Historia psychologii społecznej w pigułce

Historia psychologii społecznej w
pigułce
Wykład 1
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wspólne korzenie psychologii i
socjologii
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Francja
• August Comte (1798-1857)
• Gabriel Tarde (1843-1904) - Prawa
naśladownictwa (1890)
• Gustave LeBon (1841-1931) -Tłum
(1895)
• Emil Durkheim (1858-1917) Samobójstwo (1897)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Niemcy
• Georg Simmel (1858-1919)
• Max Weber (1864-1920) - Etyka
protestancka i duch kapitalizmu
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kraje anglojęzyczne
• Herbert Spencer (1820-1903): Zasady
socjologii (1876)
• Lester Ward (1841-1913): Dynamic sociology
(1883)
• James Baldwin - 1897 - pierwsze użycie
słowa „psychologia społeczna”
• 1898 - Norman Triplett - pierwszy
eksperyment w dziejach psychologii
społecznej (facylitacja społeczna)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Dwie psychologie społeczne:
„psychologiczna” i „socjologiczna”
• Pierwsze książki z zakresu psychologii społecznej
– William McDougall (1908): An introduction to
social psychology. London
– Edward A. Ross (1908): Social psychology: An
outline and sourcebook. New York.
• McDougall - cytował tylko psychologów (np. James
Baldwin)
• Ross - cytował tylko socjologów (np. Cooley)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Dalsze prace z psychologii
społecznej
• 1924 - Floyd Allport - „Social Psychology” - pierwszy
podręcznik z zakresu psychologii społecznej wprowadzenie psychologii społecznej do programu
studiów
• 1931 - Gardner Murphy & Lois Murphy: Experimental
Social Psychology
• 1937 - poprawione wydanie wraz z Th. Newcombem
• 1935 - Murchison - Handbook of Social Psychology
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Pierwsze czasopisma i towarzystwa
• 1925 - zmiana tytułu Journal of Abnormal
Psychology na: Journal of Abnormal and
Social Psychology
• 1936 - powstaje Society for the Psychological
Study of Social Issues - afiliowane później
przy American Psychological Association
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Pierwsze badania postaw i opinii
• 1918 - W. Thomas i F. Znaniecki - Chłop
polski w Europie i Ameryce - wprowadzenie
pojęcia „postawa”
• 1928 - Thurstone - Pierwsze skalowanie
postaw
• 1934 - LaPierre - Pierwsze badanie
zgodności postaw z zachowaniami
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Ważne nazwiska w okresie
przedwojennym
• Floyd Allport i Gordon Allport
• Theodor Newcomb
• Gardner Murphy i Lois Murphy
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Bracia: Floyd Allport i Gordon Allport
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
II wojna światowa
• Rozwój badań nad postawami
• C. I. Hovland i inni: (1949/1950). Studies in
Social Psychology in World War II - 3 tomy badania nad preferencjami i postawami
zołnierzy amerykańskich
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Okres powojenny
• Badania nad zmianami postaw zamiast
badań surveyowych (C.I. Hovland, M. Sherif,
McGuire, Th. Newcomb i inni)
• Badania nad uprzedzeniami
– 1954: Gordon Allport - The nature of prejudice
– 1950: Theodor Adorno i współpracownicy z
Berkeley University: The Authoritarian Personality
– 1961 - M. Sherif - badania nad tworzeniem się i
zanikaniem konfliktów międzygrupowych
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wpływy psychologii Gestalt na
amerykańską psychologię społeczną
•
•
•
•
Kurt Lewin
Solomon Asch
Fritz Heider
Heinz Werner
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kurt Lewin (1890-1947)
Urodzony w Mogilnie w 1890 roku w
rodzinie żydowskiej
Gimnazjum w Poznaniu, studia w
Berlinie
•Od 1932 visiting professor w Stanfordzie, potem MIT
(Massachusetts Institute of Technology w Bostonie)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Kurt Lewin
• Zainteresowania
– dynamika grupowa
– teoria pola
– wpływ społeczny
– Konflikty społeczne, m. in. gradienty dążenia i unikania
– Zagadnienia edukacji i rozwoju
– Różnice międzykulturowe i narodowe
• Uczniowie (m.in.)
