne umiejętności zdobyte
podczas pracy i szkolenia związanego z wykonywaną pracą.
Jakie obecnie preferuje się sposoby zatrudnienia osób
niepełnosprawnych?
Zgodnie z tendencjami, szczególnie od czasu wejścia naszego kraju do Unii
Europejskiej, coraz bardziej podkreśla się, że osoba niepełnosprawna powinna mieć
szansę podjęcia pracy na rynku otwartym. Oczywiście zatrudnienie chronione też
powinno istnieć, ale nie powinno to być miejsce docelowe dla wszystkich osób
niepełnosprawnych. Także tzw. praca wspomagana (polegająca m.in. na tym, że
przeszkolony doradca/trener pomaga indywidualnie, na każdym etapie, osobie
niepełnosprawnej w podjęciu pracy) nie zastąpi powrotu niepełnosprawnych na
otwarty rynek.
Praca na otwartym rynku jest najlepszą formą pracy dla każdego pracownika - jest w
stanie dać mu atrakcyjniejsze warunki zatrudnienia (wyższe zarobki, większy wybór
stanowisk pracy, miejsce jej wykonywania, możliwość awansu), pełną integrację z
całym społeczeństwem, bogatsze kontakty, większą satysfakcję zawodową kraju.
Dla państwa wspieranie tego typu zatrudnienia jest tańsze, a przede wszystkim
efektywniejsze – każdy zainwestowany w ten sposób „grosz” (czy też eurocent)
przynosi dużo lepsze i większe efekty. Jeśli więc czasem myślisz o zatrudnieniu
osoby niepełnosprawnej, ale boisz się tę myśl wprowadzić w czyn, nie obawiaj się.
Dla pracodawcy to możliwość kształtowania społeczności pracowników, zwiększenie
zatrudnienia przy pomocy finansowej z zewnątrz, a także budowanie społecznego
wizerunku firmy.
A więc zanim kogoś skreślisz z listy potencjalnych pracowników, upewnij się czy nie
warto by się nad zatrudnieniem takiego kogoś zastanowić, sprawdzić aktualne jego
możliwości, zważyć potencjalne korzyści dla własnej firmy, dla siebie samego. Takie
kontakty mogą poszerzyć własne horyzonty w sposób i w kierunku zupełnie przez
Ciebie nieprzewidywanym.. Może, jeśli nie będzie to ze szkodą dla firmy - warto pomóc
komuś, komu jest relatywnie trudniej zdobyć zatrudnienie, aniżeli osobie
pełnosprawnej. Oczywiście interes firmy jest najważniejszy, ale czy musi on ucierpieć
wskutek zatrudnienia kogoś, kto jest sprawny inaczej?
W ażne jest jedynie, by przy próbie zatrudnienia osoby niepełnosprawnej być
wobec niej i siebie uczciwym: nie zatrudniaj z litości - to się nie sprawdzi. Zatrudniaj,
jeśli jesteś przekonany, że będziesz potrafił wyegzekwować wypełnienie przez
pracownika należących doń obowiązków. Tak też musisz stawiać sprawę przy
zatrudnieniu: nowy pracownik musi wiedzieć, że pracodawca zamierza zatrudnić
konkretnego pracownika. Uczciwe postawienie sprawy będzie przede wszystkim
działać mobilizująco na zatrudnianego, a jeśli nie, to przynajmniej Ty jako pracodawca
będziesz mógł bez owijania w bawełnę powiedzieć pracownikowi: „Umawialiśmy się na
uczciwą pracę za uczciwe pieniądze. Na pana miejsce czeka ktoś inny. Do widzenia.”
Od niepełnosprawnego należy wymagać dokładnie tyle samo, co od
pełnosprawnego pracownika, tyle samo w nim zwalczać i tyle samo tolerować.
Zatrudnienie niepełnosprawnych jest także sposobem na oszczędzanie
Często Przedsiębiorcy nie wiedzą, że dzięki zatrudnieniu niepełnosprawnych można
zaoszczędzić.
. Pracodawcy bowiem nie wiedzą, jakie mogą dostać wsparcie finansowe z
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Podobnie
postępują przedstawiciele firm zagranicznych.
Gdy w firmie niepełnosprawni stanowią mniej niż 6 proc. załogi, do PFRON trzeba
odprowadzać kwotę będącą iloczynem 940 zł i liczby pracowników brakujących do
owych 6 proc. Duże firmy płacą zatem nawet kilka milionów zł.
Tymczasem przedsiębiorstwa mogą liczyć na rozmaite formy dotacji, np.
dofinansowanie wynagrodzeń czy przystosowanie stanowisk pracy i likwidację barier
architektonicznych, o czym dokładniej przeczytasz w rozdziale poświęconym
dofinansowaniu.
.
„Przykłady prac, które mogą wykonywać niepełnosprawni:
PRACE DLA OSOBY NIESŁYSZĄCEJ:
Związane z plastyką (grafiką), tutaj wiele możliwości stwarzają techniki komputerowe:
- kreślarz
- projektant stron internetowych, emblematów, loga firmy, ubrań, kreator mody,
dekorator wnętrz, projektant mebli, przedmiotów użytkowych (wzornictwo
przemysłowe),
-malarz artystyczny własnych obrazów czy graffiti, reprodukcji, ilustrator książek czy
kartek okolicznościowych (a te ręcznie wykonane są obecnie w cenie), malarz ozdób
przedmiotów codziennego użytku lub pamiątek
- fotografik,
Inne:
- fotomodel(ka), tancerka, jeśli po drganiach wyczuwa rytm muzyki,
- operator kamery,
- pracownik biurowy,
- kucharz,
- nauczyciel (instruktor) innych osób z wadą słuchu
Osoba, która słabo, bądź wcale nie słyszy lecz opanuje gramatykę, może być
recenzentem, dziennikarzem przygotowującym teksty czy szatę graficzną, a jeśli
osiągnie w gramatyce mistrzostwo (dzięki pracy, dobrym sprzętom, albo, jeśli straci
słuch dość późno) może być nawet korektorem,
Jeśli, mimo wady słuchu, będzie w stanie komunikować się z klientem lub, jeśli
asystent, współpracownik jej w tym pomoże, osoba, która nie słyszy, może być:
- fryzjerem,
- kosmetyczką (w tym np. wizażystą )
- krawcem,
- sprzedawcą,
- osobą obsługującą ksero czy inne punkty usługowe, np. oprawiania prac,
dorabiania kluczy, itp.
- kelnerem,
- kierowcą,
- listonoszem...
Jeśli będzie ekspertem w swoim fachu (osłabienie słuchu, może utrudniać
studiowanie, lecz niekoniecznie je uniemożliwić, a coraz to nowocześniejsze sprzęty,
będą to ułatwiać, choć jeszcze cena sprawia, że są one dość trudno dostępne),
może być np:
- analitykiem finansowym,
- inżynierem,
- architektem
- chemikiem,
- programistą komputerowym,
- instruktorem sportu, itp.
Prostsze zawody:
- krawiec odzieży hurtowej,
- kaletnik,
- kucharz,
- stolarz,
- tapicer,
- blacharz,
- tynkarz,
- piekarz,
- zegarmistrz,
- malarz,
- konserwator sprzętów
- pracownik stojący przy taśmie produkcyjnej,
- magazynier,
- tragarz itp.
PRACE DLA OSOBY NIEWIDOMEJ LUB SŁABOWIDZĄCEJ
- masażysta
- osoby testująca smaki i zapachy potraw, napoi czy zapachy kosmetyków,
- osoba testująca bezpieczeństwo czy funkcjonalność różnych sprzętów (zwłaszcza
zabawek),
- osoba identyfikująca ludzi po ich głosie (praca np. w policji),
- muzyk, krytyk muzyczny czy nauczyciel muzyki,
- realizator dźwięku,
- pracownik radia przygotowujący program i dźwięk, redaktor programowy.
Istniejące już i dość rozpowszechnione w Polsce (dzięki Programowi PFRON
"Komputer dla Homera") narzędzia i programy komputerowe, głośno czytające strony
internetowe (za pomocą tzw. syntezatora mowy) umożliwiają czytanie
czarnodrukowych książek i czasopism, pracę na komputerze komputerze tym samym
prace w zawodzie:
- pisarza,
- dziennikarza - tj. osoby, która przygotowuje różne teksty dla prasy,
- krytyka literackiego (recenzenta),
- matematyka (wykresy można wytłoczyć), eksperta od chemii, fizyki teoretycznej, itp.
- tłumacza,
- nauczyciela, także języków obcych
- administratora komputerowej bazy danych,
- telemarketera,
- telefonisty (jeśli baza danych jest komputerowa, a nie na papierze),
- osoby wykonującej proste prace produkcyjne lub chałupnicze,
- nauczyciela niewidomych i ociemniałych...
PRACE DLA OSOBY PORUSZAJĄCEJ SIĘ NA WÓZKU:
Jeśli ograniczenie sprawności nóg nie jest połączone z ograniczeniem sprawności
kończyn górnych, to osoba z tego typu niepełnosprawnością może wykonywać
prawie wszystkie zawody, prócz pracy na wysokościach, na stojąco, czy pracy
w ruchu :
- prawnika,
- architekta,
- ekonomisty,
- nauczyciela (potrzebna przesuwana niska tablica),
- tłumacza,
- konsultanta w biurze obsługi klienta
- zegarmistrza,
- krawca,
- jubilera itd.,
- instruktora dla osób niepełnosprawnych, jeśli ma prawo jazdy (można obsługiwać
przystosowany samochód wyłącznie rękoma lub tylko nogami, choć wymaga to
precyzji i refleksu), może być też kierowcą dostawcą, przedstawicielem handlowym
(zwłaszcza, lecz nie tylko, sprzętu rehabilitacyjnego).
- telemarketera,
Ograniczenia ruchu także w kończynach górnych (zależnie od ich stopnia) mogą
ograniczać zrobienie prawa jazdy czy prac wymagających precyzji, np. jubilera czy
architekta, ale zwykle pozostaje wiele innych możliwości, np. operatora baz danych,
prawnika.
PRACE DLA OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ:
Wierzę, że każda osoba ma jakiś indywidualny talent, który może i powinna
wykorzystać (różne są przecież rodzaje i stopnie ograniczeń, np.
- ktoś świetnie naprawia rowery czy radia,
- Inna osoba ma talent plastyczny,
- ktoś doskonale radzi sobie jako grafik komputerowy,
Większość osób mogłaby pracować w takich zawodach, jak:
- pomocnik piekarza,
- pomocnik murarza,
- pomocnik magazyniera,
- pomocnik stolarza, itp.
Jeśli ktoś potrafi czytać, liczyć i ma dobrą orientację w przestrzeni, mógłby być:
- listonoszem,
- asystentem osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową.”
TELEPRACA, czyli praca świadczona zdalnie przy wykorzystaniu nowoczesnych
usług telekomunikacyjnych. Stanowiska pracy mogące przybrać charakter telepracy
i potencjalnie interesujące dla niepełnosprawnych, to m.in. :tłumacze, graficy,
ilustratorzy, informatycy, programiści, wprowadzanie danych, księgowi (biura
rachunkowe).
Przemiany społeczne i rozwój techniki, z pewnością będą otwierać nowe możliwości i
potrzeby rynku, które można także kreować i tym wymogą sprostają Ci, którzy będą
do tego przygotowani” opracowała Magdalena Maternicka
Jak widać niemal każda osoba niepełnosprawna może wykonywać jakąś pracę.
Dlaczego jednak tak niewielu niepełnosprawnych znajduje ją? Czy są złymi
pracownikami? Czy ktoś w ogóle sprawdza ich umiejętności i kompetencje? A moźe
z góry zakłada się, że osoba niepełnosprawna to niesprawny i nieefektywny
pracownik? I jaki wpływ na aktywność zawodową inwalidów mają przepisy dotyczące
rehabilitacji zawodowej oraz kształt systemu rentowego?
Na pewno każde z wymienionych wyżej zagadnień ma jakiś wpływ na bardzo niską
aktywność zawodową osób niepełnosprawnych w Polsce. W indywidualnych
przypadkach, w określonych miejscach czy też w konkretnych branżach, powodów
tych może być więcej, niektóre będą w różnym stopniu dominowały nad innymi. Być
może właśnie Twoja firma zechce wesprzeć któregoś z niepełnosprawnych w jego
rozwoju zawodowym, co mogłoby zaowocować obustronnymi korzyściami, a w
konsekwencji także zdobyciem przez Twoją firmę ambitnego i lojalnego pracownika.
Bo przecież, jak każda osoba bezrobotna, także niepełnosprawny na pewno jest
wysoko zmotywowany do tego, aby pracę otrzymać, nierzadko ma wysokie
kwalifikacje lub przynajmniej tyle samo, co każda inna osoba motywacji, by konkretne
umiejętności posiąść (np. po przyuczeniu do zawodu). Obawa o niższą
produktywność też może być niesłuszna, ponieważ, co oczywiste, ograniczenie
wydajności w jednej dziedzinie (np. przenoszenie ciężarów, pakowanie przesyłek)
nie oznacza ograniczenia w każdej innej (np. praca na komputerze, praca polegająca
na telefonicznej obsłudze klienta).
Decydującym czynnikiem powodzenia w pracy są przecież zdolności danego
pracownika, niezależnie od tego, czy ktoś jest niepełnosprawny, czy też nie. W
selekcji opartej na zdolnościach unika się problemów związanych z preferencyjnym
traktowaniem jakiejś grupy pracowników. W pierwszym rzędzie, nacisk położony na
umiejętności jednostki umożliwia zwiększenie możliwości rozwoju jej potencjału oraz
sprzyja jej akceptacji i integracji w środowisku pracy. Ponadto, tylko polityka
rekrutacji oparta na umiejętnościach może poprawić konkurencyjność
przedsiębiorstwa i jego zdolność do tworzenia miejsc pracy.
Dziwi więc znikoma ilość ofert dla niepełnosprawnych informatyków czy na
stanowiska w bankach. Tam przecież nie jest potrzebna sprawność fizyczna. Ale
część winy leży też po stronie samych zainteresowanych. Niepełnosprawni boją się
szukać pracy, niewielu z nich decyduje się na studia, a to obniża ich szanse. Często
paraliżują ich obawy przed wyjściem na zewnątrz, podjęciem aktywności zawodowej.
Przyjmują postawę wyuczonej bezradności i oczekiwania na wsparcie z zewnątrz.
Kolejna bariera w zdobyciu zatrudnienia to niewiedza. Aby niepełnosprawni mogli
aktywnie szukać pracy muszą przejść szkolenia aktywizacji zawodowej. Wielu
inwalidów należy najpierw poinformować, wytłumaczyć, rozwiać ich obawy.
Niepełnosprawni mogą przecież w aktywny sposób uczestniczyć w życiu. Podjęcie
pracy jest szansą na dodatkowy dochód, samorealizację, poszerzanie kontaktów
nawet dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Poza tym
praca dla rencistów już sama w sobie jest tak ważna społecznie, że zastąpić może
wiele kosztownych terapii
Jeszcze raz należy podkreślić, że osoba niepełnosprawna może wydajnie pracować
i nie jest przeszkodą formalną w jej zatrudnieniu to, że posiada ona orzeczoną
niepełnosprawność (niezdolność do pracy). Na przykład wiele osób myśli, że skoro
ktoś w orzeczeniu ZUS ma wpis "niezdolny do pracy", to nie wolno go zatrudnić.
Tymczasem taka osoba może pracować, jeśli zgodzi się na to lekarz medycyny
pracy. Niepełnosprawność tej osoby powoduje jedynie to, że pracodawca musi
zapewnić jej odpowiednie warunki pracy.
Unia Europejska a niepełnosprawni
Polityka dotycząca osób niepełnosprawnych jest zależna od poszczególnych państw
członkowskich, jednak od chwili podpisania Traktatu amsterdamskiego w 1999 roku,
na mocy którego wprowadzono zapis o zwalczaniu dyskryminacji z powodu
niepełnosprawności, nabrała jednolitego charakteru. Zakaz dyskryminacji dotyczy:
warunków dostępu do zatrudnienia, dostępu do wszystkich typów i poziomów
szkolenia zawodowego, warunków zatrudnienia, w tym wynagrodzeń i zwolnień,
członkostwa w organizacjach zawodowych. Dyskryminacja pośrednia dotyczy
sytuacji, kryteriów lub działań, które mimo, że są neutralne, stawiają osobę
niepełnosprawną w pozycji gorszej od innych. Pracodawca jest zobowiązany do
podjęcia działań w celu usunięcia skutków takich sytuacji.
Powołano też do życia Europejskie Forum Niepełnosprawności (EDF) – europejską
organizację utworzoną na mocy prawa belgijskiego, z sekretariatem w Brukseli.
Reprezentuje ona osoby niepełnosprawne (i ich rodziny, jeśli same siebie nie mogą
reprezentować) z krajów UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Misją i celem
EDF jest promowanie praw człowieka - obywatelskich, socjalnych i ekonomicznych
praw osób niepełnosprawnych, a także działanie na rzecz wyrównywania szans we
wszystkich instytucjach europejskich, zgodnie z zasadami antydyskryminacyjnymi.
EDF pełni więc rolę konsultacyjno-doradczą w polityce UE, nie zastępuje jednak
organizacji osób niepełnosprawnych w reprezentowaniu interesów ich członków, lecz
wspomaga je na szczeblu europejskim, zrzeszając głównie krajowe rady osób
niepełnosprawnych oraz europejskie organizacje pozarządowe, które są
reprezentowane co najmniej w dwóch trzecich państw UE i EOG oraz gwarantują
najmniej 51-procentowy udział organizacji osób niepełnosprawnych (lub rodziców
osób niepełnosprawnych) w swoich władzach.
Polityka wobec niepełnosprawności prowadzona przez poszczególne kraje
Unii przez wiele lat była inspirowana przede wszystkim działaniami dwóch organizacji
międzynarodowych: Rady Europy i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na ich
osiągnięciach opiera się także Unia Europejska, tworząc obecną strategię działań na
rzecz osób z niepełnosprawnością.
20 grudnia 1993 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło
"Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych", które są
traktowane jak normy zwyczajowe prawa międzynarodowego i są podstawą
tworzenia nowego prawodawstwa oraz inspiracją dla programów działania na rzecz
osób z niepełnosprawnością w wielu krajach, w tym w krajach członkowskich Unii
Europejskiej.
Walka z dyskryminacją to przede wszystkim:
- budowanie otwartego społeczeństwa i poprawa dostępu do szeroko rozumianego
otoczenia.
- przeciwdziałanie społecznej marginalizacji.
Działania podejmowane są we wszystkich ważnych sferach życia: zatrudnieniu,
edukacji, zabezpieczeniu socjalnym, mieszkalnictwie, dostępie do dóbr, usług,
informacji itp.
W Unii Europejskiej nie istnieje jednolita definicja niepełnosprawności – każdy kraj
ma nie tylko własną politykę, ale też inaczej – już z definicji – podchodzi do
niepełnosprawności, a zatem i do osób niepełnosprawnych. Każdy kraj stara się też
wybrać taką politykę, jaka najbardziej odpowiada jego uwarunkowaniom i
możliwościom.
Zazwyczaj stosuje się dwie strategie zmierzające do integracji osób
niepełnosprawnych: pierwsza polega na ingerencji państwa w rynek pracy – odgórnie
ustalany jest procent osób, jaki powinny stanowić osoby niepełnosprawne wśród
ogółu pracowników (Austria, Belgia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia,
Luksemburg, Niemcy, Włochy) – są to tzw. systemy kwotowe; druga stosuje jako
naczelną zasadę prawo do pracy i niedyskryminowanie osób niepełnosprawnych
(Dania, Finlandia, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania). Jak wynika z obserwacji ,
państwa w których obowiązuje system kwotowy, stosują mieszankę obu strategii,
przyjmując tylko różne proporcje obu systemów. Natomiast we wszystkich krajach
wdrażane są jednocześnie różnorodne programy mające na celu przeciwdziałanie
dyskryminacji i daje się dostrzec, że tam, gdzie zastosowano metody, w których
dyskryminacja jest zwalczana na wielu płaszczyznach jednocześnie, osiągnięto
najlepsze wyniki. W efekcie w krajach „starej Unii” aktywnych zawodowo osób
niepełnosprawnych jest 40%, podczas gdy my ciągle nie możemy przekroczyć 17%.
Oczywiście, że i tam sytuacja daleka jest od ideału. Wielkim problemem we
wszystkich krajach Unii jest gwałtowne starzenie się społeczeństwa, obecnie tylko
60% ludności w wieku produkcyjnym pracuje zawodowo. Jednocześnie rośnie
zapotrzebowanie na usługi medyczne i opiekę, a to powoduje, że system świadczeń
społecznych staje się stopniowo – i niestety w dość szybkim tempie – niewydolny.
Jednocześnie „stara” Europa, staje się niekonkurencyjna wobec prężnych krajów o
niskiej stopie bezrobocia, takich jak Stany Zjednoczone, czy Japonia, a globalizacja,
nowe technologie – zwłaszcza informatyczne – zmiana form zatrudnienia (np. praca
przez Internet) zmieniają systemy norm, wartości i dialogu społecznego, a w tym
również stosunki pracy. Szacuje się, że załamanie systemów emerytalnych – jeśli nie
nastąpi zmiana w kierunkach wyrównania proporcji pomiędzy liczbą zatrudnionych –
płacących m.in. podatki i składki emerytalne – a liczbą świadczeniobiorców) – może
nastąpić już za kilka lat!
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej otwiera nowe szanse i realne możliwości dla
poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w naszym kraju. Państwa tworzące UE –
obok USA – są bowiem znacznie bardziej niż Polska zaawansowane w tworzeniu
rozwiązań, służących wspieraniu samodzielności i aktywności, a zarazem
przeciwdziałających marginalizacji i wykluczeniu społecznemu,
Niestety przepisy związane z pomocą na zatrudnienie osób niepełnosprawnych są
dość skomplikowane, dlatego postanowiliśmy jasno przedstawić ich podstawowe
zasady. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości pracodawcy powinni kontaktować się
z oddziałem PFRON
Niepełnosprawny pracownik - co pracodawca wiedzieć powinien
Definicja niepełnosprawności
Za osoby niepełnosprawne uważa się te, których stan fizyczny, psychiczny lub
umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza albo uniemożliwia wypełnianie ról
społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy. Prawa osób
niepełnosprawnych oraz prawa i obowiązki ich pracodawców uzależnione są od
stopnia lub rodzaju niepełnosprawności tych osób, potwierdzonym odpowiednim
orzeczeniem.
Orzecznictwo dla celów rentowych i pozarentowych
Podstawa prawna: Ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Orzeczenie „o stopniu niepełnosprawności” jest wydawane przez Powiatowy Zespół
ds.Orzekania o Niepełnosprawności. Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
znaczny, umiarkowany i lekki. Posiadanie takiego orzeczenia pozwala korzystać
ze wszystkich uprawnień osób niepełnosprawnych, oprócz prawa do renty.
Orzeczenie takie może uzyskać również osoba, która nie ukończyła 16 lat.
Uprawnienia osoby niepełnosprawnej, to np. możliwość uczestniczenia w terapii
zajęciowej, możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia i podleganie
przywilejom pracowniczym osób niepełnosprawnych, możliwość korzystania ze
szkoleń (w tym specjalistycznych), ulgi komunikacyjne, podatkowe, zwolnienie z opłat
radiowo-telewizyjnych, możliwość korzystania z pomocy społecznej, prawo do zasiłku
pielęgnacyjnego, do karty parkingowej.
Orzecznictwo dla celów rentowych
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
- całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, traktowane jest na
równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o
umiarkowanym stopniu niepełnosprawnośc
- częściowej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o
lekkim stopniu niepełnosprawności.
Osoba niepełnosprawna o znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu
niepełnosprawności może być zatrudniona na wolnym rynku pracy, nawet jeśli
pracodawca nie zapewnia warunków pracy chronionej.
Jedynym warunkiem jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o
przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
W nowoczesnym przedsiębiorstwie zarządzanie zróżnicowaną kadrą (osoby zdrowe
i osoby niepełnosprawne) jest coraz ważniejszym czynnikiem mającym wpływ na
usprawnienie efektywności, produktywności i ogólnego rozwoju organizacji. Jeśli
podejmiesz decyzję o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, oprócz wzmocnienia
reputacji i lojalności wewnątrz i na zewnątrz firmy przez pryzmat pracodawcy
otwartego dla osób niepełnosprawnych, będziesz w stanie: wykorzystać potencjalne
talenty osób niepełnosprawnych, stworzyć lub zdobyć nowe rynki, usprawnić
działalność operacyjną, obniżyć koszty, zwiększyć wydajność produkcyjną.
Jak i gdzie znaleźć dobrego pracownika?:
Pracownika z orzeczoną grupą inwalidzką znajdziesz zamieszczając własną ofertę
lub przeglądając ogłoszenia zamieszczone w: urzędach pracy, biurach pośrednictwa
pracy, biurach i klubach pracy, biurach karier, targach i giełdach pracy,
ogłoszeniach prasowych, gospodarczych informacjach prasowych, internecie,
klubach pracy, innych instytucjach aktywnego wspierania i poszukiwania pracy.
Przydatne adresy to:
Polska Organizacja Pracodawców
Osób Niepełnosprawnych
ul. Żelazna 64, 00-871 Warszawa
tel. (22) 850 19 68, (22) 850 19 70
www.popon.pl
mail: [email protected]
Biuro Karier Osób Niepełnosprawnych
ul. Narbutta 49/51 Warszawa
tel: (022) 848 98 91
www.biurokarier.idn.org.pl
Centrum Informacyjne
dla Osób Niepełnosprawnych
ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa
tel.: (022) 22 831 85 82, 831 01 39
www.niepelnosprawni.info
mail: [email protected]
Centrum Karier Osób Niepełnosprawnych
Fundacji Na Rzecz Transportowych
Usług Specjalistycznych
Dla Niepełnosprawnych - TUS
ul. J. P. Woronicza 29A, 02 - 640 Warszawa
www.tus.org.pl
Zatrudnienie następuje na takich samych zasadach jak w przypadku zatrudnienia
osoby pełnosprawnej: wybierając pracownika weź pod uwagę doświadczenie
zawodowe i kwalifikacje. Niepełnosprawny korzysta jedynie z przywilejów
wynikających z ogólnych przepisów dotyczących osób niepełnosprawnych;
pracownik niepełnosprawny ma w pracy takie same obowiązki jak pracownik
pełnosprawny
Osobą niepełnosprawna może pracować pod warunkiem, że zostanie dopuszczona
do pracy przez lekarza medycyny pracy, a praca na danym stanowisku jest zgodna
ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu lekarza orzecznika lub orzeczeniu o stopniu
niepełnosprawności. Bez stosownego zaświadczenia lekarza medycyny pracy o
dopuszczeniu pracownika do pracy na danym stanowisku, nie masz prawa zatrudnić
danej osoby.
Sytuację osób niepełnosprawnych w stosunkach pracy, tak jak wszystkich innych
pracowników, regulują przepisy prawa pracy, przede wszystkim Kodeksu pracy.
Niezależnie od tego obowiązują przepisy szczególne, które przyznają osobom
niepełnosprawnym określone uprawnienia
Rekrutacja pracownika
Dobrze przeprowadzony proces rekrutacyjny zakończony wybraniem tego
odpowiedniego człowieka jest bardzo istotny - dobrzy współpracownicy to przecież
podstawa sukcesu każdego przedsiębiorstwa i każdej organizacji
Zanim sprecyzujesz swoje wymagania co do kandydatów na określone stanowiska:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Upewnij się, czy wnioski o pracę i inne firmowe formularze nie zawierają pytań
związanych z niepełnosprawnością i czy są przygotowane w formie dostępnej
dla wszystkich osób niepełnosprawnych.
Zastanów się nad sformułowaniem na piśmie opisów poszczególnych stanowisk
pracy, określających podstawowe obowiązki związane z wykony-wanymi na nich
zadaniami.
Upewnij się, czy wymagania dotyczące badań lekarskich są zgodne z
aktualnymi przepisami dotyczącymi zatrudniania osób niepełnosprawnych.
Rozluźnij się w czasie rozmowy i ułatw to samo kandydatowi.
Zapewnij kandydatowi niezbędną adaptację stanowiska pracy umożli-wiającą
konkurowanie o to stanowisko z innymi osobami.
Traktuj osobę niepełnosprawną tak samo, jak traktowałbyś każdego innego
kandydata czy pracownika - z godnością i szacunkiem.
Wiedz, że wśród osób chronionych przez prawo są chorzy na AIDS, choroby
nowotworowe, osoby po wypadkach, z uszkodzeniem mózgu, upośle-dzone
umysłowo, niesłyszące, niewidome oraz mające trudności z uczeniem się.
Przez dostępność należy rozumieć nie tylko łatwość dotarcia dzięki
właściwemu środowisku fizycznemu, ale także na przykład - dostępność
formularzy dla osób z uszkodzeniem wzroku czy ograniczonymi
możliwościami intelektualnymi lub nawet dostępność instalacji
alarmowych/dźwiękowych dla osób niesłyszących.
Stwórz system prowadzenia i ochrony poufnych danych medycznych.
Przeszkól przełożonych w zakresie dokonywania odpowiednich zmian.
Przed rozmową kwalifikacyjną powinieneś przygotować zestaw pytań, które chcesz
postawić kandydatowi. Zwiększy to efektywność przebiegu rozmowy. Staraj się
jednak nie trzymać się niewolniczo przygotowanego zestawu. Pytania powinny być
zadawane w sposób naturalny i wynikać z prowadzonej rozmowy
Rekrutacja na różne stanowiska oznacza różne zestawy pytań. Podobnie część
pytań pasuje lepiej do jednych firm, a do innych mniej. Są pytania, które można zdać
wyłącznie kobietom oraz takie, które kieruje się tylko do mężczyzn. Pytania stawiane
osobie młodej będą inne niż te skierowane do osoby starszej.
Podczas spotkania z kandydatami pamiętaj o zakazie naruszania praw o
równouprawnieniu wszystkich ludzi. Nie zadawaj pytań, które automatycznie stawiają
na przykład mężczyzn, niepełnosprawnych, muzułmanów czy biseksualistów w
gorszym świetle. Jeśli zapytasz o wyznanie czy orientację seksualną, musisz mieć ku
temu powód, a poza tym musisz zadać to samo pytanie wszystkim kandydatom.
Nie zadawaj pytań, które niczemu nie służą. Mimo że zatrudniasz osobę
niepełnosprawną, pytania o sprawność fizyczną czy umysłową są uzasadnione tylko
wtedy, jeśli są umotywowane wymogami danego stanowiska lub względami
bezpieczeństwa. Pytania o częstotliwość zachorowań są w większości przypadków
nieuzasadnione. Pytania o stan cywilny, orientację seksualną, o ilość dzieci czy
zamiary powiększenia rodziny są zawsze nieuzasadnione. Przykłady pytań:
Co pan(i) wie o naszej firmie?
Jak wyobraża sobie pan(i) pracę w naszej firmie na tym stanowisku?
Dlaczego chciałby(-aby) panfi) pracować w naszej firmie/na tym stanowisku?
Dlaczego chce pan(i) zmienić pracę?
Jakie ma pan(j) doświadczenie w tego typu pracy?
Proszę opisać sytuacje, w których się pan(i) stresuje.
Jakie jest pana(i) największe osiągnięcie?
Jakie są pana(i) mocne, a jakie słabe strony?
Proszę opisać trudny problem, z którym się pan(i) ostatnio spotkał (-ła) w pracy. Jak
udało się go rozwiązać?
Proszę podać przykład osoby, którą pan(i) podziwia. Dlaczego?
Z jakim szefem najlepiej się panu(i) pracuje?
Jak się panu(i) pracuje w stresie, pod presją czasu? Proszę podać przykłady.
Co chce pan(i) robić za 5 lat?
Umowa o pracę
Zatrudniłeś już pracownika, czas na podpisanie umowy.
.
Za pracownika, w rozumieniu Ustawy z dn. 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych, uważa się osobę:
pozostającą w stosunku pracy,
wykonującą pracę na podstawie umowy :
- agencyjnej,
- zlecenia,
- umowy o dzieło,
- innej umowy o świadczenie usług (do której, zgodnie z Kodeksem cywilnym,
stosuje się przepisy dotyczące zlecenia).
1. Rodzaje umów (umowa o pracę, zlecenia, o dzieło)
Podstawą świadczenia pracy i wykonywania usług przez rencistów może być umowa
o pracę, ale stosuje się też inne umowy cywilnoprawne, jak umowa zlecenia, czy
umowa o dzieło. Dają one dużo większą swobodę w kształtowaniu stosunku
prawnego wiążącego strony, nie narzucając przy tym minimalnych gwarancji, jakie
istnieją na gruncie prawa pracy. Ponadto świadczący pracę na podstawie tych umów
nie mają takich uprawnień jak zatrudnieni na umowę o pracę. Strony umów
cywilnoprawnych decydują o takich kwestiach, jak: wysokość wynagrodzenia, czy
czas pracy, zupełnie samodzielnie.
Oczywiście istotny wpływ na wybór podstawy zatrudnienia mają związane z nią
zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, wpływające w znaczący sposób na
koszty zatrudnienia. Pracodawca będący płatnikiem składek, składki te opłaca, w
całości lub części, z własnych środków. Pod tym względem najdroższą formą
zatrudnienia jest umowa o pracę.
1.1.
Umowa o pracę
Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę zapewnia pracownikowi najpełniejszą
ochronę i uprawnienia przewidziane w Kodeksie Pracy. Na podstawie tego rodzaju
umowy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na
rzecz pracodawcy za wynagrodzeniem. Pracuje pod jego kierownictwem oraz w
miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Umowa o pracę musi określać
strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy i wymaga
zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.
Umowę o pracę zawiera się na czas:
- nieokreślony,
- określony Każda z powyższych umów może być poprzedzona umową o pracę na
okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy.
Umowa o pracę z rencistą
Osoby z ustalonym prawem do pobierania świadczenia rentowego, podejmujące
zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, podlegają obowiązkowym
ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu,
zdrowotnemu.
Ponieważ zawarcie umowy o pracę wiąże się z przejęciem przez pracodawcę
zobowiązań wynikających z ubezpieczeniem pracownika i prowadzeniem jego
dokumentacji ubezpieczeniowej, to coraz częściej wybiera on inne umowy
cywilnoprawne (umowy zlecenia, o dzieło, agencyjną czy chałupniczą). Należy
jednak mieć na uwadze przepis Kodeksu pracy stanowiący, że nie jest dopuszczalne
zastąpienie umowy o pracę inną umową cywilnoprawną, czyli zawarcie umowy o
innej nazwie, ale w rzeczywistości mającą wszystkie cechy umowy o pracę.
1.2.
Umowa zlecenia
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do
dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawcy).
Zlecenie jest umową starannego działania, gdyż zleceniobiorca ma obowiązek
dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu czynności zleconych, nie
odpowiada jednak za końcowy rezultat.
W odróżnieniu od umowy o pracę w umowie zlecenia nie ma między stronami
stosunku podporządkowania, a więc zleceniobiorca wykonuje pracę samodzielnie i
nie podlega poleceniom zleceniodawcy. Ponadto w umowie zlecenia chodzi o
dokonanie konkretnej usługi, a nie o ogólne pozostawanie w dyspozycji pracodawcy.
Od umowy o dzieło, umowę zlecenia różni wynik starań - rezultatem tej pierwszej
musi być konkretny i obiektywnie sprawdzalny rezultat, podczas gdy w zleceniu liczy
się samo podjecie starannego działania i dokonanie w tym celu określonych
czynności.
Umowa zlecenia z rencistą
W zależności od tego, czy rencista uzyskuje dochody wyłącznie z wykonywania
zlecenia, czy też jest równocześnie pracownikiem innego podmiotu niż
zleceniodawca, można mieć do czynienia z dwoma sytuacjami.
Gdy umowa zlecenia jest jedyną podstawą zatrudnienia to rencista podlega:
obowiązkowo:
- ubezpieczeniom rentowym,
- ubezpieczeniu zdrowotnemu,
- ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli praca wykonywana jest w siedzibie lub
miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę,
- dobrowolnie - ubezpieczeniu chorobowemu.
Jeżeli oprócz umowy zlecenia emeryt/rencista jest równocześnie pracownikiem
innego podmiotu to podlega:
- obowiązkowo - ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu umowy zlecenia.
- dobrowolnie - ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia.
Powyższe zasady stosuje się także do umów agencyjnych oraz do umów o
świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy
dotyczące zlecenia.
Ubezpieczony jest emeryt lub rencista, który nie jest zatrudniony na podstawie
umowy o pracę, a wykonuje pracę na podstawie kilku umów zlecenia u różnych
zleceniodawców. Taki zleceniobiorca podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu
emerytalnemu i rentowym tylko z tytułu jednej z umów zlecenia, choć może
oczywiście dobrowolnie zostać objęty (na swój wniosek) ubezpieczeniami
emerytalnym i rentowymi z tytułu pozostałych umów. Zleceniobiorca zazwyczaj jest
objęty ubezpieczeniem z tytułu umowy zawartej najwcześniej, ale może też zmienić
umowę, z tytułu której będzie podlegał ubezpieczeniom obowiązkowo. Jeśli wygaśnie
pierwsza z umów zlecenia (lub ta dająca tytuł do ubezpieczenia), to kolejna staje się
podstawą obowiązkowych ubezpieczeń.
1.3. Umowa o dzieło
Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania
oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Stronami umowy są
zamawiający oraz przyjmujący zamówienie (czyli ten, którego staranie ma
doprowadzić do powstania dzieła) - nie istnieje między nimi żaden stosunek
podporządkowania, czy zależności. Wykonanie dzieła może polegać na jego
stworzeniu lub przetworzeniu - w obu przypadkach ma powstać coś nowego, nie
istniejącego dotychczas. Dzieło to np. namalowany na podstawie takiej umowy
obraz, wybudowany dom, uszyte ubranie,dzieło naukowe, raport, opinia, ale też np.
remont budynku. Może mieć postać materialną lub niematerialną (organizacja
koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy). Musi ono mieć charakter
zindywidualizowany, czyli odpowiadać osobistym wymaganiom, czy potrzebom
zamawiającego, gdyż w innym wypadku mógłby on po prostu kupić dany produkt bez
konieczności zawierania umowy o dzieło.
Rezultatem umowy o dzieło jest zawsze konkretny i sprawdzalny rezultat - powstanie
dzieła. To właśnie odróżnia tę umowę od zlecenia, które wymaga jedynie podjęcia
starannego działania.
Umowa o dzieło z rencistą
Zatrudniając rencistów na podstawie umowy o dzieło pracodawca ponosi najniższe
koszty, gdyż są to jedynie koszty wynagrodzenia pracownika. Umowa o dzieło nie
stanowi bowiem podstawy ani obowiązkowego, ani dobrowolnego ubezpieczenia w
ramach ubezpieczeń społecznych czy zdrowotnych. Umowa o dzieło jest więc
najkorzystniejszą dla pracodawcy (pod względem finansowym) z przedstawionych
powyżej form zatrudnienia.
Rozwiązanie umowy o prace
Umowa o pracę rozwiązuje się:
- na mocy porozumienia stron,
- przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia
(rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia
(rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),
- z upływem czasu, na który była zawarta,
- z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego
upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.
Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez
wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie.
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas
nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być
wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu
bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi
prawie odwołania do sądu pracy.
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a
także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie
upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez
wypowiedzenia.
Uprawnienia Pracownicze
Nowelizacja Kodeksu pracy umocniła od 2004 r. nakaz szeroko rozumianej
niedyskryminacji i równego traktowania w zatrudnieniu. Cały rozdział IIa zatytułowany "Równe traktowanie w zatrudnieniu", odnosi się także do osób
niepełnosprawnych. Dzięki temu uzyskali oni m.in. prawo do odszkodowania w razie
naruszenia przez pracodawcę gwarancji z art. 183a-183c (artykuły te opisują m.in. co
należy rozumieć przez dyskryminację i jak ma postępować pracodawca, by jej
uniknąć).
Czas i warunki pracy
Osoby niepełnosprawne posiadają szczególne uprawnienia pracownicze, co wynika
m.in. z konieczności ochrony ich zdrowia i ułatwienia im uzyskania i utrzymania
odpowiedniego zatrudnienia na otwartym rynku pracy.
Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach
nadliczbowych.
Ograniczeń dotyczących czasu pracy, godzin nadliczbowych i pracy w porze nocnej
nie stosuje się w drodze wyjątku do:
- osób zatrudnionych przy pilnowaniu,
- osób, które uzyskały na to zgodę lekarza przeprowadzającego badania
profilaktyczne pracowników lub lekarza sprawującego nad nimi opiekę. O zgodę taką
występuje sam zatrudniony, natomiast koszty badań ponosi pracodawca
(wprowadzenie takiego trybu postępowania, w którym o zgodę występuje
niepełnosprawny, służy wyeliminowaniu ewentualnych nacisków ze strony
pracodawcy).
Jednak liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 4 godzin na dobę i 150
godzin w roku kalendarzowym.
Osoby niepełnosprawne pracują, zależnie od stwierdzonego stopnia
niepełnosprawności, w następującym wymiarze czasu pracy:
- 40 godzin tygodniowo i nie więcej niż 8 godzin na dobę w przypadku osób
zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności,
- 35 godzin tygodniowo i nie więcej niż 7 godzin na dobę w przypadku osób
zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Regulacje zawarte w ustawie o rehabilitacji mają charakter szczególny w stosunku
do tych z Kodeksu pracy. Zatem każda ogólna reguła Kodeksu może być
zmodyfikowana przez szczególną regułę ustawową dotyczącą tylko
niepełnosprawnych, i tak np. niepełnosprawni nie mają obowiązku "odpracowywania"
dni wolnych udzielonych w związku z przypadaniem po dniu świątecznym, gdyż
przekroczyliby w ten sposób przewidziany dla nich w ustawie wymiar czasu pracy
(40/35 godzin tygodniowo).
Opisany powyżej wymiar czasu pracy obowiązuje od dnia następnego po
przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności.
Przerwy w pracy
Każdej osobie niepełnosprawnej, niezależnie od stopnia niepełnosprawności i od
przerw wynikających z Kodeksu pracy i innych ustaw, przysługuje prawo do
dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Od
samego pracownika zależy, na który cel wykorzysta przerwę i jak ją sobie
zorganizuje.
Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Przerwa nie może być
dzielona, ale można połączyć ją z przerwą wynikającą z przepisów Kodeksu pracy
(15 minut). W tym przypadku, zsumowana przerwa w pracy wyniesie 30 minut.
Wynagrodzenie
Mimo innych norm czasu pracy pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje takie
samo wynagrodzenie wypłacane w stałej miesięcznej wysokości jak innym
pracownikom na podobnym stanowisku. Krótszy czas pracy nie powoduje więc
obniżenia wysokości wynagrodzenia.
Jeśli pracownik uzyskał orzeczenie o niepełnosprawności w czasie trwania stosunku
pracy to nie powinno to wpłynąć na wysokość jego wynagrodzenia (jeżeli może
kontynuować pracę na swoim dotychczasowym stanowisku), a tylko spowodować
odpowiednie podwyższenie godzinowych stawek wynagrodzenia zasadniczego w
stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do nowego.
Dodatkowy urlop
Przysługuje w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do
pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku od
chwili zaliczenia do jednego z powyższych stopni niepełnosprawności.
Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do:
- urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych,
- urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba, że jego wymiar
jest niższy niż 10 dni roboczych - wtedy zamiast tego urlopu przysługuje urlop
przewidziany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej.
Przyznawanie oraz tryb wykorzystania dodatkowego urlopu wypoczynkowego i
wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w przypadku niewykorzystania tego urlopu, wobec
braku odrębnych unormowań, odbywa się na zasadach ogólnych, czyli tak jak w
przypadku "zwykłego" urlopu wypoczynkowego. Urlopy można łączyć. Nie trzeba też
wykorzystywać całego urlopu dodatkowego na raz.
Prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
Zwolnienie od pracy można otrzymać w celu:
- wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a
także uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te
nie mogą być wykonane poza godzinami pracy,
- uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, w wymiarze do 21 dni roboczych, nie
częściej niż raz w roku. Pracodawca udziela zwolnienia na uczestnictwo w turnusie
na podstawie wniosku lekarza opiekującego się niepełnosprawnym.
Łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy nie
może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
WAŻNE: Wymienione powyżej uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych mogą powodować
dodatkowe koszty po stronie zatrudniających takie osoby przedsiębiorców. Aby je zrekompensować
wprowadzono w ustawie o rehabilitacji pewne ulgi i zwolnienia, uregulowane szczegółowo w
rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 18 maja 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania
pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne (Dz. U. z 2004 r., Nr 114, poz. 1194
z późn. zm.). Więcej na ten temat w części 5 - "Warunki udzielania pomocy pracodawcom
zatrudniającym osoby niepełnosprawne”.
Opisane uprawnienia i obowiązki dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie
umowy o pracę. Oprócz tego istnieją inne, elastyczne formy zatrudnienia, dogodne
zarówno dla pracodawcy jak i pracownika, np.: praca tymczasowa, praca w
niepełnym wymiarze (umowa zlecenia, umowa o dzieło) lub telepraca.
Ile można dorobić do renty?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wydanym komunikacie poinformował, że od 1
grudnia 2005 zmieniła się kwota przychodu dla emerytów i rencistów, powyżej której
zostanie częściowo lub całkowicie wstrzymana wypłata świadczeń. Wynosi ona
3051,50 zł. Świadczenia te będą natomiast obniżane, jeśli ich przychód przekroczy
1643,10 zł. Kwoty te odpowiadają odpowiednio 130 proc. i 70 proc. przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2005 r.
ZUS ogłosił też tzw. kwoty graniczne przychodu dla tych osób za cały 2005 r.
Wynoszą one 36 797,40 zł i 19 814,50 zł. Od tego dnia zwiększyła się też kwota
przychodu, powyżej której będzie zawieszana (wstrzymywana) wypłata emerytur i
rent, wypłacanych wcześniejszym emerytom lub rencistom. Jednocześnie uległa
zmianie kwota przychodu odpowiadająca 30 proc. przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za III kwartał 2005 r. Wyniesie ona 704,20 zł. Informacja ta jest
bardzo ważna przede wszystkim dla osób pobierających rentę socjalną. Wysokość
przychodów z pracy zarobkowej przekraczająca tę kwotę powoduje utratę
świadczeń. Ponadto podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia
świadczenia rehabilitacyjnego nie będzie waloryzowana w I kwartale 2006 r. To
konsekwencja tego, że wskaźnik waloryzacji tego świadczenia wynosi 97,2 proc., tj.
nie przekracza 100 proc. Stan na 31.12.2005
Kiedy następuje zawieszenie renty?
Na zawieszenie lub zmniejszenie rent wpływają przychody uzyskane przez
uprawnionych będących jednocześnie:
- pracownikami, którzy jednocześnie są wykonawcami umowy zlecenia, agencyjnej
lub o dzieło na rzecz pracodawcy,
- chałupnikami,
- członkami rolniczych spółdzielni i kółek, osobami prowadzącymi pozarolniczą
działalność lub osobami z nimi współpracującymi,
- osobami wykonującymi odpłatnie pracę - na podstawie skierowania do pracy - w
czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- żołnierzami zawodowymi lub funkcjonariuszami służb mundurowych.
Rygory zawieszania i zmniejszania świadczeń nie dotyczą następujących
przychodów:
- z tytułu honorariów z działalności twórczej i artystycznej,
- rent inwalidów wojennych i wojskowych, których niezdolność do pracy ma związek
ze służbą wojskową oraz rent rodzinnych po tych inwalidach,
- innych nieobjętych obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi np.: darowizn i
zapomóg, z umowy o dzieło, praw autorskich i patentowych, z wynajmu lub
dzierżawy (chyba, że jest to w ramach działalności gospodarczej). Zasadniczo
zmniejszanie lub zawieszanie świadczeń nie dotyczy rencistów, którzy ukończyli
ustawowy wiek emerytalny, czyli kobiety - 60 lat, a mężczyźni - 65 lat. Oni mogą
dorabiać bez ograniczeń, pod warunkiem że w momencie przejścia na świadczenie
rozwiążą choć na jeden dzień stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcąnty?
Poradnik Pracodawcy
Obowiązki względem pracownika czyli Kodeks Zarządzania Niepełnosprawnością
W październiku 2001 został w Genewie przyjęty Kodeks udzielający wskazówek
pracodawcom prowadzącym duże, średnie lub małe przedsiębiorstwa w sektorze
prywatnym lub publicznym, w państwach rozwijających się lub wysoko
uprzemysłowionych, dla przyjęcia pozytywnej strategii zarządzania
niepełnosprawnością w miejscu pracy. A więc na co powinieneś zwrócić uwagę
przyjmując do pracy niepełnosprawnego:
Dostosowanie
Adaptacja lub przeprojektowanie narzędzi, maszyn, stanowisk pracy i
środowiska pracy do potrzeb indywidualnej osoby. Może również obejmować zmiany
w organizacji pracy, harmonogramach pracy, kolejności wykonywania prac oraz w
podziale zadań wykonywanych podczas pracy na podstawowe elementy.
Opis pracy na danym stanowisku
Sporządzenie szczegółowej listy obowiązków związanych z wykonywaniem
danej pracy oraz wymaganych umiejętności. Określa ona, co pracownik musi robić,
jak i dlaczego musi to robić oraz jakie umiejętności są mu do tego potrzebne. Opis
może także zawierać informacje o stosowanych narzędziach i obsługiwanych
maszynach. Opis pracy
na danym stanowisku stanowi zazwyczaj pierwszy krok w procesie umieszczenia w
zatrudnieniu.
Rehabilitacja zawodowa
Proces (mogący obejmować szkolenie i przekwalifikowanie), który umożliwiając
osobom niepełnosprawnym uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia oraz
awansowanie prowadzi do ich integracji lub reintegracji ze społeczeństwem.
Niepełnosprawni pracownicy powinni mieć w miejscu pracy jednakowe szanse z
innymi pracownikami w zdobywaniu umiejętności i doświadczenia zawodowego
niezbędnego do ich dalszej kariery zawodowej
Dostępność
Aby ułatwić rekrutację osób niepełnosprawnych oraz utrzymanie w zatrudnieniu
osób, które stały się niepełnosprawne, pracodawcy powinni podjąć działania w celu
poprawy dostępności pomieszczeń pracy dla osób z różnymi rodzajami
niepełnosprawności. Należy wziąć pod uwagę m.in. wejścia i poruszanie się w
obrębie pomieszczeń oraz ułatwienie korzystania z toalet oraz umywalni.
Adaptacje
Aby umożliwić niepełnosprawnemu pracownikowi efektywne wykonywanie pracy,
może być potrzebna adaptacja stanowiska pracy. Przygotowując taką adaptację
pracodawcy powinni konsultować się z zainteresowanym pracownikiem
niepełnosprawnym i przedstawicielami pracowników.
Poufność informacji
Wszystkie istotne informacje dotyczące ograniczenia funkcji lub naruszenia stanu
zdrowia osób niepełnosprawnych powinny być, za ich zgodą, gromadzone i
przechowywane przez pracodawców w sposób, który zapewnia poufność.
Obowiązki na terenie przedsiębiorstwa
Każdy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy.
Zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracowników przy odpowiednim
wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności jest obowiązany:
*organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
*zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawać
polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych
poleceń,
*zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez
organy nadzoru nad warunkami pracy,
*zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Ponadto pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami powinna znać, w zakresie
niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków, przepisy o ochronie
pracy, w tym przepisy oraz zasady bhp.
Pomieszczenia pracy
Pracodawca obowiązany jest zapewnić pomieszczenia pracy odpowiednie do
rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Powinien je
utrzymywać w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Obowiązkiem pracodawcy jest utrzymywanie pomieszczeń pracy w czystości i
porządku oraz zapewnienie ich okresowych remontów i konserwacji w celu
zachowania wymagań bhp. W tych pomieszczeniach należy zapewnić odpowiednie:
- oświetlenie naturalne i sztuczne,
- odpowiednią temperaturę,,
- zabezpieczenie przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i
nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i
uciążliwościami.
Poszczególne stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju
wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników,
przy czym wymiary wolnej powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić
pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób
bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii.
Do obowiązków pracodawcy należy również zagwarantowanie odpowiednich
urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz dostarczenie niezbędnych środków higieny
osobistej, a także środków do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku
(apteczki). Ponadto pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom
wodę zdatną do picia lub inne napoje.
Monitory ekranowe
Obecnie praca biurowa to z reguły praca wykonywana przy komputerze. Dlatego
pracodawcy zatrudniający pracowników przy takich pracach powinni przestrzegać
przepisów rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w
monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973). Przepisy te szczegółowo określają
zasady bezpiecznej pracy oraz ergonomii dla stanowisk pracy wyposażonych w
monitory ekranowe.
Badania lekarskie
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia
lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym
stanowisku. Zgodnie z art. 229 k.p., osoba przyjmowana do pracy podlega wstępnym
badaniom lekarskim. Natomiast w trakcie zatrudnienia pracownik podlega
okresowym badaniom lekarskim oraz badaniom kontrolnym.
Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w
godzinach pracy. Za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w
razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługuje mu zwrot kosztów
przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Zakres i częstotliwość badań lekarskich pracowników ustalają szczegółowo przepisy
rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie
przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki
zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów
przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.).
Szkolenia bhp
Zgodnie z art. 2373 par. 2 k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie
pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz do prowadzenia
okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenia odbywają się w czasie pracy i na
koszt pracodawcy. Szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bhp, zakres
szkolenia, wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, sposób
dokumentowania oraz przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być
zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia, określa rozporządzenie ministra
gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).
Pomieszczenie pracy – pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w
którym wykonywana jest praca. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt
pracowników pomieszczeń, w których
a) łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany
roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter
dorywczy bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem
albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku,
b) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie
odpowiednich warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez
zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu
organizacji pracy,
c) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w
nich pracowników zajmujących się obsługą.
Obowiązki finansowe
Państwo wspiera pracodawców poprzez stworzenie systemu zysków zapewniających
bezpieczeństwo zatrudnienia osób niepełnosprawnych dzięki dodatkowym profitom.
Znowelizowana Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. wprowadziła szereg nowych
możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, dzięki
którym mali, średni i więksi przedsiębiorcy mogą skorzystać z wielu rozwiązań w
postaci różnego rodzaju ulg i pomocy finansowej. Wachlarz nowych regulacji ma
wspomóc pracodawcę w usuwaniu przeszkód, które napotykają osoby
niepełnosprawne
1.1. Limit zatrudnienia
Aby zwiększyć udział osób niepełnosprawnych na rynku pracy, pracodawcy zostali
zobligowani do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Obowiązek taki mają
pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników (z wyjątkiem placówek
dyplomatycznych).
