Zawieranie transakcji przez osoby powiązane z FI bądź na ich
advertisement
Standard regulacji dotyczący zasad inwestowania przez osoby powiązane z firmą inwestycyjną na rachunek własny lub na rachunek osoby bliskiej Firma inwestycyjna (dalej: FI) powinna podjąć niezbędne kroki gwarantujące, że osoby powiązane z tą FI nie wykorzystują uprzywilejowanej pozycji oraz informacji, do których mają dostęp w związku z wykonywaniem czynności służbowych w celu zawierania na własny rachunek lub na rachunek osób bliskich transakcji w zakresie instrumentów finansowych. 1. Regulamin inwestowania wskazany w art. 82 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. 2005 Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.; dalej: Ustawa), zwany dalej Regulaminem, winien określać zasady postępowania, obowiązujące osoby powiązane z FI obejmujące: a. członków zarządu danej firmy inwestycyjnej, b. wspólników w spółce jawnej lub partnerskiej albo komplementariuszy w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej – w przypadku, gdy firma inwestycyjna nie działa w formie spółki akcyjnej ani spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, c. osoby będące agentem danej firmy inwestycyjnej, d. członków zarządu podmiotu będącego agentem danej firmy inwestycyjnej, e. wspólników w spółce jawnej lub partnerskiej albo komplementariuszy w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej – w przypadku agenta danej firmy inwestycyjnej prowadzącego działalność w formie takiej spółki, f. pracowników danej firmy inwestycyjnej oraz osób pozostających z tą firmą inwestycyjną w stosunku zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze, g. pracowników agenta danej firmy inwestycyjnej oraz osób pozostających z agentem tej firmy inwestycyjnej w stosunku zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze, h. osoby wykonujące czynności przekazane przez firmę inwestycyjną zgodnie z umową, o której mowa w art. 81a ust. 1 Ustawy. 2. Postanowienia Regulaminu nie powinny odnosić się do inwestycji w zakresie instrumentów finansowych w przypadku, gdy: a. dokonywane one są w związku z zarządzaniem portfelem instrumentów finansowych osoby powiązanej z FI, jeżeli zgodnie z umową o zarządzanie transakcje zawierane są przez podmiot zarządzający bez uprzedniej komunikacji z osobą, na rzecz której świadczona jest usługa, lub b. ich przedmiotem są jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne lub tytuły uczestnictwa emitowane przez fundusze zagraniczne w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm.), pod warunkiem, że osoba dokonująca inwestycji nie wchodzi w skład podmiotu zarządzającego danym funduszem. 3. Regulamin powinien określać zasady zawierania transakcji w zakresie instrumentów finansowych przez lub na rachunek osób powiązanych z FI, o ile transakcje takie: a. nie są zawierane w ramach wykonywania czynności służbowych, b. są zawierane na rachunek - osoby powiązanej z FI, - osoby bliskiej wobec osoby powiązanej z FI - podmiotu, w którym osoba powiązana z FI posiada udział w wysokości co najmniej 20% ogólnej liczby głosów lub kapitału zakładowego, lub 1 - osoby albo podmiotu pozostającego w takiej relacji z osobą powiązaną z FI, że ta osoba powiązana z FI ma bezpośredni lub pośredni istotny interes w wyniku danej transakcji inny niż normalna opłata lub prowizja z tytułu zawarcia transakcji. Przez osobę bliską osoby powiązanej z FI należy rozumieć: a. jej małżonka, b. dzieci lub wnuki pozostające na jej utrzymaniu, c. innych krewnych lub powinowatych, którzy pozostają z nią we wspólnym gospodarstwie domowym przez okres, co najmniej jednego roku. 4. Regulamin winien mieć za zadanie: a) zapobieganie podejmowania przez osoby powiązane z FI uczestniczące w w wykonywaniu czynności, które wiążą się z ryzykiem wystąpienia konfliktu interesów, lub które mają dostęp do informacji poufnych lub stanowiących tajemnicę zawodową wykorzystywaniu informacji poufnych i stanowiących tajemnicę zawodową czynności obejmujących: - zawieranie transakcji, o których mowa w pkt 3 w przypadku, gdy stanowi to naruszenie zakazów wynikających