Centrum Edukacji Nauczycieli w Białymstoku
advertisement
Zmiany w prawie oświatowym. Ruch służbowy w szkołach. Białystok, 31 marca 2015 roku 1 Kwalifikacje do nauczania języka obcego w przedszkolu 2 Zmiany w podstawie programowej kształcenia ogólnego 1 września 2014 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2014 r., poz. 803) Rozporządzenie powyższe wprowadziło zmiany w: podstawie programowej wychowania przedszkolnego podstawie programowej dla klas I-III 3 Zmiany w podstawie programowej wychowania przedszkolnego polegają na wprowadzeniu obowiązkowej, bezpłatnej nauki języka obcego nowożytnego dla wszystkich dzieci korzystających z wychowania przedszkolnego. Do podstawy programowej został dodany nowy obszar „Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym". 4 Fakultatywnie język obcy nowożytny w przedszkolu od 1 września 2014 r. we wszystkich lub niektórych oddziałach - wymagana jest opinia rady pedagogicznej oraz zgoda organu prowadzącego Obowiązkowy język obcy nowożytny w przedszkolu: od 1 września 2015 r. w stosunku do dzieci pięcioletnich od 1 września 2017 r. w stosunku do wszystkich dzieci korzystających z wychowania przedszkolnego. 5 Szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1207 z późn. zm.). 6 W świetle § 11 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji nauczycieli, kwalifikacje do nauczania języków obcych w przedszkolach posiada osoba, która: 1) ukończyła studia magisterskie na kierunku filologia w specjalności danego języka obcego lub lingwistyki stosowanej w zakresie danego języka obcego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub 2) ukończyła studia wyższe w kraju, w którym językiem urzędowym jest dany język obcy nauczany w przedszkolu, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub 3) ukończyła studia pierwszego stopnia: a) na kierunku filologia w specjalności danego języka obcego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub b) w specjalności danego języka obcego lub lingwistyki stosowanej w zakresie danego języka obcego oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub 4) ukończyła nauczycielskie kolegium języków odpowiadającej danemu językowi obcemu, lub obcych w specjalności 5) ukończyła studia wyższe na dowolnym kierunku (specjalności) i legitymuje się: a) świadectwem złożenia państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia II, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia w sprawie kwalifikacji, lub b) świadectwem znajomości danego języka obcego w stopniu zaawansowanym lub biegłym, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia w sprawie kwalifikacji, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. 7 W świetle § 11 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji nauczycieli, kwalifikacje do nauczania języków obcych w przedszkolach posiada również osoba, która: 1) ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w dowolnej specjalności oraz legitymuje się: a) świadectwem złożenia państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia I lub II, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia, lub b) świadectwem znajomości danego języka obcego w stopniu zaawansowanym lub biegłym, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub 2) legitymuje się świadectwem dojrzałości i świadectwem złożenia państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia I lub II, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia w sprawie kwalifikacji nauczycieli. 8 W świetle § 11 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji nauczycieli, kwalifikacje do nauczania języków obcych w przedszkolach i klasach I-III posiada również osoba, która: 1) ma kwalifikacje do pracy w przedszkolach lub klasach I-III szkół podstawowych określone w § 4 ust. 1 lub 2 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji, a ponadto 2) legitymuje się świadectwem znajomości danego języka obcego w stopniu co najmniej podstawowym, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1207 z późn. zm.) i która 3) ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie wczesnego nauczania danego języka obcego. 9 W świetle § 28a rozporządzenia w sprawie kwalifikacji nauczycieli, kwalifikacje do nauczania języków obcych w przedszkolach Do dnia 31 sierpnia 2020 r. kwalifikacje do nauczania języków obcych w przedszkolach posiada również osoba, która ma: 1) kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach określone w § 4 ust. 1 lub 2 tego rozporządzenia oraz 2) legitymuje się świadectwem znajomości danego języka obcego w stopniu co najmniej podstawowym, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia. 10 Ustawodawca wprowadził okres przejściowy, stwarzający osobom posiadającym kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i legitymującym się świadectwem znajomości danego języka obcego w stopniu co najmniej podstawowym, o którym mowa w załączniku do rozporządzenia w sprawie kwalifikacji, możliwość nauczania danego języka obcego bez konieczności ukończenia studiów podyplomowych lub kursu kwalifikacyjnego z zakresu wczesnego nauczania danego języka obcego do dnia 31 sierpnia 2020 r. Okres przejściowy pozwoli nauczycielom przedszkoli, posiadającym co najmniej podstawowy poziom znajomości języka obcego określony w załączniku do rozporządzenia lecz nie posiadającym przygotowania w zakresie wczesnego nauczania języka obcego, na uzupełnienie wymaganego przygotowania metodycznego i tym samym nabycie pełnych kwalifikacji do prowadzenia zajęć z zakresu języka obcego nowożytnego w przedszkolu. 