Potęga umysłu - Questuspoint
advertisement
Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 Potęga umysłu Tony Buzan Wyniki najnowszych badań nad ludzkim mózgiem można zastosować w praktyce wykorzystać informacje o budowie i procesach, które zachodzą w tyłomózgowiu i przodomózgowiu, a także w lewej i prawej półkuli mózgowej. Uzyskaną w ten sposób wiedzę człowiek może wykorzystać do swoich potrzeb. Ćwiczenia, które dotyczą rozwoju umiejętności myślenia, pomagają również w utrzymaniu ciała w zdrowiu i umysłu w sprawności. Mózg wykorzystuje w swoim funkcjonowaniu pięć kluczowych zasad: synergię, wiedzę, prawdę, sukces i wytrwałość. Do uzyskania optymalnej sprawności umysłu niezbędna jest odpowiednia dbałość o potrzeby ciała. Ciało należy ćwiczyć, gdyż zachodzi bezpośredni związek między sprawnością fizyczną a umysłową. Należy pamiętać o odpowiednim pokarmie, jak i o redukcji stresu i czasie na wypoczynek. Rozdział 1 strona Udowodniono, że ludzki mózg działa na zasadzie synergetycznej. Całość sumy elementów „wprowadzanych” danych jest większa, niż wynikałoby to z prostego dodania tych elementów. Jeśli człowiek pozna zasadę synergetycznej pracy mózgu, może poprawić strukturę fizyczną oraz siłę umysłową i moc własnego mózgu. Każdy z nas powinien również poznać podstawy budowy mózgu, aby usprawnić własne umiejętności związane z myśleniem, zachowaniem lub życiem codziennym. Rozdział 2 strona Zanim człowiek pozna zasady, które rządzą myśleniem metapozytywnym, powinien sobie zdać sprawę z istnienia myślenia metanegatywnego. Można je przezwyciężyć i „przekuć” w myślenie metapozytywne za pomocą formuły TEFCAS. Nawyk metanegatywnego myślenia blokuje jeszcze jeden rodzaj myślenia: myślenia twórczego. Można pomóc mózgowi w wydobyciu naturalnej kreatywności. Najbardziej efektywnym rozwiązaniem jest mapa umysłu narzędzie, które wspomaga naturalny sposób funkcjonowania mózgu. Rozdział 3 strona Kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania umysłu jest dbanie o ciało. We wszystkich testach, które oceniają możliwości intelektualne, wyniki wskazują na to, że osoby aktywne fizycznie uzyskują lepsze wyniki umysłowe od osób niewysportowanych. Z tego wynika, że poznawanie zdolności i możliwości mózgu powinno być prowadzone wespół z badaniem ciała. Należy więc badać ciało i mózg oraz ich wzajemne relacje. Z tego faktu wywodzi się holantropia nauka o „całym” człowieku – połączenie psychologii, biologii, anatomii i fizjologii. Niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania ciała i umysłu jest odpowiednia dieta, a także aktywna walka ze stresem i wypoczynek. 1 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 Rozdział 1 Udowodniono, że ludzki mózg działa na zasadzie synergetycznej. Całość sumy elementów „wprowadzanych” danych jest większa, niż wynikałoby to z prostego dodania tych elementów. Jeśli człowiek pozna zasadę synergetycznej pracy mózgu, może poprawić strukturę fizyczną oraz siłę umysłową i moc własnego mózgu. Każdy z nas powinien również poznać podstawy budowy mózgu, aby usprawnić własne umiejętności związane z myśleniem, zachowaniem lub życiem codziennym. Historia wiedzy o mózgu jest stosunkowo krótka w porównaniu z historią ludzkości. Dwa tysiące pięćset lat temu sądzono, że umysł istnieje w formie ulotnej pary lub gazu. Arystoteles, po przeprowadzeniu wnikliwych – jak na tamte czasy – badań stwierdził, że ośrodek pamięci i czucia to serce. Dopiero w epoce Odrodzenia ludzie uznali głowę za ośrodek myśli i świadomości. Przełom w poznawaniu mózgu nastąpił w dwudziestym wieku, a odkrycia ostatnich dziesięciu lat udowodniły, że mózg posiada znacznie większe możliwości, niż sądzono do tej pory. Współczesna wiedza o budowie mózgu rozróżnia: pień mózgu – między innymi podtrzymuje funkcje życiowe, utrzymuje właściwą temperaturę ciała i dba o przebieg procesów trawiennych; móżdżek – między innymi kontroluje pozycję ciała i równowagę, a także przechowuje wspomnienia wyuczonych reakcji; układ limbiczny – między innymi odpowiada za przyswajanie wiedzy, za popęd płciowy oraz steruje odruchami obronnymi; kora mózgowa – dzieli zadania na przeznaczone dla lewej półkuli i na przeznaczone dla prawej półkuli; lewa półkula – jest odpowiedzialna za, między innymi, logikę, słowa czy analizę; prawa półkula – jest odpowiedzialna za, między innymi, kolor, wyobraźnię i orientację przestrzenną. Istnieją ponadto jeszcze dwa inne obszary układu limbicznego: wzgórze oraz zwoje podstawne. Wzgórze jest odpowiedzialne za klasyfikację informacji z zewnątrz, które docierają do mózgu. Zwoje podstawne kontrolują ruchy i poruszanie się. 2 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 Ludzie rzadko wykorzystują obie półkule mózgowe w jednakowym stopniu. Dzieje się tak, ponieważ systemy edukacyjne na świecie w dwudziestym wieku skupiały się na zdolnościach, które są charakterystyczne dla lewej półkuli: matematyce, językach i przedmiotach naukowych. Zapominano o efektywnym rozwijaniu zdolności prawej półkuli: sztuce, muzyce i nauce umiejętności kreatywnego myślenia. Ludzie, w toku kształcenia, bardziej wykorzystują więc lewą półkulę. Tak, jak w przypadku ćwiczeń fizycznych, dzięki którym można poprawić kondycję ciała i ogólne samopoczucie, można trenować rozwijanie zdolności i umiejętności własnego mózgu. Trening taki zakłada ćwiczenia na: ewolucję mózgu – należy bawić się z przyjaciółmi w gry, które służą rozwijaniu kreatywności, na przykład każdy z uczestników wynotowuje sobie prognozy na następne 10, 500, 10 000, 50 000 i 3 miliony lat. Można porównać wyniki z przyjaciółmi i wdać się w