z przepisów implementujących Dyrektywę w sprawie nadużyć na rynku (wykorzystanie lub nieuprawnione ujawnienie informacji poufnej, naruszenie zakazu inwestowania w okresach zamkniętych itp.), lub wykorzystanie albo ujawnienie informacji stanowiącej tajemnicę zawodową - doradzanie lub ułatwianie, poza normalnymi czynnościami służbowymi, innym osobom zawierania transakcji w zakresie instrumentów finansowych, jeżeli transakcja taka w przypadku jej zawarcia przez osobę powiązaną z FI stanowiłaby działanie opisane w pierwszym tiret, - ujawnianie, poza normalnymi czynnościami służbowymi, informacji innym osobom w przypadku, gdy osoba powiązana z FI wie, lub przy zachowaniu należytej staranności powinna wiedzieć, że w rezultacie ujawnienia takiej informacji spowoduje lub może spowodować że osoba, która otrzyma te informację, zawrze transakcję, która w przypadku jej zawarcia przez osobę powiązaną z FI stanowiłaby działanie opisane w pierwszym tiret lub podejmie działania mające na celu doradzanie lub ułatwianie zawarcia takiej transakcji przez inną osobę. b) zapewnienie przestrzegania przez osoby powiązane z FI przepisów prawa ze szczególnym uwzględnieniem przepisów dotyczących obrotu instrumentami finansowymi, c) zapobieganie występowaniu konfliktów interesów pomiędzy osobami powiązanymi z FI i tą FI oraz osobami powiązanymi z FI i klientem, d) w przypadku konfliktu interesów, zapewnienie pierwszeństwa interesów klientów FI w zakresie ich operacji na rynku instrumentów finansowych przed interesami osób powiązanych z FI, e) zapobieganie uprzywilejowaniu osób powiązanych z FI względem klientów, f) zapewnienie przejrzystości działania osób powiązanych z FI i objęcie tych działań kontrolą, g) wskazanie szczegółowych zasad realizacji obowiązku FI, jakim jest prowadzenie rejestru transakcji, o których mowa w pkt 3. Informacje poufne i stanowiące tajemnicę zawodową 5. Z zastrzeżeniem pkt 18, regulamin winien wskazywać, że osoba powiązana z FI, posiadająca informację poufną lub stanowiącą tajemnicę zawodową, zobowiązana jest do jej nie ujawniania oraz takiego jej zabezpieczenia, aby uniemożliwić osobom nieuprawnionym dostęp do tej informacji. W kwestiach szczegółowych, o których mowa 2 w pkt 6 – 8, regulamin powinien odsyłać do szczegółowych regulacji zawartych w regulaminie kontroli przepływu informacji poufnych i stanowiących tajemnicę zawodową. 6. Z zastrzeżeniem pkt 18, regulamin winien wskazywać, że obowiązek zachowania w tajemnicy informacji poufnej lub stanowiącej tajemnicę zawodową obowiązuje również po ustaniu stosunku prawnego będącego podstawą powiązania danej osoby z FI. 7. Z zastrzeżeniem pkt 18, regulamin winien wskazywać, że osoby powiązane z FI, w przypadku, jeśli są w posiadaniu informacji poufnych lub stanowiących tajemnicę zawodową dotyczących instrumentów finansowych, emitenta instrumentów finansowych, nie mogą nabywać lub zbywać we własnym imieniu tych instrumentów finansowych oraz rekomendować komukolwiek podejmowanie decyzji w zakresie obrotu tymi instrumentami finansowymi. Zasada winna być stosowana bez względu na to, czy dostęp do tych informacji wynikał z tytułu zatrudnienia w FI, czy też z innych okoliczności. 8. Z zastrzeżeniem pkt 18, w celu zapobieżenia wykorzystywaniu informacji poufnych lub stanowiących tajemnicę zawodową oraz w celu kontroli przepływu tych informacji FI powinna prowadzić listę restrykcyjną i listę obserwacyjną: a) lista obserwacyjna jest poufną, wewnętrzną listą instrumentów finansowych. Wpisu na listę dokonuje się, gdy FI posiada niedostępne publicznie informacje, dotyczące tych instrumentów, ich emitentów lub zleceń i dyspozycji klientów mogące mieć wpływ na ceny tych instrumentów finansowych. Pozwala ona, poprzez stałe monitorowanie transakcji osób powiązanych z FI na kontrolowanie przestrzegania zasad zachowania poufności przez osoby powiązane z FI, b) lista restrykcyjna jest przekazaną do wiadomości osób powiązanych z FI listą instrumentów finansowych, którymi obrót przez osoby powiązane z FI jest zabroniony ze względu na konieczność uniknięcia podejrzeń lub w celu uniknięcia wątpliwości