Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi w środowisku pracy
advertisement
ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA ŚRODOWISKU PRACY ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKUWPRACY MODUŁ III LEKCJA 6 Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi TEMAT: Zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy w środowisku pracy Czas realizacji: PRZEZNACZONY DLA: • 1 godzina lekcyjna uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu „Kultura bezpieczeństwa” Cele operacyjne: Uczeń po zrealizowaniu lekcji powinien: CZAS REALIZACJI: 10 godzin lekcyjnych • umieć określić czynniki biologiczne, • wymienić główne grupy czynników biologicznych, • znać zagrożenia czynnikami biologicznymi, POZIOM WIEDZY • znać podstawowe zasady, jakichi umiejętności należy przestrzegać, aby uchronić się przed zagrożeniami POCZĄTKOWEJ: wiedza z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjalnej czynnikami biologicznymi. oraz doświadczenia życiowe Treści: POMOCE 1. Pojęcie czynników biologicznych. DYDAKTYCZNE: – rzutnik pisma, 2. Główne grupy czynników biologicznych. – foliogramy, 3. Zagrożenia czynnikami biologicznymi. – karty ćwiczeń. 4. Badania środowiska pracy i pracowników. 5. Podstawowe zasady chroniące ące przed zagrożeniami czynnikami biologicznymi. ą CELE EDUKACYJNE Pomoce dydaktyczne: OGÓLNE: • materiał źró r dłowy, ró • rzutnik pisma, • foliogramy, • scenariusz zajęć. Spis foliogramów W wyniku zorganizowanego procesu nauczania−uczenia się uczeń powinien: – rozpoznawać czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy oraz umieć zidentyfikować źródła tych czynników, – potrafić wymienić metody likwidacji lub ograniczania wpływu tych czynników, – wiedzieć, jak ocenić ryzyko zawodowe na stanowisku pracy, – rozróżniać środki ochrony indywidualnej i znać ich przeznaczenie. Nr Tytuł 54. Wirus HIV. 55. Pędzlak. 56. Kleszcz łąkowy. łą 57. Pierwotniak. 58. Przywra żytnia. JEDNOSTEK 59. Grupy czynników biologicznych. SPIS TEMATYCZNYCH: 88 138 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Czynniki występujące w środowisku pracy Zagrożenia od urządzeń elektrycznych Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Promieniowanie Drgania mechaniczne – wibracje. Hałas w środowisku pracy Zagrożenia czynnikami chemicznymi w środowisku pracy i profilaktyka Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracy Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy Środki ochrony indywidualnej MODUŁ IIIIII MODUŁ Plan zajęć: LITERATURA: 1. B. Rączkowski: BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998. Lp. Treść 2. Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002. 3. Uczciwek T.: Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy. COSTiW SEP,czynników Warszawa 2000. 2. Pojęcie biologicznych. Łańcuch skojarzeń 6 min. 1. Sprawy organizacyjno – integracyjne. Cele lekcji Metoda nauczania Czas realizacji Wykład 3 min. 4. Najczęściej spotykane choroby statyczna. CIOP, Warszawa 2002. Energia elektryczna i elektryczność 5. Buuehl R., Majak A., Seferna J., Strużyna J.: PorażeniaRozmowa i oparzenia prądem i łukiem5 min. elektrycznym. 3. Gtówne grupy czynników biologicznych oraz zagrożenia kierowana Warszawa 1993. Etiologia i pomoc przedlekarska. zawodowe spowodowane tymiWNT, czynnikami 6. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. CIOP, Warszawa 2002. 7. Zagrożenia elektromagnetyczne. CIOP, Warszawa 2002. występującymi w środowisku pracy. 8. Badania środowiska2002. pracy i pracowników. Hałas. CIOP, Warszawa 9. Drgania mechaniczne. CIOP, Warszawa 1997. 5. Prace wzbronione młodocianym i kobietom w ciąży 4. Wybrane choroby wywoływane czynnikami Burza mózgów 10 min. Dyskusja 3 min. 10. D. Koradecka: Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999. 