kl. IA, IB, FIZYKA Sposób sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów na lekcjach fizyki Na ocenę śródroczną i końcoworoczną składają się oceny cząstkowe, które uczeń może uzyskać za: Pisemne sprawdzenie wiadomości Powtórzenie materiału Pracę na lekcji Zadania domowe Odpowiedź ustną obejmującą materiał z dwóch ostatnich lekcji (w tym zadania domowe) Odpowiedź pisemną ( kartkówkę) obejmującą materiał z dwóch ostatnich lekcji (w tym zadania domowe) Zapowiedzianą kartkówkę obejmującą materiał do pięciu tematów Sposób prowadzenia zeszytu Referaty, opracowania, prezentacje Przygotowanie pomocy dydaktycznych na lekcje Uczniowie oceniani są również plusami i minusami: 3x(+)=5, 3x(-)=1 Ocena śródroczna i końcoworoczna nie jest średnią arytmetyczną Pisemne sprawdziany oceniane są według następującej punktacji: 0-39% ocena niedostateczna 40-49% ocena dopuszczająca 50-69% ocena dostateczna 70-89% ocena dobra 90-100% ocena bardzo dobra pow. 100% ocena celująca Obowiązujące zasady: Uczniowie mogą zgłosić jedno nieprzygotowanie w semestrze Nieprzygotowanie zgłasza się przed rozpoczęciem lekcji Nieprzygotowanie nie dotyczy zadań zapowiadanych, na które wyznaczony jest termin W zestawie zadań na pisemnym sprawdzeniu wiadomości, ok. 70 % punktów dotyczy wymagań koniecznych i podstawowych umożliwiających uzyskanie oceny dopuszczającej lub dostatecznej, natomiast ok. 30 % punktów dotyczy wymagań rozszerzających i dopełniających umożliwiających uzyskanie oceny dobrej lub bardzo dobrej. Jeżeli uczeń spełni wymagania edukacyjne zawarte w podstawie programowej w co najmniej w 90% i prawidłowo wykona zadanie dodatkowe, otrzymuje ocenę celującą. Materiały, z jakich uczeń może korzystać na pisemnym sprawdzeniu wiadomości, określa nauczyciel. Dodatkowe materiały traktowane są jako „ściągawki”, a praca jako niesamodzielna, za którą uczeń uzyskuje ocenę niedostateczną Nieobecny na sprawdzianie pisze go (może to być odpowiedź ustna) na najbliższej lekcji. W przypadku dłuższej nieobecności (pow. 2 tyg.) termin sprawdzianu wyznacza nauczyciel. Jeżeli uczeń nie stawi się na drugi wyznaczony termin, pisze sprawdzian na najbliższej lekcji. Zmiana grupy skutkuje oceną niedostateczną. Obowiązkiem ucznia jest oznaczenie swojej pracy imieniem i nazwiskiem. Uczeń ma prawo do poprawy jednego sprawdzianu w semestrze w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. W przypadku odmowy odpowiedzi (ustnej bądź pisemnej), czy wykonania zadania, uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Aby uzyskać pozytywną klasyfikację zarówno śródroczną, jak i końcoworoczną uczeń musi spełnić określone przez nauczyciela wymogi na ocenę, co najmniej dopuszczającą oraz mieć ocenioną pozytywnie przynajmniej połowę sprawdzianów w danym semestrze. W przypadku uzyskania oceny śródrocznej niedostatecznej, nauczyciel może zażądać zdania semestru. Ocenione pisemne prace kontrolne ucznia udostępnia się do wglądu w szkole, kartkówki zwracane są uczniom. Za nieprzestrzeganie regulaminu pracowni uczeń uzyskuje ocenę niedostateczną Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana ocena końcoworoczna: Nie przekroczone 20% absencji na zajęciach edukacyjnych danego przedmiotu Uczeń przystąpił do napisania wszystkich sprawdzianów oraz popraw w terminie wyznaczonym przez nauczyciela i uzyskał