Snímka 1 - Politechnika Rzeszowska

METODOLOGIA I METODY STOSOWANE
W FARMAKOGENETYCE I
FARMAKOGENOMICE
Mgr Małgorzata Semik
Politechnika Rzeszowska
JAK SIĘ ZACZĘŁO?
Sukcynylocholina – lek stosowany pomocniczo w narkozach, zwiotcza mięśnie

Okres jej działania wynosi tylko kilka minut, po czym jest rozkładana przez
cholinoesterazę (esteraza cholinowa)

U pewnej grupy ludzi sukcynylocholina wywołuje długotrwały, kilkugodzinny
efekt blokady nerwowo-mięśniowej (zdarza się tylko raz na 3000 osób)

W surowicy tych osób znajduje się enzym o nieprawidłowej funkcji
(pseudoesteraza cholinowa) – metabolizująca sukcynylocholinę, ale o znacznie
mniejszym powinowactwie do sukcynylocholiny.

Kodowana jest ona autosomalnym allelem recesywnym, a ludzie wrażliwi na
sukcynylocholinę są homozygotami recesywnymi pod względem tego genu,

Różna reakcja na lek ma podłoże genetyczne
ZMIENNOŚĆ ODPOWIEDZI NA LEK
Zmienność odpowiedzi na lek ma dwa źródła:

Zmienność u osób z tym samym, najczęstszym w populacji
genotypem, taka zmienność jest zależna jest od:



zewnętrznych czynników środowiskowych
rożnego rodzaju czynników endogennych
Zmienność wynikająca z różnego genotypu osobników populacji
DEFINICJE
Termin FARMAKOGENETYKA (pharmacogenetics) został wprowadzony przez
F. Vogela w 1959 i zdefiniowany jako badanie roli genetyki w odpowiedzi na
leki
FARMAKOGENETYKA – bada genetycznie uwarunkowane różne reakcje
organizmu na leki.
Dwie dziedziny z pogranicza farmakologii i genetyki:
 FARMAKOGENETYKA
 FARMAKOGENOMIKA
Badania farmakogenetyczne mają istotne znaczenie dla prowadzenia prawidłowej
i bezpiecznej farmakoterapii.
 W tych badaniach ocenia się: skuteczność, bezpieczeństwo leków
(działania niepożądane), a także interakcje lekowe.
FARMAKOGENETYKA I FARMAKOGENOMIKA
FARMAKOGENOMIKA
•badanie genetycznego zróżnicowania
cel
wrażliwości na leki
• wpływ genotypu i fenotypu człowieka
na działanie i losy leków w organizmie
FARMAKOGENETYKA
FARMAKOGENETYKA

Zajmuje się badaniem wpływu pojedynczego genu na odpowiedź organizmu na
leki,

Bada wpływ mutacji pojedynczego genu na odpowiedź na lek
Bada więc zależność:
GEN

LEK
REAKCJA ORGAZNIZMU
Zmiany te dotyczące genu są niezależne od badanej tkanki i stanowią dziedziczną
cechę danej osoby.
FARMAKOGENOMIKA

Bada genetyczną zmienności odpowiedzi na lek która jest spowodowana
zróżnicowaniem ekspresji wielu genów – polimorfizm genów,

Bada wpływ zmian w kilku genach na odpowiedź na lek

Bada zależność:
KILKA GENÓW
LEK
REAKCJA
ORGANIZMU
 Zmiany dotyczą struktury całego genomu, farmakogenomika sumuje
wszystkie zminny farmakogenetyczne.

Obejmuje również badanie genomu w celu wykrycia nowych potencjalnych
punktów uchwytu dla leków, działania leków
KIERUNKI BADAŃ
FARMAKOGENETYCZNYCH
Czynniki genetyczne decydujące o odpowiedzi na lek:



zmienność genów kodujących enzymy metaboliczne
zmienność genów kodujących receptory
zmienność genów kodujących transportery i inne białka
Dlatego też odpowiedź na lek może wynikać ze zmienności:


FARMAKOKINETYKI
FARMAKODYNAMIKI
Odpowiedź organizmu na lek która wynika z tych zmienności może
powodować:
 Brak odpowiedzi na lek
 Toksyczne działanie leku
ODMIENNOŚĆ
FARMAKOGENETYCZNA
ZMIENNOŚĆ
FARMAKOKINETYKI
ZMIENNOŚĆ
FARMAKODYNAMIKI
przez wpływ na
WCHŁANIANIE
RECEPTORY
DYSTRYBUCJE
KANAŁY JONOWE
METABOLIZM
WYDALANIE
TRANSPORTERY
NEUROPRZEKAŹNIKÓW
MOLEKULARNE MECHANIZMY
POLIMORFIZMU


