Katarzyna Zalasińska KODEKS ETYKI DLA MUZEÓW
advertisement
prawo w muzeach Muz.,2013(54): 247-251 Rocznik, ISSN 0464-1086 data przyjęcia – 05.2013 data akceptacji – 06.2013 KODEKS ETYKI DLA MUZEÓW ICOM JAKO OGÓLNIE PRZYJĘTE NORMY ETYKI ZAWODOWEJ GŁOS W DYSKUSJI Katarzyna Zalasińska Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego Celem działalności muzeów jest gromadzenie i trwała ochrona dóbr naturalnego i kulturalnego dziedzictwa ludzkości o charakterze materialnym i niematerialnym, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie korzystania ze zgromadzonych zbiorów. Art. 1 Ustawy z 21 listopada 1996 r. o muzeach1 powierza realizację misji muzealnej muzeom, jako wyspecjalizowanym w tym zakresie jednostkom organizacyjnym, w ramach których zadania te wykonuje zawodowy zespół muzealników. Muzealnicy, zgodnie z art. 32 Ustawy o muzeach, to pracownicy zatrudnieni na stanowiskach związanych z działalnością podstawową muzeów. Asystenci, adiunkci, kustosze i kustosze dyplomowani, którzy powinni mieć odpowiednie, wskazane w przepisach kwalifikacje. Środowisko normatywne realizacji misji muzealnej przez muzealników składa się z norm prawnych, reguł etycznych i zasad moralnych. W sposób szczególny znaczenie etyki w działalności muzealnej podkreśla art. 34 Ustawy o muzeach, który stanowi: muzealnik w czasie pozostawania w stosunku pracy w muzeum przestrzega ogólnie przyjętych norm etyki zawodowej, a w szczególności nie prowadzi handlu przedmiotami pozostającymi w zakresie zainteresowania muzeum i nie podejmuje działań, jak kolekcjonerskich, wykonywania ekspertyz i wycen przedmiotów, mogących powodować konflikt interesów z zatrudniającym go muzeum. W ocenie komentatorów art. 34 Ustawy o muzeach odnosi się w szczególności do Kodeksu Etyki dla Muzeów2, przyjętego przez Międzynarodową Radę ds. Muzeów (ICOM), a więc międzypaństwową, pozarządową organizację, utworzoną w roku 1946 przy wsparciu UNESCO w celu reprezentacji interesów muzeów. Niektórzy autorzy kwes onują jednak, że Kodeks ten stanowi ogólnie przyjęte normy etyki zawodowej. Ważny głos w tej dyskusji zabrał Adam Barbasiewicz, publikując w „Muzealnictwie” (nr 53, 2012) artykuł MUZEALNICTWO 54 247 Czy polskich muzealników obowiązuje Kodeks ICOM? Uwagi o prawnych aspektach etyki muzealnej3. Autor przyjmuje, że obecnie wśród polskich muzealników znajomość Kodeksu Etyki ICOM nie jest powszechna, a domniemanie jego znajomości może dotyczyć wyłącznie osób należących do ICOM. W związku z tym z prawnego punktu widzenia powstaje wątpliwość co do jego mocy wiążącej dla polskich muzealników. Formułując głos w tej dyskusji, chciałabym przedstawić wybrane uwagi na tle art. 34 Ustawy o muzeach, w kontekście obowiązywania Kodeksu ICOM. Na wstępie należy wyjaśnić, że etyka muzealnicza, jak wskazuje Przemysław Rybiński, jest określana jako dział etyki stosowanej, składający się z zespołu norm prakseologicznych kształtujących pozycję muzeum oraz profesjonalny wizerunek muzealnika w społeczeństwie na podstawie wzorca służby publicznej4. Za węzłowe zagadnienia etyki muzealniczej autor ten przyjmuje legalizm, obowiązek lojalności względem zatrudniającej muzealnika instytucji oraz obowiązek przyjęcia postawy bezstronnego opiekuna5. Podstawowym, powszechnie znanym zbiorem norm etyki zawodowej muzealników jest Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM (Code of Ethics for Museums)6. Kodeks ten przyjęło 4 listopada 1986 r. w Buenos Aires Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowej Rady Muzeów. Następnie został istotnie zmieniony i uzyskał obowiązujące brzmienie na posiedzeniu ICOM w Seulu 8 października 2004 roku.7. Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM8 odnosi się do takich zagadnień, jak: pozycja ustrojowa muzeów, zasoby materialne i finansowe, personel, a także wprowadza standardy etyczne dotyczące pozyskiwania muzealiów, wyzbywania się muzealiów, pieczy nad nimi, badań naukowych czy działalności wystawienniczej. Kładzie szczególny nacisk na obowiązek badania pochodzenia muzealiów, a także profesjonalny sposób działania muzeów, również w zakresie odpowiedzialności zawodowej, konfliktu interesów czy obowiązku poufności. W przeważającej części formułuje on reguły postępowania adresowane do muzeów jako instytucji, a więc w sposób szczególny wiąże dyrektorów kierujących ich działalnością9. Normy etyczne skierowane do muzealników zostały ujęte w pkt 8.1-8.18 Kodeksu. Przy czym muzealnikiem w jego rozumieniu jest członek personelu muzeum, zarówno wynagradzany, jak i nieotrzymujący wynagrodzenia, zdefiniowany w art. 2 § 1 i 2 Statutu ICOM, legitymujący się wyspecjalizowanym wyszkoleniem bądź równorzędnym mu doświadczeniem w każdej dziedzinie związanej z zarządzaniem i funkcjonowaniem muzeum10. Muzealnikami w rozumieniu Kodeksu nie są natomiast osoby działające w zakresie promocji bądź obrotu o charakterze komercyjnym, albo zajmujące się sprzętem będącym w użyciu przez muzeum11. Krąg pracowników muzeów zaliczanych do grona muzealników jest więc znacznie szerszy od tego wyznaczonego przepisami polskiej Ustawy o muzeach. Systemy etyczne stanowią uzupełnienie regulacji prawnych w zakresie formowania określonych postaw pracowników administracji publicznej. Zbigniew Cieślak, pisząc o modelu etycznym administracji publicznej, przyjmuje, że jest to (zgodnie z etymologią słowa „etos”) zbiór zwyczajowych reguł postępowania, które powstają w danej wspólnocie, zwykle nieusystematyzowany, jednakże realny, tzn. zachowujący co najmniej dostateczną moc oddziaływania na członków wspólnoty. W odniesieniu do etyki urzędniczej 248 MUZEALNICTWO 54 (etosu urzędniczego) notujemy istotną odmienność polegającą na tym, że ustanawiane są akty normatywne zwane kodeksami etycznymi (np. Kodeks etyki służby cywilnej, kodeksy etyczne pracowników samorządowych itd.), które, mając ze swej istoty deklaratoryjny charakter (potwierdzają wytworzone reguły postępowania), zawierają także ustanowione przez jego twórcę (np. Prezesa Rady Ministrów) projekcje zachowań pożądanych12. Podkreślić należy, że kodeksy etyczne nie mają charakteru konstytutywnego, a tym samym brak przyjętego we wszystkich muzeach polskich jednolitego kodeksu etycznego nie przesądza jeszcze, że brak jest ogólnie przyjętych norm etyki zawodowej oraz że nie są one zbieżne z normami przyjętymi w Kodeksie ICOM. Bezsporne jest, że przystąpienie do ICOM i zgoda na opłacanie corocznych składek na rzecz ICOM oznacza akceptację Kodeksu13. Statut ICOM przewiduje zarówno członkostwo indywidualne (muzealnicy), jak i instytucjonalne (muzea). Polski Komitet Narodowy ICOM składa się obecnie z (237) 240 członków indywidualnych14 oraz 16 instytucjonalnych15. Wśród członków instytucjonalnych znajduje się wiele znaczących instytucji, w tym Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Muzeum Historii Polski. Przyjmując, że w 2012 r. w polskich muzeach pracowało 11 586 osób, w tym 2225 muzealników16, to nie ulega wątpliwości, że jedynie około 10% polskich muzealników zobowiązanych jest do przestrzegania Kodeksu Etyki dla Muzeów ICOM z tytułu swojego członkostwa w tej organizacji. Członkostwo instytucjonalne wskazanych muzeów sprawia jednak , że również muzealnicy zatrudnieni w tych instytucjach są bezpośrednio zobowiązani przestrzegać Kodeksu. Liczba muzealników zobowiązanych do jego znajomości jest więc w rzeczywistości większa. Podstawowe znaczenie dla prowadzonych rozważań ma jednak treść komunikatu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 14 