z nich przynajmniej jedną ocenę pozytywną. Ocena może być podwyższona tylko o jeden stopień Średnia ważona w zaokrągleniu powinna wskazywać na wyższą ocenę. W obliczeniach średniej ważonej ocenę ze sprawdzianu liczy się podwójnie. Jeżeli ocena ze sprawdzianu jest poprawiona, do średniej wliczana jest pojedyncza wartość oceny ze sprawdzianu i poprawy. Plus podwyższa, minus obniża ocenę o 1/3. Podwyższenie oceny może nastąpić po zdaniu na odpowiednią ocenę materiału z całego roku. Termin wyznacza nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne. Ponowne ustalenie oceny może odbyć się na pisemny wniosek ucznia lub rodziców (prawnych opiekunów) złożony najpóźniej w dziewiątym dniu przed klasyfikacyjną radą pedagogiczna do nauczyciela prowadzącego dane zajęcia edukacyjne. FIZYKA Kryteria oceniania 1. Ocenę celującą uzyskuje uczeń, który spełnia co najmniej 90% wymagań, a jego osiągnięcia wyraźnie wykraczają poza wymagania zawarte w podstawie programowej, samodzielnie i twórczo rozwija swoje zainteresowania, potrafi formułować problemy i dokonywać analizy nowych zjawisk, zdobytą wiedzę i umiejętności stosuje do rozwiązywania zadań o wysokim stopniu złożoności, osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach fizycznych. 2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który całkowicie spełnił wymagania edukacyjne. Posiadł wiadomości i umiejętności trudne do opanowania, bardziej złożone, ale nie wykraczające poza obowiązującą podstawę programową. Wykazuje dużą samodzielność działania, sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, samodzielnie rozwiązuje złożone problemy teoretyczne i praktyczne, ujęte programem nauczania, potrafi stosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania problemów w nowych sytuacjach i, jeżeli zachodzi potrzeba, do przewidywania faktów. Dokonuje uogólnień, charakteryzuje się umiejętnością logicznego myślenia uwzględniającego wyniki doświadczeń oraz poznane pojęcia i prawa fizyczne i astronomiczne, wskazuje ograniczenia stosowalności pewnych praw, zasad i modeli, potrafi planować eksperymenty fizyczne. Dostrzega degradację środowiska wynikającą z technicznej działalności człowieka oraz wskazuje sposoby zapobiegania tej degradacji. Umiejętnie operuje językiem fizycznym. Potrzebne informacje uzyskuje nie tylko na lekcji, czy z podręcznika, ale również ze środków masowego przekazu, słowników, encyklopedii, stosuje programy komputerowe do wspomagania procesu poznawania. 3. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który nie spełnia całkowicie wymagań edukacyjnych, ale nie przewiduje się problemów w dalszym kształceniu. Uczeń posiadł wiadomości i umiejętności umiarkowanie przystępne, mniej typowe, które nie są niezbędne do kontynuowania dalszej nauki. Uczeń jest pilny, aktywny, spełnia polecenia nauczyciela, jest zawsze przygotowany do lekcji. Potrafi korelować wiedzę i stosować zdobyte wiadomości w typowych sytuacjach problemowych, potrafi wyciągać wnioski z doświadczeń. Wykonuje proste czynności związane z przeprowadzaniem doświadczeń, planuje obserwacje, zapisuje i prezentuje wyniki doświadczeń za pomocą tabel i wykresów, interpretuje obserwacje i uzyskane wyniki, szacuje niepewność pomiarową, stwierdza zgodność wyników z przewidywanym wzorcem. Zna postaci uczonych, którzy mieli szczególny wpływ na rozwój fizyki i astronomii, stosuje prawa i zasady fizyki do opisu wybranych zjawisk. Umiejętnie wyszukuje we wskazanych źródłach informacji o przebiegu i opisie zjawisk, celowo przetwarza te informacje. Sprawnie posługuje się słownictwem fizycznym, jego wypowiedzi są rozwinięte. 