twórczą dyskusję; korzystanie z obydwu półkul mózgowych – należy zmusić mózg do korzystania z obu półkul. Można dokładnie przestudiować, za co odpowiada która półkula i skoncentrować się na rozwijaniu własnych „słabszych” umiejętności; wykorzystanie mózgowia do kontroli rdzenia przedłużonego – należy zmusić mózgowie do kontrolowania rdzenia przedłużonego. Można, w momentach utraty kontroli nad własnym zachowaniem i działania pod wpływem emocji, wziąć kilka głębokich oddechów i świadomie pomóc korze mózgowej odzyskać kontrolę nad zachowaniem organizmu; przyjaźń z komputerem – należy przemóc lęk i niechęć, którą człowiek często wykazuje wobec tego urządzenia. Można potraktować komputer jako gotowe do współpracy zwierzątko domowe, którego inteligencja jest ograniczona, za to ono samo gotowe do współpracy. Kluczowe znaczenie w funkcjonowaniu mózgu ma gęsta sieć komórek nerwowych. Komórka nerwowa posiada jądro komórkowe, które jest pewnego rodzaju „mózgiem” komórki. Niedawno dokonano kolejnego przełomowego odkrycia: pod koniec dwudziestego wieku, w laboratorium Maxa Plancka, po raz pierwszy w historii sfilmowano żywą komórkę nerwową. Podczas eksperymentu żywe komórki nerwowe umieszczono w szalkach Petriego, wypełnionych płynem mózgowo-rdzeniowym i obserwowano przy pomocy mikroskopu elektronowego. Okazało się, że komórka, rozciągając się i kurcząc, zaczęła badać nowe otoczenie. W ten sposób zaobserwowano „esencję” ludzkiej inteligencji. Kluczowe znaczenie mają połączenia komórki z innymi komórkami. W czasie przekazywania sobie informacji powstaje tak zwany ślad pamięciowy. Im częściej człowiek „powtarza” myśli, tym bardziej maleje biochemiczny opór przez nimi. Obrazowo można porównać to do człowieka, który przedziera się przez dziewiczą dżunglę. Przy pierwszym razie napotyka on ogromne trudności, jako że nie ma żadnej ścieżki i musi wyrąbywać sobie drogę maczetą. Za drugim razem poszerza już wyrąbaną drogę, a za kolejnymi 3 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 ścieżka staje się szersza i coraz łatwiej jest poruszać się po niej. Dokładnie tak samo jest z ludzkim mózgiem. Kiedy człowiek raz pomyśli o czymś, maleją trudności z powtórnym sformułowaniem tej myśli. Powtarzanie myśli poprawia, między innymi: pamięć, zdolność uczenia się, kreatywność, inteligencję oraz siłę umysłu. Tak więc powtarzanie myśli zwiększa prawdopodobieństwo powtórzeń. Jeśli człowiek robi coś dobrze, myśli pozytywnie i dobrze czuje się sam ze sobą i z innymi, istnieje duże prawdopodobieństwo, że będzie działał lepiej, myślał śmielej i czuł się bardziej korzystnie. Tutaj uwydatnia się druga zasada działania mózgu: zasada wiedzy. Mózg stale poszukuje wiedzy. Jeśli człowiek zadba o to, aby dane były weryfikowane w odpowiedni sposób, a źródło informacji sprawdzone, to mózg i ciało zaczną lepiej funkcjonować. Poprawią się także możliwości ich rozwoju. Dobrym przykładem na możliwości komórek nerwowych są zdolności pszczoły. Mózg pszczoły składa się z takich samych jak u człowieka biokomputerowych mikroprocesorów. Pszczoła potrzebuje kilku tysięcy komórek nerwowych, żeby zachowywać się w typowy dla siebie sposób. Te kilka tysięcy komórek to zaledwie jedna stumilionowa objętości ludzkiego mózgu, a mimo to pszczoła potrafi: uczestniczyć w budowie misternych budowli, zajmować się młodymi, zbierać pyłek, lecz także informacje, przekazywać innym złożone informacje o lokalizacji kwiatów i ich odmianach, liczyć punkty orientacyjne po drodze do celu, odróżniać inne pszczoły, jeść, walczyć, latać, słyszeć, uczyć się, żyć w społeczeństwie zorganizowanym, podejmować decyzje, nawigować, wytwarzać miód, regulować temperaturę, pamiętać, rozmnażać się, widzieć, wąchać, latać rojem, smakować i dotykać. Niektóre z tych umiejętności przybierają skomplikowane formy, na przykład regulowanie temperatury w ulu. Kiedy pszczoły czują, że w ulu robi się zbyt gorąco, podejmują harmonijną współpracę. Wspólnie machają skrzydełkami, używając ich na zasadzie wachlarzy, i wprowadzają do ula chłodniejsze powietrze. Potrafią korygować wahania temperatury z dokładnością do jednej dziesiątej stopnia Celsjusza. Panuje powszechne przekonanie, że człowiek traci wiele milionów komórek na dobę, a ich dodatkową utratę powoduje spożywanie alkoholu. Ich powolna utrata w ciągu życia nie jest tak znaczna, jak się powszechnie uważa. Udowodniono, że mózg traci rocznie 0,036 procent komórek nerwowych, co daje sumę 3,6 procent w ciągu stuletniego życia (ale wypicie alkoholu, takiego jak wino, w ilości dwóch-trzech kieliszków, w ogóle nie powoduje utraty komórek). W dodatku biolodzy z Princeton University na podstawie badań doszli do wniosku, że mózg potrafi każdego dnia wytworzyć tysiące nowych komórek nerwowych. Przeczy to ogólnie panującym przekonaniom. Należy stale ćwiczyć komórki nerwowe. Pięć podstawowych ćwiczeń to: 4 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 opiekuj się swoimi komórkami nerwowymi – odpowiednio je „odżywiaj”; ciesz się nimi – podziel się z przyjaciółmi i rodziną dobrymi wiadomościami o tym, czym jest komórka; pamiętaj o potędze własnego umysłu – pamiętaj, ile masz komórek nerwowych (1 000 000 000 000); wybierz ulubione określenia komórki nerwowej - na przykład cudowna, aktywna, fascynująca, genialna, i tak dalej; pamiętaj o magicznej zasadzie - powtarzanie zwiększa prawdopodobieństwo powtórzeń. „Ludzki mózg to uśpiony olbrzym. Ostatnimi laty nastąpiło znaczące przyspieszenie prac badawczych w dziedzinie psychologii, edukacji, biologii, neurofizjologii i fizyki, dzięki czemu dowiedzieliśmy się, że potencjał mózgu