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych wytycznych w zakresie kontroli zarządczej dla działu administracji rządowej − kultura i ochrona dziedzictwa narodowego17, który został wydany na podstawie przepisów Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych18, dotyczących szczegółowych wytycznych w zakresie kontroli zarządczej. Muzea działające w strukturze działu administracji rządowej − kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, zobowiązane są do przestrzegania zawartych tu wytycznych. W szczególności par. 8 ust. 2 pkt. 5 komunikatu wskazuje, że niezależnie od poziomu wykonywanej kontroli zarządczej procedury i wytyczne stosowane w tej kontroli służą zapewnieniu we wszystkich jednostkach przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania, w tym wynikających z kodeksów etyki zawodowej, których sygnatariuszami są jednostki lub do przestrzegania których zobowiązują je odrębne przepisy. Natomiast zgodnie z par. 11 respektowanie wartości etycznych wpływ ma m.in. na prawidłowe ukształtowanie środowiska wewnętrznego, które oddziałuje w zasadniczy sposób na jakość kontroli zarządczej, atmosferę panującą w jednostce i jej kulturę organizacyjną. Procedury i wytyczne kontroli zarządczej koncentrują się na zapewnieniu świadomości wartości etycznych przyjętych w jednostce i ich przestrzeganiu przy podej- prawo w muzeach mowaniu decyzji oraz przy codziennym wykonywaniu powierzonych zadań przez osoby zarządzające i pozostałych pracowników. Procedury i wytyczne muszą uwzględniać − jak przyjęto w komunikacie − to, że etyka jest immanentnym atrybutem działań i postaw wszystkich pracowników działu. Odpowiedzialność za przestrzeganie przez jednostki zasad etycznych ciąży przede wszystkim na kierownictwie i dlatego w pierwszej kolejności zasady etyczne obowiązują kierownictwo, co pomoże oddziaływać na etyczne zachowania pozostałych pracowników jednostek. Pomocą w podnoszeniu świadomości etycznej pracowników mogą być odpowiednie programy szkolenia, podnoszące kwes e ciągłego rozwijania wiedzy. Kontrola zarządcza w muzeach wymaga więc, aby pracownicy muzeów przestrzegali określonych standardów zachowań, które determinowane są kodeksami etyki zawodowej, sygnowanych przez jednostki w dziale, lub do przestrzegania których określone grupy zawodowe w tym dziale zostały zobowiązane odrębnymi przepisami, albo przestrzeganie zasad etycznych wynika z poczucia dobrze rozumianego współżycia społecznego. W praktyce prowadzi to do przyjmowania własnych kodeksów etycznych przez polskie muzea, które przenoszą reguły ujęte w Kodeksie Etyki dla Muzeów ICOM19. W pozostałych wypadkach (np. Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie) przyjmowani obecnie pracownicy (po 2009 r.) zobowiązani są do podpisywania oświadczenia o znajomości tego Kodeksu. Muzea te przyjmują go tym samym w całości jako obowiązujące standardy etyczne. Domniemanie znajomości jego treści nie może więc dotyczyć wyłącznie członków indywidualnych ICOM. Niezależnie od przedstawionych tu argumentów, rozważenia wymaga pytanie: czy Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM zawiera reguły powszechnie uznane, a w związku z tym, czy jego treść odpowiada ogólnie przyjętym normom etyki zawodowej w rozumieniu art. 34 Ustawy o muzeach? Jak zauważa Zbigniew Cieślak, reguła etyczna ma genezę i charakter wspólnotowy, tzn. że w określonym przedziale czasowym, właściwym dla danej wspólnoty, tworzy się etos grupy przyjmowany przez jego członków i przez nich stosowany20. Tym samym istnienie reguł etycznych wynika z ich skodyfikowania − powstają niezależnie od ich potwierdzenia w stosownych kodeksach oraz odesłania w przepisach ustawy. Cieślak pisze wręcz: Realizacja reguł etycznych prowadzi do