PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI Łapsze Niżne Łapsze Niżne 2007 Aktualizacja opracowania: Łapsze Niżne, październik 2007 Koordynacja merytoryczna: dr Edyta Bieniek-Białas Prowadzenie sesji strategicznych: dr Edyta Bieniek-Białas mgr Wacław Klepacki Opracowanie dokumentu: Zespół konsultantów IDE-Innowacja dr Edyta Bieniek-Białas mgr Wacław Klepacki mgr inż. Aneta Błaszczuk Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 2 z 31 – Dyrekcja oraz pracownicy Instytutu Doradztwa Europejskiego – Innowacja składają na ręce Wójta Gminy Łapsze Niżne serdeczne podziękowania dla Sołtysa, wszystkich mieszkańców miejscowości Łapsze Niżne oraz pracowników Urzędu Gminy aktywnie uczestniczących w przygotowaniu niniejszego Planu. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 3 z 31 – Spis treści Wstęp ................................................................................................................................... 5 1. Charakterystyka miejscowości Łapsze Niżne ......................................................... 7 2. Analiza SWOT ............................................................................................................. 15 3. Wizja i misja miejscowości Łapsze Niżne ............................................................. 18 4. Cele strategiczne wsi Łapsze Niżne ....................................................................... 19 5. Zadania służące poprawie sytuacji we wsi Łapsze Niżne – plan działania ..... 20 6. Opis planowanych przedsięwzięć ............................................................................. 21 7. Szacunkowy koszt i przewidywany harmonogram planowanych przedsięwzięć ............................................................................................................................................ 25 Spis ilustracji .................................................................................................................. 28 Spis tabel ......................................................................................................................... 30 Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 4 z 31 – Wstęp Niniejszy Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Wyżne opracowany został w celu stworzenia spójnego dokumentu planistycznego, zbierającego potrzeby rozwoju miejscowości Łapsze Wyżne i wskazującego główne kierunki działań w najbliższych latach. Opracowany dokument stanowić będzie również wymagany załącznik do wniosku o dofinansowanie w ramach „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013” (PROW), 5.3.3. OŚ 3 „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej”, działanie „Odnowa i rozwój wsi”. Celami uzupełniającymi opracowania, w zakresie działania „Odnowa i rozwój wsi”, są: analiza mocnych i słabych stron miejscowości Łapsze Niżne, wyznaczenie podstawowych kierunków rozwoju opisanych przez Wizję, Misję, cele strategiczne i operacyjne, szczegółowy opis planowanego przedsięwzięcia wraz z podaniem orientacyjnego kosztu prac i harmonogramu prac. Dokument powstał na podstawie dostępnych informacji o Gminie i planowanych projektach pochodzących z: Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Łapsze Niżne, Dokumentacji projektowej planowanego przedsięwzięcia, kosztorysu planowanego przedsięwzięcia, innych informacji przekazanych przez Gminę; oraz na podstawie analiz przeprowadzonych podczas sesji strategicznych w dniu 17 października 2005 r. oraz sesji aktualizacyjnej z dnia 21 października 2007 r. z udziałem Sołtysa, Radnych i innych przedstawicieli miejscowości Łapsze Niżne. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 5 z 31 – Uczestnicy sesji strategicznej z dnia 17 października 2005 roku 21 października 2007 roku: Józef Haber Zofia Karkoszka Antoni Tynus Wendelin Pirchała Andrzej Sowa Jerzy Ostrowski Stefan Karkoszka Jan Młynarczyk Andrzej Brzyzk Jan Choroba Józef Kuruc Mirosław Nowobilski Jan Timek Irena Gałowicz Maria Sperka Mariusz Skotncki Maria Tynus Edward Hatała Bernadeta Tynus Maria Sołtys Teresa Stanek Roman Budz Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 6 z 31 – 1. Charakterystyka miejscowości Łapsze Niżne Miejscowość Łapsze Niżne jest jednym z dziewięciu sołectw i zarazem siedzibą Gminy Łapsze Niżne. Cała gmina zajmuje powierzchnię 125 km2 – niemal cały obszar polskiego Spisza (Zamagórza Spiskiego). Pozostałe sołectwa to: Łapsze Wyżne, Kacwin, Niedzica, Niedzica-Zamek, Falsztyn, Frydman, Trybsz i Łapszanka. Rysunek nr 1: Gmina Łapsze Niżne i jej sołectwa Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy zamieszczonej na stronie www.kacwin.com/info/spisz/lapsze_wyzne.php Łapsze Niżne to duża wieś u południowego podnóża Pienin Spiskich, rozciągnięta na lewym brzegu rzeki Łapszanki, wzdłuż drogi Trybsz –Niedzica, od północy ograniczona lesistymi wzgórzami Tynusia i Sołtysia, położona na wysokości ok. 565-600 m n.p.m. Jest to wieś o zabudowie ulicowej z wyznaczonym „centrum wsi”, gdzie znajduje się m.in. Gminna Bibliotek Publiczna, Kościół. Jest to obszar, który sprzyja nawiązywaniu kontaktów i organizowaniu spotkań ze względu na swoje położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 7 z 31 – Nazwę historycy kojarzą z wyrazem łopuch (nazwa rośliny zielnej), rumuńskie lapus. Góralska wymowa miejscowości Łapsy. Nazwy niw w okolicy (Halpus, Krymerwis, Bendyk) świadczą o niemieckim wkładzie osadniczym. Wieś została założona na początku XIV wieku przez Kokosza Berzeviczego. Już w roku 1314 Berzeviczy przekazał wieś polskiemu zakonowi bożogrobców z Miechowa (Rycerski Zakon Templariuszy), osadzonych wówczas we wsi Lendak. W kolejnym stuleciu zakonna wieś ucierpiała na skutek najazdu husytów, kwestionujących sens posiadania przez kościół dóbr doczesnych. Wieś została spalona. Odbudowaną i na nowo zagospodarowaną osadę posiadali bożogrobcy do roku 1593, kiedy to sprzedali ją właścicielowi zamku "Dunajec" Jerzemu Horwathovi. Miechowici pozostali jednak w Łapszach do 1782 roku, administrując do tego roku parafią Łapsze Niżne. Zasługi zakonu na tych ziemiach są ogromne, zwłaszcza w zakresie podtrzymywania polskiej mowy wśród polskich mieszkańców Spisza. W roku 1823 Łapsze Niżne miały 78 domów i były znacznie mniejsze od Wyżnych (120 domów). Wieś stanowiła ostoję polskości na Spiszu. W roku 1848 ze stopni dworu obwieszczono chłopom zniesienie pańszczyzny: "chmara hajduków wystrzelała swe pistolety na wiatr, zatętniały dzwony w pobliskim kościele, zagrzmiały nawet moździerze kościelne" - pisał naoczny obserwator, Teodor Tripplin (1856). Podobnie jak Falsztyn, tutejszy folwark w latach 1885-1933 należał do Jungenfeldów. Za ich sprawą pańszczyzna przetrwała we wsi do r. 1931 (?). Do lat międzywojennych utrzymał się też archaiczny ustrój rolny, oparty na trójpolówce i kolektywnej pracy na roli. Owce z całej wsi zbierano w jedno stado, przed wojną liczące do 1000 sztuk. Pospolite było szałaśnictwo rolne. W latach 1936-39 przeprowadzono prace komasacyjne, początkowo przy oporze ludności. Wieś zamieszkują górale spiscy, w latach międzywojennych była ona jednym z ośrodków regionalizmu spiskiego. Noszono strój w odmianie kacwińskiej. Do dziś zachowała się piękna gwara. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 8 z 31 – Ciekawym zabytkiem w Łapszach Niżnych jest murowany kościół św. Kwiryna, pochodzący z ok. 1310 r., ufundowany przez Kokosza Berzeviczego. O węgierskich korzeniach tej fundacji świadczy choćby wybór patrona świątyni – Święty Kwiryn był biskupem na terenach dzisiejszej Chorwacji, za czasów cesarza Dioklecjana. Rysunek nr 2: Kościół pw. Św. Kwiryna w Łapszach Niżnych Źródło: www.niedzica.com.pl/zabytki/lapsze_n/lapsze_nizne.htm Usytuowany jest on w zakolu Łapszanki. Już w r. 1313 był on w administracji zakonu bożogrobców, którzy zarządzali parafią do 1786. Budowla ma gotycką bryłę, w prezbiterium krzyżowe sklepienie z żebrami. Przy wieży korytarzyk ze skarbcem na piętrze, na wieży podwójny krzyż bożogrobców. Gotycki portal, nad nawą późniejszy pułap z polichromią (Wniebowzięcie NMP), odnowioną lub przemalowaną w roku 1714. Wyposażenie głównie barokowe. W Kościele znajdują się m.in. feretronowy posąg św. Mikołaja z pocz. w. XVI, obraz św. Augustyna z sylwetką kościoła w Miechowie w tle (1574 lub 1674), gotycka figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XIV/XV w. jest eksponowana w Pieskowej Skale. Dachy kościoła, dawniej gontowe, w r. 1994 pokryto blachą miedzianą. Przy północnej ścianie nawy znajduje się grób prof. Józefa Wiśmierskiego. Wewnątrz kościoła zawisła w r. 1992 tablica poświęcona innemu obrońcy polskości Spisza i Orawy - Wojciechowi Halczynowi (skradziona w 1994 i ponownie odsłonięta na ścianie starej szkoły naprzeciwko kościoła). W lewym bocznym ołtarzu znajdują się relikwie rodaka z Łapsz Niżnych błogosławionego ks. Józefa Stanka. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 9 z 31 – Do innych równie cennych zabytków Łapsz Niżnych zaliczyć należy także: XVIIIwieczną barokową kaplicę cmentarną Św. Rodziny oraz nieco młodsze kaplice: Św. Floriana i Św. Antoniego. Można tu również zaliczyć pomniki przyrody ożywionej: - Lipa szerokolistna (2 szt.) oraz Modrzew europejski (1 szt.), lokalizacja: Łapsze Niżne – przy kościele, - Lipa drobnolistna (3 szt.), lokalizacja: Łapsze Niżne Cmentarz, - Buk zwyczajny (1 szt.), lokalizacja: Łapsze Niżne oddz. 237c przy drodze leśnej. Kościołem i parafią p.w. Św. Kwiryna w Łapszach Niżnych zarządzają ojcowie pijarzy. Bracia ci prowadzą ośrodek rekolekcyjny dla młodzieży. Spędzająca tu wakacje młodzież oznakowała w okolicy kilka ścieżek. Jest to np.: częściowo znakowany szlak żółty: Falsztyn – Łapsze Niżne (ok. 4,6 km). Trasa rozpoczyna się w centrum Falsztyna, obok kościoła Matki Boskiej Królowej Polski. Stąd (jeszcze bez znaków) przez widokowe zbocze Klina, do doliny potoku Kęcina i na przełęcz Przesła (675 m n.p.m.) do głównego grzbietu Pienin Spiskich. Dalej, za żółtymi znakami, poprzez polanę Wapienne oraz dolinę Międzygórzy do kościoła Św. Kwiryna w Łapszach Niżnych. Przez Łapsze Niżne biegnie również jedna z trzech tras dla rowerów górskich: - Łapsze Niżne – polana Pastwiska Wapienne – Żar – przełęcz Przesła – Ćisówka – Zamek Dunajec – Falsztyn – Frydman (długość ok. 20 km, znaki żółto-niebieskie), - Niedzica – Łapszanka – Rzepiska – Trybsz – Niedzica ze zwiedzaniem zabytkowych kościołów m.in. w Łapszach Niżnych (długość ok. 40 km). Do znanych osób kojarzonych z miejscowością Łapsze Niżne należą między innymi Józef Wiśmierski oraz Bł. Ks. Józef Stanek: Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 10 z 31 – Józef Wiśmierski (1871 – 1920) – nauczyciel ze Lwowa oddelegowany do pracy plebiscytowej na Spiszu, sekretarz Polskiego Komitetu Plebiscytowego, który zginął w pobliskiej Niedzicy, podczas akcji uświadamiającej, poprzedzającej niedoszły do skutku plebiscyt; miał on zdecydować o podziale