4. Ocena dostateczna oznacza, że uczeń spełnił jedynie podstawowe wymagania edukacyjne, co może oznaczać trudności w toku dalszego kształcenia. Uczeń posiadł umiejętności i wiadomości najbardziej przystępne, najprostsze, użyteczne w życiu codziennym, oczywiste naukowo. Uczeń spełnia polecenia nauczyciela bez większego zaangażowania, jest mało aktywny, nie zawsze jest przygotowany do lekcji, jego odpowiedzi są mało rozwinięte. Rozwiązuje zadania problemowe o średnim stopniu trudności, często korzystając z pomocy nauczyciela, potrafi korzystać z tablic fizycznych i astronomicznych, stosuje notację wykładniczą, zamienia jednostki, poprawnie posługuje się określonymi pojęciami fizycznymi. 5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który minimalnie spełnia wymagania edukacyjne, co poważnie utrudni, a nawet może uniemożliwić dalsze kształcenie. Uczeń opanował niezbędne wiadomości i umiejętności, które umożliwiają korzystanie z nauczania na minimalnym poziomie. Wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o niewielkim stopniu trudności(często korzystając z pomocy nauczyciela). Uczeń wykazuje małe zainteresowanie przedmiotem, pracuje niesystematycznie, co sprawia, że nie potrafi powiązać zdobytych wiadomości. Jednak rokuje nadzieję, że przy systematycznej pracy w ciągu dalszej nauki, uzyska podstawową wiedzę z fizyki i astronomii. 6. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań edukacyjnych, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy z dziedziny fizyki i astronomii. Uczeń nie wykazuje zainteresowania przedmiotem, nie odrabia zadań domowych, nie przygotowuje się na bieżąco do lekcji, nie przygotowuje się do powtórek i do sprawdzianów, nie prowadzi notatek. Wymagania edukacyjne Grawitacja Wymagania konieczne. Ocena dopuszczająca. Uczeń omawia odkrycia Kopernika, Keplera, Newtona, podaje treść pierwszego prawa Keplera i na jego podstawie opisuje ruchy planet, podaje treść oraz zapis matematyczny prawa powszechnej grawitacji, wskazuje siłę grawitacji, definiuje spadek swobodny, określa ruch podczas spadku swobodnego , wymienia wielkości, od których zależy przyspieszenie grawitacyjne, podaje wartość przyspieszenia grawitacyjnego, opisuje ruch jednostajny po okręgu, posługuje się pojęciem okresu i częstotliwości, wskazuje przyczynę ruchu po okręgu, wskazuje siłę grawitacji jako siłę dośrodkową w ruchu po okręgu, posługuje się pojęciem pierwszej prędkości kosmicznej, satelity geostacjonarnego, uzasadnia użyteczność satelitów geostacjonarnych, podaje przykłady ciał znajdujących się w stanie nieważkości. Interpretuje prawo powszechnej grawitacji przedstawiając odpowiednie obliczenia, rysuje siły oddziaływania grawitacyjnego dwóch kul jednorodnych, rozpoznaje przykłady ciał znajdujących się w stanie nieważkości. Wymagania podstawowe. Ocena dostateczna. Uczeń przedstawia główne założenia teorii heliocentrycznej Kopernika, podaje treść II prawa Keplera i na jego podstawie opisuje ruch planet, omawia eksperymenty Galileusza dotyczące