4.09.11.15

9.11.15r.
WYKŁAD 4
1. Stanowisko pracy
Stanowisko pracy – przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki materialne, w której pracownik
lub zespół pracowników wykonuje pracę.
Kryteria ergonomicznego stanowiska pracy:
 umożliwienie realizacji wielu czynności,
 dostosowanie do indywidualnych potrzeb użytkownika,
 umożliwienie zmiany pozycji.
Adaptacja stanowiska roboczego:
 właściwości psychofizyczne,
 swoboda ruchu,
 komfort,
 bezpieczeństwo, higiena.
Granice przestrzeni roboczej na stanowisku pracy
Determinanty granic przestrzeni roboczej:
 minimalna powierzchnia wyposażenia stanowiska,
 długość ciągów komunikacyjnych w pobliżu stanowiska,
 jakość warunków środowiskowych (zwłaszcza oświetlenia),
 łatwość dostarczania materiału (w przypadku produkcji),
 warunki BHP.
Wymogi struktury przestrzennej stanowisk pracy:
 zapewnienie bezpiecznej i wygodnej pracy dla 90% populacji,
 dostosowanie do ekstremalnych cech wymiarowych,
 możliwość regulacji parametrów,
 eliminacja zagrożeń wypadkowych oraz czynników szkodliwych,
 swoboda ruchów (minimalny koszt biologiczny),
 dobre warunki widoczności procesu pracy i otoczenia.
2.2 Kryterium granic przestrzeni manipulacyjnej
Kryterium to uwzględnia zakres pracy kończyn górnych.
Kończyna górna może wykonywać następujące rodzaje ruchów:
 zginanie i prostowanie,
 odwodzenie i przywodzenie,
 odwracania i nawracanie,
 obwodzenie.
Podstawowe funkcje ręki to ruch, chwyt i kontakt z otoczeniem przez dotyk.
Wysokość manipulacyjna:
 podstawowa miara właściwego położenia strefy pracy w stosunku do operatora,
 określa ona odległość od oparcia stóp do płaszczyzny poziomej przechodzącej przez miejsce
optymalnego przyłożenia rąk w czasie pracy,
 uwzględnia cechy ruchu (rodzaj czynności).
Ogólne zalecenia doboru wysokości manipulacyjnej:





dla pozycji stojącej: płaszczyzna pracy powinna znajdować się 7,5cm poniżej łokcia,
dla pozycji stojącej przy pracach wymagających dużo swobody ruchu: 5-7,5cm poniżej łokcia,
dla pozycji siedzącej: prace lekkie i średnio ciężkie: wykonanie powinno być możliwe rękami
zgiętymi pod kątem prostym lub lekko rozwartym,
dla pozycji przemiennej – wysokość taka, jak dla pozycji stojącej,
dobór jest zależny podstopnia ciężkości pracy.
Kolejność postępowania przy ustalaniu wysokości manipulacyjnej:
 ustalić typ i ciężkość wykonywanych czynności,
 ustalić pozycję ciała pracownika w trakcie pracy,
 określić rodzaj wykonywanych ruchów,
 ustalić stopień ograniczenia ruchowego,
 ustalić zakres nastaw siedziska i podnóżka,
 określić strefy wygody dla danego stanowiska,
 ustalić wysokość manipulacyjną dla danego centyla populacji.
2.3 Kształtowanie parametrów siedziska
Wymogi stawiane siedziskom:
 dobra stabilizacja tułowia, kończyn a niekiedy głowy,
 zapewnienie stabilności siedziska,
 wysoka trwałość siedziska,
 możliwość regulacji,
 łatwa obsługa.
Optymalizacja właściwości siedziska:
 wyprofilowanie i pochylenie płyty siedziska (3-15°),
 ukształtowanie oparcia i części bocznych,
 stosowanie podparć stóp i łokci (a niekiedy podparcia głowy),
 właściwy dobór materiału siedziska:
 twardość,
 odprowadzanie ciepła,
 tarcie,
 właściwości elektrostatyczne i alergiczne.
Prawidłowe stanowisko do pracy z komputerem:
 powierzchnia ekranu prostopadła do osi wzroku,
 przedramiona tworzą kąt ok. 90° z pionową osią sylwetki,
 stopy całą powierzchnią spoczywają na podłodze,
 kąt ugięcia stawu kolanowego co najmniej 90°.
2.4 Wymiary wnęk dla kończyn dolnych:
 odpowiednia przestrzeń dla kończyn ułatwia dostęp do stref pracy,
 zalecana wysokość wnęki to 700mm,
 nie jest zalecane stosowanie grubych blatów lub szuflad,
 minimalna wnęka dla samej stopy: 150x150mm.
3. Odległości bezpieczeństwa:
 dane antropometryczne, oprócz wyznaczania stref pracy służą również do określania
parametrów bezpieczeństwa,
 parametry bezpieczeństwa determinują:
 rozmiary otworów i szczelin umożliwiających dostęp części ciała do poszczególnych
obszarów stanowiska pracy,
 odstępy minimalne,
 wymiary wejść,
 parametry osłon.