ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM GEOGRAFIA

Miejsce na identyfikację szkoły
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
GEOGRAFIA
POZIOM ROZSZERZONY
LISTOPAD
2015
Czas pracy: 180 minut
Instrukcja dla zdającego
1.Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron (zadania 1.–29.)
oraz barwny materiał źródłowy (strony I–IV). Ewentualny brak zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2.Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu.
3.Pisz czytelnie. Używaj tylko długopisu/pióra z czarnym tuszem/atramentem.
4.Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
5.Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
6.
Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki, lupy i kalkulatora.
Życzymy powodzenia!
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie 60 punktów.
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań przez dyrektorów
szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 1
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadania 1.–9. rozwiąż, korzystając z barwnej mapy Gór Sowich (strona I barwnego materiału źródłowego).
Zadanie 1. (0–2)
Oblicz średnie nachylenie wyciągu narciarskiego na wzniesieniu Sokół (B3), kończącego się
przy drodze asfaltowej w okolicy noclegów Pod Przełęczą. Wynik podaj w promilach.
Obliczenia
Odpowiedź: .........................................................................................................................................
Zadanie 2. (0–1)
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Azymut Schroniska Sowa (Eulenbaude) (C3) względem szczytu Wielkiej Sowy (C2) wynosi
A. 10°
B. 45°
C. 180°
D. 195°
E. 275°
Zadanie 3. (0–1)
Oceń prawdziwość poniższych informacji. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.
Informacja
1.
Baza turystyczna miejscowości Kamionki (F3) jest lepiej rozwinięta niż
w miejscowości Rzeczka (A2/A3).
2.
Ze Schroniska Sowa (Eulenbaude) (C3) na szczyt Wielkiej Sowy (C2)
można dojść zarówno szlakiem czerwonym, jak i żółtym.
3.
Punkty widokowe znajdują się zarówno na szczycie Wielkiej Sowy (C2),
jak i Małej Sowy (B2).
4.
Liczne ostańce skalne są atrakcją turystyczną, którą można podziwiać na
szczycie Kalenicy (F5).
Prawda
Fałsz
2
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 2
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 4. (0–1)
Tekst opisuje fragment trasy biegnącej czerwonym szlakiem.
W każdym zdaniu wykreśl jedno z nieprawdziwych określeń podanych w nawiasach, tak aby
tekst był prawdziwy.
Turysta idący od Przełęczy Jugowskiej (E4) w kierunku Koziego Siodła (D3) początkowe 800
metrów pokonuje w kierunku (NW / W). Przełęcz Kozie Siodło jest położona (wyżej / niżej) niż
Przełęcz Jugowska. Kierując się z Koziego Siodła na Wielką Sowę (C2), turysta porusza się na
obszarze pokrytym (młodnikiem / lasem). Na szczycie Wielkiej Sowy znajduje się (rezerwat
przyrody / wieża przekaźnikowa). Schodząc ze szczytu Wielkiej Sowy do OW Rzeczka (B3),
turysta mija schronisko (Zygmuntówka / Orzeł). W dalszej części czerwonego szlaku turysta
wejdzie na maksymalną wysokość ok. (840 m n.p.m. / 740 m n.p.m.).
Zadanie 5. (0–2)
Podaj nazwy kartograficznych metod prezentacji zjawisk zastosowanych na mapie do przedstawienia:
a) schronisk: Orzeł, Sowa, Zygmuntówka
..............................................................................................................................................................
b) wysokości i ukształtowania terenu Gór Sowich
..............................................................................................................................................................
c) powierzchni leśnych w Parku Krajobrazowym Gór Sowich
..............................................................................................................................................................
d) obszaru Parku Krajobrazowego Gór Sowich
..............................................................................................................................................................
e) wyciągu narciarskiego z Bacówki (C1) na Wielką Sowę
..............................................................................................................................................................
Zadanie 6.
