Podstawy technik informatycznych

Podstawy technik
informatycznych
Moduł pierwszy
Hardware, software,
Information Technology



Hardware - materialna część komputera. Ogólnie hardwerem
nazywa się sprzęt komputerowy.
Oprogramowanie (ang. software) - to zestaw instrukcji
przeznaczonych do wykonania dla komputera. Celem
oprogramowania jest przetwarzanie danych w określonym przez
twórcę zakresie.
Technologia informacyjna - dziedzina wiedzy obejmująca
informatykę, telekomunikację, narzędzia i inne technologie
związane z informacją. Dostarcza ona użytkownikowi narzędzi,
za pomocą których może on pozyskiwać informacje,
selekcjonować je, analizować, przetwarzać i przekazywać innym
ludziom....
Typy komputerów



Mainframe - komputer (ew. kilka) o dużej mocy i większych
możliwościach niż komputer domowy, którego celem jest świadczenie
usług dużej liczbie użytkowników.
Stacja robocza - to każdy komputer przeznaczony do bezpośredniej
pracy (w odróżnieniu od serwera, który tylko udostępnia zdalnie jakieś
usługi). W szczególności w sieciach komputerowych mianem tym
określa się każdy komputer, który jest do tej sieci podłączony, a który
nie służy wyłącznie do jej obsługi. Pokrywa się to z grubsza z terminem
komputer osobisty.
Komputer osobisty - (ang. Personal Computer, stąd skrót PC i
powszechne polskie określenie pecet) to na dzień dzisiejszy następca
klonów mikrokomputera wyprodukowanego przez firmę IBM w latach
80. Przeznaczony przede wszystkim do użytku osobistego, domowego i
biurowego, zazwyczaj stacjonarny. W węższym znaczeniu PC oznacza
komputery standardu IBM-PC, w szerszym do komputerów osobistych
zaliczamy także np. komputery produkcji Apple (Macintosh, Mac).
Typy komputerów cd


Laptop - (powszechnie nazywany także
notebook) to mały, przenośny komputer
osobisty.
Palmtop - (także: PDA, Personal Digital
Assistant, komputer kieszonkowy) to mały,
przenośny komputer osobisty. Mniejszy od
laptopa - z powodzeniem mieści się w dłoni
lub w kieszeni. Palmtopy są komputerami
programowalnymi - można do nich wgrywać
oprogramowanie, np. pobrane lub zakupione
w Internecie.
Podstawowe elementy
składowe komputera


Procesor (ang. processor) - urządzenie cyfrowe sekwencyjne
potrafiące pobierać dane z pamięci, interpretować je i
wykonywać jako rozkazy. Wykonuje on bardzo szybko ciąg
prostych operacji (rozkazów) wybranych ze zbioru operacji
podstawowych określonych zazwyczaj przez producenta
procesora jako lista rozkazów procesora.
Twardy dysk – jeden z typów urządzeń pamięci masowej,
wykorzystujących nośnik magnetyczny do przechowywania
danych. Nazwa twardy dysk (hard disk drive) powstała w celu
odróżnienia tego typu urządzeń od tzw. miękkich dysków, czyli
dyskietek (floppy disk), w których nośnik magnetyczny
naniesiono na elastyczne podłoże, a nie jak w dysku twardym
na sztywne.
Podstawowe elementy
składowe komputera cd


Urządzenia wejścia - rozumiemy
przez to urządzenia, za pomocą których
możemy wprowadzić dane do
komputera np.: myszka, klawiatura
Urządzenia wyjścia - są to
urządzenia, które dane przetworzone
przez komputer, ukazują w zrozumiały
dla nas sposób np.: monitor, drukarka
Podstawowe elementy
składowe komputera