człowieka jest niemal nieskończenie większy, niż to sobie wyobrażano jeszcze kilka lat temu. Nawet powszechnie powtarzane stwierdzenie, że wykorzystujemy średnio zaledwie jeden procent naszego mózgu jest błędne. W rzeczywistości sięgamy po jeszcze mniejszy odsetek. Może to brzmieć przygnębiająco, jednak po głębszym zastanowieniu się każdy przyzna, że ta wiadomość jest wyjątkowo optymistyczna: oznacza ona, że wciąż mamy do dyspozycji przeszło 99 procent naszych możliwości.” - Tony Buzan „Przy bilionie komórek nerwowych, z których wiele zawiera setki tysięcy wypustek, a w każdej wypustce istnieją setki tysięcy presynaptycznych, punktów tworzących stycznych miliardy z innymi schematów, wypustkami, przy możliwości mózgu trylionach wydają pęcherzyków się jednak nieprawdopodobnie wielkie. W połowie XX wieku oszacowano ich liczbę na jedynkę ze stoma zerami – iście astronomiczne proporcje. Po pewnym czasie okazało się jednak, że ta suma jest błędna i zaniżona, toteż wymaga znaczącej korekty. Gdyby do poprzedniego wyniku dodano tylko jedno zero, wzrost byłby ogromny, a tymczasem naukowcy stwierdzili, że należy dodać siedemset zer. Innymi słowy, po jedynce znalazło się aż osiemset zer! Powstała liczba jest porównywalna z sumą atomów we wszechświecie. Profesor Anokin, ulubiony uczeń wielkiego psychologa Pawłowa, który zyskał sławę największego rosyjskiego specjalisty w dziedzinie badań mózgu, zajmował się tym problemem przez wiele lat, aż wreszcie doszedł do wniosku, że poszukiwana liczba jest jeszcze wyższa! Naukowiec obliczył, że jedynka z ośmiuset zerami nie wyraża potencjału tworzenia schematów w mózgu. Zgodnie z jego odkryciami, po jedynce powinno następować dziesięć i pół miliona kilometrów zer, zapisanych standardową czcionką maszynową! Taka długość jest równa dwudziestu ośmiu odległościom Ziemi od Księżyca. Anokin stwierdził później, że pod względem biologicznym i mechanicznym, nikt, nawet najwięksi geniusze, nie 5 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 wykorzystywali choćby podstawowych możliwości mózgu. Naukowiec oświadczył, że są one nieograniczone.” - Tony Buzan „Wszystko, co robisz bądź myślisz, zwiększa prawdopodobieństwo tego, że zrobisz, pomyślisz lub poczujesz to samo. Jeśli robisz coś dobrze, mówisz i myślisz pozytywnie i generalnie dobrze się czujesz ze sobą i z innymi, jesteś pogodzony ze światem i wszechświatem, stale zwiększa się prawdopodobieństwo, że będziesz sobie lepiej radzić, sprawniej mówić i myśleć, czuć się korzystniej. Pamiętaj, że masz do tego nieskończenie wielkie predyspozycje. Tak wygląda rzeczywistość. Jeśli jednak (w tym miejscu czai się niebezpieczeństwo) robisz coś źle, myślisz i czujesz negatywnie, niedostatecznie dobrze ćwiczysz i zazwyczaj źle się czujesz ze sobą, z innymi, że światem i wszechświatem, wówczas każda niekorzystna myśl i czyn zwiększają prawdopodobieństwo trwania twojej fatalnej sytuacji, a nawet jej pogorszenia. Negatywne schematy istnieją naprawdę, a ty dysponujesz nieskończonymi możliwościami ich tworzenia. Nieskończenie pozytywna i optymistyczna perspektywa, czy też wizja nieskończenie negatywna? Decyzja należy do ciebie. Naturalny wybór normalnie funkcjonującego ludzkiego mózgu to scenariusz pozytywny. Niekorzystna sytuacja jest nienaturalna, a jej zaistnienie grozi tylko wtedy, gdy mózg otrzymuje błędne dane bądź nieadekwatne sugestie rozwiązywania problemów.” - Tony Buzan Rozdział 2 Zanim człowiek pozna zasady, które rządzą myśleniem metapozytywnym, powinien sobie zdać sprawę z istnienia myślenia metanegatywnego. Można je przezwyciężyć i „przekuć” w myślenie metapozytywne za pomocą formuły TEFCAS. Nawyk metanegatywnego myślenia blokuje jeszcze jeden rodzaj myślenia: myślenia twórczego. Można pomóc mózgowi w wydobyciu naturalnej kreatywności. Najbardziej efektywnym rozwiązaniem jest mapa umysłu - narzędzie, które wspomaga naturalny sposób funkcjonowania mózgu. Zanim człowiek pozna zasady, które rządzą myśleniem metapozytywnym, powinien sobie zdać sprawę z istnienia myślenia metanegatywnego. U podstaw tego rodzaju myślenia leży Wielki Brzydki Nawyk – WBN. Ponieważ według złotej zasady powtarzanie zwiększa prawdopodobieństwo powtórzeń, nawyki, które dana osoba kultywowała w życiu przez długi okres czasu, są bardzo silnie zakorzenione w jej psychice. Jeśli człowiek podejmie próbę ich zmiany, to ta mała, nowa myśl, będzie musiała zmierzyć się z 6 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 WBN. Z reguły przegrywa, a u jednostki pojawiają się odczucia przegranej czy przekonania o własnej bezużyteczności. Prowadzi to do wykształcenia się nawyku myślenia metanegatywnego. Nawyk ten powoduje na przykład, że coraz więcej osób nie podejmuje postanowień noworocznych. Doświadczenie z wielu lat poprzednich sprawia, że zdają sobie sprawę z tego, ze i tak je złamią. W rezultacie rezygnacja z postanowień uniemożliwia ich złamanie, tak więc człowiek unika poczucia winy. Wiąże się to z trzecią zasadą funkcjonowania mózgu, która mówi, że mózg jest mechanizmem, który poszukuje prawdy. Jeśli mózg będzie otrzymywał nieprawdziwe dane, podejmie mylne decyzje, co może doprowadzić do zagrożenia życia. Człowiek, który nie zna prawdy na temat stosunku, jaki zajdzie między nieruchomym człowiekiem na drodze a pędzącą pięciotonową ciężarówką, może wystawić się na poważne niebezpieczeństwo. Trening metapozytywnego myślenia polega na znalezieniu sformułowania wzmacniającego nowy dobry nawyk. Powtarzanie określonej formuły prowadzi do podbudowania nowego dobrego nawyku i w rezultacie przejęcia przez niego roli dominującej. Cel, na