spełnienia zasad moralnych, dlatego kategorialnym błędem jest budowanie kodeksów etyki poprzez powielenie i interpretacje obowiązków prawnych, których celem jest opisanie sylwetki idealnego urzędnika, bez próby wskazania konkretnych zachowań, pozwalających spełnić wyznaczony wzorzec21. W związku z tym przyjęcie, że Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM nie obowiązuje polskich muzealników wymagałoby wykazania, że zawarte w nim normy etyczne nie są traktowane jako ogólnie uznane normy etyki zawodowej. W literaturze trafnie przyjmuje się, że Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM ustanawia standard minimum, który następnie uzupełniany jest wyspecjalizowanymi kodeksami etyki, przeznaczonymi dla poszczególnych wycinków działalności muzeum, oraz utrwalonymi zwyczajami22. Analizując rolę Kodeksu, Jerzy Zajadło podkreśla jego funkcję zewnętrzną, a więc jako perspektywy działania muzeów i muzealników w interesie społecznym. Tym samym normy etyczne są normami właściwego zachowania, pozwalającymi społeczeństwu na ich kontrolowanie23. Sam fakt ogłoszenia Kodeksu Etyki dla Muzeów na forum ICOM, jako międzypaństwowej organizacji pozarządowej, w której reprezentowanych jest ponad 100 krajów, sprawia, że wręcz oczywiste jest, że są to jedynie ogólnie przyjęte normy etyki zawodowej24. Powstał on jako wynik zbiorowych doświadczeń muzealników z całego świata. W ramach określonych grup zawodowych oraz poszczególnych krajów reguły te powinny być uzupełniane i uszczegółowiane, co sprawia, że dotychczas moc wiążąca reguł etycznych wypływających z Kodeksu Etyki dla Muzeów ICOM nie była kwes onowana w świetle art. 34 Ustawy o muzeach. Zgodnie z powołanym na wstępie art. 34 Ustawy o muzeach muzealnik w czasie pozostawania w stosunku pracy w muzeum przestrzega ogólnie przyjętych norm etyki zawodowej, a w szczególności nie prowadzi handlu przedmiotami pozostającymi w zakresie zainteresowania muzeum i nie podejmuje działań, takich jak kolekcjonerstwo, wykonywanie ekspertyz i wycen przedmiotów, mogących powodować konflikt interesów z zatrudniającym go muzeum. Przepis ten in principio jest więc przepisem odsyłającym pozasystemowo do ogólnie przyjętych norm etyki zawodowej. Zakazy, wskazane po słowach „a w szczególności”, nie będą jednak traktowane jako reguły etyczne. Inkorporowanie ich do tekstu ustawy sprawia, że uzyskały one charakter norm prawnych. Ich przestrzeganie, co nie powinno budzić najmniejszych wątpliwości, stanowi jeden z obowiązków pracowniczych, wynikających z przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Muzealnicy są traktowani jako grupa pracowników szczególnie wykwalifikowanych w grupie pracowników administracji publicznej. Część reguł etycznych jest tożsama dla wszystkich pracowników administracji, choć muzealnicy, ze względu na powierniczy charakter działalności muzeów, są w sposób szczególny związani regułami etycznymi. Było to zresztą uzasadnieniem opublikowania Komunikatu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 lutego 2011 roku. Procedury i wytyczne kontroli zarządczej mają, zgodnie z tym komunikatem, służyć zapewnieniu odpowiedniej świadomości wartości etycznych przyjętych w jednostce i ich przestrzeganiu przy podejmowaniu decyzji oraz przy codziennym wykonywaniu powierzonych zadań przez osoby zarządzające i pozostałych pracowników. Brak innych niż Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM zbiorów reguł etyki zawodowej oraz ich uniwersalny, a w konsekwencji powszechnie uznawany charakter sprawia, że treść tego Kodeksu odzwierciedla ogólnie przyjęte normy etyki zawodowej w rozumieniu art. 34 Ustawy o muzeach. Dodatkowo potwierdza to fakt, że część polskich muzeów ma status członka instytucjonalnego ICOM, a pozostałe