Uwaga:
Do ustalonej liczby 25 pracowników nie wlicza się ( jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne) osób zatrudnionych:
• na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego,
• przebywających na urlopach wychowawczych,
• odbywających zasadniczą służbę wojskową,
• uczestników Ochotniczych Hufców Pracy,
• pobierających świadczenia rehabilitacyjne,
• przebywających na urlopach bezpłatnych,
Obowiązkowy wskaźnik zatrudnienia
Jeśli Twoja firma zatrudnia powyżej 25 osób - masz OBOWIĄZEK zatrudniać 6%
osób niepełnosprawnych.
Za każdy nieobsadzony przez osobę niepełnosprawną etat, zapłacisz 40,65 procent
przeciętnego wynagrodzenia do PFRON. Firma zatrudniająca 100 osób powinna
zatrudniać 6 procent osób niepełnosprawnych, czyli 6 osób.
Nie zatrudniając żadnej, zapłacisz miesięcznie 40,65 % przeciętnego wynagrodzenia
x 6 osób, czyli - 40,65x2 380x6 = 5 804 PLN miesięcznie
Kto jest zwolniony z wpłat celowych na PFRON?
• publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia
zysku, w których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja
społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami
niepełnosprawnymi,
• pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji
• pracodawcy prowadzący zakłady pracy, w których ogłoszono upadłość.
Na PFRON wpłacisz mniej, gdy zakupisz towary lub usługi od przedsiębiorcy
zatrudniającego niepełnosprawnych, osiągającego 10-procentowy wskaźnik
zatrudnienia tychże osób.
Uzyskasz wówczas ulgę poprzez zakup mebli, lokali, środków czyszczących,
systemu alarmowego, materiałów biurowych, produktów spożywczych. Obniżka
dotyczy też zakupu usługi zaprojektowania mebli czy lokali.
Po zawarciu umowy sprzedawca wydaje fakturę określającą termin płatności. Można
go ustalić dowolnie, ale wyraźnie określić, gdyż uzyskanie ulgi łączy się z
zapłaceniem pełnej kwoty w wyznaczonym terminie.
Płacić można gotówką, przelewem, potrącając wzajemne należności. Po wpłacie za
pośrednictwem banku, wiążącym terminem jest data obciążenia rachunku nabywcy.
Potrącenie wzajemnych wierzytelności dokumentujemy tak, aby termin kompensaty
nastąpił zgodnie z fakturą.
Po uregulowaniu należności kupujący otrzymuje informację o obniżeniu wpłaty na
PFRON, co jest fundamentem, umożliwiającym korzystanie z ulgi.
Obniżony wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ustalono dla:
• państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, będących jednostkami
budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi instytucji
kultury oraz jednostek organizacyjnych, zajmujących się statutowo ochroną dóbr
kultury uznanych za pomniki historii - wskaźnik wynosi 3 proc. (w roku 2005), 4 proc.
(w roku 2006), 5 proc. (w roku 2007) i 6 proc. (w roku 2008 oraz w latach astępnych);
• dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, publicznych i niepublicznych
szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i
resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 1 proc.
(w latach 2001-2004) i 2 proc. (w roku 2005 i w latach następnych). Wskaźnik
oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych
i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy
uczących się w tych placówkach;
• dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne ze schorzeniami
szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy.
Obniżenie wskaźnika - mniejsze wpłaty na PERON
Przepisy przewidują także możliwość obniżenia wysokości ustalonego ustawą
wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przypadku zatrudniania
niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy.
Zalicza się do nich:
- chorobę Parkinsona,
- stwardnienie rozsiane,
- paraplegię, tetraplegię, hemiplegię,
- znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie,
- głuchotę i głuchoniemotę,
- nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS
- epilepsję,
- przewlekłe choroby psychiczne,
- upośledzenie umysłowe,
- miastenię,
- późne powikłania cukrzycy.
Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych obniża się w następujący sposób:
1. liczbę zatrudnionych pracowników z wymienionymi wyżej schorzeniami, w
przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, mnoży się przez współczynnik wynoszący:
a) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu
do znacznego stopnia niepełnosprawności,
b) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu
do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
2.Wielkości ustalone zgodnie z pkt. 1 lit. a) i b) dodaje się, a sumę dzieli przez liczbę
pracowników zatrudnionych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy; otrzymany
iloraz mnoży się przez 100 proc.;
3.Wartość wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, ustaloną zgodnie z pkt.
1 i 2, odejmuje się od 6 proc. - w przypadku gdy jest niższa od 6 proc.
Różnica otrzymana jako wynik tego odejmowania stanowi obniżony wskaźnik
zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Okazją do zmniejszenia zobowiązań wobec funduszu może być również określona
współpraca z zakładami pracy chronionej (ZPCh.) i zakładami aktywności zawodowej
(ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub korzystający z usług
świadczonych przez nie mogą od swojej składki na fundusz odliczyć kwoty
wynagrodzeń wypłaconych pracownikom tych zakładów, pomniejszonych o należne
od pracowników składki na ubezpieczenia społeczne. Uprawnia do tego
uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługi. Szczegółowe zasady
korzystania z tego prawa określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z
dnia 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżenia wpłat
pracodawców na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U.
nr 86, poz. 547 ze zm.).
Zgodnie z tym rozporządzeniem, pracodawcy kupujący wyroby ZPCh. i ZAZ lub
korzystający ze świadczonych przez nie usług korzystają z obniżenia wpłat na
PFRON należnych za miesiąc, w którym powstał obowiązek wpłaty.
Obniżenie wpłaty ustala się na podstawie informacji o kwocie wynagrodzeń
pracowników zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej z tytułu
realizacji przez te zakłady produkcji lub usługi (z wyłączeniem handlu) na rzecz
danego pracodawcy. Kwotę wynagrodzeń ustala się za okresy miesięczne jako
iloczyn ogólnej kwoty wynagrodzeń i wskaźnika udziału przychodów. Wskaźnik ten
uzyskuje się, dzieląc przychód ze sprzedaży własnej produkcji lub usług,
zrealizowanej w danym miesiącu na rzecz danego pracodawcy, przez przychód
ogółem uzyskany w tym miesiącu ze sprzedaży własnej produkcji lub usług (z
wyłączeniem handlu). Tak wyliczona kwota pomniejszana jest o należne od
pracowników składki na ubezpieczenia społeczne.
Obowiązek informowania
Rozporządzenie zobowiązuje pracodawców prowadzących ZPCh. i ZAZ do
niezwłocznego informowania firm chcących obniżyć swoje zobowiązania wobec
funduszu o kwocie wynagrodzeń wypłaconych pracownikom. Informacja taka
powinna zostać przekazana nie później niż w ciągu 14 dni od uregulowania
należności za zrealizowaną przez ZPCh. lub ZAZ produkcję lub usługi. Przekazanie
informacji uwarunkowane jest zatem uregulowaniem przez jej adresata należności za
zrealizowaną produkcję lub usługę. I to - zgodnie z par. 1 ust. 5 rozporządzenia - w
terminie określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za
pośrednictwem banku za datę uregulowania należności przez odbiorcę uważa się
datę obciążenia rachunku bankowego odbiorcy na podstawie polecenia przelewu.
W przypadku gdy kwota wynagrodzeń przewyższa:
- wartość zrealizowanej produkcji lub usługi - pracodawca może skorzystać z
obniżenia wpłaty tylko do wysokości kwoty, jaką zapłacił za tę produkcję lub usługę,
- wysokość wpłaty na PFRON, do której obowiązany jest pracodawca w danym
miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych
miesiącach.
Tu jednak trzeba dodać, że przysługująca, a nie wykorzystana kwota obniżenia wpłat
na PFRON może być uwzględniana we wpłatach na ten fundusz przez okres nie
dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie wynagrodzeń
wypłaconych pracownikom zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności
zawodowej.
Który pracodawca może ubiegać się o pomoc finansową?
Pomoc finansowa z budżetu państwa i PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych) na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej przysługuje
pracodawcy, który:
- jest właścicielem lub posiada tytuł prawny prowadzonej działalności
- wykazuje dobrą kondycję finansową
- nie jest w stanie upadłości lub likwidacji.
Pomoc finansowa nie przysługuje pracodawcom, którzy mają zaległości w
zobowiązaniach wobec PFRON. Przez zobowiązania należy rozumieć wszelkie
rodzaje zobowiązań pracodawców wobec Funduszu, niezależnie od sposobu ich
powstania. W szczególności mogą to być zobowiązania z tytułu obowiązkowych
wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy, jak i zobowiązania z tytułu np.
niespłaconych pożyczek lub nienależnie pobranych dofinansowań. Natomiast przez
zaległości rozumieć należy zobowiązania wymagalne, tj. takie, których termin
płatności upłynął.
Jaki jest zakres pomocy finansowej z budżetu państwa i PFRON dla
pracodawców?
Zatrudniając osoby niepełnosprawne, pracodawcy mogą ubiegać się o:
- dofinansowanie wynagrodzeń
- zwrot podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych
- zwrot kosztów na przystosowanie stanowisk pracy
- refundację części składek ZUS
- zwrot kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych
- zwolnienie z wpłat na PFRON
- finansowanie części składek na ubezpieczenia społeczne (art. 25)
Prawo do dofinansowania składek ubezpieczeniowych przyznaje się:
- firmom posiadającym status zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności
zawodowej,
- pracodawcom zwolnionym z obowiązku dokonywania wpłat na PFRON - są to
pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny
wymiar czasu pracy i osiągający tzw. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych
w wysokości co najmniej 6% zatrudnionych,
- pracodawcom zatrudniającym mniej niż 25 pracowników (także nie dotyczy ich
obowiązek wpłat na PFRON); w tej grupie mogą się często znaleźć organizacje
pozarządowe.
Dotychczas z dofinansowania do ubezpieczeń korzystały zakłady pracy chronionej i
zakłady aktywności zawodowej. Zmiana, która zaszła od 2004 r., polega głównie na
daniu możliwości korzystania z tej formy wsparcia nowej grupie pracodawców,
którymi są pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający
odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych.
Od tego, do jakiej kategorii należy pracodawca (czy prowadzi zakład pracy
chronionej/aktywności zawodowej; czy zatrudnia mniej niż 25 pracowników; czy co
najmniej 25 i osiąga odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych) zależy,
jakie składniki ubezpieczenia zostaną dofinansowane. Największe dofinansowanie
skierowane jest nadal do zakładów pracy chronionej i zakładów aktywności
zawodowej. Aby otrzymać roczne dofinansowanie, za okresy miesięczne, konieczne
jest złożenie odpowiedniego wniosku łącznie z deklaracją rozliczeniową do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych.
Zasady dotyczące ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne
1a - część składki emerytalnej płacona przez pracownika
1b - część składki emerytalnej płacona przez pracodawcę
2a - część składki rentowej płacona przez pracownika
2b - część składki rentowej płacona przez pracodawcę
3 - składka na ubezpieczenie chorobowe, płaci ją tylko pracownik
4 - składka na ubezpieczenie wypadkowe, płaci ją tylko pracodawca.
Tak graficznie wyglądają składki na ubezpieczenie społeczne. Stanowią one
poważne obciążenie dla pracodawcy i pracownika. Jednak przepisy dotyczące
zatrudniania osób niepełnosprawnych przewidują ulgi w tych składkach dla
pracodawców..
Podstawa prawna:
1. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
2. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z 13 października 1998 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z
późn.zm.)
• w zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych
osób (ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) I część
wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie
emerytalne (1a) finansuje PFRON. II część kosztów osobowych pracodawcy
odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy (1b)
finansuje budżet państwa,
• w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywizacji zawodowej za pracowników
niepełnosprawnych (wszystkich stopni) I część wynagrodzenia składkę pracownika
na ubezpieczenie emerytalne i chorobowe (1a) i (3) - płaci PFRON. II część kosztów
pracodawcy - składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracodawcy (1b)
i (2b) - finansuje budżet państwa, a składkę wypadkową (4) płaci PFRON.
Ulgi w składkach ubezpieczeniowych obejmują także:
• pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników, w tym co najmniej 6
proc. osób niepełnosprawnych i mających znaczny lub umiarkowany stopień
niepełnosprawności. Składkę (1a) i (1b) finansuje PFRON, a mającym lekki stopień
niepełnosprawności - składkę (4) finansuje budżet państwa.
Składki są wpłacane co miesiąc przez rok, następnie występuje się ponownie z
wnioskiem na kolejne lata.
Dofinansowanie wynagrodzeń (art. 26a-26c)
Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych
wypłaca raz na dwa miesiące Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych, po otrzymaniu odpowiedniego wniosku i informacji od
pracodawcy. Pomoc jest wypłacana przez rok. Po upływie tego okresu pracodawca
może wystąpić do PFRON z wnioskiem o przedłużenie wypłacania miesięcznego
dofinansowania na kolejne okresy roczne. Dofinansowanie wypłacane jest w
wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego.
Przysługuje ono pracodawcy:
1. Prowadzącemu zakład pracy chronionej. Dofinansowanie wynosi:
· 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego
stopnia niepełnosprawności,
· 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
· 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego
stopnia niepełnosprawności.
Kwoty te mogą zostać zwiększone o 75% najniższego wynagrodzenia w przypadku
osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie
umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych.
2. Zatrudniającemu do 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy)
oraz pracodawcy co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu
pracy) i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości
co najmniej 6%. Dofinansowanie wynosi:
91% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego
stopnia niepełnosprawności,
77% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności,
35% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego
stopnia niepełnosprawności.
W przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną,
upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych, kwoty
dofinansowania wynoszą odpowiednio:
117% najniższego wynagrodzenia,
99% najniższego wynagrodzenia,
45% najniższego wynagrodzenia.
Wyższe kwoty dofinansowania przyznawane w związku z zatrudnieniem pracownika
cierpiącego na jedno z wymienionych schorzeń mają być dodatkową zachętą dla
pracodawców i zwiększyć aktywność i udział takich osób niepełnosprawnych na
otwartym rynku pracy.
Poza tym ustawa zastrzega, że kwota miesięcznego dofinansowania ze środków
PFRON-u nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego
przez pracownika niepełnosprawnego - w takim wypadku kwotę dofinansowania
obniża się do wysokości równej miesięcznemu wynagrodzeniu pracownika.
Dodatkowym wymogiem dla wszystkich pracodawców ubiegających się o
dofinansowanie jest brak zaległości w zobowiązaniach wobec PERON-u.
Dotacje otrzymują pracodawcy, którzy przekazują Funduszowi informację o
zatrudnieniu, stopniach niepełnosprawności i wynagrodzeniach drogą elektroniczną.
Tylko pracodawcy zatrudniający do 5 osób mogą przekazywać informacje drogą
pisemną.
Gdy osoba niepełnosprawna pracuje u więcej niż jednego pracodawcy (nie więcej niż
na cały etat), dofinansowanie przyznaje się pracodawcom w wysokości
proporcjonalnej do czasu pracy tej osoby. Kiedy jednak taka osoba pracuje u kilku
pracodawców (więcej niż na cały etat), dotację przyznaje się tylko do wysokości
miesięcznego dofinansowania. To dofinansowanie, proporcjonalne do wymiaru czasu
pracy tej osoby, w pierwszej kolejności przyznaje się pracodawcy, który wcześniej
zatrudnił daną osobę niepełnosprawną.
Pamiętaj jednak, że nie ma nic za darmo. Musisz rozliczyć się z otrzymanej pomocy
na dofinansowanie. Możesz to zrobić na 2 sposoby.
Od roku 2004 dofinansowanie dla przedsiębiorców przestało być należnym
dofinansowaniem, a stało się zaliczką. Należy ją rozliczyć, uwzględniając to, że
pomoc publiczna na zatrudnienie osób niepełnosprawnych może być udzielana jako
rekompensata podwyższonych kosztów. Podwyższone koszty można liczyć jako
rzeczywiste bądź prościej - w formie ryczałtu, z tym, że przedsiębiorcy, którzy do 15
stycznia danego roku nie złożyli deklaracji o wyborze ryczałtu, będą musieli rozliczać
uzyskaną pomoc tylko z uwzględnieniem rzeczywistych podwyższonych kosztów
zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Maksymalna wysokość pomocy publicznej (na miesiąc) nie może przekroczyć
trzech progów. Są to:
1. Maksymalne dofinansowanie
a) 130 proc. najniższego wynagrodzenia dla znacznego stopnia niepełnosprawności
(przy założeniu, że najniższe wynagrodzenie obecnie to 899,10 zł) =1168,83 zł
b) 110 proc. najniższego wynagrodzenia dla umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności = 989,01 zł
c) 50 proc. najniższego wynagrodzenia dla lekkiego stopnia niepełnosprawności =
449,55 zł
Dla osób niepełnosprawnych z tzw. schorzeniami specjalnymi, tj. z chorobą
psychiczną, upośledzeniem umysłowym, epilepsją lub niewidomych to
dofinansowanie jest większe o 75 proc. najniższego wynagrodzenia i odpowiednio
wynosi:
a) 1842,62zł
b) 1663,33zł
c) 1123,87zł.
Stan na 30.01.2006
Autopoprawka ”Rada Ministrów 22 marca 2005 przyjęła autopoprawkę do projektu ustawy o
wspieraniu zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. W jej
treści uwzględniono postanowienia porozumienia z 10 listopada ub.r., zawartego między ministrem
polityki społecznej a organizacjami pracodawców zatrudniających niepełnosprawnych.
Zrezygnowano zatem z finansowania składek na ubezpieczenia społeczne, rekompensując ten fakt
podwyższeniem kwot dofinansowania wynagrodzeń. Dla pracownika z lekkim stopniem
niepełnosprawności dofinansowanie wynosi do 70 proc. minimalnego wynagrodzenia, zaś ryczałt w tej
sytuacji to 125 proc. minimalnego wynagrodzenia w 2005 i 2006 r., 60 proc. w 2007 r., a w 2008 r. i
latach następnych - 55 proc a ubezpieczenie emerytalne i chorobowe oraz składki należne od
pracodawcy na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe od wynagrodzenia pracownika
niepełnosprawnego.
2. Koszty płacy niepełnosprawnego pracownika
Chodzi tu o wynagrodzenie oraz składki. Nie wlicza się kosztów pochodnych od
wynagrodzenia (Fundusz Pracy, PFRON itp.).
3. Rzeczywiste podwyższone koszty zatrudniania osób niepełnosprawnych
Są to koszty wynikające z zatrudnienia osób niepełnosprawnych stanowiące różnicę
między kosztami pracy osoby niepełnosprawnej a pełnosprawnej.
Innymi słowy, nie można odliczyć więcej pomocy niż określają powyższe trzy kryteria.
Pracodawca sam dokonuje wyboru rozliczenia się z otrzymanych dotacji (dla
każdego pracownika lub grupy pracowników może być przyjęta inna metoda
rozliczania). Pracodawca ma dwie możliwości:
A. Rozliczanie rzeczywistych i podwyższonych kosztów zatrudnienia osób
niepełnosprawnych
Ta metoda może być korzystniejsza dla tych, którzy mają stałe i wysokie
podwyższone koszty i sprawny system normowania pracy. Rozliczenie nie może być
dowolne, musi opierać się o określone koszty. Ujęte są one w katalogu
podwyższonych kosztów:
1. Obciążenia wynikające z niższej produktywności osób niepełnosprawnych:
a) zwiększony czas wykonywania czynności pracy
b) dodatkowy urlop wypoczynkowy i skrócony czas pracy
c) zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym
d) 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek
e) zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów
leczniczych lub usprawniających, uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego
lub jego naprawy, jeżeli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy
f) zwiększona absencja chorobowa
g) zwiększone zużycie materiałów i surowców.
2. Koszty zatrudnienia pracowników dotyczące czasu przeznaczonego wyłącznie na
pomoc w pracy pracownikowi lub pracownikom niepełnosprawnym.
3.Koszty adaptacji pomieszczeń.
Koszty adaptacji lub nabycia urządzeń przeznaczonych do użytku osób
niepełnosprawnych - które są kosztami dodatkowymi względem kosztów, które
przedsiębiorca poniósłby, jeżeli zatrudniałby pracowników nie będącycych osobami
niepełnosprawnymi, przez każdy okres, przez który pracownik niepełnosprawny jest
w rzeczywistości zatrudniany.
Pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 proc. osób nie mogących podjąć
zatrudnienia na otwartym rynku pracy mogą uwzględniać jako podwyższone - koszty:
a) budowy, instalacji lub rozbudowy danego zakładu
b) administracyjne
c) transportowe,
B. Rozliczanie według ryczałtu
Wysokość ryczałtu zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika, jego
ewentualnych specjalnych schorzeń oraz rodzaju zakładu pracy. Dla pracodawców
zakładów pracy chronionej kwoty ryczałtu wynoszą:
a) znaczny stopień niepełnosprawności - 90 proc. Minimalnego wynagrodzenia
= 809,19 zł
b) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 70 proc. minimalnego wynagrodzenia
= 629,37 zł
c) lekki stopień niepełnosprawności - 40 proc. min. wynagrodzenia = 359,64 zł
W zakładach pracy chronionej dla osób o specjalnych schorzeniach kwoty te
zwiększa się o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą;
d) znaczny stopień niepełnosprawności - 145 proc. minimalnego wynagrodzenia =
1303,69 zł
e) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 125 proc. minimalnego wynagrodzenia
= 1123,87 zł
f) lekki stopień niepełnosprawności - 95 proc. minimalnego wynagrodzenia = 854,14
zł.
Natomiast dla pracodawców na otwartym rynku pracy kwoty ryczałtu wynoszą 70%
kwot wymienionych powyżej i odpowiednio wynoszą:
g) znaczny stopień niepełnosprawności = 566,43 zł
h) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 440,55 zł
i) lekki stopień niepełnosprawności = 251,74 zł.
Dla schorzeń specjalnych kwoty te wynoszą 90 proc. kwot wymienionych w punktach
a), b), c) podwyższonych o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą one
odpowiednio:
j) znaczny stopień niepełnosprawności = 1222 zł
k) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 1060 zł
l) lekki stopień niepełnosprawności = 817 zł.
Uwaga:
Zarówno w przypadku zakładów pracy chronionej, jak i rynku otwartego do kwoty
ryczałtu wlicza się 100 proc. składek na ubezpieczenie społeczne finansowanych
przez PFRON lub budżet państwa.
Wszystkie podane kwoty odnoszą się do rozliczenia stycznia 2006., w którym
podstawą jest minimalne wynagrodzenie wynoszące 899,10 zł.
4. Dofinansowanie do szkoleń
Możesz uzyskać pomoc na finansowanie szkolenia specjalistycznego lub ogólnego
pracowników. Wielkość pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw nie może
przekraczać 55 proc. kosztów na szkolenie specjalistyczne i 90 proc. na szkolenie
ogólne. Dla innych przedsiębiorców odpowiednio - 45 proc. i 70 proc. Maksymalna
pomoc na jedno szkolenie nie może przekroczyć 1 mln euro. Katalog kosztów i
pozostałe szczegóły dotyczące szkoleń zawarte są w Rozporządzeniu Rady
Ministrów z 18 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 114 poz. 1193).
Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy, adaptacji pomieszczeń i
urządzeń oraz zatrudnienia asystenta
Wprowadzone w ustawie o rehabilitacji osób niepełnosprawnych zmiany, w związku z
uzyskaniem przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, zwiększyły możliwości
uzyskiwania przez pracodawców osób niepełnosprawnych zwrotu dodatkowych
kosztów wynikających z ich zatrudnienia.
O zwrot kosztów może się ubiegać pracodawca osób niepełnosprawnych:
- bezrobotnych lub poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, które
zostały skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy,
- osób, których niepełnosprawność powstała (pomimo zachowania zgodnego z
normami prawnymi, w tym BHP) w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy.
Osoby niepełnosprawne muszą być zatrudnione przez co najmniej 36 miesięcy wcześniejsze rozwiązanie umowy rodzi obowiązek proporcjonalnego zwrotu
zrefundowanych już kosztów (nie mniej niż w kwocie liczonej jak za 6 miesięcy).
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracodawca zatrudni w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania
umowy inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd
pracy.
Dotychczas zwrotowi podlegały tylko koszty wynikające z przystosowania do potrzeb
osób niepełnosprawnych tworzonych lub już istniejących, stanowisk pracy. Od 1
maja 2004 r., w art. 26 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, uwzględniono też:
- dodatkowe koszty wynikające z adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych
pomieszczeń oraz adaptacji/nabycia urządzeń ułatwiających osobie
niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy,
- rozpoznanie przez służby medycyny pracy potrzeb pracownika niepełnosprawnego
w zakresie dostosowywania jego miejsca pracy w zakładzie, adaptacji pomieszczeń
oraz potrzebnych mu urządzeń - jeżeli pracodawca poniósł koszty z tym związane.
Zwrot kosztów następuje na wniosek zainteresowanego pracodawcy osoby
niepełnosprawnej, który poniósł dodatkowe koszty wynikające z jej zatrudnienia.
Wzór wniosku oraz wykaz niezbędnych dokumentów, które trzeba do niego dołączyć,
określa Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów
przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób
niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego
pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186). Wniosek
należy złożyć do starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu, właściwych ze
względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Jeżeli wniosek rozpatrzono pozytywnie, to zawierana jest umowa, na podstawie
której starosta/prezydent miasta zwróci pracodawcy (ze środków PFRON) koszty - z
tym, że nie są zwracane koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem jej
podpisania.
Ostatecznie uruchomienie środków PFRON następuje po zawarciu umowy i
przedłożeniu szeregu dokumentów stosownie do §14 rozporządzenia, m.in.
rozliczenia i zestawienia kosztów; faktur, rachunków i dowodów zapłaty lub umów
potwierdzających poniesione koszty; kopii umów o pracę zawartych z osobami
niepełnosprawnymi, czy kopii zawartych z pracownikami umów o sprawowanie opieki
nad pracownikami niepełnosprawnymi.
Zwrot dokonywany jest w wysokości poniesionych kosztów. Nie może jednak
przekraczać 20krotnego przeciętnego wynagrodzenia (przeciętne wynagrodzenie w
IV kwartale 2005r.wynosiło 2380,29 zł) za każde przystosowane stanowisko pracy
osoby niepełnosprawnej. Natomiast kwota kosztów poniesionych w związku z
rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów
związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla
potrzeb osób niepełnosprawnych.
Ponadto zwrot dodatkowych kosztów dla przedsiębiorców jest pomocą publiczną w
rozumieniu przepisów Rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dn. 5 grudnia
2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy
państwa w zakresie zatrudnienia - więcej na ten temat czytaj w części - "Warunki
udzielania pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne".
Asystent osoby niepełnosprawnej
Ustawa o rehabilitacji (art. 26d) daje też pracodawcy osób niepełnosprawnych
możliwość otrzymania zwrotu miesięcznych kosztów zatrudnienia pracownika, który
zajmowałby się pomaganiem niepełnosprawnemu w pracy, w zakresie czynności:
ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, niemożliwych lub trudnych do
samodzielnego wykonania przez niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Można
uznać, że jest to polski odpowiednik asystenta występującego w prawodawstwie
europejskim. Jednak pomoc zatrudnionemu niepełnosprawnemu nie może być
wyłącznym zajęciem takiego pracownika - ustawodawca wyznacza limit godzin pracy
przeznaczonych wyłącznie na pomoc na poziomie odpowiadającym 20% liczby
godzin pracy takiego pracownika w miesiącu. Np, jeśli "pracownik pomagający"
pracuje 100 godzin miesięcznie to może przeznaczyć na pomoc niepełnosprawnemu
20 godzin swego czasu.
Warunki, na jakich następuje zwrot kosztów wynagrodzenia asystenta, reguluje
Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów
przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób
niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego
pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186).
Pracodawca wobec pracownika
Pracodawca jest zobowiązany wobec pracownika, który w wyniku wypadku przy
pracy lub choroby zawodowej utracił zdolność do pracy - wydzielić na
dotychczasowym stanowisku odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym
zapleczem socjalnym, nie później niż w ciągu
3 miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości do pracy. Zgłoszenie do
pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania pracownika za osobę
niepełnosprawną.
Uwaga:
1. Gdyby pracodawca nie zorganizował takiego miejsca pracy, to jest zobowiązany w dniu rozwiązania stosunku pracy ze swoim pracownikiem - do wpłaty 15-krotności
przeciętnego wynagrodzenia na PFRON.
2. Przepis powyższy obowiązuje, o ile wyłączną przyczyną wypadku przy pracy nie
było naruszenie przepisów bhp przez pracownika, jego wina lub stan nietrzeźwości udowodnione przez pracodawcę.
Opłacalna współpraca
Obecnie ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych daje możliwość zmniejszenia lub uniknięcia zobowiązań wobec
PFRON z tytułu niezatrudniania określonej liczby osób niepełnosprawnych.
Polega to na tym, że firmy, które nie osiągają odpowiedniego wskaźnika
zatrudnienia, współpracują z zakładami pracy chronionej (ZPCh) i zakładami
aktywności zawodowej (ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub
korzystający z ich usług, mogą od swoich wpłat na PFRON odliczyć wynagrodzenia
wypłacane pracownikom tych zakładów, pomniejszone o zobowiązania należne od
pracowników tych zakładów.
Podstawa prawna:
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych i Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25
czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżania wpłat pracodawców na
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 547 z
późn.zm.)
Od 1 stycznia 2004 r. pracodawcy, o których mowa wyżej, w podobny sposób mogą
obniżać wysokość swoich wpłat na PFRON. Warunkiem jest jednak kupowanie usługi
(z wyjątkiem handlu) lub produkcji (uwaga!) od firm, które zatrudniają powyżej 25
pracowników, w tym co najmniej 10 proc. osób niepełnosprawnych ze stopniem
znacznym lub umiarkowanym.
Należności muszą być uregulowane terminowo. Informację o kwocie obniżenia
(obowiązkowej wpłaty na PFRON) sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po
uregulowaniu należności.
W przypadku, gdy kwota obniżenia przewyższa:
• wartość produkcji lub usługi - obniżenie przysługuje tylko do wysokości kwoty
określonej na fakturze,
• 80 proc. należności na PFRON, do której zobowiązany jest nabywca w danym
miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty w następnych miesiącach.
Niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniona we wpłatach na PFRON
przez 12 miesięcy.
Zwrot kosztów
Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudnia osoby niepełnosprawne,
może otrzymać zwrot kosztów, jeżeli są to osoby:
• bezrobotne lub poszukujące pracy, skierowane przez powiatowy urząd pracy;
• pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli
stali się niepełnosprawnymi podczas zatrudnienia u tego pracodawcy (bez winy
własnej lub winy pracodawcy.
Zakłady pracy chronionej i aktywności zawodowej
Pracodawca (prowadzący działalność gospodarczą przez co najmniej 12 miesięcy)
zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników może zyskać status Zakładu Pracy
Chronionej o ile:
• zatrudnia co najmniej 40 proc. osób niepełnosprawnych, w tym 10 proc. osób ze
znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub
• co najmniej 30 proc. niewidomych lub chorych psychicznie czy upośledzonych
umysłowo, mających znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności,
• obiekty i pomieszczenia odpowiadają przepisom bhp i uwzględniają potrzeby osób
niepełnosprawnych,
• jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi
rehabilitacyjne.
Zakład Aktywności Zawodowej może założyć powiat, gmina, fundacja,
stowarzyszenie. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest wyższy niż w
zpch (zostanie określony rozporządzeniem).
Koszty utworzenia ZAZ ponosi PFRON, samorząd terytorialny lub inni. ZAZ nie może
wytwarzać wyrobów paliwowych, tytoniowych, spirytusowych, winiarskich,
piwowarskich i pozostałych alkoholi powyżej 1,5 proc. oraz wyrobów z metali
szlachetnych lub handlować takimi wyrobami.
Status ZPCh i ZAZ przyznaje wojewoda. Od jego decyzji służy prawo odwołania do
ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Wojewoda może
zwolnić na maksymalnie 6 miesięcy ZAZ od spełniania warunku zatrudnienia co
najmniej 60 proc. niepełnosprawnych, jeśli urząd pracy nie może skierować
wymaganej liczby osób niepełnosprawnych ze znacznym lub umiarkowanym
stopniem niepełnosprawności.
Status pracodawcy Zakładu Pracy Chronionej będzie można otrzymać (od wojewody)
pomimo niespełnienia wymogu 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej
i 6-miesięcznego utrzymywania wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych,
jeżeli przejmie się upadający zakład pracy chronionej.
Zwolnienia podatkowe
Zakłady Pracy Chronionej, jak i Zakłady Aktywności Zawodowej są zwolnione z
następujących podatków i opłat (z wyjątkiem opłaty skarbowej):
• od nieruchomości rolnej i leśnej,
• od czynności cywilnoprawnych, jeżeli czynność wykonywana pozostaje w
bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu,
• od opłaty administracyjnej i targowej (ustawa o podatkach i opłatach lokalnych: Dz.
U. Nr 9, poz. 84 z późn. zm.),
• od opłaty produktowej (ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej: Dz. U. z 2001 r. Nr 63),
• od opłaty pobieranej na podstawie ustawy (prawo ochrony środowiska, Dz. U. z
2001 r. Nr 162),
• od opłaty eksploatacyjnej (prawo górnicze i geologiczne, Dz. U. z 2994 r., Nr 27 z
późn. zm.),
• za wydanie koncesji (prawo energetyczne, Dz. U. z 1997 r. Nr 54),
• od opłat drogowych (ustawa o transporcie drogowym, Dz. U. z 2001 r. Nr 125),
• od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35 z późn. zm.),
• od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.
U. z 1995 r. Nr 16 z późn. zm.),
• za dozór techniczny (Dz. U. z 2000 r. Nr 122 z późn. zm.),
• od opłat sądowych oraz z innych opłat mających publiczno-prawny charakter.
Prowadzący Zakład Pracy Chronionej przekazuje środki uzyskane ze zwolnień z
podatków i opłat na PFRON (w wysokości 10 proc.) i zakładowy fundusz rehabilitacji
osób niepełnosprawnych (w wysokości 90 proc.).
Prowadzący Zakład Aktywności Zawodowej wszystkie środki ze zwolnień i wpływy z
dochodu z działalności gospodarczej przekazuje na zakładowy fundusz aktywności.
Do końca 2003 r. Zakłady Pracy Chronionej korzystały ze zwrotu podatku VAT
(uzależnionego od liczby i stopnia niepełnosprawności pracowników). Ponieważ
zwrot ten nie jest respektowany przez Unię Europejską, został od 1 stycznia 2004 r.
zastąpiony dotacjami.
Uwaga:
Nie ma zwolnienia z opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów oraz opłaty
abonamentowej RTV.
Zwolnienie z podatków nie dotyczy: podatku od gier, towarów oraz podatku
akcyzowego, cła, podatków dochodowych i od środków transportu.
Inne przywileje
• dofinansowanie w wysokości 50 proc. oprocentowania kredytów bankowych,
zaciągniętych na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób
niepełnosprawnych,
• zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych w związku z
koniecznością zmiany profilu produkcji,
• jednorazowa pożyczka w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób
niepełnosprawnych,
• od 1 stycznia 2004 r. refundacje zwiększonych kosztów zatrudnienia osób
niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie
umysłowe, epilepsję lub osób niewidomych - w wysokości 75 proc. najniższego
wynagrodzenia.
Obowiązki związane z rejestracją do Systemu Obsługi
Dofinansowań
Pracodawcy ubiegający się o dofinansowanie przed złożeniem pierwszych
dokumentów będą musieli zarejestrować się w Funduszu, aby otrzymać identyfikator
oraz hasło dostępu do systemu informatycznego. Należy zaznaczyć, że System
Obsługi Dofinansowań jest systemem odrębnym od istniejącego w Funduszu
systemu e-pfron, służącego do przekazywania dokumentów w zakresie
obowiązkowych wpłat na Fundusz.
W celu rejestracji pracodawca będzie zobowiązany przesłać do Funduszu formularz
zgłoszeniowy zawierający:
dane o pracodawcy, w tym:
1 pełną i skróconą nazwę pracodawcy,
2 numery: REGON, NIP i PKD,
3 adres pracodawcy wraz z siedmiocyfrowym kodem stosownie do rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad
prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału
terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji
rządowej i jednostek samorządu terytorialnego,
4 adres do korespondencji,
5 imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby
odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem.
6 aktualne zaświadczenia lub inne dokumenty potwierdzające dane, o których mowa
w pkt 1, wystawione nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed dniem przesłania tych
danych.
7 upoważnienie osoby przesyłającej dane, o których mowa w pkt 1, oraz
zaświadczeń lub dokumentów do występowania w imieniu pracodawcy.
Dokumenty, o których mowa powyżej mogą zostać przez pracodawcę przesłane do
właściwego terenowo oddziału PFRON lub złożone bezpośrednio w Oddziale.
W przypadku gdy pracodawca złoży dokumenty bezpośrednio w Oddziale otrzyma
on identyfikator oraz hasło dostępu do systemu. Natomiast w przypadku przesłania
dokumentów za pośrednictwem poczty pracodawca będzie zobowiązany do
odebrania osobiście w Oddziale identyfikatora oraz hasła dostępu do systemu.
Rejestracji należy dokonać nie później niż na 30 dni przed dniem złożenia pierwszej
informacji.
Warunki proceduralne, które musi spełnić pracodawca ubiegający się o
dofinansowanie
Zgodnie z art.26 c ust.1 ustawy pracodawca składa Zarządowi Funduszu:
miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach
niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem
pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe
lub epilepsję oraz pracowników niewidomych - w terminie do 14 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy,
wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 14
dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy, przez
transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego oraz pobiera drogą
elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku.
Ww. przepis zobowiązuje pracodawców ubiegających się o dofinansowanie do
składania co miesiąc informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach
niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych w terminie do 14 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy oraz co dwa miesiące
wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące w terminie do 14
dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy. Złożenie
przez pracodawcę informacji lub wniosku po terminie wynikającym z ustawy
powoduje, że informacja lub wniosek nie będą rozpatrywane. Informacje i wnioski
składane mają być w formie elektronicznej przez Internet. Wyjątek stanowią
pracodawcy zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników, którzy informacje i wnioski
mogą składać w formie tradycyjnej (pisemnej) do właściwego terenowo oddziału
Funduszu.
Tryb uzgadniania salda
Zgodnie z art.26 c ust.3 ustawy Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku
przez pracodawcę przekazuje pracodawcy informację o saldzie przysługującego
pracodawcy dofinansowania.
W przypadku gdy wyliczona przez Fundusz kwota dofinansowania będzie równa
kwocie zawartej we wniosku pracodawcy, Fundusz w terminie 7 dni poinformuje
pracodawcę o uzgodnieniu salda, a następnie w terminie 7 dni od dnia przekazania
pracodawcy ww. informacji przekaże kwotę należnego dofinansowania na rachunek
bankowy pracodawcy.
W przypadku gdy kwota wyliczona przez Fundusz będzie różniła się od kwoty
wykazanej przez pracodawcę we wniosku, Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia
wniosku przekaże pracodawcy informację o kwocie ustalonej przez Fundusz, wraz z
dokładną informacją dotyczącą sposobu ustalenia kwoty należnego dofinansowania
oraz wezwie pracodawcę do potwierdzenia ustalonego przez Fundusz salda w
terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.
w przypadku gdy pracodawca potwierdzi w wyznaczonym terminie kwotę ustaloną
przez Fundusz, w terminie 7 dni od dnia potwierdzenia Fundusz przekaże kwotę
należnego dofinansowania na rachunek bankowy pracodawcy.
W przypadku gdy pracodawca nie zgodzi się z wysokością kwoty ustalonej przez
Fundusz, będzie mógł odmówić potwierdzenia salda oraz złożyć wyjaśnienia w
terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. W powyższym przypadku Fundusz w
terminie 3 dni od dnia uzyskania wyjaśnień pracodawcy ponownie ustali kwotę
dofinansowania przysługującego pracodawcy oraz wezwie pracodawcę do
potwierdzenia ponownie ustalonego salda. Jeśli przedstawiona wyżej procedura nie
doprowadzi do uzgodnienia salda do końca miesiąca następującego po miesiącu
złożenia przez pracodawcę wniosku, Fundusz wyda decyzję o odmowie wypłaty
dofinansowania.
Należy zaznaczyć, że brak odpowiedzi przez pracodawcę w terminie 7 dni od dnia
wezwania do potwierdzenia salda w każdym z ww. przypadków spowoduje
pozostawienie wniosku pracodawcy bez rozpatrzenia.
Zasady składania dokumentów
Dokumenty w formie elektronicznej składane będą przez pracodawców za pomocą
programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz. W celu złożenia
dokumentów pracodawca otrzyma od Funduszu, poprzez Internet certyfikat
umożliwiający podpisywanie dokumentów. Dokumenty nie uwierzytelnione podpisem
elektronicznym nie będą przyjmowane przez Fundusz.
Dane dotyczące wysokości dofinansowania określone we wniosku pracodawcy
muszą być zgodne z danymi zawartymi w miesięcznych informacjach za okres,
którego dotyczy wniosek. Ponieważ dofinansowanie do wynagrodzeń obejmuje
okresy dwumiesięczne (styczeń-luty, marzec-kwiecień, itd.) pracodawca uprawniony
do dofinansowania za jeden miesiąc składał będzie wniosek za dany okres
sprawozdawczy, tj. dwa miesiące, wpisując kwotę dofinansowania za miesiąc, w
którym przysługuje mu dofinansowanie.
Dokumenty złożone przez pracodawców podlegały będą sprawdzeniu przez Fundusz
pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym. W przypadku złożenia
prawidłowo wypełnionych dokumentów pracodawca będzie mógł odebrać
potwierdzenie złożenia dokumentów, również poprzez internet. W przypadku gdy
dokumenty zawierać będą nieprawidłowości, Fundusz wezwie pracodawcę do ich
usunięcia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Niezachowanie przez
pracodawcę ww. terminu spowoduje pozostawienie informacji lub wniosku bez
rozpatrzenia. Należy również zaznaczyć, że przesłanie przez Fundusz wezwania do
usunięcia nieprawidłowości przerywa bieg 7-dniowego terminu do przesłania
pracodawcy informacji o saldzie przysługującego dofinansowania.
Pracodawcy będą posiadali również możliwość korygowania złożonych informacji lub
wniosków poprzez złożenie dokumentów korygujących. Do dokumentów
korygujących znajdują zastosowanie zasady opisane powyżej, z tym, że dokumenty
korygujące zwiększające kwotę dofinansowania należnego pracodawcy mogą być
składane najpóźniej do 14 dni przed dniem złożenia rozliczenia rocznego, którego
termin składania upływa 15 lutego roku następującego po roku, w którym
pracodawcy udzielone zostało dofinansowanie. Natomiast w przypadku złożenia
dokumentów korygujących, z których wynika, że dofinansowanie zostało pracodawcy
wypłacone w wysokości wyższej od należnej, pracodawca składając korektę
dokonuje również zwrotu nienależnie pobranego dofinansowania wraz z odsetkami
liczonymi jak od zaległości podatkowych w terminie 14 dnia od dnia złożenia korekty.
Dodatkowe obowiązki pracodawców
Pracodawcy otrzymujący dofinansowanie zobowiązani są po zakończeniu każdego
roku kalendarzowego rozliczyć się z Funduszem z otrzymanych kwot
dofinansowania. Rozliczenia dokonywać będzie się według ustalonego wzoru, który
określony zostanie rozporządzeniem wykonawczym do ustawy. Rozliczenie roczne
pracodawca składał będzie wraz z pierwszą informacją w roku następnym po roku, w
którym pracodawca otrzymywał dofinansowanie (tj. informacją za styczeń składaną
do 14 lutego), lub wraz z ostatnią informacją składaną w roku, w którym pracodawca
pobierał dofinansowanie, jeżeli pracodawca nie będzie ubiegał się o dofinansowanie
w roku następnym.
Warto zwrócić uwagę, że dofinansowania do wynagrodzeń pracodawców
realizowane będą ze środków pochodzących z dotacji celowej z budżetu państwa, w
konsekwencji czego, w zakresie wypłaconych dofinansowań znajdą zastosowanie
niektóre przepisy ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych. W
szczególności należy mieć na uwadze przepis art.93 ust.4 mówiący, że
wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyklucza prawo do ubiegania
się o dotację przez kolejne trzy lata.
Zastosowanie do dofinansowań zasad określonych w przepisach o finansach
publicznych powoduje, że rozliczenie roczne, o którym mowa powyżej odbywać się
będzie według "zasady kasowej". Oznacza to, iż pracodawca w rozliczeniu rocznym
wykazuje kwoty, które uzyskał w danym roku kalendarzowym. Tak więc
dofinansowanie za listopad i grudzień 2005 r. wykazywane będzie w rozliczeniu za
2006 r., ponieważ wypłata dofinansowania za te miesiące nastąpi w styczniu 2006 r.
Ponadto pracodawcy, którzy będą ubiegali się o dofinansowanie w kolejnych latach
powinni złożyć wniosek o przedłużenie wypłaty dofinansowania na kolejny rok wraz z
jednym z wniosków o wypłatę dofinansowania w roku, w którym pracodawca pobiera
dofinansowanie.
Akty prawne:
ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych
ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (uwaga: ustawa w wersji uchwalonej przez Sejm przekazana do
Senatu)
rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dofinansowania do
wynagrodzeń osób niepełnosprawnych
ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad
prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju
oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu
terytorialnego
ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych
Procedura rejestracji w systemie
Procedura rejestracji i certyfikacji pracodawcy, który będzie się ubiegał o dofinansowanie do
wynagrodzenia zatrudnionych u niego osób niepełnosprawnych z art. 26a ustawy o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
Zgodnie z § 8 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia
2003 r. w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (zwanego dalej
rozporządzeniem) ustala się niniejszą procedurę obowiązującą przy rejestracji i certyfikacji
pracodawców.
I. Wykaz i zawartość dokumentów niezbędnych do zarejestrowania pracodawcy
jako beneficjenta PFRON, który będzie korzystał z dofinansowania do
wynagrodzeń pracowników:
Formularz zgłoszeniowy zawierający zgodnie z § 8 punkt 1 rozporządzenia: Formularz zgłoszeniowy
- nazwa dokumentu - "Formularz zgłoszeniowy";
- numer w rejestrze PFRON (dotyczy pracodawców posiadających numer w rejestrze
PFRON);
- numer identyfikacyjny pracodawcy REGON;
- numer identyfikacji podatkowej pracodawcy (NIP);
- numer PKD;
- pełna nazwa pracodawcy;
- skrócona nazwa pracodawcy;
- adres pracodawcy zawierający:
siedmiocyfrowy kod stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia
1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania
krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym
obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego
(Dz. U. Nr 157, poz. 1031 z późn. zm.)
- województwo
- miejscowość
- kod pocztowy
- poczta
- ulica
- numer domu
- numer lokalu
- adres do korespondencji (jeżeli jest inny niż adres podany wyżej);
Dodatkowe informacje o pracodawcy:
- forma prawna;
- forma własności;
- wielkość pracodawcy;
Informacja o typie pracodawcy (jeden z trzech typów):
- pracodawca zatrudniający mniej niż 25 pracowników;
- pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny
wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w
wysokości co najmniej 6%;
-zakład pracy chronionej;
Informacja dotycząca statusu zakładu pracy chronionej (wypełniają pracodawcy
posiadający status Zakładu Pracy Chronionej), w tym:
- imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby
odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem (kontakty dotyczące wyjaśniania
wszelkich rozbieżności i wątpliwości związanych z dofinansowaniami);
- rachunek bankowy pracodawcy, na który będzie przekazywane miesięczne
dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych:
- nazwa banku;
- pełny numer rachunku bankowego;
II.Załączniki:
- aktualny odpis z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do
ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do
rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej;
- zaświadczenie z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki
Narodowej o numerze identyfikacyjnym REGON;
- decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej
NIP;
- decyzja wojewody lub Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych o
przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej (dotyczy tylko zakładów pracy
chronionej);
- upoważnienie pracodawcy dla osoby, która w jego imieniu będzie podpisywała i
przesyłała dane do Funduszu. Ponieważ dokumenty składane przez pracodawców
do Funduszu w związku z wypłatą dofinansowań stanowią oświadczenie woli
pracodawcy, muszą być podpisywane przez pracodawcę zgodnie z przepisami
prawa lub osoby posiadającej stosowne pełnomocnictwa do składania oświadczeń
woli w imieniu pracodawcy. Dokumenty o przyznanie dofinansowania będą
uwierzytelniane elektronicznie. Proponowany wzór upoważnienia.
III. Obowiązujące terminy:
Wymieniony wyżej formularz wraz z załącznikami pracodawca ma obowiązek złożyć
w Oddziale PFRON w terminie do 30 dni przed dniem przekazania pierwszej
informacji o dofinansowaniu, tzn. jeżeli pierwszą informacją o dofinansowaniu (INF-D
wraz z INF-D-P) pracodawca będzie składał w PFRON w terminie do 14 lutego,
formularz zgłoszeniowy wraz z załącznikami jest zobowiązany złożyć w Oddziale
PFRON w terminie do 15 stycznia.
Po przekazaniu danych i zaświadczeń lub dokumentów oraz upoważnienia, o których
mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia, jednak nie później niż na 14 dni przed złożeniem
informacji (INF-D i INF-D-P) po raz pierwszy, pracodawca odbiera od Funduszu
identyfikator oraz hasło dostępu do programu informatycznego.
IV. Procedura rejestracji i certyfikacji
Pracodawca, który ma uprawnienia do ubiegania się o dofinansowania do
wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych powinien zgłosić się do
właściwego dla niego terytorialnie Oddziału PFRON wraz z wymienionymi wyżej
dokumentami.
Pracownik Oddziału PFRON sprawdza dokumenty przyniesione przez pracodawcę i
podejmuje decyzję o wstępnym zarejestrowaniu go w systemie SOD.
Pracodawca, zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z art. 26c ust. 2 ustawy o
rehabilitacji dokonuje wyboru sposobu wymiany dokumentów z PFRON. Może to być
sposób:
- elektroniczny;
- papierowy.
Pracodawca, który wybierze pisemną (papierową) formę wymiany dokumentów z
PFRON powinien złożyć oświadczenie wg wzoru. Wzór oświadczenia
W przypadku wybrania przez pracodawcę elektronicznego sposobu wymiany
dokumentów:
Pracownik oddziału dokonuje jego wstępnej rejestracji w Systemie SOD (Systemie
Obsługi Dofinansowań) wpisując:
- nazwę skróconą pracodawcy;
- NIP pracodawcy;
- REGON pracodawcy;
- Oddział PFRON pracodawcy;
Po wykonaniu tej czynności przez pracownika oddziału PFRON zostaje nadany
pracodawcy identyfikator (login) oraz "jednorazowe hasło" dostępu do Systemu SOD
i komputer drukuje dane identyfikujące pracodawcę w Systemie (identyfikator
pracodawcy oraz hasło dostępu). Pracodawca został wstępnie zarejestrowany w
Systemie SOD;
Pracodawca po otrzymaniu "hasła jednorazowego", na swoim komputerze w firmie
wypełnia za pomocą aplikacji internetowej SOD on line wniosek rejestracyjny,
podając w nim dane identyfikujące firmę. Wraz z wnioskiem wypełnia "żądanie
wydania certyfikatu" podając w nim dane personalne osoby,na którą zostanie wydany
certyfikat. W sposób elektroniczny wysyła wniosek i żądanie do PFRON,
wniosek przesłany przez pracodawcę podlega zaakceptowaniu bądź odrzuceniu
przez pracownika Oddziału po dokonaniu weryfikacji. Przyczyną odrzucenia może
być np. niezgodność danych podanych przez pracodawcę w przesłanym wniosku
rejestracyjnym z danymi znajdującymi się w dokumentach złożonych do Oddziału
albo niepodanie przez pracodawcę numeru PFRON w przypadku pracodawców
prowadzących Zakłady Pracy Chronionej lub pracodawców zatrudniających co
najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągających
wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.
po weryfikacji przesłanych przez pracodawcę do PFRON wniosku i żądania System
generuje wiadomość dla pracodawcy zawierającą certyfikat. Dopiero po otrzymaniu
certyfikatu pracodawca może rozpocząć przesyłanie dokumentów do PFRON.
W przypadku wybrania przez pracodawcę papierowej formy wymiany dokumentów z
PFRON:
Pracownik Oddziału PFRON dokonuje wstępnej rejestracji pracodawcy w systemie
SOD (wpisując nazwę skróconą pracodawcy, jego NIP, REGON, nazwę oddziału
PFRON) i zatwierdza powyższe dane;
w drugim etapie wypełnia i akceptuje wniosek rejestracyjny,
po zarejestrowaniu pracodawcy przez pracownika Oddziału pracodawca może
przekazywać do Oddziału dokumenty o dofinansowaniu w formie papierowej;
w uzasadnionych przypadkach może nastąpić odrzucenie wniosku (wniosek do
poprawienia z uwagi na błędy w wypełnionych polach lub niewypełnienie
wymaganych pól); pracownik Oddziału informuje o powyższym pracodawcę.
Akty prawne dotyczące zwrotu kosztów pracodawcy
Art. 26 ma następujące brzmienie: "I. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36
miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające warunki określone w ust. 2,
może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów:
1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk
pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
1a)adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych,
1b)adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej
funkcjonowanie w zakładzie pracy,
2) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b.
I. Zwrot kosztów określonych w ust.1 pkt.1-1b oraz w art.26 d dotyczy wyłącznie
dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób
niepełnosprawnych.
II. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:
1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu,
skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy,
2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów,
jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego
pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności
było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym
przepisów prawa pracy.
III. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego
wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.
IV. Zwrotu kosztów dokonuje Prezydent w warunkach i w wysokości określonych
umową zawartą z pracodawcą, z tym że:
1) zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez
pracodawcę przed dniem podpisania umowy,
2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób
niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z
przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych.
V. Umowy z pracodawcą, którym jest Prezydent, zawiera Prezes Zarządu Funduszu.
VI. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej
Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek
Prezydenta.
VII. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36
miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem
starosty, środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc
brakujący do upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie
mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od
dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną.
VIII. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w
terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną
inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy,
przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym
mowa w ust. 1."
Art. 26d ma następujące brzmienie:
1)"Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze
środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników
pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności
ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub
trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na
stanowisku pracy.
2)Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby
godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi
niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika
niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem ust.3.
3)Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi
niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby
godzin pracy pracownika w miesiącu.
4)Przepisy art.26 ust.4-6 stosuje się odpowiednio."
1. Zwrot kosztów poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub
istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych obejmuje zakup środków
trwałych stanowiących wyposażenie związane z przystosowaniem stanowiska w
sposób umożliwiający wykonywanie przez pracownika niepełnosprawnego
powierzonych czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami
wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego.
-Wartość zakupu środków trwałych zostaje pomniejszona o wartość takich samych
środków trwałych, jeżeli stanowiłyby wyposażenie stanowiska osoby niebędącej
osobą niepełnosprawną.