którym człowiek powinien się skoncentrować, musi być całkowicie pozytywny. Określenie takiego celu powinno kierować się ku pożądanemu rezultatowi. Jeśli, na przykład, człowiek ważący 140 kilogramów będzie powtarzał sobie formułę: „Muszę przestać jeść czekoladki” przestanie w końcu zwracać uwagę na pierwsze słowa, a zapamięta tylko „jeść” i, przede wszystkim, „CZEKOLADKI”. Prawdopodobnie nie przestanie jeść czekoladek i utyje jeszcze bardziej. Dlatego właśnie należy zawsze koncentrować umysł na jasnej wizji. Trzeba dbać o to, aby myśli były „atrakcyjne” dla mózgu. Muszą być prawdziwe i dotyczyć procesu. Na przykład, człowiek ważący 140 kilo powinien powtarzać sobie tak skonstruowaną formułę: „Staję się zdrowy” lub „Jestem w trakcie zdrowienia”. W takim wypadku mózg myśli w czasie teraźniejszym, jest skupiony na pozytywnym celu i koncentruje się na procesie. Poza cechami wymienionymi powyżej formuła, która wzmacnia nowy dobry nawyk, musi być: adekwatna do sytuacji osoby, która potrzebuje pomocy; naprawdę pozytywna i musi służyć ogólnemu dobru człowieka; motywująca i skłaniać człowieka do zrobienia czegoś dobrego. Człowiek nie może jednak zapominać o istniejących wielkich brzydkich nawykach i o nawykach metapozytywnego myślenia. Jeśli zacznie je usuwać z pamięci, spowoduje ich utrwalanie się. Jeśli natomiast podejdzie do nich przez pryzmat myślenia metapozytywnego, to zorientuje się, że przechodzą one do jego osobistej historii. W ten sposób może z nich korzystać, opierać na nich własne doświadczenia życiowe. Razem z doświadczeniami i wspomnieniami budują one ludzką mądrość. 7 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 Pewna drużyna wioślarska przygotowywała się do udziału w igrzyskach olimpijskich. Jednak wyniki wioślarzy były tak słabe, że zdecydowali się skorzystać z pomocy doświadczonego szkoleniowca. Kiedy taka osoba pojawiła się i zapytała, co jest przyczyną ich słabości, usłyszała, że problem tkwi w braku siły fizycznej i słabej woli. Wioślarze sądzili tak, ponieważ mimo regularnego stosowania technik samodoskonalenia umysłowego, zawsze zajmowali dalekie miejsce w zawodach. Jedna z głównych technik zakładała powtarzanie sobie: „Nie pozwolimy, aby nas znowu pokonali, nie pozwolimy, aby nas znowu pokonali…” Szkoleniowiec szybko uświadomił im podstawowy błąd takiego sposobu myślenia. Obraz, który tworzyli w zbiorowej świadomości to „znowu nas pokonali”. Działało to na nich tak silnie, że zawody kończyły się zawsze w ten właśnie sposób. Dzięki uwagom szkoleniowca sportowcy szybko nauczyli się zasad metapozytywnego myślenia i na igrzyskach olimpijskich zajęli czwarte miejsce. Na uniwersytecie w Manchesterze w Wielkiej Brytanii przeprowadzono badania nadzorowane przez Dave’a Smitha i jego kolegów. Ich celem było udowodnienie, że mózg ludzki jest tak potężny, że samym myśleniem potrafi poprawić tężyznę fizyczną człowieka. Osiemnastu ochotników poproszono o udział w badaniu – mieli oni wykonywać ćwiczenie, które polegało na „wyciskaniu” ciężarów. Podzielono ich na trzy grupy. Pierwsze sześć osób miało intensywnie ćwiczyć dwa razy w tygodniu przez miesiąc. Druga szóstka musiała wyobrażać sobie, że ćwiczy, lecz tak naprawdę nie ćwiczyć fizycznie. Trzecia grupa miała za zadanie nic nie robić przez cały miesiąc, w którym trwało badanie. Wyniki były zaskakujące. Grupa, poproszona przez profesora o „nicnierobienie” przez miesiąc, nie zanotowała żadnej zmiany w zakresie poprawy kondycji. Grupa, która regularnie ćwiczyła fizycznie dwa razy w tygodniu zanotowała zwiększenie siły mięśni o 33 procent. Natomiast grupa osób, która miała tylko myśleć o ćwiczeniach i wyobrażać sobie ich wykonywanie, zwiększyła sprawność o 16 procent. Profesor uważa, że wynik taki jest związany z procesami, które zachodzą w mózgu, a nie w mięśniach. Jego zespół zaobserwował podczas badania, że mózg, wyobrażając sobie wykonywanie ćwiczeń, zapoczątkował ten sam motoryczny schemat myślenia, który występuje przy faktycznym wykonywaniu ćwiczeń. Co więcej, takie ćwiczenie poprawia drążność połączeń nerwowych między mózgiem a mięśniami, odpowiedzialnymi za tężyznę fizyczną. Ćwiczenia na myślenie metapozytywne obejmują: refleksje nad własnymi problemami i metanawykami (zarówno negatywnymi, jak i pozytywnymi); ustalenie życiowych celów; stworzenie formuły metapozytywnego myślenia dla każdego celu; powtarzanie tych formuł minimum pięć razy dziennie; uświadomienie sobie, że w ten sposób kieruje się własnym życiem; 8 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 wyrobienie w sobie nawyku zrywania z nawykami; przyswojenie sobie zasad dotyczących funkcjonowania myślenia i wyciągnięcie wniosków z WBN i NMM (nawyków metanegatywnego myślenia). Nawyk metanegatywnego myślenia blokuje jeszcze jeden rodzaj myślenia: myślenia twórczego. Ludzie z reguły myślą, że nie są kreatywni, albo że kreatywność to rzadki dar, dany tylko kilku wybranym. Tymczasem ludzki umysł jest w stanie wymyślić, na przykład, nieskończoną liczbę zastosowań dla każdego przedmiotu. Mózg, który ma do dyspozycji dwa przedmioty, skoncentruje się na skojarzeniach synergetycznych i zaproponuje jakiś związek między nimi. Im częściej przeprowadza się ćwiczenie, które polega na kojarzeniu par, tym bardziej niezwykłe i śmiałe pomysły się pojawiają. Oznacza to systematyczną poprawę jakości kreatywności. Nieodłącznym elementem twórczego myślenia jest również poczucie humoru. Jak więc można pomóc mózgowi w wydobyciu tkwiącej w nim naturalnej kreatywności? Najmniej efektywnym sposobem jest tworzenie linearnych notatek i list. Zrywają one wszelkie połączenia