Roraty z 3K - 2012 - Dominikanie Służew

Roraty z 3K – A.D. 2012 12 XII 2012
Z Kompendium Katechizmu Kościoła Katolickiego
Dlaczego Pismo święte naucza prawdy?
Bóg jest Autorem Pisma Świętego. Spisane ono zostało pod natchnieniem i bez
błędu uczy prawdy, które są konieczne dla naszego zbawienia. Duch Święty
natchnął ludzkich autorów, którzy spisali to, o czym pragnął nas pouczyć.
Wiara chrześcijańska nie jest jednak „religią Księgi", lecz religią słowa Bożego,
które „nie jest słowem spisanym i martwym, lecz Słowem Wcielonym i żywym"
(św. Bernard z Clairvaux).
Jak czytać Pismo Święte?
Pismo Święte należy czytać i wyjaśniać z pomocą Ducha Świętego i pod przewodnictwem Urzędu
Nauczycielskiego, uwzględniając trzy kryteria: 1) zwracać uwagę na treść i jedność całego Pisma
Świętego; 2) czytać Pismo Święte w żywej Tradycji całego Kościoła; 3) uwzględniać analogię wiary, to
jest spójność prawd wiary między sobą.
Jaką funkcję pełni Pismo Święte w życiu Kościoła?
Pismo Święte jest podstawą i siłą żywotną dla Kościoła. Jest dla dzieci Kościoła umocnieniem wiary,
pokarmem duszy i trwałym źródłem życia duchowego. Jest duszą teologii i przepowiadania
duszpasterskiego. Mówi psalmista: „Twoje słowo jest lampą dla moich stóp i światłem na mojej
ścieżce" (Ps 119, 105). Dlatego Kościół zachęca do częstego czytania Pisma Świętego, ponieważ
„nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa" (św. Hieronim).
Z Katechizmu Kościoła Katolickiego
Natchnienie i prawda Pisma świętego
105. Bóg jest Autorem Pisma świętego. „Prawdy przez Boga objawione, zawarte
i przedłożone na piśmie w księgach świętych, zostały spisane pod natchnieniem
Ducha Świętego.
Księgi zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu święta Matka Kościół,
na podstawie wiary apostolskiej, uznaje w całości, ze wszystkimi ich częściami, za święte i kanoniczne,
dlatego że, spisane pod natchnieniem Ducha Świętego, Boga mają za Autora i jako takie zostały
Kościołowi przekazane” (Sobór Watykański II, Dei verbum, 11).
106. Bóg natchnął ludzkich autorów ksiąg świętych. Do napisania świętych ksiąg Bóg wybrał ludzi
używających własnych umiejętności i sił, którymi posłużył się, tak aby działając w nich i przez nich,
to wszystko i tylko to, co sam chciał, przekazali na piśmie jako prawdziwi autorzy.
107. Księgi natchnione nauczają prawdy. Skoro wszystko to, co autorzy natchnieni, czyli
hagiografowie, twierdzą, należy uważać za stwierdzone przez Ducha Świętego, to z całą mocą należy
Dominikanie Warszawa-Służew | www.sluzew.dominikanie.pl/roraty_2012/
1
Roraty z 3K – A.D. 2012 12 XII 2012
też wyznać, że księgi Pisma w sposób pewny, wiernie i bez błędu uczą prawdy, jaka z woli Boga
została zapisana w księgach świętych dla naszego zbawienia.
108. Wiara chrześcijańska nie jest jednak „religią Księgi”. Chrześcijaństwo jest religią „Słowa” Bożego,
Słowa nie spisanego, lecz Słowa Wcielonego i żywego. Aby słowa Pisma świętego nie pozostawały
martwą literą, trzeba, by Chrystus, wieczne Słowo Boga żywego, przez Ducha Świętego oświecił nasze
umysły, abyśmy „rozumieli Pisma”.
Duch Święty – „Interpretator” Pisma świętego
109. W Piśmie świętym Bóg mówi do człowieka w sposób ludzki. Aby dobrze interpretować Pismo
święte, trzeba więc zwracać uwagę na to, co autorzy ludzcy rzeczywiście zamierzali powiedzieć i co
Bóg chciał nam ukazać przez ich słowa.
110. W celu zrozumienia intencji autorów świętych trzeba uwzględnić okoliczności ich czasu
i kultury, rodzaje literackie używane w danej epoce, a także przyjęte w tamtym czasie sposoby
myślenia, mówienia i opowiadania. Inaczej bowiem ujmuje się i wyraża prawdę w różnego rodzaju
tekstach historycznych, prorockich, poetyckich czy w innych rodzajach literackich.