6. Metody zabezpieczenia się przed chorobami 11. Kodeks pracy i inneprzez aktyczynniki prawne. wywoływanymi biologiczne. Rozmowa kierowana 12 min. Podkreślenie pracodawcy w w profilaktyce medycznej 12. Czynniki zagrożeńrolibiologicznych środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002. 13. Psychofizjologiczne w profilaktyka środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002. 7. Podsumowanie -problemy prawidłowoczłowieka prowadzona Dyskusja ograniczabezpieczeństwem zachorowania spowodowane 14. Zarządzanie pracy i ryzykiem. CIOP, Warszawa 2002. 6 min. czynnikami biologicznymi 15. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza elektrycznego. ODiDK, Gdańsk 2000. 16. Środki ochrony indywidualnej. CIOP, Warszawa, 2002. SCENARIUSZ ZAJĘĆ Wskazówki metodyczne dla nauczyciela mają za zadanie ułatwić mu przekazanie uczniom wiadomości na temat zagrożeń czynnikami biologicznymi w środowisku pracy. Lekcja do przeprowadzenia w formie dyskusji, łańcucha skojarzeń, rozmowy kierowanej, burzy mózgów. Nauczyciel powinien: • zapoznać uczniów z celami lekcji, • zachęcić do aktywnego uczestnictwa w dyskusji i burzy mózgów, • wykorzystać załączone łą łączone w poradniku foliogramy, • zwrócić szczególną uwagę na: - zagrożenia czynnikami biologicznymi, - obowiązek ązek pracodawcy informowania pracowników o zagrożeniach w środowisku pracy, ą - korzyści wynikające ą ące ze stosowania podstawowych zasad higieniczno-sanitarnych, stosowania odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej. Ad. 1. • sprawdź listę obecności, • zadaj uczniom pytanie: Jak się czują? ą ą? Ad. 2. • zapoznaj uczniów z celami lekcji, • zachęć do zadawania pytań. Ad. 3. • zachęć uczniów do podawania najczęściej występujących ą ących chorób, • odpowiedzi należy zapisywać na tablicy. Ad. 4. • wykorzystaj wiedzę uczniów i naprowadź na poprawną odpowiedź. 89 139 ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA ŚRODOWISKU PRACY ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKUWPRACY Ad. 5. • zachęć uczniów do wyrażenia swoich uwag na temat zagrożenia na stanowisku pracy, • naprowadź uczniów na poprawne kojarzenie. Ad. 6. MODUŁ III • podkreśl znaczenie prac wzbronionych młodocianym i kobietom w ciąży. Ad. 7. • podkreśl znaczenie przestrzegania podstawowych zasad higieniczno-sanitarnych. Zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy TEMAT: Ad. 8. • podkreślić znaczenie zagrożeń czynnikami biologicznymi w środowisku pracy oraz profilaktyki. PYTANIA KONTROLNE PRZEZNACZONY DLA:Z ODPOWIEDZIAMI uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu „Kultura bezpieczeństwa” 1. Podaj określenie czynników biologicznych. Odpowiedź: Czynniki biologiczne, które mogą stanowić zagrożenie dla człowieka to żywe organizmy, Odpowied CZAS REALIZACJI: 10 godzin lekcyjnych substancje wytwarzane przez te organizmy lub części organizmów żywych, z którymi człowiek może się zetknąć w procesie pracy. POZIOM WIEDZY 2. Wymień główne grupy wiedza czynników biologicznych. POCZĄTKOWEJ: i umiejętności z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjalnej oraz doświadczenia życiowe Odpowied Odpowiedź: Głównymi grupami czynników biologicznych są: • • POMOCE DYDAKTYCZNE:• • 3. wirusy bakterie grzyby riketsje – rzutnik pisma, – foliogramy, – karty ćwiczeń. • stawonogi • mukoplazmy • pierwotniaki • robaki pasożytnicze. Wymień zagrożenie zawodowe pracownika czynnikami biologicznymi. Odpowiedź: Do zagrożeń zawodowych pracownika czynnikami biologicznymi należą: Odpowied CELE EDUKACYJNE • bruceloza, OGÓLNE: W wyniku zorganizowanego procesu nauczania−uczenia się • leptospiroza, powinien: • wirusowe uczeń zapalenie wątroby, ą ątroby, • schorzenia układu