między myślami i przerywają łączność między nimi. Najbardziej efektywnym rozwiązaniem jest mapa umysłu narzędzie, które wspomaga naturalny sposób funkcjonowania mózgu. Mapa natychmiast wydobywa tkwiące w umyśle obrazy i skojarzenia. Mapę umysłu tworzy się w ten sposób, że umieszcza się w jej środku podstawowy obraz lub słowo. Ma ono za zadanie uruchomić moc twórczej ludzkiej wyobraźni. Ponieważ mózg ludzki myśli w sposób promieniujący, dlatego z głównego obrazu lub słowa rozchodzą się zakrzywione linie myśli, które kojarzą się z nimi. Linie-gałęzie są zakrzywione, ponieważ mózg lubi struktury organiczne. Ponadto linie promieniujące od centrum odzwierciedlają strukturę komórek nerwowych. Ponieważ umysł ludzki jest w stanie wygenerować nieskończenie wiele myśli, można w nieskończoność rozbudowywać mapę umysłu. Kuliste centrum mapy daje możliwość dołączania nieskończonej liczby gałęzi. W trakcie modelowania mapy umysłu może dojść do przemodelowania wzorca. Kiedy człowiek zagłębia się w konstruowanie mapy, może zauważyć, że niektóre słowa – uważane przez niego za mało istotne - pojawiają się więcej niż raz na obrzeżach mapy. Jeśli taki wyraz pojawi się dwukrotnie, należy go podkreślić; jeśli trzykrotnie – wziąć w małą ramkę. Prawdopodobnie zasługuje na takie wyróżnienie bardziej niż słowa, które pojawiają się jeden raz. Niektóre słowa mogą pojawić się nawet cztery razy lub więcej. Człowiek może wtedy wykorzystać naturalną zdolność mózgu do postrzegania „pełnego obrazu”. Należy połączyć liniami ramki. W ten sposób można uzyskać nowe ramy problemu. Mózg właśnie uświadomił sobie, że tworzona przez niego sieć myśli istnieje w ramach większej struktury myślowej. Myśl lub koncepcja, które wydawała się 9 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 danej osobie mało istotna, stała się nagle nowym centrum – nowym środkiem nowej mapy umysłu. Taka sytuacja nazywana jest przemodelowaniem wzorca myślowego. Człowiek może stale ćwiczyć umiejętności kreatywne. Powinien: wykorzystywać wszystkie swoje „moce” umysłowe; regularnie bawić się w gry, które pobudzają kreatywność; rozwijać poczucie humoru; przekraczać myślami przyjęte normy; wykorzystywać mapy umysłu w sytuacjach, które wymagają myślenia twórczego; stale poszukiwać przykładów przemodelowania wzorców we własnym myśleniu; zacząć pisać wiersze. Wiele osób na świecie ma problem z uczeniem się. Ludzie zakładają, że należy być lepszym z każdą próbą. To niebezpieczne stwierdzenie, gdyż może ono stanowić początek nawyku metanegatywnego myślenia. Jak wygląda typowa sytuacja, związana z uczeniem się czegokolwiek? Człowiek zaczyna się uczyć rzeczy, w których czuje się dość pewnie. Zaczyna próbować. Około dwudziestej próby wciąż taka osoba radzi sobie lepiej, niż przeciętny uczeń. Po dwudziestej siódmej próbie uczeń zauważa u siebie niewielki regres, ale dzięki silnej woli przezwycięża kryzys i wznawia intensywną naukę. Wszystko idzie zgodnie z planem – trzydziesta, czterdziesta, siedemdziesiąta, dziewięćdziesiąta próba – ale nagle, w dziewięćdziesiątej szóstej próbie następuje niepowodzenie. Wszystkim ludziom zdarzają się sytuacje tego rodzaju – oblany egzamin, złamanie wszystkich noworocznych postanowień w jednym momencie, nokaut w pierwszej rundzie. Wtedy też w umyśle zaczyna rządzić myślenie metanegatywne, związane z narastającym poczuciem lęku przed niepowodzeniem. Człowiek zaczyna mieć poczucie niedowartościowania i ogarnia go poczucie bezsilności. Dlatego też często ludzie poddają się i wybierają gromadzenie wiedzy w innym obszarze. Będą próbowali osiągać w tym coraz lepsze rezultaty. Mózg ludzki nie jest stworzony jednak do osiągania coraz to lepszych wyników w kolejnych próbach. Jego praca opiera się na formule TEFCAS (nazwa pochodzi od pierwszych liter słów kluczowych): próba (trial) – człowiek musi zacząć próbować, inaczej nic się nie wydarzy; wydarzenie (event) – w wyniku próby dochodzi do wydarzenia; wnioski (feedback) – człowiek wyciąga wnioski z wydarzeń; 10 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 kontrola (check) – mózg kontroluje nakład energii i rozważa celowość jej wydatkowania; korekta (adjust) – mózg zestawia wynik próby z jej celem; sukces (success) – mózg zawsze dąży do sukcesu. Według tej metody mózg człowieka czerpie wiedzę – każdy z nas może poznać tę metodę i posługiwać się nią dla własnej korzyści. Naturalnym celem, jaki człowiek powinien sobie postawić, jest uczenie się przy każdej próbie, a nie powtarzanie próby w ten sam sposób. Kluczowa w tym kontekście jest zasada wytrwałości. Jest ona siłą napędową nauki i inteligencji. Podstawową kwestią dla tej metody jest upewnienie się, że cele w strategii TEFCAS mają charakter pozytywny. I tutaj pojawia się czwarta zasada funkcjonowania mózgu: umysł dąży do sukcesu. Przez dziesięciolecia wierzono, że umysł uczy się metodą prób i błędów. W tym stwierdzeniu zawierała się myśl metanegatywna: mózg dąży do popełniania błędów. Gdyby tak było, to – w zasadzie – popełnialibyśmy same błędy już od urodzenia. Tymczasem umysł pracuje na zasadzie: sukces, sukces, sukces, błąd (natychmiastowa kontrola sytuacji, wyciągnięcie wniosków, korekta, ponowienie próby), sukces, sukces, sukces, błąd… Cel, jaki człowiek powinien sobie postawić, brzmi: „Uczę się przy każdej próbie”. W kontekście formuły TEFCAS wymienionej wcześniej dziewięćdziesiątej szóstej próby nie można uznać za niepowodzenie. Jest to po prostu kolejne wydarzenie. Należy ono do procesu i jest nieuniknione. Pasuje do koncepcji TEFCAS. Nie ma powodu, by krzyczeć, kląć i wprowadzać się w stan myślenia