– Leon Festinger (teoria dysonansu poznawczego)
– Roger Barker (psychologia ekologiczna)
– Beatrice Wright (rehabilitacja)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
“The relation between psychological and
nonpsychological factors is a basic conceptual
and methodological problem in all branches of
psychology. A proper understanding of this
relationship must be achieved before we can
answer the many questions raised in efforts to
produce an integration of the social sciences.
Psychological Ecology (1946)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
• „Being officially a psychologist, I should
perhaps apologize to the sociologists for
crossing the boundaries of my field. My
justification for doing so is that necessity
forces this move, and for this the sociologists
are partly to blame. For they have stressed that
the view which holds a human being to be a
biological, physiological entity is utterly
wrong.”
Experiments in Social Space (1939)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Ilustracja różnicy między (a) USA i (b) Niemcami w
atmosferze edukacyjnej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
• „The educational processes, even within a small
educational unit like family, depend to a high
degree on the spirit of the larger social body in
which the persons are living. Any change in the
political, economic, or social structure of this
larger group like the nation, deeply affects not only
the organization of education, but its whole spirit
and technique as well”.
• „It seems to be easier for society to change
education than for education to change society”.
Some Social-Psychological Differences Between
the United States and Germany (1936)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Solomon Asch
• Badania nad konformizmem
• Prawa percepcji społecznej (cechy
centralne i peryferyczne, ukryte
teorie osobowości)
• 1952 – podręcznik Social
Psychology
• Kontynuacja badań nad
konformizmem - uczeń Allporta Stanley Milgram
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Fritz Heider
• Prawa percepcji – badanie
percepcji przyczynowości
• Teoria równowagi postaw i
przekonań
• Teoria atrybucji – naiwne teorie
przyczynowości społecznej
• 1950: Psychology of
Interpersonal Relationships
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Heinz Werner (1890-1964)
• Rówieśnik Kurta Lewina
• Wpływ Levy-Bruhla (myśl ludzi
„prymitywnych”)
• Psychologia porównawcza rozwoju
pojęciowego
• Pojęcie rozwoju poprzez rosnące
zróżnicowanie i integrację
• Przejście od myślenia konkretnego do
abstrakcyjnego
• Uczniem – Herman Witkin
• Wpływ na późniejsze prace dotyczące
złożoności poznawczej i jej roli w
interpretowaniu życia społecznego
(Harvey, Hunt, Schroeder, Suedfeld itd.)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Książki i czasopisma
• 1954 - Lindzay i Aronson: Handbook of Social
Psychology (2 tomy)
– 1968 - 5 tomów
– 1985 - 2 tomy
– lata 90-te - 2 tomy
• 1965 - Journal of Experimental Social
Psychology
• 1967 - Journal of Personality and Social
Psychology (wyłonione z: Journal of
Abnormal and Social Psychology)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Główne ośrodki psychologii
społecznej w Ameryce po wojnie
• Yale University: Institute of Human Relations
(m.in. C.I. Hovland, W. McGuire)
• University of Michigan: Theodor Newcomb,
Likert
• Harvard University: The Department of
Social Relations (Gordon Allport,
socjologowie: T. Parsons, C. Kluckhohn, P.
