PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 2009 Komisja Petycji 17.07.2008 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: 1. Petycji 0088/2006, którą złożył Claus Dieter Most (Niemcy) w sprawie problemów dotyczących zwrotu kosztów poniesionych w związku z kształceniem zawodowym Streszczenie petycji Składający petycję, Niemiec mieszkający we Francji (Alzacja), który jest bezrobotny od 2003 r., został poinformowany przez niemieckie władze ds. zatrudnienia, że ma nikłe szanse na ponowne uzyskanie zatrudnienia w swoim zawodzie (pracownik magazynowy) i ze względu na swój zaawansowany wiek nie ma możliwości przekwalifikowania się na pielęgniarza. Jednak w kwietniu 2005 r. składający petycję znalazł pracę jako maszynista, w której wymagano od niego ukończenia specjalistycznego kursu szkoleniowego w Lipsku. Jego wniosek o zwrot związanych z tym kosztów został odrzucony przez francuskie władze ze względu na to, że kurs szkoleniowy nie odbywał się we Francji. Niemieckie władze również odrzuciły ten wniosek, mimo że składający petycję był w stanie przedstawić wystawione przez swojego przyszłego pracodawcę pisemne zobowiązanie, że otrzyma stałą posadę, gdy tylko pomyślnie ukończy kurs. Wystosowany przez składającego petycję pisemny protest również został odrzucony wraz z jego kolejnym wnioskiem o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki na pokrycie kosztów kursu, który rozpoczął już za własne pieniądze, przy czym koszt kursu waha się między 15 000 EUR a 20 000 EUR, na co składającego petycję raczej nie stać. Niemniej składający petycję uważa, że jest to jedyna droga uchronienia się od bezrobocia. Zauważa on, że zasiłek dla bezrobotnych, jaki otrzymuje we Francji, jest zwracany przez niemieckie władze, i w związku z tym chciałby dowiedzieć się, dlaczego te same ustalenia nie mogłyby być stosowane w Europie w odniesieniu do kosztów szkolenia i przekwalifikowania się, zwłaszcza że jego przyszli pracodawcy najwyraźniej planują rozszerzyć swoją działalność na teren Francji, co umożliwiłoby mu podjęcie tam pracy. Argumentuje on, że oprócz zagwarantowania swobody przepływu pracowników w zjednoczonej Europie, UE powinna także podjąć środki ułatwiające wdrażanie transgranicznych ustaleń dotyczących osób, które przechodzą szkolenia lub CM\742575PL.doc PL PE380.617/REV.II PL przekwalifikowują się. W związku z powyższym składający petycję zwraca się o pomoc do Parlamentu Europejskiego. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 31 maja 2006 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 10 października 2006 r. Składający petycję, Niemiec mieszkający we Francji od 1997 r., jest bezrobotny od dnia 1 marca 2003 r. Do dnia 20 kwietnia 2004 r. otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych. W kwietniu 2005 r. składający petycję znalazł w Niemczech pracę jako konduktor, w której wymagano od niego ukończenia specjalistycznego kursu szkoleniowego w Lipsku (Niemcy). Jego wniosek o zwrot związanych z tym kosztów został odrzucony przez niemiecki urząd ds. bezrobocia, a najwyraźniej także przez francuski urząd ds. bezrobocia. Składający petycję stwierdza, że nie może liczyć na żadne wsparcie finansowe ani ze strony niemieckiego, ani francuskiego urzędu ds. bezrobocia. Wspólnotowe przepisy dotyczące zasiłków dla bezrobotnych ustanowione w szczególności w rozporządzeniu (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie1, w zasadzie przewidują, że tylko jedno państwo członkowskie jest właściwe do udzielania świadczeń. Od momentu określenia tego państwa członkowskiego to w jego gestii leży określenie szczegółów własnego systemu zabezpieczenia społecznego – włącznie z tym, jakie świadczenia będą udzielane, jakie będą kryteria udzielania świadczeń oraz jak będzie ustalana ich wysokość. W zakresie zabezpieczenia społecznego prawodawstwo UE przewiduje bowiem koordynację systemów zabezpieczenia społecznego, a nie ich harmonizację, o ile przestrzegane są podstawowe zasady równego traktowania i niedyskryminacji. Z opisu przedstawionego przez składającego petycję nie wynika jasno, czy właściwym państwem członkowskim są Niemcy czy Francja. Wydaje się jednak, że składający petycję nie spełnił ani niemieckich, ani francuskich krajowych wymogów odnośnie do uprawnienia do szkolenia zawodowego. Petycja wymaga dalszego zbadania przez Komisję, szczególnie w zakresie określenia państwa właściwego. Komisja zwróciła się do składającego petycję o dodatkowe informacje; Parlament będzie na bieżąco informowany o przebiegu sprawy.” 