Kleszcze choroby i profilaktyka

Kleszczowe ABC
Kleszcze to jedne z najgroźniejszych naturalnych zagrożeń dla
człowieka, występujących w naszym klimacie. Roznoszą groźne
choroby, atakują z ukrycia.
Kilka słów o kleszczach…
•
•
•
•
Kleszcze to zwierzęta zaliczane do gromady pajęczaków.
Są pasożytami.
Na świecie wyróżniamy kilkaset rodzajów kleszczy.
W Polsce występuje około 20 gatunków kleszcza, choć
najpopularniejszym jest kleszcz pospolity i kleszcz łąkowy.
Kleszcz pospolity
Kleszcz łąkowy
Gdzie występują kleszcze?
• Na kleszcze możemy trafić w całej Polsce
• Największa ich ilość występuje na Ścianie Wschodniej, Mazurach,
Pomorzu, Dolnym Śląsku
• Najczęstszymi środowiskami ich życia są łąki, w pobliżu terenów
trawiastych, wilgotnych, z dużymi nasadzeniami
• Wbrew obiegowym opiniom, kleszcze nie żyją na drzewach i nie
skaczą z nich na swoje ofiary. Najczęściej kleszcze nie wchodzą
wyżej niż na wysokość około 1,5m. Zwykle przebywają w trawach
lub na krzewach, z których przedostają się na po ciele ofiary,
poszukując miejsc nadających się na ukąszenie.
Kiedy kleszcze budzą się do
życia?
• W naszym klimacie kleszcze zapadają w swego rodzaju sen
zimowy. Do życia budzą się w marcu/kwietniu i pozostają aktywne
do października listopada. Ich faktyczna aktywność zależy od
temperatury - przy ciepłych grudniowych dniach również możemy
mieć wątpliwą przyjemność spotkania kleszcze.
• Gdy temperatura powietrza i gleby przekracza kilka stopni na plusie,
kleszcze rozpoczynają polowanie. Największą aktywność kleszczy
notuje się w maju/czerwcu i we wrześniu.
Cykl rozwojowy kleszcza
Choroby przenoszone przez
kleszcze
Kleszcze nie byłyby poważnym problemem dla człowieka i zwierząt,
gdyby nie choroby, które roznoszą. Niestety, kleszcze są nosicielami
wielu chorób bakteryjnych, wirusowych i powodowanych przez
pierotniaki.
W naszym klimacie dla człowieka zagrożenie stanowią przede
wszystkim dwie choroby:
• borelioza
• oraz kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).
Szacuje się, że w zależności od regionu, nawet co trzeci kleszcz
może być nosicielem jedej z tych chorób! Ryzyko zarażenia jest
wprawdzie nieco mniejsze (nie każdy zakażony kleszcz nas zarazi),
ale i tak nie wolno go bagatelizować.
Borelioza
Jest chorobą zakaźną przenoszoną przez
kleszcze na wiele narządów naszego
organizmu.
Choroba przebiega w 3 stadiach:
etap 1 - wczesna infekcja, rozwija się od 2-3
miesiące od momentu ukłucia kleszcza, w
postaci ograniczonych zmian skórnych typu
rumienia przewlekłego wędrującego
(rozchodzącego się obwodowo). (zdjęcie
obok)
etap 2 - uogólnienia infekcji, w tym czasie
dochodzi do dalszego rozwoju zmian
skórnych oraz wystąpienia ostrych zmian
zapalnych narządów wewnętrznych z
zajęciem stawów oraz układu nerwowego.
etap 3 - przewlekła infekcja - okres powyżej l
roku, w tym okresie występują zmiany skórne
w postaci przewlekłego zanikowego zapalenia
skóry dalszych części kończyn (skóra staje
się cieńsza, sucha, pomarszczona i
przezroczysta) oraz postępujące zmiany
zapalne stawów, mózgu i opon mózgowordzeniowych.
Objawy: do najczęstszych należą bóle głowy, rozdrażnienie
oraz światłowstręt, bóle stawów i mięśni.
Kleszczowe Zapalenie Mózgu
-Jest to wirusowa choroba układu nerwowego
przenoszona przez kleszcze.
