Wprowadzenie posiłków uzupełniających: zmiana sposobu

the
nest
Wprowadzenie posiłków uzupełniających:
zmiana sposobu postępowania
Susan Prescott
stałego pożywienia to zhydrolizowane
mleko modyfikowane może zredukować
Paediatric Allergist and Immunologist, School of Paediatrics and Child Health,
Princess Margaret Hospital, Perth, W.A., Winthrop Professor, University of Western Australia, Australia
E-Mail [email protected]
ryzyko wystąpienia alergii u niemowląt
o podwyższonym ryzyku jej zaistnienia.
Najnowsze badania, recenzje i opinie, na
których opierają się te kluczowe kwestie:
Przyczyna ciągłego wzrostu liczby zacho-
poparcie poprzednich ustaleń skierowa-
nego momentu dla rozszerzania diety.
rowań na alergię nie jest dogłębnie
nych na opóźnienie lub uniknięcie wprowa-
Grupy ekspertów z Europy, Ameryki
wyjaśniona. Wydaje się, że wpływ na to
dzenia pokarmów o wysokiej alergenności
Północnej, Azji Południowo-Wschodniej
mają złożone zmiany środowiskowe i ra-
(jaja, orzechy, pszenica, mleko krowie,
i Australii zrezygnowały ostatnio ze strate-
czej przyczyna ta nie jest związana
ryby) w celu zapobie-żenia wystąpieniu
gii wydłużania okresu wyłącznego karmie-
z praktykami żywieniowymi podczas roz-
alergii pokarmowej lub atopowego zapale-
nia piersią bez wprowadzania posiłków
szerzania diety dziecka karmionego natu-
nia skóry.
uzupełniających. Dziś rekomenduje się by
ralnie. Wiele zastosowanych wcześniej
Należy przeprowadzić dodatkowe ba-
niemowlęta otrzymały posiłki uzupeł-
strategii zapobiegania alergiom okazało
dania bazujące na obecnym stanie wiedzy
niające, jeżeli są na to rozwojowo gotowe,
się nieefektywnych, np. unikanie alergizu-
i doświadczeniu w celu ustalenia optymal-
około 4-6 miesiąca życia bez wykluczania
jącego pożywienia we wczesnym etapie
życia.
Przez wiele lat istniał pogląd, że
opóźnienie we wprowadzeniu pokarmów
stałych może zwiększyć (nie obniżyć) ryzyko alergii. Pogląd ten znalazł jak dotąd
potwierdzenie. Bazuje on na stwierdzeniu,
że tolerancja pokarmowa jest standardową
reakcją układu pokarmowego, powodo-
Tabela. Streszczenie powszechnych zaleceń dotyczących żywienia*
Ciąża
NIE zaleca się ograniczeń w żywieniu
Karmienie piersią
Zachęca się do karmienia piersią ze względu na wszystkie odżywcze
i nieodżywcze właściwości zarówno dla matki, jak i dla dziecka.
Przed 4 miesiącem Jeśli konieczna jest uzupełniająca mieszanka dla niemowląt, zanim
zostaną wprowadzone pokarmy stałe, można zastosować standardową
mieszankę z mleka krowiego (jeśli u rodziców lub u rodzeństwa nie
występowały wcześniej choroby alergiczne).
Niemowlęta, których rodzice lub rodzeństwo mają w wywiadzie
chorobowym występowanie chorób alergicznych, mogą przyjmować
częściowo hydrolizowane mieszanki (zazwyczaj oznaczone jako “HA”
lub hipoalergiczne). Nie zaleca się stosowania takich mieszanek u dzieci
które już chorują na alergię na mleko krowie.
waną wczesną, regularną ekspozycją na
pożywienie. Spekulowano także, iż unikanie stałych pokarmów w diecie nie
przyczynia się do uniknięcia wchłaniania
alergenów tych pokarmów innymi drogami takimi jak np. skóra, a to może
przyczynić się do wywołania uczulenia.
Właśnie przeprowadzane są nowe badania, które mają potwierdzić tę tezę. Jak
dotąd nie ma dowodów na to, że opóźnienie wprowadzenia pożywienia uzupełniającego do szóstego miesiąca życia
redukuje ryzyko wystąpienia alergii. Nie
ma także wystarczających dowodów na
Od 4-6 miesięcy
Gdy dziecko będzie już gotowe, zastanów się nad wprowadzeniem
nowych pokarmów co 2-3 dni, zgodnie z tym co rodzina zazwyczaj
spożywa (niezależnie od tego czy żywność ta uważana jest za wysoko
alergenną).