RAM (ang. Random Access Memory) jest to podstawowy rodzaj pamięci cyfrowej
zwany też pamięcią użytkownika lub pamięcią
o dostępie swobodnym.
ROM (ang. Read-Only Memory - pamięć
tylko do odczytu) Jest to rodzaj pamięci
operacyjnej urządzenia elektronicznego, w
szczególności komputera. Zawiera ona stałe
dane potrzebne w pracy urządzenia - np.
procedury startowe komputera.
Podstawowe jednostki pamięci
komputera


Bit – najmniejsza ilość informacji
potrzebna do określenia, który z dwóch
równie prawdopodobnych stanów
przyjął układ. Jednostka logiczna.
Bajt (ang. byte) - jest to najmniejsza
adresowalna jednostka pamięci
komputerowej, składająca się z bitów.
Plik, katalog


Plik (ang. file) - jest to nazwany ciąg
danych (inaczej zbiór danych), o
skończonej długości, posiadający szereg
atrybutów i stanowiący dla systemu
operacyjnego całość.
Katalog - plik interpretowany przez
system plików jako lista odwołań do
innych plików
Pamięci masowe


Dyskietka – przenośny nośnik magnetyczny
o niewielkiej pojemności umożliwiający
zarówno odczyt jak i zapis
Płyta kompaktowa (ang. Compact Disc,
CD-ROM – Compact Disc Read Only
Memory) — poliwęglanowy krążek z
zakodowaną cyfrowo informacją do
bezkontaktowego odczytu światłem lasera
optycznego
Formatowanie nośnika pamięci
masowej

Formatowanie dysku - podzielenie
fizycznego i logicznego obszaru dysku
na sektory, nadanie im odpowiednich
oznaczeń oraz utworzenie systemu
plików. Ponieważ formatowanie wiąże
się zwykle z utratą wszystkich
zapisanych wcześniej danych, często
proces ten błędnie kojarzony jest z
kasowaniem zawartości dysku.
Typy oprogramowania


System operacyjny (ang. skrót OS operating
system) - jest to zbiór programów pośredniczących
pomiędzy aplikacjami użytkownika a sprzętem.
Aplikacja - to rodzaj programu komputerowego.
Termin nie jest określony zbyt precyzyjnie, ale
zazwyczaj oznacza program, który ma bezpośredni
kontakt z użytkownikiem i nie jest częścią większego
programu. Z technicznego punktu widzenia jest to
oprogramowanie korzystające z usług systemu
operacyjnego.
GUI (Graphic User Interface)

Graficzny interfejs użytkownika
(ang. Graphical User Interface,
GUI) - ogólne określenie sposobu
prezentacji informacji przez komputer
oraz interakcji z użytkownikiem,
polegającego na rysowaniu i
obsługiwaniu elementów (widżetów,
zwanych też kontrolkami).
Sieci komputerowe


Sieć lokalna (ang. Local Area Network stąd
używany także w języku polskim skrót LAN) to najmniej rozległa postać sieci komputerowej,
zazwyczaj ogranicza się do jednego budynku, lub
kilku pobliskich budynków (np. bloków na osiedlu).
Sieć rozległa (ang. Wide Area Network, WAN) sieć łącząca sieci lokalne, inne (mniejsze) sieci
rozległe, jak również pojedyncze komputery. Odbywa
się to przy pomocy urządzeń sieciowych takich jak
routery oraz urządzeń dostępowych takich jak
modemy.
Sieci komputerowe cd


Serwer - jest to program komputerowy
udostępniający różne usługi dla
oprogramowania klienckiego w schemacie
klient-serwer. Serwerami nazywa się także
komputery które pełnią takie funkcje.
Klient - oznacza oprogramowanie (czasami
komputer, na którym to oprogramowanie jest
uruchomione) korzystające z usług
dostarczanych przez serwer.
Internet

Internet (dosł. międzysieć; od ang.
inter – między i ang. net – sieć) to sieć
komputerowa o światowym zasięgu
łącząca sieci lokalne, sieci rozległe i
wszystkie komputery do nich
podłączone.
Intranet

