Przemoc w rodzinie - charakterystyka zjawiska

Przemoc w rodzinie.
Współpraca służb w ramach lokalnego
systemu przeciwdziałania przemocy w
rodzinie
Przemoc w rodzinie - definicja

Jednorazowe albo powtarzające się umyślne
działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub
dobra
osobiste
(członków
rodziny),
w
szczególności
narażające
te
osoby
na
niebezpieczeństwo
utraty
życia,
zdrowia,
naruszające ich godność, nietykalność cielesną,
wolność w tym seksualną, powodujące szkody na
ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także
wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób
dotkniętych przemocą.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, art.2 ust.2
Czynniki ryzyka







Dziedziczenie wzorca przemocy z rodziny
pochodzenia
Normy kulturowe i społeczne
Stres społeczny (bezrobocie, złe warunki
mieszkaniowe)
Uzależnienie (alkohol, narkotyki)
Cechy ofiary i sprawcy przemocy
Interakcje interpersonalne wewnątrz rodziny
Izolacja rodziny
uwaga: określają prawdopodobieństwo wystąpienia przemocy, ale nie
dają podstaw do stwierdzenia zależności przyczynowo-skutkowej
Konsekwencje przemocy

Syndrom wyuczonej bezradności

Zespół stresu pourazowego

Zjawisko prania mózgu

Syndrom sztokholmski

Efekt pułapki psychologicznej

Wiktymizacja
Cykl przemocy



Faza narastania napięcia (stres, frustracja,
słaba komunikacja, napięcie)
Faza gwałtownej przemocy (kłótnia, walka,
pobicie, awantura)
Faza miodowego miesiąca (poczucie winy
sprawcy, obietnice poprawy)
czynniki wyzwalające – przemoc - spadek natężenia
gniweu i złości – pojednanie – nadzieja – napięcie –
poczucie zagożenia – eskalacja gniewu – czynniki
wyzwalające - przemoc
Ofiary przemocy - charakterystyka








Niska samoocena
Silna zależność
Lęk
Obniżony nastrój
Skłonność do obwiniania siebie
Nadużywanie leków, alkoholu
Dolegliwości psychosomatyczne
Izolacja społeczna
Przyczyny pozostawania w związkach
opartych na przemocy






Uwarunkowania kulturowo-religijne i
środowiskowe
Zależność finansowa od partnera
Niewiedza
Strach przed sprawcą przemocy
Wiara w to, że będzie lepiej
Miłość do sprawcy
Co sprzyja stawaniu się sprawcą przemocy?








Traumatyczne zdarzenia z dzieciństwa
Brak akceptacji i właściwych kontaktów
emocjonalnych z najbliższymi
Niekonsekwentny system wychowawczy
Duża częstotliwość sytuacji stresowych i
frustracyjnych
Częste wzory agresywnych zachowań w
rodzinie i środowisku
Alkoholizm i inne uzaleznienia
Potrzeba dominacji i wywierania wpływu
Zaburzenia psychiczne
Skutki przemocy wobec dzieci




Fizyczne
Psychosomatyczne
Psychologiczne, emocjonalne
Psycho-społeczne
KRÓTKOTERMONOWE – lek, cierpienie, zaburzenia snu,
zaburzenia łaknienia, zachowania agresywne, obgryzanie
paznokci, drżenie, jąkanie, problemy w szkole, nadmierne
posłuszeństwo lub zamknięcie sie w sobie, myśli
samobójcze, itp.
DŁUGOTERMINOWE - trudności w zbudowaniu spójnego
obrazu siebie, trudności w nawiązywaniu trwałych relacji,
powtarzanie destruktywnych wzorców rodzinnych, depresje,
zaburzenia odżywiania, problemy zdrowotne, podejmowanie
zachowań ryzykownych, itp.
Lokalny system przeciwdziałania przemocy
w rodzinie
• W danym środowisku działają placówki, instytucje i
organizacje udzielające pomocy ofiarom przemocy w
rodzinie
• Pracownicy wszystkich instytucji i placówek mających
kontakt z ofiarami i sprawcami przemocy są włączeni w
proces pomocy rodzinom
• Pomoc udzielana rodzinie jest interdyscyplinarna
• Funkcjonuje placówka koordynująca działania
Co należy wiedzieć uruchamiając lokalny system pomocy
rodzinom, w których jest przemoc?
• Jaka jest skala zjawiska?
• Jaka jest oferta placówek działających na
danym terenie?
• Jakie są postawy, kompetencje doświadczenia
przedstawicieli służb i władz w zakresie pomocy
rodzinom, w których jest przemoc?
• Jakie są możliwości i bariery przy
podejmowaniu działań pomocowych?
Organy administracji rządowej i samorządowej
współdziałają z organizacjami pozarządowymi oraz
kościołami i związkami wyznaniowymi w zakresie
udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą,
oddziaływania na osoby stosujące przemoc oraz
podnoszenia świadomości społecznej na temat
przyczyn i skutków przemocy w rodzinie.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzine(art. 9 ust. 1)
Co sprzyja efektywności współpracy:
> Regularne spotkania
> Interdyscyplinarne szkolenia
> Odpowiednie uregulowania prawne
> Jasne procedury postępowania
> Edukacja społeczna
> Praca w zespołach interdyscyplinarnych
Zespół interdyscyplinarny
Grupa profesjonalistów, którzy współpracują ze
sobą w sposób skoordynowany, w celu
skutecznego reagowania na informacje o przemocy
w rodzinie.
> Skład zespołu
> Czas pracy
> Rodzaje zespołów
Etapy w tworzeniu zespołów interdyscyplinarnych
> spotkanie wstępne (“zapoznanie” i “rozpoznanie”)
> uzyskanie poparcia macierzystych instytucji
> określenie celu zespołu i zakresu działań
> określenie przypadków, którymi będzie zajmował się
zespół
> stworzenie procedur
> monitorowanie / ulepszanie
Ustawa o ochronie danych osobowych
Dla zaistnienia zespołu interdyscyplinarnego
konieczne jest zawarcie pisemnej umowy
pomiędzy podmiotami które mają wejść w skład
takiego zespołu
Czego unikać pracując w zespole = współpracując z innymi
służbami?
> niezdrowej rywalizacji
> posługiwania się mitami i stereotypami, czyli “zawodowej”
niechęci do przedstawicieli innych zawodów
> oporów związanych z przekazywaniem informacji
> generalizowania opinii nt. innych członków zespołu
> osobistych uprzedzeń
Korzyści ze współpracy z innymi służbami
dla klienta (trafniejsze decyzje, skuteczniejsza
pomoc, efektywne wykorzystanie zasobów
środowiska, mniej urazów psychicznych,)
osobiste (podnoszenie kompetencji i zdobywanie
nowych doświadczeń,szybszy przepływ informacji,
możliwość odreagowania emocjonalnego, mniej
działań powielających się lub wzajemnie
wykluczających, wsparcie w kryzysie, zapobieganie
wypaleniu zawodowemu
Współpraca:
> jest bardziej ekonomiczna
> daje szansę na inne spojrzenie na problem i
wymianę doświadczeń
> sprzyja podniesieniu naszych kompetencji
> pozwala na efektywne wykorzystanie zasobów w
danym środowisku
> sprzyja podejmowaniu trafniejszych decyzji
WSPÓŁPRACA UŁATWIA NAM PRACĘ