Spisza pomiędzy Polskę a Czechosłowację, po upadku państwa Austro-Węgierskiego w 1918 roku. Bł. Ks. Józef Stanek (1916 – 1944) – urodzony w Łapszach Niżnych kapłan, kapelan jednego z oddziałów powstania warszawskiego - "Kryska", działającym na odcinku czerniakowskiego Powiśla – zamordowany przez Niemców 23.09.1944 roku; 13 czerwca 1999 ogłoszony beatyfikowanym przez papieża Jana Pawła II. Cały obszar gminy Łapsze Niżne, podobnie jak całe Podhale, należy do zachodnio-karpackiej dzielnicy klimatycznej: średnia roczna temperatura to 6-8OC, średnia roczna suma opadów wacha się od 600 mm do ok. 850 mm. Gleby w gminie są mało żyzne, V i VI klasy bonitacyjnej. Część terenu gminy stanowi Pieniński Park Narodowy, siedziba Dyrekcji Parku mieści się w Krościenku nad Dunajcem. Ponadto cały obszar gminy położony jest w Obszarze Chronionego Krajobrazu zgodnie z rozporządzeniem Wojewody Nowosądeckiego z dnia 1.10.1997. – Dz. Urz., nr 43, poz. 147. Na terenie miejscowości Łapsze Niżne znajduje się również rezerwat przyrody "Niebieska Dolina", utworzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dn. 27.05.1963r. i Zarządzeniem MLiPD z dn. 20.10.1965 (Monitor Polski Nr 63, poz. 343). Obecnie wieś zamieszkuje 1440 mieszkańców, co stanowi 16,4% populacji całej Gminy (całą Gminę zamieszkuje obecnie 8783 mieszkańców). Infrastruktura techniczna na terenie miejscowości Łapsze Niżne: - sieć wodociągowa: prywatne ujęcia wody (ok. 95% wodociągi grawitacyjne, 5% wodociągi na pompy); Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 11 z 31 – - sieć kanalizacyjna: w 60% miejscowość jest skanalizowana, reszta gospodarstw oparta jest na zbiornikach wybieralnych, istniejąca sieć kanalizacyjna obsługiwana jest przez oczyszczalnię ścieków w Niedzicy; - odpady komunalne: gospodarka odpadami oparta jest na Uchwale Nr XXIII110/97 Rady Gminy z dnia 28 maja 1997 roku (uchwała dotyczy całej Gminy). System usuwania odpadów obsługuje posiadająca koncesję gminy firma prywatna EMPOL, wywożąca odpady do zakładu utylizacji i składowiska w Tylmanowej, gdzie dokonana jest ich segregacja i po sprasowaniu wywożone są na składowisko na Górnym Śląsku; złom jest segregowany i wywożony do skupu surowców wtórnych; - gazownictwo: na terenie miejscowości nie funkcjonuje system zaopatrzenia w gaz; - elektroenergetyka: wieś Łapsze Niżne zaopatrywana jest w energię elektryczną GPZ Nowy Targ; - ciepłownictwo: na terenie miejscowości, jak i całej gminy nie funkcjonuje scentralizowany system ogrzewania, całość zabudowy ogrzewana jest w sposób indywidualny. Wieś posiada ośrodek zdrowia (jeden z dwóch w gminie, drugi zlokalizowany jest we wsi Frydman). Jest to placówka świadcząca usługi medyczne w zakresie podstawowym. W zakresie usług lecznictwa zamkniętego oraz wykonywania większości badań specjalistycznych, mieszkańcy wsi podlegają pod placówki w Nowym Targu. Na terenie miejscowości funkcjonuje ponadto prywatny gabinet stomatologiczny oraz apteka. W Łapszach Niżnych działa również Ośrodek Pomocy Społecznej. Nad bezpieczeństwem publicznym w całej gminie czuwa Powiatowa Komenda Policji w Nowym Targu. Na terenie miejscowości Łapsze Niżne, w budynku urzędu gminy, znajduje się posterunek Policji. W zakresie ochrony przeciwpożarowej teren gminy podlega Zawodowej Straży Pożarnej w Nowym Targu. W Łaszach Niżnych, Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 12 z 31 – podobnie jak w większości wsi w gminie, działa Ochotnicza Straż Pożarna posiadająca remizę w której zlokalizowany jest również Ośrodek Pomocy Społecznej. Na terenie wsi działają dwie placówki oświatowe: szkoła podstawowa i gimnazjum. Obie placówki