Należy podać jeden produkt w jednym okresie czasu, aby w razie
reakcji alergicznych łatwo było zidentyfikować źródło. Jeśli pokarm jest
tolerowany, kontynuuj podawanie go jako części zróżnicowanej diety.
Mleko matki lub odpowiednia mieszanka dla niemowląt powinny
pozostać głównym źródłem mleka do 12 miesiąca życia, chociaż mleko
krowie może być stosowane w posiłkach gotowanych lub z innymi
produktami.
* N a podstawie zaleceń dotyczących żywienia Australoazjatyckiego Towarzystwa
ds. Immunologii Klinicznej i Alergii (ASCIA) (2008).
8
jakiegokolwiek pożywienia wywołującego
zyko zachorowania na alergię, wiele dzieci
alergie. Jeśli nastąpi reakcja alergiczna na
bez takiego obciążenia także na nią choruje.
pokarm, rodzice winni zwrócić się do pe-
Rola karmienia naturalnego w zapobie-
diatry i ten pokarm winien być wykluczo-
ganiu występowania chorób alergicznych
ny z diety do chwili, gdy dziecko zostanie
nie jest jasna. Jednak matki są zachęcane
przebadane przez alergologa.
do karmienia piersią z wielu innych powo-
Wskazanie odnosi się do wszystkich
dów tak długo, jak tylko matka i niemowlę
niemowląt bez względu na spodziewane
chcą je kontynuować. Badania pokazały, że
ryzyko wystąpienia choroby alergicznej,
wykluczenie alergizującego pożywienia
włączając w to te niemowlęta, których
z diety matki nie wyklucza wystąpienia
rodzeństwo ma stwierdzoną alergię. Choć
alergii u dziecka. Jeśli w pierwszych
u dzieci z dodatnim rodzinnym wywiadem
miesiącach życia podawane jest mleko
alergicznym występuje podwyższone ry-
modyfikowane przed wprowadzeniem
9
Agostoni C, Decsi T, Fewtrell M, Goulet O,
Kolacek S, Koletzko B, i in. Żywienie
uzupełniające: komentarz Europejskiego
Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii
i Żywienia Dzieci (ESPGHAN)
Komisja ds. Żywienia. J Pediatr Gastroenterol
Nutr 2008;46:99 –110.
Allen CW, Campbell DE, Kemp AS. Alergia
pokarmowa: czy rygorystyczne unikanie to
jedyna odpowiedź? Pediatr Allergy Immunol
2009;20:415– 422.
Du Toit G, Katz Y, Sasieni P, Mesher D, Maleki SJ,
Fisher HR, i in. Spożywanie orzechów ziemnych
w wieku niemowlęcym jest związane z niską
zachorowalnością na alergię na orzechy ziemne.
J Allergy Clin Immunol 2009;123:417–423.
Fox AT, Sasieni P, du Toit G, Syed H, Lack G.
Spożywanie orzechów ziemnych
w gospodarstwie domowym jako czynnik
ryzyka wystąpienia alergii na orzechy ziemne.
J Allergy Clin Immunol 2009;123:417– 423.
Greer FR, Sicherer SH, Burks AW. Wpływ
wczesnej interwencji żywieniowej na rozwój
choroby atopowej u niemowląt i dzieci: rola
ograniczeń dietetycznych matki, karmienie
piersią, czas wprowadzenia pokarmów
uzupełniających i mieszanek hydrolizowanych.
Pediatrics 2008; 121:183–191.
Host A, Halken S, Muraro A, Dreborg S,
Niggemann B, Aalberse R, i in.
Zapobieganie chorobom alergicznym
poprzez dietę u niemowląt i małych dzieci.
Pediatr Allergy Immunol 2008; 19:1– 4.
Lack G. Epidemiologiczne ryzyko rozwoju alergii
pokarmowej. J Allergy Clin Immunol
2008;121:1331–1336.
Prescott SL, Smith P, Tang MLK, Palmer DJ,
Sinn J, Huntley SJ, i in. Znaczenie
wczesnego żywienia uzupełniającego w
rozwoju tolerancji doustnej: obawy i
kontrowersje. Pediatr Allergy Immunol 2008;
19:375–380.
Sicherer SH, Burks AW. Dieta matki i niemowlęcia
w zapobieganiu chorobom alergicznym: zmiany
w podejściu do menu w 2008 r. J Allergy Clin
Immunol 2008;122:29–33.
Snijders BE, Damoiseaux JG, Penders J,
Kummeling I, Stelma FF, van Ree R, i in.
Cytokiny i rozpuszczalne CD14 w mleku
matki w stosunku do atopowych objawów
u matki i niemowlęcia (badanie KOALA).
Clin Exp Allergy 2006;36:1609 –1615.