Zadanie rozwiąż na podstawie barwnej fotografii przedstawiającej szczyt Wielkiej Sowy
(strona II barwnego materiału źródłowego).
Zadanie 6.1. (0–1)
Zaznacz kierunek geograficzny, z którego wykonano to zdjęcie.
A. N
B. E
C. W
D. S
3
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 3
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 6.2. (0–1)
Podaj dwie funkcje, jakie pełnią obiekty przedstawione na fotografii.
1. ...........................................................................................................................................................
2............................................................................................................................................................
Zadanie 7. (0–1)
Porównaj podane elementy przyrodnicze znajdujące się w polach A4 i C2.
Kryteria porównania
Pole A4
Pole C2
szata roślinna
wysokości bezwzględne
Zadanie 8. (0–2)
Podaj trzy przykłady turystyki kwalifikowanej, jaką można uprawiać na obszarze przedstawionym na mapie. Do każdego z rodzajów turystyki podaj czynnik sprzyjający jej rozwojowi.
1. turystyka: .........................................................................................................................................
czynnik: ...............................................................................................................................................
2. turystyka: ........................................................................................................................................
czynnik: ...............................................................................................................................................
3. turystyka: .........................................................................................................................................
czynnik: ...............................................................................................................................................
Zadanie 9. (0–1)
Oceń stopień zagospodarowania turystycznego miejscowości Sierpnica (A4) w porównaniu
z miejscowością Sokolec (B/C 4/5). Wymień dwie przyczyny wpływające na zróżnicowanie zagospodarowania turystycznego w obu miejscowościach.
Ocena:
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Przyczyny zróżnicowania:
1. ...........................................................................................................................................................
2............................................................................................................................................................
4
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 4
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 10. (0–2)
Oblicz szerokość geograficzną miejscowości, w której 21 marca Słońce góruje po północnej
stronie nieba na wysokości 23°26’. Podaj nazwę równoleżnika, na którym Słońce góruje tego
dnia na tej wysokości.
Obliczenia
Szerokość geograficzna miejscowości: ..............................................................................................
Nazwa równoleżnika: .........................................................................................................................
Zadanie 11.
Zadanie wykonaj na podstawie ilustracji, na których przedstawiono zmiany długości dnia
i nocy w ciągu roku na różnych szerokościach geograficznych (A–D) oraz oświetlenia Ziemi w dwóch dniach przesileń (1–2).
24 h
noc
B
24 h
18
dzień
12
6
I
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
C
noc
I
dzień
zwr
otn
ik R
nik
otn
S
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 5
ik K
ozi
aka
oro
żca
promienie słoneczne
rów
dzień
0
18
12
6
0
I
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2
N
zwr
noc
6
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
24 h
12
I
6
D
18
dzień
12
dzień
0
24 h
18
noc
0
N
promienie słoneczne
A
zwr
zwr
S
otn
ik K
ozi
otn
ik R
rów
oro
aka
nik
żca
5
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 11.1. (0–1)
Podaj, które z przedstawionych rycin (A–D) ukazują długość trwania dnia i nocy na półkuli
północnej w dniu przesilenia zimowego.
Ryciny: ………………….
Zadanie 11.2. (0–1)
Zaznacz poprawne określenie spośród podanych w nawiasach, tak aby tekst był prawdziwy.
Na równiku dzień i noc trwają (zawsze / tylko w czasie przesilenia zimowego / tylko w czasie przesilenia letniego) 12 godzin. Na rycinie (1 / 2) przedstawiono oświetlenie Ziemi w dniu 22 VI. Na
półkuli południowej zaczyna się wtedy (lato / jesień / zima / wiosna), a dzień jest dłuższy od
nocy na półkuli (północnej / południowej).
Zadanie 12.
Zadanie rozwiąż na podstawie schematów przedstawiających przekroje geologiczne (strona II barwnego materiału źródłowego).
Zadanie 12.1. (0–1)
Uzupełnij zdanie. Zaznacz literę A lub B oraz cyfrę 1 lub 2.