oddechowego, – rozpoznawać czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe • choroby uczuleniowe, w środowisku pracy oraz umieć zidentyfikować źródła tych • choroby pasożytnicze. czynników, – potrafić wymienić metody likwidacji lub ograniczania wpływu 4. Które grupy pracownicze są narażone na czynniki biologiczne? tych czynników, Odpowiedź: Na czynniki biologiczne są narażeni następujący Odpowied ący pracownicy: ą – wiedzieć, jak ocenić ryzyko zawodowe stanowisku pracy, • pracownicy zajmujący ący się hodowlą zwierząt, ą ąt, lecznictwemna ą medycznym i weterynaryjnym, – rozróżniać środki ochrony indywidualnej i znać ich przeznaczenie. • pracownicy przemysłu mięsnego, rolno-spożywczego, rolnictwa, melioracji, kanalizacji, robót podziemnych. SPIS JEDNOSTEK 5. Na podstawie jakich badań można stwierdzić narażenie na czynniki biologiczne? TEMATYCZNYCH: 1. Czynniki występujące w środowisku pracy Odpowied ących badań: Odpowiedź: Narażenie na czynniki biologiczne stwierdzamy na podstawie następujących ą 2. Zagrożenia od urządzeń elektrycznych • mikrobiologiczne badanie powietrza, 3. Oświetlenie pomieszczeń stanowisk pracy. Promieniowanie • mikrobiologiczne badanie próbek płynnych i stałych substancji, • badania zwierząt ąt ą i produkt ów pochodzenia zwierzęcego. 4. Drgania mechaniczne – wibracje. Hałas w środowisku pracy 5. Zagrożenia czynnikami aby chemicznymi w środowisku pracy i profilaktyka 6. Jakich podstawowych zasad należy przestrzegać, uchronić się przed zagrożeniami czynnikami biologicznymi?6. Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracy Odpowiedź: Należy przestrzegać Odpowied następujących ących zasad: w środowisku pracy ą 7. Czynniki psychofizyczne • przepisów higieniczno-sanitarnych, 8. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy • higieny osobistej, • stosować 9. odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej. Środki ochrony indywidualnej 88 140 MODUŁ IIIIII MODUŁ MATERIAŁ ŹRÓDŁOWY DLA UCZNIA LITERATURA: 1. B. Rączkowski: BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998. Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002. Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi 3. Uczciwek T.: Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy. środowisku pracy COSTiW SEP, w Warszawa 2000. 2. 4. Energia elektryczna i elektryczność statyczna. CIOP, Warszawa 2002. 5. Buuehl R., Majak A., Seferna J., Strużyna J.: Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym. Etiologia i pomoc przedlekarska. WNT, Warszawa 1993. CZYNNIKI BIOLOGICZNE Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy.zagrożenie CIOP, Warszawa 2002. to żywe organizmy, substancje wyCzynniki biologiczne, które mogą stanowić dla człowieka, przezelektromagnetyczne. te organizmy lub części organizmów żywych, 7. twarzane Zagrożenia CIOP , Warszawa 2002. np. alergeny pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, z którymi człowiek może się zetknąć w procesie pracy. 6. 8. Hałas. CIOP, Warszawa 2002. 9. Główne Drgania mechaniczne. , Warszawa 1997. grupy czynnikówCIOP biologicznych 10. D.Wirusy Koradecka: pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa - mająBezpieczeństwo zdolność wzrostu i rozmnażania się jedynie wewnątrz ątrz 1999. ą zakażonej komórki, którą niszczą. rozprzestrzeniają 11.Choroby Kodekswirusowe pracy i inne akty prawne.się najczęściej drogą kropelkową, tzn. przy kichaniu, kaszlu lub głośnym mówieniu osoby chorej. Do zakażenia może również dojść przez przewód pokarmowy (np. wirusowe zapalenie 12.wątroby Czynniki w środowisku pracy. CIOP, lub Warszawa 2002. zakażonych pokarmów ątroby ą typuzagrożeń A), przezbiologicznych bezpośredni kontakt z wydalinami chorego przez spożycie drogą pozajelitowąproblemy przez