2. Zwrot kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych obejmuje zakup materiałów oraz koszty robót budowlanych w
rozumieniu przepisów Prawa budowlanego dotyczących dostosowania pomieszczeń
zakładu, stosownie do potrzeb niepełnosprawnych.
- Wartość zakupu materiałów oraz koszty robót budowlanych pomniejsza się o
wartość takich samych materiałów lub prac budowlanych, które zostałyby zakupione
lub wykonane w związku z dostosowaniem pomieszczeń do potrzeb osób
niebędących osobami niepełnosprawnymi.
3.Zwrot kosztów adaptacji lub nabycia urządzeń obejmuje nabycie oraz adaptację
urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy.
- Wartość nabytych urządzeń oraz adaptacji urządzeń pomniejsza się o wartość
nabycia takich samych urządzeń oraz kosztów adaptacji urządzeń, które zostałyby
zakupione lub adaptowane do potrzeb osób niebędących osobami
niepełnosprawnymi.
4.Zwrot kosztów rozpoznania obejmuje niezbędne badania mające na celu ustalenie
odpowiednio:
-zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku z uwzględnieniem potrzeb
wynikających z niepełnosprawności,
-koniecznych elementów składowych wyposażenia danego stanowiska oraz zakresu
obowiązków na tym stanowisku pracy, dających podstawę do oceny możliwości
wykonywania pracy przez osobę niepełnosprawną,
-konieczności nabycia urządzenia ułatwiającego osobie niepełnosprawnej
funkcjonowanie w zakładzie pracy,
-zakresu niezbędnego przystosowania pomieszczeń zakładu pracy w celu jego
adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych.
5.Zwrot kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi
niepełnosprawnemu obejmuje wynagrodzenie pracowników pomagających
pracownikowi niepełnosprawnemu w zakresie czynności ułatwiających
komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do
samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku
pracy, za czas poświęcony wyłącznie na te pomoc.
6. Pracodawca ubiegający się o zwrot kosztów składa u Prezydenta - właściwego ze
względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych;
- wniosek wraz z dokumentacją.
7. Przy ocenie wniosku bierze się pod uwagę następujące elementy:
1) wysokość posiadanych środków PFRON przez powiat,
2) potrzeby lokalnego rynku pracy,
3) opinię powiatowego urzędu pracy o możliwości skierowania do pracy
zarejestrowanych osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach,
4) długość okresu prowadzenia działalności oraz doświadczenie pracodawcy w
zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych,
5) kondycję finansową pracodawcy zapewniającą zatrudnienie osób
niepełnosprawnych przez co najmniej 36 miesięcy,
6) wysokość przewidywanych kosztów dotyczących zwrotu ze środków PFRON,
7) stan zatrudnienia u pracodawcy,
8) rodzaj posiadanego tytułu prawnego do nieruchomości - miejsca prowadzenia
działalności gospodarczej.
Kondycję finansową ocenia się na podstawie:
- posiadanych aktywów trwałych i obrotowych,
- możliwości produkcyjnych i usługowych,
- rachunku zysków i strat,
- płynności finansowej.
8. Wniosek rozpatrywany jest w ciągu 30 dni od daty jego złożenia wraz z kompletem
wymaganych załączników.
9. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku przeprowadzane są z
pracodawcą negocjacje w zakresie warunków zwrotu kosztów przewidzianych do
uwzględnienia w umowie.
10. Zwrot kosztów następuje na podstawie umowy cywilno-prawnej zawartej przez
Prezydenta i pracodawcę.
11. Zwrotowi mogą podlegać wyłącznie koszty wymienione w umowie poniesione
przez pracodawcę po dniu podpisania umowy, z wyjątkiem kosztów rozpoznania.
12.Zwrot kosztów nie obejmuje kwoty podatku od towarów i usług oraz kwoty
podatku akcyzowego.
13.Uruchomienie środków PFRON następuje po przedłożeniu Prezydentowi
stosownych do przedmiotu umowy dokumentów zgodnie z § 14 Rozporządzenia
Ministra Polityki Społecznej z dnia 15 września 2004r. w sprawie zwrotu kosztów
przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób
niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego
pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. Nr 215, poz. 2186) wraz z wnioskiem - po
uprzednim odbiorze i uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o: przystosowanym stanowisku pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji
zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji lub nabyciu urządzeń
do potrzeb osób niepełnosprawnych.
14. Prezydent zwraca poniesione koszty pracodawcy do wysokości faktycznie
poniesionych nie więcej niż do kwoty wynikającej z zawartej umowy.
Art.41 ma następujące brzmienie:
1.Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane przez pracodawcę.
2.Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych
osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu do
wysokości 75 % nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego
wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudnione,
zgodne z kierunkiem szkolenia, na innych stanowiskach pracy przez okres co
najmniej 24 miesięcy.
3.Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w
wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają
koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.
4.Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba
niepełnosprawna po zakończeniu szkolenia nie będzie zatrudniona zgodnie z
kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniona przez okres krótszy niż 24 miesiące,
pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z
odsetkami należnymi od dnia, w którym pracodawca przestał spełniać warunki
określone w ust. 2
Zasady BHP przy pracy biurowej
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest przestrzeganie przepisów i
zasad bhp. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami musi znać przepisy
określające zasady bezpiecznej pracy. Nie zwalnia go bowiem od odpowiedzialności
nieznajomość tych regulacji.
Katalog obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa pracy zawiera art. 207
k.p. Przepis ten dotyczy wszystkich podmiotów zatrudniających pracowników, bez
względu na stopień ryzyka związanego z wykonywaną pracą. Ponadto art. 304 k.p.
nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż
stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.
Pracodawca, który rozpoczyna działalność, ma obowiązek zawiadomić na piśmie
właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o
miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności (art. 209 k.p.). Informację należy
złożyć w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności.
Ważne adresy:
1.Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, ul. Kredytowa 3,
00-056 Warszawa.
2.Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Al. Jana Pawła II nr
13, 00-828 Warszawa.
3.Rzecznik Praw Obywatelskich, Al.Solidarności 77, 00-090 Warszawa.
4.Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa.
5.Fundacja Aktywnej Rehabilitacji, ul. Inspektowa 1, 02-711 Warszawa.
6.Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, ul. Gałczyńskiego 4, 00-362
Warszawa
USTAWY:
USTAWA
z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
1)
(Dz. U. z dnia 9 października 1997 r.)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. (1) Ustawa dotyczy osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem:
1) o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w art. 3 lub
2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
3) o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia
- zwanych dalej "osobami niepełnosprawnymi".
orzeczenia sądów
Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
najniższym wynagrodzeniu - oznacza to minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu roku
poprzedniego, ustalane na podstawie odrębnych przepisów,
2) osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub niepełnosprawnej poszukującej pracy - oznacza to osobę niepełnosprawną
bezrobotną lub niepełnosprawną poszukującą pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu,
3) (3) organizacjach pozarządowych - oznacza to stowarzyszenia, związki, izby oraz organizacje pracodawców i pracobiorców
w szczególności działające na rzecz osób niepełnosprawnych, tworzone na podstawie odrębnych przepisów,
(4)
4)
przeciętnym wynagrodzeniu - oznacza to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w
poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", na podstawie
art. 20 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr
162, poz. 1118 i z 1999 r. Nr 38, poz. 360),
5) uczestnictwie w życiu społecznym - oznacza to możliwość pełnienia ról społecznych oraz pokonywania barier, w
szczególności psychologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, transportowych i w komunikowaniu się,
6) wskaźniku zatrudnienia osób niepełnosprawnych - oznacza to przeciętny miesięczny udział procentowy osób
niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
(5)
7)
warunkach pracy chronionej - oznacza to warunki, o których mowa w art. 28 albo art. 29, i uzyskanie statusu zakładu
pracy chronionej albo zakładu aktywności zawodowej,
8) (6) przystosowanym stanowisku pracy osoby niepełnosprawnej - oznacza to stanowisko pracy, które jest oprzyrządowane i
dostosowane odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności,
(7)
9)
staroście - oznacza to także prezydenta miasta na prawach powiatu,
10) (8) niepełnosprawności - oznacza to trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub
długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.
orzeczenia sądów
1)
(2)
Rozdział 2
Orzekanie o niepełnosprawności
Art. 3. 1. Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą:
1) znaczny,
2) umiarkowany,
3) lekki.
2. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na
podstawie odrębnych przepisów.
tezy z piśmiennictwa
(9)
Art. 4.
1. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną
do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub
długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do
pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych
osób w celu pełnienia ról społecznych.
3. Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób
istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych
kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych
dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
4. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym
zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę,
poruszanie się i komunikację.
5. Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby, o której mowa w ust. 1 lub 2, nie
wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadku
uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb
osoby niepełnosprawnej.
orzeczenia sądów
(10)
Art. 4a.
1. Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną
sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej,
długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w
zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia
określi, w drodze rozporządzenia, kryteria oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(11)
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
Art. 5.
1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118) traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
2) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na
równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3) częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa
w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu
niepełnosprawności.
(12)
Art. 5a.
1. Osoby posiadające ważne orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w
gospodarstwie rolnym, o których mowa w art. 62, oraz orzeczenia o niezdolności do pracy, o których mowa w art. 5, mogą
składać do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności i wskazań, o
których mowa w art. 6b ust. 3, dla celów korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
2. W postępowaniu w sprawach, o których mowa w ust. 1, zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności wydaje
orzeczenie, w którym:
1) stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych orzeczeń, o których mowa w ust. 1, zgodnie z
przepisami, o których mowa w art. 5 i 62,
2) wskazania, o których mowa w art. 6b ust. 3, ustala się stosownie do naruszonej sprawności organizmu i ograniczeń
funkcjonalnych uzasadniających korzystanie z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
3. Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności ma prawo żądać od właściwych organów rentowych udostępnienia
kopii orzeczeń, o których mowa w ust. 1, a organy te są obowiązane do ich udostępniania.
4. Od orzeczenia, o którym mowa w ust. 2, nie służy odwołanie.
(13)
Art. 6.
1. Powołuje się zespoły orzekające o niepełnosprawności:
1) powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako pierwsza instancja,
2) wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako druga instancja.
(14)
1a.
Wydatki związane z tworzeniem i działalnością zespołów są pokrywane ze środków finansowych budżetu państwa.
Wydatki te mogą być również pokrywane ze środków finansowych jednostek samorządu terytorialnego.
2. Właściwość miejscową powiatowego i wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności ustala się
według miejsca stałego pobytu w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych.
3. Właściwość miejscową zespołu orzekającego o niepełnosprawności ustala się według miejsca pobytu w przypadku
osób:
1) bezdomnych,
2) przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych,
3) przebywających w zakładach karnych i poprawczych,
4) przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.
4. W przypadku osób, o których mowa w ust. 3 pkt 2-4, zespół orzekający o niepełnosprawności jest obowiązany przesłać
zawiadomienie o wydanym orzeczeniu do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwego zgodnie
z ust. 2.
orzeczenia sądów
(15)
Art. 6a.
1. Starosta w ramach zadań z zakresu administracji rządowej powołuje i odwołuje powiatowy zespół do spraw
orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "powiatowym zespołem", po uzyskaniu zgody wojewody oraz przedkłada
wojewodzie informacje o realizacji zadań.
2. Wojewoda po zasięgnięciu opinii starostów ustala obszar działania powiatowego zespołu do spraw orzekania o
niepełnosprawności, który może obejmować swoim zasięgiem więcej niż jeden powiat, oraz siedziby wyjazdowych składów
orzekających w powiatach, w których nie powołano powiatowego zespołu.
3. Powiatowy zespół działający w mieście na prawach powiatu może być nazwany "miejskim zespołem do spraw
orzekania o niepełnosprawności". Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.
4. Wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "wojewódzkim zespołem", powołuje i
odwołuje wojewoda.
(16)
(17)
Art. 6b.
1.
Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego
albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej.
2. Ośrodki pomocy społecznej mogą uczestniczyć na prawach strony w sprawach, w których orzekają powiatowe zespoły.
3. W orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny
być zawarte wskazania dotyczące w szczególności:
1) odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby,
2)
3)
4)
5)
szkolenia, w tym specjalistycznego,
zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
uczestnictwa w terapii zajęciowej,
konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające
funkcjonowanie danej osoby,
6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług
socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej,
organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością
samodzielnej egzystencji,
8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,
9) spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo
o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz.
872, z 1999 r. Nr 106, poz. 1216, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 483 i Nr 53, poz. 649 oraz z 2001 r. Nr 27, poz.
298, Nr 106, poz. 1149, Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1371, Nr 129, poz. 1444 i
Nr 130, poz. 1452).
orzeczenia sądów
(18)
Art. 6c.
1. Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwany dalej "Pełnomocnikiem", sprawuje nadzór
nad orzekaniem o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, polega na:
1) kontroli orzeczeń co do ich zgodności z zebranymi dokumentami lub z przepisami dotyczącymi orzekania o
niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
2) kontroli prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących
orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności,
3) szkoleniu członków wojewódzkich zespołów,
4) udzielaniu wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów regulujących postępowanie w sprawach dotyczących orzekania o
niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.
3. Jeżeli w ramach nadzoru Pełnomocnik stwierdzi, że istnieje uzasadniona wątpliwość co do zgodności orzeczenia ze
stanem faktycznym lub że orzeczenie zostało wydane w sposób sprzeczny z przepisami dotyczącymi orzekania o
niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, może zwrócić się do właściwego organu o:
1) stwierdzenie nieważności orzeczenia,
2) wznowienie postępowania.
4. Pełnomocnik, w wyniku stwierdzonych w ramach nadzoru nieprawidłowości, może wystąpić:
1) do organu, który powołał zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, o odwołanie członków zespołu
odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości,
2) do wojewody o cofnięcie zgody na powołanie powiatowego zespołu.
5. Nadzór, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, w imieniu Pełnomocnika realizują upoważnione przez niego osoby,
posiadające wiedzę niezbędną do przeprowadzania kontroli. Pisemne upoważnienie jest wydawane na czas określony, nie
dłuższy niż 2 lata.
6. Wojewoda pełni bezpośredni nadzór nad powiatowymi zespołami. Przepisy ust. 2, 3, 4 pkt 1 i ust. 5 stosuje się
odpowiednio.
7. Wojewoda przestawia Pełnomocnikowi informacje o realizacji zadań:
1) powiatowych zespołów, sporządzane na podstawie informacji otrzymanych od starostów,
2) wojewódzkiego zespołu.
(19)
8.
Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie
30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał.
Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub
zmienia zaskarżone orzeczenie.
9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe zasady wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 5a, orzekania o niepełnosprawności i o stopniu
niepełnosprawności, uwzględniając tryb postępowania przy orzekaniu oraz skład i sposób powoływania i odwoływania
członków zespołów orzekających, a także sposób działania tych zespołów,
2) rodzaj i zakres wymaganych kwalifikacji członków zespołów orzekających oraz tryb postępowania przy wydawaniu
zaświadczeń uprawniających do orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając
konieczność zapewnienia specjalistycznych kwalifikacji, odpowiednich do zakresu orzekania,
3) warunki organizacyjne i techniczne, jakie powinny spełniać pomieszczenia zespołów orzekających, mając na względzie
zapewnienie dostępu do tych pomieszczeń osobom niepełnosprawnym,
4) tryb przeprowadzania szkoleń i minima programowe szkoleń dla specjalistów powoływanych do zespołów orzekających
oraz sposób wyboru ośrodków szkoleniowych upoważnionych do prowadzenia szkoleń, kierując się koniecznością
zapewnienia właściwego poziomu kształcenia, w tym odpowiedniego poziomu wiedzy specjalistycznej,
5) standardy w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności i o stopniu
niepełnosprawności, uwzględniając schorzenia naruszające sprawność organizmu i przewidywany okres trwania
naruszenia tej sprawności, powodujące zaliczenie do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności, a także oznaczenie
symboli przyczyn niepełnosprawności,
6) wzory i terminy składania informacji, o których mowa w ust. 7 i art. 6a ust. 1, uwzględniając elementy informacji o realizacji
zadań, przyjętych wnioskach, wydanych orzeczeniach i wydanych legitymacjach, wydatkach oraz elementy zestawień
zbiorczych,
7) wzory legitymacji dokumentujących niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności oraz organy uprawnione do ich
wystawiania, mając na względzie zachowanie jednolitości dokumentu potwierdzającego podstawę do korzystania z ulg i
uprawnień.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Rozdział 3
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych
Art. 7. 1. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych,
psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym
uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.
2. Rehabilitacja lecznicza osób niepełnosprawnych odbywa się na podstawie odrębnych przepisów.
Art. 8. 1. Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego
zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i
pośrednictwa pracy.
2. Do realizacji celu, o którym mowa w ust. 1, niezbędne jest:
1) dokonanie oceny zdolności do pracy, w szczególności przez:
a) przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych umożliwiających określenie sprawności fizycznej, psychicznej i
umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększenia tej sprawności,
b) ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań,
2) prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór
odpowiedniego zawodu i szkolenia,
3) przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia,
4) dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie,
5) określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów
ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego itp.
1)
2)
3)
4)
Art. 9. 1. Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym.
2. Rehabilitacja społeczna realizowana jest przede wszystkim przez:
wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej,
wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych,
likwidację barier, w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu
się i dostępie do informacji,
kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.
(20)
Art. 10.
Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób
niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w:
1) warsztatach terapii zajęciowej, zwanych dalej "warsztatami",
2) turnusach rehabilitacyjnych, zwanych dalej "turnusami".
(21)
Art. 10a.
1. Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom
niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub
przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia.
2. Realizacja przez warsztat celu, o którym mowa w ust. 1, odbywa się przy zastosowaniu technik terapii zajęciowej,
zmierzających do rozwijania:
1) umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej,
2) psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających
uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy.
3. Terapię realizuje się na podstawie indywidualnego programu rehabilitacji, w którym określa się:
1) formy rehabilitacji,
2) zakres rehabilitacji,
3) metody i zakres nauki umiejętności, o których mowa w ust. 2,
4) formy współpracy z rodziną lub opiekunami,
5) planowane efekty rehabilitacji,
6) osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji.
4. W warsztacie działa rada programowa, w skład której wchodzą:
1) kierownik warsztatu,
2) specjaliści do spraw rehabilitacji lub rewalidacji,
3) instruktorzy terapii zajęciowej,
4) psycholog,
5) doradca zawodowy lub instruktor zawodu - w miarę potrzeb.
5. Rada programowa dokonuje okresowej oraz, nie rzadziej niż co 3 lata, kompleksowej oceny realizacji indywidualnego
programu rehabilitacji uczestnika warsztatu i zajmuje stanowisko w kwestii osiągniętych przez niego postępów w rehabilitacji,
uzasadniających:
1) podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym
stanowisku pracy,
2) potrzebę skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, ze
względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania co do możliwości osiągnięcia postępów uzasadniających
podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy po
odbyciu dalszej rehabilitacji w warsztacie,
3) przedłużenie uczestnictwa w terapii ze względu na:
a) pozytywne rokowania co do przyszłych postępów w rehabilitacji, umożliwiających podjęcie zatrudnienia i
kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy,
b) okresowy brak możliwości podjęcia zatrudnienia,
c) okresowy brak możliwości skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, o którym mowa w pkt 2.
Art. 10b.
(22)
1. Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty.
(23)
2.
Koszty utworzenia, działalności i wynikające ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu są współfinansowane ze
środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem", ze środków samorządu
terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 68c ust. 1.
3. Dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów uczestnictwa w warsztacie osób niepełnosprawnych przebywających w
jednostkach organizacyjnych obowiązanych do zapewnienia terapii zajęciowej na podstawie odrębnych przepisów, jest
obniżane w zależności od procentowego wskaźnika udziału tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu, zwanego dalej
"wskaźnikiem udziału", z zastrzeżeniem ust. 4 i 5.
4. Ze środków Funduszu nie mogą być dofinansowane koszty, o których mowa w ust. 3, w przypadku gdy wskaźnik
udziału wynosi co najmniej 80%.
5. Koszty, o których mowa w ust. 3, nie ulegają obniżeniu w przypadku, gdy wskaźnik udziału nie przekracza 30%.
6. Powiat, którego mieszkańcy są uczestnikami rehabilitacji w warsztacie działającym na terenie innego powiatu, jest
obowiązany do pokrywania kosztów rehabilitacji w odniesieniu do swoich mieszkańców, w części nieobjętej dofinansowaniem
ze środków Funduszu, w wysokości i na zasadach określonych w porozumieniu zawartym z powiatem, na terenie którego działa
warsztat.
7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
tworzenia, działania i dofinansowywania warsztatów, skład i zakres działania zespołu rozpatrującego wnioski oraz zakres
działania rady programowej warsztatu, a także zakres i tryb przeprowadzania kontroli warsztatów przez powiatowe centra
pomocy rodzinie, w tym:
1) wzory, tryb składania oraz sposób rozpatrywania wniosków o dofinansowanie kosztów utworzenia, działalności i kosztów
wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu,
2) sposób dofinansowania kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników
warsztatów,
3) sposób sporządzania informacji o wykorzystaniu środków oraz sprawozdań z działalności warsztatu,
4) szczegółowe zasady obniżania dofinansowania w zależności od wskaźnika udziału,
5) szczegółowy zakres działania rady programowej oraz sposób dokonywania oceny postępów osób uczestniczących w
rehabilitacji
- mając na względzie zapewnienie prawidłowego funkcjonowania warsztatów i odpowiedniego poziomu rehabilitacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(24)
Art. 10c.
1. Turnus oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której
celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi
przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych
zajęciach przewidzianych programem turnusu.
2. Turnusy mogą być organizowane:
1) przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej, które prowadzą co najmniej przez 2 lata działalność na rzecz osób niepełnosprawnych i uzyskały
wpis do rejestru organizatorów prowadzonego przez wojewodę, zwane dalej "organizatorem turnusów",
2) wyłącznie w ośrodkach, które uzyskały wpis do rejestru ośrodków prowadzonego przez wojewodę - z wyłączeniem
turnusów organizowanych w formie, o której mowa w ust. 5 pkt 2, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. W domach pomocy społecznej lub w innych placówkach opiekuńczych turnusy mogą być organizowane wyłącznie dla
osób niepełnosprawnych niebędących stałymi podopiecznymi takich jednostek.
4. Ośrodki, w których organizowane są turnusy, zapewniają osobom niepełnosprawnym odpowiednie warunki pobytu,
dostosowane do rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników turnusu, oraz bazę do prowadzenia rehabilitacji i realizacji
określonego programu turnusu.
5. Czas trwania turnusów, o których mowa w ust. 2, wynosi co najmniej 14 dni. Turnusy organizuje się wyłącznie na
terenie kraju, w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników, w formie:
1) stacjonarnej,
2) niestacjonarnej.
6. Program turnusu określa:
1) rodzaj i cele turnusu oraz formy rehabilitacji odpowiednie do rodzajów schorzeń osób niepełnosprawnych,
2) rodzaje zajęć kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych oraz innych zajęć wynikających ze specjalistycznego
rodzaju turnusu, z uwzględnieniem zajęć indywidualnych i grupowych,
3) kadrę odpowiedzialną za realizację programu turnusu.
7. Organizator turnusów jest obowiązany do:
1) zabezpieczenia turnusu od strony organizacyjnej, technicznej i kadrowej w sposób gwarantujący osobom
niepełnosprawnym bezpieczne warunki uczestnictwa w turnusie,
2) opracowania i realizacji programu turnusu,
3) udostępniania właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie
informacji zawierających:
a) nazwy ośrodka i miejscowości, w której będą odbywały się turnusy,
b) daty rozpoczęcia i zakończenia turnusów,
c) warunki pobytu w ośrodku, w którym organizuje się turnusy,
d) program turnusu, o którym mowa w ust. 6,
e) koszt uczestnictwa w turnusie,
4) przesłania do właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od dnia
zakończenia turnusu, sporządzonej odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania ze środków
Funduszu,
5) przechowywania dokumentów dotyczących przebiegu turnusu przez okres 3 lat.
(25)
Art. 10d.
1. Wojewoda prowadzi rejestr ośrodków oraz rejestr organizatorów turnusów i dokonuje wpisu do tych
rejestrów na okres 3 lat po spełnieniu przez ośrodek lub organizatora turnusów warunków określonych zgodnie z ust. 8 pkt 3.
(26)
2.
Ośrodki ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru ośrodków przyjmujących grupy turnusowe składają wniosek o
wpis do rejestru do właściwego terytorialnie samorządu województwa, który po zaopiniowaniu wniosku, w terminie 30 dni od
dnia jego wpływu przekazuje wniosek wojewodzie.
3. Podmioty ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru organizatorów turnusów składają wniosek o wpis do tego
rejestru do wojewody właściwego ze względu na siedzibę organizatora turnusu.
4. Rozpatrzenie przez wojewodę wniosku następuje w terminie 30 dni od dnia jego wpływu. O sposobie rozpatrzenia
wniosków, o których mowa w ust. 2 i 3, wojewoda zawiadamia odpowiednio ośrodek i samorząd województwa albo organizatora
turnusu.
5. Ośrodek lub organizator turnusu, który uzyskał wpis do rejestru, jest obowiązany do niezwłocznego powiadomienia
wojewody o każdej zmianie warunków stanowiących podstawę uzyskania wpisu do rejestru ośrodków lub rejestru organizatorów
turnusów.
6. Wojewoda wykreśla ośrodek lub organizatora turnusu z rejestru w razie:
1) niespełniania warunków określonych na podstawie ust. 8 pkt 3,
2) uniemożliwienia kontroli ośrodka lub organizatora turnusu.
7. O wpisie lub wykreśleniu z rejestrów, o których mowa w ust. 1, wojewoda informuje w ciągu 14 dni Pełnomocnika, który
prowadzi centralną bazę danych ośrodków i organizatorów turnusów posiadających wpis do rejestru wojewody oraz wydaje
krajowy informator o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających taki wpis.
8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) rodzaje turnusów organizowanych przy udziale środków Funduszu oraz warunki uczestnictwa w tych turnusach,
2) warunki, jakie powinny spełniać osoby niepełnosprawne ubiegające się o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie, tryb
składania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie, wysokość oraz sposób przyznawania i przekazywania tego
dofinansowania ze środków Funduszu,
3) warunki, jakie powinni spełniać organizatorzy turnusów i ośrodki, w których odbywają się turnusy, sposób oceny
spełniania tych warunków i dokonywania wpisu do rejestrów oraz zasady prowadzenia rejestrów,
4) zakres, sposób i tryb kontroli organizatorów oraz ośrodków wpisanych do rejestrów, prowadzonej przez powiatowe
centrum pomocy rodzinie lub wojewodę i obowiązki związane z tą kontrolą,
5) zakres przekazywanych przez wojewodę informacji o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających wpis do
rejestrów, o których mowa w ust. 1, zasady prowadzenia centralnej bazy danych ośrodków i organizatorów turnusów
posiadających taki wpis oraz udostępniania danych znajdujących się w tej bazie,
6) wzory wniosków, zawiadomień i informacji
- mając na względzie zapewnienie odpowiedniego poziomu rehabilitacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(27)
Art. 10e.
1. Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków Funduszu uczestnictwa w
turnusie, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny, w rozumieniu przepisów o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i
wychowawczych, pomniejszony o obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składkę z tytułu ubezpieczeń
emerytalnego, rentowego i chorobowego, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz o kwotę
alimentów świadczonych przez osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym na rzecz innych osób, podzielony
przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym składany
jest wniosek, nie przekracza kwoty:
1) 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
2) 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
2. W przypadku przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1, kwotę dofinansowania pomniejsza się o kwotę, o
którą dochód ten został przekroczony, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową osoby niepełnosprawnej dofinansowanie ze
środków Funduszu uczestnictwa w turnusie tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać przyznane bez
pomniejszania kwoty dofinansowania pomimo przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1.
4. Kwota dofinansowania do uczestnictwa w turnusie przyznana osobie niepełnosprawnej jest przekazywana na rachunek
bankowy organizatora turnusu.
Art. 10f. (28) 1. Osoby niepełnosprawne są kierowane do uczestnictwa w:
1) warsztacie - zgodnie ze wskazaniem zawartym w orzeczeniu o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
2) turnusie - na wniosek lekarza, pod którego opieką znajduje się ta osoba.
2. Zgłoszenia osób uczestnictwa w warsztacie przyjmuje i zatwierdza podmiot zamierzający zorganizować lub
prowadzący warsztat.
3. Wnioski osób niepełnosprawnych o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie są składane w powiatowych centrach
pomocy rodzinie.
Rozdział 4
Uprawnienia osób niepełnosprawnych
Art. 11. (29) 1. Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca
pracy niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo korzystać na zasadach określonych dla osób bezrobotnych niepełnosprawnych
w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z usług rynku pracy oraz następujących instrumentów rynku
pracy:
1) szkoleń,
2) stażu,
3) prac interwencyjnych,
4) przygotowania zawodowego w miejscu pracy.
2. Wydatki na instrumenty oraz usługi rynku pracy, o których mowa w ust. 1, są finansowane w zakresie osób
niepełnosprawnych zarejestrowanych jako:
1) bezrobotne - ze środków Funduszu Pracy,
2) poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu - ze środków Funduszu.
(30)
Art. 12.
1. Osoba niepełnosprawna, o której mowa w art. 11, może otrzymać pożyczkę na rozpoczęcie działalności
gospodarczej albo rolniczej.
2. (31) Starosta, udziela pożyczki, ze środków Funduszu, do wysokości trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
3. Starosta zawiera z pożyczkobiorcą umowę ustalającą warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz wysokość stopy
oprocentowania.
4. Starosta umarza pożyczkę, na wniosek pożyczkobiorcy, do wysokości 50%, pod warunkiem prowadzenia działalności
gospodarczej albo rolniczej przez okres co najmniej 24 miesięcy oraz po spełnieniu pozostałych warunków umowy.
5. (32) W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową dłużnika starosta, na wniosek tego dłużnika,
może odroczyć termin spłaty pożyczki, rozłożyć jej spłatę na raty lub umorzyć spłatę w części albo w całości, jeżeli pożyczka
stała się wymagalna.
(33)
6.
(uchylony).
7. (34) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
udzielania, oprocentowania, spłaty, rozkładania na raty i umarzania pożyczek.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
orzeczenia administracji
(35)
Art. 13. 1.
Osoba niepełnosprawna, która nie osiągnęła wieku emerytalnego, prowadząca działalność gospodarczą
albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać, ze środków Funduszu, dofinansowanie do wysokości 50 %
oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli:
1) nie korzystała z pożyczki, o której mowa w art. 12 ust. 1, lub
2) taka pożyczka została spłacona albo w całości umorzona.
2. (36) Dofinansowanie następuje na podstawie umowy zawartej przez starostę z osobą, o której mowa w ust. 1.
orzeczenia administracji
Art. 14. 1. Osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na
dotychczasowym stanowisku, pracodawca jest obowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z
podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości
przystąpienia do pracy. Zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania za
osobę niepełnosprawną.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości - udowodnione przez pracodawcę.
orzeczenia sądów
Art. 15. 1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
2. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie
może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
3. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
4. Wymiar czasu pracy ustalony zgodnie z ust. 1 lub 2 obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy
orzeczenia o niepełnosprawności.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 16. 1. Przepisów art. 15 nie stosuje się:
1) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
2) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku
lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.
2. Koszty badań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, ponosi pracodawca.
Art. 17. (37) Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub
10
wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Nie narusza to przepisu art. 129 § 1 Kodeksu
pracy.
tezy z piśmiennictwa
Art. 18. 1. Stosowanie norm czasu pracy, o których mowa w art. 15, nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia
wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.
2. Godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego, odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu
wykonywanej pracy, przy przejściu na normy czasu pracy, o których mowa w art. 15, ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim
pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm.
Art. 19. 1. Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop
wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta
nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.
2. Urlop, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze
przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.
3. Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego, o którym mowa w ust. 2, jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu
przysługuje urlop dodatkowy określony w ust. 1.
Art. 20. 1. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z
zachowaniem prawa do wynagrodzenia:
(38)
1)
w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, z
zastrzeżeniem art. 10f ust. 1 pkt 2,
2) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania
zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
2. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop
wypoczynkowy.
(39)
3.
Łączny wymiar urlopu określonego w art. 19 ust. 1 i zwolnienia od pracy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie może
przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
(40)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
udzielania zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
Rozdział 5
Szczególne obowiązki i uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych
Art. 21. 1. (41) Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest
obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 2-5 i art. 22, dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej
iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem
zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem
osób niepełnosprawnych.
2. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych
wynosi co najmniej 6%.
2a. (42) Dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budżetowymi, zakładami
budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi, instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujących się statutowo
ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust.
2, wynosi 2%, 3% w 2005 r., 4% w 2006 r., 5% w 2007 r. i 6% w 2008 r. oraz w latach następnych.
2b. (43) Dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych
szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia
osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust. 2, wynosi 0,5% w roku 2000, 1% w latach 2001-2004 i 2% w roku 2005
oraz w latach następnych.
(44)
2c.
Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w jednostkach, o których mowa w ust. 2b, oblicza się jako sumę
wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy
będących osobami niepełnosprawnymi i uczących się lub studiujących w ramach ogólnie obowiązujących w danej jednostce
regulaminów nauczania lub studiowania.
(45)
2d.
Wskaźnik wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 2c oznacza ich udział procentowy w liczbie ogółem odpowiednio: wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy, według stanu
w roku ubiegłym.
(46)
2e.
Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnione są publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne nie działające w
celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza,
edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi.
(47)
2f.
Pracodawcy osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w ust. 2, 2a i 2b, oraz
jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 2e, składają Zarządowi Funduszu informacje miesięczne i roczne odpowiednio
o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, o zatrudnieniu i kształceniu osób niepełnosprawnych lub o działalności na rzecz osób
niepełnosprawnych według wzoru ustalonego, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego. Informacja miesięczna składana jest w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy
informacja, a informacja roczna - do 20 stycznia za rok poprzedni.
(48)
2g.
Pracodawcy, o których mowa w ust. 2a i 2b, nie osiągający wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych
wymienionych w ust. 2a i 2b, dokonują wpłat na zasadach określonych w art. 49.
3. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo co do
których ogłoszono upadłość.
4. Wskaźnik, o którym mowa w ust. 2, może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze
schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy.
5. Do liczby pracowników, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się - jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne - osób
zatrudnionych:
1) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
2) przebywających na urlopach wychowawczych,
3) (49) nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej,
4) będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy,
5) nie świadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego,
6) przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy.
6. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy:
1) placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych,
2) przedstawicielstw i misji zagranicznych.
(50)
7.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej,
określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika, o którym mowa w ust. 2, oraz
sposób jego obniżania.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
pisma urzędowe
(51)
Art. 22.
1. Wpłaty na Fundusz, o których mowa w art. 21, ulegają obniżeniu z tytułu zakupu usługi, z wyłączeniem
handlu, lub produkcji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i
osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności w wysokości co najmniej 10%, zwanego dalej "sprzedającym".
2. Warunkiem obniżenia wpłaty jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz
otrzymanie informacji o kwocie obniżenia.
(52)
3.
Kwota obniżenia, o której mowa w ust. 1, stanowi iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników
sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów.
(53)
4.
Wskaźnik wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloczyn współczynnika wynagrodzeń tych
pracowników i liczby etatów odpowiadającej różnicy między rzeczywistym zatrudnieniem wszystkich pracowników
niepełnosprawnych, a zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości
6 %.
(54)
5.
Współczynnik wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 4, stanowi iloraz sumy wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych pomniejszonych o należne od nich składki na ubezpieczenia społeczne - i liczby pracowników niepełnosprawnych ogółem w
przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.
6. Wskaźnik udziału przychodów, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloraz przychodu ze sprzedaży własnych usług, z
wyłączeniem handlu, lub produkcji sprzedającego, zrealizowanych w danym miesiącu na rzecz pracodawcy zobowiązanego do
wpłat, o których mowa w art. 21, zwanego dalej "nabywcą", i przychodu ogółem uzyskanego w tym miesiącu ze sprzedaży
własnej produkcji lub usług, z wyłączeniem handlu.
7. Informację o kwocie obniżenia sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po uregulowaniu należności w terminie
określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku - za datę uregulowania należności
uważa się datę obciążenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu.
8. W przypadku gdy kwota obniżenia przewyższa:
1) wartość zrealizowanej produkcji lub usługi, obniżenie wpłaty przysługuje tylko do wysokości kwoty określonej na fakturze,
o której mowa w ust. 7,
2) wysokość 80% wpłaty na Fundusz, do której obowiązany jest nabywca w danym miesiącu, różnicę zalicza się na
obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach.
9. Przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na Fundusz przez okres nie
dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie obniżenia.
pisma urzędowe
(55)
Jeżeli pracodawca nie wydzieli lub nie zorganizuje w przepisanym terminie stanowiska pracy dla osoby, o
Art. 23.
której mowa w art. 14, obowiązany jest dokonać, w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą, wpłaty na Fundusz w
wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika.
(56)
Art. 24.
(skreślony).
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
(57)
(58)
Art. 25.
1.
Składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych oraz osób
niepełnosprawnych podejmujących działalność gospodarczą nalicza się na zasadach określonych w ustawie z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.).
2. W zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych,
zaliczonych do znacznego lub do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności:
1) część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne finansuje Fundusz,
2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy,
finansuje budżet państwa.
3. (59) W zakładach pracy chronionej i zakładach aktywności zawodowej w stosunku do zatrudnionych osób
niepełnosprawnych:
1) część wynagrodzenia, odpowiadającą należnej składce pracownika na ubezpieczenia emerytalne i chorobowe, finansuje
Fundusz,
2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
pracodawcy, finansuje budżet państwa, a w części odpowiadającej należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe
finansuje Fundusz.
3a. (60) Fundusz finansuje u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar
czasu pracy, osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ogółem w wysokości co najmniej 6 %, w stosunku
do zatrudnionych osób niepełnosprawnych:
1) zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - część wynagrodzenia odpowiadającą należnej
od pracownika składce na ubezpieczenie emerytalne oraz część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą
należnej od pracodawcy składce na ubezpieczenie emerytalne,
2) zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności - część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej
składce na ubezpieczenie wypadkowe.
(61)
3b.
Osobom niepełnosprawnym podejmującym po raz pierwszy działalność gospodarczą Fundusz finansuje:
1) 75% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2) 50% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności,
3) 50% składek na ubezpieczenie wypadkowe - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
4. (62) (uchylony).
(63)
5.
Przez osoby zatrudnione, o których mowa w ust. 2-3a, rozumie się pracowników oraz osoby wykonujące pracę
nakładczą.
6. Szczegółowe zasady i tryb rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem dotacji Funduszu i
budżetu państwa, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
(64)
7.
Różnica między składką na ubezpieczenia społeczne, potrącaną osobie niepełnosprawnej pracującej w podmiotach,
o których mowa w ust. 2-3a, a częścią składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzoną do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych pozostaje w tych podmiotach.
(65)
8.
Składki na ubezpieczenia społeczne są finansowane odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa za okresy
miesięczne przez okres roku, na wniosek odpowiednio pracodawcy i osoby niepełnosprawnej podejmującej działalność
gospodarczą, składany łącznie z deklaracją rozliczeniową tych składek.
(66)
9.
Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 8, pracodawcy oraz osoby niepełnosprawne podejmujące działalność
gospodarczą wraz z deklaracją rozliczeniową składek na ubezpieczenie społeczne mogą złożyć wniosek o objęcie
finansowaniem składek na to ubezpieczenie odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa na kolejne okresy roczne.
(67)
10.
Zatrudnienie, o którym mowa w ust. 2-3a, ustala się odpowiednio na podstawie art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3.
(68)
11.
Finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych przez Fundusz nie dotyczy
absolwentów, którzy na swój wniosek podlegają zwolnieniu z obowiązku ich opłacania na podstawie odrębnych przepisów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
pisma urzędowe
Art. 26. (69) 1. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające
warunki określone w ust. 2, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów:
1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do
potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
1a)(70) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych,
(71)
1b) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy,
(72)
2)
rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b.
(73)
1a.
Zwrot kosztów określonych w ust. 1 pkt 1-1b oraz w art. 26d dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy
wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
2. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:
1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd
pracy,
2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób
powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania
niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów
prawa pracy.
3. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane
stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.
4. Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że:
(74)
1)
zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez pracodawcę przed dniem
podpisania umowy,
2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać
15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych.
5. Umowy z pracodawcą, którym jest starosta, zawiera Prezes Zarządu Funduszu.
6. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym
stanowisku pracy, wydanej na wniosek starosty.
7. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić
Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do
upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w
terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną.
8. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania
stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy,
przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym mowa w ust. 1.
9. (75) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i sposób
postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1-8 oraz w art. 26d, w tym wzór wniosku i elementy umowy, dokumentację
niezbędną do zwrotu kosztów oraz sposób i terminy rozpatrywania wniosków, mając na względzie prawidłowe dokonywanie
zwrotu kosztów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
orzeczenia administracji
tezy z piśmiennictwa
pisma urzędowe
(76)
(77)
Art. 26a.
1.
Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne, które nie osiągnęły wieku emerytalnego i zostały
ujęte w ewidencji prowadzonej przez Fundusz, o której mowa w art. 26b ust. 1, przysługuje ze środków Funduszu miesięczne
dofinansowanie do wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych, wypłacane raz na dwa miesiące, zwane dalej
"miesięcznym dofinansowaniem", w kwocie:
1) 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia
niepełnosprawności,
2) 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności,
3) 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia
niepełnosprawności.
(78)
1a.
Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w
przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co
najmniej 6 %.
(79)
2.
Pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz
pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik
zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości:
1) 70 % kwot, o których mowa w ust. 1,
2) 90 % kwot, o których mowa w ust. 1, w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną,
upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych.
(80)
3.
Pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje:
1) 100 % kwot dofinansowania, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem pkt 2,
2) kwoty, o których mowa w ust. 1, zwiększa się o 75 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych,
u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych.
4. Kwota miesięcznego dofinansowania, z zastrzeżeniem ust. 5, nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego
wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego.
5. W przypadku gdy kwota miesięcznego dofinansowania przekracza kwotę miesięcznego wynagrodzenia osiąganego
przez pracownika niepełnosprawnego u pracodawcy, o którym mowa:
1) w ust. 2, pracodawca otrzymuje miesięczne dofinansowanie w wysokości miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego
pracownikowi niepełnosprawnemu,
2) w ust. 3, pracodawca przekazuje różnicę pomiędzy kwotą miesięcznego dofinansowania a kwotą tego wynagrodzenia na
zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, z przeznaczeniem na indywidualny program rehabilitacji
pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej.
6. Miesięczne dofinansowanie wypłaca Fundusz przez okres roku w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy
pracownika, na zasadach określonych w art. 26b i 26c.
7. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 6, pracodawca może wystąpić do Funduszu z wnioskiem o przedłużenie
wypłacania miesięcznego dofinansowania na kolejne okresy roczne.
8. Miesięczne dofinansowanie przysługuje pracodawcy, który nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu.
(81)
Art. 26b.
1. Miesięczne dofinansowanie przysługuje na osoby niepełnosprawne z tytułu zatrudnienia, ujęte w ewidencji
zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz, wykorzystując numer PESEL i NIP oraz przekazywane drogą
elektroniczną do Funduszu informacje, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 26c ust. 1 i 2.
1a. (82) Zatrudnienie i wskaźnik, o których mowa w art. 26a ust. 1, 1a i 2, ustala się odpowiednio na zasadach określonych
w art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3.
2. W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy
nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę
pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby.
3. W przypadku gdy osoba, o której mowa w ust. 2, jest zatrudniona w wymiarze czasu pracy przekraczającym ogółem
pełny wymiar czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę w wysokości nieprzekraczającej kwoty
miesięcznego dofinansowania przyznawanego na osobę zatrudnioną w pełnym wymiarze czasu pracy. Miesięczne
dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby w pierwszej kolejności przyznaje się
pracodawcy, który wcześniej zatrudnił tę osobę.
4. (83) Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków
publicznych.
(84)
(85)
Art. 26c.
1.
Pracodawca, o którym mowa w art. 26a, składa Funduszowi:
1) miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych,
z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz
pracowników niewidomych - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy,
2) wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po
miesiącach, których wniosek dotyczy, przez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego, z zastrzeżeniem ust.
2, oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku,
(86)
3)
informacje o wysokości podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 1a.
1a. (87) Informacje i wniosek, o których mowa w ust. 1, pracodawca przekazuje w formie dokumentu elektronicznego przez
teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku.
(88)
1b.
Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3, składają przedsiębiorcy.
2. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników może przekazywać informacje, o których mowa w ust. 1, w
formie dokumentu pisemnego.
3. Fundusz w terminie 7 dni od dnia przekazania przez pracodawcę wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przekazuje
informacje o saldzie przysługującego dofinansowania do wynagrodzenia.
4. Fundusz przekazuje miesięczne dofinansowanie na rachunek bankowy pracodawcy w terminie 7 dni od dnia
uzgodnienia salda.
(89)
4a.
W przypadku nieuzgodnienia salda w terminie do końca miesiąca następującego po miesiącu złożenia wniosku o
wypłatę miesięcznego dofinansowania, Fundusz wydaje decyzję o odmowie wypłaty tego dofinansowania.
(90)
4b.
Od decyzji Funduszu, o której mowa w ust. 4a, służy odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego.
5. Pracodawca dokonuje rozliczenia miesięcznego dofinansowania za okres roczny w terminie do 15 lutego roku
następnego.
(91)
6.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i
tryb przekazywania oraz rozliczania miesięcznych dofinansowań, wzory informacji i wniosku, o których mowa w ust. 1, oraz
rozliczenia, o którym mowa w ust. 5, tryb uzgodnienia salda, o którym mowa w ust. 4, a także warunki, jakie muszą spełniać
pracodawcy przekazując dokumenty w formie elektronicznej przez teletransmisję danych, uwzględniając potrzebę zapewnienia
jednolitych warunków niezbędnych dla prawidłowego przekazywania dokumentów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(92)
Art. 26d.
1. Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot
miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie
czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego
wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy.
2. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych
wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w
miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby
godzin odpowiadającej 20 % liczby godzin pracy pracownika w miesiącu.
4. Przepisy art. 26 ust. 4-6 stosuje się odpowiednio.
Art. 27.
(93)
(uchylony).
Rozdział 6
Zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej
(94)
Art. 28. 1.
Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie
mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób
niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego
zakład pracy chronionej, jeżeli:
1) wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi:
a) co najmniej 40%, a w tym co najmniej 10% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo
b) co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego
albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
2) obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy:
a) odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy,
b) uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń
higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich,
a także
(95)
3)
jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne,
4) wystąpi z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej.
2. (96) Okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2, stwierdza na wniosek pracodawcy Państwowa Inspekcja Pracy, z
wyjątkiem okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b) w stosunku do osób zatrudnionych w dozorze i ochronie mienia.
(97)
3.
Do pracowników, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zalicza się, z zastrzeżeniem ust. 4-6, także osoby niepełnosprawne
wykonujące pracę nakładczą, jeżeli ich wynagrodzenie zostało ustalone co najmniej w wysokości:
1) najniższego wynagrodzenia - w stosunku do wykonawców, dla których praca nakładcza stanowi jedyne źródło utrzymania,
2) połowy najniższego wynagrodzenia - w stosunku do pozostałych wykonawców.
4. (98) Wymiar czasu pracy zatrudnionych, o których mowa w ust. 3, ustala się jako iloraz wysokości ustalonego
wynagrodzenia i najniższego wynagrodzenia.
(99)
5.
Maksymalny wymiar czasu pracy ustalony na podstawie ust. 4 nie może przekraczać jednego etatu.
(100)
6.
Przepis art. 21 ust. 5 stosuje się odpowiednio.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
(101)
Art. 29. 1.
Powiat, gmina oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem
jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo
jednostkę i uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli:
1) posiada ona wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności
określony zgodnie z ust. 2,
2) spełnia ona warunki, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 i 3,
3) przeznacza uzyskane dochody na cele określone zgodnie z ust. 4,
(102)
4)
uzyska pozytywną opinię starosty.
2. (103) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, stosunek osób
niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników, wymagany w zakładzie
aktywności zawodowej, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności.
3. (104) Koszty utworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej są finansowane ze środków Funduszu, samorządu
terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem art. 68c ust. 2. Zakłady te nie mogą prowadzić działalności polegającej na
wytwarzaniu wyrobów przemysłu paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych
wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub
handlu tymi wyrobami.
(105)
3a.
Dofinansowania ze środków Funduszu kosztów, o których mowa w ust. 3, dokonuje samorząd województwa na
warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z jednostką określoną w ust. 1.
(106)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady,
tryb i warunki tworzenia, finansowania i działania zakładów aktywności zawodowej, w tym czasu pracy i rehabilitacji osób
zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, zasady tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu
aktywności, o którym mowa w art. 31 ust. 4, a także cele, na które mogą być przeznaczone dochody z działalności zakładu
aktywności zawodowej.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(107)
1. (108) Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej,
Art. 30.
potwierdzającą spełnianie warunków, o których mowa w art. 28 lub 29, wydaje wojewoda.
2. Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić na czas określony, nie dłużej jednak niż na sześć miesięcy, prowadzącego
zakład pracy chronionej od spełnienia warunku, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a), jeżeli:
1) zatrudnia co najmniej 60% osób niepełnosprawnych oraz
(109)
2)
właściwy powiatowy urząd pracy nie może skierować wymaganej liczby osób niepełnosprawnych zaliczonych do
znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, posiadających odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub
nadających się do przekwalifikowania.
2a. (110) Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 12
miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub z obowiązku utrzymywania
wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych, określonych w art. 28 ust. 1 pkt 1, w okresie 6 miesięcy poprzedzających
dzień złożenia wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej pracodawcę, który:
1) przejął wraz ze wszystkimi pracownikami zakład pracy chronionej w upadłości lub w likwidacji albo zagrożony likwidacją
lub upadłością, z wyłączeniem przejęcia dokonanego na podstawie Kodeksu spółek handlowych lub ustawy z dnia 16
września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288, z późn. zm.),
2) przejął w drodze darowizny od osoby należącej w stosunku do niego do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o
podatku od spadków i darowizn zakład pracy chronionej prowadzony przez jedną lub więcej osób fizycznych.
2b. (111) Wojewoda może wydać decyzję, o której mowa w ust. 2a, w przypadku gdy pracodawca:
1) utrzyma zatrudnienie pracowników zakładu pracy chronionej w okresie roku od dnia wydania decyzji oraz
2) spełnia pozostałe warunki, o których mowa w art. 28, w dniu wystąpienia z wnioskiem o przyznanie statusu zakładu pracy
chronionej lub udokumentowania przejęcia zakładu.
2c. (112) Pracodawca, w stosunku do którego wojewoda podjął z urzędu decyzję, o której mowa w ust. 3, może wystąpić do
wojewody z wnioskiem o wydanie decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej z mocą od dnia ponownego
spełnienia warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, jeżeli:
1) pracodawca w dniu złożenia wniosku wykaże się:
a) spełnianiem warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, za okres od dnia
ponownego spełniania warunków do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku,
b) dokonaniem zwrotu nienależnie pobranej pomocy publicznej otrzymanej w związku z legitymowaniem się statusem
zakładu pracy chronionej wraz z odsetkami za okres od dnia stwierdzonej decyzją, o której mowa w ust. 3, utraty
statusu do dnia ponownego spełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2,
2) łączny okres niespełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3, był nie dłuższy niż 3
miesiące,
3) w okresie, o którym mowa w pkt 2, wskaźnik, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, nie uległ zmniejszeniu o więcej niż
20% tego wskaźnika,
4) naruszenie art. 28 ust. 2 i 3 lub art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2 nie było rażące.
(113)
3.
Wojewoda podejmuje decyzję stwierdzającą utratę przyznanego statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu
aktywności zawodowej w razie niespełniania warunków lub obowiązków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3
pkt 1 i 2, lub odpowiednio art. 28 ust. 1 pkt 1-3, art. 29 lub 30 ust. 2b, z dniem zaprzestania spełniania jakiegokolwiek z tych
warunków lub obowiązków.
3a. (114) Od decyzji wojewody, o których mowa w ust. 1-3, pracodawcy przysługuje odwołanie do ministra właściwego do
spraw zabezpieczenia społecznego.
(115)
3b.
Organy wymienione w ust. 3a mogą przeprowadzać okresowe, nie rzadziej niż co dwa lata, i doraźne kontrole
spełniania warunków i obowiązków, z uwzględnieniem art. 28 i 29.
(116)
3c.
Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadza, nie rzadziej niż co trzy lata, kontrolę w zakładach pracy chronionej i w
zakładach aktywności zawodowej w zakresie przestrzegania przepisów ustawy, w szczególności art. 28 ust. 1 pkt 2.
3d. (117) Wojewoda i Państwowa Inspekcja Pracy przedstawiają Pełnomocnikowi informacje o wynikach kontroli, o których
mowa w ust. 3b i 3c, przeprowadzonych w danym roku kalendarzowym, w terminie do końca I kwartału roku następnego.
4. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej jest obowiązany:
1) poinformować wojewodę o każdej zmianie dotyczącej spełnienia warunków i realizacji obowiązków, o których mowa w art.
28 i 33 ust. 1 i 3, w terminie 14 dni od daty tej zmiany,
2) przedstawiać wojewodzie półroczne informacje, dotyczące spełniania tych warunków.
(118)
5.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o której
mowa w ust. 4, oraz sposób jej przedstawienia.
(119)
6.
Wojewoda jest obowiązany przedkładać Pełnomocnikowi informacje półroczne dotyczące wydanych decyzji, w tym
stanu zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, w terminach:
1) do dnia 20 sierpnia - za pierwsze półrocze,
2) do dnia 20 lutego - za drugie półrocze.
(120)
7.
Na wniosek Pełnomocnika wojewoda jest obowiązany udzielić informacji dotyczących wydanych decyzji, o których
mowa w ust. 1-3, w zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia
wniosku.
(121)
8.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o
których mowa w ust. 6, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie sprawnego i terminowego
przekazywania tych informacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 31. (122) 1. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej w stosunku do tego zakładu jest
zwolniony z:
1) podatków, z zastrzeżeniem ust. 2, z tym że:
a) z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego - na zasadach określonych w przepisach odrębnych,
b) z podatku od czynności cywilnoprawnych - jeżeli czynność przez niego dokonana pozostaje w bezpośrednim związku
z prowadzeniem zakładu,
2) (123) opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym.