Układ dyslokacji
A.
ciągłych
1.
oznaczono na przekroju A.
2.
oznaczono na przekroju B.
ilustrujących powstanie fałdów
B.
nieciągłych
Zadanie 12.2. (0–2)
Uporządkuj chronologicznie wydarzenia przedstawione na jednym z przekrojów geologicznych.
najstarsze
najmłodsze
1. Akumulacyjna działalność lądolodu pozostawiła osady gliny zwałowej.
2. W głębokim morzu osadziły się pokłady wapieni.
3. W wyniku rozkładu obumarłych szczątków roślin powstały pokłady torfu.
4. Powstał uskok.
5. Działalność akumulacyjna wód polodowcowych doprowadziła do powstania pokładów piasków.
6. Powstało jezioro, w którym osadzały się iły.
6
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 6
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 12.3. (0–2)
Określ typ genetyczny skał z przekroju B. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.
Typ genetyczny
magmowe
Skała
osadowe
wylewne głębinowe okruchowe
pochodzenia pochodzenia metamorficzne
organicznego chemicznego
1. wapień
2. sól potasowa
3. bazalt
4. węgiel brunatny
5. glina zwałowa
6. sól kamienna
7. less
Zadanie 13.
Zadanie wykonaj na podstawie mapy przedstawiającej rozmieszczenie głównych płyt litosfery.
80°
80°
A
ZN
IC
YF
PA C
P ŁY TA
A
NA
Z
FIC
120°
160°
10
O
-A
US
7,5
TR
AL
IJSK
PA
CY
ICZN
PŁYTA
NAZCA
3
CYF
80°
D
2,5
40°
PŁYTA
SOMA LIJSKA
IN
PŁYTA AMERYKAŃ SKA
0°
PŁYTA
FILIPIŃSKA
TA
5,1
40°
A
AP
80°
10
5
PŁY
120°
PŁYTA AF RYKAŃ S KA
TA K A
PŁY A B S
AR
160°
40°
YT
PŁY
IRA TA
ŃS
KA
2
A
PŁYT
A
PŁYT
A
IBSK
KOK
OSO
KARA
WA
A
A
40°
YT
40°
8
PŁYTA EU RAZ JATYC KA
PŁ
40°
1
PŁYTA AME RYKAŃ S KA
3
8
PŁYTA
SCOTIA
9
PŁ
80°
80°
0
2000 km
Zadanie 13.1. (0–1)
Współcześnie lawa z wulkanów szczelinowych wylewa się na jednej z podanych wysp. Zaznacz
nazwę tej wyspy.
A. Madagaskar
B. Grenlandia
C. Borneo
D. Islandia
E. Haiti
7
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 7
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 13.2. (0–1)
Podanym granicom płyt przyporządkuj odpowiednią strefę: subdukcji, spreadingu lub kolizji
płyt kontynentalnych (A–C). Wpisz do tabeli odpowiednie litery.
A. strefa subdukcji
B. strefa spreadingu/ryftowa
C. strefa kolizji płyt kontynentalnych
1.
północna część płyty amerykańskiej / płyta euroazjatycka
2.
płyta indoaustralijska / płyta euroazjatycka
3.
płyta Nazca / płyta południowoamerykańska
4.
płyta afrykańska / płyta euroazjatycka
5.
płyta afrykańska / płyta południowoamerykańska
6.
płyta indo-australijska / płyta antarktyczna
Zadanie 13.3. (0–2)
Na granicach płyt litosfery mamy do czynienia z niekorzystnymi dla człowieka zjawiskami
geologicznymi.
Wymień:
– dwa takie zjawiska geologiczne;
– propozycje trzech działań, które mogłyby zmniejszyć skutki wymienionych zjawisk.
Zjawiska geologiczne:
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
Propozycje działań:
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................................