spadku swobodnego i podaje odpowiednie wnioski, wykazuje, jakim ruchem ciało spada swobodnie, opisuje matematycznie zależność wartości siły dośrodkowej od masy, szybkości ciała oraz od promienia okręgu w ruchu po okręgu, podaje treść III prawa Keplera, opisuje ruch sztucznych satelitów. Oblicza wartość siły grawitacyjnego przyciągania dwóch jednorodnych kul, , wykazuje, jakie wielkości mają wpływ na wartość przyspieszenia grawitacyjnego, a jakie nie mają, wykorzystuje zależność wartości siły dośrodkowej od masy, szybkości ciała oraz od promienia okręgu w ruchu po okręgu w obliczeniach, oblicza szybkość w ruchu jednostajnym po okręgu, stosuje III prawo Keplera do opisu ruchu planet i księżyców, wyprowadza wzór na wartość pierwszej prędkości kosmicznej oraz oblicza jej wartość, wyjaśnia na czym polega stan nieważkości. Wymagania rozszerzające. Ocena dobra. Uczeń wyjaśnia hipotezę Newtona o jedności Wszechświata, przedstawia poglądy Arystotelesa na ruch i spadanie ciał, podaje przykłady sił pełniących rolę siły dośrodkowej, stosuje III prawo Keplera do opisu ruchu układów satelitów. Rozwiązuje zadania obliczeniowe, stosując prawo powszechnej grawitacji, wyjaśnia, dlaczego dostrzegamy skutki przyciągania przez Ziemię otaczających nas przedmiotów, a nie obserwujemy skutków ich wzajemnego oddziaływania grawitacyjnego, oblicza wartość przyspieszenia grawitacyjnego na Ziemi, oblicza wartość siły i przyspieszenia dośrodkowego, oblicza promień orbity satelity geostacjonarnego. Wymagania dopełniające. Ocena bardzo dobra. Uczeń wykazuje, że M. Kopernika można uznać za człowieka renesansu, omawia wpływ stanu nieważkości na organizm człowieka. Uzasadnia, że hipoteza Newtona o jedności wszechświata umożliwiła wyjaśnienie przyczyn ruchu planet, oblicza wartość przyspieszenia grawitacyjnego w pobliżu dowolnej planety lub jej księżyca, rozwiązuje zadania, w których rolę siły dośrodkowej odgrywają siły o różnej naturze, projektuje doświadczenie sprawdzające zależność Fr (m, v,r), wyprowadza III prawo Keplera, oblicza szybkość satelity na orbicie. Astronomia Wymagania konieczne. Ocena dopuszczająca. Uczeń wymienia jednostki odległości używane w astronomii, podaje wartość prędkości światła, przybliżoną odległość Księżyca od Ziemi, kąt nachylenia orbity Księżyca do orbity Ziemi, opisuje warunki, jakie panują na powierzchni Księżyca, wymienia fazy oraz kształt oświetlonej części Księżyca, wyjaśnia pochodzenie nazwy planeta, wymienia planety Układu Słonecznego podziałem na planety grupy ziemskiej i olbrzymy, dokonuje charakterystyki planet US. Wyjaśnia powstawanie faz Księżyca, wykonuje proste obliczenia z wykorzystaniem prędkości światła. Wymagania podstawowe. Ocena dostateczna. Uczeń wyjaśnia, na czym polega zjawisko paralaksy, opisuje zasadę pomiaru odległości do Księżyca, planet i najbliższej gwiazdy, definiuje rok świetlny i jednostkę astronomiczną, podaje okres obrotu i obiegu Księżyca, wartość przyspieszenia grawitacyjnego Księżyca, wymienia przyczyny, dla których obserwujemy tylko jedną stronę Księżyca, wymienia i charakteryzuje wszystkie obiekty wchodzące w skład Układu Słonecznego, wyjaśnia pojęcie obłok Oorta. Posługuje się pojęciem kąta paralaksy geocentrycznej i heliocentrycznej, rysuje schemat całkowitego zaćmienia Słońca i Księżyca, opisuje ruch planet