Polimorfizm SNP (Single Nucleotid Polymorphism) – mutacje dotyczące
pojedynczego nukleotydu, zmiana pojedynczych nukleotydów
w DNA na skutek insercji, delecji, substytucji.
Mutacje dotyczące pojedynczego genu
(np. delecje, podwojenie nukleotydów)


Efekt mutacji punktowych to zmiana
ekspresji genu = zmiana fenotypu białka
POLIMORFIZM GENETYCZNY – oznacza występowanie
w populacji dwóch lub więcej alleli tego samego genu i jest efektem
mutacji sekwencji DNA
ZMIENNOŚĆ FARMAKOKINETYCZNA

Różne są skutki mutacji i wynikającego stąd polimorfizm genów dla
działania leków.
 Najczęściej skutki te dotyczą metabolizmu leków

POLIMORFIZM GENETYCZNY METABOLIZMU LEKÓW –
osobnicza zmienność genów kodujących enzymy metabolizmu
leków
GRUPY FENOTYPOWE
Stwierdzenie polimorfizmu w obrębie genów odpowiedzialnych
za metabolizm leków pozwala na wyodrębnienie kilku
fenotypów:




PM (Poor Metabolizers) – osoby z defektem enzymatycznym, źle
lub słabo metabolizują niektóre leki – objawy przedawkowania
leku (leki niezmetabolizowane są wolniej wydalane)
EM (Extensive Metabolizers) – osoby szybko metabolizujące leki
– najczęściej brak efektu terapeutycznego
IM – osoby z jednym allelem zmutowanym, średni czas
metabolizmu leków
UM – osoby bardzo szybko metabolizujące niektóre leki
POLIMORFIZM GENETYCZNY W
METABOLIŹMIE
Polimorfizm
genetyczny
różnorodnych
enzymów
biorących
udział
w metabolizmie leków, doprowadza do zmiany funkcji jak i liczby cząsteczek enzymu;







Metabolizm wielu leków odbywa się głównie w wątrobie, w której zachodzą podstawowe
reakcje biotransformacji leku - utlenianie i acetylacja.
Stwierdzono, że proces acetylacji leków w wątrobie przebiega w różnym tempie.
Odkrycie to poprzedziły obserwacje gruźlików, którym podawano przeciwbakteryjny lek
- izoniazyd
U niektórych chorych niezmetabolizowany lek dłużej utrzymywał się w surowicy krwi,
pojawiły się objawy niepożądane, łączyły się z dużym stężeniem leku we krwi,
Zauważono u nich zaburzenia neurologiczne (mrowienia, osłabienie rak i nóg).
Pozostali pacjenci nie odczuwali takich dolegliwości.
Badania wykazały istnienie dwóch dziedzicznych typów metabolizmu izoniazydu, tzw.
wolnego i szybkiego.
I były jednym z pierwszych zjawisk , które zadecydowały o powstaniu farmakogenomiki
POLIMORFIZM GENETYCZNY W
METABOLIŹMIE
Od tego czasu opisano wiele odmian enzymów których
polimorfizm wiąże się z odmienną odpowiedzią na lek.

enzymy i liczne izoenzymy cytochromu P450 (CYP)

N-acetylotransferazy (NAT)

S-transferazy glutationu

metylotransferazy (TPMT, TMT, COMT)

dehydrogenaza aldehydowa (ALDH), alkoholowa (ADH)
N-ACYLOTRANSFERAZA (NAT)
Enzym N-acetylotransferaza wątrobowa, kodowana przez gen
kodujący - NAT należy do enzymów wątrobowych – odpowiada za
procesy acetylacji w wątrobie

Substratami dla tego enzymu są:



izoniazyd,
sulfonamidy,
Zmienność w obrębie genu NAT jest przyczyna polimorfizmu
obserwowanego w reakcji acetylacji różnego rodzaju substratów,
POLIMORFIZM NAT

Polimorfizm w obrębie genów kodujących enzym N-acetylotransferazę
wątrobową odpowiadającą za procesy acetylacji pozwolił na wyodrębnienie
dwóch rodzajów fenotypów:

SA (slow acelerators)

RA (rapid acelerators) – „SZYBCY ACELERATORZY” – osoby u których
– „WOLNI ACELERATORZY” osoby u których
acetylacja przebiega wolno, u osób z takim fenotypem częściej występują
niepożądane skutki działania leków, standardowo zalecane dawki leków są dla
nich zbyt duże,
procesy acetylacji zachodzą bardzo szybko, standardowe dawki leków są zbyt
małe, a przez to nieskuteczne

Populacja rasy białej zawiera mniej więcej jednakową ilość osób wolno
i szybko acetylujących
CYTOCHROM P - 450
Duża cześć leków jest metabolizowana przy użyciu cytochromu P-450,
CYTOCHROM P-450 (CYP) – enzym występujący powszechnie w niemal
wszystkich tkankach, największą aktywność wykazując jednak w wątrobie
i rdzeniu nadnerczy,
Odpowiada głównie za reakcje oksydacji/redukcji licznych substancji (leków)
 Istnieje wiele typów cytochromu P-450 (izoenzymów), określanych jako różne
rodziny CYP, kodowanych prze różne geny
Do klasycznych należą:




CYP 2C9
CYP 2D6
CYP 2C19
Mutacje w genach kodujących cytochromy powodować mogą wytwarzanie mniej aktywnych
ich odmian co prowadzić może do osłabienia metabolizmu
POLIMORFIZM IZOENZYMU CYP 2D6
Najlepiej poznanym jest polimorfizm CYP 2D6.
Izoenzym CYP 2D6 katalizuje oksydacje ponad 40 klinicznie
ważnych leków (20%).
Substratami dla tego izoenzymu są:





-adrenolityki - -blokery adrenergiczne
leki antyarytmiczne,
leki przeciwdepresyjne,
opioidy – morfina i jej pochodne, kodeina, heroina
neuroleptyki
POLIMORFIZM IZOENZYMU CYP 2D6
Konsekwencja upośledzonego utleniania leków spowodowana polimorfizmem
CYP 2D6 jest różna, i jest zależna od fenotypu:

u osób powoli metabolizujących (PM) - polimorfizmu CYP 2D6, powoduje
wzrost toksyczności leku po podaniu nawet standardowej dawki, i do nasilenia
działania leków a co się z tym wiążę i skutków ubocznych




leki antyarytmiczne: propafenonu (skurcz oskrzeli), flekainidu (arytmie serca)
leki β-adrenolityczne: metoprolol – utrata kardioselektywnego działania, tymolol –
niepożądane działania na układ krążenia i oddechowy,
sparteina (skurcze tężcowe macicy, odklejanie się łożyska, zwiększoną śmiertelność
płodu)
u osób szybko metabolizujących (EM) – może dojść do utraty działania wielu
leków, których metabolizm jest zależny od tego izoenzymu np. kodeiny
POLIMORFIZM IZOENZYMU CYP 2C9
Substratami dla tego izoenzymu są:



leki przeciwzakrzepowe (pochodne warfaryny)
leki pzreciwcukrzycowe (talbutamid)
leki przeciwzapalne (ibuprofen)
Konsekwencje kliniczne:

u osób powoli metabolizujących (PM) - polimorfizmu CYP 2C9, powoduje
nasilone działanie niepożądane tj. (krwawienia, hipoglikemia, czasem
zmniejszoną skuteczność działania)
 konieczne jest zmniejszenie dawki leku

u osób szybko metabolizujących (EM) – utratę działania niektórych leków






POLIMORFIZM DEHYDROGENAZY
ALKOHOLOWEJ (ADH)
Polimorfizm genetyczny jest odpowiedzialny także za zmienność odpowiedzi na
lek ze względu na populację,
Najważniejszym narządem metabolizującym alkohol jest wątroba.
Alkohol jest metabolizowany głównie przy udziale dwóch enzymów:
 dehydrogenazy alkoholowej (ADH), przekształca etanol w aldehyd octowy,
(występuje w formie 5 izoenzymów najaktywniejsza jest forma B).
 dehydrogenezy aldehydowej (ALDH), przekształca aldehyd octowy w kwas
octowy
Dysfunkcja ALDH (całkowita lub częściowa), zmniejszenie aktywności
spowodowana jest przez zastąpienia jednej cząsteczki kwasu glutaminowego
cząsteczką lizyny)
Prowadzi do zwiększonego poziomu aldehydu octowego, co powoduje
upośledzony metabolizm alkoholu etylowego, aldehyd octowy kumuluje się we
krwi i dochodzi do zatrucia alkoholowego organizmu.
85% Japończyków i Chińczyków posiada bardzo wysoką aktywność ADH, zaś
45-53% populacji Japonii i Chin pozbawionych jest aktywności ALDH
DEHYDROGENAZA GLUKOZO-6FOSFORANOWA - G6PD