Sorokin)
• MIT: Kurt Lewin
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Tendencje w latach 60-tych i 70-tych
• Zanik wielkich szkół - odejście wielkich
indywidualności lub wycofanie się z życia
zawodowego
• Coraz większy rozziew między psychologiczną i
socjologiczną psychologią społeczną
• Psychologia społeczna coraz bardziej
eksperymentalna i poznawcza
– <what is „social” in social psychology?>
• Psychologia społeczna coraz mniej stosowana
• „Mody w psychologii społecznej” - pojawiające się i
zanikające kierunki (komunikacja w grupach, małe
grupy, teorie równowagi, teorie złożoności
poznawczej itd.)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Postmodernizm w psychologii
społecznej
• Reakcja na eksperymentalną psychologię
społeczną:
– Konstruktywizm w socjologii i psychologii (Berger i
Luckmann, Rom Harre, Ken Gergen)
– Teoria konstruktów osobistych i schematów
poznawczych (człowiek „konstruuje” świat)
– Zanik badań nad trafnością percepcji społecznej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Lata 80-te i 90-te
• Rola afektu
• Procesy automatyczne i kontrolowane
• Badania stereotypów, mniejszości
grupowych, narodowych, płciowych itd.
• Pragmatyczne koncepcje myślenia
• Psychologia w działaniu
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Psychologia społeczna w Europie
• Henri Tajfel (Wielka Brytania)
– Badania nad kategoryzacją społeczną, tożsamością
społeczną, wzajemną percepcją grup, stereotypizacją
– Autor teorii akcentuacji w percepcji grup
•
Serge Moscovici (Szwajcaria)
– Badania nad wpływami grupy na postawy jednostki, relacje
mniejszość - większość grupowa itd.
• Guido Peeters (Belgia)
– Badania nad asymetrią pozytywno-negatywną (inklinacja
pozytywna, efekt negatywności)
– Badania nad kategoriami spostrzegania społecznego
(rozróżnienie cech korzystnych dla siebie - korzystnych dla
innych)
– Badania nad personalnymi vs. apersonalnymi stylami
percepcji (SO vs. 3P)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Guido Peeters
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Polska psychologia społeczna
Część II
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Socjologia a psychologia społeczna
w Polsce
• Tradycje socjologiczne w Polsce
• Wspaniałe nazwiska:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Bronisław Malinowski
Florian Znaniecki
Józef Chałasiński
Stefan Czarnecki
Stanisław Ossowski
Maria Ossowska
Stefan Nowak
Andrzej Malewski
Ludwik Krzywicki
Czesław Znamierowski
Leon Petrażycki
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Socjologiczne korzenie polskiej
psychologii społecznej
• Florian Znaniecki uchodzi za psychologa
społecznego (wprowadzenie terminu postawa)
• Stanisław Ossowski – tom III Dzieł nosi tytuł „Z
zagadnień psychologii społecznej”
• Stefan Nowak – prace z zakresu metodologii badań
społecznych, badania nad systemami wartości
młodzieży
• Andrzej Malewski – „Z zagadnień psychologii
społecznej” (1962)
• Do teraz socjologia ma „własną” psychologię
społeczną
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Socjologowie jako psychologowie
społeczni
Florian Znaniecki
(1882-1958)
„Polski chłop w
Europie i Ameryce”
Andrzej Malewski
1929-1963
Stanisław Ossowski
(1897-1963)
Stefan Nowak
„Metodologia badań
„Eseje z psychologii społecznych”
społecznej”
Studenci Warszawy
(badania wartości)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
•Osobowość
autorytarna
•Dogmatyzm &
nietolerancja
•Dysonans
poznawczy
Trzy etapy polskiej psychologii
społecznej
• Lata 50-te - 60-te: Etap „ojców” (Stefan Baley,
Stanisław Mika, Andrzej Malewski, Janusz
Reykowski, Adam Frączek)
• Lata 70-te i 80-te: Etap rozwoju teorii i badań
eksperymentalnych (Warszawa, Wrocław,
Gdańsk, Poznań)
• Lata 90-te: Psychologia społeczna w
zastosowaniu do życia
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Same początki
• Stefan Baley (1885-1952): pierwszy
podręcznik psychologii społecznej w Polsce
„Wprowadzenie do psychologii społecznej”
(napisana 1948/49, I wydanie 1959).