Zadanie 14. (0–1)
Podkreśl w każdym punkcie formę terenu, która nie pasuje do pozostałych.
a) dolina V-kształtna, dolina U-kształtna, estuarium, delta
b) sandr, oz, kem, muton
c) barchan, stalaktyt, polje, mogot
d) nisza abrazyjna, platforma akumulacyjna, rewa, platforma abrazyjna
8
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 8
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 15.
Zadanie rozwiąż na podstawie barwnej mapy synoptycznej Europy (strona II barwnego
materiału źródłowego).
Zadanie 15.1. (0–1)
Podaj:
a) nazwę obszaru lądowego, na którym występują opady ciągłe.
..............................................................................................................................................................
b) wartość ciśnienia w Tallinie.
..............................................................................................................................................................
c) kierunek wiatru w Krakowie.
..............................................................................................................................................................
Zadanie 15.2. (0–1)
Oceń warunki atmosferyczne dla turystów wypoczywających na Krymie. W uzasadnieniu
uwzględnij trzy elementy pogody.
Ocena:
..............................................................................................................................................................
Uzasadnienie:
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................................
Zadanie 16.
Zadanie rozwiąż na podstawie mapy przedstawiającej strefy klimatyczne świata oraz klimatogramy wybranych stacji meteorologicznych (strona III barwnego materiału źródłowego).
Zadanie 16.1. (0–2)
Stacjom meteorologicznym zaznaczonym na mapie przyporządkuj odpowiednie klimatogramy (A–D) oraz typy klimatów (a–f).
Stacja meteorologiczna
Klimatogram
Typ klimatu
2
3
4
5
9
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 9
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 16.2. (0–1)
Pogrupuj zaznaczone na mapie typy klimatów (a–f) na te, które sprzyjają lub nie sprzyjają
rozwojowi rolnictwa. Wpisz do tabeli odpowiednie litery.
sprzyjających rozwojowi rolnictwa
Typy klimatów
niesprzyjających rozwojowi rolnictwa
Zadanie 16.3. (0–1)
Do podanych upraw dopisz najkorzystniejszy typ klimatu (a–f).
Uprawa
1.
ryż
2.
pszenica
3.
kawa
4.
bawełna
Typ klimatu
Zadanie 16.4. (0–1)
Wymień po dwie cechy klimatu, które sprzyjają uprawie ryżu i bawełny.
ryż
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
bawełna
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
Zadanie 17.
Zadanie wykonaj na podstawie ilustracji przedstawiających piramidy wieku i płci ludności
Nigerii i Niemiec.
Nigeria 2010 rok
Niemcy 2010 rok
wiek
>100
95–99
90–94
85–89
80–84
75–79
70–74
65–69
60–64
55–59
50–54
45–49
40–44
35–39
30–34
25–29
20–24
15–19
10–14
5–9
0–4
15 mln
mężczyźni
0
3,0%
51,1%
43,9%
0
kobiety
15 mln
4 mln
mężczyźni
0
66,1%
13,2%
0
kobiety
udział grupy wiekowej w populacji
>75
70–74
65–69
60–64
55–59
50–54
45–49
40–44
35–39
30–34
25–29
20–24
15–19
10–14
5–9
0–4
udział grupy wiekowej w populacji
wiek
20,7%
4 mln
10
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 10
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadania 17.1. (0–2)
Oceń strukturę wieku i płci Nigerii i Niemiec pod kątem poziomu zastępowalności pokoleń.
Do każdej oceny podaj uzasadnienie.
Nigeria:
Ocena: .................................................................................................................................................
Uzasadnienie: .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Niemcy:
Ocena: .................................................................................................................................................
Uzasadnienie: .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 17.2. (0–2)
Podaj po jednym problemie społeczno-ekonomicznym, jaki występuje na rynkach pracy w obu
krajach. Dla każdego z państw zaproponuj po dwie propozycje rozwiązania tych problemów.