Intranetowe serwery WWW różnią się tym od
publicznych serwerów WWW, że aby uzyskać dostęp
z zewnątrz do Intranetu danej organizacji trzeba mieć
odpowiednie uprawnienia i hasła. Intranety są
projektowane w taki sposób, aby umożliwiały dostęp
tym użytkownikom, którzy mają uprawnienia dostępu
do wewnętrznej sieci LAN firmy. W intranecie są
instalowane serwery WWW. Przeglądarki są
wykorzystywane jako wspólny mechanizm dostępu
(fronton) do informacji przechowywanych na tych
serwerach, takich jak dane lub wykresy finansowe
bądź dane tekstowe.
Ekstranet

Terminem „ekstranet" określa się aplikacje i
usługi oparte na intranecie i korzystające z
rozszerzonego, zabezpieczonego dostępu do
zewnętrznych użytkowników lub firm. Dostęp
ten zwykle uzyskuje się przy użyciu haseł,
identyfikatorów i innych zabezpieczeń na
poziomie aplikacji. Tak więc ekstranet jest
rozszerzeniem dwóch lub kilku intranetów z
zapewnieniem bezpiecznej interakcji między
współpracującymi firmami i ich intranetami
Sygnał analogowy

Sygnały radiowe, telewizyjne i telefoniczne były do
niedawna przesyłane drogą radiową oraz za pomocą
transmisji przewodowej przy użyciu fal
elektromagnetycznych. Fale te są nazywane
analogowymi, ponieważ mają taki sam kształt jak fale
świetlne i dźwiękowe wytwarzane przez nadajniki.
Sygnał elektryczny przenoszący informacje zmienia
się proporcjonalnie do zmian natężenia i kształtu
transmitowanych fal świetlnych i dźwiękowych.
Innymi słowy, fale elektromagnetyczne są analogią fal
świetlnych i dźwiękowych.
Sygnał cyfrowy

W przypadku sygnału cyfrowego wszystkie dane są
przesyłane w postaci bitów niezależnie od rodzaju
informacji. Głos, sygnał wideo i dane przygotowane
do transmisji w medium cyfrowym stają się
strumieniami bitów. Taki sposób transmisji zapewnia
istotną przewagę pasma cyfrowego nad analogowym.
Kanałem cyfrowym o najwęższym nawet paśmie
można przesłać nieograniczone ilości informacji.
Niezależnie od tego, ile czasu trwa przesłanie
informacji cyfrowej do miejsca docelowego i jej
ponowne złożenie, może ona zostać wyświetlona,
odsłuchana, odczytana lub przetworzona w
oryginalnej postaci.
Modem

Modem (od ang. MOdulatorDEModulator) - urządzenie elektroniczne,
którego zadaniem jest zamiana danych
cyfrowych na analogowe sygnały elektryczne
(modulacja) i na odwrót (demodulacja) tak,
aby mogły być przesyłane i odbierane
poprzez linię telefoniczną (a także łącze
telewizji kablowej lub fale radiowe).
Sieci telefoniczne i komputery

ISDN (Integrated Services Digital
Network)- zintegrowane usługi sieci
cyfrowej są systemem telekomunikacyjnym,
korzystającym z istniejącej struktury sieci
telefonicznej. Większość działających w
Polsce operatorów udostępnia tego typu
usługi, a koszt połączeń telefonicznych
dokonywanych za pomocą ISDN jest
najczęściej bliski cenie „zwyczajnej telefonii”
Sieci telefoniczne i komputery
cd

ADSL (full rate Assymmetrical DSL)
- jest jedną z najlepiej rokujących
technologii xDSL. Oferuje
niesymetryczną transmisję o różnych
przepustowościach od i do klienta. Jest
to dominująca technologia w
zastosowaniach biznesowych.
Poczta elektroniczna