Dehydrogenaza glukozo -6-fosforanowa (G6PD) jest kluczowym enzymem
odpowiedzialnym za powstawanie NADPH, zasadniczego czynnika redukującego
we wszystkich komórkach,

Jest pierwszym enzymem szlaku
przekształcanie NADP w NADPH,

Prawidłowe krwinki czerwone maja zdolność utrzymywania takiego stężenia
NADPH, które zapewni im właściwą obronę przed stresem oksydacyjnym,
Do utrzymania prawidłowej struktury erytrocytu potrzebny jest zredukowany
glutation GSH powstający w dalszej konsekwencji działania G6PD.


pentozowego,
Za syntezę enzymu odpowiedzialny jest
gen zlokalizowany na chromosomie X.
gdzie
odpowiada
za
POLIMORFIZM G6PD
Polimorfizm w obrębie genów kodujących G6PD może
doprowadzić do zahamowania syntezy enzymu.

Niedobór G6PD prowadzi do hemolizy krwinek czerwonych, brak
zredukowanego glutationu powoduje łatwą hemolizę erytrocytów

W przypadkach niedoboru lub defektu G6PD i równoczesnym narażeniu na
czynniki wywołujące (sulfonamidy, chloramfenikol), może wystąpić
przedłużająca się żółtaczka noworodkowa albo niedokrwistość hemolityczna.

FAWIZM – genetycznie uwarunkowania, dziedziczna choroba związana
z niedoborem enzymu G6PD

Dotyczy ponad 200 milionów ludzi na świecie, (Polska zaliczana jest do krajów
o niższej częstości (0.1%) występowania niedoboru G6PD u ludzi
GENETYCZNIE UWARUNKOWANE
ZABURZENIE WCHŁANIANIA LEKÓW
Genetycznie uwarunkowane zaburzenia wchłaniania leków mogą
być przyczyną zwiększonej ekspresji genu MDR1 kodującego
białko glikoproteina P (P- gp)

GLIKOPROTEINA P (P-gp) jest jednym z ważnych białek uczestniczącym
w transporcie leków przez błony,
 występuje w błonach komórek nabłonka jelit, nerek oraz wątroby,
gdzie wpływa na absorpcję i eliminację leków,

wiążąc ATP na zasadzie transportu aktywnego umożliwia usuwanie
leków z wnętrza komórek, zapobiegając ich kumulacji

występuje też w błonach komórek śródbłonka mózgu – pokonuje
barierę krew-mózg, gdzie może decydować o transporcie leków do
OUN.
POLIMORFIZM GLIKOPROTEINY P - ga
Leki będące substratami podlegającymi
transportujące - P-glikoproteinę to:







transportowi
przez
białko
leki sercowo-naczyniowe (digoksyna, werapamil, chinidyna, talinolol,
leki przeciwnowotworowe (winblastyna, aktynomycyna D),
leki immunosupresyjne (cyklosporyna A)
steroidy (aldosteron, hydrokortyzon),
opioidy (morfina, metadon)
leki przeciwgruźlicze
wieli innych (erytromycyna, operamid, tamoksyfen)
Mutacje w obrębie genu MDR1 prowadzą do zmiany funkcjonowanie P-ga w wielu
komórkach, (także w limfocytach) i mogą zmieniać transport leków do ich wnętrza,
W komórkach nowotworowych często występuje nadekspresja genu MDR1,
w efekcie czego jest zbyt dużo P-ga, co stanowi przyczynę niepowodzeń terapii.
Glikoproteina P jest dobrze poznanym białkiem, ze względu na jej rolę w zjawisku
oporności wielolekowej - (MDR – multidrug resistance)
ZMIENNOŚĆ FARMAKODYNAMICZNA
Genetycznie uwarunkowane zmiany w zakresie farmakodynamiki dotyczą
głownie:



mutacji genów kodujących białka transportujące
mutacji genów kontrolujących ekspresją kanałów jonowych
mutacji genów kodujących receptory
Najlepiej przebadano polimorfizm związany z astmą, depresją i arytmiami serca.