Problem na rynku pracy Nigerii:
Problem na rynku pracy Niemiec:
Propozycja 1:
Propozycja 1:
Propozycja 2:
Propozycja 2:
11
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 11
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 18. (0–1)
Podanym etapom urbanizacji (1–4) przyporządkuj kierunek migracji w stosunku do centrum
miasta. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.
Etap urbanizacji
1.
urbanizacja wstępna
2.
suburbanizacja
3.
dezurbanizacja
4.
reurbanizacja
Kierunek migracji
do centrum miasta
od centrum miasta
Zadanie 19.
Zadanie rozwiąż na podstawie barwnych fotografii przedstawiających dystrykt Shenzen
w Chinach (strona III barwnego materiału źródłowego).
Zadanie 19.1. (0–1)
Podaj dwie zmiany w środowisku geograficznym, jakie zaszły w dystrykcie Shenzen na przestrzeni lat 1979–2003.
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
Zadanie 19.2. (0–1)
Zaznacz dwa możliwe zakończenia zdania.
Przedstawiony na fotografii proces demograficzny ilustruje
A. eksplozję demograficzną w Chinach.
B. dynamiczny wzrost megaregionu w Chinach.
C. intensywne procesy migracyjne w Chinach.
D. wzrost ludności wyznania katolickiego w Chinach.
E. zmiany struktury wieku i płci ludności Chin.
12
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 12
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 20.
Zadanie wykonaj na podstawie poniższego tekstu źródłowego.
Wielkie wymieranie języków
Języki giną znacznie szybciej niż zagrożone gatunki roślin i zwierząt. Do najbardziej zagrożonych należą języki Aborygenów oraz języki afrykańskie, ale nie tylko. […]. 80 proc. mieszkańców Ziemi posługuje się 83 językami. Przetrwanie 3500 najrzadszych zależy zaledwie od 0,2
proc. ludzkości. Najbardziej zagrożone są te używane wyłącznie w mowie, bo umierają wraz
z ostatnimi ludźmi, którzy nimi władają. Znane są jednak przypadki, gdy dało się odwrócić los
ginącego języka. W Walii edukacja dwujęzyczna doprowadziła do tego, że wiele dzieci mówi
po walijsku lepiej niż ich rodzice. […] Ostatnio podjęto wysiłki zmierzające do przywrócenia
do życia języków wymarłych w Wielkiej Brytanii – mańskiego (manx – używany był na wyspie
Man) i kornijskiego (kornwalijskiego).
Źródło: http://wyborcza.pl/1,75476,6327065,Wielkie_wymieranie_jezykow.html
Zadanie 20.1. (0–1)
Wymień trzy przyczyny zanikania języków na świecie.
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................................
Zadanie 20.2. (0–1)
Zaproponuj trzy inne niż w tekście możliwości ochrony języków rzadkich przed wyginięciem.
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................................
Zadanie 20.3. (0–1)
Uzasadnij, podając dwa argumenty, że najwięcej języków zagrożonych wyginięciem jest
w Afryce.
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
13
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 13
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 21.
Zadanie rozwiąż na podstawie barwnych fotografii przedstawiających różny typ chowu
(strona III barwnego materiału źródłowego).
Zadanie 21.1. (0–1)
Rozpoznaj typ chowu (intensywny, ekstensywny) przedstawiony na fotografiach.
A. chów ………………………….
B. chów ………………………….
Zadanie 21.2. (0–1)
Uzupełnij zdanie. Zaznacz literę A lub B oraz cyfrę 1 lub 2.
Chów przedstawiony na fotografii B występuje w krajach o
A.
dużej powierzchni
gospodarstw
B.
małej powierzchni
gospodarstw
i jest charakterystyczny
dla państw
1.
wysoko rozwiniętych, o dużych zasobach
finansowych.
2.
słabo rozwiniętych, o małych zasobach
finansowych.