widzianych z Ziemi. Wymagania rozszerzające. Ocena dobra. Uczeń podaje warunki całkowitego zaćmienia Słońca i Księżyca. Oblicza odległość do Księżyca lub najbliższych planet znając kąt paralaksy geocentrycznej, oblicza odległość do najbliższej gwiazdy znając kąt paralaksy heliocentrycznej, dokonuje zamiany jednostek odległości stosowanych w astronomii, wyjaśnia, dlaczego planety widziane z Ziemi przesuwają się na tle gwiazd. Wymagania dopełniające. Ocena bardzo dobra. Uczeń wyjaśnia, dlaczego zaćmienie Słońca i Księżyca nie występują często, definiuje miesiąc gwiazdowy, miesiąc synodyczny. Wyraża kąty w minutach i sekundach łuku, objaśnia zasadę obliczania daty Wielkanocy, uzasadnia różnice między miesiącem gwiazdowym i synodycznym. Fizyka atomowa Wymagania konieczne. Ocena dopuszczająca Uczeń wymienia i charakteryzuje składniki atomów, opisuje model atomu wg Rutherforda, definiuje fotoelektrony, główną liczbę kwantową, stan podstawowy i wzbudzony atomu, wyjaśnia ZFE, dualizm korpuskularno - falowy światła, wyjaśnia pojęcie fotonu, podaje treść postulatów Bohra, przedstawia model Bohra budowy atomu, wymienia skwantowane wielkości charakteryzujące elektron w atomie, omawia wzbudzenie atomu, emisję spontaniczną jako przyczynę świecenia gazów, wyjaśnia, co to jest kwant energii oraz opisuje energię kwantu odpowiednim równaniem, podaje przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska fotoelektrycznego. Posługuje się w obliczeniach zależnością ν = c/λ, określa liczbę linii obecnych w widmie emisyjnym atomu wodoru w zależności od stanu wzbudzenia atomu, oblicza promień n-tej orbity atomu wodoru, oblicza energię kwantu promieniowania na podstawie znajomości częstotliwości fali i na odwrót, rozróżnia widmo ciągłe i liniowe, rozróżnia widmo emisyjne i absorpcyjne. Wymagania podstawowe. Ocena dostateczna Uczeń tłumaczy, na czym polega jonizacja, wymienia i tłumaczy właściwości zjawiska fotoelektrycznego zewnętrznego, wymienia cechy fotonu, tłumaczy, na czym polega kwantyzacja omawia emisję wymuszoną i jej zastosowanie, podaje zakres częstotliwości światła widzialnego, objaśnia wzór Einsteina opisujący ZFE, opisuje widmo promieniowania ciał stałych i cieczy, opisuje widma gazów i par pierwiastków, charakteryzuje serie widmowe Lymana, Balmera, Pashena. Oblicza energię kwantu promieniowania na podstawie znajomości długości fali i na odwrót, interpretuje w sposób ogólny widmo emisyjne atomu, wyjaśnia powstawanie serii widmowych atomu wodoru, określa na podstawie znajomości częstotliwości przynależność linii emisyjnych do zakresu widma, wyjaśnia różnice między widmem emisyjnym i absorpcyjnym, oblicza energię elektronu na n-tej orbicie w atomie wodoru, oblicza minimalną częstotliwość promieniowania wywołującego ZFE dla danego metalu o danej pracy wyjścia i na odwrót. Wymagania rozszerzające. Ocena dobra. Uczeń opisuje budowę, zasadę działania i zastosowanie fotokomórki, podaje i tłumaczy warunek kwantyzacji, omawia akcję laserową, wyjaśnia, co to jest inwersja obsadzeń, omawia powstawanie liniowego widma emisyjnego i widma absorpcyjnego atomu wodoru, objaśnia wzór Balmera. Oblicza długofalową granicę ZFE dla odpowiedniego metalu na podstawie znajomości wartości pracy wyjścia i na odwrót, oblicza różnice energii elektronu w atomie wodoru między orbitami, odczytuje