metanegatywnego. Człowiek musi pamiętać o tym, żeby takie „dziewięćdziesiąte szóste” próby traktować jako coś fascynującego i – po przeprowadzeniu kontroli i wyciągnięciu wniosków – skorygować postępowanie i podjąć kolejne próby. Zawsze trzeba pamiętać o kilku prawdach na temat sukcesu: sukces rodzi sukces – po odniesieniu sukcesu należy pracować ciężko na kolejne sukcesy – będą one przychodziły w sposób bardziej naturalny i łatwy; sukces goni sukces – po odniesieniu sukcesu trzeba pamiętać o tym, że powtarzanie zwiększa prawdopodobieństwo powtórzeń; w przypadku niepowodzenia trzeba próbować dalej – należy pamiętać o rozróżnieniu między „spróbuj jeszcze raz”, a „próbuj dalej” – to drugie wyrażenie jest zgodne z zasadami myślenia metapozytywnego. W ten sposób dochodzimy do piątej zasady funkcjonowania mózgu: zasady wytrwałości. Wytrwałość jest siłą napędową nauki i inteligencji. Thomas Edison powiedział kiedyś, że „geniusz to w jednym procencie natchnienie; w 99 procentach praca”. Wytrwałość daje energię twórczemu wysiłkowi człowieka i odpowiada „próbuj” w formule TEFCAS. 11 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 „Niekiedy słyszy się informacje o ludziach, którzy „nagle się odmienili”. Najpowszechniej powtarzane przykłady dotyczą osób, które były całkowicie chaotyczne i niezorganizowane, a w pewnej chwili zaprowadziły w swoim życiu niemal wojskowy porządek. Inni należeli do ludzi małomównych, wycofanych i niesympatycznych, aż któregoś dnia stali się szczęśliwi i otwarci. Nie ulega wątpliwości, że tego typu przemiany nie następują z dnia na dzień. Ludzie, którzy się odmienili, pracowali nad sobą na wiele sposobów i „nagła zmiana” nastąpiła w chwili, gdy nowy dobry nawyk osiągnął masę krytyczną.” - Tony Buzan „Małe dziecko ma całkowicie otwarty umysł, uwielbia rysować i malować, nadając rozmaitym przedmiotom najróżniejsze barwy, bezustannie zadaje pytania, a także potrafi sobie wyobrazić, że pudełko po urodzinowym torcie może mieć nieskończenie wiele zastosowań: nadaje się do przerobienia na samolot, dom, jaskinię, czołg, łódź, rakietę kosmiczną. Takiego malucha stopniowo zmusza się do sporządzania notatek jednobarwnym długopisem, do zadawania bardzo niewielu pytań (zwłaszcza nie „głupich”, czyli najbardziej interesujących!), do trzymania nieruchomo przez wiele godzin milionów spragnionych ruchu włókien mięśniowych i do coraz silniejszego uświadamiania sobie własnych niedostatków artystycznych, muzycznych, intelektualnych i sportowych. Takie dziecko powoli dorośleje i przekonuje się, że jest mało twórcze, zatraciło zdolność wymyślenia milionów zastosowań dla pudełka i z trudem przychodzi mu znalezienia zastosowania dla jakiegokolwiek innego przedmiotu!” - Tony Buzan „Międzynarodowa kampania przemysłu odzieżowego, mająca na celu przekonanie kobiet (i coraz częściej także mężczyzn), że powinni być szczupli, doprowadziła do wielu tragicznych wypadków. Można sobie wyobrazić sytuację, w której dziewczyna staje przed lustrem i powtarza sobie formułę: Powinnaś schudnąć, powinnaś schudnąć, powinnaś schudnąć, powinnaś schudnąć… Te słowa łomoczą jej w mózgu i nabierają siły wielkiego brzydkiego nawyku. I cóż widzi taka dziewczyna za każdym razem, gdy spogląda w lustro? Nadmiar tkanki tłuszczowej. Nie ma znaczenia, jak bardzo się już odchudziła. Wie, że musi działać. Co takiego robi? Jej mózg uparcie twierdzi, że: musi schudnąć. Więc chudnie! W rezultacie skołowany umysł doprowadza jej ciało do stanu zbliżonego do szkieletu. Taka choroba nosi nazwę anorexia nervosa. Sądzę, że przyczyną pojawiania się coraz większej liczby anorektyczek (i anorektyków!), a także ludzi usiłujących im nieść pomoc, nie są standardowe problemy psychologiczne. Ludzie toczą (i, niestety, często przegrywają) bitwę z chorobą, dlatego że w ich mózgach wytworzył się wielki brzydki nawyk, wzmacniający metanegatywne myślenie, które jest codziennie zasilane przez szerokie kręgi społeczeństwa i same ofiary. W ten sposób coraz bardziej zwiększa się prawdopodobieństwo, że ofiary ulegną samozagładzie. Tworząc własną formułę metapozytywnego myślenia musisz mieć świadomość, że takie niebezpieczeństwo istnieje. Zadbaj o to, aby twoje formuły były naprawdę pozytywne i służyły twojemu ogólnemu dobru.” 12 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 - Tony Buzan „Niepowodzenie to tylko okazja, aby zacząć cos od początku w inteligentniejszy sposób.” - Henry Ford Rozdział 3 Kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania umysłu jest dbanie o ciało. We wszystkich testach, które oceniają możliwości intelektualne, wyniki wskazują na to, że osoby aktywne fizycznie uzyskują lepsze wyniki umysłowe od osób niewysportowanych. Z tego wynika, że poznawanie zdolności i możliwości mózgu powinno być prowadzone wespół z badaniem ciała. Należy więc badać ciało i mózg oraz ich wzajemne relacje. Z tego faktu wywodzi się holantropia - nauka o „całym” człowieku – połączenie psychologii, biologii, anatomii i fizjologii. Niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania ciała i umysłu jest odpowiednia dieta, a także aktywna walka ze stresem i wypoczynek. Cztery podstawowe elementy zdrowia i sprawności fizycznej to: postawa, dotlenienie, elastyczność i siła mięśni. 1. Postawa Człowiek powinien zastanowić się nad tym, co dzieje się z jego ciałem na przykład w trakcie sześciogodzinnego siedzenia przed komputerem: gniotą się wszystkie narządy wewnętrzne; zmniejsza się pojemność płuc; gniecie się układ krwionośny; blokuje się układ nerwowy; ciężej pracują mięśnie. Ćwiczenia na dobrą postawę obejmują: 13 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 świadomość własnej postawy; znalezienie wzorców dobrych postaw; stosowanie formuły TEFCAS; znalezienie sobie hobby, które poprawi postawę; ćwiczenia głosu i postawy; wykonywanie ćwiczeń z wykorzystaniem grawitacji. 