2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy:
1) podatku od gier,
2) podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego,
3) cła,
4) podatków dochodowych,
5) podatku od środków transportowych.
3. Prowadzący zakład pracy chronionej przekazuje środki uzyskane:
1) z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, na:
a) Fundusz - w wysokości 10%,
b) zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w wysokości 90%,
2) z tytułu miesięcznego dofinansowania, o którym mowa w art. 26a ust. 5, na zakładowy fundusz rehabilitacji osób
niepełnosprawnych.
4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1,
oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności.
(124)
5.
Wykaz opłat o charakterze sankcyjnym, o których mowa w ust. 1 pkt 2, określi, w drodze rozporządzenia, minister
właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego,
uwzględniając charakter opłat podlegających wyłączeniu.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
pisma urzędowe
(125)
Art. 32.
1. Prowadzący zakład pracy chronionej może na wniosek otrzymać, dla tego zakładu, ze środków Funduszu:
1) dofinansowanie w wysokości do 50% oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych, pod warunkiem wykorzystania
tych kredytów na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych,
2) zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych, w związku z koniecznością zmiany profilu produkcji,
3) jednorazową pożyczkę w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób niepełnosprawnych,
4) (126) (uchylony).
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb
postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, w tym terminy składania oraz rozpatrywania wniosków, o których mowa w
ust. 1, sposób i tryb sporządzania informacji o wykorzystaniu środków, mając na względzie zapewnienie sprawności udzielanej
pomocy.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(127)
Art. 32a.
Samorząd województwa, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą prowadzącym zakład pracy
chronionej, ze środków Funduszu, udziela pracodawcy pomocy, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3.
Art. 33. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej tworzy zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zwany
dalej "funduszem rehabilitacji".
(128)
2.
Fundusz rehabilitacji tworzy się w szczególności:
1) ze środków, o których mowa w art. 26a ust. 5 pkt 2 oraz w art. 31 ust. 3 pkt 1 lit. b) i pkt 2,
2) z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami,
3) z wpływów z zapisów i darowizn,
4) z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku funduszu rehabilitacji,
5) (129) ze środków pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych ze środków funduszu, w części
niezamortyzowanej.
(130)
3.
Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej jest obowiązany do:
1) prowadzenia ewidencji środków funduszu rehabilitacji,
2) prowadzenia rachunku bankowego środków tego funduszu,
3) przekazywania środków funduszu rehabilitacji na rachunek, o którym mowa w pkt 2, do 20 dnia miesiąca następującego
po miesiącu, w którym te środki uzyskano,
4) przeznaczania co najmniej 15% środków funduszu rehabilitacji na indywidualne programy rehabilitacji,
5) przeznaczania co najmniej 10% środków funduszu rehabilitacji na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych
pracowników i byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu.
4. (131) Środki funduszu rehabilitacji, z zastrzeżeniem ust. 7c, przeznaczane są na finansowanie rehabilitacji zawodowej,
społecznej i leczniczej oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych
środków.
4a. (132) W przypadku niezgodnego z ust. 4 przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, pracodawca jest obowiązany do
dokonania:
1) zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji oraz
2) wpłaty w wysokości 30% tych środków na Fundusz w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
nastąpiło ujawnienie niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, w tym także niedotrzymanie
terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3 lub ust. 7c.
(133)
4b.
Wpłata, o której mowa w ust. 4a pkt 2, nie obciąża funduszu rehabilitacji.
5. Pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej mogą gromadzić do 10% środków funduszu rehabilitacji na realizację
wspólnych zadań zgodnych z ustawą.
(134)
6.
Kontrola prawidłowości realizacji przepisów ust. 1-4a wykonywana jest przez właściwe terenowo urzędy skarbowe.
7. (135) W razie likwidacji, upadłości albo wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej prowadzonego przez
pracodawcę zakładu pracy chronionej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej niewykorzystane według stanu na dzień
likwidacji, upadłości lub utraty statusu zakładu pracy chronionej środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznie wpłacie do
Funduszu, z zastrzeżeniem ust. 7a i 7b.
7a. (136) Wpłacie do Funduszu podlega także kwota odpowiadająca kwocie wydatkowanej ze środków funduszu
rehabilitacji na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych w związku z modernizacją zakładu, utworzeniem lub
przystosowaniem stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, budową lub rozbudową bazy rehabilitacyjnej, wypoczynkowej i
socjalnej oraz na zakup środków transportu - w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi, ustalonymi przy
zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych na dzień zaistnienia
okoliczności, o których mowa w ust. 7.
7b. (137) W przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej i osiągania wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych
w wysokości co najmniej 25%, pracodawca zachowuje zakładowy fundusz rehabilitacji i niewykorzystane środki tego funduszu.
(138)
7c.
W przypadku zagrożenia utraty płynności finansowej pracodawca może, na okres przejściowy, nie dłuższy niż 12
miesięcy, przeznaczyć do 70% środków zakładowego funduszu rehabilitacji na spłatę zobowiązań w celu utrzymania
zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych.
(139)
7d.
Wykorzystanie środków funduszu rehabilitacji na zasadach określonych w ust. 7c może nastąpić nie częściej niż
raz na 5 lat.
8. Przepisu ust. 7 nie stosuje się w przypadku, gdy likwidacja zakładu następuje w związku z przejęciem zakładu przez
inny zakład pracy chronionej lub w wyniku połączenia z takim zakładem, a nie wykorzystane środki funduszu podlegają
przekazaniu w terminie do 3 miesięcy na fundusz rehabilitacji zakładu przejmującego zakład likwidowany.
9. Dysponentem funduszu rehabilitacji lub zakładowego funduszu aktywności jest pracodawca.
10. Prowadzący zakład pracy chronionej może udzielać, ze środków funduszu rehabilitacji, pomocy nie pracującym
osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom tego zakładu, na cele związane z rehabilitacją leczniczą i społeczną.
11. (140) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
finansów oraz ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje wydatków, szczegółowe
zasady wykorzystania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz tryb ustalania zakładowego
regulaminu wykorzystania tych środków, a także zasady tworzenia i finansowania indywidualnych programów rehabilitacji oraz
udzielania pomocy niepracującym osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom zakładu pracy chronionej.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
tezy z piśmiennictwa
Art. 33a.
(141)
Przepisy art. 33 stosuje się do pracodawców, o których mowa w art. 33 ust. 7b.
Rozdział 7
Zadania i organizacja służb działających na rzecz osób niepełnosprawnych
(142)
Art. 34.
1. Wykonanie zadań wynikających z ustawy nadzoruje Pełnomocnik będący sekretarzem stanu w urzędzie
obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, jest wykonywany przez:
1) koordynację realizacji zadań wynikających z ustawy,
2) inicjowanie lub przeprowadzanie kontroli realizacji zadań wynikających z ustawy.
3. Koordynacja, o której mowa w ust. 2 pkt 1, polega na:
1) żądaniu od podmiotów informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych dotyczących realizowanych zadań określonych
w ustawie,
2) organizowaniu szkoleń i konferencji,
3) udzielaniu informacji w sprawach z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób
niepełnosprawnych,
4) opracowywaniu standardów w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie,
5) realizacji zadań wynikających z programów rządowych, o których mowa w ust. 6 pkt 2,
6) realizacji działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier, utrudniających osobom
niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie.
4. Inicjowanie kontroli, o której mowa w ust. 2 pkt 2, dotyczy:
1) działań na rzecz realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) realizacji zadań określonych w ustawie,
3) spełniania przez pracodawców warunków określonych w art. 28 ust. 1, art. 29, art. 30 ust. 2b i art. 33.
5. Pełnomocnik może przeprowadzić kontrolę w zakresie określonym w ust. 4.
6. Do zadań Pełnomocnika należy także:
1) opracowywanie oraz opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących zatrudnienia, rehabilitacji oraz warunków
życia osób niepełnosprawnych,
2) opracowywanie projektów programów rządowych dotyczących rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych,
3) ustalanie założeń do rocznych planów rzeczowo-finansowych dotyczących realizacji zadań wynikających z ustawy,
4) inicjowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier utrudniających osobom
niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie,
5) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych.
7. Zadania wynikające z ustawy realizują organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego i
Fundusz.
8. Pełnomocnika powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego.
9. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb kontroli prowadzonej przez organy upoważnione do
kontroli na podstawie ustawy, z wyłączeniem organów sprawujących kontrolę na podstawie odrębnych przepisów oraz wzory
informacji i sprawozdań, o których mowa w ust. 3 pkt 1, a także terminy ich przedstawiania, mając na względzie zapewnienie
prawidłowego przeprowadzania kontroli.
10. Pełnomocnik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Pełnomocnika, które stanowi wyodrębnioną komórkę
organizacyjną w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(143)
Art. 35.
1. Do zadań samorządu województwa realizowanych w ramach ustawy należy:
1)
opracowanie i realizacja wojewódzkich programów dotyczących wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i
przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób
niepełnosprawnych,
(145)
2)
(uchylony),
3) opracowywanie i przedstawianie Pełnomocnikowi informacji o prowadzonej działalności,
4) udzielanie pomocy zakładom pracy chronionej, zgodnie z art. 32a,
(146)
5)
dofinansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U.
z 2003 r. Nr 27, poz. 2016), dotyczących obiektów służących rehabilitacji, w związku z potrzebami osób
niepełnosprawnych, z wyjątkiem rozbiórki tych obiektów,
6) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej,
7) współpraca z organami administracji rządowej oraz powiatami i gminami w realizacji zadań wynikających z ustawy,
8) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych,
9) opiniowanie wniosku o wpis do rejestru, o którym mowa w art. 10d ust. 2.
2. Sejmik województwa w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1.
(147)
3.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, zadania samorządu
województwa, które mogą być dofinansowane ze środków Funduszu oraz warunki i tryb dofinansowywania robót budowlanych,
o których mowa w ust. 1 pkt 5, mając na względzie potrzeby w zakresie realizacji zadań na rzecz osób niepełnosprawnych.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(144)
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Art. 35a. (148) 1. Do zadań powiatu należy:
opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych,
powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie:
a) rehabilitacji społecznej,
b) rehabilitacji zawodowej i zatrudniania,
c) przestrzegania praw osób niepełnosprawnych,
współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowywaniu i realizacji programów, o których
mowa w pkt 1,
udostępnianie na potrzeby Pełnomocnika i samorządu województwa oraz przekazywanie właściwemu wojewodzie
uchwalonych przez radę powiatu programów, o których mowa w pkt 1, oraz rocznej informacji z ich realizacji,
podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności,
opracowywanie i przedstawianie planów zadań i informacji z prowadzonej działalności oraz ich udostępnianie na potrzeby
samorządu województwa,
współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie
rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób,
dofinansowanie:
a) uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych,
b) sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych,
c) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom
niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów,
d) (150) likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami
osób niepełnosprawnych,
(151)
e)
rehabilitacji dzieci i młodzieży,
(149)
(152)
8)
dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej,
9) pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie,
10) kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają specjalistycznego programu szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i
społecznej, do specjalistycznego ośrodka szkoleniowo-rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej,
11) współpraca z organami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów,
12) doradztwo organizacyjno-prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez
osoby niepełnosprawne,
13) współpraca z właściwym terenowo inspektorem pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc pracy osób niepełnosprawnych.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1:
1) w pkt 1 lit. a) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 4, 5, 7 i
8 - są realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie,
2) w pkt 1 lit. b) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 9-13 są realizowane przez powiatowe urzędy pracy.
3. (153) Rada powiatu w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1.
(154)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje zadań, o
których mowa w ust. 1, które mogą być finansowane ze środków Funduszu, uwzględniając w szczególności wymagania, jakie
powinny spełniać podmioty ubiegające się o dofinansowanie tych zadań, a także tryb postępowania i zasady ich
dofinansowania ze środków Funduszu.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
tezy z piśmiennictwa
Art. 35b.
(155)
(skreślony).
(156)
Art. 35c.
1. Zarządy województw i zarządy powiatów przedstawiają Prezesowi Zarządu Funduszu sprawozdania
rzeczowo finansowe o zadaniach zrealizowanych z otrzymanych z Funduszu środków.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o zadaniach zrealizowanych ze środków Funduszu, o których mowa w ust. 1,
uwzględniając w szczególności terminy i sposoby ich przedstawiania oraz wzór tego sprawozdania, a także zasady i sposoby
rozliczeń finansowych samorządu z Funduszem w zakresie wykorzystania środków, w tym zwrotu niewykorzystanych środków.
(157)
(158)
Art. 36.
1.
Zadania w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej mogą być realizowane na zlecenie Funduszu
przez jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe, w tym o charakterze lokalnym.
(159)
1a.
Zadania, o których mowa w ust. 1, mogą być realizowane ze środków Funduszu przez organizacje pozarządowe
również na zlecenie samorządu województwa lub powiatu.
(160)
2.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) rodzaje zadań określonych w ustawie, które mogą być zlecane organizacjom pozarządowym lub jednostkom samorządu
terytorialnego,
(161)
2)
ogólne warunki i tryb zlecania zadań, o których mowa w pkt 1, oraz zasady ustalania i rozliczania dotacji ze środków
Funduszu,
3) tryb dokonywania ocen oraz sprawowania nadzoru i kontroli realizacji zadań zleconych.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Rozdział 8
Szkolenie osób niepełnosprawnych
Art. 37. Szkolenie osób niepełnosprawnych
przekwalifikowania lub podwyższenia kwalifikacji.
odbywa
się
w
formach
pozaszkolnych
w
celu
nauki
zawodu,
Art. 38. 1. (162) Kierownik powiatowego urzędu pracy inicjuje i organizuje szkolenie dla bezrobotnych osób
niepełnosprawnych lub innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, a
zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia
dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej, a w szczególności w razie:
1) braku kwalifikacji zawodowych,
2) konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego zatrudnienia,
3) utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie.
2. (163) Szkoleniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być objęte również osoby niepełnosprawne będące w okresie
wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników.
(164)
Art. 38a.
1. Starosta przekazuje wojewodzie informacje o szkoleniach, zatrudnieniu i osobach niepełnosprawnych, o
których mowa w art. 38.
2. Wojewoda, na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1, przesyła Pełnomocnikowi kwartalne informacje zbiorcze.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory i sposób
przedstawiania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, mając na względzie zapewnienie prawidłowego planowania liczby i
rodzaju szkoleń osób niepełnosprawnych oraz prawidłowego wykorzystania środków na ten cel.
Art. 39. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może odbywać się:
1) w placówkach szkolących,
(165)
2)
w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych, zwanych dalej "specjalistycznymi ośrodkami",
zapewniających warunki realizacji zadań określonych w ust. 3.
(166)
2.
Specjalistyczne ośrodki są tworzone i likwidowane przez marszałka województwa w porozumieniu z
Pełnomocnikiem. Samorząd województwa może zlecać innym podmiotom zadania, o których mowa w ust. 3.
3. Do zadań specjalistycznego ośrodka należy:
1) prowadzenie szkolenia osób, które z powodu niepełnosprawności mają utrudniony lub uniemożliwiony dostęp do
korzystania ze szkolenia w innych placówkach,
2) określanie psychofizycznej sprawności danej osoby w stosunku do wymagań różnych zawodów,
3) określanie, przez zastosowanie odpowiednich testów sprawności i prób praktycznych, uzdolnienia i możliwości rozwoju
zdolności danej osoby,
4) zapewnienie uczestnikom szkolenia zakwaterowania, wyżywienia, pomocy dydaktycznej oraz opieki medycznej i usług
rehabilitacyjnych.
(167)
4.
Koszty utworzenia, działalności oraz realizacji zadań specjalistycznego ośrodka powinny być pokrywane ze
środków Funduszu.
(168)
5.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób tworzenia,
działania i finansowania specjalistycznych ośrodków, a także zlecania zadań, o których mowa w ust. 3, oraz tryb sprawowania
nadzoru nad ich działalnością.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(169)
Art. 40. 1.
Kierownik powiatowego urzędu pracy kieruje osobę niepełnosprawną, o której mowa w art. 38, na
szkolenie:
1) z własnej inicjatywy lub na podstawie orzeczenia właściwego organu,
2) wskazane przez tę osobę, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że szkolenie to zapewni uzyskanie pracy i spełniony jest
przynajmniej jeden z warunków wymienionych w art. 38; koszt tego szkolenia nie może przekroczyć dziesięciokrotnego
przeciętnego wynagrodzenia.
2. Koszty szkolenia obejmują w szczególności:
1) uprzednio uzgodnioną należność przysługującą jednostce szkolącej,
2) koszt ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków,
3) koszt zakwaterowania i wyżywienia w części albo w całości,
4) koszt przejazdu na szkolenie, w tym koszt przejazdu przewodnika lub opiekuna osoby zaliczonej do znacznego stopnia
niepełnosprawności,
5) koszt usług tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub osoby towarzyszącej osobie niepełnosprawnej
ruchowo zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności,
6) koszt niezbędnych badań lekarskich, psychologicznych, diagnostycznych i usług rehabilitacyjnych.
3. Szkolenie trwa nie dłużej niż 36 miesięcy.
(170)
4.
Koszty szkolenia są finansowane ze środków Funduszu.
5. Osoba niepełnosprawna, która nie ukończyła szkolenia z własnej winy, jest obowiązana do zwrotu jego kosztów, chyba
że powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia.
Art. 41. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane także przez pracodawcę.
(171)
2.
Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą
być zrefundowane ze środków Funduszu do wysokości 75%, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego
wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudniane, zgodnie z kierunkiem szkolenia, na innych
stanowiskach pracy przez okres co najmniej 24 miesięcy.
(172)
3.
Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie
zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.
(173)
4.
Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba niepełnosprawna po zakończeniu
szkolenia nie będzie zatrudniana zgodnie z kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniana przez okres krótszy niż 24 miesiące,
pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z odsetkami należnymi od dnia, w którym
pracodawca przestał spełniać warunki określone w ust. 2.
orzeczenia administracji
Art. 41a. (174) 1. Placówki szkolące i specjalistyczne ośrodki oraz pracodawcy przeprowadzający szkolenia przesyłają
samorządowi województwa półroczne informacje o przebiegu szkoleń.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, przekazuje się, na jego wniosek, kierownikowi powiatowego urzędu pracy, który
skierował osobę niepełnosprawną na szkolenie.
Rozdział 9
Krajowa Rada Konsultacyjna do Spraw Osób Niepełnosprawnych
Art. 42. 1. Powołuje się Krajową Radę Konsultacyjną do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwaną dalej "Radą".
2. Rada jest organem doradczym Pełnomocnika stanowiącym forum współdziałania, na rzecz osób niepełnosprawnych,
organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych.
(175)
3.
Do zakresu działania Rady należy przedstawianie Pełnomocnikowi:
1) propozycji przedsięwzięć zmierzających do integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem,
2) propozycji rozwiązań w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych, wynikających z faktu
niepełnosprawności,
3) opinii do:
a) projektu założeń polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) projektów aktów prawnych mających lub mogących mieć wpływ na sytuację osób niepełnosprawnych oraz
sygnalizowanie odpowiednim organom potrzeby wydania lub zmiany przepisów w tym zakresie,
c) sprawozdań z działalności Funduszu,
d) projektów rządowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych oraz informacji o ich realizacji,
e) materiałów przedstawionych przez Pełnomocnika,
4) rocznych informacji o działalności Rady.
Art. 43. 1. Rada składa się z:
1) pięciu przedstawicieli organów administracji rządowej,
(176)
2)
pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego,
3) (177) przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym:
a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców, reprezentatywnej w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca
2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego
(Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych",
b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych,
c) ośmiu przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych.
(178)
1a.
W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się
organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel
tej organizacji wchodzi w skład Rady.
(179)
2.
Członków Rady powołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego na wniosek uprawnionych
organizacji.
(180)
3.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady przed upływem kadencji:
1) na jego wniosek,
2) na wniosek reprezentowanego przez niego organu lub organizacji,
3) na wniosek Pełnomocnika po zasięgnięciu opinii organu lub organizacji, którą członek Rady reprezentuje.
4. Posiedzenia Rady zwoływane są przez jej przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał oraz w każdym czasie na
wniosek Pełnomocnika lub co najmniej 5 członków Rady.
5. Kadencja Rady trwa 4 lata.
Art. 44. (181) 1. Wydatki związane z obsługą Rady i wynagradzaniem jej członków są finansowane ze środków urzędu
obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
2. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach Rady. Za czas
zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu
ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Koszty wynagrodzenia ponoszone przez pracodawcę są refundowane ze
środków urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb
działania Rady, uwzględniając jej organizację oraz wysokość wynagrodzenia członków za udział w posiedzeniach, mając na
względzie zapewnienie sprawnego funkcjonowania Rady.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Art. 44a. (182) 1. Przy marszałkach województw tworzy się wojewódzkie społeczne rady do spraw osób
niepełnosprawnych, zwane dalej "wojewódzkimi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi.
2. Do zakresu działania wojewódzkich rad należy:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do:
a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) opiniowanie projektów wojewódzkich programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych,
3) ocena realizacji programów,
4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez sejmik województwa pod kątem ich skutków dla osób
niepełnosprawnych.
Art. 44b. (183) 1. Przy starostach tworzy się powiatowe społeczne rady do spraw osób niepełnosprawnych, zwane dalej
"powiatowymi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi.
2. Do zakresu działania powiatowych rad należy:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do:
a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) opiniowanie projektów powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych,
3) ocena realizacji programów,
4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez radę powiatu pod kątem ich skutków dla osób
niepełnosprawnych.
Art. 44c. (184) 1. Wojewódzkie rady składają się z 7 osób powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie
województwa organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli wojewody i jednostek samorządu terytorialnego
(powiatów i gmin).
2. Powiatowe rady składają się z 5 osób, powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie danego powiatu
organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego (powiatów i gmin).
3. Członków wojewódzkich rad powołuje i odwołuje marszałek województwa, a członków powiatowych rad - starosta,
spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje i organy, o których mowa odpowiednio w ust. 1 i 2.
4. Rady, o których mowa w ust. 1 i 2, wybierają przewodniczącego spośród swoich członków.
5. Członek rady może zostać odwołany:
1) na swój wniosek,
2) na wniosek organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę,
3) na wniosek marszałka lub starosty, po zasięgnięciu opinii organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę.
6. Kadencja rad trwa 4 lata.
7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, organizację oraz tryb
działania wojewódzkich i powiatowych rad, w tym sposób powoływania i odwoływania członków rad oraz częstotliwość
posiedzeń, mając na względzie zapewnienie właściwego wykonywania zadań przez te rady.
8. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach rady. Za czas
zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu
wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
9. Na wniosek członków rad zamieszkałych poza miejscem obrad rady mogą być finansowane, odpowiednio z budżetu
samorządu województwa i powiatu, koszty ich przejazdów publicznymi środkami komunikacji, na zasadach określonych w
przepisach dotyczących zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej
na obszarze kraju.
Rozdział 10
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Art. 45. (185) 1. Fundusz jest państwowym funduszem celowym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r.
o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014, z późn. zm.).
2. Fundusz posiada osobowość prawną.
3. Fundusz stosuje zasady rachunkowości określone dla podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694).
3a. Przy rozpatrywaniu i rozstrzyganiu spraw przez Fundusz, w zakresie nieuregulowanym w odrębnych przepisach,
stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
4. (186) Nadzór nad Funduszem sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, który na wniosek
Prezesa Zarządu Funduszu, po uzyskaniu pozytywnej opinii Pełnomocnika, zatwierdza statut określający organizację,
szczegółowe zasady i tryb działania Funduszu, w tym jego organów.
Art. 46. Przychodami Funduszu są:
wpłaty pracodawców, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 24 ust. 2 oraz art. 31 ust. 3 pkt 1,
dotacje z budżetu państwa oraz inne dotacje i subwencje,
spadki, zapisy i darowizny,
dobrowolne wpłaty pracodawców,
dochody z oprocentowania pożyczek, dyskonto od zakupionych bonów skarbowych, odsetki od obligacji emitowanych lub
gwarantowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski oraz lokat terminowych,
6) dochody z działalności gospodarczej,
(187)
7)
wpłaty, o których mowa w art. 26 ust. 4 oraz w art. 41 ust. 4, a także spłaty pożyczek, o których mowa w art. 12, wraz
z oprocentowaniem,
8) dywidendy,
8a)(188) odsetki od środków, o których mowa w art. 48 ust. 1,
9) inne wpłaty.
1)
2)
3)
4)
5)
(189)
1. Fundusz otrzymuje dotacje celowe z budżetu państwa:
Art. 46a.
1) na zadanie, o którym mowa w art. 26a - w wysokości zapewniającej jego realizację,
2) na zadanie, o którym mowa w art. 47 ust. 2 - w wysokości 50% utraconych dochodów gmin z tytułu zastosowania
zwolnień ustawowych, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1.
2. Kwoty dotacji, o których mowa w ust. 1, ustala się i rozlicza zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa.
3. Dotacje, o których mowa w ust. 1, są przekazywane na zasadach określonych w odrębnych przepisach przez ministra
właściwego do spraw finansów publicznych, w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonywanie zadania.
Art. 47. 1. (190) Środki Funduszu, w wysokości do 30 % wydatków, przeznacza się na:
1) realizację działań wyrównujących różnice między regionami, w szczególności w jednostkach samorządu terytorialnego, na
terenie których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy bezrobocia w kraju lub nie utworzono warsztatu
terapii zajęciowej albo zakładu aktywności zawodowej,
2) realizację programów wspieranych ze środków pomocowych Unii Europejskiej na rzecz osób niepełnosprawnych
przewidzianych do wdrożenia w danym roku,
3) dofinansowanie zadań wynikających z programów rządowych, w tym ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz
przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych,
4) zadania inne niż wymienione w ustawie:
a) programy zatwierdzone przez Radę Nadzorczą, służące rehabilitacji społecznej i zawodowej, w szczególności
adresowane do osób niepełnosprawnych, w tym dzieci niepełnosprawnych,
b) finansowanie w części lub całości badań, ekspertyz i analiz dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej.
(191)
1a.
W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, Fundusz może udzielać dotacji, pożyczek oraz finansować
odsetki od kredytów udzielonych projektodawcom na realizację programów. Warunki korzystania z tych form pomocy będą
określać umowy zawarte przez Fundusz z realizatorami programów.
(192)
2.
Środki Funduszu przeznacza się również na zrekompensowanie gminom dochodów utraconych na skutek
zastosowania ustawowych zwolnień, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1, w wysokości utraconych dochodów.
(193)
3.
Czasowo wolne środki Funduszu, z wyłączeniem dotacji, o których mowa w art. 46a ust. 1, mogą być lokowane:
1) w bonach skarbowych i obligacjach emitowanych przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski,
2) na lokatach terminowych w Narodowym Banku Polskim i Banku Gospodarstwa Krajowego.
4. Działalność Funduszu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz podatkiem od towarów i usług.
5. Darowizna dokonywana ze środków Funduszu na rzecz osoby niepełnosprawnej w celach wynikających z ustawy nie
podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
6. (194) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Finansów, określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarowania środkami Funduszu w tym sposób umarzania zobowiązań, do których
nie mają zastosowania przepisy odrębne mające na względzie prawidłowe gospodarowanie środkami Funduszu.
(195)
7.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady obliczania i tryb przekazywania gminom dotacji celowej, o której mowa w ust. 2, z
uwzględnieniem wniosków gmin, zawierających dane o rocznych skutkach zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 31
ust. 1 pkt 1, mając na względzie zrekompensowanie gminom utraconych dochodów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
(196)
(197)
Art. 48.
1.
Środki Funduszu są przekazywane przez Prezesa Zarządu tego Funduszu:
1) samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań, na wyodrębniony
rachunek bankowy - według algorytmu,
2) podmiotom realizującym zadania zlecone przez Fundusz lub inne zadania wynikające z ustawy - na podstawie zawartych
z nimi umów.
(198)
1a.
(uchylony).
(199)
2.
Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, algorytm, o którym mowa w ust. 1, a także sposób zasady
ustalania maksymalnych wysokości kwot zobowiązań przypadających do wypłaty na dany rok. Projekt algorytmu podlega
opiniowaniu przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
(200)
3.
Algorytm, o którym mowa w ust. 1, powinien uwzględniać w szczególności liczbę mieszkańców, liczbę osób
niepełnosprawnych i liczbę uczestników funkcjonujących warsztatów terapii zajęciowej w powiecie oraz kwotę przewidzianą w
planie finansowym Funduszu na dany rok na realizację przez samorządy zadań, kwotę zobowiązań finansowanych ze środków
Funduszu z tytułu realizacji umów zawartych do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, dla którego jest obliczana wysokość
środków.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
(201)
Art. 49. 1.
Do wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 31 ust. 3 pkt 1 i art. 33 ust. 4a, 7 i 7a, stosuje się
odpowiednio, z zastrzeżeniem art. 49a i 49b, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137,
poz. 926 i Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062 oraz z 2000 r. Nr 94, poz.
1037 i Nr 116, poz. 1216), zwanej dalej "Ordynacją podatkową", z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej
ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu.
2. (202) Pracodawcy dokonują wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w
którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi Funduszu deklaracje
miesięczne i roczne poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego według wzoru ustalonego, w drodze
rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
(203)
3.
Do egzekucji wpłat, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z
tym że tytuł wykonawczy wystawia Prezes Zarządu Funduszu.
4. (204) Od decyzji Prezesa Zarządu Funduszu dotyczących wpłat, o których mowa w ust. 1, pracodawcy przysługuje
odwołanie do Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
(205)
5.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego i Prezes Zarządu Funduszu mogą wydawać decyzje, o
których mowa w art. 48 lub art. 67 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn.
zm.), z zastrzeżeniem dopełnienia warunku dokonania wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminach określonych decyzją.
(206)
6.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
łączności, może, w drodze rozporządzenia, określić wzór formularza wpłaty gotówkowej oraz polecenia przelewu, mając na
względzie ustalenie tożsamości wpłacającego oraz tytuł zobowiązania.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
Art. 49a. (207) 1. Prezes Zarządu Funduszu ma prawo występowania z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla
nieruchomości dłużnika zalegającego z opłatą z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1.
2. Wystawione przez Prezesa Zarządu Funduszu dokumenty stwierdzające istnienie należności z tytułu wpłat, o których
mowa w art. 49 ust. 1, oraz ich wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność
zobowiązanego. Jeżeli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych
dokumentów do zbioru dokumentów.
(208)
3.
Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane hipoteką przymusową na wszystkich
nieruchomościach dłużnika. Podstawą ustanowienia hipoteki jest doręczona decyzja określająca wysokość należności z tytułu
wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1.
(209)
4.
Do hipoteki, o której mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące hipoteki
przymusowej.
Art. 49b. (210) 1. Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane ustawowym prawem
zastawu na ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika.
2. Do zastawu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące zastawów
skarbowych.
3. Zastaw, o którym mowa w ust. 1, wpisuje się do rejestru zastawów skarbowych prowadzonego na podstawie art. 43
Ordynacji podatkowej.
4. Wypis z rejestru zastawów, o którym mowa w art. 46 § 1 Ordynacji podatkowej, wydawany jest na wniosek Prezesa
Zarządu Funduszu nieodpłatnie.
(211)
Art. 49c.
Fundusz jest uprawniony do nieodpłatnego korzystania z danych zgromadzonych:
1) w Krajowej Ewidencji Podatników,
2) w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON) prowadzonym przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego,
3) przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
4) w Centralnej Bazie RCIPESEL.
(212)
Art. 49d.
1. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany składać Pełnomocnikowi półroczne informacje o
pracodawcach zwolnionych z wpłat na Fundusz lub zobowiązanych do tych wpłat, w terminach:
1) do dnia 15 sierpnia - za pierwsze półrocze,
2) do dnia 15 lutego - za drugie półrocze roku poprzedniego.
2. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany udzielać, na wniosek Pełnomocnika, informacji o pracodawcach
obowiązanych do składania informacji, o których mowa w art. 21 ust. 2f, lub deklaracji, o których mowa w art. 49 ust. 2, w
zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia wniosku.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory informacji, o których
mowa w ust. 1, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie prawidłowego przepływu informacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Art. 50. 1. Organami Funduszu są Rada Nadzorcza i Zarząd.
2. Rada Nadzorcza składa się z:
1) Prezesa Rady Nadzorczej, którym jest Pełnomocnik,
1a)
2)
(213)
przedstawiciela ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym:
a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych,
b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych,
c) dwóch przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych.
(215)
2a.
W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się
organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel
tej organizacji wchodzi w skład Rady.
(216)
3.
Członków Rady Nadzorczej powołuje na wniosek Pełnomocnika, a w przypadku przedstawicieli, o których mowa w
ust. 2 pkt 2, na wniosek uprawnionych organizacji, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
(217)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady Nadzorczej przed upływem
kadencji:
1) na jego wniosek,
2) (218) na wniosek reprezentowanego podmiotu,
3) (219) na wniosek Pełnomocnika, zaopiniowany przez reprezentowany podmiot.
5. Kadencja Rady Nadzorczej trwa 2 lata.
6. Do zadań Rady Nadzorczej należy w szczególności:
1) zatwierdzanie planów działalności i projektu planu finansowego Funduszu,
(220)
2)
opiniowanie kryteriów wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków Funduszu, zgodnie z kierunkowymi
założeniami polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, określonymi przez
Pełnomocnika,
3) zatwierdzanie wniosków Zarządu w sprawach zaciągania przez Fundusz pożyczek,
(221)
4)
(uchylony),
5) (222) opiniowanie wniosków w sprawie powołania i odwołania każdego z zastępców Prezesa Zarządu,
6) dokonywanie kontroli i oceny działalności Zarządu,
7) zatwierdzanie rocznych sprawozdań Funduszu,
(223)
8)
składanie Ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, w terminie do dnia 15 marca każdego roku,
sprawozdań z działalności Funduszu.
7. Obsługę Rady Nadzorczej sprawuje Biuro Funduszu.
(224)
8.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i
tryb powoływania oraz odwoływania członków Rady Nadzorczej, a także szczegółowe zasady działania Rady Nadzorczej i
szkolenia jej członków oraz wysokość ich wynagrodzenia za udział w posiedzeniach Rady.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(214)
(225)
Art. 51. 1.
W skład Zarządu Funduszu wchodzą Prezes Zarządu Funduszu, zwany dalej "Prezesem", i jego dwaj
zastępcy. Prezesa wyłonionego w drodze konkursu powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego. Kadencja Prezesa trwa 5 lat, licząc od dnia powołania. Prezes pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy.
(226)
1a.
W skład komisji konkursowej, o której mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. o przeprowadzaniu konkursów na
stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów
państwowych funduszy celowych (Dz. U. Nr 163, poz. 1362), wchodzi przedstawiciel Rady Nadzorczej.
(227)
2.
Zastępców Prezesa, na wniosek Prezesa zaopiniowany przez Radę Nadzorczą, powołuje i odwołuje Minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
3. Do zadań Zarządu należy w szczególności:
1) opracowywanie projektów planów działalności Funduszu i projektu planu finansowego,
2) dokonywanie wyboru przedsięwzięć do finansowania ze środków Funduszu,
3) gospodarowanie środkami Funduszu,
4) opracowywanie szczegółowych zasad finansowania realizacji zadań, o których mowa w ustawie,
5) podejmowanie decyzji w sprawie odraczania terminu spłat i umarzania pożyczek,
6) sprawowanie kontroli nad wykorzystaniem środków Funduszu przekazywanych na realizację zadań określonych ustawą,
(228)
7)
(skreślony),
(229)
8)
(skreślony),
9) współpraca z organizacjami pozarządowymi,
10) składanie Radzie Nadzorczej sprawozdań z działalności Funduszu.
(230)
3a.
Zarząd Funduszu uzgadnia z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego projekty planów działalności
Funduszu i projekt planu finansowego, o których mowa w ust. 3 pkt 1, w trybie określonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 r. o
zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz. U. Nr 48, poz. 550).
(231)
3b.
Zadania Zarządu, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 4, nie dotyczą środków, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1.
(232)
3c.
Zarząd Funduszu może żądać niezwłocznego zwrotu całości lub części środków do Funduszu lub zawiesić
wypłatę dalszych kwot, jeżeli w ciągu roku budżetowego, w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6, stwierdzi
nieprawidłowości polegające na wykorzystaniu przekazanych środków z Funduszu niezgodnie z ich przeznaczeniem.
(233)
3d.
Do oceny prawidłowości wykorzystania środków Funduszu stosuje się przepisy o finansach publicznych.
3e. (234) Zarząd Funduszu może dokonać podziału środków nieprzekazanych lub zwróconych, o których mowa w ust. 3c,
po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Nadzorczej Funduszu i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
(235)
3f.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i zasady
sprawowania przez Fundusz kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6.
4. Zarząd udostępnia Radzie Nadzorczej, na jej żądanie, dokumenty i materiały dotyczące działalności Funduszu.
5. Obsługę Zarządu sprawuje Biuro Funduszu.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Art. 52. 1. Zarząd Funduszu może tworzyć i znosić oddziały Funduszu oraz określa zakres i obszar ich działania.
2. Dyrektora oddziału powołuje i odwołuje Prezes Zarządu.
Art. 53. 1. Prezes Zarządu reprezentuje Fundusz na zewnątrz.
2. Prezes może powoływać pełnomocników Zarządu, ustalając granice ich umocowania.
3. Do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych Funduszu są upoważnieni:
1) Prezes lub każdy z jego zastępców samodzielnie,
2) dwaj pełnomocnicy działający łącznie.
4. Prezes wykonuje za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników Funduszu.
(236)
Art. 53a.
1. Nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w biurze Funduszu jest otwarty i
konkurencyjny.
2. Ogłoszenie o naborze zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września
2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565), oraz w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony
nabór.
Art. 53b. (237) Informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią informację publiczną w zakresie objętym
wymaganiami określonymi w ogłoszeniu o naborze.
(238)
Art. 53c.
Termin do składania dokumentów, określony w ogłoszeniu o naborze, nie może być krótszy niż 14 dni od
dnia opublikowania tego ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 53d. (239) 1. Po upływie terminu do składania dokumentów określonego w ogłoszeniu o naborze niezwłocznie
upowszechnia się listę kandydatów, którzy spełniają wymagania formalne określone w ogłoszeniu o naborze, przez
umieszczenie jej w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony nabór, a także przez
opublikowanie jej w Biuletynie Informacji Publicznej.
2. Lista, o której mowa w ust. 1, zawiera imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu
przepisów Kodeksu cywilnego.
Art. 53e. (240) 1. Sporządza się protokół przeprowadzonego naboru kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska
pracy w Funduszu.
2. Protokół zawiera w szczególności:
1) określenie stanowiska pracy, na które był prowadzony nabór, liczbę kandydatów oraz imiona, nazwiska i adresy nie więcej
niż 5 najlepszych kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich wymagań określonych w
ogłoszeniu o naborze,
2) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru,
3) uzasadnienie dokonanego wyboru.
(241)
Art. 53f.
1. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w terminie 14 dni od dnia zatrudnienia wybranego
kandydata albo zakończenia naboru, w przypadku gdy w jego wyniku nie doszło do zatrudnienia żadnego kandydata.
2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:
1) nazwę i adres urzędu,
2) określenie stanowiska pracy,
3) imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego,
4) uzasadnienie dokonanego wyboru kandydata albo uzasadnienie niezatrudnienia żadnego kandydata.
3. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w Biuletynie Informacji Publicznej i w miejscu powszechnie dostępnym w
jednostce organizacyjnej, w której był prowadzony nabór.
Art. 53g. (242) Jeżeli stosunek pracy osoby wyłonionej w drodze naboru ustał w ciągu 3 miesięcy od dnia nawiązania
stosunku pracy, można zatrudnić na tym samym stanowisku kolejną osobę spośród najlepszych kandydatów wymienionych w
protokole tego naboru. Przepisy art. 53f stosuje się odpowiednio.
Art. 54. Ze środków Funduszu pokrywane są:
1) koszty jego działalności,
(243)
2)
(uchylony),
3) (244) koszty obsługi zadań realizowanych przez samorządy powiatowe i wojewódzkie w wysokości faktycznie poniesionej,
nie więcej niż 2,5% środków wykorzystanych na realizację zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1.
Art. 55.
(245)
(uchylony).
(246)
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego składa Radzie Ministrów corocznie informację o
Art. 56.
działalności Funduszu.
Rozdział 11
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Art. 57. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 i
Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 126, poz. 626, z 1995 r. Nr
5, poz. 25 i Nr 133, poz. 654, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 87, poz. 395, Nr 137, poz. 638, Nr 147, poz. 686 i Nr 156, poz. 776
oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 30, poz. 164, Nr 71, poz. 449, Nr 85, poz. 538, Nr 96, poz. 592 i Nr 121, poz. 770) wprowadza
się następujące zmiany:
1) w art. 21 w ust. 1 w pkt 35 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje
się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,";
2) w art. 23 w ust. 1 pkt 29 otrzymuje brzmienie:
"29)
wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776);
3) w art. 38 w ust. 2 po wyrazach "zakładami pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakładami aktywności zawodowej".
Art. 58. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 i
Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 1, poz. 2, Nr 43, poz. 163, Nr 80, poz. 368, Nr 87, poz. 406, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr
123, poz. 602 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 86, poz. 433, Nr 96, poz. 478, Nr 133, poz. 654 i Nr 142, poz. 704, z
1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 34, poz. 146, Nr 90, poz. 405, Nr 137, poz. 639 i Nr 147, poz. 686 oraz z 1997 r. Nr 9, poz. 44, Nr
28, poz. 153, Nr 79, poz. 484, Nr 96, poz. 592, Nr 107, poz. 685, Nr 118, poz. 754 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 16 w ust. 1 pkt 36 otrzymuje brzmienie:
"36)
wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776)";
2) w art. 17 w ust. 1 w pkt 10 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje
się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,".
Art. 59. W ustawie z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz.
50, Nr 28, poz. 127 i Nr 129, poz. 599, z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r. Nr 44, poz. 231, Nr 142, poz. 702 i 703, z 1996 r. Nr
137, poz. 640 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 722) po art. 14 dodaje się art. 14a w brzmieniu:
"Art. 14a. 1.
Zwalnia się prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej od wpłat do
urzędu skarbowego należności w zakresie działalności tego zakładu, z tytułu podatku od towarów i
usług, stanowiącej różnicę między podatkiem należnym a naliczonym, w rozumieniu art. 19 ust. 1 i 2,
z zastrzeżeniem ust. 3.
2.
Przez prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej rozumie się podmiot
spełniający warunki określone w art. 28 i 29 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776).
3.
Jeżeli kwota zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, jest wyższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby
osób niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej lub zakładzie aktywności
zawodowej w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz trzykrotności najniższego
wynagrodzenia, różnica podlega przekazaniu na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych, o którym mowa w ustawie wymienionej w ust. 2, w terminach przewidzianych dla
rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług.
4.
Przez najniższe wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, rozumie się najniższe wynagrodzenie
pracowników ogłoszone przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie Kodeksu pracy. Do wyliczeń przyjmuje się
najniższe wynagrodzenie obowiązujące w kwartale poprzedzającym miesiąc obliczeniowy.
5.
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania:
1)
w przypadku gdy prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej nie
przekazał różnicy, o której mowa w ust. 3, na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych,
2)
w stosunku do tej części różnicy między podatkiem należnym a naliczonym, która odpowiada
kwocie sankcji określonych w art. 27 ust. 5, 6 i 8,
3)
do kwot podatku, o których mowa w art. 28 i art. 29 ust. 2 i art. 33,
4)
w przypadku gdy organ podatkowy określił obrót prowadzonego zakładu pracy chronionej lub
zakładu aktywności zawodowej na podstawie art. 17 ust. 1.
6.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym."
Art. 60. W ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
(Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 87, poz. 435, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i z 1997 r. Nr 28, poz. 153) w art. 17 w ust. 3 po
wyrazach "zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej".
Art. 61. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz.
128, Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz. 255, Nr 63, poz. 403, Nr 93, poz. 569, Nr 107, poz. 692 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 5 w ust. 1 w pkt 9 wyrazy "o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami
"o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych";
2) w art. 54 po wyrazach "Zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej".
Art. 62. 1. Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami
niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło
mocy.
2. Orzeczenie o zaliczeniu do:
1) I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
2) II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3) III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
3. Osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym
że:
1) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2) pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Art. 63. Osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 62, które przed dniem wejścia w życie ustawy nabyły prawo do
świadczeń lub ulg na podstawie odrębnych przepisów, zachowują dotychczasowe uprawnienia.
orzeczenia sądów
Art. 64.
(247)
(skreślony).
Art. 65.
(248)
(skreślony).
Art. 66. W sprawach nie unormowanych przepisami ustawy stosuje się Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks
cywilny oraz Kodeks pracy.
orzeczenia sądów
Art. 67. Sprawy, które zostały wszczęte, a nie zakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, podlegają rozpoznaniu
według przepisów tej ustawy.
Art. 68. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie dłużej jednak niż przez okres 12
miesięcy od dnia jej wejścia w życie, zachowują moc dotychczasowe przepisy wykonawcze, jeżeli nie są sprzeczne z ustawą.
(249)
Art. 68a.
W 1998 roku:
1) obniżenie wpłat, o którym mowa w art. 22, oraz ulga w podatku dochodowym, o której mowa w art. 24 ust. 1, przysługują
zakładowi pracy, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób
niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11,
poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r.
Nr 123, poz. 776),
2) składka na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1, dotyczy osób
niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, zatrudnionych przez
pracodawcę zatrudniającego mniej niż 50 pracowników, bez przeliczania na pełny wymiar zatrudnienia,
3) z wpłat, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, zwolnione są państwowe i gminne jednostki
organizacyjne będące jednostkami, zakładami budżetowymi lub gospodarstwami pomocniczymi,
4) wpłaty, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, są przychodami Funduszu i mają do nich zastosowanie
przepisy art. 49.
(250)
Art. 68b.
W 2004 r. i 2005 r. zadanie, o którym mowa w art. 26a, może zostać sfinansowane ze środków Funduszu,
poza dotacją celową z budżetu państwa, do wysokości 45 % środków zapewniających jego realizację.
Art. 68c. (251) 1. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów:
1) działalności, w tym wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu terapii zajęciowej, wynosi:
a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów,
b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów,
c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów;
2) tworzenia warsztatu terapii zajęciowej wynosi w 2005 r. i latach następnych - 70 % tych kosztów.
2. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów:
1) działania zakładów aktywności zawodowej wynosi:
a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów,
b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów,
c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów,
2) utworzenia zakładów aktywności zawodowej wynosi:
a) w 2007 r. - 85 % tych kosztów,
b) w 2008 r. - 75 % tych kosztów,
c) w 2009 r. i w latach następnych - 65 % tych kosztów.
Art. 69. Traci moc ustawa z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U.
Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r.
Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577 oraz z 1996 r. Nr 100, poz. 461), z tym że:
1) art. 4 obowiązuje do dnia 31 grudnia 1998 r.,
2) art. 19 obowiązuje do dnia 30 czerwca 1998 r.
Art. 70. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., z tym że:
1) art. 6 ust. 7 wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 września 1997 r.,
2) art. 21 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.
3) art. 31 ust. 1 pkt 2 oraz art. 59 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
________
1)
Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r.
ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z
02.12.2000).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez
Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej - wydanie specjalne.(252
Gabriela Hadyk
PORADNIK
PRACODAWCY
OSOBY
NIEPEŁNOSPRAWNEJ
© Wszystkie prawa zastrzeżone
Redakcja, skład, korekta: Gabriela Hadyk
Druk: PPHU DRUKPOL s.j.
ul. Kochanowskiego 27
42-600 Tarnowskie Góry
Szanowny Pracodawco!
Oddajemy w Twoje ręce poradnik, który w praktyczny sposób wyjaśnia zagadnienia
związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, w tym uprawnienia i obowiązki
pracodawców i pracowników niepełnosprawnych, wpłatami na PFRON, zasadami
dofinansowania zwrotu kosztów dla pracodawców, zakładami pracy chronionej i
aktywnością zawodową, oraz wykaz przydatnych adresów i ustaw.
Piszemy tez o niepełnosprawnych w Unii Europejskiej.
Poradnik ten powstał, aby pomóc przełamać Twoje bariery, które ograniczają osoby
niepełnosprawne w dostępie do pracy, równości w wynagradzaniu, w określaniu
zdolności i kompetencji, w promowaniu i szkoleniach.
Chodzi także o równość w zakresie uznawania kwalifikacji, doświadczenia i
możliwości rozwoju niepełnosprawnych. Osiągniecie takiej równości jest wyzwaniem
dla nas wszystkich. Zapraszamy do lektury.
„Być pelnosprawnym to tak naprawdę żadna (nasza) zasługa, to dar, który każdemu z nas, o każdym
czasie może być odebrany. Pozwólmy więc niepełnosprawnym i członkom ich rodzin, w jak najbardziej
naturalny sposób, włączyć się w nasze życie. Chcielibyśmy dać im pewność, że jesteśmy jednością."
Richard von Weizeckek
.
Prawdziwą niezależność można osiągnąć wyłącznie poprzez rozwijanie umiejętności
niezbędnych do konkurowania z innymi. Rozwijanie umiejętności związanych z pracą należy
do naszych obowiązków
Paulo Coelho na forum niepełnosprawnych
Dlaczego warto zatrudnić osobę niepełnosprawną?
Kiedy niepełnosprawny człowiek zwróci się do Ciebie z podaniem o pracę, albo któryś
z Twoich pracowników zaczyna mieć kłopoty ze zdrowiem, możesz pomyśleć: „Tylko
tego mi brakowało”. Możesz uznać, że najlepiej byłoby zatrudnić kogoś
pełnosprawnego, a tracącego zdrowie pracownika wysłać na rentę. Takie podejście jest
błędne. Warto zatrzymać się na chwilę i przyjrzeć uważnie własnym reakcjom. Za parę
lat tym człowiekiem po drugiej stronie biurka możesz być Ty sam lub ktoś z Twoich
bliskich. Prawa człowieka i pojęcie równych szans dla wszystkich powinny być nam
bliskie w każdej sytuacji. Niepełnosprawni tak samo jak wszyscy ludzie chcą
pracować i aktywnie brać udział we wszystkim, co dostępne jest pełnosprawnym.
Niepełnosprawność ogranicza aktywność zawodową, jednak nie z winy tego, że ktoś
jest mniej czy więcej niepełnosprawny. Ograniczają ją ludzie, którzy traktują potrzeby
takich osób bardzo powierzchownie. Bo przecież niepełnosprawność niesie ze sobą
wiele problemów, ale też wiele niebezpiecznych przekonań.Jednym z nich jest
przekonanie o tym, że niepełnosprawni nie mogą (czy nie powinni) pracować.
Dlaczego tak jest, choć wiemy jak bardzo chcą pracować, by być samodzielnym i
niezależnym? Tej niezależności nie gwarantują przecież renty inwalidzkie; zresztą
wielu nie ma nawet żadnych świadczeń i żyje tylko dzięki pomocy rodziny lub opieki
społecznej.
Taką sytuację można zmienić, bowiem niepełnosprawność nie jest chorobą. Wielu z
nich może i powinno pracować. Wszak pod warunkiem, że wpierw będą wiedzieli co
chcą robić i pod warunkiem, że znajdą pracę.
W Polsce pracuje tylko co szósta osoba niepełnosprawna, tymczasem w "starej" Unii
Europejskiej pracuje co drugi niepełnosprawny. Fakt, że bardzo mało osób
niepełnosprawnych pracuje zawodowo, znajduje swoje potwierdzenie także w
sektorze pozarządowym. W 2004 r. tylko co trzecia organizacja społeczna
zatrudniała płatny personel, a tylko 1,6% wszystkich organizacji zatrudniało
niepełnosprawnych, korzystając z dofinansowania. Czy tak musi być?
Praca jest dla wielu Polaków dobrem trudno dostępnym. Można więc powiedzieć, że
poświęcanie większej uwagi kilku lub jednej grupie, która ma problemy z wejściem na
otwarty rynek pracy jest niesprawiedliwe, bo działa na niekorzyść innych, też
mających trudności z podjęciem i utrzymaniem zatrudnienia. Zresztą na rynek pracy
ma także wpływ sytuacja ekonomiczna w kraju i duże bezrobocie, które na pewno nie
ułatwia wchodzenia na ten rynek grupom społecznie słabszym.
I nie chodzi przy tym o to, że każdy niepełnosprawny musi osiągnąć sukces
zawodowy. Chodzi o stworzenie możliwości prowadzenia normalnego życia – patrząc
z punktu widzenia niepełnosprawnych, i normalnego, czyli pełnoprawnego, w pełni
odpowiedzialnego za siebie, wolnego obywatela wolnego kraju – patrząc z punktu
widzenia państwa. Bogatych – w porównaniu np. z nami – krajów Unii nie stać na
„wyrzucanie” pieniędzy w bezzwrotną – a więc nieefektywną – pomoc socjalną. Stąd
różne programy i metody, których efektem ma być uaktywnienie niepełnosprawnych.
Niepełnosprawni ciągle są postrzegani jako osoby mało kompetentne, słabo
wykształcone. Może i Ty boisz się zatrudniania takich osób, myśląc, że sobie nie
poradzą z tym, czy innym zadaniem. Ale przecież nie ma żadnej różnicy między
osobą siedzącą przy biurku na krześle, a korzystającą przy tym biurku z własnego
wózka! Poza tym, być może, boisz się zatrudnić osoby niepełnosprawne, bo wiesz,
że nie mogą one pracować dłużej niż siedem godzin, mają więcej przerw w pracy i
urlopu? Jednak pracodawca na tym nie traci, bo ma możliwość refundacji.
Być może obawiasz się, że pracownika niepełnosprawnego trzeba traktować tak
samo jak osobę sprawną, że trzeba im zlecać odpowiedzialne zadania nie znając
możliwości ich egzekwowania i wykonania? Jednak jest wiele prac, które nawet przy
tych ograniczeniach formalnych, mogą wykonywać niepełnosprawni, tym bardziej, że
miejsce pracy można zaadaptować, koszty czego pokryje PFRON. Np. niewidomi
doskonale sobie radzą w pracy z komputerem, jeśli ten zaopatrzy się w syntezator
mowy. W każdym człowieku tkwią jakieś zdolności i umiejętności. Tylko trzeba je
umieć znaleźć i rozwinąć...
Osoby niepełnosprawne nie stanowią jednorodnej grupy. Mogą być
niepełnosprawne pod względem fizycznym, sensorycznym, intelektualnym lub
psychicznym. Mogą być niepełnosprawne od urodzenia lub też mogły nabyć
niepełnosprawność w dzieciństwie, we wczesnej młodości lub w późniejszych latach,
w okresie nauki lub w trakcie zatrudnienia. Ich niepełnosprawność może nieznacznie
wpływać na zdolność do pracy i uczestnictwo w życiu społecznym lub może mieć
poważny wpływ, wymagając znacznego wsparcia i pomocy.