Polimorfizm promotora genu kodującego białko transportujące serotoninę, zmniejsza
ilość serotoniny w tkance mózgowej i determinuje reakcje organizmu na lek –
fluwoksaminę - lek przeciwdepresyjny

Polimorfizm genu receptora 5-HT2A serotoninowego, wpływa na zmianę konformacji
tego receptora, zmniejsza jego ekspresję, co zmniejsza z kolei odpowiedź na lek klozapinę,
POLIMORFIZM RECEPTORÓW

Mutacja punktowa genu ADRB2, kodującego receptor β2 – adrenergiczny
(polega na zamianie Arg16 w Gly16), powoduje powstanie u homozygot
receptora o zmienionej strukturze.

Zmieniony receptor adrenergiczny słabiej reaguje na leki adrenergiczne
np. salbutamol stosowany w leczeniu astmy

Inny polimorfizm prowadzi do zaburzeń podczas translacji
i w konsekwencji do jego zmniejszonej ekspresji (mniejsza liczba
cząsteczek), i zmniejszonej reakcji.

Równoczesna obecność obu mutacji znacznie utrudnia terapeutyczne
rozszerzanie oskrzeli.
BADANIE PROFILU
FARMAKOGENETYCZNEGO
DZIEDZICZNIE ZDETERMINOWANE OSOBNICZE RÓZNICE
W DZIAŁANIU LEKÓW MOGĄ BYĆ
ROZPOZNAWANE NA PODSTAWIE
BADANIE AKTUALNEJ
AKTYWNOŚCI ORGANIZMU
OCENA FENOTYPU
BADANIE ZAPISANEJ
W DNA
PREDYSPOZYCJI
ORGANIZMU
OCENA GENOTYPU
OZNACZANIE FENOTYPU
W
celu oznaczenia fenotypu
współczynnik metaboliczny:
WSPÓŁCZYNNIK
METABOLICZNY
(Metabolic Ratio-MR)
pacjenta
należy
wyznaczyć
ilość wydalonej z moczem
substancji macierzystej
ilość wydalonych z moczem
metabolitów
Substancje modelowe (substraty) – izoniazyd, sparteiny, debrizochiny
czy sulfadimidyny
OZNACZANIE GENOTYPU
W oznaczaniu genotypu stosuje się różnorodne metody biologii
molekularnej:

sekwencjonowanie DNA

metodę polimerazowej reakcji łańcuchowej (Polymerase Chain Reaction - PCR)

metodą analizy polimorfizmu długości fragmentów restrykcyjnych (Restriction
Fragment Length Polymorphism – RFLP)

nowoczesna metoda genotypowania – chipy genowe (matryce genowe)
IZOLACJA DNA

Izolacja całkowitego DNA jest zasadniczym etapem
wielu eksperymentów biologii molekularnej,
takich jak PCR, hybrydyzacja, RFLP.

Izolacja DNA obejmuje następujące etapy.





Fizyczne zniszczenie struktury tkankowej i komórkowej materiału
biologicznego, tzw. homogenizacja.
Uwolnienie DNA - DNA chroniony jest w komórce w różnych błonowych
strukturach subkomórkowych, takich jak np.: jądro, mitochondria.
W celu degradacji błon komórkowych i białek, do buforów ekstrakcyjnych
dodawane są różne detergenty,
Usunięcie zdegradowanych elementów komórkowych.
Oddzielenie DNA od związków użytych na wcześniejszych etapach izolacji,
(detergentów, soli).
Przygotowanie DNA do przechowywania.
SEKWENCJONOWANIE DNA



Do określenia sekwencji nukleotydów w DNA opracowano dwie zasadnicze
metody:
 metodę chemiczną (metoda Maxama – Gilberta), wykorzystująca
specyficzną, chemiczną degradację DNA.
 metodę opartą na terminacji syntezy łańcuchów (metoda „dideoksy”
Sangera)
Obecnie najczęściej stosowana jest metoda Sangera, ze względu na jej prostotę.
Znaczny postęp osiągnięto poprzez wprowadzenie automatycznych aparatów
do sekwencjonowania, których funkcjonowanie oparte jest na fluorescencji
wzbudzonej laserem.
METODA SANGERA
(ang, chain-termination method, Sanger method)

polega na kopiowaniu badanej cząsteczki
DNA w warunkach in vitro, enzym
katalizujący – polimeraza DNA.