2. Dotlenienie Dowiedziono, że ćwiczenia dotleniające pozwalają na zaopatrzenie mózgu w większą ilość tlenu. Z tego powodu umysł może przyswajać więcej informacji. Osoby, które trenują minimum trzy razy w tygodniu, są bardziej wytrzymałe i rzadziej się poddają przeciwnościom losu. Ćwiczenia dotleniające: poprawiają pracę i kondycję serca; wzmacniają mięśnie, które umożliwiają oddychanie; poprawiają krążenie; zwiększają ilość krwi oraz jej utlenienie. Ścisły związek kondycji ciała i mózgu sprawia, że sprawność fizyczną można postrzegać przez pryzmat sprawności intelektualnej, a nie przeciwstawiać je sobie. 3. Elastyczność Elastyczność to zdolność poruszania kośćmi w stawach, zgodnie z ich budową. Kiedy człowiek poprawi już wady postawy i regularnie rozpocznie stosowanie ćwiczeń dotleniających, będzie zyskiwał coraz większą elastyczność. Przez lata ciało ludzkie usztywnia się. Z wiekiem zwiększa się ryzyko kontuzji i uszkodzenia kośćca. Ćwiczenia na elastyczność obejmują: ziewanie i przeciąganie się; taniec; gimnastykę; jogę; japońską sztukę walki aikido. 14 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 Ćwiczenia na elastyczność powinny stanowić główny element rozgrzewki i studzenia organizmu podczas ćwiczeń dotleniających i siłowych. 4. Siła Trening siłowy jest ważnym elementem holantropijnym – jeśli człowiek ćwiczy w odpowiedni sposób, poprawia mu się samopoczucie i zwiększają możliwości intelektualne. Trening siłowy wpływa również na: wzmocnienie mięśni; wzmocnienie kości; kondycję przy uprawianiu sportu; zmniejszenie niebezpieczeństwa kontuzji; podniesienie wiary człowieka we własne siły; zapewnienie szacunku innych; poprawienie wyglądu. Przy ćwiczeniach siłowych należy pamiętać o dwóch ważnych zasadach: zasada 3 x 5 – ćwiczenie należy powtórzyć w seriach po trzy razy, a w każdej serii powinno być pięć powtórzeń; zasada 12-10-8-6 – ćwiczenie należy zacząć od mniejszego ciężaru i wykonać dwanaście powtórzeń. Po minucie przerwy należy zwiększyć obciążenie i wykonać dziesięć powtórzeń. Po minucie przerwy należy ponownie zwiększyć obciążenie i wykonać ćwiczenie osiem razy. Po kolejnej minucie należy maksymalnie zwiększyć obciążenie i wykonać sześć powtórzeń. Idealna sytuacja zakłada, że należy jeden dzień poświęcić na trening siłowy, a drugi na dotleniający. Najskuteczniejsze ćwiczenia ogólne to: pływanie; bieganie; spacer; wioślarstwo; 15 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 taniec; sztuki walki (aikido). Przykładem na nierozłączność ciała i umysłu jest historia pewnego kanadyjskiego biegacza. W 1952 roku utalentowany dwudziestosześcioletni sportowiec Paul Collins miał już pokaźny dorobek sportowy. Ustanowił rekord świata w kanadyjskim biegu maratońskim, brał udział w maratonie nowojorskim, w kanadyjskim krajowym biegu maratońskim został mistrzem i miał przed sobą wyjazd na igrzyska olimpijskie w Helsinkach. Był znany z tego, że przełamywał kolejne bariery bólu, nieobce biegaczom długodystansowym i był znany ze swej wytrzymałości. Jednak bieg maratoński podczas igrzysk okazał się bardzo trudny. Collins zorientował się, że jego rywale – w połowie maratonu - byli w doskonałej formie. Tymczasem on sam zaczął odczuwać ból stóp, pojawiły się pierwsze pęcherze, zaczęły pobolewać mięśnie i stawy. Jednak Paul biegł dalej, przyzwyczajony do radzenia sobie z bólem. Po pewnym czasie, w finałowej fazie biegu, ból mięśni i stawów stawał się nie do wytrzymania, a stopy zaczęły krwawić. Mimo to biegacz stale znajdował się w grupie prowadzącej. Ostatnie trzy kilometry to była dla Paula droga przez mękę. Całą energię poświęcał walce z dramatycznym bólem krwawiących stóp i innymi dolegliwościami. Udało mu się skończyć bieg na dziewiętnastym miejscu – biorąc pod uwagę jego przejścia, to doskonała pozycja. Jednak cios nadszedł po wyścigu. Diagnoza lekarska nie dawała mu nadziei: krańcowe przemęczenie ciała, nieodwracalne uszkodzenia mięśni, stawów, ścięgien i nóg, uniemożliwiające bieganie. Paul Collins, z dnia na dzień, stał się inwalidą: słaniał się przy chodzeniu, ledwo wspinał się na schody, ból sprawiało mu podniesienie się z krzesła. Biegacz stopniowo doszedł jednak do wniosku, że coś jest nie tak w jego sytuacji. Przecież osiemnastu zawodników ukończyło bieg przed nim, a żaden z nich nie wycofał się z czynnego uprawiania biegania. Najwyraźniej tylko on miał takie problemy. Po pewnym czasie Paul zdał sobie sprawę, że może przyczyna leży w niewłaściwym wykorzystaniu własnego ciała w stosunku do czasu i dystansu. Kiedy zaczął analizować postawę swojego ciała, zorientował się, że jego obrażenia mogą mieć związek z niewłaściwą postawą, która jego umysł narzucił ciału. Sportowiec zaczął badać to zagadnienie i pracować nad elegancją i gracją własnego poruszania się. Kiedy miał trzydzieści pięć lat, mógł już wychodzić na spacery, a kilka lat później zaczął próby z bieganiem rekreacyjnym. Wykształcił w sobie nowy dobry nawyk, który pomagał mu kontrolować równowagę i odpowiednią postawę. Finał historii tego upartego biegacza jest imponujący: między sześćdziesiątym a sześćdziesiątym piątym rokiem życia ustanowił światowe rekordy w bieganiu w swojej grupie wiekowej. Osiągnięciem jego życia było wzięcie udziału w dwudziestoczterogodzinnym biegu, którego główna zasada to pokonanie w tym czasie dowolnej długości odcinka. Rozstawieni