Na całym świecie osoby niepełnosprawne uczestniczą i wnoszą swój wkład do
światowego rynku pracy na wszystkich szczeblach. Jednak wiele osób
niepełnosprawnych, które chcą pracować, wciąż nie ma takich możliwości z powodu
różnorodnych barier.
A przecież coraz bardziej staje się oczywiste, że osoby takie
nie tylko mogą wnosić cenny wkład do gospodarki krajowej, ale że
ich zatrudnienie obniża również koszty świadczeń z tytułu niepełnosprawności i może
zmniejszyć ubóstwo. Za zatrudnianiem osób niepełnosprawnych przemawiają
ewidentne korzyści, ponieważ osoby te są często wykwalifikowane do wykonywania
określonej pracy. Pracodawcy mogą również zyskiwać poprzez zwiększanie liczby
użytecznych pracowników zatrudniając w dalszym ciągu tych, którzy stali się
niepełnosprawni w trakcie zatrudnienia, z uwagi na ich cenne umiejętności zdobyte
podczas pracy i szkolenia związanego z wykonywaną pracą.
Jakie obecnie preferuje się sposoby zatrudnienia osób
niepełnosprawnych?
Zgodnie z tendencjami, szczególnie od czasu wejścia naszego kraju do Unii
Europejskiej, coraz bardziej podkreśla się, że osoba niepełnosprawna powinna mieć
szansę podjęcia pracy na rynku otwartym. Oczywiście zatrudnienie chronione też
powinno istnieć, ale nie powinno to być miejsce docelowe dla wszystkich osób
niepełnosprawnych. Także tzw. praca wspomagana (polegająca m.in. na tym, że
przeszkolony doradca/trener pomaga indywidualnie, na każdym etapie, osobie
niepełnosprawnej w podjęciu pracy) nie zastąpi powrotu niepełnosprawnych na
otwarty rynek.
Praca na otwartym rynku jest najlepszą formą pracy dla każdego pracownika - jest w
stanie dać mu atrakcyjniejsze warunki zatrudnienia (wyższe zarobki, większy wybór
stanowisk pracy, miejsce jej wykonywania, możliwość awansu), pełną integrację z
całym społeczeństwem, bogatsze kontakty, większą satysfakcję zawodową kraju.
Dla państwa wspieranie tego typu zatrudnienia jest tańsze, a przede wszystkim
efektywniejsze – każdy zainwestowany w ten sposób „grosz” (czy też eurocent)
przynosi dużo lepsze i większe efekty. Jeśli więc czasem myślisz o zatrudnieniu
osoby niepełnosprawnej, ale boisz się tę myśl wprowadzić w czyn, nie obawiaj się.
Dla pracodawcy to możliwość kształtowania społeczności pracowników, zwiększenie
zatrudnienia przy pomocy finansowej z zewnątrz, a także budowanie społecznego
wizerunku firmy.
A więc zanim kogoś skreślisz z listy potencjalnych pracowników, upewnij się czy nie
warto by się nad zatrudnieniem takiego kogoś zastanowić, sprawdzić aktualne jego
możliwości, zważyć potencjalne korzyści dla własnej firmy, dla siebie samego. Takie
kontakty mogą poszerzyć własne horyzonty w sposób i w kierunku zupełnie przez
Ciebie nieprzewidywanym.. Może, jeśli nie będzie to ze szkodą dla firmy - warto pomóc
komuś, komu jest relatywnie trudniej zdobyć zatrudnienie, aniżeli osobie
pełnosprawnej. Oczywiście interes firmy jest najważniejszy, ale czy musi on ucierpieć
wskutek zatrudnienia kogoś, kto jest sprawny inaczej?
W ażne jest jedynie, by przy próbie zatrudnienia osoby niepełnosprawnej być
wobec niej i siebie uczciwym: nie zatrudniaj z litości - to się nie sprawdzi. Zatrudniaj,
jeśli jesteś przekonany, że będziesz potrafił wyegzekwować wypełnienie przez
pracownika należących doń obowiązków. Tak też musisz stawiać sprawę przy
zatrudnieniu: nowy pracownik musi wiedzieć, że pracodawca zamierza zatrudnić
konkretnego pracownika. Uczciwe postawienie sprawy będzie przede wszystkim
działać mobilizująco na zatrudnianego, a jeśli nie, to przynajmniej Ty jako pracodawca
będziesz mógł bez owijania w bawełnę powiedzieć pracownikowi: „Umawialiśmy się na
uczciwą pracę za uczciwe pieniądze. Na pana miejsce czeka ktoś inny. Do widzenia.”
Od niepełnosprawnego należy wymagać dokładnie tyle samo, co od
pełnosprawnego pracownika, tyle samo w nim zwalczać i tyle samo tolerować.
Zatrudnienie niepełnosprawnych jest także sposobem na oszczędzanie
Często Przedsiębiorcy nie wiedzą, że dzięki zatrudnieniu niepełnosprawnych można
zaoszczędzić.
. Pracodawcy bowiem nie wiedzą, jakie mogą dostać wsparcie finansowe z
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Podobnie
postępują przedstawiciele firm zagranicznych.
Gdy w firmie niepełnosprawni stanowią mniej niż 6 proc. załogi, do PFRON trzeba
odprowadzać kwotę będącą iloczynem 940 zł i liczby pracowników brakujących do
owych 6 proc. Duże firmy płacą zatem nawet kilka milionów zł.
Tymczasem przedsiębiorstwa mogą liczyć na rozmaite formy dotacji, np.
dofinansowanie wynagrodzeń czy przystosowanie stanowisk pracy i likwidację barier
architektonicznych, o czym dokładniej przeczytasz w rozdziale poświęconym
dofinansowaniu.
.
„Przykłady prac, które mogą wykonywać niepełnosprawni:
PRACE DLA OSOBY NIESŁYSZĄCEJ:
Związane z plastyką (grafiką), tutaj wiele możliwości stwarzają techniki komputerowe:
- kreślarz
- projektant stron internetowych, emblematów, loga firmy, ubrań, kreator mody,
dekorator wnętrz, projektant mebli, przedmiotów użytkowych (wzornictwo
przemysłowe),
-malarz artystyczny własnych obrazów czy graffiti, reprodukcji, ilustrator książek czy
kartek okolicznościowych (a te ręcznie wykonane są obecnie w cenie), malarz ozdób
przedmiotów codziennego użytku lub pamiątek
- fotografik,
Inne:
- fotomodel(ka), tancerka, jeśli po drganiach wyczuwa rytm muzyki,
- operator kamery,
- pracownik biurowy,
- kucharz,
- nauczyciel (instruktor) innych osób z wadą słuchu
Osoba, która słabo, bądź wcale nie słyszy lecz opanuje gramatykę, może być
recenzentem, dziennikarzem przygotowującym teksty czy szatę graficzną, a jeśli
osiągnie w gramatyce mistrzostwo (dzięki pracy, dobrym sprzętom, albo, jeśli straci
słuch dość późno) może być nawet korektorem,
Jeśli, mimo wady słuchu, będzie w stanie komunikować się z klientem lub, jeśli
asystent, współpracownik jej w tym pomoże, osoba, która nie słyszy, może być:
- fryzjerem,
- kosmetyczką (w tym np. wizażystą )
- krawcem,
- sprzedawcą,
- osobą obsługującą ksero czy inne punkty usługowe, np. oprawiania prac,
dorabiania kluczy, itp.
- kelnerem,
- kierowcą,
- listonoszem...
Jeśli będzie ekspertem w swoim fachu (osłabienie słuchu, może utrudniać
studiowanie, lecz niekoniecznie je uniemożliwić, a coraz to nowocześniejsze sprzęty,
będą to ułatwiać, choć jeszcze cena sprawia, że są one dość trudno dostępne),
może być np:
- analitykiem finansowym,
- inżynierem,
- architektem
- chemikiem,
- programistą komputerowym,
- instruktorem sportu, itp.
Prostsze zawody:
- krawiec odzieży hurtowej,
- kaletnik,
- kucharz,
- stolarz,
- tapicer,
- blacharz,
- tynkarz,
- piekarz,
- zegarmistrz,
- malarz,
- konserwator sprzętów
- pracownik stojący przy taśmie produkcyjnej,
- magazynier,
- tragarz itp.
PRACE DLA OSOBY NIEWIDOMEJ LUB SŁABOWIDZĄCEJ
- masażysta
- osoby testująca smaki i zapachy potraw, napoi czy zapachy kosmetyków,
- osoba testująca bezpieczeństwo czy funkcjonalność różnych sprzętów (zwłaszcza
zabawek),
- osoba identyfikująca ludzi po ich głosie (praca np. w policji),
- muzyk, krytyk muzyczny czy nauczyciel muzyki,
- realizator dźwięku,
- pracownik radia przygotowujący program i dźwięk, redaktor programowy.
Istniejące już i dość rozpowszechnione w Polsce (dzięki Programowi PFRON
"Komputer dla Homera") narzędzia i programy komputerowe, głośno czytające strony
internetowe (za pomocą tzw. syntezatora mowy) umożliwiają czytanie
czarnodrukowych książek i czasopism, pracę na komputerze komputerze tym samym
prace w zawodzie:
- pisarza,
- dziennikarza - tj. osoby, która przygotowuje różne teksty dla prasy,
- krytyka literackiego (recenzenta),
- matematyka (wykresy można wytłoczyć), eksperta od chemii, fizyki teoretycznej, itp.
- tłumacza,
- nauczyciela, także języków obcych
- administratora komputerowej bazy danych,
- telemarketera,
- telefonisty (jeśli baza danych jest komputerowa, a nie na papierze),
- osoby wykonującej proste prace produkcyjne lub chałupnicze,
- nauczyciela niewidomych i ociemniałych...
PRACE DLA OSOBY PORUSZAJĄCEJ SIĘ NA WÓZKU:
Jeśli ograniczenie sprawności nóg nie jest połączone z ograniczeniem sprawności
kończyn górnych, to osoba z tego typu niepełnosprawnością może wykonywać
prawie wszystkie zawody, prócz pracy na wysokościach, na stojąco, czy pracy
w ruchu :
- prawnika,
- architekta,
- ekonomisty,
- nauczyciela (potrzebna przesuwana niska tablica),
- tłumacza,
- konsultanta w biurze obsługi klienta
- zegarmistrza,
- krawca,
- jubilera itd.,
- instruktora dla osób niepełnosprawnych, jeśli ma prawo jazdy (można obsługiwać
przystosowany samochód wyłącznie rękoma lub tylko nogami, choć wymaga to
precyzji i refleksu), może być też kierowcą dostawcą, przedstawicielem handlowym
(zwłaszcza, lecz nie tylko, sprzętu rehabilitacyjnego).
- telemarketera,
Ograniczenia ruchu także w kończynach górnych (zależnie od ich stopnia) mogą
ograniczać zrobienie prawa jazdy czy prac wymagających precyzji, np. jubilera czy
architekta, ale zwykle pozostaje wiele innych możliwości, np. operatora baz danych,
prawnika.
PRACE DLA OSOBY Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ:
Wierzę, że każda osoba ma jakiś indywidualny talent, który może i powinna
wykorzystać (różne są przecież rodzaje i stopnie ograniczeń, np.
- ktoś świetnie naprawia rowery czy radia,
- Inna osoba ma talent plastyczny,
- ktoś doskonale radzi sobie jako grafik komputerowy,
Większość osób mogłaby pracować w takich zawodach, jak:
- pomocnik piekarza,
- pomocnik murarza,
- pomocnik magazyniera,
- pomocnik stolarza, itp.
Jeśli ktoś potrafi czytać, liczyć i ma dobrą orientację w przestrzeni, mógłby być:
- listonoszem,
- asystentem osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową.”
TELEPRACA, czyli praca świadczona zdalnie przy wykorzystaniu nowoczesnych
usług telekomunikacyjnych. Stanowiska pracy mogące przybrać charakter telepracy
i potencjalnie interesujące dla niepełnosprawnych, to m.in. :tłumacze, graficy,
ilustratorzy, informatycy, programiści, wprowadzanie danych, księgowi (biura
rachunkowe).
Przemiany społeczne i rozwój techniki, z pewnością będą otwierać nowe możliwości i
potrzeby rynku, które można także kreować i tym wymogą sprostają Ci, którzy będą
do tego przygotowani” opracowała Magdalena Maternicka
Jak widać niemal każda osoba niepełnosprawna może wykonywać jakąś pracę.
Dlaczego jednak tak niewielu niepełnosprawnych znajduje ją? Czy są złymi
pracownikami? Czy ktoś w ogóle sprawdza ich umiejętności i kompetencje? A moźe
z góry zakłada się, że osoba niepełnosprawna to niesprawny i nieefektywny
pracownik? I jaki wpływ na aktywność zawodową inwalidów mają przepisy dotyczące
rehabilitacji zawodowej oraz kształt systemu rentowego?
Na pewno każde z wymienionych wyżej zagadnień ma jakiś wpływ na bardzo niską
aktywność zawodową osób niepełnosprawnych w Polsce. W indywidualnych
przypadkach, w określonych miejscach czy też w konkretnych branżach, powodów
tych może być więcej, niektóre będą w różnym stopniu dominowały nad innymi. Być
może właśnie Twoja firma zechce wesprzeć któregoś z niepełnosprawnych w jego
rozwoju zawodowym, co mogłoby zaowocować obustronnymi korzyściami, a w
konsekwencji także zdobyciem przez Twoją firmę ambitnego i lojalnego pracownika.
Bo przecież, jak każda osoba bezrobotna, także niepełnosprawny na pewno jest
wysoko zmotywowany do tego, aby pracę otrzymać, nierzadko ma wysokie
kwalifikacje lub przynajmniej tyle samo, co każda inna osoba motywacji, by konkretne
umiejętności posiąść (np. po przyuczeniu do zawodu). Obawa o niższą
produktywność też może być niesłuszna, ponieważ, co oczywiste, ograniczenie
wydajności w jednej dziedzinie (np. przenoszenie ciężarów, pakowanie przesyłek)
nie oznacza ograniczenia w każdej innej (np. praca na komputerze, praca polegająca
na telefonicznej obsłudze klienta).
Decydującym czynnikiem powodzenia w pracy są przecież zdolności danego
pracownika, niezależnie od tego, czy ktoś jest niepełnosprawny, czy też nie. W
selekcji opartej na zdolnościach unika się problemów związanych z preferencyjnym
traktowaniem jakiejś grupy pracowników. W pierwszym rzędzie, nacisk położony na
umiejętności jednostki umożliwia zwiększenie możliwości rozwoju jej potencjału oraz
sprzyja jej akceptacji i integracji w środowisku pracy. Ponadto, tylko polityka
rekrutacji oparta na umiejętnościach może poprawić konkurencyjność
przedsiębiorstwa i jego zdolność do tworzenia miejsc pracy.
Dziwi więc znikoma ilość ofert dla niepełnosprawnych informatyków czy na
stanowiska w bankach. Tam przecież nie jest potrzebna sprawność fizyczna. Ale
część winy leży też po stronie samych zainteresowanych. Niepełnosprawni boją się
szukać pracy, niewielu z nich decyduje się na studia, a to obniża ich szanse. Często
paraliżują ich obawy przed wyjściem na zewnątrz, podjęciem aktywności zawodowej.
Przyjmują postawę wyuczonej bezradności i oczekiwania na wsparcie z zewnątrz.
Kolejna bariera w zdobyciu zatrudnienia to niewiedza. Aby niepełnosprawni mogli
aktywnie szukać pracy muszą przejść szkolenia aktywizacji zawodowej. Wielu
inwalidów należy najpierw poinformować, wytłumaczyć, rozwiać ich obawy.
Niepełnosprawni mogą przecież w aktywny sposób uczestniczyć w życiu. Podjęcie
pracy jest szansą na dodatkowy dochód, samorealizację, poszerzanie kontaktów
nawet dla osób z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Poza tym
praca dla rencistów już sama w sobie jest tak ważna społecznie, że zastąpić może
wiele kosztownych terapii
Jeszcze raz należy podkreślić, że osoba niepełnosprawna może wydajnie pracować
i nie jest przeszkodą formalną w jej zatrudnieniu to, że posiada ona orzeczoną
niepełnosprawność (niezdolność do pracy). Na przykład wiele osób myśli, że skoro
ktoś w orzeczeniu ZUS ma wpis "niezdolny do pracy", to nie wolno go zatrudnić.
Tymczasem taka osoba może pracować, jeśli zgodzi się na to lekarz medycyny
pracy. Niepełnosprawność tej osoby powoduje jedynie to, że pracodawca musi
zapewnić jej odpowiednie warunki pracy.
Unia Europejska a niepełnosprawni
Polityka dotycząca osób niepełnosprawnych jest zależna od poszczególnych państw
członkowskich, jednak od chwili podpisania Traktatu amsterdamskiego w 1999 roku,
na mocy którego wprowadzono zapis o zwalczaniu dyskryminacji z powodu
niepełnosprawności, nabrała jednolitego charakteru. Zakaz dyskryminacji dotyczy:
warunków dostępu do zatrudnienia, dostępu do wszystkich typów i poziomów
szkolenia zawodowego, warunków zatrudnienia, w tym wynagrodzeń i zwolnień,
członkostwa w organizacjach zawodowych. Dyskryminacja pośrednia dotyczy
sytuacji, kryteriów lub działań, które mimo, że są neutralne, stawiają osobę
niepełnosprawną w pozycji gorszej od innych. Pracodawca jest zobowiązany do
podjęcia działań w celu usunięcia skutków takich sytuacji.
Powołano też do życia Europejskie Forum Niepełnosprawności (EDF) – europejską
organizację utworzoną na mocy prawa belgijskiego, z sekretariatem w Brukseli.
Reprezentuje ona osoby niepełnosprawne (i ich rodziny, jeśli same siebie nie mogą
reprezentować) z krajów UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Misją i celem
EDF jest promowanie praw człowieka - obywatelskich, socjalnych i ekonomicznych
praw osób niepełnosprawnych, a także działanie na rzecz wyrównywania szans we
wszystkich instytucjach europejskich, zgodnie z zasadami antydyskryminacyjnymi.
EDF pełni więc rolę konsultacyjno-doradczą w polityce UE, nie zastępuje jednak
organizacji osób niepełnosprawnych w reprezentowaniu interesów ich członków, lecz
wspomaga je na szczeblu europejskim, zrzeszając głównie krajowe rady osób
niepełnosprawnych oraz europejskie organizacje pozarządowe, które są
reprezentowane co najmniej w dwóch trzecich państw UE i EOG oraz gwarantują
najmniej 51-procentowy udział organizacji osób niepełnosprawnych (lub rodziców
osób niepełnosprawnych) w swoich władzach.
Polityka wobec niepełnosprawności prowadzona przez poszczególne kraje
Unii przez wiele lat była inspirowana przede wszystkim działaniami dwóch organizacji
międzynarodowych: Rady Europy i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na ich
osiągnięciach opiera się także Unia Europejska, tworząc obecną strategię działań na
rzecz osób z niepełnosprawnością.
20 grudnia 1993 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło
"Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych", które są
traktowane jak normy zwyczajowe prawa międzynarodowego i są podstawą
tworzenia nowego prawodawstwa oraz inspiracją dla programów działania na rzecz
osób z niepełnosprawnością w wielu krajach, w tym w krajach członkowskich Unii
Europejskiej.
Walka z dyskryminacją to przede wszystkim:
- budowanie otwartego społeczeństwa i poprawa dostępu do szeroko rozumianego
otoczenia.
- przeciwdziałanie społecznej marginalizacji.
Działania podejmowane są we wszystkich ważnych sferach życia: zatrudnieniu,
edukacji, zabezpieczeniu socjalnym, mieszkalnictwie, dostępie do dóbr, usług,
informacji itp.
W Unii Europejskiej nie istnieje jednolita definicja niepełnosprawności – każdy kraj
ma nie tylko własną politykę, ale też inaczej – już z definicji – podchodzi do
niepełnosprawności, a zatem i do osób niepełnosprawnych. Każdy kraj stara się też
wybrać taką politykę, jaka najbardziej odpowiada jego uwarunkowaniom i
możliwościom.
Zazwyczaj stosuje się dwie strategie zmierzające do integracji osób
niepełnosprawnych: pierwsza polega na ingerencji państwa w rynek pracy – odgórnie
ustalany jest procent osób, jaki powinny stanowić osoby niepełnosprawne wśród
ogółu pracowników (Austria, Belgia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia,
Luksemburg, Niemcy, Włochy) – są to tzw. systemy kwotowe; druga stosuje jako
naczelną zasadę prawo do pracy i niedyskryminowanie osób niepełnosprawnych
(Dania, Finlandia, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania). Jak wynika z obserwacji ,
państwa w których obowiązuje system kwotowy, stosują mieszankę obu strategii,
przyjmując tylko różne proporcje obu systemów. Natomiast we wszystkich krajach
wdrażane są jednocześnie różnorodne programy mające na celu przeciwdziałanie
dyskryminacji i daje się dostrzec, że tam, gdzie zastosowano metody, w których
dyskryminacja jest zwalczana na wielu płaszczyznach jednocześnie, osiągnięto
najlepsze wyniki. W efekcie w krajach „starej Unii” aktywnych zawodowo osób
niepełnosprawnych jest 40%, podczas gdy my ciągle nie możemy przekroczyć 17%.
Oczywiście, że i tam sytuacja daleka jest od ideału. Wielkim problemem we
wszystkich krajach Unii jest gwałtowne starzenie się społeczeństwa, obecnie tylko
60% ludności w wieku produkcyjnym pracuje zawodowo. Jednocześnie rośnie
zapotrzebowanie na usługi medyczne i opiekę, a to powoduje, że system świadczeń
społecznych staje się stopniowo – i niestety w dość szybkim tempie – niewydolny.
Jednocześnie „stara” Europa, staje się niekonkurencyjna wobec prężnych krajów o
niskiej stopie bezrobocia, takich jak Stany Zjednoczone, czy Japonia, a globalizacja,
nowe technologie – zwłaszcza informatyczne – zmiana form zatrudnienia (np. praca
przez Internet) zmieniają systemy norm, wartości i dialogu społecznego, a w tym
również stosunki pracy. Szacuje się, że załamanie systemów emerytalnych – jeśli nie
nastąpi zmiana w kierunkach wyrównania proporcji pomiędzy liczbą zatrudnionych –
płacących m.in. podatki i składki emerytalne – a liczbą świadczeniobiorców) – może
nastąpić już za kilka lat!
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej otwiera nowe szanse i realne możliwości dla
poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w naszym kraju. Państwa tworzące UE –
obok USA – są bowiem znacznie bardziej niż Polska zaawansowane w tworzeniu
rozwiązań, służących wspieraniu samodzielności i aktywności, a zarazem
przeciwdziałających marginalizacji i wykluczeniu społecznemu,
Niestety przepisy związane z pomocą na zatrudnienie osób niepełnosprawnych są
dość skomplikowane, dlatego postanowiliśmy jasno przedstawić ich podstawowe
zasady. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości pracodawcy powinni kontaktować się
z oddziałem PFRON
Niepełnosprawny pracownik - co pracodawca wiedzieć powinien
Definicja niepełnosprawności
Za osoby niepełnosprawne uważa się te, których stan fizyczny, psychiczny lub
umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza albo uniemożliwia wypełnianie ról
społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy. Prawa osób
niepełnosprawnych oraz prawa i obowiązki ich pracodawców uzależnione są od
stopnia lub rodzaju niepełnosprawności tych osób, potwierdzonym odpowiednim
orzeczeniem.
Orzecznictwo dla celów rentowych i pozarentowych
Podstawa prawna: Ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Orzeczenie „o stopniu niepełnosprawności” jest wydawane przez Powiatowy Zespół
ds.Orzekania o Niepełnosprawności. Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
znaczny, umiarkowany i lekki. Posiadanie takiego orzeczenia pozwala korzystać
ze wszystkich uprawnień osób niepełnosprawnych, oprócz prawa do renty.
Orzeczenie takie może uzyskać również osoba, która nie ukończyła 16 lat.
Uprawnienia osoby niepełnosprawnej, to np. możliwość uczestniczenia w terapii
zajęciowej, możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia i podleganie
przywilejom pracowniczym osób niepełnosprawnych, możliwość korzystania ze
szkoleń (w tym specjalistycznych), ulgi komunikacyjne, podatkowe, zwolnienie z opłat
radiowo-telewizyjnych, możliwość korzystania z pomocy społecznej, prawo do zasiłku
pielęgnacyjnego, do karty parkingowej.
Orzecznictwo dla celów rentowych
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
- całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, traktowane jest na
równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o
umiarkowanym stopniu niepełnosprawnośc
- częściowej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o
lekkim stopniu niepełnosprawności.
Osoba niepełnosprawna o znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu
niepełnosprawności może być zatrudniona na wolnym rynku pracy, nawet jeśli
pracodawca nie zapewnia warunków pracy chronionej.
Jedynym warunkiem jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o
przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
W nowoczesnym przedsiębiorstwie zarządzanie zróżnicowaną kadrą (osoby zdrowe
i osoby niepełnosprawne) jest coraz ważniejszym czynnikiem mającym wpływ na
usprawnienie efektywności, produktywności i ogólnego rozwoju organizacji. Jeśli
podejmiesz decyzję o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, oprócz wzmocnienia
reputacji i lojalności wewnątrz i na zewnątrz firmy przez pryzmat pracodawcy
otwartego dla osób niepełnosprawnych, będziesz w stanie: wykorzystać potencjalne
talenty osób niepełnosprawnych, stworzyć lub zdobyć nowe rynki, usprawnić
działalność operacyjną, obniżyć koszty, zwiększyć wydajność produkcyjną.
Jak i gdzie znaleźć dobrego pracownika?:
Pracownika z orzeczoną grupą inwalidzką znajdziesz zamieszczając własną ofertę
lub przeglądając ogłoszenia zamieszczone w: urzędach pracy, biurach pośrednictwa
pracy, biurach i klubach pracy, biurach karier, targach i giełdach pracy,
ogłoszeniach prasowych, gospodarczych informacjach prasowych, internecie,
klubach pracy, innych instytucjach aktywnego wspierania i poszukiwania pracy.
Przydatne adresy to:
Polska Organizacja Pracodawców
Osób Niepełnosprawnych
ul. Żelazna 64, 00-871 Warszawa
tel. (22) 850 19 68, (22) 850 19 70
www.popon.pl
mail: [email protected]
Biuro Karier Osób Niepełnosprawnych
ul. Narbutta 49/51 Warszawa
tel: (022) 848 98 91
www.biurokarier.idn.org.pl
Centrum Informacyjne
dla Osób Niepełnosprawnych
ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa
tel.: (022) 22 831 85 82, 831 01 39
www.niepelnosprawni.info
mail: [email protected]
Centrum Karier Osób Niepełnosprawnych
Fundacji Na Rzecz Transportowych
Usług Specjalistycznych
Dla Niepełnosprawnych - TUS
ul. J. P. Woronicza 29A, 02 - 640 Warszawa
www.tus.org.pl
Zatrudnienie następuje na takich samych zasadach jak w przypadku zatrudnienia
osoby pełnosprawnej: wybierając pracownika weź pod uwagę doświadczenie
zawodowe i kwalifikacje. Niepełnosprawny korzysta jedynie z przywilejów
wynikających z ogólnych przepisów dotyczących osób niepełnosprawnych;
pracownik niepełnosprawny ma w pracy takie same obowiązki jak pracownik
pełnosprawny
Osobą niepełnosprawna może pracować pod warunkiem, że zostanie dopuszczona
do pracy przez lekarza medycyny pracy, a praca na danym stanowisku jest zgodna
ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu lekarza orzecznika lub orzeczeniu o stopniu
niepełnosprawności. Bez stosownego zaświadczenia lekarza medycyny pracy o
dopuszczeniu pracownika do pracy na danym stanowisku, nie masz prawa zatrudnić
danej osoby.
Sytuację osób niepełnosprawnych w stosunkach pracy, tak jak wszystkich innych
pracowników, regulują przepisy prawa pracy, przede wszystkim Kodeksu pracy.
Niezależnie od tego obowiązują przepisy szczególne, które przyznają osobom
niepełnosprawnym określone uprawnienia
Rekrutacja pracownika
Dobrze przeprowadzony proces rekrutacyjny zakończony wybraniem tego
odpowiedniego człowieka jest bardzo istotny - dobrzy współpracownicy to przecież
podstawa sukcesu każdego przedsiębiorstwa i każdej organizacji
Zanim sprecyzujesz swoje wymagania co do kandydatów na określone stanowiska:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Upewnij się, czy wnioski o pracę i inne firmowe formularze nie zawierają pytań
związanych z niepełnosprawnością i czy są przygotowane w formie dostępnej
dla wszystkich osób niepełnosprawnych.
Zastanów się nad sformułowaniem na piśmie opisów poszczególnych stanowisk
pracy, określających podstawowe obowiązki związane z wykony-wanymi na nich
zadaniami.
Upewnij się, czy wymagania dotyczące badań lekarskich są zgodne z
aktualnymi przepisami dotyczącymi zatrudniania osób niepełnosprawnych.
Rozluźnij się w czasie rozmowy i ułatw to samo kandydatowi.
Zapewnij kandydatowi niezbędną adaptację stanowiska pracy umożli-wiającą
konkurowanie o to stanowisko z innymi osobami.
Traktuj osobę niepełnosprawną tak samo, jak traktowałbyś każdego innego
kandydata czy pracownika - z godnością i szacunkiem.
Wiedz, że wśród osób chronionych przez prawo są chorzy na AIDS, choroby
nowotworowe, osoby po wypadkach, z uszkodzeniem mózgu, upośle-dzone
umysłowo, niesłyszące, niewidome oraz mające trudności z uczeniem się.
Przez dostępność należy rozumieć nie tylko łatwość dotarcia dzięki
właściwemu środowisku fizycznemu, ale także na przykład - dostępność
formularzy dla osób z uszkodzeniem wzroku czy ograniczonymi
możliwościami intelektualnymi lub nawet dostępność instalacji
alarmowych/dźwiękowych dla osób niesłyszących.
Stwórz system prowadzenia i ochrony poufnych danych medycznych.
Przeszkól przełożonych w zakresie dokonywania odpowiednich zmian.
Przed rozmową kwalifikacyjną powinieneś przygotować zestaw pytań, które chcesz
postawić kandydatowi. Zwiększy to efektywność przebiegu rozmowy. Staraj się
jednak nie trzymać się niewolniczo przygotowanego zestawu. Pytania powinny być
zadawane w sposób naturalny i wynikać z prowadzonej rozmowy
Rekrutacja na różne stanowiska oznacza różne zestawy pytań. Podobnie część
pytań pasuje lepiej do jednych firm, a do innych mniej. Są pytania, które można zdać
wyłącznie kobietom oraz takie, które kieruje się tylko do mężczyzn. Pytania stawiane
osobie młodej będą inne niż te skierowane do osoby starszej.
Podczas spotkania z kandydatami pamiętaj o zakazie naruszania praw o
równouprawnieniu wszystkich ludzi. Nie zadawaj pytań, które automatycznie stawiają
na przykład mężczyzn, niepełnosprawnych, muzułmanów czy biseksualistów w
gorszym świetle. Jeśli zapytasz o wyznanie czy orientację seksualną, musisz mieć ku
temu powód, a poza tym musisz zadać to samo pytanie wszystkim kandydatom.
Nie zadawaj pytań, które niczemu nie służą. Mimo że zatrudniasz osobę
niepełnosprawną, pytania o sprawność fizyczną czy umysłową są uzasadnione tylko
wtedy, jeśli są umotywowane wymogami danego stanowiska lub względami
bezpieczeństwa. Pytania o częstotliwość zachorowań są w większości przypadków
nieuzasadnione. Pytania o stan cywilny, orientację seksualną, o ilość dzieci czy
zamiary powiększenia rodziny są zawsze nieuzasadnione. Przykłady pytań:
Co pan(i) wie o naszej firmie?
Jak wyobraża sobie pan(i) pracę w naszej firmie na tym stanowisku?
Dlaczego chciałby(-aby) panfi) pracować w naszej firmie/na tym stanowisku?
Dlaczego chce pan(i) zmienić pracę?
Jakie ma pan(j) doświadczenie w tego typu pracy?
Proszę opisać sytuacje, w których się pan(i) stresuje.
Jakie jest pana(i) największe osiągnięcie?
Jakie są pana(i) mocne, a jakie słabe strony?
Proszę opisać trudny problem, z którym się pan(i) ostatnio spotkał (-ła) w pracy. Jak
udało się go rozwiązać?
Proszę podać przykład osoby, którą pan(i) podziwia. Dlaczego?
Z jakim szefem najlepiej się panu(i) pracuje?
Jak się panu(i) pracuje w stresie, pod presją czasu? Proszę podać przykłady.
Co chce pan(i) robić za 5 lat?
Umowa o pracę
Zatrudniłeś już pracownika, czas na podpisanie umowy.
.
Za pracownika, w rozumieniu Ustawy z dn. 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych, uważa się osobę:
pozostającą w stosunku pracy,
wykonującą pracę na podstawie umowy :
- agencyjnej,
- zlecenia,
- umowy o dzieło,
- innej umowy o świadczenie usług (do której, zgodnie z Kodeksem cywilnym,
stosuje się przepisy dotyczące zlecenia).
1. Rodzaje umów (umowa o pracę, zlecenia, o dzieło)
Podstawą świadczenia pracy i wykonywania usług przez rencistów może być umowa
o pracę, ale stosuje się też inne umowy cywilnoprawne, jak umowa zlecenia, czy
umowa o dzieło. Dają one dużo większą swobodę w kształtowaniu stosunku
prawnego wiążącego strony, nie narzucając przy tym minimalnych gwarancji, jakie
istnieją na gruncie prawa pracy. Ponadto świadczący pracę na podstawie tych umów
nie mają takich uprawnień jak zatrudnieni na umowę o pracę. Strony umów
cywilnoprawnych decydują o takich kwestiach, jak: wysokość wynagrodzenia, czy
czas pracy, zupełnie samodzielnie.
Oczywiście istotny wpływ na wybór podstawy zatrudnienia mają związane z nią
zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, wpływające w znaczący sposób na
koszty zatrudnienia. Pracodawca będący płatnikiem składek, składki te opłaca, w
całości lub części, z własnych środków. Pod tym względem najdroższą formą
zatrudnienia jest umowa o pracę.
1.1.
Umowa o pracę
Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę zapewnia pracownikowi najpełniejszą
ochronę i uprawnienia przewidziane w Kodeksie Pracy. Na podstawie tego rodzaju
umowy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na
rzecz pracodawcy za wynagrodzeniem. Pracuje pod jego kierownictwem oraz w
miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Umowa o pracę musi określać
strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy i wymaga
zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.
Umowę o pracę zawiera się na czas:
- nieokreślony,
- określony Każda z powyższych umów może być poprzedzona umową o pracę na
okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy.
Umowa o pracę z rencistą
Osoby z ustalonym prawem do pobierania świadczenia rentowego, podejmujące
zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, podlegają obowiązkowym
ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu,
zdrowotnemu.
Ponieważ zawarcie umowy o pracę wiąże się z przejęciem przez pracodawcę
zobowiązań wynikających z ubezpieczeniem pracownika i prowadzeniem jego
dokumentacji ubezpieczeniowej, to coraz częściej wybiera on inne umowy
cywilnoprawne (umowy zlecenia, o dzieło, agencyjną czy chałupniczą). Należy
jednak mieć na uwadze przepis Kodeksu pracy stanowiący, że nie jest dopuszczalne
zastąpienie umowy o pracę inną umową cywilnoprawną, czyli zawarcie umowy o
innej nazwie, ale w rzeczywistości mającą wszystkie cechy umowy o pracę.
1.2.
Umowa zlecenia
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do
dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawcy).
Zlecenie jest umową starannego działania, gdyż zleceniobiorca ma obowiązek
dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu czynności zleconych, nie
odpowiada jednak za końcowy rezultat.
W odróżnieniu od umowy o pracę w umowie zlecenia nie ma między stronami
stosunku podporządkowania, a więc zleceniobiorca wykonuje pracę samodzielnie i
nie podlega poleceniom zleceniodawcy. Ponadto w umowie zlecenia chodzi o
dokonanie konkretnej usługi, a nie o ogólne pozostawanie w dyspozycji pracodawcy.
Od umowy o dzieło, umowę zlecenia różni wynik starań - rezultatem tej pierwszej
musi być konkretny i obiektywnie sprawdzalny rezultat, podczas gdy w zleceniu liczy
się samo podjecie starannego działania i dokonanie w tym celu określonych
czynności.
Umowa zlecenia z rencistą
W zależności od tego, czy rencista uzyskuje dochody wyłącznie z wykonywania
zlecenia, czy też jest równocześnie pracownikiem innego podmiotu niż
zleceniodawca, można mieć do czynienia z dwoma sytuacjami.
Gdy umowa zlecenia jest jedyną podstawą zatrudnienia to rencista podlega:
obowiązkowo:
- ubezpieczeniom rentowym,
- ubezpieczeniu zdrowotnemu,
- ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli praca wykonywana jest w siedzibie lub
miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę,
- dobrowolnie - ubezpieczeniu chorobowemu.
Jeżeli oprócz umowy zlecenia emeryt/rencista jest równocześnie pracownikiem
innego podmiotu to podlega:
- obowiązkowo - ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu umowy zlecenia.
- dobrowolnie - ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy zlecenia.
Powyższe zasady stosuje się także do umów agencyjnych oraz do umów o
świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy
dotyczące zlecenia.
Ubezpieczony jest emeryt lub rencista, który nie jest zatrudniony na podstawie
umowy o pracę, a wykonuje pracę na podstawie kilku umów zlecenia u różnych
zleceniodawców. Taki zleceniobiorca podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu
emerytalnemu i rentowym tylko z tytułu jednej z umów zlecenia, choć może
oczywiście dobrowolnie zostać objęty (na swój wniosek) ubezpieczeniami
emerytalnym i rentowymi z tytułu pozostałych umów. Zleceniobiorca zazwyczaj jest
objęty ubezpieczeniem z tytułu umowy zawartej najwcześniej, ale może też zmienić
umowę, z tytułu której będzie podlegał ubezpieczeniom obowiązkowo. Jeśli wygaśnie
pierwsza z umów zlecenia (lub ta dająca tytuł do ubezpieczenia), to kolejna staje się
podstawą obowiązkowych ubezpieczeń.
1.3. Umowa o dzieło
Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania
oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Stronami umowy są
zamawiający oraz przyjmujący zamówienie (czyli ten, którego staranie ma
doprowadzić do powstania dzieła) - nie istnieje między nimi żaden stosunek
podporządkowania, czy zależności. Wykonanie dzieła może polegać na jego
stworzeniu lub przetworzeniu - w obu przypadkach ma powstać coś nowego, nie
istniejącego dotychczas. Dzieło to np. namalowany na podstawie takiej umowy
obraz, wybudowany dom, uszyte ubranie,dzieło naukowe, raport, opinia, ale też np.
remont budynku. Może mieć postać materialną lub niematerialną (organizacja
koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy). Musi ono mieć charakter
zindywidualizowany, czyli odpowiadać osobistym wymaganiom, czy potrzebom
zamawiającego, gdyż w innym wypadku mógłby on po prostu kupić dany produkt bez
konieczności zawierania umowy o dzieło.
Rezultatem umowy o dzieło jest zawsze konkretny i sprawdzalny rezultat - powstanie
dzieła. To właśnie odróżnia tę umowę od zlecenia, które wymaga jedynie podjęcia
starannego działania.
Umowa o dzieło z rencistą
Zatrudniając rencistów na podstawie umowy o dzieło pracodawca ponosi najniższe
koszty, gdyż są to jedynie koszty wynagrodzenia pracownika. Umowa o dzieło nie
stanowi bowiem podstawy ani obowiązkowego, ani dobrowolnego ubezpieczenia w
ramach ubezpieczeń społecznych czy zdrowotnych. Umowa o dzieło jest więc
najkorzystniejszą dla pracodawcy (pod względem finansowym) z przedstawionych
powyżej form zatrudnienia.
Rozwiązanie umowy o prace
Umowa o pracę rozwiązuje się:
- na mocy porozumienia stron,
- przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia
(rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia
(rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),
- z upływem czasu, na który była zawarta,
- z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego
upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.
Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez
wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie.
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas
nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być
wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu
bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi
prawie odwołania do sądu pracy.
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a
także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie
upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez
wypowiedzenia.
Uprawnienia Pracownicze
Nowelizacja Kodeksu pracy umocniła od 2004 r. nakaz szeroko rozumianej
niedyskryminacji i równego traktowania w zatrudnieniu. Cały rozdział IIa zatytułowany "Równe traktowanie w zatrudnieniu", odnosi się także do osób
niepełnosprawnych. Dzięki temu uzyskali oni m.in. prawo do odszkodowania w razie
naruszenia przez pracodawcę gwarancji z art. 183a-183c (artykuły te opisują m.in. co
należy rozumieć przez dyskryminację i jak ma postępować pracodawca, by jej
uniknąć).
Czas i warunki pracy
Osoby niepełnosprawne posiadają szczególne uprawnienia pracownicze, co wynika
m.in. z konieczności ochrony ich zdrowia i ułatwienia im uzyskania i utrzymania
odpowiedniego zatrudnienia na otwartym rynku pracy.
Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach
nadliczbowych.
Ograniczeń dotyczących czasu pracy, godzin nadliczbowych i pracy w porze nocnej
nie stosuje się w drodze wyjątku do:
- osób zatrudnionych przy pilnowaniu,
- osób, które uzyskały na to zgodę lekarza przeprowadzającego badania
profilaktyczne pracowników lub lekarza sprawującego nad nimi opiekę. O zgodę taką
występuje sam zatrudniony, natomiast koszty badań ponosi pracodawca
(wprowadzenie takiego trybu postępowania, w którym o zgodę występuje
niepełnosprawny, służy wyeliminowaniu ewentualnych nacisków ze strony
pracodawcy).
Jednak liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 4 godzin na dobę i 150
godzin w roku kalendarzowym.
Osoby niepełnosprawne pracują, zależnie od stwierdzonego stopnia
niepełnosprawności, w następującym wymiarze czasu pracy:
- 40 godzin tygodniowo i nie więcej niż 8 godzin na dobę w przypadku osób
zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności,
- 35 godzin tygodniowo i nie więcej niż 7 godzin na dobę w przypadku osób
zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Regulacje zawarte w ustawie o rehabilitacji mają charakter szczególny w stosunku
do tych z Kodeksu pracy. Zatem każda ogólna reguła Kodeksu może być
zmodyfikowana przez szczególną regułę ustawową dotyczącą tylko
niepełnosprawnych, i tak np. niepełnosprawni nie mają obowiązku "odpracowywania"
dni wolnych udzielonych w związku z przypadaniem po dniu świątecznym, gdyż
przekroczyliby w ten sposób przewidziany dla nich w ustawie wymiar czasu pracy
(40/35 godzin tygodniowo).
Opisany powyżej wymiar czasu pracy obowiązuje od dnia następnego po
przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności.
Przerwy w pracy
Każdej osobie niepełnosprawnej, niezależnie od stopnia niepełnosprawności i od
przerw wynikających z Kodeksu pracy i innych ustaw, przysługuje prawo do
dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Od
samego pracownika zależy, na który cel wykorzysta przerwę i jak ją sobie
zorganizuje.
Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Przerwa nie może być
dzielona, ale można połączyć ją z przerwą wynikającą z przepisów Kodeksu pracy
(15 minut). W tym przypadku, zsumowana przerwa w pracy wyniesie 30 minut.
Wynagrodzenie
Mimo innych norm czasu pracy pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje takie
samo wynagrodzenie wypłacane w stałej miesięcznej wysokości jak innym
pracownikom na podobnym stanowisku. Krótszy czas pracy nie powoduje więc
obniżenia wysokości wynagrodzenia.
Jeśli pracownik uzyskał orzeczenie o niepełnosprawności w czasie trwania stosunku
pracy to nie powinno to wpłynąć na wysokość jego wynagrodzenia (jeżeli może
kontynuować pracę na swoim dotychczasowym stanowisku), a tylko spowodować
odpowiednie podwyższenie godzinowych stawek wynagrodzenia zasadniczego w
stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do nowego.
Dodatkowy urlop
Przysługuje w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do
pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku od
chwili zaliczenia do jednego z powyższych stopni niepełnosprawności.
Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do:
- urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych,
- urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba, że jego wymiar
jest niższy niż 10 dni roboczych - wtedy zamiast tego urlopu przysługuje urlop
przewidziany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej.
Przyznawanie oraz tryb wykorzystania dodatkowego urlopu wypoczynkowego i
wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w przypadku niewykorzystania tego urlopu, wobec
braku odrębnych unormowań, odbywa się na zasadach ogólnych, czyli tak jak w
przypadku "zwykłego" urlopu wypoczynkowego. Urlopy można łączyć. Nie trzeba też
wykorzystywać całego urlopu dodatkowego na raz.
Prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
Zwolnienie od pracy można otrzymać w celu:
- wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a
także uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te
nie mogą być wykonane poza godzinami pracy,
- uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, w wymiarze do 21 dni roboczych, nie
częściej niż raz w roku. Pracodawca udziela zwolnienia na uczestnictwo w turnusie
na podstawie wniosku lekarza opiekującego się niepełnosprawnym.
Łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy nie
może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
WAŻNE: Wymienione powyżej uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych mogą powodować
dodatkowe koszty po stronie zatrudniających takie osoby przedsiębiorców. Aby je zrekompensować
wprowadzono w ustawie o rehabilitacji pewne ulgi i zwolnienia, uregulowane szczegółowo w
rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 18 maja 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania
pomocy przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne (Dz. U. z 2004 r., Nr 114, poz. 1194
z późn. zm.). Więcej na ten temat w części 5 - "Warunki udzielania pomocy pracodawcom
zatrudniającym osoby niepełnosprawne”.
Opisane uprawnienia i obowiązki dotyczą pracowników zatrudnionych na podstawie
umowy o pracę. Oprócz tego istnieją inne, elastyczne formy zatrudnienia, dogodne
zarówno dla pracodawcy jak i pracownika, np.: praca tymczasowa, praca w
niepełnym wymiarze (umowa zlecenia, umowa o dzieło) lub telepraca.
Ile można dorobić do renty?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wydanym komunikacie poinformował, że od 1
grudnia 2005 zmieniła się kwota przychodu dla emerytów i rencistów, powyżej której
zostanie częściowo lub całkowicie wstrzymana wypłata świadczeń. Wynosi ona
3051,50 zł. Świadczenia te będą natomiast obniżane, jeśli ich przychód przekroczy
1643,10 zł. Kwoty te odpowiadają odpowiednio 130 proc. i 70 proc. przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2005 r.
ZUS ogłosił też tzw. kwoty graniczne przychodu dla tych osób za cały 2005 r.
Wynoszą one 36 797,40 zł i 19 814,50 zł. Od tego dnia zwiększyła się też kwota
przychodu, powyżej której będzie zawieszana (wstrzymywana) wypłata emerytur i
rent, wypłacanych wcześniejszym emerytom lub rencistom. Jednocześnie uległa
zmianie kwota przychodu odpowiadająca 30 proc. przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za III kwartał 2005 r. Wyniesie ona 704,20 zł. Informacja ta jest
bardzo ważna przede wszystkim dla osób pobierających rentę socjalną. Wysokość
przychodów z pracy zarobkowej przekraczająca tę kwotę powoduje utratę
świadczeń. Ponadto podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia
świadczenia rehabilitacyjnego nie będzie waloryzowana w I kwartale 2006 r. To
konsekwencja tego, że wskaźnik waloryzacji tego świadczenia wynosi 97,2 proc., tj.
nie przekracza 100 proc. Stan na 31.12.2005
Kiedy następuje zawieszenie renty?
Na zawieszenie lub zmniejszenie rent wpływają przychody uzyskane przez
uprawnionych będących jednocześnie:
- pracownikami, którzy jednocześnie są wykonawcami umowy zlecenia, agencyjnej
lub o dzieło na rzecz pracodawcy,
- chałupnikami,
- członkami rolniczych spółdzielni i kółek, osobami prowadzącymi pozarolniczą
działalność lub osobami z nimi współpracującymi,
- osobami wykonującymi odpłatnie pracę - na podstawie skierowania do pracy - w
czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- żołnierzami zawodowymi lub funkcjonariuszami służb mundurowych.
Rygory zawieszania i zmniejszania świadczeń nie dotyczą następujących
przychodów:
- z tytułu honorariów z działalności twórczej i artystycznej,
- rent inwalidów wojennych i wojskowych, których niezdolność do pracy ma związek
ze służbą wojskową oraz rent rodzinnych po tych inwalidach,
- innych nieobjętych obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi np.: darowizn i
zapomóg, z umowy o dzieło, praw autorskich i patentowych, z wynajmu lub
dzierżawy (chyba, że jest to w ramach działalności gospodarczej). Zasadniczo
zmniejszanie lub zawieszanie świadczeń nie dotyczy rencistów, którzy ukończyli
ustawowy wiek emerytalny, czyli kobiety - 60 lat, a mężczyźni - 65 lat. Oni mogą
dorabiać bez ograniczeń, pod warunkiem że w momencie przejścia na świadczenie
rozwiążą choć na jeden dzień stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcąnty?
Poradnik Pracodawcy
Obowiązki względem pracownika czyli Kodeks Zarządzania Niepełnosprawnością
W październiku 2001 został w Genewie przyjęty Kodeks udzielający wskazówek
pracodawcom prowadzącym duże, średnie lub małe przedsiębiorstwa w sektorze
prywatnym lub publicznym, w państwach rozwijających się lub wysoko
uprzemysłowionych, dla przyjęcia pozytywnej strategii zarządzania
niepełnosprawnością w miejscu pracy. A więc na co powinieneś zwrócić uwagę
przyjmując do pracy niepełnosprawnego:
Dostosowanie
Adaptacja lub przeprojektowanie narzędzi, maszyn, stanowisk pracy i
środowiska pracy do potrzeb indywidualnej osoby. Może również obejmować zmiany
w organizacji pracy, harmonogramach pracy, kolejności wykonywania prac oraz w
podziale zadań wykonywanych podczas pracy na podstawowe elementy.
Opis pracy na danym stanowisku
Sporządzenie szczegółowej listy obowiązków związanych z wykonywaniem
danej pracy oraz wymaganych umiejętności. Określa ona, co pracownik musi robić,
jak i dlaczego musi to robić oraz jakie umiejętności są mu do tego potrzebne. Opis
może także zawierać informacje o stosowanych narzędziach i obsługiwanych
maszynach. Opis pracy
na danym stanowisku stanowi zazwyczaj pierwszy krok w procesie umieszczenia w
zatrudnieniu.
Rehabilitacja zawodowa
Proces (mogący obejmować szkolenie i przekwalifikowanie), który umożliwiając
osobom niepełnosprawnym uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia oraz
awansowanie prowadzi do ich integracji lub reintegracji ze społeczeństwem.
Niepełnosprawni pracownicy powinni mieć w miejscu pracy jednakowe szanse z
innymi pracownikami w zdobywaniu umiejętności i doświadczenia zawodowego
niezbędnego do ich dalszej kariery zawodowej
Dostępność
Aby ułatwić rekrutację osób niepełnosprawnych oraz utrzymanie w zatrudnieniu
osób, które stały się niepełnosprawne, pracodawcy powinni podjąć działania w celu
poprawy dostępności pomieszczeń pracy dla osób z różnymi rodzajami
niepełnosprawności. Należy wziąć pod uwagę m.in. wejścia i poruszanie się w
obrębie pomieszczeń oraz ułatwienie korzystania z toalet oraz umywalni.
Adaptacje
Aby umożliwić niepełnosprawnemu pracownikowi efektywne wykonywanie pracy,
może być potrzebna adaptacja stanowiska pracy. Przygotowując taką adaptację
pracodawcy powinni konsultować się z zainteresowanym pracownikiem
niepełnosprawnym i przedstawicielami pracowników.
Poufność informacji
Wszystkie istotne informacje dotyczące ograniczenia funkcji lub naruszenia stanu
zdrowia osób niepełnosprawnych powinny być, za ich zgodą, gromadzone i
przechowywane przez pracodawców w sposób, który zapewnia poufność.
Obowiązki na terenie przedsiębiorstwa
Każdy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy.
Zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracowników przy odpowiednim
wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności jest obowiązany:
*organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
*zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawać
polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych
poleceń,
*zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez
organy nadzoru nad warunkami pracy,
*zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Ponadto pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami powinna znać, w zakresie
niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków, przepisy o ochronie
pracy, w tym przepisy oraz zasady bhp.
Pomieszczenia pracy
Pracodawca obowiązany jest zapewnić pomieszczenia pracy odpowiednie do
rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Powinien je
utrzymywać w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Obowiązkiem pracodawcy jest utrzymywanie pomieszczeń pracy w czystości i
porządku oraz zapewnienie ich okresowych remontów i konserwacji w celu
zachowania wymagań bhp. W tych pomieszczeniach należy zapewnić odpowiednie:
- oświetlenie naturalne i sztuczne,
- odpowiednią temperaturę,,
- zabezpieczenie przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i
nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i
uciążliwościami.
Poszczególne stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju
wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników,
przy czym wymiary wolnej powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić
pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób
bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii.
Do obowiązków pracodawcy należy również zagwarantowanie odpowiednich
urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz dostarczenie niezbędnych środków higieny
osobistej, a także środków do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku
(apteczki). Ponadto pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom
wodę zdatną do picia lub inne napoje.
Monitory ekranowe
Obecnie praca biurowa to z reguły praca wykonywana przy komputerze. Dlatego
pracodawcy zatrudniający pracowników przy takich pracach powinni przestrzegać
przepisów rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w
monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973). Przepisy te szczegółowo określają
zasady bezpiecznej pracy oraz ergonomii dla stanowisk pracy wyposażonych w
monitory ekranowe.
Badania lekarskie
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia
lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym
stanowisku. Zgodnie z art. 229 k.p., osoba przyjmowana do pracy podlega wstępnym
badaniom lekarskim. Natomiast w trakcie zatrudnienia pracownik podlega
okresowym badaniom lekarskim oraz badaniom kontrolnym.
Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w
godzinach pracy. Za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w
razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługuje mu zwrot kosztów
przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Zakres i częstotliwość badań lekarskich pracowników ustalają szczegółowo przepisy
rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie
przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki
zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów
przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.).
Szkolenia bhp
Zgodnie z art. 2373 par. 2 k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie
pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz do prowadzenia
okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenia odbywają się w czasie pracy i na
koszt pracodawcy. Szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bhp, zakres
szkolenia, wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, sposób
dokumentowania oraz przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być
zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia, określa rozporządzenie ministra
gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).