informacje z wykresu zależności EK(ν), zamienia energię wyrażoną w eV na energię wyrażoną w J i na odwrót, opisuje szczegółowo widmo atomu wodoru, dokonuje ogólnej interpretacji widma absorpcyjnego oraz wskazuje wykorzystanie metod badawczych opierających się na analizie widma emisyjnego i absorpcyjnego, podaje przykłady zastosowania analizy widmowej, określa na podstawie znajomości częstotliwości przynależność linii absorpcyjnych do zakresu widma. Wymagania dopełniające. Ocena bardzo dobra. Uczeń podaje wartość promienia bohrowskiego oraz wartość energii elektronu w stanie podstawowym wg modelu Bohra, umieszcza chronologicznie ważne wydarzenia w historii fizyki i wiąże je z nazwiskami uczonych, omawia granice stosowalności modelu Bohra, przedstawia wyniki doświadczeń świadczących o kwantowym charakterze oddziaływania światła z materią, wyjaśnia dualną naturę światła. Oblicza częstotliwości lub długość fali promieniowania absorbowanego oraz emitowanego przez atom wodoru podczas przeskoku elektronu, oblicza długość fal odpowiadających liniom widzialnej części widma atomu wodoru, rozwiązuje zadania obliczeniowe stosując wzór Einsteina, sporządza o objaśnia wykres zależności maksymalnej energii kinetycznej fotoelektronów od częstotliwości promieniowania wywołującego ZFE dla fotokatod wykonanych z różnych metali. Fizyka jądrowa Wymagania konieczne. Ocena dopuszczająca Uczeń definiuje nukleony, wyjaśnia, co to są reakcje termojądrowe i gdzie zachodzą, opisuje budowę jądra atomowego, omawia dokonania M. i P. Curie oraz H Becquerel’a w dziedzinie promieniotwórczości, pozytywne wykorzystanie pierwiastków promieniotwórczych i negatywne skutki działania promieniowania jądrowego oraz zastosowanie reakcji rozszczepienia ( kontrolowanej i niekontrolowanej ), wymienia podstawowe zasady ochrony przed promieniowaniem jonizującym, wymienia rodzaje promieniowania jądrowego, charakteryzuje promieniowanie i przemiany α, β -, γ, cząstki p, n, ē, wyjaśnia funkcjonowanie elektrowni jądrowej. Posługuje się pojęciem nuklidu, jądra atomowego, izotopów, izobarów, izotonów oraz liczbami Z, N, A, podaje skład jądra atomowego na podstawie liczb A i Z, tłumaczy schemat reakcji łańcuchowej, opisuje reakcję rozszczepienia uranu 235, porównuje elektrownie węglowe i jądrowe pod względem ekologicznym i wyczerpywania zasobów naturalnych, ocenia szkodliwość promieniowania jonizującego pochłanianego przez ciało człowieka w różnych sytuacjach. Wymagania podstawowe. Ocena dostateczna Uczeń wyjaśnia pojęcie czasu połowicznego rozpadu, deficytu masy, energii wiązania, pojęcie dawki pochłoniętej i podaje jej jednostkę, pojęcie dawki skutecznej i podaje jej jednostkę, omawia doświadczenie Marsdena Geigera oraz jego wyjaśnienie przez Rutherforda, posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego, wyjaśnia, na czym polega reakcja rozszczepienia, reakcja łańcuchowa, podaje warunki zajścia reakcji łańcuchowej, charakteryzuje pozyton, promieniowanie i przemianę β+, opisuje budowę i zasadę działania reaktora jądrowego; charakteryzuje paliwo w reaktorze jądrowym, wyjaśnia znaczenie moderatorów i prętów kontrolnych, określa materiały, jakich używa się do ich wykonania, opisuje działanie elektrowni jądrowej, podaje warunki niezbędne do zajścia reakcji termojądrowej. Pisze równania