Przebieg reakcji można podzielić na pięć
etapów:





Preparatywny PCR – otrzymanie
homogennego DNA
Denaturacja – otrzymanie jednoniciowej
matrycy
Synteza nowych nici z użyciem dNTP i
ddNTP oraz primera
Elektroforeza na żelu
poliakrylamidowym ze stałym stężeniem
środka denaturującego
Analiza prążków.
REAKCJA PCR

Reakcja łańcuchowa polimerazy, PCR (ang. Polymerase Chain
Reaction) – łańcuchowa reakcja polimerazy, metoda powielania
łańcuchów DNA w warunkach laboratoryjnych, umożliwia
uzyskanie niezwykle dużej liczby kopii danej sekwencji DNA.

PCR ma ogromne znaczenie dla biologii molekularnej oraz ma
zastosowanie w takich dziedzinach jak: klonowanie DNA,
sekwencjonowanie, diagnostyka medyczna.

PCR jest obecnie bezcenną metodą, umożliwiającą charakterystykę
próbek DNA, ważnych ze względów medycznych np. w testowych
badaniach genetycznych schorzeń człowieka, gdzie szybko wypiera
metodę RFLP.
REAKCJA PCR
SKŁAD MIESZANINYREAKCYJNEJ:
-matryca DNA
-polimeraza termostabilna
- para specyficznych starterów (primers), krótkie
fragmenty DNA komplementarne do fragmentów
matrycy
-trójfosforany deoksyrybonukleotydów (dNTP)
-bufor (zawierający Mg2+)
-H2O
REAKCJA PCR
ETAPY CYKLU PCR
1. DENATURACJA podwójnej nici
DNA - 92-94oC
2. PRZYŁĄCZANIE STARTERÓW
~ 60oC
3. ELONGACJA - 72oC
Obecnie istnieje wiele modyfikacji
metody PCR
ANALIZA RLFP
RFLP (ang. Restriction Fragments Length Polymorphism –
polimorfizm długości fragmentów restrykcyjnych).

Technika służy do wykrywa różnic pomiędzy rozmiarami
fragmentów DNA pociętych restryktazami.

Różnice długości fragmentów DNA powstają w wyniku mutacji,

Sekwencje polimorficzne RFLP, które wykrywa się tą metodą, są
używane jako znaczniki zarówno w mapach fizycznych jak
i genetycznych.

RFLP jest kluczowym narzędziem w rozpoznawaniu DNA,
określaniu obecności różnych alleli u osobników.
CHIPY DNA (MIKROMACIERZ)




Płytka szklana lub plastikowa z naniesionymi w regularnych pozycjach
mikroskopowej wielkości polami, zawierającymi różniące się od siebie sekwencją
fragmenty DNA.
Fragmenty te są sondami, które wykrywają przez hybrydyzację komplementarne
do siebie cząsteczki DNA lub RNA.
Różnego typu mikromacierze mają wiele zastosowań, z których najczęstsze to
badanie ekspresji genów.
Dzięki miniaturyzacji możliwe jest jednoczesne badanie wielu genów w próbce.
na powierzchni kilku cm2, w mikrometrowych odstępach,
umieszczone są sondy pozwalające
badać ekspresję nawet kilkudziesięciu
tysięcy sekwencji jednocześnie.
FARMAKOGENETYKA a FARMAKOGENOMIKA

FARMAKOGENETYKA wychodzi od nietypowej reakcji na lek,
aby przez badanie fenotypu dotrzeć do odpowiedzialnej za tę reakcję
mutacji genu.

FARMAKOGENOMIKA jest próbą odwrócenia podejścia do
problemu odmienności osobniczych.

Wychodzi od odkrytych wielu różnic genetycznych, takich jak liczne
SNP, aby poprzez analizę DNA, RNA (transkryptomika)
i powstającego białka (proteomika) dotrzeć do osobniczych reakcji
będących sumą tych wszystkich czynników.
ZASTOSOWANIE KLINICZNE
FARMAKOGENETYKI I FARMAKOGENOMIKI
WYKORZYSTANIE TESTÓW
FARMAKOGENETYCZNYCH
W CELU ZWIEKSZENIA
SKUTECZNOŚCI I
BEZPIECZEŃSTWA
FARMAKOTERAPII
W BADANIACH
NAD NOWYMI
LEKAMI
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