Pomieszczenie pracy – pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w
którym wykonywana jest praca. Nie uważa się za przeznaczone na pobyt
pracowników pomieszczeń, w których
a) łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany
roboczej jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter
dorywczy bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem
albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku,
b) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie
odpowiednich warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez
zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego reżimu
organizacji pracy,
c) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w
nich pracowników zajmujących się obsługą.
Obowiązki finansowe
Państwo wspiera pracodawców poprzez stworzenie systemu zysków zapewniających
bezpieczeństwo zatrudnienia osób niepełnosprawnych dzięki dodatkowym profitom.
Znowelizowana Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. wprowadziła szereg nowych
możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, dzięki
którym mali, średni i więksi przedsiębiorcy mogą skorzystać z wielu rozwiązań w
postaci różnego rodzaju ulg i pomocy finansowej. Wachlarz nowych regulacji ma
wspomóc pracodawcę w usuwaniu przeszkód, które napotykają osoby
niepełnosprawne
1.1. Limit zatrudnienia
Aby zwiększyć udział osób niepełnosprawnych na rynku pracy, pracodawcy zostali
zobligowani do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Obowiązek taki mają
pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników (z wyjątkiem placówek
dyplomatycznych).
Uwaga:
Do ustalonej liczby 25 pracowników nie wlicza się ( jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne) osób zatrudnionych:
• na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego,
• przebywających na urlopach wychowawczych,
• odbywających zasadniczą służbę wojskową,
• uczestników Ochotniczych Hufców Pracy,
• pobierających świadczenia rehabilitacyjne,
• przebywających na urlopach bezpłatnych,
Obowiązkowy wskaźnik zatrudnienia
Jeśli Twoja firma zatrudnia powyżej 25 osób - masz OBOWIĄZEK zatrudniać 6%
osób niepełnosprawnych.
Za każdy nieobsadzony przez osobę niepełnosprawną etat, zapłacisz 40,65 procent
przeciętnego wynagrodzenia do PFRON. Firma zatrudniająca 100 osób powinna
zatrudniać 6 procent osób niepełnosprawnych, czyli 6 osób.
Nie zatrudniając żadnej, zapłacisz miesięcznie 40,65 % przeciętnego wynagrodzenia
x 6 osób, czyli - 40,65x2 380x6 = 5 804 PLN miesięcznie
Kto jest zwolniony z wpłat celowych na PFRON?
• publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia
zysku, w których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja
społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami
niepełnosprawnymi,
• pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji
• pracodawcy prowadzący zakłady pracy, w których ogłoszono upadłość.
Na PFRON wpłacisz mniej, gdy zakupisz towary lub usługi od przedsiębiorcy
zatrudniającego niepełnosprawnych, osiągającego 10-procentowy wskaźnik
zatrudnienia tychże osób.
Uzyskasz wówczas ulgę poprzez zakup mebli, lokali, środków czyszczących,
systemu alarmowego, materiałów biurowych, produktów spożywczych. Obniżka
dotyczy też zakupu usługi zaprojektowania mebli czy lokali.
Po zawarciu umowy sprzedawca wydaje fakturę określającą termin płatności. Można
go ustalić dowolnie, ale wyraźnie określić, gdyż uzyskanie ulgi łączy się z
zapłaceniem pełnej kwoty w wyznaczonym terminie.
Płacić można gotówką, przelewem, potrącając wzajemne należności. Po wpłacie za
pośrednictwem banku, wiążącym terminem jest data obciążenia rachunku nabywcy.
Potrącenie wzajemnych wierzytelności dokumentujemy tak, aby termin kompensaty
nastąpił zgodnie z fakturą.
Po uregulowaniu należności kupujący otrzymuje informację o obniżeniu wpłaty na
PFRON, co jest fundamentem, umożliwiającym korzystanie z ulgi.
Obniżony wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ustalono dla:
• państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, będących jednostkami
budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi instytucji
kultury oraz jednostek organizacyjnych, zajmujących się statutowo ochroną dóbr
kultury uznanych za pomniki historii - wskaźnik wynosi 3 proc. (w roku 2005), 4 proc.
(w roku 2006), 5 proc. (w roku 2007) i 6 proc. (w roku 2008 oraz w latach astępnych);
• dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, publicznych i niepublicznych
szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i
resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 1 proc.
(w latach 2001-2004) i 2 proc. (w roku 2005 i w latach następnych). Wskaźnik
oblicza się jako sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych
i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy
uczących się w tych placówkach;
• dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne ze schorzeniami
szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy.
Obniżenie wskaźnika - mniejsze wpłaty na PERON
Przepisy przewidują także możliwość obniżenia wysokości ustalonego ustawą
wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przypadku zatrudniania
niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy.
Zalicza się do nich:
- chorobę Parkinsona,
- stwardnienie rozsiane,
- paraplegię, tetraplegię, hemiplegię,
- znaczne upośledzenie widzenia (ślepotę) oraz niedowidzenie,
- głuchotę i głuchoniemotę,
- nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS
- epilepsję,
- przewlekłe choroby psychiczne,
- upośledzenie umysłowe,
- miastenię,
- późne powikłania cukrzycy.
Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych obniża się w następujący sposób:
1. liczbę zatrudnionych pracowników z wymienionymi wyżej schorzeniami, w
przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, mnoży się przez współczynnik wynoszący:
a) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu
do znacznego stopnia niepełnosprawności,
b) w przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu
do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
2.Wielkości ustalone zgodnie z pkt. 1 lit. a) i b) dodaje się, a sumę dzieli przez liczbę
pracowników zatrudnionych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy; otrzymany
iloraz mnoży się przez 100 proc.;
3.Wartość wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, ustaloną zgodnie z pkt.
1 i 2, odejmuje się od 6 proc. - w przypadku gdy jest niższa od 6 proc.
Różnica otrzymana jako wynik tego odejmowania stanowi obniżony wskaźnik
zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Okazją do zmniejszenia zobowiązań wobec funduszu może być również określona
współpraca z zakładami pracy chronionej (ZPCh.) i zakładami aktywności zawodowej
(ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub korzystający z usług
świadczonych przez nie mogą od swojej składki na fundusz odliczyć kwoty
wynagrodzeń wypłaconych pracownikom tych zakładów, pomniejszonych o należne
od pracowników składki na ubezpieczenia społeczne. Uprawnia do tego
uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługi. Szczegółowe zasady
korzystania z tego prawa określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z
dnia 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżenia wpłat
pracodawców na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U.
nr 86, poz. 547 ze zm.).
Zgodnie z tym rozporządzeniem, pracodawcy kupujący wyroby ZPCh. i ZAZ lub
korzystający ze świadczonych przez nie usług korzystają z obniżenia wpłat na
PFRON należnych za miesiąc, w którym powstał obowiązek wpłaty.
Obniżenie wpłaty ustala się na podstawie informacji o kwocie wynagrodzeń
pracowników zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej z tytułu
realizacji przez te zakłady produkcji lub usługi (z wyłączeniem handlu) na rzecz
danego pracodawcy. Kwotę wynagrodzeń ustala się za okresy miesięczne jako
iloczyn ogólnej kwoty wynagrodzeń i wskaźnika udziału przychodów. Wskaźnik ten
uzyskuje się, dzieląc przychód ze sprzedaży własnej produkcji lub usług,
zrealizowanej w danym miesiącu na rzecz danego pracodawcy, przez przychód
ogółem uzyskany w tym miesiącu ze sprzedaży własnej produkcji lub usług (z
wyłączeniem handlu). Tak wyliczona kwota pomniejszana jest o należne od
pracowników składki na ubezpieczenia społeczne.
Obowiązek informowania
Rozporządzenie zobowiązuje pracodawców prowadzących ZPCh. i ZAZ do
niezwłocznego informowania firm chcących obniżyć swoje zobowiązania wobec
funduszu o kwocie wynagrodzeń wypłaconych pracownikom. Informacja taka
powinna zostać przekazana nie później niż w ciągu 14 dni od uregulowania
należności za zrealizowaną przez ZPCh. lub ZAZ produkcję lub usługi. Przekazanie
informacji uwarunkowane jest zatem uregulowaniem przez jej adresata należności za
zrealizowaną produkcję lub usługę. I to - zgodnie z par. 1 ust. 5 rozporządzenia - w
terminie określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za
pośrednictwem banku za datę uregulowania należności przez odbiorcę uważa się
datę obciążenia rachunku bankowego odbiorcy na podstawie polecenia przelewu.
W przypadku gdy kwota wynagrodzeń przewyższa:
- wartość zrealizowanej produkcji lub usługi - pracodawca może skorzystać z
obniżenia wpłaty tylko do wysokości kwoty, jaką zapłacił za tę produkcję lub usługę,
- wysokość wpłaty na PFRON, do której obowiązany jest pracodawca w danym
miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych
miesiącach.
Tu jednak trzeba dodać, że przysługująca, a nie wykorzystana kwota obniżenia wpłat
na PFRON może być uwzględniana we wpłatach na ten fundusz przez okres nie
dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie wynagrodzeń
wypłaconych pracownikom zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności
zawodowej.
Który pracodawca może ubiegać się o pomoc finansową?
Pomoc finansowa z budżetu państwa i PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych) na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej przysługuje
pracodawcy, który:
- jest właścicielem lub posiada tytuł prawny prowadzonej działalności
- wykazuje dobrą kondycję finansową
- nie jest w stanie upadłości lub likwidacji.
Pomoc finansowa nie przysługuje pracodawcom, którzy mają zaległości w
zobowiązaniach wobec PFRON. Przez zobowiązania należy rozumieć wszelkie
rodzaje zobowiązań pracodawców wobec Funduszu, niezależnie od sposobu ich
powstania. W szczególności mogą to być zobowiązania z tytułu obowiązkowych
wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy, jak i zobowiązania z tytułu np.
niespłaconych pożyczek lub nienależnie pobranych dofinansowań. Natomiast przez
zaległości rozumieć należy zobowiązania wymagalne, tj. takie, których termin
płatności upłynął.
Jaki jest zakres pomocy finansowej z budżetu państwa i PFRON dla
pracodawców?
Zatrudniając osoby niepełnosprawne, pracodawcy mogą ubiegać się o:
- dofinansowanie wynagrodzeń
- zwrot podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych
- zwrot kosztów na przystosowanie stanowisk pracy
- refundację części składek ZUS
- zwrot kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych
- zwolnienie z wpłat na PFRON
- finansowanie części składek na ubezpieczenia społeczne (art. 25)
Prawo do dofinansowania składek ubezpieczeniowych przyznaje się:
- firmom posiadającym status zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności
zawodowej,
- pracodawcom zwolnionym z obowiązku dokonywania wpłat na PFRON - są to
pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny
wymiar czasu pracy i osiągający tzw. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych
w wysokości co najmniej 6% zatrudnionych,
- pracodawcom zatrudniającym mniej niż 25 pracowników (także nie dotyczy ich
obowiązek wpłat na PFRON); w tej grupie mogą się często znaleźć organizacje
pozarządowe.
Dotychczas z dofinansowania do ubezpieczeń korzystały zakłady pracy chronionej i
zakłady aktywności zawodowej. Zmiana, która zaszła od 2004 r., polega głównie na
daniu możliwości korzystania z tej formy wsparcia nowej grupie pracodawców,
którymi są pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający
odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych.
Od tego, do jakiej kategorii należy pracodawca (czy prowadzi zakład pracy
chronionej/aktywności zawodowej; czy zatrudnia mniej niż 25 pracowników; czy co
najmniej 25 i osiąga odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych) zależy,
jakie składniki ubezpieczenia zostaną dofinansowane. Największe dofinansowanie
skierowane jest nadal do zakładów pracy chronionej i zakładów aktywności
zawodowej. Aby otrzymać roczne dofinansowanie, za okresy miesięczne, konieczne
jest złożenie odpowiedniego wniosku łącznie z deklaracją rozliczeniową do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych.
Zasady dotyczące ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne
1a - część składki emerytalnej płacona przez pracownika
1b - część składki emerytalnej płacona przez pracodawcę
2a - część składki rentowej płacona przez pracownika
2b - część składki rentowej płacona przez pracodawcę
3 - składka na ubezpieczenie chorobowe, płaci ją tylko pracownik
4 - składka na ubezpieczenie wypadkowe, płaci ją tylko pracodawca.
Tak graficznie wyglądają składki na ubezpieczenie społeczne. Stanowią one
poważne obciążenie dla pracodawcy i pracownika. Jednak przepisy dotyczące
zatrudniania osób niepełnosprawnych przewidują ulgi w tych składkach dla
pracodawców..
Podstawa prawna:
1. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
2. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z 13 października 1998 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z
późn.zm.)
• w zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych
osób (ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) I część
wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie
emerytalne (1a) finansuje PFRON. II część kosztów osobowych pracodawcy
odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy (1b)
finansuje budżet państwa,
• w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywizacji zawodowej za pracowników
niepełnosprawnych (wszystkich stopni) I część wynagrodzenia składkę pracownika
na ubezpieczenie emerytalne i chorobowe (1a) i (3) - płaci PFRON. II część kosztów
pracodawcy - składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracodawcy (1b)
i (2b) - finansuje budżet państwa, a składkę wypadkową (4) płaci PFRON.
Ulgi w składkach ubezpieczeniowych obejmują także:
• pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników, w tym co najmniej 6
proc. osób niepełnosprawnych i mających znaczny lub umiarkowany stopień
niepełnosprawności. Składkę (1a) i (1b) finansuje PFRON, a mającym lekki stopień
niepełnosprawności - składkę (4) finansuje budżet państwa.
Składki są wpłacane co miesiąc przez rok, następnie występuje się ponownie z
wnioskiem na kolejne lata.
Dofinansowanie wynagrodzeń (art. 26a-26c)
Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych
wypłaca raz na dwa miesiące Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych, po otrzymaniu odpowiedniego wniosku i informacji od
pracodawcy. Pomoc jest wypłacana przez rok. Po upływie tego okresu pracodawca
może wystąpić do PFRON z wnioskiem o przedłużenie wypłacania miesięcznego
dofinansowania na kolejne okresy roczne. Dofinansowanie wypłacane jest w
wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego.
Przysługuje ono pracodawcy:
1. Prowadzącemu zakład pracy chronionej. Dofinansowanie wynosi:
· 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego
stopnia niepełnosprawności,
· 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
· 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego
stopnia niepełnosprawności.
Kwoty te mogą zostać zwiększone o 75% najniższego wynagrodzenia w przypadku
osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie
umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych.
2. Zatrudniającemu do 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy)
oraz pracodawcy co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu
pracy) i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości
co najmniej 6%. Dofinansowanie wynosi:
91% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do znacznego
stopnia niepełnosprawności,
77% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności,
35% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego
stopnia niepełnosprawności.
W przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną,
upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych, kwoty
dofinansowania wynoszą odpowiednio:
117% najniższego wynagrodzenia,
99% najniższego wynagrodzenia,
45% najniższego wynagrodzenia.
Wyższe kwoty dofinansowania przyznawane w związku z zatrudnieniem pracownika
cierpiącego na jedno z wymienionych schorzeń mają być dodatkową zachętą dla
pracodawców i zwiększyć aktywność i udział takich osób niepełnosprawnych na
otwartym rynku pracy.
Poza tym ustawa zastrzega, że kwota miesięcznego dofinansowania ze środków
PFRON-u nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego wynagrodzenia osiąganego
przez pracownika niepełnosprawnego - w takim wypadku kwotę dofinansowania
obniża się do wysokości równej miesięcznemu wynagrodzeniu pracownika.
Dodatkowym wymogiem dla wszystkich pracodawców ubiegających się o
dofinansowanie jest brak zaległości w zobowiązaniach wobec PERON-u.
Dotacje otrzymują pracodawcy, którzy przekazują Funduszowi informację o
zatrudnieniu, stopniach niepełnosprawności i wynagrodzeniach drogą elektroniczną.
Tylko pracodawcy zatrudniający do 5 osób mogą przekazywać informacje drogą
pisemną.
Gdy osoba niepełnosprawna pracuje u więcej niż jednego pracodawcy (nie więcej niż
na cały etat), dofinansowanie przyznaje się pracodawcom w wysokości
proporcjonalnej do czasu pracy tej osoby. Kiedy jednak taka osoba pracuje u kilku
pracodawców (więcej niż na cały etat), dotację przyznaje się tylko do wysokości
miesięcznego dofinansowania. To dofinansowanie, proporcjonalne do wymiaru czasu
pracy tej osoby, w pierwszej kolejności przyznaje się pracodawcy, który wcześniej
zatrudnił daną osobę niepełnosprawną.
Pamiętaj jednak, że nie ma nic za darmo. Musisz rozliczyć się z otrzymanej pomocy
na dofinansowanie. Możesz to zrobić na 2 sposoby.
Od roku 2004 dofinansowanie dla przedsiębiorców przestało być należnym
dofinansowaniem, a stało się zaliczką. Należy ją rozliczyć, uwzględniając to, że
pomoc publiczna na zatrudnienie osób niepełnosprawnych może być udzielana jako
rekompensata podwyższonych kosztów. Podwyższone koszty można liczyć jako
rzeczywiste bądź prościej - w formie ryczałtu, z tym, że przedsiębiorcy, którzy do 15
stycznia danego roku nie złożyli deklaracji o wyborze ryczałtu, będą musieli rozliczać
uzyskaną pomoc tylko z uwzględnieniem rzeczywistych podwyższonych kosztów
zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Maksymalna wysokość pomocy publicznej (na miesiąc) nie może przekroczyć
trzech progów. Są to:
1. Maksymalne dofinansowanie
a) 130 proc. najniższego wynagrodzenia dla znacznego stopnia niepełnosprawności
(przy założeniu, że najniższe wynagrodzenie obecnie to 899,10 zł) =1168,83 zł
b) 110 proc. najniższego wynagrodzenia dla umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności = 989,01 zł
c) 50 proc. najniższego wynagrodzenia dla lekkiego stopnia niepełnosprawności =
449,55 zł
Dla osób niepełnosprawnych z tzw. schorzeniami specjalnymi, tj. z chorobą
psychiczną, upośledzeniem umysłowym, epilepsją lub niewidomych to
dofinansowanie jest większe o 75 proc. najniższego wynagrodzenia i odpowiednio
wynosi:
a) 1842,62zł
b) 1663,33zł
c) 1123,87zł.
Stan na 30.01.2006
Autopoprawka ”Rada Ministrów 22 marca 2005 przyjęła autopoprawkę do projektu ustawy o
wspieraniu zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. W jej
treści uwzględniono postanowienia porozumienia z 10 listopada ub.r., zawartego między ministrem
polityki społecznej a organizacjami pracodawców zatrudniających niepełnosprawnych.
Zrezygnowano zatem z finansowania składek na ubezpieczenia społeczne, rekompensując ten fakt
podwyższeniem kwot dofinansowania wynagrodzeń. Dla pracownika z lekkim stopniem
niepełnosprawności dofinansowanie wynosi do 70 proc. minimalnego wynagrodzenia, zaś ryczałt w tej
sytuacji to 125 proc. minimalnego wynagrodzenia w 2005 i 2006 r., 60 proc. w 2007 r., a w 2008 r. i
latach następnych - 55 proc a ubezpieczenie emerytalne i chorobowe oraz składki należne od
pracodawcy na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe od wynagrodzenia pracownika
niepełnosprawnego.
2. Koszty płacy niepełnosprawnego pracownika
Chodzi tu o wynagrodzenie oraz składki. Nie wlicza się kosztów pochodnych od
wynagrodzenia (Fundusz Pracy, PFRON itp.).
3. Rzeczywiste podwyższone koszty zatrudniania osób niepełnosprawnych
Są to koszty wynikające z zatrudnienia osób niepełnosprawnych stanowiące różnicę
między kosztami pracy osoby niepełnosprawnej a pełnosprawnej.
Innymi słowy, nie można odliczyć więcej pomocy niż określają powyższe trzy kryteria.
Pracodawca sam dokonuje wyboru rozliczenia się z otrzymanych dotacji (dla
każdego pracownika lub grupy pracowników może być przyjęta inna metoda
rozliczania). Pracodawca ma dwie możliwości:
A. Rozliczanie rzeczywistych i podwyższonych kosztów zatrudnienia osób
niepełnosprawnych
Ta metoda może być korzystniejsza dla tych, którzy mają stałe i wysokie
podwyższone koszty i sprawny system normowania pracy. Rozliczenie nie może być
dowolne, musi opierać się o określone koszty. Ujęte są one w katalogu
podwyższonych kosztów:
1. Obciążenia wynikające z niższej produktywności osób niepełnosprawnych:
a) zwiększony czas wykonywania czynności pracy
b) dodatkowy urlop wypoczynkowy i skrócony czas pracy
c) zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym
d) 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek
e) zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów
leczniczych lub usprawniających, uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego
lub jego naprawy, jeżeli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy
f) zwiększona absencja chorobowa
g) zwiększone zużycie materiałów i surowców.
2. Koszty zatrudnienia pracowników dotyczące czasu przeznaczonego wyłącznie na
pomoc w pracy pracownikowi lub pracownikom niepełnosprawnym.
3.Koszty adaptacji pomieszczeń.
Koszty adaptacji lub nabycia urządzeń przeznaczonych do użytku osób
niepełnosprawnych - które są kosztami dodatkowymi względem kosztów, które
przedsiębiorca poniósłby, jeżeli zatrudniałby pracowników nie będącycych osobami
niepełnosprawnymi, przez każdy okres, przez który pracownik niepełnosprawny jest
w rzeczywistości zatrudniany.
Pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 proc. osób nie mogących podjąć
zatrudnienia na otwartym rynku pracy mogą uwzględniać jako podwyższone - koszty:
a) budowy, instalacji lub rozbudowy danego zakładu
b) administracyjne
c) transportowe,
B. Rozliczanie według ryczałtu
Wysokość ryczałtu zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika, jego
ewentualnych specjalnych schorzeń oraz rodzaju zakładu pracy. Dla pracodawców
zakładów pracy chronionej kwoty ryczałtu wynoszą:
a) znaczny stopień niepełnosprawności - 90 proc. Minimalnego wynagrodzenia
= 809,19 zł
b) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 70 proc. minimalnego wynagrodzenia
= 629,37 zł
c) lekki stopień niepełnosprawności - 40 proc. min. wynagrodzenia = 359,64 zł
W zakładach pracy chronionej dla osób o specjalnych schorzeniach kwoty te
zwiększa się o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą;
d) znaczny stopień niepełnosprawności - 145 proc. minimalnego wynagrodzenia =
1303,69 zł
e) umiarkowany stopień niepełnosprawności - 125 proc. minimalnego wynagrodzenia
= 1123,87 zł
f) lekki stopień niepełnosprawności - 95 proc. minimalnego wynagrodzenia = 854,14
zł.
Natomiast dla pracodawców na otwartym rynku pracy kwoty ryczałtu wynoszą 70%
kwot wymienionych powyżej i odpowiednio wynoszą:
g) znaczny stopień niepełnosprawności = 566,43 zł
h) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 440,55 zł
i) lekki stopień niepełnosprawności = 251,74 zł.
Dla schorzeń specjalnych kwoty te wynoszą 90 proc. kwot wymienionych w punktach
a), b), c) podwyższonych o 55 proc. minimalnego wynagrodzenia i wynoszą one
odpowiednio:
j) znaczny stopień niepełnosprawności = 1222 zł
k) umiarkowany stopień niepełnosprawności = 1060 zł
l) lekki stopień niepełnosprawności = 817 zł.
Uwaga:
Zarówno w przypadku zakładów pracy chronionej, jak i rynku otwartego do kwoty
ryczałtu wlicza się 100 proc. składek na ubezpieczenie społeczne finansowanych
przez PFRON lub budżet państwa.
Wszystkie podane kwoty odnoszą się do rozliczenia stycznia 2006., w którym
podstawą jest minimalne wynagrodzenie wynoszące 899,10 zł.
4. Dofinansowanie do szkoleń
Możesz uzyskać pomoc na finansowanie szkolenia specjalistycznego lub ogólnego
pracowników. Wielkość pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw nie może
przekraczać 55 proc. kosztów na szkolenie specjalistyczne i 90 proc. na szkolenie
ogólne. Dla innych przedsiębiorców odpowiednio - 45 proc. i 70 proc. Maksymalna
pomoc na jedno szkolenie nie może przekroczyć 1 mln euro. Katalog kosztów i
pozostałe szczegóły dotyczące szkoleń zawarte są w Rozporządzeniu Rady
Ministrów z 18 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 114 poz. 1193).
Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy, adaptacji pomieszczeń i
urządzeń oraz zatrudnienia asystenta
Wprowadzone w ustawie o rehabilitacji osób niepełnosprawnych zmiany, w związku z
uzyskaniem przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, zwiększyły możliwości
uzyskiwania przez pracodawców osób niepełnosprawnych zwrotu dodatkowych
kosztów wynikających z ich zatrudnienia.
O zwrot kosztów może się ubiegać pracodawca osób niepełnosprawnych:
- bezrobotnych lub poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, które
zostały skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy,
- osób, których niepełnosprawność powstała (pomimo zachowania zgodnego z
normami prawnymi, w tym BHP) w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy.
Osoby niepełnosprawne muszą być zatrudnione przez co najmniej 36 miesięcy wcześniejsze rozwiązanie umowy rodzi obowiązek proporcjonalnego zwrotu
zrefundowanych już kosztów (nie mniej niż w kwocie liczonej jak za 6 miesięcy).
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracodawca zatrudni w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania
umowy inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd
pracy.
Dotychczas zwrotowi podlegały tylko koszty wynikające z przystosowania do potrzeb
osób niepełnosprawnych tworzonych lub już istniejących, stanowisk pracy. Od 1
maja 2004 r., w art. 26 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, uwzględniono też:
- dodatkowe koszty wynikające z adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych
pomieszczeń oraz adaptacji/nabycia urządzeń ułatwiających osobie
niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy,
- rozpoznanie przez służby medycyny pracy potrzeb pracownika niepełnosprawnego
w zakresie dostosowywania jego miejsca pracy w zakładzie, adaptacji pomieszczeń
oraz potrzebnych mu urządzeń - jeżeli pracodawca poniósł koszty z tym związane.
Zwrot kosztów następuje na wniosek zainteresowanego pracodawcy osoby
niepełnosprawnej, który poniósł dodatkowe koszty wynikające z jej zatrudnienia.
Wzór wniosku oraz wykaz niezbędnych dokumentów, które trzeba do niego dołączyć,
określa Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów
przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób
niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego
pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186). Wniosek
należy złożyć do starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu, właściwych ze
względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Jeżeli wniosek rozpatrzono pozytywnie, to zawierana jest umowa, na podstawie
której starosta/prezydent miasta zwróci pracodawcy (ze środków PFRON) koszty - z
tym, że nie są zwracane koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem jej
podpisania.
Ostatecznie uruchomienie środków PFRON następuje po zawarciu umowy i
przedłożeniu szeregu dokumentów stosownie do §14 rozporządzenia, m.in.
rozliczenia i zestawienia kosztów; faktur, rachunków i dowodów zapłaty lub umów
potwierdzających poniesione koszty; kopii umów o pracę zawartych z osobami
niepełnosprawnymi, czy kopii zawartych z pracownikami umów o sprawowanie opieki
nad pracownikami niepełnosprawnymi.
Zwrot dokonywany jest w wysokości poniesionych kosztów. Nie może jednak
przekraczać 20krotnego przeciętnego wynagrodzenia (przeciętne wynagrodzenie w
IV kwartale 2005r.wynosiło 2380,29 zł) za każde przystosowane stanowisko pracy
osoby niepełnosprawnej. Natomiast kwota kosztów poniesionych w związku z
rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów
związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla
potrzeb osób niepełnosprawnych.
Ponadto zwrot dodatkowych kosztów dla przedsiębiorców jest pomocą publiczną w
rozumieniu przepisów Rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dn. 5 grudnia
2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy
państwa w zakresie zatrudnienia - więcej na ten temat czytaj w części - "Warunki
udzielania pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne".
Asystent osoby niepełnosprawnej
Ustawa o rehabilitacji (art. 26d) daje też pracodawcy osób niepełnosprawnych
możliwość otrzymania zwrotu miesięcznych kosztów zatrudnienia pracownika, który
zajmowałby się pomaganiem niepełnosprawnemu w pracy, w zakresie czynności:
ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, niemożliwych lub trudnych do
samodzielnego wykonania przez niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Można
uznać, że jest to polski odpowiednik asystenta występującego w prawodawstwie
europejskim. Jednak pomoc zatrudnionemu niepełnosprawnemu nie może być
wyłącznym zajęciem takiego pracownika - ustawodawca wyznacza limit godzin pracy
przeznaczonych wyłącznie na pomoc na poziomie odpowiadającym 20% liczby
godzin pracy takiego pracownika w miesiącu. Np, jeśli "pracownik pomagający"
pracuje 100 godzin miesięcznie to może przeznaczyć na pomoc niepełnosprawnemu
20 godzin swego czasu.
Warunki, na jakich następuje zwrot kosztów wynagrodzenia asystenta, reguluje
Rozporządzenie MPS z dn. 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów
przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób
niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego
pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. z 2004 r., Nr 215, poz. 2186).
Pracodawca wobec pracownika
Pracodawca jest zobowiązany wobec pracownika, który w wyniku wypadku przy
pracy lub choroby zawodowej utracił zdolność do pracy - wydzielić na
dotychczasowym stanowisku odpowiednie stanowisko pracy z podstawowym
zapleczem socjalnym, nie później niż w ciągu
3 miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości do pracy. Zgłoszenie do
pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania pracownika za osobę
niepełnosprawną.
Uwaga:
1. Gdyby pracodawca nie zorganizował takiego miejsca pracy, to jest zobowiązany w dniu rozwiązania stosunku pracy ze swoim pracownikiem - do wpłaty 15-krotności
przeciętnego wynagrodzenia na PFRON.
2. Przepis powyższy obowiązuje, o ile wyłączną przyczyną wypadku przy pracy nie
było naruszenie przepisów bhp przez pracownika, jego wina lub stan nietrzeźwości udowodnione przez pracodawcę.
Opłacalna współpraca
Obecnie ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych daje możliwość zmniejszenia lub uniknięcia zobowiązań wobec
PFRON z tytułu niezatrudniania określonej liczby osób niepełnosprawnych.
Polega to na tym, że firmy, które nie osiągają odpowiedniego wskaźnika
zatrudnienia, współpracują z zakładami pracy chronionej (ZPCh) i zakładami
aktywności zawodowej (ZAZ). Pracodawcy kupujący wyroby tych zakładów lub
korzystający z ich usług, mogą od swoich wpłat na PFRON odliczyć wynagrodzenia
wypłacane pracownikom tych zakładów, pomniejszone o zobowiązania należne od
pracowników tych zakładów.
Podstawa prawna:
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych i Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25
czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżania wpłat pracodawców na
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 547 z
późn.zm.)
Od 1 stycznia 2004 r. pracodawcy, o których mowa wyżej, w podobny sposób mogą
obniżać wysokość swoich wpłat na PFRON. Warunkiem jest jednak kupowanie usługi
(z wyjątkiem handlu) lub produkcji (uwaga!) od firm, które zatrudniają powyżej 25
pracowników, w tym co najmniej 10 proc. osób niepełnosprawnych ze stopniem
znacznym lub umiarkowanym.
Należności muszą być uregulowane terminowo. Informację o kwocie obniżenia
(obowiązkowej wpłaty na PFRON) sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po
uregulowaniu należności.
W przypadku, gdy kwota obniżenia przewyższa:
• wartość produkcji lub usługi - obniżenie przysługuje tylko do wysokości kwoty
określonej na fakturze,
• 80 proc. należności na PFRON, do której zobowiązany jest nabywca w danym
miesiącu - różnicę zalicza się na obniżenie wpłaty w następnych miesiącach.
Niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniona we wpłatach na PFRON
przez 12 miesięcy.
Zwrot kosztów
Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudnia osoby niepełnosprawne,
może otrzymać zwrot kosztów, jeżeli są to osoby:
• bezrobotne lub poszukujące pracy, skierowane przez powiatowy urząd pracy;
• pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli
stali się niepełnosprawnymi podczas zatrudnienia u tego pracodawcy (bez winy
własnej lub winy pracodawcy.
Zakłady pracy chronionej i aktywności zawodowej
Pracodawca (prowadzący działalność gospodarczą przez co najmniej 12 miesięcy)
zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników może zyskać status Zakładu Pracy
Chronionej o ile:
• zatrudnia co najmniej 40 proc. osób niepełnosprawnych, w tym 10 proc. osób ze
znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub
• co najmniej 30 proc. niewidomych lub chorych psychicznie czy upośledzonych
umysłowo, mających znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności,
• obiekty i pomieszczenia odpowiadają przepisom bhp i uwzględniają potrzeby osób
niepełnosprawnych,
• jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi
rehabilitacyjne.
Zakład Aktywności Zawodowej może założyć powiat, gmina, fundacja,
stowarzyszenie. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest wyższy niż w
zpch (zostanie określony rozporządzeniem).
Koszty utworzenia ZAZ ponosi PFRON, samorząd terytorialny lub inni. ZAZ nie może
wytwarzać wyrobów paliwowych, tytoniowych, spirytusowych, winiarskich,
piwowarskich i pozostałych alkoholi powyżej 1,5 proc. oraz wyrobów z metali
szlachetnych lub handlować takimi wyrobami.
Status ZPCh i ZAZ przyznaje wojewoda. Od jego decyzji służy prawo odwołania do
ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Wojewoda może
zwolnić na maksymalnie 6 miesięcy ZAZ od spełniania warunku zatrudnienia co
najmniej 60 proc. niepełnosprawnych, jeśli urząd pracy nie może skierować
wymaganej liczby osób niepełnosprawnych ze znacznym lub umiarkowanym
stopniem niepełnosprawności.
Status pracodawcy Zakładu Pracy Chronionej będzie można otrzymać (od wojewody)
pomimo niespełnienia wymogu 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej
i 6-miesięcznego utrzymywania wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych,
jeżeli przejmie się upadający zakład pracy chronionej.
Zwolnienia podatkowe
Zakłady Pracy Chronionej, jak i Zakłady Aktywności Zawodowej są zwolnione z
następujących podatków i opłat (z wyjątkiem opłaty skarbowej):
• od nieruchomości rolnej i leśnej,
• od czynności cywilnoprawnych, jeżeli czynność wykonywana pozostaje w
bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu,
• od opłaty administracyjnej i targowej (ustawa o podatkach i opłatach lokalnych: Dz.
U. Nr 9, poz. 84 z późn. zm.),
• od opłaty produktowej (ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej: Dz. U. z 2001 r. Nr 63),
• od opłaty pobieranej na podstawie ustawy (prawo ochrony środowiska, Dz. U. z
2001 r. Nr 162),
• od opłaty eksploatacyjnej (prawo górnicze i geologiczne, Dz. U. z 2994 r., Nr 27 z
późn. zm.),
• za wydanie koncesji (prawo energetyczne, Dz. U. z 1997 r. Nr 54),
• od opłat drogowych (ustawa o transporcie drogowym, Dz. U. z 2001 r. Nr 125),
• od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35 z późn. zm.),
• od opłaty pobieranej na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.
U. z 1995 r. Nr 16 z późn. zm.),
• za dozór techniczny (Dz. U. z 2000 r. Nr 122 z późn. zm.),
• od opłat sądowych oraz z innych opłat mających publiczno-prawny charakter.
Prowadzący Zakład Pracy Chronionej przekazuje środki uzyskane ze zwolnień z
podatków i opłat na PFRON (w wysokości 10 proc.) i zakładowy fundusz rehabilitacji
osób niepełnosprawnych (w wysokości 90 proc.).
Prowadzący Zakład Aktywności Zawodowej wszystkie środki ze zwolnień i wpływy z
dochodu z działalności gospodarczej przekazuje na zakładowy fundusz aktywności.
Do końca 2003 r. Zakłady Pracy Chronionej korzystały ze zwrotu podatku VAT
(uzależnionego od liczby i stopnia niepełnosprawności pracowników). Ponieważ
zwrot ten nie jest respektowany przez Unię Europejską, został od 1 stycznia 2004 r.
zastąpiony dotacjami.
Uwaga:
Nie ma zwolnienia z opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów oraz opłaty
abonamentowej RTV.
Zwolnienie z podatków nie dotyczy: podatku od gier, towarów oraz podatku
akcyzowego, cła, podatków dochodowych i od środków transportu.
Inne przywileje
• dofinansowanie w wysokości 50 proc. oprocentowania kredytów bankowych,
zaciągniętych na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób
niepełnosprawnych,
• zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych w związku z
koniecznością zmiany profilu produkcji,
• jednorazowa pożyczka w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób
niepełnosprawnych,
• od 1 stycznia 2004 r. refundacje zwiększonych kosztów zatrudnienia osób
niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie
umysłowe, epilepsję lub osób niewidomych - w wysokości 75 proc. najniższego
wynagrodzenia.
Obowiązki związane z rejestracją do Systemu Obsługi
Dofinansowań
Pracodawcy ubiegający się o dofinansowanie przed złożeniem pierwszych
dokumentów będą musieli zarejestrować się w Funduszu, aby otrzymać identyfikator
oraz hasło dostępu do systemu informatycznego. Należy zaznaczyć, że System
Obsługi Dofinansowań jest systemem odrębnym od istniejącego w Funduszu
systemu e-pfron, służącego do przekazywania dokumentów w zakresie
obowiązkowych wpłat na Fundusz.
W celu rejestracji pracodawca będzie zobowiązany przesłać do Funduszu formularz
zgłoszeniowy zawierający:
dane o pracodawcy, w tym:
1 pełną i skróconą nazwę pracodawcy,
2 numery: REGON, NIP i PKD,
3 adres pracodawcy wraz z siedmiocyfrowym kodem stosownie do rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad
prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału
terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji
rządowej i jednostek samorządu terytorialnego,
4 adres do korespondencji,
5 imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby
odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem.
6 aktualne zaświadczenia lub inne dokumenty potwierdzające dane, o których mowa
w pkt 1, wystawione nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed dniem przesłania tych
danych.
7 upoważnienie osoby przesyłającej dane, o których mowa w pkt 1, oraz
zaświadczeń lub dokumentów do występowania w imieniu pracodawcy.
Dokumenty, o których mowa powyżej mogą zostać przez pracodawcę przesłane do
właściwego terenowo oddziału PFRON lub złożone bezpośrednio w Oddziale.
W przypadku gdy pracodawca złoży dokumenty bezpośrednio w Oddziale otrzyma
on identyfikator oraz hasło dostępu do systemu. Natomiast w przypadku przesłania
dokumentów za pośrednictwem poczty pracodawca będzie zobowiązany do
odebrania osobiście w Oddziale identyfikatora oraz hasła dostępu do systemu.
Rejestracji należy dokonać nie później niż na 30 dni przed dniem złożenia pierwszej
informacji.
Warunki proceduralne, które musi spełnić pracodawca ubiegający się o
dofinansowanie
Zgodnie z art.26 c ust.1 ustawy pracodawca składa Zarządowi Funduszu:
miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach
niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, z uwzględnieniem
pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe
lub epilepsję oraz pracowników niewidomych - w terminie do 14 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy,
wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 14
dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy, przez
transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego oraz pobiera drogą
elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku.
Ww. przepis zobowiązuje pracodawców ubiegających się o dofinansowanie do
składania co miesiąc informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach
niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych w terminie do 14 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy oraz co dwa miesiące
wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące w terminie do 14
dnia miesiąca następującego po miesiącach, których wniosek dotyczy. Złożenie
przez pracodawcę informacji lub wniosku po terminie wynikającym z ustawy
powoduje, że informacja lub wniosek nie będą rozpatrywane. Informacje i wnioski
składane mają być w formie elektronicznej przez Internet. Wyjątek stanowią
pracodawcy zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników, którzy informacje i wnioski
mogą składać w formie tradycyjnej (pisemnej) do właściwego terenowo oddziału
Funduszu.
Tryb uzgadniania salda
Zgodnie z art.26 c ust.3 ustawy Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku
przez pracodawcę przekazuje pracodawcy informację o saldzie przysługującego
pracodawcy dofinansowania.
W przypadku gdy wyliczona przez Fundusz kwota dofinansowania będzie równa
kwocie zawartej we wniosku pracodawcy, Fundusz w terminie 7 dni poinformuje
pracodawcę o uzgodnieniu salda, a następnie w terminie 7 dni od dnia przekazania
pracodawcy ww. informacji przekaże kwotę należnego dofinansowania na rachunek
bankowy pracodawcy.
W przypadku gdy kwota wyliczona przez Fundusz będzie różniła się od kwoty
wykazanej przez pracodawcę we wniosku, Fundusz w terminie 7 dni od dnia złożenia
wniosku przekaże pracodawcy informację o kwocie ustalonej przez Fundusz, wraz z
dokładną informacją dotyczącą sposobu ustalenia kwoty należnego dofinansowania
oraz wezwie pracodawcę do potwierdzenia ustalonego przez Fundusz salda w
terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.
w przypadku gdy pracodawca potwierdzi w wyznaczonym terminie kwotę ustaloną
przez Fundusz, w terminie 7 dni od dnia potwierdzenia Fundusz przekaże kwotę
należnego dofinansowania na rachunek bankowy pracodawcy.
W przypadku gdy pracodawca nie zgodzi się z wysokością kwoty ustalonej przez
Fundusz, będzie mógł odmówić potwierdzenia salda oraz złożyć wyjaśnienia w
terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. W powyższym przypadku Fundusz w
terminie 3 dni od dnia uzyskania wyjaśnień pracodawcy ponownie ustali kwotę
dofinansowania przysługującego pracodawcy oraz wezwie pracodawcę do
potwierdzenia ponownie ustalonego salda. Jeśli przedstawiona wyżej procedura nie
doprowadzi do uzgodnienia salda do końca miesiąca następującego po miesiącu
złożenia przez pracodawcę wniosku, Fundusz wyda decyzję o odmowie wypłaty
dofinansowania.
Należy zaznaczyć, że brak odpowiedzi przez pracodawcę w terminie 7 dni od dnia
wezwania do potwierdzenia salda w każdym z ww. przypadków spowoduje
pozostawienie wniosku pracodawcy bez rozpatrzenia.
Zasady składania dokumentów
Dokumenty w formie elektronicznej składane będą przez pracodawców za pomocą
programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz. W celu złożenia
dokumentów pracodawca otrzyma od Funduszu, poprzez Internet certyfikat
umożliwiający podpisywanie dokumentów. Dokumenty nie uwierzytelnione podpisem
elektronicznym nie będą przyjmowane przez Fundusz.
Dane dotyczące wysokości dofinansowania określone we wniosku pracodawcy
muszą być zgodne z danymi zawartymi w miesięcznych informacjach za okres,
którego dotyczy wniosek. Ponieważ dofinansowanie do wynagrodzeń obejmuje
okresy dwumiesięczne (styczeń-luty, marzec-kwiecień, itd.) pracodawca uprawniony
do dofinansowania za jeden miesiąc składał będzie wniosek za dany okres
sprawozdawczy, tj. dwa miesiące, wpisując kwotę dofinansowania za miesiąc, w
którym przysługuje mu dofinansowanie.
Dokumenty złożone przez pracodawców podlegały będą sprawdzeniu przez Fundusz
pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym. W przypadku złożenia
prawidłowo wypełnionych dokumentów pracodawca będzie mógł odebrać
potwierdzenie złożenia dokumentów, również poprzez internet. W przypadku gdy
dokumenty zawierać będą nieprawidłowości, Fundusz wezwie pracodawcę do ich
usunięcia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Niezachowanie przez
pracodawcę ww. terminu spowoduje pozostawienie informacji lub wniosku bez
rozpatrzenia. Należy również zaznaczyć, że przesłanie przez Fundusz wezwania do
usunięcia nieprawidłowości przerywa bieg 7-dniowego terminu do przesłania
pracodawcy informacji o saldzie przysługującego dofinansowania.
Pracodawcy będą posiadali również możliwość korygowania złożonych informacji lub
wniosków poprzez złożenie dokumentów korygujących. Do dokumentów
korygujących znajdują zastosowanie zasady opisane powyżej, z tym, że dokumenty
korygujące zwiększające kwotę dofinansowania należnego pracodawcy mogą być
składane najpóźniej do 14 dni przed dniem złożenia rozliczenia rocznego, którego
termin składania upływa 15 lutego roku następującego po roku, w którym
pracodawcy udzielone zostało dofinansowanie. Natomiast w przypadku złożenia
dokumentów korygujących, z których wynika, że dofinansowanie zostało pracodawcy
wypłacone w wysokości wyższej od należnej, pracodawca składając korektę
dokonuje również zwrotu nienależnie pobranego dofinansowania wraz z odsetkami
liczonymi jak od zaległości podatkowych w terminie 14 dnia od dnia złożenia korekty.
Dodatkowe obowiązki pracodawców
Pracodawcy otrzymujący dofinansowanie zobowiązani są po zakończeniu każdego
roku kalendarzowego rozliczyć się z Funduszem z otrzymanych kwot
dofinansowania. Rozliczenia dokonywać będzie się według ustalonego wzoru, który
określony zostanie rozporządzeniem wykonawczym do ustawy. Rozliczenie roczne
pracodawca składał będzie wraz z pierwszą informacją w roku następnym po roku, w
którym pracodawca otrzymywał dofinansowanie (tj. informacją za styczeń składaną
do 14 lutego), lub wraz z ostatnią informacją składaną w roku, w którym pracodawca
pobierał dofinansowanie, jeżeli pracodawca nie będzie ubiegał się o dofinansowanie
w roku następnym.
Warto zwrócić uwagę, że dofinansowania do wynagrodzeń pracodawców
realizowane będą ze środków pochodzących z dotacji celowej z budżetu państwa, w
konsekwencji czego, w zakresie wypłaconych dofinansowań znajdą zastosowanie
niektóre przepisy ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych. W
szczególności należy mieć na uwadze przepis art.93 ust.4 mówiący, że
wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyklucza prawo do ubiegania
się o dotację przez kolejne trzy lata.
Zastosowanie do dofinansowań zasad określonych w przepisach o finansach
publicznych powoduje, że rozliczenie roczne, o którym mowa powyżej odbywać się
będzie według "zasady kasowej". Oznacza to, iż pracodawca w rozliczeniu rocznym
wykazuje kwoty, które uzyskał w danym roku kalendarzowym. Tak więc
dofinansowanie za listopad i grudzień 2005 r. wykazywane będzie w rozliczeniu za
2006 r., ponieważ wypłata dofinansowania za te miesiące nastąpi w styczniu 2006 r.
Ponadto pracodawcy, którzy będą ubiegali się o dofinansowanie w kolejnych latach
powinni złożyć wniosek o przedłużenie wypłaty dofinansowania na kolejny rok wraz z
jednym z wniosków o wypłatę dofinansowania w roku, w którym pracodawca pobiera
dofinansowanie.
Akty prawne:
ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych
ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (uwaga: ustawa w wersji uchwalonej przez Sejm przekazana do
Senatu)
rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dofinansowania do
wynagrodzeń osób niepełnosprawnych
ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad
prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju
oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu
terytorialnego
ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych
Procedura rejestracji w systemie
Procedura rejestracji i certyfikacji pracodawcy, który będzie się ubiegał o dofinansowanie do
wynagrodzenia zatrudnionych u niego osób niepełnosprawnych z art. 26a ustawy o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
Zgodnie z § 8 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia
2003 r. w sprawie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (zwanego dalej
rozporządzeniem) ustala się niniejszą procedurę obowiązującą przy rejestracji i certyfikacji
pracodawców.
I. Wykaz i zawartość dokumentów niezbędnych do zarejestrowania pracodawcy
jako beneficjenta PFRON, który będzie korzystał z dofinansowania do
wynagrodzeń pracowników:
Formularz zgłoszeniowy zawierający zgodnie z § 8 punkt 1 rozporządzenia: Formularz zgłoszeniowy
- nazwa dokumentu - "Formularz zgłoszeniowy";
- numer w rejestrze PFRON (dotyczy pracodawców posiadających numer w rejestrze
PFRON);
- numer identyfikacyjny pracodawcy REGON;
- numer identyfikacji podatkowej pracodawcy (NIP);
- numer PKD;
- pełna nazwa pracodawcy;
- skrócona nazwa pracodawcy;
- adres pracodawcy zawierający:
siedmiocyfrowy kod stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia
1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania
krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym
obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego
(Dz. U. Nr 157, poz. 1031 z późn. zm.)
- województwo
- miejscowość
- kod pocztowy
- poczta
- ulica
- numer domu
- numer lokalu
- adres do korespondencji (jeżeli jest inny niż adres podany wyżej);
Dodatkowe informacje o pracodawcy:
- forma prawna;
- forma własności;
- wielkość pracodawcy;
Informacja o typie pracodawcy (jeden z trzech typów):
- pracodawca zatrudniający mniej niż 25 pracowników;
- pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny
wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w
wysokości co najmniej 6%;
-zakład pracy chronionej;
Informacja dotycząca statusu zakładu pracy chronionej (wypełniają pracodawcy
posiadający status Zakładu Pracy Chronionej), w tym:
- imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej osoby
odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem (kontakty dotyczące wyjaśniania
wszelkich rozbieżności i wątpliwości związanych z dofinansowaniami);
- rachunek bankowy pracodawcy, na który będzie przekazywane miesięczne
dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych:
- nazwa banku;
- pełny numer rachunku bankowego;
II.Załączniki:
- aktualny odpis z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do
ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do
rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej;
- zaświadczenie z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki
Narodowej o numerze identyfikacyjnym REGON;
- decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej
NIP;
- decyzja wojewody lub Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych o
przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej (dotyczy tylko zakładów pracy
chronionej);
- upoważnienie pracodawcy dla osoby, która w jego imieniu będzie podpisywała i
przesyłała dane do Funduszu. Ponieważ dokumenty składane przez pracodawców
do Funduszu w związku z wypłatą dofinansowań stanowią oświadczenie woli
pracodawcy, muszą być podpisywane przez pracodawcę zgodnie z przepisami
prawa lub osoby posiadającej stosowne pełnomocnictwa do składania oświadczeń
woli w imieniu pracodawcy. Dokumenty o przyznanie dofinansowania będą
uwierzytelniane elektronicznie. Proponowany wzór upoważnienia.
III. Obowiązujące terminy:
Wymieniony wyżej formularz wraz z załącznikami pracodawca ma obowiązek złożyć
w Oddziale PFRON w terminie do 30 dni przed dniem przekazania pierwszej
informacji o dofinansowaniu, tzn. jeżeli pierwszą informacją o dofinansowaniu (INF-D
wraz z INF-D-P) pracodawca będzie składał w PFRON w terminie do 14 lutego,
formularz zgłoszeniowy wraz z załącznikami jest zobowiązany złożyć w Oddziale
PFRON w terminie do 15 stycznia.
Po przekazaniu danych i zaświadczeń lub dokumentów oraz upoważnienia, o których
mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia, jednak nie później niż na 14 dni przed złożeniem
informacji (INF-D i INF-D-P) po raz pierwszy, pracodawca odbiera od Funduszu
identyfikator oraz hasło dostępu do programu informatycznego.
IV. Procedura rejestracji i certyfikacji
Pracodawca, który ma uprawnienia do ubiegania się o dofinansowania do
wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych powinien zgłosić się do
właściwego dla niego terytorialnie Oddziału PFRON wraz z wymienionymi wyżej
dokumentami.
Pracownik Oddziału PFRON sprawdza dokumenty przyniesione przez pracodawcę i
podejmuje decyzję o wstępnym zarejestrowaniu go w systemie SOD.
Pracodawca, zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z art. 26c ust. 2 ustawy o
rehabilitacji dokonuje wyboru sposobu wymiany dokumentów z PFRON. Może to być
sposób:
- elektroniczny;
- papierowy.
Pracodawca, który wybierze pisemną (papierową) formę wymiany dokumentów z
PFRON powinien złożyć oświadczenie wg wzoru. Wzór oświadczenia
W przypadku wybrania przez pracodawcę elektronicznego sposobu wymiany
dokumentów:
Pracownik oddziału dokonuje jego wstępnej rejestracji w Systemie SOD (Systemie
Obsługi Dofinansowań) wpisując:
- nazwę skróconą pracodawcy;
- NIP pracodawcy;
- REGON pracodawcy;
- Oddział PFRON pracodawcy;
Po wykonaniu tej czynności przez pracownika oddziału PFRON zostaje nadany
pracodawcy identyfikator (login) oraz "jednorazowe hasło" dostępu do Systemu SOD
i komputer drukuje dane identyfikujące pracodawcę w Systemie (identyfikator
pracodawcy oraz hasło dostępu). Pracodawca został wstępnie zarejestrowany w
Systemie SOD;
Pracodawca po otrzymaniu "hasła jednorazowego", na swoim komputerze w firmie
wypełnia za pomocą aplikacji internetowej SOD on line wniosek rejestracyjny,
podając w nim dane identyfikujące firmę. Wraz z wnioskiem wypełnia "żądanie
wydania certyfikatu" podając w nim dane personalne osoby,na którą zostanie wydany
certyfikat. W sposób elektroniczny wysyła wniosek i żądanie do PFRON,
wniosek przesłany przez pracodawcę podlega zaakceptowaniu bądź odrzuceniu
przez pracownika Oddziału po dokonaniu weryfikacji. Przyczyną odrzucenia może
być np. niezgodność danych podanych przez pracodawcę w przesłanym wniosku
rejestracyjnym z danymi znajdującymi się w dokumentach złożonych do Oddziału
albo niepodanie przez pracodawcę numeru PFRON w przypadku pracodawców
prowadzących Zakłady Pracy Chronionej lub pracodawców zatrudniających co
najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągających
wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.
po weryfikacji przesłanych przez pracodawcę do PFRON wniosku i żądania System
generuje wiadomość dla pracodawcy zawierającą certyfikat. Dopiero po otrzymaniu
certyfikatu pracodawca może rozpocząć przesyłanie dokumentów do PFRON.
W przypadku wybrania przez pracodawcę papierowej formy wymiany dokumentów z
PFRON:
Pracownik Oddziału PFRON dokonuje wstępnej rejestracji pracodawcy w systemie
SOD (wpisując nazwę skróconą pracodawcy, jego NIP, REGON, nazwę oddziału
PFRON) i zatwierdza powyższe dane;
w drugim etapie wypełnia i akceptuje wniosek rejestracyjny,
po zarejestrowaniu pracodawcy przez pracownika Oddziału pracodawca może
przekazywać do Oddziału dokumenty o dofinansowaniu w formie papierowej;
w uzasadnionych przypadkach może nastąpić odrzucenie wniosku (wniosek do
poprawienia z uwagi na błędy w wypełnionych polach lub niewypełnienie
wymaganych pól); pracownik Oddziału informuje o powyższym pracodawcę.
