IMIĘ I NAZWISKO: LIDIA BABIAK-CHOROSZCZAK Tytuł rozprawy

IMIĘ I NAZWISKO: LIDIA BABIAK-CHOROSZCZAK
TYTUŁ ROZPRAWY: OCENA WCZESNYCH I PÓŹNYCH WYNIKÓW LECZENIA PROPRANOLOLEM PACJENTÓW
Z NACZYNIAKIEM KRWIONOŚNYM WCZESNODZIECIĘCYM
PROMOTOR: PROF. DR HAB. N. MED. ELŻBIETA GAWRYCH
STRESZCZENIE
Wstęp
Naczyniaki krwionośne wczesnodziecięce są najczęstszymi łagodnymi guzami u dzieci i dotyczą
10 - 12% populacji. W większości ulegają spontanicznej inwolucji w pierwszej dekadzie życia. Jednak
w rzypadkach rozległych guzów zagrażających funkcjom życiowym wymagają wczesnego włączenia
skutecznego leczenia. Od 2008 roku, nowatorską metodą leczenia tych zmian jest stosowanie propranololu.
Mechanizm działania propranololu na naczyniaki nie jest dokładnie poznany, podobnie jak ich patogeneza.
Najbardziej prawdopodobnym mechanizmem działania leku jest hamowanie angiogenezy poprzez
zmniejszenie stężenia naczyniowych czynników wzrostu bFGF i VEGF, indukcja apoptozy komórek
śródbłonka naczyniowego oraz obkurczenie naczyń guza naczyniowego. Terapia daje spektakularne wyniki
w postaci zblednięcia i zmniejszenia napięcia zmiany już w pierwszych dobach leczenia. Dzięki bardzo
dobrym wynikom terapii przy niewielkich działaniach niepożądanych propranolol stał się lekiem pierwszego
rzutu w leczeniu naczyniaków. Wciąż trwają badania nad ustaleniem najbezpieczniejszego
i najskuteczniejszego algorytmu postępowania.
Autorka prezentuje wyniki leczenia propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych.
Cel pracy
1. Ocena skuteczności leczenia propranololem naczyniaków krwionośnych wczesnodziecięcych.
2. Odpowiedź na pytanie, czy leczenie propranololem jest bezpieczne dla dziecka w okresie niemowlęcym.
3. Analiza znaczenia wybranych naczyniowych czynników wzrostu (bFGF i VEGF) w procesie inwolucji
naczyniaka w przebiegu terapii.
Materiał i metody
Badaniem objęto 51 dzieci obciążonych naczyniakiem wczesnodziecięcym obojga płci w wieku od 7
tygodni do 21 miesięcy leczonych propranololem. Metoda obejmowała: badanie przedmiotowe z oceną stanu
klinicznego zmiany naczyniakowej przy użyciu skali HAS (Hemangioma Activity Score) oraz dokumentację
fotograficzną, badanie USG Doppler z oceną przepływów naczyniowych i rozmiaru naczyniaka, oznaczenie
wartości VEGF i bFGF przed, w trakcie i po zakończonej terapii, badanie kardiologiczne oraz okulistyczne w
naczyniakach okołoocznych. Dla bezpieczeństwa dziecka, terapia była rozpoczynana w warunkach
szpitalnych z monitorowaniem parametrów życiowych. Dawka terapeutyczna propranololu wynosiła 2 mg/kg
m.c./d. w dwóch dawkach podzielonych.
Wyniki
U wszystkich dzieci obserwowano poprawę kliniczną ocenioną w skali HAS. Zanik naczyniaka
dotyczył 32 dzieci (63%) w momencie stopniowego odstawiania leku i 28 pacjentów (60,9%) po zakończeniu
terapii. Pogorszenie stanu klinicznego obserwowano u kilkorga dzieci. W badaniu USG Doppler stwierdzono
zanik przepływów naczyniowych u 24 przypadkach oraz ich zmniejszenie u 12 dzieci. Czas terapii, pełną
dawką terapeutyczną, dobrze tolerowaną przez dziecko wynosił średnio 8,7 miesięcy. Całkowity czas leczenia
z uwzględnieniem stopniowego odstawiania leku wynosił średnio 12 miesięcy. Bardzo dobre wyniki
kliniczne
leczenia
uzyskano
u
dzieci
z
naczyniakami
okołoocznymi,
stwierdzając
u nich redukcję anizometrycznego astygmatyzmu o 86%.
Stwierdzono istotne statystycznie zmniejszenie średnich wartości VEGF i bFGF w trakcie i po jego
zakończeniu w porównaniu z wartościami przed leczeniem. Zmiany VEGF w trakcie leczenia nie korelowały
ze zmianami przepływów naczyniowych w USG. Stwierdzono istotną statystycznie korelację miedzy
wynikami usg a zmianami wartości bFGF w trakcie i po zakończeniu leczenia.
Obserwowane objawy niepożądane były powodem zmniejszenia dawki terapeutycznej u 6 dzieci.
Wnioski
1. Leczenie propranololem naczyniaków krwionośnych wczesnodziecięcych jest skuteczne w dawce
terapeutycznej 2 mg/kg m. c./d.
2. Propranolol jest lekiem bezpiecznym i dobrze tolerowanym przez dzieci z naczyniakami krwionośnymi
wczesnodziecięcymi.
3. Wartości VEGF i bFGF ulegają zmniejszeniu w trakcie terapii, co może świadczyć o wpływie propranololu
na zmianę wartości obu czynników. Jednak wyniki badań statystycznych wykazują ich małą wartość
prognostyczną, prawdopodobnie badania zostały przeprowadzone na zbyt małej liczbie pacjentów.
1