Zadanie 22. (0–1)
Wśród możliwości zlikwidowania lub zmniejszenia problemu głodu na świecie wymienia się
zieloną rewolucję, która wprowadziła wysokoplenne odmiany roślin. Pozwoliło to na zwiększenie plonów. Jednak zielona rewolucja napotkała na swojej drodze bariery wynikające z cech
i wymagań uprawianych roślin.
Wymień dwie bariery rozwoju zielonej rewolucji wynikające z cech i wymagań uprawianych
roślin.
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
Zadanie 23. (0–1)
Zielona rewolucja często jest mylona z uprawami roślin genetycznie modyfikowanych (GMO).
Podaj główną różnicę między nowymi, wysokoplennymi odmianami roślin uzyskanymi w wyniku zielonej rewolucji a roślinami transgenicznymi.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
14
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 14
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 24. (0–2)
Utwórz ciąg przyczynowo-skutkowy ilustrujący wpływ rabunkowej gospodarki leśnej na wyjałowienie gleb w klimacie równikowym. Wpisz do schematu odpowiednie litery.
A
A. wyjałowienie i degradacja gleb
B. obfite opady deszczu
C. wycinanie wielkich obszarów lasów równikowych
D. pozbawienie cienkich gleb laterytowych osłony drzew
E. wypłukiwanie i spływ cząsteczek gleby
F. duże zapotrzebowanie na produkty pozyskiwane z gatunków drzew lasów równikowych
G. ubogie gatunkowo lasy rosnące na wyjałowionych glebach
Zadanie 25.
Zadanie wykonaj na podstawie tabeli przedstawiającej produkcję energii elektrycznej
w Polsce według nośników.
Wyszczególnienie
2010
GWh
2011
%
GWh
2012
%
GWh
%
węgiel kamienny
87 941
55,8
87 326
53,4
80 596
49,7
węgiel brunatny
48 651
30,9
52 529
32,1
54 054
33,3
gaz ziemny
4797
3,0
5821
3,6
6259
3,9
pozostałe paliwa kopalne
4812
3,0
4305
2,6
3923
2,4
z wody przepompowanej
568
0,4
430
0,3
428
0,3
10 889
6,9
13 137
8,0
16 879
10,4
– biomasa i biogaz
6305
4,0
7601
4,6
10 094
6,2
– woda
2920
1,8
2331
1,4
2037
1,3
– wiatr
1664
1,1
3205
2,0
4747
2,9
–
–
–
–
1
0,0
157 658
100,0
163 548
100,0
162 139
100,0
OZE
w tym:
– ogniwa fotowoltaiczne
RAZEM
Zadanie 25.1. (0–1)
Każdemu rodzajowi elektrowni (A–C) przyporządkuj jeden czynnik (1–10), który najbardziej
wpływa na wielkość produkcji energii w Polsce. Wpisz odpowiednią cyfrę w każdą lukę.
1. duże zachmurzenie w ciągu roku
2. przewaga wiatrów zachodnich
3. duże zasoby węgla kamiennego i brunatnego
4. małe zachmurzenie w ciągu roku
5. duże natężenie promieniowania słonecznego w ciągu roku
6. duży spadek rzek
7. duże zasoby finansowe kraju
8. odległość od dużych skupisk miejskich
9. mały spadek rzek
10. duża zasobność rzek w wodę
Produkcja energii elektrycznej w Polsce z elektrowni:
A. cieplnej ................
B. wodnej ................
C. słonecznej ................
15
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 15
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 25.2. (0–1)
Oceń zmiany struktury produkcji energii elektrycznej w Polsce w podanym okresie pod kątem
zrównoważonego rozwoju. Ocenę uzasadnij dwoma argumentami.
Ocena: ...............................................................
Uzasadnienie:
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
Zadanie 25.3. (0–1)
Około 4% energii elektrycznej w Polsce produkuje się na bazie gazu ziemnego.
Wymień trzy obszary występowania gazu ziemnego w Polsce.