Akty prawne dotyczące zwrotu kosztów pracodawcy
Art. 26 ma następujące brzmienie: "I. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36
miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające warunki określone w ust. 2,
może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów:
1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk
pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
1a)adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych,
1b)adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej
funkcjonowanie w zakładzie pracy,
2) rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b.
I. Zwrot kosztów określonych w ust.1 pkt.1-1b oraz w art.26 d dotyczy wyłącznie
dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób
niepełnosprawnych.
II. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:
1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu,
skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy,
2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów,
jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego
pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności
było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym
przepisów prawa pracy.
III. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego
wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.
IV. Zwrotu kosztów dokonuje Prezydent w warunkach i w wysokości określonych
umową zawartą z pracodawcą, z tym że:
1) zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez
pracodawcę przed dniem podpisania umowy,
2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób
niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z
przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych.
V. Umowy z pracodawcą, którym jest Prezydent, zawiera Prezes Zarządu Funduszu.
VI. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej
Inspekcji Pracy o przystosowanym stanowisku pracy, wydanej na wniosek
Prezydenta.
VII. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36
miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem
starosty, środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc
brakujący do upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie
mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od
dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną.
VIII. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w
terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną
inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy,
przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym
mowa w ust. 1."
Art. 26d ma następujące brzmienie:
1)"Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze
środków Funduszu zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników
pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności
ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub
trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na
stanowisku pracy.
2)Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby
godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi
niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika
niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem ust.3.
3)Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi
niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby
godzin pracy pracownika w miesiącu.
4)Przepisy art.26 ust.4-6 stosuje się odpowiednio."
1. Zwrot kosztów poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub
istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych obejmuje zakup środków
trwałych stanowiących wyposażenie związane z przystosowaniem stanowiska w
sposób umożliwiający wykonywanie przez pracownika niepełnosprawnego
powierzonych czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami
wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego.
-Wartość zakupu środków trwałych zostaje pomniejszona o wartość takich samych
środków trwałych, jeżeli stanowiłyby wyposażenie stanowiska osoby niebędącej
osobą niepełnosprawną.
2. Zwrot kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych obejmuje zakup materiałów oraz koszty robót budowlanych w
rozumieniu przepisów Prawa budowlanego dotyczących dostosowania pomieszczeń
zakładu, stosownie do potrzeb niepełnosprawnych.
- Wartość zakupu materiałów oraz koszty robót budowlanych pomniejsza się o
wartość takich samych materiałów lub prac budowlanych, które zostałyby zakupione
lub wykonane w związku z dostosowaniem pomieszczeń do potrzeb osób
niebędących osobami niepełnosprawnymi.
3.Zwrot kosztów adaptacji lub nabycia urządzeń obejmuje nabycie oraz adaptację
urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy.
- Wartość nabytych urządzeń oraz adaptacji urządzeń pomniejsza się o wartość
nabycia takich samych urządzeń oraz kosztów adaptacji urządzeń, które zostałyby
zakupione lub adaptowane do potrzeb osób niebędących osobami
niepełnosprawnymi.
4.Zwrot kosztów rozpoznania obejmuje niezbędne badania mające na celu ustalenie
odpowiednio:
-zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku z uwzględnieniem potrzeb
wynikających z niepełnosprawności,
-koniecznych elementów składowych wyposażenia danego stanowiska oraz zakresu
obowiązków na tym stanowisku pracy, dających podstawę do oceny możliwości
wykonywania pracy przez osobę niepełnosprawną,
-konieczności nabycia urządzenia ułatwiającego osobie niepełnosprawnej
funkcjonowanie w zakładzie pracy,
-zakresu niezbędnego przystosowania pomieszczeń zakładu pracy w celu jego
adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych.
5.Zwrot kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi
niepełnosprawnemu obejmuje wynagrodzenie pracowników pomagających
pracownikowi niepełnosprawnemu w zakresie czynności ułatwiających
komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do
samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku
pracy, za czas poświęcony wyłącznie na te pomoc.
6. Pracodawca ubiegający się o zwrot kosztów składa u Prezydenta - właściwego ze
względu na miejsce zatrudnienia osób niepełnosprawnych;
- wniosek wraz z dokumentacją.
7. Przy ocenie wniosku bierze się pod uwagę następujące elementy:
1) wysokość posiadanych środków PFRON przez powiat,
2) potrzeby lokalnego rynku pracy,
3) opinię powiatowego urzędu pracy o możliwości skierowania do pracy
zarejestrowanych osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach,
4) długość okresu prowadzenia działalności oraz doświadczenie pracodawcy w
zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych,
5) kondycję finansową pracodawcy zapewniającą zatrudnienie osób
niepełnosprawnych przez co najmniej 36 miesięcy,
6) wysokość przewidywanych kosztów dotyczących zwrotu ze środków PFRON,
7) stan zatrudnienia u pracodawcy,
8) rodzaj posiadanego tytułu prawnego do nieruchomości - miejsca prowadzenia
działalności gospodarczej.
Kondycję finansową ocenia się na podstawie:
- posiadanych aktywów trwałych i obrotowych,
- możliwości produkcyjnych i usługowych,
- rachunku zysków i strat,
- płynności finansowej.
8. Wniosek rozpatrywany jest w ciągu 30 dni od daty jego złożenia wraz z kompletem
wymaganych załączników.
9. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku przeprowadzane są z
pracodawcą negocjacje w zakresie warunków zwrotu kosztów przewidzianych do
uwzględnienia w umowie.
10. Zwrot kosztów następuje na podstawie umowy cywilno-prawnej zawartej przez
Prezydenta i pracodawcę.
11. Zwrotowi mogą podlegać wyłącznie koszty wymienione w umowie poniesione
przez pracodawcę po dniu podpisania umowy, z wyjątkiem kosztów rozpoznania.
12.Zwrot kosztów nie obejmuje kwoty podatku od towarów i usług oraz kwoty
podatku akcyzowego.
13.Uruchomienie środków PFRON następuje po przedłożeniu Prezydentowi
stosownych do przedmiotu umowy dokumentów zgodnie z § 14 Rozporządzenia
Ministra Polityki Społecznej z dnia 15 września 2004r. w sprawie zwrotu kosztów
przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób
niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego
pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. Nr 215, poz. 2186) wraz z wnioskiem - po
uprzednim odbiorze i uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o: przystosowanym stanowisku pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji
zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, -adaptacji lub nabyciu urządzeń
do potrzeb osób niepełnosprawnych.
14. Prezydent zwraca poniesione koszty pracodawcy do wysokości faktycznie
poniesionych nie więcej niż do kwoty wynikającej z zawartej umowy.
Art.41 ma następujące brzmienie:
1.Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane przez pracodawcę.
2.Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych
osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu do
wysokości 75 % nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego
wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudnione,
zgodne z kierunkiem szkolenia, na innych stanowiskach pracy przez okres co
najmniej 24 miesięcy.
3.Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w
wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają
koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.
4.Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba
niepełnosprawna po zakończeniu szkolenia nie będzie zatrudniona zgodnie z
kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniona przez okres krótszy niż 24 miesiące,
pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z
odsetkami należnymi od dnia, w którym pracodawca przestał spełniać warunki
określone w ust. 2
Zasady BHP przy pracy biurowej
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest przestrzeganie przepisów i
zasad bhp. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami musi znać przepisy
określające zasady bezpiecznej pracy. Nie zwalnia go bowiem od odpowiedzialności
nieznajomość tych regulacji.
Katalog obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa pracy zawiera art. 207
k.p. Przepis ten dotyczy wszystkich podmiotów zatrudniających pracowników, bez
względu na stopień ryzyka związanego z wykonywaną pracą. Ponadto art. 304 k.p.
nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż
stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.
Pracodawca, który rozpoczyna działalność, ma obowiązek zawiadomić na piśmie
właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o
miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności (art. 209 k.p.). Informację należy
złożyć w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności.
Ważne adresy:
1.Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, ul. Kredytowa 3,
00-056 Warszawa.
2.Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Al. Jana Pawła II nr
13, 00-828 Warszawa.
3.Rzecznik Praw Obywatelskich, Al.Solidarności 77, 00-090 Warszawa.
4.Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, ul. Dzielna 1, 00-162 Warszawa.
5.Fundacja Aktywnej Rehabilitacji, ul. Inspektowa 1, 02-711 Warszawa.
6.Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych, ul. Gałczyńskiego 4, 00-362
Warszawa
USTAWY:
USTAWA
z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
1)
(Dz. U. z dnia 9 października 1997 r.)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. (1) Ustawa dotyczy osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem:
1) o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w art. 3 lub
2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
3) o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia
- zwanych dalej "osobami niepełnosprawnymi".
orzeczenia sądów
Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
najniższym wynagrodzeniu - oznacza to minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu roku
poprzedniego, ustalane na podstawie odrębnych przepisów,
2) osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub niepełnosprawnej poszukującej pracy - oznacza to osobę niepełnosprawną
bezrobotną lub niepełnosprawną poszukującą pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu,
3) (3) organizacjach pozarządowych - oznacza to stowarzyszenia, związki, izby oraz organizacje pracodawców i pracobiorców
w szczególności działające na rzecz osób niepełnosprawnych, tworzone na podstawie odrębnych przepisów,
(4)
4)
przeciętnym wynagrodzeniu - oznacza to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w
poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", na podstawie
art. 20 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr
162, poz. 1118 i z 1999 r. Nr 38, poz. 360),
5) uczestnictwie w życiu społecznym - oznacza to możliwość pełnienia ról społecznych oraz pokonywania barier, w
szczególności psychologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, transportowych i w komunikowaniu się,
6) wskaźniku zatrudnienia osób niepełnosprawnych - oznacza to przeciętny miesięczny udział procentowy osób
niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy,
(5)
7)
warunkach pracy chronionej - oznacza to warunki, o których mowa w art. 28 albo art. 29, i uzyskanie statusu zakładu
pracy chronionej albo zakładu aktywności zawodowej,
8) (6) przystosowanym stanowisku pracy osoby niepełnosprawnej - oznacza to stanowisko pracy, które jest oprzyrządowane i
dostosowane odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności,
(7)
9)
staroście - oznacza to także prezydenta miasta na prawach powiatu,
10) (8) niepełnosprawności - oznacza to trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub
długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.
orzeczenia sądów
1)
(2)
Rozdział 2
Orzekanie o niepełnosprawności
Art. 3. 1. Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą:
1) znaczny,
2) umiarkowany,
3) lekki.
2. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na
podstawie odrębnych przepisów.
tezy z piśmiennictwa
(9)
Art. 4.
1. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną
do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub
długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do
pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych
osób w celu pełnienia ról społecznych.
3. Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób
istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych
kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych
dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
4. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym
zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę,
poruszanie się i komunikację.
5. Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby, o której mowa w ust. 1 lub 2, nie
wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadku
uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb
osoby niepełnosprawnej.
orzeczenia sądów
(10)
Art. 4a.
1. Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną
sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej,
długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w
zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia
określi, w drodze rozporządzenia, kryteria oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(11)
Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
Art. 5.
1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118) traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
2) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na
równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3) częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa
w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu
niepełnosprawności.
(12)
Art. 5a.
1. Osoby posiadające ważne orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów, niezdolności do pracy w
gospodarstwie rolnym, o których mowa w art. 62, oraz orzeczenia o niezdolności do pracy, o których mowa w art. 5, mogą
składać do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności i wskazań, o
których mowa w art. 6b ust. 3, dla celów korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
2. W postępowaniu w sprawach, o których mowa w ust. 1, zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności wydaje
orzeczenie, w którym:
1) stopień niepełnosprawności określa się na podstawie przedłożonych orzeczeń, o których mowa w ust. 1, zgodnie z
przepisami, o których mowa w art. 5 i 62,
2) wskazania, o których mowa w art. 6b ust. 3, ustala się stosownie do naruszonej sprawności organizmu i ograniczeń
funkcjonalnych uzasadniających korzystanie z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
3. Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności ma prawo żądać od właściwych organów rentowych udostępnienia
kopii orzeczeń, o których mowa w ust. 1, a organy te są obowiązane do ich udostępniania.
4. Od orzeczenia, o którym mowa w ust. 2, nie służy odwołanie.
(13)
Art. 6.
1. Powołuje się zespoły orzekające o niepełnosprawności:
1) powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako pierwsza instancja,
2) wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności - jako druga instancja.
(14)
1a.
Wydatki związane z tworzeniem i działalnością zespołów są pokrywane ze środków finansowych budżetu państwa.
Wydatki te mogą być również pokrywane ze środków finansowych jednostek samorządu terytorialnego.
2. Właściwość miejscową powiatowego i wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności ustala się
według miejsca stałego pobytu w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych.
3. Właściwość miejscową zespołu orzekającego o niepełnosprawności ustala się według miejsca pobytu w przypadku
osób:
1) bezdomnych,
2) przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych,
3) przebywających w zakładach karnych i poprawczych,
4) przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.
4. W przypadku osób, o których mowa w ust. 3 pkt 2-4, zespół orzekający o niepełnosprawności jest obowiązany przesłać
zawiadomienie o wydanym orzeczeniu do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwego zgodnie
z ust. 2.
orzeczenia sądów
(15)
Art. 6a.
1. Starosta w ramach zadań z zakresu administracji rządowej powołuje i odwołuje powiatowy zespół do spraw
orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "powiatowym zespołem", po uzyskaniu zgody wojewody oraz przedkłada
wojewodzie informacje o realizacji zadań.
2. Wojewoda po zasięgnięciu opinii starostów ustala obszar działania powiatowego zespołu do spraw orzekania o
niepełnosprawności, który może obejmować swoim zasięgiem więcej niż jeden powiat, oraz siedziby wyjazdowych składów
orzekających w powiatach, w których nie powołano powiatowego zespołu.
3. Powiatowy zespół działający w mieście na prawach powiatu może być nazwany "miejskim zespołem do spraw
orzekania o niepełnosprawności". Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.
4. Wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, zwany dalej "wojewódzkim zespołem", powołuje i
odwołuje wojewoda.
(16)
(17)
Art. 6b.
1.
Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego
albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej.
2. Ośrodki pomocy społecznej mogą uczestniczyć na prawach strony w sprawach, w których orzekają powiatowe zespoły.
3. W orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny
być zawarte wskazania dotyczące w szczególności:
1) odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby,
2)
3)
4)
5)
szkolenia, w tym specjalistycznego,
zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
uczestnictwa w terapii zajęciowej,
konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające
funkcjonowanie danej osoby,
6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług
socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej,
organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością
samodzielnej egzystencji,
8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,
9) spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo
o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz.
872, z 1999 r. Nr 106, poz. 1216, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 483 i Nr 53, poz. 649 oraz z 2001 r. Nr 27, poz.
298, Nr 106, poz. 1149, Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1371, Nr 129, poz. 1444 i
Nr 130, poz. 1452).
orzeczenia sądów
(18)
Art. 6c.
1. Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwany dalej "Pełnomocnikiem", sprawuje nadzór
nad orzekaniem o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, polega na:
1) kontroli orzeczeń co do ich zgodności z zebranymi dokumentami lub z przepisami dotyczącymi orzekania o
niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
2) kontroli prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących
orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności,
3) szkoleniu członków wojewódzkich zespołów,
4) udzielaniu wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów regulujących postępowanie w sprawach dotyczących orzekania o
niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.
3. Jeżeli w ramach nadzoru Pełnomocnik stwierdzi, że istnieje uzasadniona wątpliwość co do zgodności orzeczenia ze
stanem faktycznym lub że orzeczenie zostało wydane w sposób sprzeczny z przepisami dotyczącymi orzekania o
niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, może zwrócić się do właściwego organu o:
1) stwierdzenie nieważności orzeczenia,
2) wznowienie postępowania.
4. Pełnomocnik, w wyniku stwierdzonych w ramach nadzoru nieprawidłowości, może wystąpić:
1) do organu, który powołał zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, o odwołanie członków zespołu
odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości,
2) do wojewody o cofnięcie zgody na powołanie powiatowego zespołu.
5. Nadzór, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, w imieniu Pełnomocnika realizują upoważnione przez niego osoby,
posiadające wiedzę niezbędną do przeprowadzania kontroli. Pisemne upoważnienie jest wydawane na czas określony, nie
dłuższy niż 2 lata.
6. Wojewoda pełni bezpośredni nadzór nad powiatowymi zespołami. Przepisy ust. 2, 3, 4 pkt 1 i ust. 5 stosuje się
odpowiednio.
7. Wojewoda przestawia Pełnomocnikowi informacje o realizacji zadań:
1) powiatowych zespołów, sporządzane na podstawie informacji otrzymanych od starostów,
2) wojewódzkiego zespołu.
(19)
8.
Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie
30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał.
Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub
zmienia zaskarżone orzeczenie.
9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe zasady wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 5a, orzekania o niepełnosprawności i o stopniu
niepełnosprawności, uwzględniając tryb postępowania przy orzekaniu oraz skład i sposób powoływania i odwoływania
członków zespołów orzekających, a także sposób działania tych zespołów,
2) rodzaj i zakres wymaganych kwalifikacji członków zespołów orzekających oraz tryb postępowania przy wydawaniu
zaświadczeń uprawniających do orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, uwzględniając
konieczność zapewnienia specjalistycznych kwalifikacji, odpowiednich do zakresu orzekania,
3) warunki organizacyjne i techniczne, jakie powinny spełniać pomieszczenia zespołów orzekających, mając na względzie
zapewnienie dostępu do tych pomieszczeń osobom niepełnosprawnym,
4) tryb przeprowadzania szkoleń i minima programowe szkoleń dla specjalistów powoływanych do zespołów orzekających
oraz sposób wyboru ośrodków szkoleniowych upoważnionych do prowadzenia szkoleń, kierując się koniecznością
zapewnienia właściwego poziomu kształcenia, w tym odpowiedniego poziomu wiedzy specjalistycznej,
5) standardy w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności i o stopniu
niepełnosprawności, uwzględniając schorzenia naruszające sprawność organizmu i przewidywany okres trwania
naruszenia tej sprawności, powodujące zaliczenie do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności, a także oznaczenie
symboli przyczyn niepełnosprawności,
6) wzory i terminy składania informacji, o których mowa w ust. 7 i art. 6a ust. 1, uwzględniając elementy informacji o realizacji
zadań, przyjętych wnioskach, wydanych orzeczeniach i wydanych legitymacjach, wydatkach oraz elementy zestawień
zbiorczych,
7) wzory legitymacji dokumentujących niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności oraz organy uprawnione do ich
wystawiania, mając na względzie zachowanie jednolitości dokumentu potwierdzającego podstawę do korzystania z ulg i
uprawnień.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Rozdział 3
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych
Art. 7. 1. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych,
psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym
uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.
2. Rehabilitacja lecznicza osób niepełnosprawnych odbywa się na podstawie odrębnych przepisów.
Art. 8. 1. Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego
zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i
pośrednictwa pracy.
2. Do realizacji celu, o którym mowa w ust. 1, niezbędne jest:
1) dokonanie oceny zdolności do pracy, w szczególności przez:
a) przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych umożliwiających określenie sprawności fizycznej, psychicznej i
umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększenia tej sprawności,
b) ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań,
2) prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór
odpowiedniego zawodu i szkolenia,
3) przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia,
4) dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie,
5) określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów
ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego itp.
1)
2)
3)
4)
Art. 9. 1. Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym.
2. Rehabilitacja społeczna realizowana jest przede wszystkim przez:
wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej,
wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych,
likwidację barier, w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu
się i dostępie do informacji,
kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.
(20)
Art. 10.
Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób
niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w:
1) warsztatach terapii zajęciowej, zwanych dalej "warsztatami",
2) turnusach rehabilitacyjnych, zwanych dalej "turnusami".
(21)
Art. 10a.
1. Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom
niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub
przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia.
2. Realizacja przez warsztat celu, o którym mowa w ust. 1, odbywa się przy zastosowaniu technik terapii zajęciowej,
zmierzających do rozwijania:
1) umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej,
2) psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających
uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy.
3. Terapię realizuje się na podstawie indywidualnego programu rehabilitacji, w którym określa się:
1) formy rehabilitacji,
2) zakres rehabilitacji,
3) metody i zakres nauki umiejętności, o których mowa w ust. 2,
4) formy współpracy z rodziną lub opiekunami,
5) planowane efekty rehabilitacji,
6) osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji.
4. W warsztacie działa rada programowa, w skład której wchodzą:
1) kierownik warsztatu,
2) specjaliści do spraw rehabilitacji lub rewalidacji,
3) instruktorzy terapii zajęciowej,
4) psycholog,
5) doradca zawodowy lub instruktor zawodu - w miarę potrzeb.
5. Rada programowa dokonuje okresowej oraz, nie rzadziej niż co 3 lata, kompleksowej oceny realizacji indywidualnego
programu rehabilitacji uczestnika warsztatu i zajmuje stanowisko w kwestii osiągniętych przez niego postępów w rehabilitacji,
uzasadniających:
1) podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na przystosowanym
stanowisku pracy,
2) potrzebę skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, ze
względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania co do możliwości osiągnięcia postępów uzasadniających
podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy po
odbyciu dalszej rehabilitacji w warsztacie,
3) przedłużenie uczestnictwa w terapii ze względu na:
a) pozytywne rokowania co do przyszłych postępów w rehabilitacji, umożliwiających podjęcie zatrudnienia i
kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej lub na rynku pracy,
b) okresowy brak możliwości podjęcia zatrudnienia,
c) okresowy brak możliwości skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia, o którym mowa w pkt 2.
Art. 10b.
(22)
1. Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty.
(23)
2.
Koszty utworzenia, działalności i wynikające ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu są współfinansowane ze
środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem", ze środków samorządu
terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 68c ust. 1.
3. Dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów uczestnictwa w warsztacie osób niepełnosprawnych przebywających w
jednostkach organizacyjnych obowiązanych do zapewnienia terapii zajęciowej na podstawie odrębnych przepisów, jest
obniżane w zależności od procentowego wskaźnika udziału tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu, zwanego dalej
"wskaźnikiem udziału", z zastrzeżeniem ust. 4 i 5.
4. Ze środków Funduszu nie mogą być dofinansowane koszty, o których mowa w ust. 3, w przypadku gdy wskaźnik
udziału wynosi co najmniej 80%.
5. Koszty, o których mowa w ust. 3, nie ulegają obniżeniu w przypadku, gdy wskaźnik udziału nie przekracza 30%.
6. Powiat, którego mieszkańcy są uczestnikami rehabilitacji w warsztacie działającym na terenie innego powiatu, jest
obowiązany do pokrywania kosztów rehabilitacji w odniesieniu do swoich mieszkańców, w części nieobjętej dofinansowaniem
ze środków Funduszu, w wysokości i na zasadach określonych w porozumieniu zawartym z powiatem, na terenie którego działa
warsztat.
7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
tworzenia, działania i dofinansowywania warsztatów, skład i zakres działania zespołu rozpatrującego wnioski oraz zakres
działania rady programowej warsztatu, a także zakres i tryb przeprowadzania kontroli warsztatów przez powiatowe centra
pomocy rodzinie, w tym:
1) wzory, tryb składania oraz sposób rozpatrywania wniosków o dofinansowanie kosztów utworzenia, działalności i kosztów
wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu,
2) sposób dofinansowania kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników
warsztatów,
3) sposób sporządzania informacji o wykorzystaniu środków oraz sprawozdań z działalności warsztatu,
4) szczegółowe zasady obniżania dofinansowania w zależności od wskaźnika udziału,
5) szczegółowy zakres działania rady programowej oraz sposób dokonywania oceny postępów osób uczestniczących w
rehabilitacji
- mając na względzie zapewnienie prawidłowego funkcjonowania warsztatów i odpowiedniego poziomu rehabilitacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(24)
Art. 10c.
1. Turnus oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której
celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi
przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych
zajęciach przewidzianych programem turnusu.
2. Turnusy mogą być organizowane:
1) przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej, które prowadzą co najmniej przez 2 lata działalność na rzecz osób niepełnosprawnych i uzyskały
wpis do rejestru organizatorów prowadzonego przez wojewodę, zwane dalej "organizatorem turnusów",
2) wyłącznie w ośrodkach, które uzyskały wpis do rejestru ośrodków prowadzonego przez wojewodę - z wyłączeniem
turnusów organizowanych w formie, o której mowa w ust. 5 pkt 2, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. W domach pomocy społecznej lub w innych placówkach opiekuńczych turnusy mogą być organizowane wyłącznie dla
osób niepełnosprawnych niebędących stałymi podopiecznymi takich jednostek.
4. Ośrodki, w których organizowane są turnusy, zapewniają osobom niepełnosprawnym odpowiednie warunki pobytu,
dostosowane do rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników turnusu, oraz bazę do prowadzenia rehabilitacji i realizacji
określonego programu turnusu.
5. Czas trwania turnusów, o których mowa w ust. 2, wynosi co najmniej 14 dni. Turnusy organizuje się wyłącznie na
terenie kraju, w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników, w formie:
1) stacjonarnej,
2) niestacjonarnej.
6. Program turnusu określa:
1) rodzaj i cele turnusu oraz formy rehabilitacji odpowiednie do rodzajów schorzeń osób niepełnosprawnych,
2) rodzaje zajęć kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych oraz innych zajęć wynikających ze specjalistycznego
rodzaju turnusu, z uwzględnieniem zajęć indywidualnych i grupowych,
3) kadrę odpowiedzialną za realizację programu turnusu.
7. Organizator turnusów jest obowiązany do:
1) zabezpieczenia turnusu od strony organizacyjnej, technicznej i kadrowej w sposób gwarantujący osobom
niepełnosprawnym bezpieczne warunki uczestnictwa w turnusie,
2) opracowania i realizacji programu turnusu,
3) udostępniania właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie
informacji zawierających:
a) nazwy ośrodka i miejscowości, w której będą odbywały się turnusy,
b) daty rozpoczęcia i zakończenia turnusów,
c) warunki pobytu w ośrodku, w którym organizuje się turnusy,
d) program turnusu, o którym mowa w ust. 6,
e) koszt uczestnictwa w turnusie,
4) przesłania do właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od dnia
zakończenia turnusu, sporządzonej odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania ze środków
Funduszu,
5) przechowywania dokumentów dotyczących przebiegu turnusu przez okres 3 lat.
(25)
Art. 10d.
1. Wojewoda prowadzi rejestr ośrodków oraz rejestr organizatorów turnusów i dokonuje wpisu do tych
rejestrów na okres 3 lat po spełnieniu przez ośrodek lub organizatora turnusów warunków określonych zgodnie z ust. 8 pkt 3.
(26)
2.
Ośrodki ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru ośrodków przyjmujących grupy turnusowe składają wniosek o
wpis do rejestru do właściwego terytorialnie samorządu województwa, który po zaopiniowaniu wniosku, w terminie 30 dni od
dnia jego wpływu przekazuje wniosek wojewodzie.
3. Podmioty ubiegające się o uzyskanie wpisu do rejestru organizatorów turnusów składają wniosek o wpis do tego
rejestru do wojewody właściwego ze względu na siedzibę organizatora turnusu.
4. Rozpatrzenie przez wojewodę wniosku następuje w terminie 30 dni od dnia jego wpływu. O sposobie rozpatrzenia
wniosków, o których mowa w ust. 2 i 3, wojewoda zawiadamia odpowiednio ośrodek i samorząd województwa albo organizatora
turnusu.
5. Ośrodek lub organizator turnusu, który uzyskał wpis do rejestru, jest obowiązany do niezwłocznego powiadomienia
wojewody o każdej zmianie warunków stanowiących podstawę uzyskania wpisu do rejestru ośrodków lub rejestru organizatorów
turnusów.
6. Wojewoda wykreśla ośrodek lub organizatora turnusu z rejestru w razie:
1) niespełniania warunków określonych na podstawie ust. 8 pkt 3,
2) uniemożliwienia kontroli ośrodka lub organizatora turnusu.
7. O wpisie lub wykreśleniu z rejestrów, o których mowa w ust. 1, wojewoda informuje w ciągu 14 dni Pełnomocnika, który
prowadzi centralną bazę danych ośrodków i organizatorów turnusów posiadających wpis do rejestru wojewody oraz wydaje
krajowy informator o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających taki wpis.
8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) rodzaje turnusów organizowanych przy udziale środków Funduszu oraz warunki uczestnictwa w tych turnusach,
2) warunki, jakie powinny spełniać osoby niepełnosprawne ubiegające się o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie, tryb
składania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie, wysokość oraz sposób przyznawania i przekazywania tego
dofinansowania ze środków Funduszu,
3) warunki, jakie powinni spełniać organizatorzy turnusów i ośrodki, w których odbywają się turnusy, sposób oceny
spełniania tych warunków i dokonywania wpisu do rejestrów oraz zasady prowadzenia rejestrów,
4) zakres, sposób i tryb kontroli organizatorów oraz ośrodków wpisanych do rejestrów, prowadzonej przez powiatowe
centrum pomocy rodzinie lub wojewodę i obowiązki związane z tą kontrolą,
5) zakres przekazywanych przez wojewodę informacji o ośrodkach i organizatorach turnusów posiadających wpis do
rejestrów, o których mowa w ust. 1, zasady prowadzenia centralnej bazy danych ośrodków i organizatorów turnusów
posiadających taki wpis oraz udostępniania danych znajdujących się w tej bazie,
6) wzory wniosków, zawiadomień i informacji
- mając na względzie zapewnienie odpowiedniego poziomu rehabilitacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(27)
Art. 10e.
1. Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków Funduszu uczestnictwa w
turnusie, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny, w rozumieniu przepisów o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i
wychowawczych, pomniejszony o obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składkę z tytułu ubezpieczeń
emerytalnego, rentowego i chorobowego, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz o kwotę
alimentów świadczonych przez osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym na rzecz innych osób, podzielony
przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym składany
jest wniosek, nie przekracza kwoty:
1) 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
2) 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
2. W przypadku przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1, kwotę dofinansowania pomniejsza się o kwotę, o
którą dochód ten został przekroczony, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową osoby niepełnosprawnej dofinansowanie ze
środków Funduszu uczestnictwa w turnusie tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać przyznane bez
pomniejszania kwoty dofinansowania pomimo przekroczenia kwot dochodu, o których mowa w ust. 1.
4. Kwota dofinansowania do uczestnictwa w turnusie przyznana osobie niepełnosprawnej jest przekazywana na rachunek
bankowy organizatora turnusu.
Art. 10f. (28) 1. Osoby niepełnosprawne są kierowane do uczestnictwa w:
1) warsztacie - zgodnie ze wskazaniem zawartym w orzeczeniu o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
2) turnusie - na wniosek lekarza, pod którego opieką znajduje się ta osoba.
2. Zgłoszenia osób uczestnictwa w warsztacie przyjmuje i zatwierdza podmiot zamierzający zorganizować lub
prowadzący warsztat.
3. Wnioski osób niepełnosprawnych o dofinansowanie uczestnictwa w turnusie są składane w powiatowych centrach
pomocy rodzinie.
Rozdział 4
Uprawnienia osób niepełnosprawnych
Art. 11. (29) 1. Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca
pracy niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo korzystać na zasadach określonych dla osób bezrobotnych niepełnosprawnych
w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z usług rynku pracy oraz następujących instrumentów rynku
pracy:
1) szkoleń,
2) stażu,
3) prac interwencyjnych,
4) przygotowania zawodowego w miejscu pracy.
2. Wydatki na instrumenty oraz usługi rynku pracy, o których mowa w ust. 1, są finansowane w zakresie osób
niepełnosprawnych zarejestrowanych jako:
1) bezrobotne - ze środków Funduszu Pracy,
2) poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu - ze środków Funduszu.
(30)
Art. 12.
1. Osoba niepełnosprawna, o której mowa w art. 11, może otrzymać pożyczkę na rozpoczęcie działalności
gospodarczej albo rolniczej.
2. (31) Starosta, udziela pożyczki, ze środków Funduszu, do wysokości trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
3. Starosta zawiera z pożyczkobiorcą umowę ustalającą warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz wysokość stopy
oprocentowania.
4. Starosta umarza pożyczkę, na wniosek pożyczkobiorcy, do wysokości 50%, pod warunkiem prowadzenia działalności
gospodarczej albo rolniczej przez okres co najmniej 24 miesięcy oraz po spełnieniu pozostałych warunków umowy.
5. (32) W przypadku uzasadnionym trudną sytuacją materialną lub losową dłużnika starosta, na wniosek tego dłużnika,
może odroczyć termin spłaty pożyczki, rozłożyć jej spłatę na raty lub umorzyć spłatę w części albo w całości, jeżeli pożyczka
stała się wymagalna.
(33)
6.
(uchylony).
7. (34) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
udzielania, oprocentowania, spłaty, rozkładania na raty i umarzania pożyczek.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
orzeczenia administracji
(35)
Art. 13. 1.
Osoba niepełnosprawna, która nie osiągnęła wieku emerytalnego, prowadząca działalność gospodarczą
albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać, ze środków Funduszu, dofinansowanie do wysokości 50 %
oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli:
1) nie korzystała z pożyczki, o której mowa w art. 12 ust. 1, lub
2) taka pożyczka została spłacona albo w całości umorzona.
2. (36) Dofinansowanie następuje na podstawie umowy zawartej przez starostę z osobą, o której mowa w ust. 1.
orzeczenia administracji
Art. 14. 1. Osobie zatrudnionej, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na
dotychczasowym stanowisku, pracodawca jest obowiązany wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy z
podstawowym zapleczem socjalnym, nie później niż w okresie trzech miesięcy od daty zgłoszenia przez tę osobę gotowości
przystąpienia do pracy. Zgłoszenie gotowości przystąpienia do pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od dnia uznania za
osobę niepełnosprawną.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przepisów w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracownika z jego winy lub jego stanu nietrzeźwości - udowodnione przez pracodawcę.
orzeczenia sądów
Art. 15. 1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
2. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie
może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
3. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
4. Wymiar czasu pracy ustalony zgodnie z ust. 1 lub 2 obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy
orzeczenia o niepełnosprawności.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 16. 1. Przepisów art. 15 nie stosuje się:
1) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
2) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku
lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.
2. Koszty badań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, ponosi pracodawca.
Art. 17. (37) Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub
10
wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Nie narusza to przepisu art. 129 § 1 Kodeksu
pracy.
tezy z piśmiennictwa
Art. 18. 1. Stosowanie norm czasu pracy, o których mowa w art. 15, nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia
wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.
2. Godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego, odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu
wykonywanej pracy, przy przejściu na normy czasu pracy, o których mowa w art. 15, ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim
pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm.
Art. 19. 1. Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop
wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta
nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.
2. Urlop, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze
przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.
3. Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego, o którym mowa w ust. 2, jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu
przysługuje urlop dodatkowy określony w ust. 1.
Art. 20. 1. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z
zachowaniem prawa do wynagrodzenia:
(38)
1)
w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, z
zastrzeżeniem art. 10f ust. 1 pkt 2,
2) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania
zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
2. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop
wypoczynkowy.
(39)
3.
Łączny wymiar urlopu określonego w art. 19 ust. 1 i zwolnienia od pracy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie może
przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
(40)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
udzielania zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
Rozdział 5
Szczególne obowiązki i uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych
Art. 21. 1. (41) Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest
obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 2-5 i art. 22, dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej
iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem
zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem
osób niepełnosprawnych.
2. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych
wynosi co najmniej 6%.
2a. (42) Dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budżetowymi, zakładami
budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi, instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujących się statutowo
ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust.
2, wynosi 2%, 3% w 2005 r., 4% w 2006 r., 5% w 2007 r. i 6% w 2008 r. oraz w latach następnych.
2b. (43) Dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych
szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia
osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 1 i ust. 2, wynosi 0,5% w roku 2000, 1% w latach 2001-2004 i 2% w roku 2005
oraz w latach następnych.
(44)
2c.
Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w jednostkach, o których mowa w ust. 2b, oblicza się jako sumę
wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy
będących osobami niepełnosprawnymi i uczących się lub studiujących w ramach ogólnie obowiązujących w danej jednostce
regulaminów nauczania lub studiowania.
(45)
2d.
Wskaźnik wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 2c oznacza ich udział procentowy w liczbie ogółem odpowiednio: wychowanków, uczniów, studentów lub słuchaczy, według stanu
w roku ubiegłym.
(46)
2e.
Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnione są publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne nie działające w
celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza,
edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi.
(47)
2f.
Pracodawcy osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w ust. 2, 2a i 2b, oraz
jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 2e, składają Zarządowi Funduszu informacje miesięczne i roczne odpowiednio
o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, o zatrudnieniu i kształceniu osób niepełnosprawnych lub o działalności na rzecz osób
niepełnosprawnych według wzoru ustalonego, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego. Informacja miesięczna składana jest w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy
informacja, a informacja roczna - do 20 stycznia za rok poprzedni.
(48)
2g.
Pracodawcy, o których mowa w ust. 2a i 2b, nie osiągający wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych
wymienionych w ust. 2a i 2b, dokonują wpłat na zasadach określonych w art. 49.
3. Z wpłat, o których mowa w ust. 1, zwolnieni są pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo co do
których ogłoszono upadłość.
4. Wskaźnik, o którym mowa w ust. 2, może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze
schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy.
5. Do liczby pracowników, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się - jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne - osób
zatrudnionych:
1) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
2) przebywających na urlopach wychowawczych,
3) (49) nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej,
4) będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy,
5) nie świadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego,
6) przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy.
6. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy:
1) placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych,
2) przedstawicielstw i misji zagranicznych.
(50)
7.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej,
określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika, o którym mowa w ust. 2, oraz
sposób jego obniżania.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
pisma urzędowe
(51)
Art. 22.
1. Wpłaty na Fundusz, o których mowa w art. 21, ulegają obniżeniu z tytułu zakupu usługi, z wyłączeniem
handlu, lub produkcji pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i
osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności w wysokości co najmniej 10%, zwanego dalej "sprzedającym".
2. Warunkiem obniżenia wpłaty jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz
otrzymanie informacji o kwocie obniżenia.
(52)
3.
Kwota obniżenia, o której mowa w ust. 1, stanowi iloczyn wskaźnika wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników
sprzedającego zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i wskaźnika udziału przychodów.
(53)
4.
Wskaźnik wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników sprzedającego zaliczonych do znacznego lub
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloczyn współczynnika wynagrodzeń tych
pracowników i liczby etatów odpowiadającej różnicy między rzeczywistym zatrudnieniem wszystkich pracowników
niepełnosprawnych, a zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości
6 %.
(54)
5.
Współczynnik wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności, o którym mowa w ust. 4, stanowi iloraz sumy wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych pomniejszonych o należne od nich składki na ubezpieczenia społeczne - i liczby pracowników niepełnosprawnych ogółem w
przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.
6. Wskaźnik udziału przychodów, o którym mowa w ust. 3, stanowi iloraz przychodu ze sprzedaży własnych usług, z
wyłączeniem handlu, lub produkcji sprzedającego, zrealizowanych w danym miesiącu na rzecz pracodawcy zobowiązanego do
wpłat, o których mowa w art. 21, zwanego dalej "nabywcą", i przychodu ogółem uzyskanego w tym miesiącu ze sprzedaży
własnej produkcji lub usług, z wyłączeniem handlu.
7. Informację o kwocie obniżenia sprzedający przekazuje nabywcy niezwłocznie po uregulowaniu należności w terminie
określonym na fakturze. W przypadku płatności realizowanych za pośrednictwem banku - za datę uregulowania należności
uważa się datę obciążenia rachunku bankowego nabywcy na podstawie polecenia przelewu.
8. W przypadku gdy kwota obniżenia przewyższa:
1) wartość zrealizowanej produkcji lub usługi, obniżenie wpłaty przysługuje tylko do wysokości kwoty określonej na fakturze,
o której mowa w ust. 7,
2) wysokość 80% wpłaty na Fundusz, do której obowiązany jest nabywca w danym miesiącu, różnicę zalicza się na
obniżenie wpłaty z tego tytułu w następnych miesiącach.
9. Przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na Fundusz przez okres nie
dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie obniżenia.
pisma urzędowe
(55)
Jeżeli pracodawca nie wydzieli lub nie zorganizuje w przepisanym terminie stanowiska pracy dla osoby, o
Art. 23.
której mowa w art. 14, obowiązany jest dokonać, w dniu rozwiązania stosunku pracy z tą osobą, wpłaty na Fundusz w
wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za pracownika.
(56)
Art. 24.
(skreślony).
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
(57)
(58)
Art. 25.
1.
Składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych oraz osób
niepełnosprawnych podejmujących działalność gospodarczą nalicza się na zasadach określonych w ustawie z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.).
2. W zakładach pracy zatrudniających mniej niż 25 osób, w stosunku do zatrudnionych osób niepełnosprawnych,
zaliczonych do znacznego lub do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności:
1) część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne finansuje Fundusz,
2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy,
finansuje budżet państwa.
3. (59) W zakładach pracy chronionej i zakładach aktywności zawodowej w stosunku do zatrudnionych osób
niepełnosprawnych:
1) część wynagrodzenia, odpowiadającą należnej składce pracownika na ubezpieczenia emerytalne i chorobowe, finansuje
Fundusz,
2) część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
pracodawcy, finansuje budżet państwa, a w części odpowiadającej należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe
finansuje Fundusz.
3a. (60) Fundusz finansuje u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar
czasu pracy, osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ogółem w wysokości co najmniej 6 %, w stosunku
do zatrudnionych osób niepełnosprawnych:
1) zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - część wynagrodzenia odpowiadającą należnej
od pracownika składce na ubezpieczenie emerytalne oraz część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą
należnej od pracodawcy składce na ubezpieczenie emerytalne,
2) zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności - część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej
składce na ubezpieczenie wypadkowe.
(61)
3b.
Osobom niepełnosprawnym podejmującym po raz pierwszy działalność gospodarczą Fundusz finansuje:
1) 75% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2) 50% składek na ubezpieczenie emerytalne - w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności,
3) 50% składek na ubezpieczenie wypadkowe - w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
4. (62) (uchylony).
(63)
5.
Przez osoby zatrudnione, o których mowa w ust. 2-3a, rozumie się pracowników oraz osoby wykonujące pracę
nakładczą.
6. Szczegółowe zasady i tryb rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem dotacji Funduszu i
budżetu państwa, określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
(64)
7.
Różnica między składką na ubezpieczenia społeczne, potrącaną osobie niepełnosprawnej pracującej w podmiotach,
o których mowa w ust. 2-3a, a częścią składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzoną do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych pozostaje w tych podmiotach.
(65)
8.
Składki na ubezpieczenia społeczne są finansowane odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa za okresy
miesięczne przez okres roku, na wniosek odpowiednio pracodawcy i osoby niepełnosprawnej podejmującej działalność
gospodarczą, składany łącznie z deklaracją rozliczeniową tych składek.
(66)
9.
Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 8, pracodawcy oraz osoby niepełnosprawne podejmujące działalność
gospodarczą wraz z deklaracją rozliczeniową składek na ubezpieczenie społeczne mogą złożyć wniosek o objęcie
finansowaniem składek na to ubezpieczenie odpowiednio przez Fundusz i budżet państwa na kolejne okresy roczne.
(67)
10.
Zatrudnienie, o którym mowa w ust. 2-3a, ustala się odpowiednio na podstawie art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3.
(68)
11.
Finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych przez Fundusz nie dotyczy
absolwentów, którzy na swój wniosek podlegają zwolnieniu z obowiązku ich opłacania na podstawie odrębnych przepisów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
pisma urzędowe
Art. 26. (69) 1. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające
warunki określone w ust. 2, może otrzymać, na wniosek, ze środków Funduszu zwrot kosztów:
1) poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do
potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,
1a)(70) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych,
(71)
1b) adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy,
(72)
2)
rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-1b.
(73)
1a.
Zwrot kosztów określonych w ust. 1 pkt 1-1b oraz w art. 26d dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy
wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
2. Zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:
1) bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd
pracy,
2) pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób
powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania
niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów
prawa pracy.
3. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane
stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.
4. Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że:
(74)
1)
zwrotowi nie podlegają koszty, o których mowa w ust. 1 pkt 1-1b, poniesione przez pracodawcę przed dniem
podpisania umowy,
2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać
15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób
niepełnosprawnych.
5. Umowy z pracodawcą, którym jest starosta, zawiera Prezes Zarządu Funduszu.
6. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowanym
stanowisku pracy, wydanej na wniosek starosty.
7. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić
Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do
upływu okresu, o którym mowa w ust. 1, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Pracodawca dokonuje zwrotu w
terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną.
8. Pracodawca nie zwraca środków, o których mowa w ust. 7, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania
stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, skierowaną do pracy przez powiatowy urząd pracy,
przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do okresu, o którym mowa w ust. 1.
9. (75) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i sposób
postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1-8 oraz w art. 26d, w tym wzór wniosku i elementy umowy, dokumentację
niezbędną do zwrotu kosztów oraz sposób i terminy rozpatrywania wniosków, mając na względzie prawidłowe dokonywanie
zwrotu kosztów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
orzeczenia administracji
tezy z piśmiennictwa
pisma urzędowe
(76)
(77)
Art. 26a.
1.
Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne, które nie osiągnęły wieku emerytalnego i zostały
ujęte w ewidencji prowadzonej przez Fundusz, o której mowa w art. 26b ust. 1, przysługuje ze środków Funduszu miesięczne
dofinansowanie do wynagrodzeń tych pracowników niepełnosprawnych, wypłacane raz na dwa miesiące, zwane dalej
"miesięcznym dofinansowaniem", w kwocie:
1) 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia
niepełnosprawności,
2) 110% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności,
3) 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia
niepełnosprawności.
(78)
1a.
Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w
przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co
najmniej 6 %.
(79)
2.
Pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz
pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik
zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości:
1) 70 % kwot, o których mowa w ust. 1,
2) 90 % kwot, o których mowa w ust. 1, w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną,
upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych.
(80)
3.
Pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje:
1) 100 % kwot dofinansowania, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem pkt 2,
2) kwoty, o których mowa w ust. 1, zwiększa się o 75 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych,
u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję, oraz niewidomych.
4. Kwota miesięcznego dofinansowania, z zastrzeżeniem ust. 5, nie powinna przekroczyć kwoty miesięcznego
wynagrodzenia osiąganego przez pracownika niepełnosprawnego.
5. W przypadku gdy kwota miesięcznego dofinansowania przekracza kwotę miesięcznego wynagrodzenia osiąganego
przez pracownika niepełnosprawnego u pracodawcy, o którym mowa:
1) w ust. 2, pracodawca otrzymuje miesięczne dofinansowanie w wysokości miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego
pracownikowi niepełnosprawnemu,
2) w ust. 3, pracodawca przekazuje różnicę pomiędzy kwotą miesięcznego dofinansowania a kwotą tego wynagrodzenia na
zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, z przeznaczeniem na indywidualny program rehabilitacji
pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej.
6. Miesięczne dofinansowanie wypłaca Fundusz przez okres roku w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy
pracownika, na zasadach określonych w art. 26b i 26c.
7. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 6, pracodawca może wystąpić do Funduszu z wnioskiem o przedłużenie
wypłacania miesięcznego dofinansowania na kolejne okresy roczne.
8. Miesięczne dofinansowanie przysługuje pracodawcy, który nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu.
(81)
Art. 26b.
1. Miesięczne dofinansowanie przysługuje na osoby niepełnosprawne z tytułu zatrudnienia, ujęte w ewidencji
zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz, wykorzystując numer PESEL i NIP oraz przekazywane drogą
elektroniczną do Funduszu informacje, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 26c ust. 1 i 2.
1a. (82) Zatrudnienie i wskaźnik, o których mowa w art. 26a ust. 1, 1a i 2, ustala się odpowiednio na zasadach określonych
w art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3.
2. W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy
nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę
pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby.
3. W przypadku gdy osoba, o której mowa w ust. 2, jest zatrudniona w wymiarze czasu pracy przekraczającym ogółem
pełny wymiar czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę w wysokości nieprzekraczającej kwoty
miesięcznego dofinansowania przyznawanego na osobę zatrudnioną w pełnym wymiarze czasu pracy. Miesięczne
dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby w pierwszej kolejności przyznaje się
pracodawcy, który wcześniej zatrudnił tę osobę.
4. (83) Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków
publicznych.
(84)
(85)
Art. 26c.
1.
Pracodawca, o którym mowa w art. 26a, składa Funduszowi:
1) miesięczne informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych,
z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz
pracowników niewidomych - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego informacja dotyczy,
2) wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dwa miesiące - w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po
miesiącach, których wniosek dotyczy, przez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego, z zastrzeżeniem ust.
2, oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku,
(86)
3)
informacje o wysokości podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 1a.
1a. (87) Informacje i wniosek, o których mowa w ust. 1, pracodawca przekazuje w formie dokumentu elektronicznego przez
teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku.
(88)
1b.
Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3, składają przedsiębiorcy.
2. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracowników może przekazywać informacje, o których mowa w ust. 1, w
formie dokumentu pisemnego.
3. Fundusz w terminie 7 dni od dnia przekazania przez pracodawcę wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przekazuje
informacje o saldzie przysługującego dofinansowania do wynagrodzenia.
4. Fundusz przekazuje miesięczne dofinansowanie na rachunek bankowy pracodawcy w terminie 7 dni od dnia
uzgodnienia salda.
(89)
4a.
W przypadku nieuzgodnienia salda w terminie do końca miesiąca następującego po miesiącu złożenia wniosku o
wypłatę miesięcznego dofinansowania, Fundusz wydaje decyzję o odmowie wypłaty tego dofinansowania.
(90)
4b.
Od decyzji Funduszu, o której mowa w ust. 4a, służy odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego.
5. Pracodawca dokonuje rozliczenia miesięcznego dofinansowania za okres roczny w terminie do 15 lutego roku
następnego.
(91)
6.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i
tryb przekazywania oraz rozliczania miesięcznych dofinansowań, wzory informacji i wniosku, o których mowa w ust. 1, oraz
rozliczenia, o którym mowa w ust. 5, tryb uzgodnienia salda, o którym mowa w ust. 4, a także warunki, jakie muszą spełniać
pracodawcy przekazując dokumenty w formie elektronicznej przez teletransmisję danych, uwzględniając potrzebę zapewnienia
jednolitych warunków niezbędnych dla prawidłowego przekazywania dokumentów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(92)
Art. 26d.
1. Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków Funduszu zwrot
miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie
czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego
wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy.
2. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych
wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w
miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby
godzin odpowiadającej 20 % liczby godzin pracy pracownika w miesiącu.
4. Przepisy art. 26 ust. 4-6 stosuje się odpowiednio.
Art. 27.
(93)
(uchylony).
Rozdział 6
Zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej
(94)
Art. 28. 1.
Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie
mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób
niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego
zakład pracy chronionej, jeżeli:
1) wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi:
a) co najmniej 40%, a w tym co najmniej 10% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo
b) co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego
albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
2) obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy:
a) odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy,
b) uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń
higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich,
a także
(95)
3)
jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne,
4) wystąpi z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej.
2. (96) Okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2, stwierdza na wniosek pracodawcy Państwowa Inspekcja Pracy, z
wyjątkiem okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b) w stosunku do osób zatrudnionych w dozorze i ochronie mienia.
(97)
3.
Do pracowników, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zalicza się, z zastrzeżeniem ust. 4-6, także osoby niepełnosprawne
wykonujące pracę nakładczą, jeżeli ich wynagrodzenie zostało ustalone co najmniej w wysokości:
1) najniższego wynagrodzenia - w stosunku do wykonawców, dla których praca nakładcza stanowi jedyne źródło utrzymania,
2) połowy najniższego wynagrodzenia - w stosunku do pozostałych wykonawców.
4. (98) Wymiar czasu pracy zatrudnionych, o których mowa w ust. 3, ustala się jako iloraz wysokości ustalonego
wynagrodzenia i najniższego wynagrodzenia.
(99)
5.
Maksymalny wymiar czasu pracy ustalony na podstawie ust. 4 nie może przekraczać jednego etatu.
(100)
6.
Przepis art. 21 ust. 5 stosuje się odpowiednio.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
(101)
Art. 29. 1.
Powiat, gmina oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem
jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo
jednostkę i uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli:
1) posiada ona wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności
określony zgodnie z ust. 2,
2) spełnia ona warunki, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 i 3,
3) przeznacza uzyskane dochody na cele określone zgodnie z ust. 4,
(102)
4)
uzyska pozytywną opinię starosty.
2. (103) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, stosunek osób
niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników, wymagany w zakładzie
aktywności zawodowej, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności.
3. (104) Koszty utworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej są finansowane ze środków Funduszu, samorządu
terytorialnego lub z innych źródeł, z zastrzeżeniem art. 68c ust. 2. Zakłady te nie mogą prowadzić działalności polegającej na
wytwarzaniu wyrobów przemysłu paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych
wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub
handlu tymi wyrobami.
(105)
3a.
Dofinansowania ze środków Funduszu kosztów, o których mowa w ust. 3, dokonuje samorząd województwa na
warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z jednostką określoną w ust. 1.
(106)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady,
tryb i warunki tworzenia, finansowania i działania zakładów aktywności zawodowej, w tym czasu pracy i rehabilitacji osób
zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, zasady tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu
aktywności, o którym mowa w art. 31 ust. 4, a także cele, na które mogą być przeznaczone dochody z działalności zakładu
aktywności zawodowej.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(107)
1. (108) Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej,
Art. 30.
potwierdzającą spełnianie warunków, o których mowa w art. 28 lub 29, wydaje wojewoda.
2. Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić na czas określony, nie dłużej jednak niż na sześć miesięcy, prowadzącego
zakład pracy chronionej od spełnienia warunku, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a), jeżeli:
1) zatrudnia co najmniej 60% osób niepełnosprawnych oraz
(109)
2)
właściwy powiatowy urząd pracy nie może skierować wymaganej liczby osób niepełnosprawnych zaliczonych do
znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, posiadających odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub
nadających się do przekwalifikowania.
2a. (110) Wojewoda może, w drodze decyzji, zwolnić z obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 12
miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej lub z obowiązku utrzymywania
wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych, określonych w art. 28 ust. 1 pkt 1, w okresie 6 miesięcy poprzedzających
dzień złożenia wniosku o przyznanie statusu zakładu pracy chronionej pracodawcę, który:
1) przejął wraz ze wszystkimi pracownikami zakład pracy chronionej w upadłości lub w likwidacji albo zagrożony likwidacją
lub upadłością, z wyłączeniem przejęcia dokonanego na podstawie Kodeksu spółek handlowych lub ustawy z dnia 16
września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288, z późn. zm.),
2) przejął w drodze darowizny od osoby należącej w stosunku do niego do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o
podatku od spadków i darowizn zakład pracy chronionej prowadzony przez jedną lub więcej osób fizycznych.