11 Kursy kwalifikacyjne tylko w akredytowanych placówkach doskonalenia nauczycieli 12 1 stycznia 2015 r. weszło w życie: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia z dnia 14 lipca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli (Dz. U. z 2014 r., poz. 1142) 13 Dodany w rozporządzeniu § 18a stanowi, że placówki doskonalenia posiadające akredytację mogą, za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny, prowadzić: 1) kursy kwalifikacyjne w zakresie: a) przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu, b) pedagogiki specjalnej dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu, c) przygotowania pedagogicznego do nauczania języka obcego, d) wczesnego nauczania języka obcego; 2) kursy kwalifikacyjne z zakresu zarządzania oświatą, o których mowa w § 7 ust. 1 pkt 2 oraz w przepisach w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek. 14 Przepisy przejściowe rozporządzenia dopuszczają kontynuowanie kursów, na które została wyrażona zgoda kuratora oświaty przed wejściem w życie rozporządzenia, tj. szczególności w zakresie: bibliotekoznawstwa oligofrenopedagogiki pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, terapii pedagogicznej, zajęć edukacyjnych „Wychowanie do życia w rodzinie" 15 Przekształcenie oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w przedszkola z dniem 1 września 2016 r. 16 Art. 5 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 827 z późn. zm.), tzw. ustawy przedszkolnej 1. Z dniem 1 września 2016 r. odział przedszkolny lub oddziały przedszkolne w szkole podstawowej stają się przedszkolem 2. Przedszkole utworzone w wyniku przekształcenia tworzy zespół ze szkołą podstawową, w której dotychczas działały oddział lub oddziały przedszkolne. Dyrektor szkoły podstawowej, w której dotychczas działały oddział lub oddziały przedszkolne staje się dyrektorem zespołu, do końca okresu, na jaki powierzono mu stanowisko dyrektora szkoły podstawowej 17 Nowelizacja ustawy o systemie oświaty 18 Nowelizacja ustawy o systemie oświaty Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 357) wchodzi w życie 31 marca 2015 r. (z wyjątkami) 19 Nowelizacja ustawy o systemie oświaty Do ustawy o systemie oświaty wprowadza się przepisy dotyczące: ogólnych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (dodany rozdział 3a) upoważnienia dla ministra do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego do uregulowania, w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów odpowiednio w szkołach publicznych oraz w publicznych szkołach artystycznych 20 Nowelizacja ustawy o systemie oświaty Do ustawy o systemie oświaty wprowadza się przepisy dotyczące: ogólnych warunków przeprowadzania egzaminów zewnętrznych: sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (dodany rozdział 3b) upoważnienia dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do uregulowania, w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie 21 Nowelizacja ustawy o systemie oświaty Przepisy rozdziału 3a znowelizowanej ustawy o systemie oświaty, dotyczące oceniania klasyfikowania i promowania, stosuje się począwszy od roku szkolnego 2015/2016. W roku szkolnym 2014/2015 ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych oraz publicznych placówkach artystycznych odbywa się zgodnie z dotychczasowymi przepisami. Szkoły lub placówki, w terminie do dnia 1 września 2015 r., dostosują swoje statuty do przepisów znowelizowanej ustawy o systemie oświaty. 22 W ustawie o systemie oświaty dodano m.in. zapis zgodnie z którym organ prowadzący jest zobowiązany do zapewnienia obsługi prawnej prowadzonym przez niego szkołom 23 Nowelizacja o systemie oświaty zasady finansowania zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich reguluje 24 W ustawie o systemie oświaty po art. 7d dodaje się art. 7e w brzmieniu: „Art. 7e. l. W celu realizacji zajęć w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w szkole lub placówce publicznej może być zatrudniony nauczyciel, który nie realizuje w tej szkole lub placówce tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, posiadający kwalifikacje określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela oraz spełniający warunki określone w art. 10 ust. 5 pkt 3 i 4 tej ustawy. W celu potwierdzenia spełnienia warunku, o którym mowa w art. 10 ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły lub placówki informację z Krajowego Rejestru Karnego. 