zakażone igły, w strzykawki, narzędzia stomatologiczne, zakażoną 13.oraz Psychofizjologiczne człowieka środowisku pracy. chirurgiczne, CIOP, Warszawa 2002. wirusami krew oraz drogą płciową (np. AIDS). Inne wirusy przenoszone są przez kłujące ące stawonogi, takie jak ą 14.kleszcze Zarządzanie bezpieczeństwem pracyące CIOP, szpitalnym Warszawa zakażenia 2002. i komary. Najczęściej występujące w środowisku wirusowe to wirusowe zaą i ryzykiem. wątroby ątroby ą B, wirusowena zapalenie spojówek na oddziałach okulistycznych. Wirus opryszczki, 15.palenie Ocena ryzykatypu zawodowego stanowisku spawacza elektrycznego. ODiDK, Gdańsk 2000. wirus półpaśca i wirus cytomegalii wywołują zakażenia o ciężkim przebiegu klinicznym u chorych ze zmniejszoną 16.odpornością. Środki ochrony CIOP, Warszawa, 2002. Wśródindywidualnej. chorób wywoływanych przez wirusy odzwierzęce, jak niesz-towica, ospa krów, pryszczy- ca przeważają ospopodobne choroby skóry i grypopodobne zakażenia u rolników przeważnie o łagodnym przebiegu. Wirus rzekomego pomoru drobiu może powodować u hodowców drobiu ostre zapalenie spojówek określane jako choroba Newcastle. Należy także wspomnieć o wirusach występujących ących u zwierząt, ą ą jak wirus wścieklizny, kleszczowego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, na które są narażeni leśnicy, weterynarze, pracownicy ogrodów zoologicznych, ferm lisów itp. Bakterie - są to drobnoustroje jednokomórkowe, rozmnażające ące się przez podział. Bakterie występujące ą ą ące u człowieka można podzielić na podstawie ich zdolności barwienia się metodą Grama na bakterie G/-/ i G/+/. Niektóre z nich mają zdolność tworzenia form przetrwalnikowych w warunkach nie sprzyjających ących dalszemu ą wzrostowi komórki. Mogą one ponownie przejść w formy rozwojowe wówczas, gdy warunki zewnętrzne staną się sprzyjające. ące. Miejscami wniknięcia są najczęściej drogi oddechowe, układ pokarmowy, uszkodzone błony ą śluzowe i skóra. Wśród Gram-ujemnych pałeczek wywołujących ących choroby odzwierzęce największe znaczenie ą mają pałeczki wywołujące ące ciężką chorobę narządow ą ą ądow ą -brucelozę. Wiele bakterii znajduje się stale w organizmie człowieka, a do wystąpienia objawów chorobowych dochodzi w odpowiednich warunkach, takich jak obniżenie odporności organizmu, zaburzenia biocenozy w przewodzie pokarmowym lub po zakażeniu wirusowym. Bakterie chorobotwórcze cechują się zdolnością do wytwarzania toksyn oraz zdolnością do rozprzestrzeniania się w organizmie i rozmnażania w nim. Grzyby - mogą powodować zarówno zakażenia uogólnione, jak i zmiany miejscowe, np. na skórze i błonach śluzowych. U dzieci, zwłaszcza u noworodków i niemowląt, ąt, dość często spotyka się zakażenie drożdżaą kiem Candida Albicans. Szczególnie ciężki przebieg mają zakażenia płuc i ośrodkowego układu nerwowego wywołane przez Cryptococcus neoformans. Zarówno Candia albicans jak i Cryptococcus wywołują nadkażenia u osób ciężko chorych leczonych antybiotykami i chorych z rozległymi oparzeniami. Zmiany chorobowe mogą również wywoływać mykotoksyny, glukany wytwarzane przez grzyby. Riketsje - są to drobnoustroje bakteriopochodne. Zajmują pośrednie miejsce między wirusami i bakteriami. Swoimi w właściwościami zbliżają się z jednej strony do wirusów (pasożytnictwo wewnątrzkom ą ątrzkom órkowe), z drugiej zaś do bakterii (budowa komórkowa). Przenoszone są one na człowieka przede wszystkim przez wszy, pchły i kleszcze. Do najczęściej spotykanych chorób należą: dur plamisty, gorączka ączka Q, gorą ą ączka Gór Skalistych. Stawonogi - a szczególnie ich wydaliny mogą powodować powstawanie chorób alergicznych układu oddechowego. Należą do nich skorupiaki, pajęczaki i owady. Mykoplazmy - są drobnoustrojami mniejszymi od bakterii, mają