mieszczą się w nowo-wybudowanym budynku, wyposażonym w salę gimnastyczną. Do starego budynku szkoły została przeniesiona siedziba Gminnej Biblioteki Publicznej (zlokalizowanej uprzednio w mieszkaniu prywatnym). Biblioteka ta posiada trzy filie, w miejscowościach: Łapsze Wyżne, Frydman oraz Niedzica. Młodzież z Łapsz Niżnych kultywuje tradycje regionalne w zespole "Mali Spiszacy" i "Spiszacy". Uroczystości gminne uatrakcyjnia orkiestra dęta, która powstała w 1902 roku. W miejscowościach gminy Łapsze Niżne notowane bezrobocie jest na dość niskim poziomie, jednakże gmina charakteryzuje się dużym bezrobociem ukrytym. Na terenie gminy obecnie zarejestrowanych jest 218 bezrobotnych mieszkańców, w tym 64 osoby stanowią mieszkańców wsi Łapsze Niżne. Głównymi pracodawcami na obszarze wsi Łapsze Niżne są: Urząd Gminy Łapsze Niżne (szkoły, przedszkola, biblioteki, ośrodki kultury), Samodzielny Publiczny Gminny Ośrodek Zdrowia, Gminna Spółdzielnia „SCH”, „ZOR” Projektowanie i Wykonywanie Mebli Ekskluzywnych Sp. z o.o., Hurt – Detal Artykuły Spożywczo – Przemysłowe Nowak Władysław, Urząd Pocztowy, Leśnictwo Państwowe Łapsze Niżne (podlega pod Nadleśnictwo Krościenko nad Dunajcem, RDLP Kraków), Przedsiębiorstwo Handlowo – Przemysłowo – Usługowe „JANEX” Kowalczyk Jan, Mechanika Pojazdowa Franciszek Knutelski, Piekarnia GS Samopomoc Chłopska. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 13 z 31 – Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 14 z 31 – 2. Analiza SWOT Aby zdiagnozować stan miejscowości Łapsze Niżne zastosowano analizę SWOT, która została przeprowadzona podczas sesji strategicznej 21 października 2005 roku. W sesji uczestniczyli pracownicy urzędu Gminy, Sołtys oraz mieszkańcy miejscowości Łapsze Niżne. Jest to analiza pozwalająca na zdiagnozowanie stanu miejscowości pod względem jej atutów i słabości. W szczególności jest to identyfikacja słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń. W uproszczonym pojęciu SWOT można traktować jako identyfikację problemów i potencjałów rozwojowych. Metoda ta wymaga uprzedniej identyfikacji tych dziedzin rozwoju miejscowości, które są obciążone problemami, przez co osłabiają funkcjonowanie Gminy oraz tych, które maja w sobie niewykorzystane czynniki rozwoju. W poniższych tabelach zostały przedstawione wyniki analizy przeprowadzonej w miejscowości Łapsze Niżne (tab. 1 i tab. 2). Tabela nr 1: Analiza SWOT – słabe i mocne strony wsi Łapsze Niżne MOCNE STRONY Atrakcyjne położenie wsi – bogactwo SŁABE STRONY Zła jakość dróg i chodników. walorów krajobrazowych i Zły stan techniczny obiektów kultury. kulturalnych. Zły stan budynku ośrodka kultury. Czyste środowisko naturalne. Mała ilość obiektów infrastruktury Atrakcyjna lokalizacja działek sportowej. budowlanych zwłaszcza ze względu na Słabo zagospodarowane centrum walory krajobrazowe. administracyjne wsi. Gościnni zaradni i pracowici mieszkańcy. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne Niedostateczne oświetlenie dróg. Niewystarczające zaplecze techniczne - 15 z 31 – Wieś Łapsze Niżne Centrum Administracyjnym gminy. Kultywowanie tradycji kulturalnych (Oddział Związku Podhalan, Związek Polskiego Spisza). Działanie podmiotów gospodarczych kultywujących tradycje regionalne, np. budownictwo, wyrób mebli. Dobrze rozwijające się rolnictwo OSP. Niewystarczająco utrzymane (przygotowane) szlaki rowerowe, piesze i konne. Mała ilość imprez kulturalnych odbywających się na Terenia wsi Łapsze Niżne. Słabo rozwinięte zaplecze turystyczne. oraz hodowla zwierząt (zwłaszcza Niewystarczająca ilość miejsc pracy. krów). Brak scentralizowanego systemu Występowanie: dużych kompleksów leśnych, rezerwatu przyrody „Niebieska Dolina”. ogrzewania we wsi. Utrudniona dostępność do specjalistycznych usług medycznych. Tabela nr 2: Analiza SWOT – szanse i zagrożenia wsi Łapsze Niżne SZANSE Możliwość pozyskania środków ZAGROŻENIA Niewystarczająca ilość środków na finansowych na inwestycje (np. z modernizację infrastruktury funduszy Unii Europejskiej). technicznej w wsi (zwłaszcza Położenie w regionie atrakcyjnym turystycznie. Czyste środowisko naturalne. Rozwój turystyki poprzez poprawę infrastruktury drogowej. Rozwój wsi poprzez inwestycje w rozwój infrastruktury rekreacyjnej i Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne infrastruktury drogowej). Zanik kultury regionalnej (język, obrzędy, tradycja). Zagrożenie kultywowania tradycji regionu w wyniku złego stanu technicznego obiektów kulturalnych. Marginalizacja ruchu turystycznego – - 16 z 31 – turystycznej. Dalszy rozwój i podtrzymywanie kultury i tradycji regionu poprzez poprawę infrastruktury kulturalnej i oświatowej. Podniesienie jakości świadczonych usług medycznych dla mieszkańców i turystów. Powstanie nowych podmiotów istnienie w okolicy lepiej rozwiniętych i zorganizowanych turystycznie terenów sąsiednich. Zahamowanie rozwoju budownictwa mieszkalnego i rekreacyjnego. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego. Brak właściwej polityki rolnej państwa. gospodarczych (zmniejszenie Wzrost bezrobocia – ubożenie wsi. bezrobocia). Wzrost liczby patologii społecznych. Rozwój turystyki pieszej, konnej i rowerowej poprzez poprawę istniejących szlaków oraz wytyczenia Ujemna migracja – brak pracy. Ograniczona dostępność do opieki zdrowotnej. nowych. Poprawa dostępności do centrum administracyjnego wsi, jak i gminy. Dzięki inwentaryzacji zasobów wsi Łapsze Niżne oraz przeprowadzonej analizie SWOT możliwe będzie ustalenie głównych kierunków rozwoju miejscowości opisanych poprzez misję, wizję i cele strategiczne opisane w dalszych rozdziałach. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 17 z 31 – 3. Wizja i misja miejscowości Łapsze Niżne Wizja wsi Łapsze Niżne Łapsze Niżne to miejsce czystego górskiego krajobrazu będące centrum administracyjno-kulturalnym gminy. Misja wsi Łapsze Niżne Misją Łapsz Niżnych jest rozwój turystyki, kultury i rzemiosła regionalnego aby poprawić jakość i standard życia mieszkańców i turystów. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 18 z 31 – 4. Cele strategiczne wsi Łapsze Niżne Cel strategiczny 1 Poprawa infrastruktury drogowej Cel ten będzie realizowany poprzez: remont ulic, mostów, zjazdów, chodników na terenie miejscowości, uzupełnienie oświetlenie ulicznego. Cel strategiczny 2 Poprawa standardu i jakości życia mieszkańców Cel ten będzie realizowany poprzez: modernizacja budynków użyteczności publicznej, zagospodarowanie centrum wis. Cel strategiczny 3 Kształtowanie krajobrazu kulturowego oraz rozwój turystyki Cel ten będzie realizowany poprzez: remont budynków charakterystycznych dla budownictwa regionalnego, kultywowanie tradycji przynależenie do regionalnych zespołów poprzez regionalnych – zachęcanie promowanie młodzieży różnych do form poznawanie i podtrzymywanie tradycji i kultury regionu (np.: zespoły regionalne, koła zainteresowań), rozwój infrastruktury turystycznej, znakowanie szlaków turystycznych, rozwój infrastruktury rekreacyjnej. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 19 z 31 – 5. Zadania służące poprawie sytuacji we wsi Łapsze Niżne – plan działania Poniższe zadania odpowiadają na potrzeby rozwoju wsi oraz wpisują się w cele strategiczne miejscowości (zostały opracowane na sesji strategicznej 17 października 2005 roku). Ich realizacja wpłynie na poprawę standardu i życia mieszkańców Łapsz Niżnych oraz odwiedzających ją turystów. Lista zadań przewidzianych do realizacji zgłoszonych przez jej mieszkańców: 1. Modernizacja centrum wsi Łapsze Niżne, poprzez remont chodników oraz budynku Biblioteki Gminnej. 2. Modernizacja ośrodka zdrowia. 3. Modernizacja nawierzchni asfaltowej na ul. Jana Pawła II. 4. Remont mostu na ul. Jana Pawła. 5. Dokończenie budowy boiska . 6. Zagospodarowanie placów, chodników, dojść, dojazdów przy Urzędzie Gminy i remizie OSP w Łapszach Niżnych. 7. Modernizacja dróg gminnych na terenie wsi Łapsze Niżne: ul. Leśna, ul. Kasprzyckiego, ul. Wiejska, ul. Wiśmierskiego, ul. Ogrodowa, ul. Ks. Stanka, ul. Nowa, ul. Nadwodnia. 8. Zjazd przeciw pożarowy przy ul. Jana Pawła II. 9. Uzupełnienie oświetlenia ulicznego na drogach. 10. Docieplenie budynku remizy OSP. Należy również wziąć pod uwagę termomodernizacją budynków użyteczności publicznej a także wykorzystanie walorów miejscowości dla zapewnienia rozwoju rekreacji, sportu i turystyki. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 20 z 31 – 6. Opis planowanych przedsięwzięć Na terenie wsi Łapsze Niżne planuje się wykonanie inwestycji, które pozwolą w przyszłości na podniesienie standardu życia jej mieszkańców, pozyskaniu inwestorów z zewnątrz czy przyciągnięciu większej liczby turystów. Przez realizację niektórych inwestycji zostanie w pewien sposób bardziej upowszechniona kultura poprzez między innymi podniesienie standardu placówek pełniących funkcje kulturalne. Zostanie polepszona baza sportowa oraz stan dróg gminnych. Większość inwestycji ma charakter infrastrukturalny i uwzględnione są w planach strategicznych gminy. Opis inwestycji planowanych, dla których została opracowana koncepcja planistyczna: 1. Modernizacja centrum wsi Łapsze Niżne, poprzez remont chodników oraz budynku Biblioteki Gminnej. Elementy wchodzące w zakres projektu: 1) remont budynku Biblioteki Gminnej, lokalizacja – ul. Jana Pawła II 63 (obiekt tradycyjny dla budownictwa regionalnego, umieszczony na liście wojewódzkiej ewidencji zabytków): - wymianie stolarki okiennej (17 szt.) – okna drewniane skrzynkowe na okna drewniane z szybami termoizolacyjnymi, wymiana stolarki drzwiowej wewnętrznej (4 szt.) i zewnętrznej (1 szt.), - przygotowanie powierzchni starych tynków z poszpachlowaniem nierówności (370 m2), - malowanie tynków wewnętrznych ścian (247m²) farbami emulsyjnymi, Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 21 z 31 – - malowanie sufitów (118m²) farbami emulsyjnymi, - opalanie i malowanie tynków wewnętrznych farbą olejną (123m²), - uzupełnienie tynków zewnętrznych (60m²), - przetarcie tynków zewnętrznych (206m²), - uzupełnienie boni na ścianach zewnętrznych (40m), - zagruntowanie i pomalowanie tynków zewnętrznych środkiem Thermo-Shield (206 m²), - opalenie starej farby oraz malowane farbą olejną ścian zewnętrznych drewnianych (70m²), - wymiana rynien (61m), - wymiana rur spustowych (23,2m), - uzupełnienie pokrycia dachowego (7,2m²), - dwukrotne malowanie farba ftalową pokrycia dachowego (299,6m²), - wymiana podsufitki z desek i pomalowanie farbą ftalową (50m²), - remont chodnika – dojścia do budynku (15m²), nawierzchnia z kostki brukowej. Rysunek nr 3: Budynek Biblioteki Gminnej Źródło: Zdjęcie zrobione przez P. Romana Budz – pracownika Urzędu Gminy Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 22 z 31 – 2) modernizacja chodników w centrum wsi Łapsze Niżne, przy ul. Jana Pawła II, Spółdzielców i Wiśmierskiego: - rozbiórka starego chodnika z płyt betonowych (1841m²), - rozbiórka krawężnika na długości 1231m, - wykonanie krawężnika betonowego na długości 1254m (ul.Jana Pawła II – 990m, ul.Spółdzielców – 154m, ul.Wiśmierskiego – 110m) na ławie betonowej, - wykonanie obrzeży betonowych na długości 470m (ul.Jana Pawła II-316m, ul.Spółdzielców-154m), - wykonanie nawierzchni z kostki brukowej gr. 6cm na pow. 2018m² (ul.Jana Pawła II-1446m², ul.Spółdzielców-308m², ul.Wiśmierskiego-264m²). 