ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE Na skrzydłach przyjaźni – czyli o

ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE
Na skrzydłach przyjaźni – czyli o relacjach.
Powiedz mi, a zapomnę.
Pokaż mi, a zapamiętam.
Pozwól mi zrobić, a zrozumiem.
Konfucjusz
DIAGNOZA PROBLEMU
Co powoduje, że grupa rówieśnicza staje się ważniejsza niż rodzice czy nauczyciele?
Na to pytanie na ma jednoznacznej odpowiedzi. Wśród czynników o tym decydujących należy z pewnością wymienić naturalną potrzebę
rozwoju i poszerzania granic przez dzieci. Podczas gdy dorośli wyznaczają ograniczenia stawiając granice, grupa umożliwia ich rozszerzanie
oraz akceptuje młodego człowieka takim, jaki jest.
Grupa rówieśnicza staje się dla dziecka atrakcyjniejsza niż dorośli, bo daje możliwość uczenia się ról społecznych, których dziecko nie
może pełnić w rodzinie czy szkole.
Rówieśnicy stają się źródłem informacji o świecie, których z różnych powodów nie przekazują im dorośli.
Wreszcie grupa rówieśnicza sprzyja rozwojowi procesów identyfikacji. Dziecko tworząc więź z grupą, zaczyna się z nią identyfikować.
Jednocześnie grupa rówieśnicza pełni określone funkcje wychowawcze:






kształtuje postawę aktywności,
zaspokaja potrzeby więzi z otoczeniem, społeczną aprobatę i uznanie przez innych,
rozwija współzawodnictwo oparte na zdrowej rywalizacji,
rozbudza zainteresowania oraz potrzebę kontaktów towarzyskich,
zaspokaja potrzeby emocjonalne
wypełnia czas wolny.
Jednakże nim grupa rówieśnicza stanie się najważniejszą w życiu dziecka, początkowym środowiskiem wychowawczym będzie rodzina.
To ona stworzy zręby osobowości młodego człowieka i to właśnie ona wykształci w dziecku cechy, które będą później stanowiły o jego
wyborach. Jak pisze H. Muszyński, rodzina jest tym środowiskiem wychowawczym, „w którym dziecko powinno uczyć się pięknej,
a zarazem trudnej sztuki życia wśród innych i dla innych”. Natomiast rodzice „dążąc do tego, aby świat był lepszy dla ich dzieci winni uczyć
wszystkiego, aby i one były lepsze dla świata.”
„Grupa rówieśnicza staje się dla dziecka atrakcyjniejsza niż dorośli, bo daje możliwość uczenia się ról społecznych, których dziecko nie
może pełnić w rodzinie czy szkole.”
JA – MY - ONI od identyfikacji do odrzucenia
WPŁYW GRUPY RÓWIEŚNICZEJ NA RELACJE Z OTOCZENIEM
Już w 3 roku życia dzieci łączą się w małe grupy dla wspólnej zabawy, a w wieku przedszkolnym staje się to regułą, przy czym wpływ
grupy rówieśniczej na jej członków cały czas wzrasta. W młodszym wieku szkolnym dziecko stając się członkiem grupy rówieśniczej realizuje
cel wspólnej zabawy, później w okresie dojrzewania, potrzebuje możliwości wymiany poglądów, rozmów czy powierzania swoich tajemnic,
a więź między poszczególnymi członkami grupy staję się coraz mocniejsza.
Największy wpływ grupy rówieśniczej odnotowujemy właśnie w okresie dojrzewania, co bezpośrednio wiąże się z osłabieniem
autorytetu osób dorosłych, w tym rodziców. Tym samym grupa rówieśnicza staje się punktem odniesienia, wpływając na postawy, wartości,
zachowanie, a także na wybór stylu ubierania się czy rodzaju słuchanej muzyki. W zależności od dotychczasowych doświadczeń młodego
człowieka wpływ ten może wywrzeć pozytywne lub negatywne efekty na funkcjonowanie jednostki.
JA
Dziecko zdobywa pozycję społeczną w strukturze grupy dzięki swoim cechom osobowościowym i postawie, jaką przyjmuje w relacjach
z innymi członkami grupy. Można powiedzieć, że miarą przystosowania społecznego w grupie rówieśniczej jest stopień popularności i uznania,
jakim daną jednostkę darzą rówieśnicy.
Punktem wyjścia do zaistnienia we wzajemnych relacjach interpersonalnych w grupie są predyspozycje osobowościowe dziecka
w postaci: temperamentu, poziomu empatii, stopnia konformizmu, łatwości nawiązywania relacji czy poziomu intelektu. Istotne są również
warunki poza indywidualne jak status społeczno – ekonomiczny rodziny czy liczba rodzeństwa.
MY I ONI
Pogłębiająca się więź, jaką dziecko nawiązuje z grupą, wzajemne doświadczenia i porozumienie doprowadzają do identyfikacji jednostki z grupą
oraz postrzegania siebie i innych z grupy już nie w kategorii „ja” lecz „my”. Mówimy wtedy o mechanizmie socjalizacji przez przynależność do
grupy rówieśniczej. Ważnym czynnikiem jest zdobycie uznania jej członków, na które trzeba sobie zasłużyć m. in. zachowując się zgodnie
z obowiązującymi w grupie normami i sankcjami. W zależności od tego, czy grupa kieruje się zasadami akceptowanymi społecznie, dalszy jej
wpływ na dziecko może przynieść odmienne efekty, niekiedy niestety w postaci zachowań ryzykownych.
Każda grupa istnieje w przestrzeni społecznej, w której funkcjonują inne grupy społeczne, a więc tzw. „oni”. „Oni” to mogą być rodzice, szkoła,
instytucje, czy też inni rówieśnicy. Grupa, z którą dziecko zidentyfikowało się może stać w opozycji do innych, akceptując odmienne wzorce
zachowań i reguły postępowania. Spotkanie się owych grup może je wzajemnie wzbogacić lub ostrzej zantagonizować. Wspierając dziecko
w jego wyborach życiowych musimy mieć świadomość wzajemnego wpływu grup społecznych na siebie i na poszczególnych członków.
CELE GŁÓWNE KAMPANII




Wspieranie pozytywnych wyborów życiowych dzieci i młodzieży
Uświadomienie siły wpływu grupy rówieśniczej na jednostkę
Ograniczenie podejmowania przez dzieci i młodzież zachowań ryzykownych
Wspieranie działalności wychowawczej szkół i placówek oświatowych w zakresie nowoczesnej edukacji prozdrowotnej (alkohol,
papierosy, dopalacze, nowe narkotyki) poprzez prowadzenie zajęć profilaktycznych, spotkań, konkursów.
CELE DODATKOWE KAMPANII



Kształtowanie u dzieci i młodzieży postaw sprzyjających ich rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takich jak: umiejętność
budowania relacji z otoczeniem, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność,
przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej.
Przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym.
Kształtowanie postaw prozdrowotnych.