jednak metabolizm podobny do bakteryjnego. U człowieka wywołują, tzw. nietypowe zapalenie płuc. 89 141 ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA ŚRODOWISKU PRACY ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKUWPRACY Pierwotniaki - są to jednokomórkowe organizmy zwierzęce. Pierwotniaki chorobotwórcze wydzielają do środowiska enzymy hemokrytyczne, a także toksyczne substancje, które są przyczyną objawów klinicznych choroby. Najczęstsze zakażenia pierwotniakowe u człowieka to toksoplazmoza, lambliaza i pierwotniakowe zapalenie ptuc. Robaki pasożytnicze MODUŁ III - działanie chorobotwórcze wykazują zarówno pasożyty dojrzałe, jak i ich stadia larwalne. Zakażenie (tzw. inwazja) następuje zwykle drogą pokarmową, przez połknięcie jaj lub larw pasożyta. Najczęstsze robaczyce przewodu pokarmowego to owsica, glistnica, tasiemczyca. Zagrożenie pracownika czynnikami biologicznymi TEMAT: Zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy Środowisko pracy, jako składowa środowiska zewnętrznego człowieka, stwarza tzw. ryzyko zawodowe, które w szczególnych przypadkach umożliwia pośrednie lub bezpośrednie wtargnięcie zarazka chorobowego do organizmu człowieka, wykonującego ącego pracę zawodową w tym środowisku. ą Czynniki biologiczne wywierają niekorzystny wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną chorób uznanych za zawodowe. wymienione biologiczne (wirusy, itd.) mogą wywołyPRZEZNACZONY DLA:Wyżej uczniów szkółczynniki ponadgimnazjalnych wbakterie, ramachgrzyby przedmiotu wać zawodowe choroby zakaźne i inwazyjne. Należą do nich: „Kultura bezpieczeństwa” bruceloza - odzwierzęca choroba zakaźna, na którą są narażeni pracownicy zajmujący ą ący się hodowlą zwierząt, ą ąt, lecznictwem medycznym i weterynaryjnym, CZAS REALIZACJI: 10 godzin lekcyjnych • leptospiroza - odzwierzęca choroba zakaźna zagrażająca ąca przede wszystkim hodowcom zwierzą ą ąt futerkowych i drobiu, pracownikom przemysłu mięsnego, rolno-spożywczego, rolnictwa, melioracji, kanalizacji, POZIOM robótWIEDZY ziemnych, personelowi zootechnicznemu i weterynaryjnemu, POCZĄTKOWEJ: wiedza i umiejętności z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjalnej • wirusowe zapalenie wą wą ątroby troby typu A lub B - choruje głównie personel medyczny, ze szczególnym zagrożedoświadczenia niem grup zawodowych, oraz tzw. specjalnego ryzyka:życiowe pracownicy oddziałów zakaźnych, stacji krwiodawstwa, oddziałów zabiegowych laboratoriów, POMOCE • schorzenia układu adu oddechowego - powodowane przez drobnoustroje, które, np. w trakcie procesów DYDAKTYCZNE: – rzutnik pisma, różnych surowców roślinnych uwalniają się wraz z pyłem i magazynowania, przetwarzania i użytkowania stanowią zagrożenie, np.–dla rolników, pracowników spichrzów, młynarzy, pracowników zatrudnionych w foliogramy, słodowniach, wytwórniach – pasz, karty tartakach ćwiczeń.itp., • • choroby uczuleniowe powodowane przez alergeny pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, np.: alergeny roślinne: mąka i otręby, pył zbożowy i paszowy, ziarno rycynowe, zarodniki grzybów, pleśni i CELE -EDUKACYJNE drożdży, włókna roślinne, pył drzewny, żywice roślinne i olejki aromatyczne, pyłki kwiatów się i drzew, alerOGÓLNE: W wyniku zorganizowanego procesu nauczania−uczenia geny zawarte w truskawkach i poziomkach, pył surowego ziarna kawy i kakao, pył herbaty, pył słodowy, uczeń powinien: zarodniki widłaków, pył tytoniu, alergeny zawarte w szyszkach chmielowych, – rozpoznawać czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe - alergeny zwierzęce: enzymy proteolityczne zawarte w detergentach, futro, sierść i łupież zwierząt ąt hoą w środowisku pracy oraz umieć zidentyfikować źródła tych dowlanych, laboratoryjnych i łownych, pióra