na trasie sędziowie mierzą łączną długość pokonanej drogi. Paul Collins ustanowił nowy rekord tego biegu: 187 kilometrów. Dbałość o ciało to również kwestia odpowiedniego pokarmu. Na początek należy zdać sobie sprawę z tego, ile kalorii potrzebuje człowiek codziennie i ile czasu zabiera ich spalenie. Obliczono, że osoba, która spędza 16 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 większość dnia w samochodzie i przed komputerem, potrzebuje około 2300 kalorii. Jeśli ta sama osoba pięć razy w tygodniu będzie uprawiała intensywne ćwiczenia sportowe, potrzeba jej około 500 kalorii dodatkowo, czyli w sumie 3100 kalorii dziennie. Składniki „idealnej” diety to: tłuszcze – są pomocne przy budowie tkanki mięśniowej; występują w oleju z nasion lnu i olejach rybnych; białka – budują elementy strukturalne ciała i jego tkanek; występują, między innymi, w rybach, jajach, mięsach; węglowodany – zawierają niezbędne do życia składniki: węgiel i wodór; występują, między innymi, w cukrze, skrobi, we wszystkich warzywach i owocach; witaminy – podtrzymują zdrowie człowieka; występują głównie w owocach i warzywach. Większość pokarmów z diety „idealnej” korzystnie wpływa na pracę mózgu. Jeśli człowiek wykonuje dużo ćwiczeń dotleniających, sprawniej traci żywność i krew efektywniej rozprowadza substancje pokarmowe po całym ciele i mózgu. Człowiek powinien również aktywnie walczyć ze stresem. Współcześni ludzie praktycznie przez cały czas poddani są wyniszczającemu stresowi, który doprowadza do fizjologicznego chaosu. Może to spowodować poważne osłabienie układu odpornościowego. Dlatego należy zapewnić i ciału i umysłowi odpowiednią porcję relaksu. Jednym ze sposobów jest medytacja, która polega na koncentracji uwagi. Chodzi o zaabsorbowanie umysłu i jego przejście w stan opanowanej świadomości. Umysł ludzki potrzebuje także odpoczynku i snu. Mózg działa najlepiej, jeśli funkcjonuje na zasadzie regularnych przerw i regularnych okresów aktywności. „Dobre zdrowie to fundament, na którym wznosi się postęp społeczny. Naród zdrowych ludzi może dokonać rzeczy, dzięki którym życie nabierze sensu, a kiedy wzrasta poziom zdrowia, zwiększa się potencjał szczęścia.” - Marc Lalonde, były minister zdrowia i opieki społecznej Kanady „Zanim rozważę możliwość przeprowadzenia operacji na sercu, zawsze badam udo pacjenta. Jeśli udo jest jędrne, wiem, że po otwarciu klatki piersiowej chirurg natrafi na mocne serce, nadające się do naprawy. Jeśli udo jest zwiotczałe, serce będzie takie samo.” - Dr Paul Dudley White, kardiolog prezydenta Eisenhowera 17 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected] Potęga umysłu Tony Buzan, Muza SA Warszawa 2003 „U progu nowego stulecia i nowego tysiąclecia wszystkie badania oraz odkrycia w dziedzinie psychologicznego i fizycznego zdrowia potwierdzają, że osoby aktywne fizycznie uzyskują lepsze pod każdym względem wyniki testów umiejętności umysłowych niż ludzie niewysportowani. Jeśli zbadasz możliwości swojego mózgu w czasie, gdy nie uprawiasz żadnego sportu, okaże się, że są one niższe niż po osiągnięciu przez ciebie dużej sprawności fizycznej. Inne badania potwierdziły, że sytuację można odwrócić. Dziecko, które generalnie lepiej sobie radzi w testach umiejętności intelektualnych, jest na ogół sprawniejsze, zdrowsze i lepiej przystosowane emocjonalnie oraz szczęśliwsze od dziecka ze słabymi wynikami w testach na inteligencję.” - Tony Buzan „Istnieje ścisły związek między sprawnością fizyczną, czujnością umysłową i stabilnością emocjonalną. Zwiększona wytrzymałość organizmu przede wszystkim uodparnia organizm na zmęczenie i w rezultacie chroni go przed popełnieniem błędów, zarówno umysłowych, jak i fizycznych. Sprawny człowiek może dłużej zachować energię bez konieczności robienia zbyt częstych przerw.” - Dr Kenneth Cooper, United States Air School of Aerospace Medicine „Kiedy miałem dwadzieścia parę lat, doznałem serii drobnych kontuzji i przeziębień, toteż w kiepskim nastroju poszedłem do lekarza. Nie uświadamiałem sobie, że moje dolegliwości spowodowane są niewłaściwą eksploatacja ciała, toteż zacząłem się skarżyć na brak funkcjonalności i słabość ciała w porównaniu z umysłem. Podobnie jak dobry, lecz chwilami zirytowany nauczyciel, lekarz rozzłościł się na mnie i przez kilka minut tłumaczył mi podstawowe fakty, całkowicie zmieniając mój sposób myślenia o ciele. Mój doktor powiedział coś, co wprawiło mnie w zdumienie. Oznajmił, że przez wszystkie lata, kiedy zajmował się nieprawdopodobną liczbą chorób i kontuzji u tysięcy pacjentów, tylko jedna rzecz wywarła na nim naprawdę ogromne wrażenie. Nie chodziło mu o słabość ciała, lecz jego niezwykłą, praktycznie niezrównaną siłę. Lekarz wyjaśnił mi, że poza tym dręczy go pewne pytanie. Pomimo swej dogłębnej wiedzy o złożonej i fantastycznej naturze ludzkiego bytu, nie potrafił zrozumieć, dlaczego ludzie umierają!” - Tony Buzan „Przedłużający się stres, a nawet intensywny, krótkotrwały stres wpływa na układ odpornościowy, który dba o to, aby piechota organizmu była gotowa do zlikwidowania wszelkich agresorów oraz komórek rakowych. Osoba o uszkodzonym układzie immunologicznym łatwo pada ofiarą infekcji i nowotworów. Sir William Ogilvie, słynny chirurg z czasów mojej młodości, twierdził, że rozglądając się po sali konferencyjnej lub wokół stołu zebrań oraz oceniając stopień stresu dotykającego jego kolegów, mógł zgadnąć, kto będzie jego przyszłym pacjentem.” - Dr Thomas Stuttaford, konsultant medyczny, The Times 18 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 www.questuspoint.com [email protected]