1. ...........................................................................................................................................................
2. ..........................................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................................
Zadanie 26.
Zadanie rozwiąż na podstawie map i wykresu przedstawiających produkcję stali surowej
(strona IV barwnego materiału źródłowego).
Zadanie 26.1. (0–1)
Porównaj wielkość produkcji stali surowej między dwoma największymi powierzchniowo krajami UE stowarzyszonymi przed 2004 r. a dwoma największymi krajami stowarzyszonymi po
2004 r. Zapisz wniosek.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 26.2. (0–1)
Podanym hutom przyporządkuj główny czynnik ich lokalizacji. Wpisz znak X w odpowiednie
komórki tabeli.
Czynnik lokalizacji
Huta
A.
Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej
B.
Huta Aluminium Konin
C.
Huta cynku i ołowiu w Bukownie
D.
Huta im. T. Sendzimira w Krakowie
E.
Huta miedzi w Orsku
duże zasoby energii
elektrycznej
miejsce występowania
rud
16
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 16
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Zadanie 26.3. (0–1)
Wyjaśnij znaczny spadek produkcji stali surowej i zużycia wyrobów stalowych w krajach UE
w 2009 r.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Zadanie 27. (0–2)
W marcu 2015 r. w Tunezji dokonano zamachu terrorystycznego na turystów odwiedzających
Muzeum Bardo w Tunisie.
Podaj dwie konsekwencje społeczne i dwie gospodarcze tego zamachu dla Tunezji.
Konsekwencje społeczne:
1. ...........................................................................................................................................................
2............................................................................................................................................................
Konsekwencje gospodarcze:
1. ...........................................................................................................................................................
2............................................................................................................................................................
Zadanie 28. (0–1)
Wśród podanych nazw parków narodowych Polski podkreśl trzy, w których obowiązują zasady
konwencji ramsarskiej.
Bieszczadzki, Gór Stołowych, Tatrzański, Poleski, Magurski, Biebrzański, Ujście Warty
Zadanie 29. (0–1)
Zadanie rozwiąż na podstawie barwnych fotografii przedstawiających rożne obiekty turystyczne Polski (strona IV barwnego materiału źródłowego).
Rozpoznaj przedstawione na fotografiach obiekty turystyczne Polski i zapisz ich nazwy.
A. ...........................................................................................
B. ............................................................................................
C. ............................................................................................
D. ...........................................................................................
17
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 17
19.10.2015 10:18
Geografia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
18
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 18
19.10.2015 10:18
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 19
19.10.2015 10:18
ISBN
978-83-7879-231-4
9 788378 792314
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY.indd 20
19.10.2015 10:18
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY_Material Ilustracyjny.indd 1
16°26’
16°30’
16°30’
D
D
16°32’
E 16°32’
E
F
F
50°
40’
3
2
1
50°
42’
5
C
C
5
B 16°28’
Pod Przeł´czà
B 16°28’
4
A
A
4
50°
40’
3
2
1
50°
42’
I
19.10.2015 09:05
Materiał źródłowy do zadania 6.
2
1
Materiał źródłowy do zadania 12.
A
B
piaski warstwowane
wapienie
torf
ił
glina zwałowa
węgiel brunatny
bazalty
wapienie, margle
glina zwałowa
sól kamienna i potasowa
cienka pokrywa lessowa
Materiał źródłowy do zadania 15.