i białko ptasie, włosy ludzkie i łupież, roztocza, insekty, czynników,jad żmii, pył jedwabiu naturalnego. Narażeni na nie są przeważnie pasożyty przewodu pokarmowego, pracownicy hodowli i przetwórstwa zwierzęcego, pracownicy zakładów zielarskich itp., – potrafić wymienić metody likwidacji lub ograniczania wpływu tych czynników, • choroby pasożytnicze paso ytnicze - wywołane przez pierwotniaki i robaki. – wiedzieć, jak ocenić ryzyko zawodowe na stanowisku pracy, – rozróżniać środki ochrony indywidualnej i znać ich przeznaczenie. Ochrona pracy młodocianych Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach, przy których źródłem zakażenia lub zarażenia SPIS JEDNOSTEK może być chory człowiek lub materiał zakaźny pochodzenia ludzkiego, tj. krew, mocz, kał itp., w tym w szczeTEMATYCZNYCH: 1. Czynniki występujące w środowisku pracyi psychicznie chorych. gólności wszelkie prace w szpitalach (oddziałach) zakaźnych oraz dla nerwowo Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat w celu nauki zawodu w placówkach 2. Zagrożenia od urządzeń elektrycznych służby zdrowia (z wyjątkiem ątkiem placówek wymienionych powyżej) w wymiarze do 6 godzin na dobę. ą 3. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Promieniowanie Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach, przy których występują zagrożenia czynnikami mechaniczne Hałas w środowisku pracy zwiebiologicznymi, przenoszonymi4.naDrgania człowieka przez kontakt – zewibracje. zwierzętami lub produktami pochodzenia rzęcego. 5. Zagrożenia czynnikami chemicznymi w środowisku pracy i profilaktyka Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat, w celu nauki zawodu rymarza, kalet6. Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracy nika, cholewkarza, obuwnika, kuśnierza, przy ręcznym i maszynowym krojeniu skór w wymiarze do 3 godzin 7. Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy na dobę. Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych pracach, przyna których występują zagrożenia czynnikami 8. Ocena ryzyka przy zawodowego stanowisku pracy biologicznymi pochodzenia roślinnego lub mikroorganizmami przenoszonymi przez rośliny. 9. Środki ochrony indywidualnej 88 142 MODUŁ IIIIII MODUŁ Dozwolone jest zatrudnianie zatrudnianie młodocianych młodocianychchłopców chłopcówwwwieku wiekuodod 17 wlatcelu w celu nauki zawodu młynarza 1 lat nauki zawodu młynarza przy przy ob słudze maszyn czyszczących ących ą i miel ących ą pod warunkiem, że stężenia pyłów nie przekraczają 2/3 ob­ s łudze maszyn czyszczących i mielących pod warunkiem, że stężenia pyłów nie przekraczają 2/3 wartości LITERATURA: wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń określonych dla dorosłych. najwyższych dopuszczalnych stężeń określonych dla dorosłych. B. Rączkowski: BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998. 1. Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w kontakcie z czynnikami zaliczanymi do alergenów, pod Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002. warunkiem uzyskania specjalistycznej opinii lekarskiej o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kontaktu z 3. alergenami. Uczciwek T.: Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy. z alergenami. 2. COSTiW SEP, Warszawa 2000. 4. 5. 6. Energia elektryczna i elektryczność statyczna. CIOP, Warszawa 2002. Prace wzbronione kobietom •• Buuehl R., Majak A., Seferna J., Strużyna J.: Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym. Kobietom w ciąży i w okresie karmienia wzbronione są: Etiologia i pomoc przedlekarska. WNT, Warszawa 1993. prace stwarzające ące ryzyko zaka ą żenia wirusem zapalenia wątroby ątroby typu B, wirusem ospy wietrznej i p ą ółpaśca, zakażenia półpaśca, Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. CIOP, Warszawa wirusem różyczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalli, pałeczką 2002. listeriozy, toksoplazmozą, prace przyelektromagnetyczne. obsłudze zwierząt ąt dotkni ą ętych chorobami2002. zakaźnymi i inwazyjnymi. dotkniętych 7. •• Zagrożenia CIOP , Warszawa Hałas. CIOP, Warszawa 2002. 