co do możliwości powstania uprzywilejowanej pozycji osób powiązanych z FI w stosunku do innych uczestników obrotu instrumentami finansowymi. Rachunki osób powiązanych z FI 9. Z zastrzeżeniem pkt 18, regulamin winien określać zasady posiadania rachunków inwestycyjnych przez osoby powiązane z FI, w tym winien określać w szczególności, że: a) Osoba powiązana z FI może posiadać rachunek, na którym ewidencjonowany jest stan posiadania instrumentów finansowych i rachunek pieniężny wyłącznie w FI, b) Osoba powiązana z FI posiadająca rachunek, na którym ewidencjonowany jest stan posiadania instrumentów finansowych i rachunek pieniężny w innym podmiocie jest zobowiązana do jego zamknięcia w terminie 1 miesiąca od dnia powstania stosunku prawnego będącego podstawą powiązania tej osoby z FI, c) Za zgodą FI, osoba powiązana z FI może posiadać rachunek, na którym ewidencjonowany jest stan posiadania instrumentów finansowych i rachunek pieniężny w innym podmiocie w szczególności w przypadku: dokonywania zakupu papieru wartościowego w ofercie pierwotnej lub pierwszej ofercie publicznej, jeżeli FI nie uczestniczy w tej ofercie gdy FI nie świadczy usług w danym zakresie Zgoda FI nie musi być wymagana, jeśli dotyczy to otwarcia rachunku przez osobę powiązaną z FI w ramach korzystania z usługi zarządzania portfelem instrumentów finansowych oraz nabywania jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. W tym wypadku warunkiem powinno być wyłącznie poinformowanie FI o otwarciu takiego rachunku. 3 d) Na żądanie FI, osoba powiązana z FI zobowiązana jest do niezwłocznego przedstawienia historii rachunku, na którym ewidencjonowany jest stan posiadania instrumentów finansowych i rachunku pieniężnego prowadzonego w innym podmiocie oraz kopii umowy o świadczenie usług wykonywania zleceń, kopii zleceń kupna i sprzedaży instrumentów finansowych, a także anulacji złożonych zleceń. e) Osoba powiązana z FI może powierzyć podmiotowi świadczącemu usługę zarządzania portfelami instrumentów finansowych swoje aktywa w zarządzanie pod warunkiem, że zasady zwartej umowy wykluczają bieżący wpływ tej osoby powiązanej z FI na podejmowanie decyzji inwestycyjnych przez zarządzającego. O zawarciu umowy osoba powiązana z FI powinna poinformować FI f) Osoby powiązane z FI są zobowiązane do pisemnego poinformowania FI o: kupnie lub sprzedaży instrumentów finansowych, w tym również na podstawie umowy cywilnoprawnej, chyba że kupno lub sprzedaż nastąpiło za pośrednictwem tej FI, dokonaniu darowizny instrumentów finansowych, nabyciu instrumentów finansowych w drodze darowizny bądź spadku, nabyciu instrumentów finansowych, w ofercie pierwotnej lub w pierwszej ofercie publicznej, chyba, że oferującym była ta FI, o zamknięciu rachunku, na którym ewidencjonowany jest stan posiadania instrumentów finansowych i rachunku pieniężnego prowadzonego w innym podmiocie. 10. Z zastrzeżeniem pkt 18, regulamin winien określać zasady udzielania pełnomocnictw osobom powiązanym z FI i udzielania pełnomocnictw przez osoby powiązane z FI, w szczególności winien określać, że: a) Osoby powiązane z FI nie mogą być upełnomocnione do dysponowania rachunkami, na których ewidencjonowany jest stan posiadania instrumentów finansowych i rachunkami pieniężnymi innych osób, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w lit. b) i c), b) Osoba powiązana z FI może posiadać pełnomocnictwo do dysponowania rachunkami innych osób, jeżeli jest ono konieczne do prawidłowego wykonywania czynności służbowych, c) Osobie powiązanej z FI może być udzielone pełnomocnictwo do dysponowania rachunkami osób bliskich tej osoby. Zasady inwestowania na rachunkach osób bliskich, do których zostało udzielone pełnomocnictwo dla osoby powiązanej z FI, winny być identyczne z zasadami inwestowania przez osoby powiązane z FI Pełnomocnictwo może być udzielone tylko do rachunków prowadzonych w FI z wyłączeniem sytuacji, gdy pełnomocnictwo do działania na rachunku osoby bliskiej jest udzielane osobie powiązanej z FI typu asset management. Osoba powiązana z FI informuje FI o posiadanym pełnomocnictwie. d) Osoba powiązana