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stefan Baley
(1885-1952)
Zakład Psychologii Wychowawczej
Ul. Smulikowskiego
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stefan Baley
(UW: 1928-1952)
• Narodowości ukraińskiej
• Studia psychologiczne i medyczne
• 1928 – profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie
Warszawskim
• Kierownik Zakładu Psychologii Wychowawczej
• Redaktor Polskiego Archiwum Psychologii
(Psychologia Wychowawcza)
• Autor pierwszych polskich podręczników psychologii
wychowawczej i psychologii społecznej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Pierwszy podręcznik – spis treści
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rozdział I. Rozważania wstępne (zadania psychologii
społecznej, historia psychologii społecznej, metody psychologii
społecznej)
Rozdział II. Społeczne kontakty a regulatory społeczne.
Kształtowanie się grup ludzkich
Rozdział III. Oddziaływanie (interakcje międzyosobnicze)
Rozdział IV. Stosunki międzyosobnicze
Rozdział V. Psychologia tłumu
Rozdział VI. Akcje i stosunki międzygrupowe
Rozdział VII. Kształtowanie się regulatorów społecznych.
Zagadnienie ideologii
Rozdział VIII. Badania nad powstawaniem przesądów, opinii i
postaw społecznych
Rozdział IX. Zagadnienia socjalizacji człowieka
Rozdział X. Problematyka patologii społecznej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Podręcznik Baleya
• Uzupełniony przez redaktor wydania Marię
Żebrowską o nowszą literaturę
• Elementy teorii marksistowskiej traktowane jako
teoria naukowa, równolegle do cytowanych
innych teorii zachodnich
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Rozwój psychologii polskiej po 1956
roku
• Od 1950 roku otwarte studia
psychologiczne w Warszawie (inicjator:
Maria Żebrowska)
• Pierwsze wyjazdy na Zachód na
przełomie lat 50-tych/60-tych
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Tadeusz Tomaszewski
(1910-2000)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Tadeusz Tomaszewski
(UW: 1949-1980)
• Studia i doktorat na Uniwersytecie im. Jana
Kazimierza we Lwowie
• Od 1945 – z-ca profesora na UMCS w Lublinie
• Od 1950 – kierownik Katedry Psychologii Ogólnej na
Wydziale Humanistycznym UW
• 1968-1978 – dyrektor Instytutu Psychologii na
Wydziale Psychologiczno-Pedagogicznym UW
• Autor psychologicznej teorii czynności
• „Protoplasta” większości kierunków psychologicznych
na naszym Wydziale
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Tadeusz Tomaszewski
Janusz
Reykowski
Józef Kozielecki
Ida Kurcz
St. Mika
Jan Strelau Mariusz Maruszewski
Adam Frączek Janusz Grzelak Wiesław Łukaszewski Maria Materska
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Etap „ojców - założycieli”
• Generacja lat 30-tych
• Pierwsze wizyty w USA lata 50-te/wczesne 60-te
– Ann Arbor, Michigan; Berkeley; Harvard
– Cartwright, French, Krech, Crutchfield, Festinger, Berkowitz,
Sherif, Mowrer, Kelley, Homans etc.
• Import Amerykańskich idei, w tym podejścia poznawcze
– Szkoła perswazji Yale
– Osobowość autorytarna, umysł otwarty i zamkniety, dysonans
poznawczy
– Teoria gier i dylematy społeczne
– Teorie emocji
– Podejmowanie decyzji (JDM)
– Dynamika grupowa
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Andrzej Malewski
(1929-1964)
• Socjolog z wykształcenia
• Po powrocie z USA popularyzował
amerykańskie teorie psychologii społecznej
– Teoria osobowości autorytarnej Adorno i innych
– Teoria umysłu otwartego/zamkniętego Rokeacha
– Teoria dysonansu poznawczego Festingera
(twórczo modyfikowana)
• Zmarł tragicznie śmiercią samobójczą
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stanisław Mika (ur. 1931)
• Z USA przywiózł zainteresowania
procesami postaw, ich zmiany i
perswazji
• Autor drugiego całościowego
podręcznika psychologii społecznej
– Wstęp do psychologii społecznej (1972)
– Następnie przerobiona na „Psychologia
społeczna” (... Wydań)
• Członek założyciel Europejskiego
Towarzystwa Psychologii
Społecznej
• Kierownik pierwszej w Polsce
Katedry Psychologii Społecznej
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wstęp do psychologii społecznej
(spis treści)
• Rozdział I. Zagadnienia wstępne (w tym: człowiek
jako istota społeczna, rozwój psychologii społecznej,
metody badania...)