8. 9. Profilaktyka Drgania mechaniczne. CIOP, Warszawa 1997. Profilaktyka 10. D.Narażenie Koradecka: pracy i ergonomia. , ąc 1999. naBezpieczeństwo czynniki biologiczne można stwierdzić CIOP badając ąWarszawa środowisko pracy i pracowników. Szczególnie są: prawne. 11. Kodeks pracy iistotne inne akty mikrobiologiczne badania powietrza w celu określenia stopnia ekspozycji na alergeny i niektóre zarazki występujące ą w rolnictwie, przemyśle spożywczym itp., ące 13.•• Psychofizjologiczne problemy człowieka w płynnych środowisku pracy.substancji CIOP, Warszawa 2002.si mikrobiologiczne badania próbek różnych i stałych znajdujących ących ą ę w środowisku się pracy w celu określenia stopnia zagrożenia drobnoustrojami wykazującymi ącymi ą dzia łanie infekcyjne alergizujące ą ące działanie 14. Zarządzanie bezpieczeństwem pracy i ryzykiem. CIOP, Warszawa 2002. lub toksyczne, 15. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza elektrycznego. ODiDK, Gdańsk 2000. •• badanie zwierząt ąt i produkt ą ów pochodzenia zwierzęcego w kierunku obecności zarazków chorób produktów 16. Środki ochrony indywidualnej. CIOP , Warszawa, 2002. odzwierzęcych, mające ące na celu ą okre ślenie ryzyka infekcji wśród pracowników hodowli, przetwórstwa określenie zwierzęcego i służby wetery naryjnej. wetery­naryjnej. •• 12. Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002. W związku ązku z tym ssłużby ą łużby medyczne powinny każdorazowo formułować wymagania, których spełnienie zapewniałoby ochronę zdrowia pracownika. Niezależnie od tego należy: •• przestrzegać istniejących ących przepis ą ów higieniczno-sanitarnych, przepisów •• przestrzegać zasad higieny osobistej, •• stosować odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej. LITERATURA 1. Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy.pod CIOP, Warszawa 2002. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Praca zbiorowa redakcją Danuty Koradeckiej, 2. Bezpieczeństwo CIOP, Warszawapracy 1999 i ergonomia. Praca zbiorowa pod redakcją Danuty Koradeckiej, CIOP, Warszawa 1999 2. Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. CIOP - PIB, Warszawa 2009. 3. Dutkiewicz J., Śpiewak R., Jabłoński L. (200) Biologiczne czynniki zagrożenia zawodowego. KONTROLNE PYTANIA Klasyfikacja, narażone grupy zawodowe, pomiary, pomiary, profilaktyka. Lublin, ad punctum 4. Rozporządzenie Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 w sprawie szkodliwych czynników 1. Podaj określenie Ministra czynników biologicznych. 2. Wymień biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo główne grupy czynników biologicznych. 3. Wymień narażonych na te czynniki. DzU nr 81, poz. zagrożenie pracownika czynnikami 16 biologicznymi. 4. Które grupy pracownicze są narażone na czynniki biologiczne? 5. Na podstawie, jakich badań można stwierdzić narażenie na czynniki biologiczne? 6. Jakich podstawowych zasad należy przestrzegać, aby uchronić się przed zagrożeniami czynnikami PYTANIA KONTROLNE biologicznymi? 1. Podaj określenie czynników biologicznych. 2. Wymień główne grupy czynników biologicznych. 3. Wymień zagrożenie pracownika czynnikami biologicznymi. 4. Które grupy pracownicze są narażone na czynniki biologiczne? 5. Na podstawie, jakich badań można stwierdzić narażenie na czynniki biologiczne? 6. Jakich podstawowych zasad należy przestrzegać, aby uchronić się przed zagrożeniami czynnikami biologicznymi? 89 143