Poczta elektroniczna (e-mail) to jedna z
usług internetowych, służąca do
przesyłania wiadomości tekstowych
(listów elektronicznych).
E-commerce

Terminem handel elektroniczny (ang. ecommerce) określa się kupno i sprzedaż
towarów lub usług poprzez Internet za
pośrednictwem stron WWW. Najbardziej
powszechną formą handlu
elektronicznego są sklepy internetowe.
Wirus komputerowy

Wirus - jest to samopowielający się segment kodu
wykonywalnego umieszczany w innym programie (kodzie
wykonywalnym). Wirusy przenoszą się pomiędzy komputerami
w wyniku wymiany zainfekowanych nośników (dyskietki, płyty
CD, dyski) lub elektronicznej wymiany zainfekowanych plików
(poczta elektroniczna, serwery ftp, P2P, wykorzystywanie
serwerów plików, z których uruchomiono lub pobrano zakażony
plik). Zainfekowane pliki wykonywalne (które w uproszczeniu
możemy nazwać programami) pełnią rolę nosicieli. Pierwsza
definicja wirusa komputerowego, podana przez Freda Cohena w
1983 roku brzmiała - program, który może infekować inne
programy poprzez modyfikację ich struktury w celu dołączenia
kopii samego siebie. Bardzo ważnym kryterium dla wirusów jest
fakt, że aby zaktywować wirusa musimy uruchomić
zainfekowany plik lub skorzystać z zainfekowanego medium.
Robak

Robak - jest to niezależny program, który stara się przenieść
swoją kopię na inny system komputerowy podłączony do sieci.
Robaki wykorzystują dostępne usługi sieciowe i wykryte w nich
luki, a przede wszystkim możliwości związane ze zdalnym
uruchamianiem kodu. Są one bardzo podobne w działaniu do
wirusów, ale ich nosicielami są całe systemy operacyjne (a nie
pojedyncze pliki), a robaki to samodzielne procesy działające
pod kontrolą zaatakowanych systemów. Ponadto robak działa
samodzielnie - może np. po zainfekowaniu jednej z maszyn
skanować sieć w poszukiwaniu kolejnych podatnych na atak
komputerów i przenosić się na nie.
Trojan

Koń trojański (trojan) - program, który
nadużywa zaufania użytkownika wykonując
bez jego wiedzy dodatkowe, szkodliwe
czynności. Składa się z serwera i klienta.
Serwerem jest plik, który wbrew woli
użytkownika jest instalowany w systemie
(szczególnie w systemie operacyjnym
Microsoft Windows). Klient pozwala
włamywaczowi przejąć kontrolę nad maszyną,
co jest nielegalne.
Freeware, shareware


Freeware - to licencja oprogramowania
umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez
ujawnienia kodu źródłowego. Termin freeware bywa
również używany jako synonim oprogramowania
objętego tą licencją
Shareware - to rodzaj płatnego programu
komputerowego, który jest rozpowszechniany bez
opłat do sprawdzenia przez użytkowników. Po okresie
próbnym za taki program należy zapłacić lub
skasować go. Używanie programu shareware po
okresie próbnym bez opłat jest nielegalne.
GPL


Powszechna Licencja Publiczna GNU (GNU General
Public License) - jest jedną z licencji wolnego
oprogramowania, która została sformułowana w 1988 przez
Richarda Stallmana i Ebena Moglena na potrzeby Projektu GNU,
na podstawie wcześniejszej Emacs General Public License.
Wersja 2 licencji GNU GPL została wydana w roku 1991.
Celem tej licencji jest przekazanie użytkownikom praw do
uruchamiania programu w dowolnym celu (wolność 0),
analizowania działania programu i dostosowywania go do
swoich potrzeb (wolność 1), kopiowania (wolność 2) oraz
udoskonalania i publikowania własnych poprawek (wolność 3)
programów i kodu źródłowego tych programów, których
programiści postanowili wydać je w oparciu o tą licencję.