-Czynnikiem wywołującym chorobę są wirusy,
których przenosicielami są małe gryzonie oraz
kleszcze. Po ukąszeniu człowieka przez
kleszcza wirusy wędrują z krwią do
ośrodkowego układu nerwowego.
-Pierwsze symptomy pojawiają się około 7-14
dni po ukąszeniu przez kleszcza. Chorzy skarżą
się na objawy grypopodobne: gorączkę,
osłabienie, bóle mięśni i stawów, bóle głowy.
Następnie stan zdrowia pacjenta poprawia się
na kilka dni, po czym pojawiają się bóle głowy,
nudności, wymioty oraz objawy oponowe. Jest
to tzw. postać oponowa choroby, która ustępuje
bez powikłań w ciągu 2 tygodni. Postać
mózgowa charakteryzuje się uszkodzeniem
ośrodkowego układu nerwowego oraz móżdżku.
Postać mózgowo-rdzeniowa powoduje
dodatkowo porażenia oraz niedowłady będące
sutkiem uszkodzenia rdzenia kręgowego,
zwykle na poziomie szyi.
Jak zapobiec ukąszeniu przez
kleszcza?
•
Najprostszym sposobem uniknięcia kleszcza byłoby unikanie miejsc jego
bytowania. Ale przecież to absurd, żeby rezygnować ze spacerów po
parkach, lasach, łąkach itp. Kierując się taką logiką, musielibyśmy
zrezygnować z wakacji, wypadów na działkę i wszelkiego kontaktu z naturą.
•
Znacznie lepszym pomysłem jest odpowiednie zabezpieczenie się przez
ukąszeniem - przede wszystkim noszenie odpowiedniego ubioru,
zakrywającego większość ciała oraz stosowanie środków odstraszających
kleszcze.
•
Należy trzymać się z dala od miejsc, w których kleszcze szczególnie lubią
przebywać, np. w wysokich trawach, w gęstych krzakach.
•
Po każdym spacerze powinniśmy starannie obejrzeć swoje ciało - skórę na
głowie, uszy, nogi, ręce, pachwiny itd. Ukąszenia kleszcza zwykle nie
czujemy, ponieważ posiada on substancje znieczulające w swojej ślinie.
Jak usunąć kleszcza?
• Usuwanie kleszcza to zabieg w założeniu prosty, w praktyce
stresujący i nie zawsze bezproblemowy. Przy usuwaniu kleszcza
należy przede wszystkim pamiętać o jednej zasadzie - im szybciej,
tym lepiej. Im dłużej kleszcz tkwi w naszym ciele, tym większe
ryzyko zakażenia chorobami odkleszczowymi.
• Aby usunąć kleszcza, należy użyć pęsety. Łapiemy nią kleszcza jak
najbliżej skóry, aby zmniejszyć ryzyko rozerwania go. Jeśli
oderwiemy sam odwłok, a główka zostanie w naszym ciele, ryzyko
infekcji wzrasta. Kleszcza nie wykręcamy. Wyciągamy go w sposób
zdecydowany, ale delikatnie - bez szarpnięć. Możemy przy
wyjmowaniu delikatnie skręcić pęsetę w lewo, ponieważ najczęściej
kleszcze wgryzają się w nas, skręcając się w prawą stronę.
• Miejsce po ukłuciu przecieramy wodą utlenioną lub spirytusem.
Jak uniknąć zarażenia?
• Po przebywaniu w miejscu, gdzie jesteśmy narażeni na ukąszenie,
powinniśmy dokonać oględzin swojego ciała jak najszybciej. Im
wcześniej zauważymy kleszcza, tym mniejsze ryzyko, że nas ukąsi
lub zarazi.
• Jeśli doszło do ukąszenia, powinniśmy jak najszybciej usunąć
kleszcza. Jeśli nie wiemy jak, nie wahajmy się poprosić o pomoc
specjalisty.
Koniec
Wykonała Natalia Woś kl.3c
Źródła:
www.wikipedia.org
www.google.com/grafika
www.kleszcze.net