eBifron Zagrożenia uprawiania sportu wyczynowego przez osoby

eBifron
Źródło:
http://www.pfron.org.pl/ebi/poprzednie-wydania/numer-32013-sport-osob/226,Zagrozenia-uprawiania-sportu-wyczynowego-p
rzez-osoby-niepelnosprawne.html
Wygenerowano: Wtorek, 18 lipca 2017, 23:12
Zagrożenia uprawiania sportu wyczynowego przez osoby
niepełnosprawne
Mówiąc o aktywności sportowej osób niepełnosprawnych najczęściej podkreśla się korzyści płynące z jego uprawiania,
pomijając lub marginalizując zagrożenia, jakie wiążą sie uprawianiem sportu, zwłaszcza wyczynowego. Tymczasem uraz
będący następstwem uprawiania sportu może mieć dla osoby niepełnosprawnej znacznie poważniejsze skutki, niż dla
zawodnika pełnosprawnego. Przykładowo, uraz kończyn górnych dla sportowca poruszającego się z pomocą wózka
inwalidzkiego nie tylko eliminuje zawodnika z treningów i startów przez okres leczenia i rekonwalescencji (tak jak zawodnika
pełnosprawnego), ale poza tym uniemożliwia mu przez ten czas wykonywanie codziennych czynności życiowych, takich jak
przesiadanie się z wózka na łóżko lub przemieszczanie się wózkiem w terenie. Dlatego też należy robić wszystko, aby tak
organizować i prowadzić trening sportowy zawodników niepełnosprawnych, by ryzyko zagrożeń związanych z uprawianiem
sportu było jak najmniejsze.
Podobnie jak w przypadku korzyści z uprawiania sportu, również zagrożenia uprawiania sportu wyczynowego, zostały
najpełniej opisane w odniesieniu do zawodników po urazie rdzenia kręgowego (URK). Wśród najczęściej opisywanych
zagrożeń wymienia się: przemęczenie, hipertermię, dehydrację, urazy kończyn górnych i uciski nerwów. W poniższej tabeli
przedstawiono: objawy, zapobieganie i leczenie w przypadku tych zagrożeń. Uwzględniono też krótki opis skutków URK,
które przyczyniają się do częstszego (niż u osób pełnosprawnych) występowania tych zagrożeń.
Przemęczenie (przetrenowanie)
Objawy
Zapobieganie
Wczesne: nudności,
zawroty głowy, utrata
przytomności.
Adekwatnie do
intensywności ćwiczeń
stosować przerwy w
treningu.
Późne:
utrata masy mięśniowej
lewej komory serca
(zmniejszony powrót żylny
krwi i niższa kurczliwość
serca).
Stosować trening
ortostatyczny (np.
odchylnie głowy do tyłu,
przyjmowanie pozycji
stojącej, pończochy
uciskowe, opaska na
brzuch).
Leczenie
Przechylić ćwiczącego do
tyłu (np. odchylić na
wózku).
Unieść kończyny dolne
powyżej tułowia (powrót
żylny krwi, wzrost
pojemności minutowej
serca i ciśnienia krwi).
Skutki URK
Zaburzony układ
sercowo-naczyniowy,
zwłaszcza u osób po URK
na poziomie Th1-Th4
(przerwane współczulne
unerwienie serca:
ograniczone
przyspieszenie akcji serca,
kurczliwości mięśnia
sercowego oraz
pojemności minutowej
serca).
Hipertermia (podwyższona temperatura ciała)
Objawy
Zapobieganie
Leczenie
Skutki URK
Wczesne:
„ciężki” oddech;
sucha
i
zaczerwieniona skóra,
ospałość.
Późne:
uczucie „przegrzania”,
znaczne zmęczenie,
zawroty głowy, nudności,
psychiczne splątanie,
utrata przytomności,
ryzyko śmierci.
Adekwatnie do
Przenieść się do chłodnego
intensywności ćwiczeń
(np. klimatyzowanego)
przyjmować płyny przed, w
pomieszczenia i podać płyny.
trakcie i po wysiłku.
W przypadku psychicznego
splątania lub stałego
Unikać aktywności
podnoszenia się temperatury
sportowej, gdy temperatura
ciała pomimo zabiegów
powietrza przekracza 21
schładzających lub przy
stopni Celsjusza i 50%
temperaturze ciała
wilgotność.
przekraczającej 39 stopni
Celsjusza należy zwrócić się o
Stosować lekki i
pomoc do lekarza.
przewiewny ubiór.