2. Modernizacja ośrodka zdrowia. Elementy wchodzące w zakres projektu: - rozbudowa budynku, - wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, - wymiana instalacji elektrycznej, centralnego ogrzewania, sanitarnej oraz wodo-kanalizacyjnej, - docieplenie budynku, - malowanie pokrycia dachowego, - wymiana kotłowni centralnego ogrzewania, - budowa parkingu. Pozostałe zadania są w fazie opracowywania koncepcji: 3. Modernizacja nawierzchni asfaltowej na ul. Jana Pawła II. 4. Remont mostu na ul. Jana Pawła. 5. Dokończenie budowy boiska . Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 23 z 31 – 6. Zagospodarowanie placów, chodników, dojść, dojazdów przy Urzędzie Gminy i remizie OSP w Łapszach Niżnych. 7. Modernizacja dróg gminnych na terenie wsi Łapsze Niżne: ul. Leśna, ul. Kasprzyckiego, ul. Wiejska, ul. Wiśmierskiego, ul. Ogrodowa, ul. Ks. Stanka, ul. Nowa, ul. Nadwodnia. 8. Zjazd przeciw pożarowy przy ul. Jana Pawła II. 9. Uzupełnienie oświetlenia ulicznego na drogach. 10. Docieplenie budynku remizy OSP. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 24 z 31 – 7. Szacunkowy koszt i przewidywany harmonogram planowanych przedsięwzięć Tabela nr 3: Inwestycja we wsi Łapsze Niżne Lp. Nazwa zadania Modernizacja centrum wsi Łapsze Niżne, 1. poprzez remont chodników oraz budynku Biblioteki Gminnej. Przewidywany Szacunkowy harmonogram koszt zadania realizacji zadania [zł] maj – wrzesień 2006- 2009 1200.000,00 2. Modernizacja ośrodka zdrowia. 2006-2010 2.000.000,00 3. Modernizacja nawierzchni asfaltowej na ul. Jana Pawła II. 2007-2010 400.000,00 4. Remont mostu na ul. Jana Pawła. 2008 50.000,00 5. Dokończenie budowy boiska . 2006-2008 100.000,00 Zagospodarowanie placów, chodników, dojść, 6. dojazdów przy Urzędzie Gminy i remizie OSP w Łapszach Niżnych. 2005-2009 300.000,00 Modernizacja dróg gminnych na terenie wsi 7. Łapsze Niżne: ul. Leśna, ul. Kasprzyckiego, ul. Wiejska, ul. Wiśmierskiego, ul. Ogrodowa, ul. Ks. Stanka, ul. Nowa, ul. Nadwodnia. coroczne dofinansowanie od roku 2008 w wysokości 100.000,00 8. Zjazd przeciw pożarowy przy ul. Jana Pawła II. 2008 10.000,00 9. Uzupełnienie oświetlenia ulicznego na drogach. 2009 100.000,00 2010 300.000,00 10. Docieplenie budynku remizy OSP. Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 25 z 31 – Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 26 z 31 – Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 27 z 31 – Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 28 z 31 – Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 29 z 31 – Spis ilustracji Rysunek nr 1: Gmina Łapsze Niżne i jej sołectwa ....................................................... 7 Rysunek nr 2: Kościół pw. Św. Kwiryna w Łapszach Niżnych.................................... 9 Rysunek nr 3: Budynek Biblioteki Gminnej ............................................................... 22 Spis tabel Tabela nr 1: Analiza SWOT – słabe i mocne strony wsi Łapsze Niżne ................ 15 Tabela nr 2: Analiza SWOT – szanse i zagrożenia wsi Łapsze Niżne ................. 16 Tabela nr 3: Inwestycja we wsi Łapsze Niżne ......................................................... 25 Plan Rozwoju Miejscowości Łapsze Niżne - 30 z 31 –