zobowiązują pracowników do etycznego zachowania, wskazując jako wzorzec tego postępowania Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM. Niektóre muzea inkorporują Kodeks do własnych kodeksów, uzupełniając je postanowieniami, wynikającymi ze specyfiki i profilu danego muzeum. Mając na względzie powyższe argumenty, można zgodzić się z poglądem, że Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM nie obowiązuje wszystkich polskich muzealników, ale reguły etyczne z niego wynikające już tak. MUZEALNICTWO 54 249 Wprowadzenie wymagań dotyczących wysokich kwalifikacji zawodowych pracowników muzeów oraz związanie ich normami etyki zawodowej przesądza o wyjątkowym statusie muzealników. Pełnią oni służbę publiczną, a więc ciąży na nich obowiązek troski o dobro wspólne. Marian Zdyb, pisząc o funkcjonariuszach pełniących służbę publiczną, zaznacza: idea dobra wspólnego zakłada pewną ofiarność z ich strony, z którą łączyć się mogą kwalifiko- wane wymagania i odpowiedzialność25. W innym miejscu zakłada, że roztropna troska o dobro wspólne jest swoistym sine qua non służby publicznej26. Dla pełnienia jej, obok zawodowych umiejętności, ważne jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji moralnych. Autorytet muzeum bierze się bowiem z autorytetu ludzi, którzy wypełniają służbę względem zbiorów i społeczeństwa. Słowa – klucze: kulturalne dziedzictwo, ustawa o muzeach, normy etyki zawodowej, Kodeks Etyki ICOM. Przypisy 1 Tekst Dz. U. z 2012 r., poz. 987 ze zm. 2 Zob. S. Waltoś, Kodeks Etyki ICOM dla Muzeów, Warszawa 2009, s. 10-11; K. Zeidler, O roli i znaczeniu etyki muzealnej, w: Muzeum XXI wieku. Teoria i praxis, Gniezno 2010, s. 82; P. Antoniak, Ustawa o muzeach. Komentarz, Warszawa 2012, s. 157; K. Zalasińska, Muzea publiczne. Studium administracyjnoprawne, Warszawa 2013, s. 242. Barbasiewicz, Czy polskich muzealników obowiązuje Kodeks ICOM? Uwagi o prawnych aspektach etyki muzealnej, „Muzealnictwo” 2012, nr 53, s. 196200. 4 Zob. P. Rybiński, w: Leksykon prawa ochrony zabytków. 100 podstawowych pojęć, red. K. Zeidler, Warszawa 2010, s. 59. 5 Ibidem, s. 59. 6 Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM, tłum. P. Rybiński, w: Prawo muzeów, red. J. Włodarski, K. Zeidler, Warszawa 2008, s. 241-258; zob. też S. Waltoś, Kodeks Etyki ICOM dla Muzeów z komentarzem, w: Muzea, wystawy, wypożyczenia. Propozycje działań Unii Europejskiej na rzecz mobilności kolekcji w Europie 2005-2008, red. D. Folga-Januszewska, Kraków 2012, s. 103-136. 7 Pierwotna nazwa dokumentu brzmiała: Kodeks Etyki Zawodowej (Code of Professional Ethics). Zmieniono ją na posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego Międzynarodowej Rady Muzeów w Barcelonie 6 lipca 2001 r. 8 Zob. Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM, tłum. P. Rybiński, w: Prawo muzeów..., s. 241-259. 9 Por. L. D. DuBoff, Ch. O. King, Art Law in a nutshell, St. Paul 2006, s. 283-284. 10 Ibidem, s. 257. 11 Ibidem. 12 Z. Cieślak, w: Nauka administracji, red. Z. Cieślak, Warszawa 2012, s. 221. 13 All persons eligible for membership shall indicate to ICOM that they wish to become Members, that they accept and will comply with the ICOM Code of Ethics for Museums, and shall complete the applica on form to request membership. 14 Od liczby tej należałoby odliczyć jednak muzealników emerytowanych. 15 Informacja PKN ICOM z dnia 15.02.2013 r. 16 Dane z 19.04.2012 r. za: A. Barbasiewicz, Czy polskich muzealników obowiązuje Kodeks ICOM…, s. 196. 17 Dz. Urz. MKiDN z 2011 r., Nr 1, poz. 13. 18 Dz. U., Nr 157, poz. 1240 oraz z 2010 r., Nr 28, poz. 146, Nr 96, poz. 620, Nr 123, poz. 835, Nr 152, poz. 1020 i Nr 238, poz. 1578. 19 Np. Kodeks etyki pracowników muzeum regionalnego w Stalowej Woli, www.muzeum.stalowawola.bip.pl. 20 Z. Cieślak, Nauka administracji…, s. 201. 