z FI może udzielić pełnomocnictwa do dysponowania swoim rachunkiem. Zasady inwestowania pełnomocnika są identyczne jak zasady inwestowania osób powiązanych z FI. O udzieleniu pełnomocnictwa osoba powiązana z FI powinna poinformować FI, e) Osoba powiązana z FI powinna poinformować pełnomocnika o zasadach inwestowania przez osoby powiązane z FI, f) Osoba powiązana z FI powinna odpowiadać za działania swego pełnomocnika jak za własne w zakresie przestrzegania regulaminu. Naruszenie przepisów regulaminu przez pełnomocnika osoby powiązanej z FI winno być traktowane jako ich naruszenie przez osobę powiązaną z FI. 4 Zawieranie transakcji przez osoby powiązane z FI bądź na ich rachunek 11. Z zastrzeżeniem pkt 18, zasady zawarte w regulaminie powinny zapewnić by osoby powiązane z FI nie mogły składać zleceń na rachunek własny przed przekazaniem zleceń klientów, na warunkach identycznych lub bardziej korzystnych niż zlecenia klientów. 12. Z zastrzeżeniem pkt 18, zasady zawarte w regulaminie powinny zapewnić by osoby powiązane z FI nie mogły wykorzystywać informacji dotyczących zleceń klientów lub zleceń na rachunek własny FI, do których mają dostęp, w celu zawierania transakcji, o których mowa w pkt 3. 13. Z zastrzeżeniem pkt 18, regulamin winien określać zasady inwestowania przez osoby powiązane z FI w obrocie wtórnym (na poszczególnych rynkach regulowanych, w alternatywnych systemach obrotu, poprzez zawieranie przez FI transakcji na rachunek własny w ramach wykonania zlecenia, oraz poza wskazanymi formami obrotu), oraz w obrocie pierwotnym. Zasady winny być określone w ten sposób, by składanie zleceń przez osoby powiązane z FI nie kolidowało z przyjmowaniem zleceń i obsługą klientów FI. W tym w szczególności regulamin winien określać: a) zasady inwestowania w instrumenty finansowe w przypadku, gdy FI jest emitentem instrumentu finansowego lub pozostaje w tej samej grupie kapitałowej, w której pozostaje emitent instrumentu finansowego, b) zasady inwestowania w instrumenty finansowe emitowane przez klientów FI, dla których FI pełni rolę oferującego bądź członka konsorcjum oferującego lub sprzedającego, c) zasady inwestowania w instrumenty finansowe, których dotyczą umowy zawarte przez FI z emitentami na „rynku niepublicznym”, d) zasady inwestowania w instrumenty finansowe, które są przedmiotem analiz inwestycyjnych sporządzanych przez FI, e) zasady inwestowania w instrumenty finansowe, co do których FI otrzymał lub wykonuje znaczne zlecenie swojego klienta lub klientów (parametry „znacznego zlecenia” powinny być określone w wewnętrznych procedurach FI), f) zasady inwestowania w instrumenty finansowe, dla których FI pełni funkcję animatora, market makera lub inną funkcję związaną z podtrzymywaniem płynności instrumentu finansowego. 14. W przypadku określonym w pkt. 13a zasady powinny obejmować zakazy zawierania transakcji w okresach zamkniętych przez osoby wskazane w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi (art. 159 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi z uwzględnieniem również osób wchodzących w skład rady nadzorczej) 15. W przypadkach określonych w pkt. 13b - 13f zasady powinny zawierać obowiązek tworzenia listy restrykcyjnej i określać kryteria wpisu na tę listę instrumentów finansowych bądź emitentów instrumentów finansowych. Ograniczenia w inwestowaniu w instrumenty finansowe wpisane na listę restrykcyjną lub w instrumenty finansowe emitentów wpisanych na listę restrykcyjną mogą być stosowane jedynie do osób powiązanych z FI zatrudnionych w komórkach organizacyjnych, które, ze względu na pełnione obowiązki służbowe, są w posiadaniu informacji poufnych bądź informacji stanowiących tajemnicę zawodową. W takim przypadku lista restrykcyjna w częściach odnoszących się poszczególnych komórek organizacyjnych FI powinna być tajna dla pozostałych komórek oraz instrumenty finansowe lub ich emitenci dla tych pozostałych komórek organizacyjnych FI powinny znajdować się na liście obserwacyjnej w celu ustalenia czy nie istnieje niekontrolowany przepływ informacji pomiędzy komórkami organizacyjnymi FI. 5 a. W