4. Dodatkowa odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 7 marca 2008 r. W następstwie komunikatu z października 2006 r. Komisja zdołała ustalić, że składający petycję był ubezpieczony w kraju zamieszkania, tj. we Francji, a zatem był uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych zgodnie z francuskimi przepisami, na takich samych zasadach jak obywatele Francji. 1 Uaktualnionym rozporządzeniem (WE) nr 629/2006 (Dz.U. L 114/1 z 27.4.2006) PE380.617/REV.II PL 2/4 CM\742575PL.doc 5. Dodatkowa odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 17 lipca 2008 r. Przedmiotowa petycja dotyczy zwrotu kosztów kursu kształcenia zawodowego. Po otrzymaniu pisma od Daniela Caspary’ego, posła do PE, stan faktyczny przedstawia się następująco: Składający petycję, obywatel Niemiec mieszkający we Francji od 1997 r., jest bezrobotny od dnia 1 marca 2003 r. W kwietniu 2005 r. znalazł on w Niemczech pracę jako konduktor, w której wymagano od niego ukończenia specjalnego kursu szkoleniowego w Lipsku (Niemcy). Składający petycję rozpoczął kształcenie zawodowe w dniu 15 września 2005 r. Jego wniosek o zwrot związanych z tym kosztów został odrzucony zarówno przez niemiecki, jak i francuski urząd pracy. Składający petycję otrzymywał z Francji zasiłek dla bezrobotnych (Allocation d'aide au retour à l'emploi' - ARE) między 22 maja 2003 r. a 20 kwietnia 2005 r. Składający petycję skarży się, że nie otrzymuje wsparcia finansowego ani od niemieckiego, ani od francuskiego urzędu pracy. Wspólnotowe przepisy dotyczące zasiłków dla bezrobotnych, zawarte w szczególności w rozporządzeniu (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie 1, przewidują, że z zasady tylko jedno państwo członkowskie jest właściwe w zakresie wypłaty świadczeń. Ponieważ składający petycję był ubezpieczony w kraju zamieszkania, czyli we Francji, jest on uprawniony do uzyskiwania zasiłku dla bezrobotnych zgodnie z francuskim prawodawstwem i na tych samych warunkach, co obywatele francuscy. Zgodnie z informacjami otrzymanymi przez francuską instytucję CLEISS, w chwili rozpoczęcia kształcenia zawodowego składający petycję nie był już uprawniony do zwrotu kosztów tego szkolenia, ponieważ koszty te są zwracane tylko wówczas, gdy nadal posiada się prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Prawo składającego petycję do zasiłku dla bezrobotnych wygasło w dniu 20 kwietnia 2005 r., natomiast kurs kształcenia zawodowego rozpoczął on w dniu 15 września 2005 r. Mając na uwadze, że prawo UE w dziedzinie zabezpieczenia społecznego wprowadza koordynację, nie zaś harmonizację systemów zabezpieczeń społecznych, co oznacza, że państwa członkowskie mają swobodę w zakresie określania szczegółów organizacji własnych systemów zabezpieczenia społecznego (w tym wypłacanych świadczeń, warunków uzyskiwania praw do nich oraz sposobu ich obliczania), to do Francji należy zwrot kosztów kształcenia zawodowego w zależności od istnienia uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych. Komisja nie może zatem stwierdzić żadnego ewentualnego naruszenia zasady niedyskryminacji ze względu na narodowość, ponieważ warunek ten ma zastosowanie wobec wszystkich osób ubezpieczonych we Francji niezależnie od narodowości. Otrzymane ostatnio informacje nie wpływają na zmianę powyższej oceny. Nawet jeżeli niemiecki urząd pracy omyłkowo uznał, że Niemcy są tu państwem właściwym, na podstawie wspomnianych przepisów wspólnotowych nie można interweniować w sprawach leżących 1 Ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 629/2006 (Dz.U. nr L 114/1 z 27.4.2006). CM\742575PL.doc 3/4 PE380.617/REV.II PL w gestii poszczególnych państw członkowskich, takich jak warunki uzyskiwania uprawnień do zasiłku dla bezrobotnych. Dlatego ocena tego, czy doszło do spełnienia warunków zwrotu kosztów za kurs szkoleniowy składającego petycję, wchodzi w zakres prawodawstwa krajowego, a Wspólnota nie ma podstawy prawnej dla kontrolowania takiej decyzji. Z punktu widzenia roszczenia o zwrot kosztów nie ma znaczenia uwaga składającego petycję, iż niemiecki urząd pracy nie poinformował go o właściwości państwa francuskiego, ponieważ nie był on już uprawniony do francuskiego zasiłku dla bezrobotnych. Prawo to wygasło w dniu 20 kwietnia 2005 r., a składający petycję rozpoczął kurs kształcenia zawodowego w dniu 15 września 2005 r. Uwzględniając ostatnio otrzymane informacje, Komisja nie może stwierdzić żadnego naruszenia prawa wspólnotowego w tej dziedzinie. PE380.617/REV.II PL 4/4 CM\742575PL.doc