• Rozdział II. Wpływ sytuacji społecznych na procesy
psychiczne i zachowanie się ludzi
• Rozdział III. Postawy
• Rozdział IV. Człowiek-człowiek. Interakcje
międzyosobnicze
• Rozdział V. Grupa jako system jednostek
pozostających ze sobą w interakcji
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Stanisław Mika
Maja Lis-Turlejska
Krystyna Skarżyńska
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Janusz Czapiński
Janusz Reykowski (ur. 1930)
• Jeden z pierwszych absolwentów
Uniwersytetu Warszawskiego
• Kierownik Zakładu Psychologii
Osobowości
• Autor prac z zakresu teorii
emocji, zachowań
prospołecznych, poznawczych
koncepcji osobowości,
psychologii politycznej
• Dyrektor Instytutu Psychologii
PAN od 1980
• Negocjator ze strony rządowej
przy okrągłym stole
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Janusz Reykowski
Maria Jarymowicz
Lidia Grzesiuk
Marta KamińskaFeldman
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Jerzy Trzebiński
Maria Lewicka
Andrzej Nowak
Wiesław Łukaszewski (ur. 1941)
• Pedagog z wykształcenia
• Pierwsza główna praca: Osobowość –
struktura i funkcje regulacyjne
• W latach 70-tych organizator szkół letnich i
zimowych z zakresu psychologii
osobowości (w istocie społecznej)
• W latach 70-tych prowadził we Wrocławiu
otwarte seminaria doktorskie, które
przyciągały różne osoby
• Dyrektor Instytutu Psychologii w Opolu
• Dziekan w SWPS (obecnie wykładowca w
filii w Sopocie)
• Promotor młodej generacji z psychologii
społecznej – alternatywnego ośrodka wobec
Warszawy
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Tadeusz Tomaszewski,
Wiesław Łukaszewski,
Janusz Reykowski
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Etap II – (lata 70-te i 80-te)
•
•
•
•
•
•
•
•
„Młoda” generacja odkrywa na własna rękę zachodnia
psychologię społeczną
Nurt poznawczy króluje (teorie równowagi poznawczej, teorie
złożoności, teoria konstruktów osobistych, teorie atrybucji)
Polski wkład: badania nad wartościowaniem, nad wpływem
afektu na procesy poznawcze, zachowania prospołeczne
(zespół J. Reykowskiego)
Polska zaczyna istnieć w świecie: konferencje w Polsce i za
granicą, wizyty gości, nasze wyjazdy
Dużo czytamy!
Polska trzecim krajem pod względem członkostwa w EAESP
Nieformalne spotkania naukowe, bujne życie naukowe
Próby włączenia się w badania rzeczywistości mało skuteczne
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Generacja wczesne 40-te do połowy 40-tych
Janusz
Grzelak
b. 1941
•Social
dilemmas
•Social
orientations
•Learned
social
helplessness
Wiesław
Łukaszewski
b. 1941
•Personality
and social
behaviors
•Organizer of
numerous
summer and
winter schools
in (social)
psychology
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Maria
Jarymowicz
b. 1942
•Self
•Stereotyping
Mirosław
Kofta
b. 1945
•Learned
helplessness
•Identity
•Attribution
theory
•Affect &
cognition
•Social
stereotypes
Generacja późne 40-te
Paweł Boski
b. 1947
Krystyna
Skarżyńska
b. 1947
Jerzy
Trzebiński
b. 1947
Jerzy
Karyłowski
b. 1948
Andrzej
Szmajke
b. 1949
•Attributions
•Cross-cultural
psychology
•Theories of justice
•Social values
•Political psychology
•Natural
categories &
creativity
•Narrative
psychology
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
•Prosocial
behavior
•Selfpresentation
•Interpersonal
perception
•Selfhandicappin
g
•Self theories
Generacja późne 40-te, wczesne 50-te
Maria
Lewicka
b. 1949
•Affect &
cognition
•Processes of
evaluation (PNA)
•Cognitive biases
•Entitlement
attitudes
Marta
KamińskaFeldman
b. 1951
•Self
•Asymmetry
of similarity
judgments
•Stereotypes
•Environmental
psychology
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Janusz
Czapiński
b. 1951
Bogdan
Wojciszke
b. 1952
•Evaluation
•Evaluation
(PNA)
•Theories of
happiness
•Macropsychology
•Reactions to
social change
•Interpersonal
attraction
•Evolutionary
psychology
•Culture of
complaining
•Third textbook
(2002)
Generacja 50-te (kont.)