2b. (111) Wojewoda może wydać decyzję, o której mowa w ust. 2a, w przypadku gdy pracodawca:
1) utrzyma zatrudnienie pracowników zakładu pracy chronionej w okresie roku od dnia wydania decyzji oraz
2) spełnia pozostałe warunki, o których mowa w art. 28, w dniu wystąpienia z wnioskiem o przyznanie statusu zakładu pracy
chronionej lub udokumentowania przejęcia zakładu.
2c. (112) Pracodawca, w stosunku do którego wojewoda podjął z urzędu decyzję, o której mowa w ust. 3, może wystąpić do
wojewody z wnioskiem o wydanie decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej z mocą od dnia ponownego
spełnienia warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, jeżeli:
1) pracodawca w dniu złożenia wniosku wykaże się:
a) spełnianiem warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2, za okres od dnia
ponownego spełniania warunków do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku,
b) dokonaniem zwrotu nienależnie pobranej pomocy publicznej otrzymanej w związku z legitymowaniem się statusem
zakładu pracy chronionej wraz z odsetkami za okres od dnia stwierdzonej decyzją, o której mowa w ust. 3, utraty
statusu do dnia ponownego spełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2,
2) łączny okres niespełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 oraz art. 33 ust. 1 lub 3, był nie dłuższy niż 3
miesiące,
3) w okresie, o którym mowa w pkt 2, wskaźnik, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, nie uległ zmniejszeniu o więcej niż
20% tego wskaźnika,
4) naruszenie art. 28 ust. 2 i 3 lub art. 33 ust. 1 lub 3 pkt 1 i 2 nie było rażące.
(113)
3.
Wojewoda podejmuje decyzję stwierdzającą utratę przyznanego statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu
aktywności zawodowej w razie niespełniania warunków lub obowiązków, o których mowa w art. 28 ust. 1-3 i art. 33 ust. 1 lub 3
pkt 1 i 2, lub odpowiednio art. 28 ust. 1 pkt 1-3, art. 29 lub 30 ust. 2b, z dniem zaprzestania spełniania jakiegokolwiek z tych
warunków lub obowiązków.
3a. (114) Od decyzji wojewody, o których mowa w ust. 1-3, pracodawcy przysługuje odwołanie do ministra właściwego do
spraw zabezpieczenia społecznego.
(115)
3b.
Organy wymienione w ust. 3a mogą przeprowadzać okresowe, nie rzadziej niż co dwa lata, i doraźne kontrole
spełniania warunków i obowiązków, z uwzględnieniem art. 28 i 29.
(116)
3c.
Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadza, nie rzadziej niż co trzy lata, kontrolę w zakładach pracy chronionej i w
zakładach aktywności zawodowej w zakresie przestrzegania przepisów ustawy, w szczególności art. 28 ust. 1 pkt 2.
3d. (117) Wojewoda i Państwowa Inspekcja Pracy przedstawiają Pełnomocnikowi informacje o wynikach kontroli, o których
mowa w ust. 3b i 3c, przeprowadzonych w danym roku kalendarzowym, w terminie do końca I kwartału roku następnego.
4. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej jest obowiązany:
1) poinformować wojewodę o każdej zmianie dotyczącej spełnienia warunków i realizacji obowiązków, o których mowa w art.
28 i 33 ust. 1 i 3, w terminie 14 dni od daty tej zmiany,
2) przedstawiać wojewodzie półroczne informacje, dotyczące spełniania tych warunków.
(118)
5.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o której
mowa w ust. 4, oraz sposób jej przedstawienia.
(119)
6.
Wojewoda jest obowiązany przedkładać Pełnomocnikowi informacje półroczne dotyczące wydanych decyzji, w tym
stanu zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, w terminach:
1) do dnia 20 sierpnia - za pierwsze półrocze,
2) do dnia 20 lutego - za drugie półrocze.
(120)
7.
Na wniosek Pełnomocnika wojewoda jest obowiązany udzielić informacji dotyczących wydanych decyzji, o których
mowa w ust. 1-3, w zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia
wniosku.
(121)
8.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji, o
których mowa w ust. 6, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie sprawnego i terminowego
przekazywania tych informacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 31. (122) 1. Prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej w stosunku do tego zakładu jest
zwolniony z:
1) podatków, z zastrzeżeniem ust. 2, z tym że:
a) z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego - na zasadach określonych w przepisach odrębnych,
b) z podatku od czynności cywilnoprawnych - jeżeli czynność przez niego dokonana pozostaje w bezpośrednim związku
z prowadzeniem zakładu,
2) (123) opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym.
2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy:
1) podatku od gier,
2) podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego,
3) cła,
4) podatków dochodowych,
5) podatku od środków transportowych.
3. Prowadzący zakład pracy chronionej przekazuje środki uzyskane:
1) z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, na:
a) Fundusz - w wysokości 10%,
b) zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w wysokości 90%,
2) z tytułu miesięcznego dofinansowania, o którym mowa w art. 26a ust. 5, na zakładowy fundusz rehabilitacji osób
niepełnosprawnych.
4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1,
oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności.
(124)
5.
Wykaz opłat o charakterze sankcyjnym, o których mowa w ust. 1 pkt 2, określi, w drodze rozporządzenia, minister
właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego,
uwzględniając charakter opłat podlegających wyłączeniu.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
pisma urzędowe
(125)
Art. 32.
1. Prowadzący zakład pracy chronionej może na wniosek otrzymać, dla tego zakładu, ze środków Funduszu:
1) dofinansowanie w wysokości do 50% oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych, pod warunkiem wykorzystania
tych kredytów na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych,
2) zwrot kosztów za szkolenie zatrudnionych osób niepełnosprawnych, w związku z koniecznością zmiany profilu produkcji,
3) jednorazową pożyczkę w celu ochrony istniejących w zakładzie miejsc pracy osób niepełnosprawnych,
4) (126) (uchylony).
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb
postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, w tym terminy składania oraz rozpatrywania wniosków, o których mowa w
ust. 1, sposób i tryb sporządzania informacji o wykorzystaniu środków, mając na względzie zapewnienie sprawności udzielanej
pomocy.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(127)
Art. 32a.
Samorząd województwa, na podstawie umowy zawartej z pracodawcą prowadzącym zakład pracy
chronionej, ze środków Funduszu, udziela pracodawcy pomocy, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3.
Art. 33. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej tworzy zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zwany
dalej "funduszem rehabilitacji".
(128)
2.
Fundusz rehabilitacji tworzy się w szczególności:
1) ze środków, o których mowa w art. 26a ust. 5 pkt 2 oraz w art. 31 ust. 3 pkt 1 lit. b) i pkt 2,
2) z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z odrębnymi przepisami,
3) z wpływów z zapisów i darowizn,
4) z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku funduszu rehabilitacji,
5) (129) ze środków pochodzących ze zbycia środków trwałych zakupionych ze środków funduszu, w części
niezamortyzowanej.
(130)
3.
Pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej jest obowiązany do:
1) prowadzenia ewidencji środków funduszu rehabilitacji,
2) prowadzenia rachunku bankowego środków tego funduszu,
3) przekazywania środków funduszu rehabilitacji na rachunek, o którym mowa w pkt 2, do 20 dnia miesiąca następującego
po miesiącu, w którym te środki uzyskano,
4) przeznaczania co najmniej 15% środków funduszu rehabilitacji na indywidualne programy rehabilitacji,
5) przeznaczania co najmniej 10% środków funduszu rehabilitacji na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych
pracowników i byłych niepracujących niepełnosprawnych pracowników tego zakładu.
4. (131) Środki funduszu rehabilitacji, z zastrzeżeniem ust. 7c, przeznaczane są na finansowanie rehabilitacji zawodowej,
społecznej i leczniczej oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych
środków.
4a. (132) W przypadku niezgodnego z ust. 4 przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, pracodawca jest obowiązany do
dokonania:
1) zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji oraz
2) wpłaty w wysokości 30% tych środków na Fundusz w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
nastąpiło ujawnienie niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, w tym także niedotrzymanie
terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3 lub ust. 7c.
(133)
4b.
Wpłata, o której mowa w ust. 4a pkt 2, nie obciąża funduszu rehabilitacji.
5. Pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej mogą gromadzić do 10% środków funduszu rehabilitacji na realizację
wspólnych zadań zgodnych z ustawą.
(134)
6.
Kontrola prawidłowości realizacji przepisów ust. 1-4a wykonywana jest przez właściwe terenowo urzędy skarbowe.
7. (135) W razie likwidacji, upadłości albo wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej prowadzonego przez
pracodawcę zakładu pracy chronionej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej niewykorzystane według stanu na dzień
likwidacji, upadłości lub utraty statusu zakładu pracy chronionej środki funduszu rehabilitacji podlegają niezwłocznie wpłacie do
Funduszu, z zastrzeżeniem ust. 7a i 7b.
7a. (136) Wpłacie do Funduszu podlega także kwota odpowiadająca kwocie wydatkowanej ze środków funduszu
rehabilitacji na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych w związku z modernizacją zakładu, utworzeniem lub
przystosowaniem stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, budową lub rozbudową bazy rehabilitacyjnej, wypoczynkowej i
socjalnej oraz na zakup środków transportu - w części, która nie została pokryta odpisami amortyzacyjnymi, ustalonymi przy
zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych na dzień zaistnienia
okoliczności, o których mowa w ust. 7.
7b. (137) W przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej i osiągania wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych
w wysokości co najmniej 25%, pracodawca zachowuje zakładowy fundusz rehabilitacji i niewykorzystane środki tego funduszu.
(138)
7c.
W przypadku zagrożenia utraty płynności finansowej pracodawca może, na okres przejściowy, nie dłuższy niż 12
miesięcy, przeznaczyć do 70% środków zakładowego funduszu rehabilitacji na spłatę zobowiązań w celu utrzymania
zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych.
(139)
7d.
Wykorzystanie środków funduszu rehabilitacji na zasadach określonych w ust. 7c może nastąpić nie częściej niż
raz na 5 lat.
8. Przepisu ust. 7 nie stosuje się w przypadku, gdy likwidacja zakładu następuje w związku z przejęciem zakładu przez
inny zakład pracy chronionej lub w wyniku połączenia z takim zakładem, a nie wykorzystane środki funduszu podlegają
przekazaniu w terminie do 3 miesięcy na fundusz rehabilitacji zakładu przejmującego zakład likwidowany.
9. Dysponentem funduszu rehabilitacji lub zakładowego funduszu aktywności jest pracodawca.
10. Prowadzący zakład pracy chronionej może udzielać, ze środków funduszu rehabilitacji, pomocy nie pracującym
osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom tego zakładu, na cele związane z rehabilitacją leczniczą i społeczną.
11. (140) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
finansów oraz ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje wydatków, szczegółowe
zasady wykorzystania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz tryb ustalania zakładowego
regulaminu wykorzystania tych środków, a także zasady tworzenia i finansowania indywidualnych programów rehabilitacji oraz
udzielania pomocy niepracującym osobom niepełnosprawnym byłym pracownikom zakładu pracy chronionej.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
tezy z piśmiennictwa
Art. 33a.
(141)
Przepisy art. 33 stosuje się do pracodawców, o których mowa w art. 33 ust. 7b.
Rozdział 7
Zadania i organizacja służb działających na rzecz osób niepełnosprawnych
(142)
Art. 34.
1. Wykonanie zadań wynikających z ustawy nadzoruje Pełnomocnik będący sekretarzem stanu w urzędzie
obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, jest wykonywany przez:
1) koordynację realizacji zadań wynikających z ustawy,
2) inicjowanie lub przeprowadzanie kontroli realizacji zadań wynikających z ustawy.
3. Koordynacja, o której mowa w ust. 2 pkt 1, polega na:
1) żądaniu od podmiotów informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych dotyczących realizowanych zadań określonych
w ustawie,
2) organizowaniu szkoleń i konferencji,
3) udzielaniu informacji w sprawach z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób
niepełnosprawnych,
4) opracowywaniu standardów w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie,
5) realizacji zadań wynikających z programów rządowych, o których mowa w ust. 6 pkt 2,
6) realizacji działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier, utrudniających osobom
niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie.
4. Inicjowanie kontroli, o której mowa w ust. 2 pkt 2, dotyczy:
1) działań na rzecz realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) realizacji zadań określonych w ustawie,
3) spełniania przez pracodawców warunków określonych w art. 28 ust. 1, art. 29, art. 30 ust. 2b i art. 33.
5. Pełnomocnik może przeprowadzić kontrolę w zakresie określonym w ust. 4.
6. Do zadań Pełnomocnika należy także:
1) opracowywanie oraz opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących zatrudnienia, rehabilitacji oraz warunków
życia osób niepełnosprawnych,
2) opracowywanie projektów programów rządowych dotyczących rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych,
3) ustalanie założeń do rocznych planów rzeczowo-finansowych dotyczących realizacji zadań wynikających z ustawy,
4) inicjowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i barier utrudniających osobom
niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie,
5) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych.
7. Zadania wynikające z ustawy realizują organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego i
Fundusz.
8. Pełnomocnika powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego.
9. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb kontroli prowadzonej przez organy upoważnione do
kontroli na podstawie ustawy, z wyłączeniem organów sprawujących kontrolę na podstawie odrębnych przepisów oraz wzory
informacji i sprawozdań, o których mowa w ust. 3 pkt 1, a także terminy ich przedstawiania, mając na względzie zapewnienie
prawidłowego przeprowadzania kontroli.
10. Pełnomocnik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Pełnomocnika, które stanowi wyodrębnioną komórkę
organizacyjną w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(143)
Art. 35.
1. Do zadań samorządu województwa realizowanych w ramach ustawy należy:
1)
opracowanie i realizacja wojewódzkich programów dotyczących wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i
przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób
niepełnosprawnych,
(145)
2)
(uchylony),
3) opracowywanie i przedstawianie Pełnomocnikowi informacji o prowadzonej działalności,
4) udzielanie pomocy zakładom pracy chronionej, zgodnie z art. 32a,
(146)
5)
dofinansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U.
z 2003 r. Nr 27, poz. 2016), dotyczących obiektów służących rehabilitacji, w związku z potrzebami osób
niepełnosprawnych, z wyjątkiem rozbiórki tych obiektów,
6) dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej,
7) współpraca z organami administracji rządowej oraz powiatami i gminami w realizacji zadań wynikających z ustawy,
8) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych,
9) opiniowanie wniosku o wpis do rejestru, o którym mowa w art. 10d ust. 2.
2. Sejmik województwa w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1.
(147)
3.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, zadania samorządu
województwa, które mogą być dofinansowane ze środków Funduszu oraz warunki i tryb dofinansowywania robót budowlanych,
o których mowa w ust. 1 pkt 5, mając na względzie potrzeby w zakresie realizacji zadań na rzecz osób niepełnosprawnych.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(144)
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Art. 35a. (148) 1. Do zadań powiatu należy:
opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych,
powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie:
a) rehabilitacji społecznej,
b) rehabilitacji zawodowej i zatrudniania,
c) przestrzegania praw osób niepełnosprawnych,
współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowywaniu i realizacji programów, o których
mowa w pkt 1,
udostępnianie na potrzeby Pełnomocnika i samorządu województwa oraz przekazywanie właściwemu wojewodzie
uchwalonych przez radę powiatu programów, o których mowa w pkt 1, oraz rocznej informacji z ich realizacji,
podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności,
opracowywanie i przedstawianie planów zadań i informacji z prowadzonej działalności oraz ich udostępnianie na potrzeby
samorządu województwa,
współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie
rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób,
dofinansowanie:
a) uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych,
b) sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych,
c) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom
niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów,
d) (150) likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami
osób niepełnosprawnych,
(151)
e)
rehabilitacji dzieci i młodzieży,
(149)
(152)
8)
dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej,
9) pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie,
10) kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają specjalistycznego programu szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i
społecznej, do specjalistycznego ośrodka szkoleniowo-rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej,
11) współpraca z organami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów,
12) doradztwo organizacyjno-prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez
osoby niepełnosprawne,
13) współpraca z właściwym terenowo inspektorem pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc pracy osób niepełnosprawnych.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1:
1) w pkt 1 lit. a) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 4, 5, 7 i
8 - są realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie,
2) w pkt 1 lit. b) i c) oraz w pkt 6 w części dotyczącej rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, a także w pkt 9-13 są realizowane przez powiatowe urzędy pracy.
3. (153) Rada powiatu w formie uchwały określa zadania, na które przeznacza środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1.
(154)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje zadań, o
których mowa w ust. 1, które mogą być finansowane ze środków Funduszu, uwzględniając w szczególności wymagania, jakie
powinny spełniać podmioty ubiegające się o dofinansowanie tych zadań, a także tryb postępowania i zasady ich
dofinansowania ze środków Funduszu.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
tezy z piśmiennictwa
Art. 35b.
(155)
(skreślony).
(156)
Art. 35c.
1. Zarządy województw i zarządy powiatów przedstawiają Prezesowi Zarządu Funduszu sprawozdania
rzeczowo finansowe o zadaniach zrealizowanych z otrzymanych z Funduszu środków.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o zadaniach zrealizowanych ze środków Funduszu, o których mowa w ust. 1,
uwzględniając w szczególności terminy i sposoby ich przedstawiania oraz wzór tego sprawozdania, a także zasady i sposoby
rozliczeń finansowych samorządu z Funduszem w zakresie wykorzystania środków, w tym zwrotu niewykorzystanych środków.
(157)
(158)
Art. 36.
1.
Zadania w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej mogą być realizowane na zlecenie Funduszu
przez jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe, w tym o charakterze lokalnym.
(159)
1a.
Zadania, o których mowa w ust. 1, mogą być realizowane ze środków Funduszu przez organizacje pozarządowe
również na zlecenie samorządu województwa lub powiatu.
(160)
2.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
1) rodzaje zadań określonych w ustawie, które mogą być zlecane organizacjom pozarządowym lub jednostkom samorządu
terytorialnego,
(161)
2)
ogólne warunki i tryb zlecania zadań, o których mowa w pkt 1, oraz zasady ustalania i rozliczania dotacji ze środków
Funduszu,
3) tryb dokonywania ocen oraz sprawowania nadzoru i kontroli realizacji zadań zleconych.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Rozdział 8
Szkolenie osób niepełnosprawnych
Art. 37. Szkolenie osób niepełnosprawnych
przekwalifikowania lub podwyższenia kwalifikacji.
odbywa
się
w
formach
pozaszkolnych
w
celu
nauki
zawodu,
Art. 38. 1. (162) Kierownik powiatowego urzędu pracy inicjuje i organizuje szkolenie dla bezrobotnych osób
niepełnosprawnych lub innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, a
zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia
dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej, a w szczególności w razie:
1) braku kwalifikacji zawodowych,
2) konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego zatrudnienia,
3) utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie.
2. (163) Szkoleniem, o którym mowa w ust. 1, mogą być objęte również osoby niepełnosprawne będące w okresie
wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników.
(164)
Art. 38a.
1. Starosta przekazuje wojewodzie informacje o szkoleniach, zatrudnieniu i osobach niepełnosprawnych, o
których mowa w art. 38.
2. Wojewoda, na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1, przesyła Pełnomocnikowi kwartalne informacje zbiorcze.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory i sposób
przedstawiania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, mając na względzie zapewnienie prawidłowego planowania liczby i
rodzaju szkoleń osób niepełnosprawnych oraz prawidłowego wykorzystania środków na ten cel.
Art. 39. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może odbywać się:
1) w placówkach szkolących,
(165)
2)
w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych, zwanych dalej "specjalistycznymi ośrodkami",
zapewniających warunki realizacji zadań określonych w ust. 3.
(166)
2.
Specjalistyczne ośrodki są tworzone i likwidowane przez marszałka województwa w porozumieniu z
Pełnomocnikiem. Samorząd województwa może zlecać innym podmiotom zadania, o których mowa w ust. 3.
3. Do zadań specjalistycznego ośrodka należy:
1) prowadzenie szkolenia osób, które z powodu niepełnosprawności mają utrudniony lub uniemożliwiony dostęp do
korzystania ze szkolenia w innych placówkach,
2) określanie psychofizycznej sprawności danej osoby w stosunku do wymagań różnych zawodów,
3) określanie, przez zastosowanie odpowiednich testów sprawności i prób praktycznych, uzdolnienia i możliwości rozwoju
zdolności danej osoby,
4) zapewnienie uczestnikom szkolenia zakwaterowania, wyżywienia, pomocy dydaktycznej oraz opieki medycznej i usług
rehabilitacyjnych.
(167)
4.
Koszty utworzenia, działalności oraz realizacji zadań specjalistycznego ośrodka powinny być pokrywane ze
środków Funduszu.
(168)
5.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób tworzenia,
działania i finansowania specjalistycznych ośrodków, a także zlecania zadań, o których mowa w ust. 3, oraz tryb sprawowania
nadzoru nad ich działalnością.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(169)
Art. 40. 1.
Kierownik powiatowego urzędu pracy kieruje osobę niepełnosprawną, o której mowa w art. 38, na
szkolenie:
1) z własnej inicjatywy lub na podstawie orzeczenia właściwego organu,
2) wskazane przez tę osobę, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że szkolenie to zapewni uzyskanie pracy i spełniony jest
przynajmniej jeden z warunków wymienionych w art. 38; koszt tego szkolenia nie może przekroczyć dziesięciokrotnego
przeciętnego wynagrodzenia.
2. Koszty szkolenia obejmują w szczególności:
1) uprzednio uzgodnioną należność przysługującą jednostce szkolącej,
2) koszt ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków,
3) koszt zakwaterowania i wyżywienia w części albo w całości,
4) koszt przejazdu na szkolenie, w tym koszt przejazdu przewodnika lub opiekuna osoby zaliczonej do znacznego stopnia
niepełnosprawności,
5) koszt usług tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub osoby towarzyszącej osobie niepełnosprawnej
ruchowo zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności,
6) koszt niezbędnych badań lekarskich, psychologicznych, diagnostycznych i usług rehabilitacyjnych.
3. Szkolenie trwa nie dłużej niż 36 miesięcy.
(170)
4.
Koszty szkolenia są finansowane ze środków Funduszu.
5. Osoba niepełnosprawna, która nie ukończyła szkolenia z własnej winy, jest obowiązana do zwrotu jego kosztów, chyba
że powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia.
Art. 41. 1. Szkolenie osób niepełnosprawnych może być organizowane także przez pracodawcę.
(171)
2.
Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą
być zrefundowane ze środków Funduszu do wysokości 75%, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego
wynagrodzenia na jedną osobę, jeżeli po zakończeniu szkolenia będą zatrudniane, zgodnie z kierunkiem szkolenia, na innych
stanowiskach pracy przez okres co najmniej 24 miesięcy.
(172)
3.
Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 2, dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie
zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.
(173)
4.
Jeżeli z przyczyn dotyczących pracodawcy, o którym mowa w ust. 2, osoba niepełnosprawna po zakończeniu
szkolenia nie będzie zatrudniana zgodnie z kierunkiem szkolenia lub będzie zatrudniana przez okres krótszy niż 24 miesiące,
pracodawca zwraca do Funduszu środki pobrane na szkolenie tej osoby wraz z odsetkami należnymi od dnia, w którym
pracodawca przestał spełniać warunki określone w ust. 2.
orzeczenia administracji
Art. 41a. (174) 1. Placówki szkolące i specjalistyczne ośrodki oraz pracodawcy przeprowadzający szkolenia przesyłają
samorządowi województwa półroczne informacje o przebiegu szkoleń.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, przekazuje się, na jego wniosek, kierownikowi powiatowego urzędu pracy, który
skierował osobę niepełnosprawną na szkolenie.
Rozdział 9
Krajowa Rada Konsultacyjna do Spraw Osób Niepełnosprawnych
Art. 42. 1. Powołuje się Krajową Radę Konsultacyjną do Spraw Osób Niepełnosprawnych, zwaną dalej "Radą".
2. Rada jest organem doradczym Pełnomocnika stanowiącym forum współdziałania, na rzecz osób niepełnosprawnych,
organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych.
(175)
3.
Do zakresu działania Rady należy przedstawianie Pełnomocnikowi:
1) propozycji przedsięwzięć zmierzających do integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem,
2) propozycji rozwiązań w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych, wynikających z faktu
niepełnosprawności,
3) opinii do:
a) projektu założeń polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) projektów aktów prawnych mających lub mogących mieć wpływ na sytuację osób niepełnosprawnych oraz
sygnalizowanie odpowiednim organom potrzeby wydania lub zmiany przepisów w tym zakresie,
c) sprawozdań z działalności Funduszu,
d) projektów rządowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych oraz informacji o ich realizacji,
e) materiałów przedstawionych przez Pełnomocnika,
4) rocznych informacji o działalności Rady.
Art. 43. 1. Rada składa się z:
1) pięciu przedstawicieli organów administracji rządowej,
(176)
2)
pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego,
3) (177) przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym:
a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców, reprezentatywnej w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca
2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego
(Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych",
b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych,
c) ośmiu przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych.
(178)
1a.
W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się
organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel
tej organizacji wchodzi w skład Rady.
(179)
2.
Członków Rady powołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego na wniosek uprawnionych
organizacji.
(180)
3.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady przed upływem kadencji:
1) na jego wniosek,
2) na wniosek reprezentowanego przez niego organu lub organizacji,
3) na wniosek Pełnomocnika po zasięgnięciu opinii organu lub organizacji, którą członek Rady reprezentuje.
4. Posiedzenia Rady zwoływane są przez jej przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał oraz w każdym czasie na
wniosek Pełnomocnika lub co najmniej 5 członków Rady.
5. Kadencja Rady trwa 4 lata.
Art. 44. (181) 1. Wydatki związane z obsługą Rady i wynagradzaniem jej członków są finansowane ze środków urzędu
obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
2. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach Rady. Za czas
zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu
ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Koszty wynagrodzenia ponoszone przez pracodawcę są refundowane ze
środków urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb
działania Rady, uwzględniając jej organizację oraz wysokość wynagrodzenia członków za udział w posiedzeniach, mając na
względzie zapewnienie sprawnego funkcjonowania Rady.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Art. 44a. (182) 1. Przy marszałkach województw tworzy się wojewódzkie społeczne rady do spraw osób
niepełnosprawnych, zwane dalej "wojewódzkimi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi.
2. Do zakresu działania wojewódzkich rad należy:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do:
a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) opiniowanie projektów wojewódzkich programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych,
3) ocena realizacji programów,
4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez sejmik województwa pod kątem ich skutków dla osób
niepełnosprawnych.
Art. 44b. (183) 1. Przy starostach tworzy się powiatowe społeczne rady do spraw osób niepełnosprawnych, zwane dalej
"powiatowymi radami", będące organami opiniodawczo-doradczymi.
2. Do zakresu działania powiatowych rad należy:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do:
a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) opiniowanie projektów powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych,
3) ocena realizacji programów,
4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez radę powiatu pod kątem ich skutków dla osób
niepełnosprawnych.
Art. 44c. (184) 1. Wojewódzkie rady składają się z 7 osób powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie
województwa organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli wojewody i jednostek samorządu terytorialnego
(powiatów i gmin).
2. Powiatowe rady składają się z 5 osób, powoływanych spośród przedstawicieli działających na terenie danego powiatu
organizacji pozarządowych, fundacji oraz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego (powiatów i gmin).
3. Członków wojewódzkich rad powołuje i odwołuje marszałek województwa, a członków powiatowych rad - starosta,
spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje i organy, o których mowa odpowiednio w ust. 1 i 2.
4. Rady, o których mowa w ust. 1 i 2, wybierają przewodniczącego spośród swoich członków.
5. Członek rady może zostać odwołany:
1) na swój wniosek,
2) na wniosek organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę,
3) na wniosek marszałka lub starosty, po zasięgnięciu opinii organizacji lub organu, które zgłosiły jego kandydaturę.
6. Kadencja rad trwa 4 lata.
7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, organizację oraz tryb
działania wojewódzkich i powiatowych rad, w tym sposób powoływania i odwoływania członków rad oraz częstotliwość
posiedzeń, mając na względzie zapewnienie właściwego wykonywania zadań przez te rady.
8. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału w posiedzeniach rady. Za czas
zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu
wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
9. Na wniosek członków rad zamieszkałych poza miejscem obrad rady mogą być finansowane, odpowiednio z budżetu
samorządu województwa i powiatu, koszty ich przejazdów publicznymi środkami komunikacji, na zasadach określonych w
przepisach dotyczących zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej
na obszarze kraju.
Rozdział 10
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Art. 45. (185) 1. Fundusz jest państwowym funduszem celowym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r.
o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014, z późn. zm.).
2. Fundusz posiada osobowość prawną.
3. Fundusz stosuje zasady rachunkowości określone dla podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694).
3a. Przy rozpatrywaniu i rozstrzyganiu spraw przez Fundusz, w zakresie nieuregulowanym w odrębnych przepisach,
stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
4. (186) Nadzór nad Funduszem sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, który na wniosek
Prezesa Zarządu Funduszu, po uzyskaniu pozytywnej opinii Pełnomocnika, zatwierdza statut określający organizację,
szczegółowe zasady i tryb działania Funduszu, w tym jego organów.
Art. 46. Przychodami Funduszu są:
wpłaty pracodawców, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 24 ust. 2 oraz art. 31 ust. 3 pkt 1,
dotacje z budżetu państwa oraz inne dotacje i subwencje,
spadki, zapisy i darowizny,
dobrowolne wpłaty pracodawców,
dochody z oprocentowania pożyczek, dyskonto od zakupionych bonów skarbowych, odsetki od obligacji emitowanych lub
gwarantowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski oraz lokat terminowych,
6) dochody z działalności gospodarczej,
(187)
7)
wpłaty, o których mowa w art. 26 ust. 4 oraz w art. 41 ust. 4, a także spłaty pożyczek, o których mowa w art. 12, wraz
z oprocentowaniem,
8) dywidendy,
8a)(188) odsetki od środków, o których mowa w art. 48 ust. 1,
9) inne wpłaty.
1)
2)
3)
4)
5)
(189)
1. Fundusz otrzymuje dotacje celowe z budżetu państwa:
Art. 46a.
1) na zadanie, o którym mowa w art. 26a - w wysokości zapewniającej jego realizację,
2) na zadanie, o którym mowa w art. 47 ust. 2 - w wysokości 50% utraconych dochodów gmin z tytułu zastosowania
zwolnień ustawowych, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1.
2. Kwoty dotacji, o których mowa w ust. 1, ustala się i rozlicza zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa.
3. Dotacje, o których mowa w ust. 1, są przekazywane na zasadach określonych w odrębnych przepisach przez ministra
właściwego do spraw finansów publicznych, w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonywanie zadania.
Art. 47. 1. (190) Środki Funduszu, w wysokości do 30 % wydatków, przeznacza się na:
1) realizację działań wyrównujących różnice między regionami, w szczególności w jednostkach samorządu terytorialnego, na
terenie których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy bezrobocia w kraju lub nie utworzono warsztatu
terapii zajęciowej albo zakładu aktywności zawodowej,
2) realizację programów wspieranych ze środków pomocowych Unii Europejskiej na rzecz osób niepełnosprawnych
przewidzianych do wdrożenia w danym roku,
3) dofinansowanie zadań wynikających z programów rządowych, w tym ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz
przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych,
4) zadania inne niż wymienione w ustawie:
a) programy zatwierdzone przez Radę Nadzorczą, służące rehabilitacji społecznej i zawodowej, w szczególności
adresowane do osób niepełnosprawnych, w tym dzieci niepełnosprawnych,
b) finansowanie w części lub całości badań, ekspertyz i analiz dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej.
(191)
1a.
W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 2, Fundusz może udzielać dotacji, pożyczek oraz finansować
odsetki od kredytów udzielonych projektodawcom na realizację programów. Warunki korzystania z tych form pomocy będą
określać umowy zawarte przez Fundusz z realizatorami programów.
(192)
2.
Środki Funduszu przeznacza się również na zrekompensowanie gminom dochodów utraconych na skutek
zastosowania ustawowych zwolnień, o których mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1, w wysokości utraconych dochodów.
(193)
3.
Czasowo wolne środki Funduszu, z wyłączeniem dotacji, o których mowa w art. 46a ust. 1, mogą być lokowane:
1) w bonach skarbowych i obligacjach emitowanych przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski,
2) na lokatach terminowych w Narodowym Banku Polskim i Banku Gospodarstwa Krajowego.
4. Działalność Funduszu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz podatkiem od towarów i usług.
5. Darowizna dokonywana ze środków Funduszu na rzecz osoby niepełnosprawnej w celach wynikających z ustawy nie
podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
6. (194) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z Ministrem Finansów, określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarowania środkami Funduszu w tym sposób umarzania zobowiązań, do których
nie mają zastosowania przepisy odrębne mające na względzie prawidłowe gospodarowanie środkami Funduszu.
(195)
7.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady obliczania i tryb przekazywania gminom dotacji celowej, o której mowa w ust. 2, z
uwzględnieniem wniosków gmin, zawierających dane o rocznych skutkach zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 31
ust. 1 pkt 1, mając na względzie zrekompensowanie gminom utraconych dochodów.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
(196)
(197)
Art. 48.
1.
Środki Funduszu są przekazywane przez Prezesa Zarządu tego Funduszu:
1) samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań, na wyodrębniony
rachunek bankowy - według algorytmu,
2) podmiotom realizującym zadania zlecone przez Fundusz lub inne zadania wynikające z ustawy - na podstawie zawartych
z nimi umów.
(198)
1a.
(uchylony).
(199)
2.
Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, algorytm, o którym mowa w ust. 1, a także sposób zasady
ustalania maksymalnych wysokości kwot zobowiązań przypadających do wypłaty na dany rok. Projekt algorytmu podlega
opiniowaniu przez stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
(200)
3.
Algorytm, o którym mowa w ust. 1, powinien uwzględniać w szczególności liczbę mieszkańców, liczbę osób
niepełnosprawnych i liczbę uczestników funkcjonujących warsztatów terapii zajęciowej w powiecie oraz kwotę przewidzianą w
planie finansowym Funduszu na dany rok na realizację przez samorządy zadań, kwotę zobowiązań finansowanych ze środków
Funduszu z tytułu realizacji umów zawartych do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, dla którego jest obliczana wysokość
środków.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
(201)
Art. 49. 1.
Do wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1, art. 23, art. 31 ust. 3 pkt 1 i art. 33 ust. 4a, 7 i 7a, stosuje się
odpowiednio, z zastrzeżeniem art. 49a i 49b, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137,
poz. 926 i Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062 oraz z 2000 r. Nr 94, poz.
1037 i Nr 116, poz. 1216), zwanej dalej "Ordynacją podatkową", z tym że uprawnienia organów podatkowych określone w tej
ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu.
2. (202) Pracodawcy dokonują wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w
którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi Funduszu deklaracje
miesięczne i roczne poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego według wzoru ustalonego, w drodze
rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
(203)
3.
Do egzekucji wpłat, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z
tym że tytuł wykonawczy wystawia Prezes Zarządu Funduszu.
4. (204) Od decyzji Prezesa Zarządu Funduszu dotyczących wpłat, o których mowa w ust. 1, pracodawcy przysługuje
odwołanie do Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
(205)
5.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego i Prezes Zarządu Funduszu mogą wydawać decyzje, o
których mowa w art. 48 lub art. 67 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn.
zm.), z zastrzeżeniem dopełnienia warunku dokonania wpłat, o których mowa w ust. 1, w terminach określonych decyzją.
(206)
6.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
łączności, może, w drodze rozporządzenia, określić wzór formularza wpłaty gotówkowej oraz polecenia przelewu, mając na
względzie ustalenie tożsamości wpłacającego oraz tytuł zobowiązania.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
orzeczenia sądów
Art. 49a. (207) 1. Prezes Zarządu Funduszu ma prawo występowania z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla
nieruchomości dłużnika zalegającego z opłatą z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1.
2. Wystawione przez Prezesa Zarządu Funduszu dokumenty stwierdzające istnienie należności z tytułu wpłat, o których
mowa w art. 49 ust. 1, oraz ich wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność
zobowiązanego. Jeżeli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych
dokumentów do zbioru dokumentów.
(208)
3.
Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane hipoteką przymusową na wszystkich
nieruchomościach dłużnika. Podstawą ustanowienia hipoteki jest doręczona decyzja określająca wysokość należności z tytułu
wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1.
(209)
4.
Do hipoteki, o której mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące hipoteki
przymusowej.
Art. 49b. (210) 1. Należności z tytułu wpłat, o których mowa w art. 49 ust. 1, są zabezpieczane ustawowym prawem
zastawu na ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika.
2. Do zastawu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące zastawów
skarbowych.
3. Zastaw, o którym mowa w ust. 1, wpisuje się do rejestru zastawów skarbowych prowadzonego na podstawie art. 43
Ordynacji podatkowej.
4. Wypis z rejestru zastawów, o którym mowa w art. 46 § 1 Ordynacji podatkowej, wydawany jest na wniosek Prezesa
Zarządu Funduszu nieodpłatnie.
(211)
Art. 49c.
Fundusz jest uprawniony do nieodpłatnego korzystania z danych zgromadzonych:
1) w Krajowej Ewidencji Podatników,
2) w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON) prowadzonym przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego,
3) przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
4) w Centralnej Bazie RCIPESEL.
(212)
Art. 49d.
1. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany składać Pełnomocnikowi półroczne informacje o
pracodawcach zwolnionych z wpłat na Fundusz lub zobowiązanych do tych wpłat, w terminach:
1) do dnia 15 sierpnia - za pierwsze półrocze,
2) do dnia 15 lutego - za drugie półrocze roku poprzedniego.
2. Prezes Zarządu Funduszu jest obowiązany udzielać, na wniosek Pełnomocnika, informacji o pracodawcach
obowiązanych do składania informacji, o których mowa w art. 21 ust. 2f, lub deklaracji, o których mowa w art. 49 ust. 2, w
zakresie i terminie wskazanym we wniosku. Termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia doręczenia wniosku.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzory informacji, o których
mowa w ust. 1, oraz sposób ich przekazywania, mając na względzie zapewnienie prawidłowego przepływu informacji.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Art. 50. 1. Organami Funduszu są Rada Nadzorcza i Zarząd.
2. Rada Nadzorcza składa się z:
1) Prezesa Rady Nadzorczej, którym jest Pełnomocnik,
1a)
2)
(213)
przedstawiciela ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym:
a) po jednym przedstawicielu każdej organizacji pracodawców reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych,
b) po jednym przedstawicielu każdej organizacji związkowej reprezentatywnej w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych,
c) dwóch przedstawicieli innych niż wymienione w lit. a) i b) organizacji pozarządowych.
(215)
2a.
W przypadku gdy w trakcie trwania kadencji Rady organizacja pracodawców lub organizacja związkowa stanie się
organizacją reprezentatywną w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przedstawiciel
tej organizacji wchodzi w skład Rady.
(216)
3.
Członków Rady Nadzorczej powołuje na wniosek Pełnomocnika, a w przypadku przedstawicieli, o których mowa w
ust. 2 pkt 2, na wniosek uprawnionych organizacji, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
(217)
4.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może odwołać członka Rady Nadzorczej przed upływem
kadencji:
1) na jego wniosek,
2) (218) na wniosek reprezentowanego podmiotu,
3) (219) na wniosek Pełnomocnika, zaopiniowany przez reprezentowany podmiot.
5. Kadencja Rady Nadzorczej trwa 2 lata.
6. Do zadań Rady Nadzorczej należy w szczególności:
1) zatwierdzanie planów działalności i projektu planu finansowego Funduszu,
(220)
2)
opiniowanie kryteriów wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków Funduszu, zgodnie z kierunkowymi
założeniami polityki zatrudniania, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, określonymi przez
Pełnomocnika,
3) zatwierdzanie wniosków Zarządu w sprawach zaciągania przez Fundusz pożyczek,
(221)
4)
(uchylony),
5) (222) opiniowanie wniosków w sprawie powołania i odwołania każdego z zastępców Prezesa Zarządu,
6) dokonywanie kontroli i oceny działalności Zarządu,
7) zatwierdzanie rocznych sprawozdań Funduszu,
(223)
8)
składanie Ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, w terminie do dnia 15 marca każdego roku,
sprawozdań z działalności Funduszu.
7. Obsługę Rady Nadzorczej sprawuje Biuro Funduszu.
(224)
8.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i
tryb powoływania oraz odwoływania członków Rady Nadzorczej, a także szczegółowe zasady działania Rady Nadzorczej i
szkolenia jej członków oraz wysokość ich wynagrodzenia za udział w posiedzeniach Rady.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
(214)
(225)
Art. 51. 1.
W skład Zarządu Funduszu wchodzą Prezes Zarządu Funduszu, zwany dalej "Prezesem", i jego dwaj
zastępcy. Prezesa wyłonionego w drodze konkursu powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego. Kadencja Prezesa trwa 5 lat, licząc od dnia powołania. Prezes pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy.
(226)
1a.
W skład komisji konkursowej, o której mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. o przeprowadzaniu konkursów na
stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów
państwowych funduszy celowych (Dz. U. Nr 163, poz. 1362), wchodzi przedstawiciel Rady Nadzorczej.
(227)
2.
Zastępców Prezesa, na wniosek Prezesa zaopiniowany przez Radę Nadzorczą, powołuje i odwołuje Minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
3. Do zadań Zarządu należy w szczególności:
1) opracowywanie projektów planów działalności Funduszu i projektu planu finansowego,
2) dokonywanie wyboru przedsięwzięć do finansowania ze środków Funduszu,
3) gospodarowanie środkami Funduszu,
4) opracowywanie szczegółowych zasad finansowania realizacji zadań, o których mowa w ustawie,
5) podejmowanie decyzji w sprawie odraczania terminu spłat i umarzania pożyczek,
6) sprawowanie kontroli nad wykorzystaniem środków Funduszu przekazywanych na realizację zadań określonych ustawą,
(228)
7)
(skreślony),
(229)
8)
(skreślony),
9) współpraca z organizacjami pozarządowymi,
10) składanie Radzie Nadzorczej sprawozdań z działalności Funduszu.
(230)
3a.
Zarząd Funduszu uzgadnia z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego projekty planów działalności
Funduszu i projekt planu finansowego, o których mowa w ust. 3 pkt 1, w trybie określonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 r. o
zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz. U. Nr 48, poz. 550).
(231)
3b.
Zadania Zarządu, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 4, nie dotyczą środków, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1.
(232)
3c.
Zarząd Funduszu może żądać niezwłocznego zwrotu całości lub części środków do Funduszu lub zawiesić
wypłatę dalszych kwot, jeżeli w ciągu roku budżetowego, w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6, stwierdzi
nieprawidłowości polegające na wykorzystaniu przekazanych środków z Funduszu niezgodnie z ich przeznaczeniem.
(233)
3d.
Do oceny prawidłowości wykorzystania środków Funduszu stosuje się przepisy o finansach publicznych.
3e. (234) Zarząd Funduszu może dokonać podziału środków nieprzekazanych lub zwróconych, o których mowa w ust. 3c,
po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Nadzorczej Funduszu i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
(235)
3f.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, tryb i zasady
sprawowania przez Fundusz kontroli, o której mowa w ust. 3 pkt 6.
4. Zarząd udostępnia Radzie Nadzorczej, na jej żądanie, dokumenty i materiały dotyczące działalności Funduszu.
5. Obsługę Zarządu sprawuje Biuro Funduszu.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Art. 52. 1. Zarząd Funduszu może tworzyć i znosić oddziały Funduszu oraz określa zakres i obszar ich działania.
2. Dyrektora oddziału powołuje i odwołuje Prezes Zarządu.
Art. 53. 1. Prezes Zarządu reprezentuje Fundusz na zewnątrz.
2. Prezes może powoływać pełnomocników Zarządu, ustalając granice ich umocowania.
3. Do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych Funduszu są upoważnieni:
1) Prezes lub każdy z jego zastępców samodzielnie,
2) dwaj pełnomocnicy działający łącznie.
4. Prezes wykonuje za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników Funduszu.
(236)
Art. 53a.
1. Nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w biurze Funduszu jest otwarty i
konkurencyjny.
2. Ogłoszenie o naborze zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września
2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565), oraz w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony
nabór.
Art. 53b. (237) Informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią informację publiczną w zakresie objętym
wymaganiami określonymi w ogłoszeniu o naborze.
(238)
Art. 53c.
Termin do składania dokumentów, określony w ogłoszeniu o naborze, nie może być krótszy niż 14 dni od
dnia opublikowania tego ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 53d. (239) 1. Po upływie terminu do składania dokumentów określonego w ogłoszeniu o naborze niezwłocznie
upowszechnia się listę kandydatów, którzy spełniają wymagania formalne określone w ogłoszeniu o naborze, przez
umieszczenie jej w miejscu powszechnie dostępnym w jednostce organizacyjnej, w której jest prowadzony nabór, a także przez
opublikowanie jej w Biuletynie Informacji Publicznej.
2. Lista, o której mowa w ust. 1, zawiera imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu
przepisów Kodeksu cywilnego.
Art. 53e. (240) 1. Sporządza się protokół przeprowadzonego naboru kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska
pracy w Funduszu.
2. Protokół zawiera w szczególności:
1) określenie stanowiska pracy, na które był prowadzony nabór, liczbę kandydatów oraz imiona, nazwiska i adresy nie więcej
niż 5 najlepszych kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich wymagań określonych w
ogłoszeniu o naborze,
2) informację o zastosowanych metodach i technikach naboru,
3) uzasadnienie dokonanego wyboru.
(241)
Art. 53f.
1. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w terminie 14 dni od dnia zatrudnienia wybranego
kandydata albo zakończenia naboru, w przypadku gdy w jego wyniku nie doszło do zatrudnienia żadnego kandydata.
2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:
1) nazwę i adres urzędu,
2) określenie stanowiska pracy,
3) imię i nazwisko kandydata oraz jego miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego,
4) uzasadnienie dokonanego wyboru kandydata albo uzasadnienie niezatrudnienia żadnego kandydata.
3. Informację o wyniku naboru upowszechnia się w Biuletynie Informacji Publicznej i w miejscu powszechnie dostępnym w
jednostce organizacyjnej, w której był prowadzony nabór.
Art. 53g. (242) Jeżeli stosunek pracy osoby wyłonionej w drodze naboru ustał w ciągu 3 miesięcy od dnia nawiązania
stosunku pracy, można zatrudnić na tym samym stanowisku kolejną osobę spośród najlepszych kandydatów wymienionych w
protokole tego naboru. Przepisy art. 53f stosuje się odpowiednio.
Art. 54. Ze środków Funduszu pokrywane są:
1) koszty jego działalności,
(243)
2)
(uchylony),
3) (244) koszty obsługi zadań realizowanych przez samorządy powiatowe i wojewódzkie w wysokości faktycznie poniesionej,
nie więcej niż 2,5% środków wykorzystanych na realizację zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1.
Art. 55.
(245)
(uchylony).
(246)
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego składa Radzie Ministrów corocznie informację o
Art. 56.
działalności Funduszu.
Rozdział 11
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Art. 57. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 i
Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 126, poz. 626, z 1995 r. Nr
5, poz. 25 i Nr 133, poz. 654, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 87, poz. 395, Nr 137, poz. 638, Nr 147, poz. 686 i Nr 156, poz. 776
oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 30, poz. 164, Nr 71, poz. 449, Nr 85, poz. 538, Nr 96, poz. 592 i Nr 121, poz. 770) wprowadza
się następujące zmiany:
1) w art. 21 w ust. 1 w pkt 35 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje
się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,";
2) w art. 23 w ust. 1 pkt 29 otrzymuje brzmienie:
"29)
wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776);
3) w art. 38 w ust. 2 po wyrazach "zakładami pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakładami aktywności zawodowej".
Art. 58. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 i
Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 1, poz. 2, Nr 43, poz. 163, Nr 80, poz. 368, Nr 87, poz. 406, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr
123, poz. 602 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 86, poz. 433, Nr 96, poz. 478, Nr 133, poz. 654 i Nr 142, poz. 704, z
1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 34, poz. 146, Nr 90, poz. 405, Nr 137, poz. 639 i Nr 147, poz. 686 oraz z 1997 r. Nr 9, poz. 44, Nr
28, poz. 153, Nr 79, poz. 484, Nr 96, poz. 592, Nr 107, poz. 685, Nr 118, poz. 754 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 16 w ust. 1 pkt 36 otrzymuje brzmienie:
"36)
wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776)";
2) w art. 17 w ust. 1 w pkt 10 wyrazy "w ustawie o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje
się wyrazami "w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,".
Art. 59. W ustawie z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz.
50, Nr 28, poz. 127 i Nr 129, poz. 599, z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r. Nr 44, poz. 231, Nr 142, poz. 702 i 703, z 1996 r. Nr
137, poz. 640 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 722) po art. 14 dodaje się art. 14a w brzmieniu:
"Art. 14a. 1.
Zwalnia się prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej od wpłat do
urzędu skarbowego należności w zakresie działalności tego zakładu, z tytułu podatku od towarów i
usług, stanowiącej różnicę między podatkiem należnym a naliczonym, w rozumieniu art. 19 ust. 1 i 2,
z zastrzeżeniem ust. 3.
2.
Przez prowadzącego zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej rozumie się podmiot
spełniający warunki określone w art. 28 i 29 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776).
3.
Jeżeli kwota zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, jest wyższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby
osób niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie pracy chronionej lub zakładzie aktywności
zawodowej w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz trzykrotności najniższego
wynagrodzenia, różnica podlega przekazaniu na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych, o którym mowa w ustawie wymienionej w ust. 2, w terminach przewidzianych dla
rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług.
4.
Przez najniższe wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, rozumie się najniższe wynagrodzenie
pracowników ogłoszone przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie Kodeksu pracy. Do wyliczeń przyjmuje się
najniższe wynagrodzenie obowiązujące w kwartale poprzedzającym miesiąc obliczeniowy.
5.
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania:
1)
w przypadku gdy prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej nie
przekazał różnicy, o której mowa w ust. 3, na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych,
2)
w stosunku do tej części różnicy między podatkiem należnym a naliczonym, która odpowiada
kwocie sankcji określonych w art. 27 ust. 5, 6 i 8,
3)
do kwot podatku, o których mowa w art. 28 i art. 29 ust. 2 i art. 33,
4)
w przypadku gdy organ podatkowy określił obrót prowadzonego zakładu pracy chronionej lub
zakładu aktywności zawodowej na podstawie art. 17 ust. 1.
6.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym."
Art. 60. W ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
(Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 87, poz. 435, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i z 1997 r. Nr 28, poz. 153) w art. 17 w ust. 3 po
wyrazach "zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej".
Art. 61. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz.
128, Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz. 255, Nr 63, poz. 403, Nr 93, poz. 569, Nr 107, poz. 692 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 5 w ust. 1 w pkt 9 wyrazy "o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych" zastępuje się wyrazami
"o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych";
2) w art. 54 po wyrazach "Zakłady pracy chronionej" dodaje się wyrazy "lub zakłady aktywności zawodowej".
Art. 62. 1. Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami
niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło
mocy.
2. Orzeczenie o zaliczeniu do:
1) I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
2) II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
3) III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
3. Osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym
że:
1) osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2) pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Art. 63. Osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 62, które przed dniem wejścia w życie ustawy nabyły prawo do
świadczeń lub ulg na podstawie odrębnych przepisów, zachowują dotychczasowe uprawnienia.
orzeczenia sądów
Art. 64.
(247)
(skreślony).
Art. 65.
(248)
(skreślony).
Art. 66. W sprawach nie unormowanych przepisami ustawy stosuje się Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks
cywilny oraz Kodeks pracy.
orzeczenia sądów
Art. 67. Sprawy, które zostały wszczęte, a nie zakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, podlegają rozpoznaniu
według przepisów tej ustawy.
Art. 68. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie dłużej jednak niż przez okres 12
miesięcy od dnia jej wejścia w życie, zachowują moc dotychczasowe przepisy wykonawcze, jeżeli nie są sprzeczne z ustawą.
(249)
Art. 68a.
W 1998 roku:
1) obniżenie wpłat, o którym mowa w art. 22, oraz ulga w podatku dochodowym, o której mowa w art. 24 ust. 1, przysługują
zakładowi pracy, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób
niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11,
poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r.
Nr 123, poz. 776),
2) składka na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1, dotyczy osób
niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, zatrudnionych przez
pracodawcę zatrudniającego mniej niż 50 pracowników, bez przeliczania na pełny wymiar zatrudnienia,
3) z wpłat, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, zwolnione są państwowe i gminne jednostki
organizacyjne będące jednostkami, zakładami budżetowymi lub gospodarstwami pomocniczymi,
4) wpłaty, o których mowa w art. 4 ustawy, o której mowa w pkt 1, są przychodami Funduszu i mają do nich zastosowanie
przepisy art. 49.
(250)
Art. 68b.
W 2004 r. i 2005 r. zadanie, o którym mowa w art. 26a, może zostać sfinansowane ze środków Funduszu,
poza dotacją celową z budżetu państwa, do wysokości 45 % środków zapewniających jego realizację.
Art. 68c. (251) 1. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów:
1) działalności, w tym wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu terapii zajęciowej, wynosi:
a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów,
b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów,
c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów;
2) tworzenia warsztatu terapii zajęciowej wynosi w 2005 r. i latach następnych - 70 % tych kosztów.
2. Maksymalne dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów:
1) działania zakładów aktywności zawodowej wynosi:
a) w 2007 r. - 95 % tych kosztów,
b) w 2008 r. - 90 % tych kosztów,
c) w 2009 r. i w latach następnych - 85 % tych kosztów,
2) utworzenia zakładów aktywności zawodowej wynosi:
a) w 2007 r. - 85 % tych kosztów,
b) w 2008 r. - 75 % tych kosztów,
c) w 2009 r. i w latach następnych - 65 % tych kosztów.
Art. 69. Traci moc ustawa z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U.
Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127, z 1995 r.
Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577 oraz z 1996 r. Nr 100, poz. 461), z tym że:
1) art. 4 obowiązuje do dnia 31 grudnia 1998 r.,
2) art. 19 obowiązuje do dnia 30 czerwca 1998 r.
Art. 70. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., z tym że:
1) art. 6 ust. 7 wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 września 1997 r.,
2) art. 21 wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.
3) art. 31 ust. 1 pkt 2 oraz art. 59 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
________
1)
Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r.
ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z
02.12.2000).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez
Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej - wydanie specjalne.(252
Download