przypadku określonym w pkt. 13b należy uwzględnić sposób przeprowadzenia oferty i zastosować odpowiednie regulacje, gdy sprzedaż przeprowadzona jest na zasadzie „kto pierwszy ten lepszy”. b. W przypadku określonym w pkt. 13c wpisu na listę restrykcyjną należy dokonać w dniu podpisania umowy a wykreślenia z listy w dniu rozwiązania bądź wygaśnięcia tej umowy. c. W przypadku określonym w pkt. 13d wpisu na listę restrykcyjną należy dokonać w dniu rozpoczęcia prac nad analizą inwestycyjną dotyczącą danych instrumentów finansowych lub emitenta instrumentów finansowych a wykreślenia z listy w dniu upowszechnienia analizy inwestycyjnej lub przekazania jej do jej adresata. d. W przypadku określonym w pkt. 13e wpisu na listę restrykcyjną należy dokonać w dniu, w którym została przyjęta dyspozycja lub zlecenie klienta a wykreślenia z listy w dniu następnym po realizacji zlecenia lub po anulowaniu zlecenia przez klienta FI e. W przypadku określonym w pkt. 13f wpisu na listę restrykcyjną należy dokonać w dniu rozpoczęcia działalności dla danego emitenta bądź instrumentu finansowego a wykreślenia z listy w dniu rozwiązania bądź wygaśnięcia umowy. W przypadku, gdy FI dopuszcza inwestowanie przez osoby powiązane z FI w papiery wartościowe określone w pkt. 13f należy określić minimalny okres utrzymywania instrumentów finansowych na rachunku inwestycyjnym osoby powiązanej z FI. f. Zasady określone powyżej dla instrumentów finansowych dotyczyć powinny również instrumentów pochodnych, dla których dany instrument finansowy jest instrumentem bazowym. g. Ograniczenia w obrocie instrumentami finansowymi wpisanymi na listę restrykcyjną nie powinny dotyczyć: - nabywania w drodze spadkobrania - nabywania w drodze darowizny - wykonywania przysługujących wszystkim akcjonariuszom prawa poboru nowej emisji Sprzedaż instrumentów finansowych, które osoba powiązana z FI nabyła przed ich wpisaniem na listę restrykcyjną, powinna być możliwa za zgodą FI, jeśli istnieje możliwość, że miała dostęp do informacji poufnych. Jeśli osoba powiązana z FI nie miała dostępu do informacji poufnych, sprzedaż powinna być możliwa w określonym w regulaminie terminie, zaś po jego upływie za zgodą FI. 17. Z zastrzeżeniem pkt 18, regulamin winien określać zasady postępowania osób powiązanych z FI zatrudnionych w komórkach FI świadczących usługi na rynku niepublicznym. W tym w szczególności regulamin winien zawierać: a) Obowiązek poinformowania przez osobę powiązaną z FI o posiadaniu instrumentów finansowych spółki niepublicznej, dla której FI świadczy usługi lub przygotowuje ofertę. b) Zakaz inwestowania przez osobę powiązaną z FI w instrumenty finansowe spółki niepublicznej bez zgody FI c) W przypadku, gdy osoba powiązana z FI posiadająca instrumenty finansowe spółki niepublicznej jest zaangażowana w proces ustalania ceny nowej emisji tej spółki decyzja o ustaleniu ceny musi być zatwierdzona przez członka zarządu FI, nie posiadającego tych instrumentów finansowych. d) Osoba powiązana z FI posiadająca instrumenty finansowe spółki niepublicznej powinna być wyłączona z procesu decyzyjnego w przypadku, gdy FI zamierza nabyć lub zbyć te instrumenty finansowe albo objąć nową emisję. 6 18. Regulamin powinien normować kwestie, o których mowa w pkt 5 – 17, w sposób tam wskazany wyłącznie w odniesieniu do osób i podmiotów powiązanych z FI w sposób bezpośredni, ze względu na brak możliwości poddania obowiązkowi stosowania regulaminu osób powiązanych z FI pośrednio. W odniesieniu do osób powiązanych z FI w sposób wyłącznie pośredni (w szczególności osoby, o których mowa w pkt 1 lit. d, e i g) regulamin powinien przewidywać konieczność zobowiązania przez FI podmiotu trzeciego, z którym osoba powiązana z FI jest powiązana bezpośrednio, do zapewnienia przestrzegania regulacji analogicznych do wskazanych oraz dodatkowo do prowadzenia rejestru transakcji zawieranych przez „zatrudniane” przez ten podmiot osoby pozostające osobami powiązanymi z FI oraz do przekazywania tak zgromadzonych informacji na każde żądanie FI. 19. Regulamin powinien określać sankcje za naruszenie określonych w nim zasad. 7