Andrzej
Nowak
b. 1953
Grzegorz
Sędek
b. 1954
•Social
influence
•Learned
helplessness
•Complex
systems
•Information
processing in
depression
and elderly
Grażyna
Wieczorkowska
b. 1954
Dariusz
Doliński
b. 1959
•Point vs
interval
strategies in
goal setting
•Social influence
(emotional see-saw
technique)
•Methodology
of social
research
•Defensive
pessimism
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
•Self-handicapping
Anna
Kwiatkowska
•Identity
•Categorizati
on
•Stereotyping
A teraz po kolei....
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wiesław Łukaszewski
• Pedagog z wykształcenia
• Pierwsza główna praca: Osobowość –
struktura i funkcje regulacyjne
• W latach 70-tych organizator szkół letnich i
zimowych z zakresu psychologii osobowości
(w istocie społecznej)
• W latach 70-tych prowadził we Wrocławiu
otwarte seminaria doktorskie, które
przyciągały różne osoby
• Dyrektor Instytutu Psychologii w Opolu
• Dziekan w SWPS (obecnie wykładowca w
filii w Sopocie)
• Promotor młodej generacji z psychologii
społecznej – alternatywnego ośrodka wobec
Warszawy
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Janusz Grzelak
• Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego
• Pierwszy demokratycznie wybrany dziekan
Wydziału Psychologii (1981)
• Nowo wybrany dziekan Wydziału
Psychologii (2005)
• Kierownik Katedry Psychologii Społecznej
• Aktywnie działający członek EAESP
• Przewodniczący nowo-powstałego
Polskiego Stowarzyszenia Psychologii
Społecznej
• Zainteresowania:
– Dylematy społeczne
– Orientacje społeczne
– Bezradność społeczna i kontrola
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Maria Jarymowicz
• Absolwentka psychologii
warszawskiej
• Zainteresowania:
–
–
–
–
–
Zachowania prospołeczne, altruizm
Uprzedzenia i stereotypy narodowe
Tożsamość społeczna (ja – my – oni)
Wartości
Relacje między emocjami i poznaniem
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Jerzy Trzebiński
• Absolwent socjologii
warszawskiej
• Zainteresowania
–
–
–
–
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Pojęcia naturalne
Twórczość
Narracje
Nadzieja podstawowa, zaufanie
Mirosław Kofta
• Absolwent psychologii
poznańskiej
• Doktorat u Andrzeja Lewickiego
na Uniwersytecie im. A.