111. Ponieważ Pismo święte jest natchnione, istnieje druga zasada poprawnej interpretacji, nie mniej
ważna niż poprzednia, bez której Pismo święte byłoby martwą literą: Pismo święte powinno być
odczytywane i objaśniane w tym samym Duchu, w którym zostało napisane.
Sobór Watykański II wskazuje trzy kryteria interpretacji Pisma świętego, odpowiadającej Duchowi,
który je natchnął (Dei verbum, 12):
112. Zwracać uwagę przede wszystkim na „treść i jedność całego Pisma świętego”. Jakkolwiek bardzo
są zróżnicowane księgi, które tworzą Pismo święte, to jest ono jednak jedno ze względu na jedność
Bożego zamysłu, którego Jezus Chrystus jest ośrodkiem i sercem, otwartym po wypełnieniu Jego
Paschy.
113. Czytać Pismo święte w „żywej Tradycji całego Kościoła”. Według powiedzenia Ojców Kościoła,
Sacra Scriptura principalius est in corde Ecclesiae et quam in materialibus instrumentis scripta –
„Pismo święte jest bardziej wypisane na sercu Kościoła niż na pergaminie”. Istotnie, Kościół nosi
w swojej Tradycji żywą pamięć słowa Bożego, a Duch Święty przekazuje mu duchową interpretację
Pisma świętego (secundum spiritualem sensum quem Spiritus donat Ecclesiae – według sensu
duchowego, który Duch daje Kościołowi).
114. Uwzględniać „analogię wiary”. Przez "analogię wiary" rozumiemy spójność prawd wiary między
sobą i w całości planu Objawienia.
Sensy Pisma świętego
115. Według starożytnej tradycji można wyróżnić dwa rodzaje sensu Pisma świętego: dosłowny
i duchowy; sens duchowy dzieli się jeszcze na sens alegoryczny, moralny i anagogiczny. Ścisła
zgodność między tymi czterema rodzajami sensu zapewnia całe jego bogactwo w żywej lekturze
Pisma świętego w Kościele.
116. Sens dosłowny to sens oznaczony przez słowa Pisma świętego i odkrywany przez egzegezę,
która opiera się na zasadach poprawnej interpretacji. Omnes sensus (sc. sacrae Scripturae) fundentur
super unum, scilicet litteralem – Wszystkie rodzaje sensu Pisma świętego powinny się opierać
na sensie dosłownym.
Dominikanie Warszawa-Służew | www.sluzew.dominikanie.pl/roraty_2012/
2
Roraty z 3K – A.D. 2012 12 XII 2012
117. Sens duchowy. Ze względu na jedność zamysłu Bożego nie tylko tekst Pisma świętego, lecz także
rzeczywistości i wydarzenia, o których tekst mówi, mogą być znakami.
1. Sens alegoryczny. Możemy osiągnąć głębsze zrozumienie wydarzeń, poznając ich znaczenie
w Chrystusie. Na przykład przejście przez Morze Czerwone jest znakiem zwycięstwa Chrystusa,
a przez to także znakiem chrztu.
2. Sens moralny. Wydarzenia opowiadane w Piśmie świętym powinny prowadzić nas do prawego
postępowania. Zostały zapisane „ku pouczeniu nas” (1 Kor 10, 11).
3. Sens anagogiczny. Możemy widzieć pewne rzeczywistości i wydarzenia w ich znaczeniu wiecznym,
prowadzące nas do naszej Ojczyzny. W ten sposób Kościół na ziemi jest znakiem Jeruzalem
niebiańskiego.
Pismo święte w życiu Kościoła
131. Tak wielka w słowie Bożym zawiera się moc i potęga, że staje się ono dla Kościoła podstawą i siłą
żywotną, a dla dzieci Kościoła umocnieniem wiary, pokarmem duszy, czystym i trwałym źródłem życia
duchowego. Wierni Chrystusowi powinni mieć szeroki dostęp do Pisma świętego.
132. Niech studium ksiąg świętych stanie się niejako duszą świętej teologii. Tym samym słowem
Pisma skutecznie żywi się oraz święcie umacnia także posługa słowa, to jest kaznodziejstwo, nadto
katecheza i wszelkie nauczanie chrześcijańskie, w którym homilia liturgiczna powinna zajmować
naczelne miejsce.
133. Kościół szczególnie usilnie wzywa też wszystkich wiernych, aby przez częste czytanie Pism
Bożych osiągnęli „najwyższą wartość poznania Chrystusa Jezusa” (Flp 3, 8). „Nieznajomość Pisma
Świętego jest nieznajomością Chrystusa” (św. Hieronim).
Dominikanie Warszawa-Służew | www.sluzew.dominikanie.pl/roraty_2012/
3