40°
30°
60°
Reykjavik
N 960
W10°
20°
-3
0°
10°
20°
30°
-2
W
40°
Fronty:
50°
W
ciep∏y
-4
ch∏odny
1
0
Uk∏ady ciÊnienia:
970
980
60°
990
1
1000
Oslo
1010
Sztokholm
980
50°
1020
Dublin
1030
1035
Londyn
15
1040
W
Amsterdam
Berlin
6 1020
1030
Bruksela
Pary˝
1025
Luksemburg
8
18
1025
Lizbona
Madryt
N
30°
10°
N
24
1025
0°
W
0
Sofia
15
Ankara
Skopje
21
1020
500 km
20°
40°
22
1020
Valetta
10°
W
1025
Ateny
25
17
Bukareszt
Belgrad
Rzym
ni˝
deszcz
m˝awka
opad przelotny
Ênieg
burza
mg∏a
Obszar opadów ciàg∏ych:
WielkoÊç zachmurzenia:
Kiszyniów
Zagrzeb
22
1020
50°
5
Bratys∏awa
14
Tirana
N
Kijów
1015
Sarajewo
12
3
Budapeszt
Lubliana
14
Miƒsk
1010
Warszawa
Praga
Wiedeƒ
Berno
40°
Wilno
1000
Moskwa
Ryga
990
Kopenhaga
wy˝
Zjawiska meteorologiczne:
Helsinki
Tallin
N
W
1015
30°
0/10
4/10
7–8/10
1/10
5/10
9/10
2-3/10
6/10
10/10
Wiatr i jego pr´dkoÊci:
0,5 m/s
1 m/s
2,5 m/s
5 m/s
kierunek
wiatru
5 temperatura powietrza
II
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY_Material Ilustracyjny.indd 2
19.10.2015 09:05
Materiał źródłowy do zadania 16.
A
160°
120°
80°
40°
0°
40°
80°
120°
160°
80°
80°
d
4
40°
3
b
[mm]
50
40
30
20
10
0
140
120
100
80
60
40
20
0
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
B
c
e
5
0°
0°
6
a
40°
50
40
30
20
10
0
40°
1
f
80°
2000 km
160°
120°
80°
40°
[ºC]
40°
2
0
[ºC]
0°
40°
C
80°
80°
120°
160°
D
[ºC]
[mm]
50
40
30
20
10
0
100
80
60
40
20
0
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
[ºC]
50
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
[mm]
540
520
500
480
460
440
420
400
380
360
340
320
300
280
260
240
220
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
[mm]
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
140
120
100
80
60
40
20
0
Materiał źródłowy do zadania 19.
Chiny dystrykt Shenzen – 19 października 1979
Chiny dystrykt Shenzen – 10 stycznia 2003
A
B
roślinność
woda
zabudowa
Materiał źródłowy do zadania 21.
A
B
III
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY_Material Ilustracyjny.indd 3
19.10.2015 09:05
Materiał źródłowy do zadania 26.
Produkcja stali surowej
w UE w 2013 r. w mln ton
Przemysł hutniczy w Polsce
Gdańsk
Olsztyn
Szczecin
3,5
Bydgoszcz
Gorzów
Wielkopolski
4,4
Białystok
Toruń
Poznań
Warszawa
Konin
12
Głogów
7
72
43
16
2
14
Orsk
Legnica
8
5
8
4,5
1
3
0
24
500 km
203
196
172
166
207
189
210
2005
2006
Lublin
100 km
ośrodki przemysłowe:
wielkie
duże
średnie
małe
199
199
173
184
139
produkcja stali surowej w mln ton
zużycie wyrobów stalowych w mln ton
2004
Łódź
Ostrowiec Świętokrzyski
Częstochowa
Opole
Zawiercie
Zawadzkie
Bukowno
Stalowa Wola
Trzebinia
GOP
Kraków
Czechowice-Dziedzice
Bochnia Rzeszów
Skoczów
Kęty Oświęcim
Ustroń
hutnictwo metali:
żelazo
aluminium
cynk i ołów
miedź
innych metali i stopów
1
0
Nowe Skalmierzyce
Wrocław
2007
142
178
149
169
166
135
131
2012
2013
120
2008
2009
2010
2011
Materiał źródłowy do zadania 29.
A
A
B
B
C
D
0
C
100 km
D
IV
N5746 Geografia PR_arkusz_GLOWNY_Material Ilustracyjny.indd 4
19.10.2015 09:05