Mickiewicza w Poznaniu
• Zainteresowania
– Kontrola emocjonalna, procesy
emocjonalne
– Teorie atrybucji
– Wyuczona bezradność, bezradność
intelektualna Iwraz z Grzegorzem
Sędkiem)
– Stereotypy, antysemityzm
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Krystyna Skarżyńska
• Absolwentka Uniwersytetu
Warszawskiego
• Od 1983 – pracuje w
Instytucie Psychologii PAN,
również w SWPS
• Zainteresowania
–
–
–
–
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Spostrzeganie społeczne
Koncepcje sprawiedliwości
Psychologia polityczna
Mechanizmy aktywności
politycznej
Jerzy Karyłowski
• Absolwent Uniwersytetu
Warszawskiego
• Autor koncepcji endo- i
egzogennych mechanizmów
zachowań prospołecznych
• Od 1981 roku w USA
(Floryda)
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Paweł Boski
• Absolwent łódzkiej socjologii
• Doktorat u prof. J. Reykowskiego,
WP UW
• Długie lata w Nigerii, potem w
Kanadzie
• Obecnie SWPS – Dyrektor
Instytutu Psychologii
Międzykulturowej
• Zainteresowania:
– Teoria atrybucji
– Psychologia międzykulturowa
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Maria Lewicka
• Absolwentka Uniwersytetu
Poznańskiego
• Główne obszary badań
– Afektywne i deskryptywne mechanizmy
spostrzegania społecznego
– Mechanizmy zaangażowania i kontroli w
regulacji zachowań
– Asymetria pozytywno-negatywna
– Racjonalność rozumowań i podejmowania
decyzji
– Percepcja przestrzeni miejskiej
– Mechanizmy postaw roszczeniowych
– Tożsamość lokalna
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Marta Kamińska-Feldman
• Absolwentka psychologii
warszawskiej
• Zainteresowania
– Asymetria ja-inni
– Egocentryzm
– Stereotypy społeczne
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Janusz Czapiński
• Absolwent Uniwersytetu
Warszawskiego
• Główne idee teoretyczne
– Zaangażowanie jako mechanizm
tworzenia wartości podmiotowych
– Asymetria wartościowań:
inklinacja pozytywna i negatywna
– Cebulowa teoria szczęścia
– Teoria uziemienia duszy polskiej
– Teoria niewdzięczności społecznej
– Makropsychologia
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Bogdan Wojciszke
• Absolwent Uniwersytetu Poznańskiego
• Główne obszary badań
– Afektywne i deskryptywne procesy w spostrzeganiu
społecznym
– Atrakcyjność interpersonalna, psychologia miłości
– Psychologia ewolucyjna
– Moralności i sprawności w postrzeganiu społecznym
– Poczucie krzywdy Polaków
– Polska kultura narzekania
– Kody etyczne w mentalności polskiej
• Autor trzeciego polskiego podręcznika
psychologii społecznej „Człowiek wśród ludzi”
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
2002, 550 stron, 3 wydania
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Grzegorz Sędek
• Absolwent psychologii
warszawskiej
• Aktualnie SWPS i IP PAN
• Zainteresowania
– Bezradność intelektualna
– Percepcja kowariancji i
przyczynowości
– Procesy poznawcze u osób
depresyjnych i osób w wieku
podeszłym
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Andrzej Nowak
• Absolwent psychologii warszawskiej
• Obecnie również University of
Florida
• Zainteresowania
–
–
–
–
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
System wyobrażeniowy i słowny
Wpływ społeczny
Psychologia dynamiczna
Układy złożone w zastosowaniu do
psychologii
Grażyna Wieczorkowska
• Absolwentka matematyki na
Uniwersytecie Warszawskim
• Przez dwie kadencje dyrektor ISS,
prze kilka lat COME, obecnie znów
Wydział Psychologii
• Zainteresowania
– Skalowanie wielowymiarowe i analiza
czynnikowa
– Przedziałowe i punktowe sposoby
definiowania celu
– Inteligencja motywacyjna
– E-learning
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Dariusz Doliński
• Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego
• Obecnie dyrektor filii SWPS we Wrocławiu
• Członek Zarządu Polskiego Stowarzyszenia
Psychologii Społecznej i zastępca redaktora
nowego czasopisma „Psychologia Społeczna”
• Obszary zainteresowań
– Procesy atrybucji
– Samoutrudnianie („rzucanie sobie kłód pod nogi”)
– Mechanizmy wpływu społecznego
•
•
•
•
Huśtawka emocjonalna
Stopa w drzwiach – drzwi w twarz
Polska wizja sprawiedliwego świata
Rola kontaktu werbalnego w wywieraniu wpływu
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Ceske Budejovice – w
drodzę na General Meeting
EAESP 1996
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
30 May 1989 –doktorat
honoris causa dla Roberta B.