przemian jądrowych (również sztucznych), przelicza dżule na eV i na odwrót, przewiduje powstanie nuklidu w wyniku podanych przemian jądrowych oraz ustala jądro, które przeistoczyło się w wyniku przemian w podany nuklid, oblicza deficyt masy dla prostych jąder i energię przemian jądrowych, wyjaśnia wykres zależności liczby jąder promieniotwórczych, które nie uległy jeszcze rozpadowi od czasu i stosuje go w rozwiązywaniu prostych zadań, objaśnia prawo rozpadu promieniotwórczego i stosuje zależność N=N0(1/2)t/T w obliczeniach, opisuje wybrany sposób wykrywania promieniowania jonizującego. Wymagania rozszerzające. Ocena dobra Uczeń omawia rozwój poglądów na temat budowy materii, , masy krytycznej oraz zasadę działania i budowę bomby atomowej, wyjaśnia, do czego służy licznik G-M, wyjaśnia pojęcie mocy dawki oraz do czego służą dozymetry. Tłumaczy, korzystając z wykresu zależności energii wiązania na jeden nukleon od liczby masowej objaśnia możliwość czerpania energii z przemian jądrowych, oblicza energię wiązania przypadającą na jeden nukleon, tłumaczy wychwyt neutronu przez jądro 238U w reaktorze jądrowym, oblicza dawkę pochłoniętą, wyjaśnia i stosuje ją w zadaniach zasadę datowania (zegara archeologicznego). Wymagania dopełniające. Ocena bardzo dobra Uczeń omawia rolę neutrina i antyneutrina w przemianach jądrowych, wyjaśnia pojęcie aktywności promieniotwórczej, opisuje proces fuzji jądrowej na przykładzie cyklu pp, opisuje reakcje zachodzące w bombie wodorowej, podaje najważniejsze przyczyny historycznych awarii w elektrowniach jądrowych, zjawisko promieniotwórczości sztucznej, omawia rozwój poglądów na budowę atomu, omawia sposoby składowania odpadów radioaktywnych i związane z tym zagrożenia. Tłumaczy, dlaczego okres połowicznego zaniku nie zależy od czasu, podaje zasadniczą różnicę pomiędzy promieniowaniem jądrowym i promieniowaniem X, omawia możliwości zbadania stężenia radonu w swoim otoczeniu, wyjaśnia statystyczny charakter rozpadu promieniotwórczego, oblicza energię wiązania atomu znając masy protonu, neutronu, elektronu, atomu o liczbie masowej A, porównuje energie uwalniane w reakcjach spalania węgla, syntezy jądrowej i reakcjach rozszczepienia. Świat galaktyk Wymagania konieczne. Ocena dopuszczająca Uczeń opisuje budowę naszej Galaktyki, tłumaczy fakt rozszerzania się Wszechświata, podaje wiek Wszechświata, wiąże Wielki Wybuch z początkiem znanego nam Wszechświata. Wymagania podstawowe. Ocena dostateczna Uczeń opisuje Układu Słonecznego w Galaktyce, wyjaśnia pojęcie Drogi Mlecznej, podaje wiek Układu Słonecznego, podaje treść prawa Hubble’a oraz objaśnia wielkości występujące w jego zapisie matematycznym, wyjaśnia termin ucieczka galaktyk, opisuje Wielki Wybuch. Wymagania rozszerzające. Ocena dobra Uczeń wyjaśnia, jak powstało Słońce i planety, wyjaśnia, co to jest promieniowanie reliktowe. Opisuje sposób wyznaczania wieku próbek księżycowych i meteorytów, posługuje się prawem Hubble’a, oblicza wiek Wszechświata, wyjaśnia na podstawie prawa Hubble’a oddalanie się od siebie galaktyk. Wymagania dopełniające. Ocena bardzo dobra Uczeń podaje przybliżoną liczbę galaktyk dostępnych naszym obserwacjom, podaje przybliżoną liczbę gwiazd w galaktyce. Stosuje prawo Hubble’a w obliczeniach, podaje argumenty przemawiające za teorią Wielkiego Wybuchu. 9