Zaburzony system
termoregulacji (obrony
przed hipertermią), tj.
zaburzenia układu
oddechowego oraz układu
krążenia (przepływ
krwi
w kierunku
kończyn w celu obniżenia
temperatury).
Dehydracja (odwodnienie)
Objawy
Zapobieganie
Wczesne: zmęczenie,
zawroty głowy, nudności,
a następnie omdlenia i
uczucie dezorientacji.
Adekwatnie do
intensywności ćwiczeń
przyjmować płyny przed, w
trakcie i po wysiłku tak, aby
utrata masy ciała po
intensywnym wysiłku nie
przekroczyła 4% ciężaru
ciała.
Późne:
obniżone ciśnienie krwi,
zwiotczenie skóry.
Leczenie
Skutki URK
Nawodnienie organizmu
(minimum 1 litr płynu na
każdy utracony kilogram
masy ciała).
Zaburzony mechanizm
regulujący ciśnienie krwi,
W bardziej poważnych
zwłaszcza w wysokich
przypadkach, tj. omdleniu i piersiowych i szyjnych URK.
uczuciu dezorientacji
należy zwrócić się o pomoc
do lekarza.
Uraz stawu barkowego
Objawy
Zapobieganie
Leczenie
Skutki URK
Wypoczynek do momentu
ustąpienia bólu.
Wczesne:
ból podczas ruchu,
zwłaszcza wykonywanego
ponad głową; może być
słyszalne „trzeszczenie”
lub „skrzypienie” w stawie.
Późne: ograniczenie ruchu
w stawie.
Stosować rozciąganie (ang.
stretching) oraz wzmacniać
Stosować lód lub zimny
rzadziej używane mięśnie
kompres w celu
wykonujące ruch w stawie
zmniejszenia skutków
barkowym.
zapalenia mięśni.
Nie podejmować wysiłku
fizycznego przy
występującym bólu w
stawie barkowym.
W przypadku silnego bólu,
nawracającego lub
utrzymującego się ponad 7
dni należy zwrócić się o
pomoc do lekarza.
Uraz stawu barkowego
występują bardzo często u
osób po URK i potencjalnie
są bardzo niebezpieczne.
Konsekwencje urazów mogą
uniemożliwiać aktywność
sportową, samoobsługę i
wykonywanie pracy.
Inne urazy stawów, mięśni i ścięgien
Objawy
Wczesne:
ból lokalny lub
rozproszony, zazwyczaj
zwiększający się przy
określonym ruchu.
Późne:
zapalenie torebki
stawowej, obrzęk,
zwłaszcza przy urazie
stawu łokciowego.
Zapobieganie
Stosować adekwatną
rozgrzewkę obejmującą
stretching,
ukierunkowaną na
mięśnie szczególnie
wykorzystywane w
aktywności sportowej.
Nie podejmować wysiłku
fizycznego przy
występującym bólu w
stawie.
Leczenie
Skutki URK
Wypoczynek do momentu
ustąpienia bólu.
Nasilanie się lub nawroty
urazów mięśni u osób po
URK są częste ze względu
na wykorzystywanie
muskulatury do
wykonywania
W przypadku silnego bólu,
codziennych czynności
nawracającego lub
życiowych.
utrzymującego się ponad
7 dni należy zwrócić się o
pomoc do lekarza.
Stosować lód lub zimny
kompres w celu
zmniejszenia skutków
zapalenia mięśni.
Ucisk nerwów (zazwyczaj w pobliżu stawów)
Objawy
Zapobieganie
Leczenie
Skutki URK
W początkowym okresie
stosowanie ortez (aparat
ortopedyczny stabilizujący
Ze względu na duże
Wczesne: rozproszony ból Zespół cieśni nadgarstka staw).
obciążenie rąk i ramion
rąk, a w nocy dodatkowo oraz inne uciski nerwów
podczas wykonywania
drętwienie, mrowienie.
są trudne w zapobieganiu. Podawanie sterydów
codziennych czynności
(działanie
życiowych, osoby po URK
Późne:
Wczesna diagnoza ułatwia przeciwzapalne).
są szczególnie narażone
osłabienie mięśni.
skuteczne leczenie.
na uciski nerwów.
W stadium
zaawansowanym zabieg
operacyjny.
Opracował: Tomasz Tasiemski na podstawie:
Slatera D., Meadeb M.A. Participation in recreation and sports for persons with spinal cord injury: Review and
recommendations. NeuroRehabilitation 2004, 19; 121–129.
Materiał został opublikowany w dniu 06.12.2013. Stanowi on integralną część zamkniętego wydania eBIFRON i nie
podlega aktualizacji.
Drukuj
Generuj PDF
Powiadom znajomego
Wstecz