Zajonca
Promotor: Stanisław Mika
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
SOPOT
Czerwiec,
1989
Konferencja
Affect and
Cognition
(Last row): W. Narkiewicz-Jodko, Joop van der Pligt, James Russell, Tom
Pyszczynski, Fritz Strack, Abe Tesser, Glenn Reeder,
Middle row: John Pryor, Maria Lewicka, Dick Eiser, Guido Peeters,
Andrea Abele-Brehm, David Hamilton
Nieobecni: R. Abelson, R.B. Zajonc,
first row: Bogdan Wojciszke, Tom Ostrom
H. Markus, J. Kuhl
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Etap III (lata 90-te i nowy wiek)
• Zmiany instytucjonalne: powstają nowe placówki
naukowe i dydaktyczne
– 1991 – powstaje interdyscyplinarny Instytut Studiów
Społecznych UW (afiliowany przy ISR Ann Arbor,
Michigan
– 1993 – powstaje Szkoła Wyższa Psychologii
Społecznej przy Instytucie Psychologii Polskiej
Akademii Nauk
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Etap III (lata 90-te i nowy wiek)
• Rozwój nowych specjalności psychologii
społecznej (stosowanej)
–
–
–
–
–
Psychologia reklamy
Psychologia ekonomiczna
Psychologia środowiskowa
Psychologia polityczna
„Makropsychologia” – zastosowanie psychologii
społecznej do wyjaśniania zjawisk makrospołecznych
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Etap III (cechy szczególne)
• Psychologia społeczna znów SPOŁECZNA
• Łączenie podejść teoretycznych, podstawowych z
aplikacją i współczesnością
• Badania prowadzone na próbach
reprezentatywnych
• Badanie aktualnych zjawisk (narzekanie,
roszczeniowość, poczucie krzywdy, alienacja od
władzy, niewdzięczne społeczeństwo itp.
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Generacja 60-te i 70-te
Kinga
LachowiczTabaczek
Agnieszka Golec
Wiesław
Baryła
Rafał Ohme
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Wybrane nazwiska
Dominika
Maison
Marek Drogosz
Wojciech
Cwalina
Zupełnie nowe „developments”
• 1-2 października 2004: Zjazd Założycielski
Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej
– Przewodniczący: Janusz Grzelak (UW)
– Zarząd: Mirosław Kofta (UW), Dariusz Doliński
(SWPS Wrocław), Janusz Czapiński (UW), Krystyna
Skarżyńska (IP PAN, SWPS Warszawa), Bogdan
Wojciszke (IP PAN, SWPS Warszawa), Kinga
Lachowicz-Tabaczek (UWr)
• 25/26 września 2004 – II Zjazd PSPS
– Obecnie ponad 70 członków
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Polskie Stowarzyszenie Psychologii Społecznej
(Polish Association of Social Psychology)
Prezes
Janusz Grzelak
Sekretarz
Kinga
LachowiczTabaczek
Skarbnik
Janusz Czapiński
Mirek Kofta
Wice-prezes
Bogdan
Wojciszke
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Krystyna
Skarżyńska
Darek Doliński
Czasopismo „Psychologia
społeczna”
• Powstaje pismo „Psychologia społeczna”
– Redaktor naczelny: Maria Lewicka (UW)
– Zastępcy redaktora naczelnego: Bogdan Wojciszke (IP
PAN, SWPS Warszawa), Dariusz Doliński (SWPS
Wrocław), Grzegorz Sędek (SWPS Warszawa)
• Już zarejestrowane – składamy pierwszy numer
• Internetowa obsługa czasopisma
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Czasopismo: Psychologia społeczna
Redaktor naczelny
Maria Lewicka
Bogdan Wojciszke
Darek Doliński
Zastępcy redaktora
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
Grzegorz
Sędek
Joanna
Stefańska
Sekretarz