21 Prawidłowo formułowane kodeksy etyczne powinny skupiać się na opisie pożądanych, powtarzalnych i przyjętych powszechnie do stosowania w danej grupie zachowań, w odniesieniu do różnych rodzajów i form aktywności, w jakich występuje urzędnik. Z. Cieślak, Etyka urzędnika. Materiały z konferencji naukowej „Etyka profesji prawniczych – wyzwania współczesności”, Rzeszów 2008, s. 32 i n. 22 A. Gerecka-Żołyńska, Międzynarodowa ochrona dziedzictwa kulturowego a działalność muzeów, w: Prawo muzeów, ..., s. 136; zob. też P. Rybiński, w: Leksykon…, s. 60. 23 J. Zajadło, Kodeks Etyki dla Muzeów ICOM – charakterystyka teoretyczno- i filozoficzno-prawna, w: Prawo muzeów, ..., s. 142-143. 24 Zob. F. Matassa, Zarządzanie zbiorami muzeum, Kraków 2012, s. 49. 25 M. Zdyb, Służba publiczna, w: Prawość i godność. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego, red. S. Fundowicz, F. Rymarz, A Gomułowicz, Lublin 2003, s. 350. 26 Ibidem, s. 356. 3 A. THE ICOM CODE OF ETHICS FOR MUSEUMS AS GENERALLY ACCEPTED NORMS OF PROFESSIONAL ETHICS A VOICE IN THE DISCUSSION Katarzyna Zalasińska The purpose of the ac vity pursued by museums is the acquisi on and permanent protec on of the material and cultural heritage of mankind, both material and non-mate- 250 MUZEALNICTWO 54 rial, informa on about the values and contents of the collec ons, the dissemina on of the fundamental values of Polish and world history, science and culture, and making prawo w muzeach it possible to use the amassed collec ons. The legislator entrusts the realisa on of this mission to museums conceived as specialised organisa onal units, within whose range tasks are performed by a professional staff. In accordance with ar cle 32 of the law on museums members of the museum staff are employees holding posts connected with basic museum ac vity: assistants and custodians, who should possess suitable qualifica ons men oned in the regula ons, including ethical a ributes. The significance of ethics in museum work is specially accentuated in ar cle 34 of the law on museums, declaring that the museum employee observes generally accepted norms of professional ethics and in par cular does not trade in museum exhibits or embark upon assorted ac vity such as collec ng or giving expert opinions and evalua ons of exhibits that could result in a conflict of interests with the museum employing him. The objec ve of this ar cle is to consider the legal character of the ICOM Code of Ethics for Museums in the light of the above-men oned regula ons, i.a. the du es of so-called internal control. The Code has been treated as a collec on of the general and as a consequence universally recognised rules of professional ethics, which renders it binding not only for ICOM members. Keywords: cultural legacy, law on museums, professional ethics norms, ICOM Code of Ethics for Museums. dr Katarzyna Zalasińska Adiunkt w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji UW; absolwentka Diploma in an Introduc on to English Law and the Law of the European Union oraz Ins tute of Art and Law w WB; specjalizuje się w problematyce prawa ochrony dziedzictwa kultury, w tym zabytków, muzealnictwa oraz rynku dzieł sztuki; autorka wielu publikacji w tej dziedzinie, m.in. Ochrona Zabytków. Orzecznictwo z komentarzem (2010), Prawna ochrona zabytków nieruchomych w Polsce (2010), Muzeum publiczne. Studium administracyjnoprawne (2013); ekspert i doradca prawny licznych instytucji publicznych; członek wielu organizacji pozarządowych, m.in. PKN ICOM, PKN ICOMOS, TOnZ, Rady Naukowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych oraz Polskiego Towarzystwa Legislacji; e-mail: [email protected] MUZEALNICTWO 54 251