2. Nauczyciela, o którym mowa w ust. 1, zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z tym że za każdą godzinę prowadzenia zajęć, o których mowa w ust. 1, nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie nie wyższe niż wynagrodzenie za jedną godzinę prowadzenia zajęć ustalone w sposób określony w art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela dla nauczyciela dyplomowanego posiadającego wykształcenie wyższe magisterskie i realizującego tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, o którym mowa w art. 42 ust. 3 w tabeli w lp. 3 tej ustawy.”; 25 po art. 35 Karty Nauczyciela dodaje się art. 35a w brzmieniu: „Art. 35a. 1. Nauczycielom wymienionym w art. 1 ust. 1, którzy w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej prowadzą zajęcia bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć przysługuje wynagrodzenie w wysokości ustalonej w sposób określony w art. 35 ust. 3. 2. Zajęcia, o których mowa w ust. 1, są przydzielane za zgodą nauczyciela. 3. Zajęcia, o których mowa w ust. 1, nie są wliczane do tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz. 4. Wynagrodzenia nauczycieli, o którym mowa w ust. 1, nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3. 26 Nowelizacja ustawy o systemie oświaty: określa sytuacje, w których będzie możliwe zwiększenie liczby uczniów w oddziałach klas I - III ponad 25 uczniów 27 W art. 61 uso po ust. 3 dodaje się ust. 3a-3e w brzmieniu: 3a. W przypadku przyjęcia z urzędu, w okresie od rozpoczęcia do zakończenia zajęć dydaktycznych do oddziału klasy I, II lub III szkoły podstawowej, ucznia zamieszkałego w obwodzie szkoły, dyrektor szkoły po poinformowaniu rady oddziałowej, o której mowa w art. 53 ust. 2 pkt 1, dzieli dany oddział, jeżeli liczba uczniów jest zwiększona ponad liczbę określoną w ust. 3. 3b. Dyrektor szkoły może odstąpić od podziału, o którym mowa w ust. 3a, zwiększając liczbę uczniów w oddziale ponad liczbę określoną w ust. 3 na wniosek rady oddziałowej, o której mowa w art. 53 ust. 2 pkt 1, oraz po uzyskaniu zgody organu prowadzącego. 3c. Liczba uczniów w oddziale klas I-III szkoły podstawowej może być zwiększona nie więcej niż o 2 uczniów. 3d. Jeżeli liczba uczniów w oddziale klas I-III szkoły podstawowej zostanie zwiększona zgodnie z ust. 3b i 3c w szkole zatrudnia się asystenta nauczyciela, który wspiera nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze w tym oddziale. 3e. Oddział, w którym liczbę uczniów zwiększono zgodnie z ust. 3b i 3c, może funkcjonować ze zwiększoną liczbą uczniów w ciągu całego etapu edukacyjnego 28 Nowelizacja ustawy o systemie oświaty wprowadza zmiany w Karcie Nauczyciela w art. 9d Karty Nauczyciela ust. 5 otrzymuje brzmienie: „5. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.” b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu: „5a. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku gdy łączny czas nieprzerwanej nieobecności w pracy z przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5, jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. 29 Ruch służbowy w szkołach 30 Zmiana treści stosunku pracy nauczyciela na gruncie Karty Nauczyciela i Kodeksu pracy 31 Formy nawiązania stosunku pracy nauczyciela Umowa o pracę na czas określony Umowa o pracę na czas nieokreślony Zatrudnienie na podstawie mianowania 32 Zmiana treści stosunku pracy nauczyciela zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony wypowiedzenie warunków pracy i płacy (art. 42 Kodeksu pracy) uzupełnienie zatrudnienia (art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela) 33 Wypowiedzenie nauczycielowi warunków pracy i płacy 34 Wypowiedzenie warunków pracy i płacy art. 42 Kodeksu pracy w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela Wypowiedzenie warunków pracy i płacy ma zastosowanie wyłącznie do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (w pełnym lub niepełnym wymiarze) 35 Wypowiedzenie warunków pracy i płacy Wypowiedzenie warunków pracy i płacy ma zastosowanie wyłącznie do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (w pełnym lub niepełnym wymiarze) Wyrok SN z 23.02.1999 r., sygn. akt I PKN 595/98 Do nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania nie stosuje się art. 42 KP 36 Wypowiedzenie warunków pracy i płacy Do wypowiedzenia zmieniającego stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiadaniu umowy o pracę (art. 42 § 1 k.p.) Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki (art. 42 § 2 k.p.) Wypowiedzenia zmieniające warunki pracy lub płacy powinny być przedłożone nauczycielowi przez dyrektora szkoły do 31 maja danego roku, aby skutek wypowiedzenia mógł nastąpić z końcem roku szkolnego. Wymóg zachowania powyższego terminu nie dotyczy placówek nieferyjnych. 37 Wypowiedzenie warunków pracy i płacy W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia (art. 42 § 3 k.p.) 38 Wypowiedzenie warunków pracy i płacy Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie (art. 42 § 3 k.p.) 39 Uzupełnianie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć 40 Uzupełnienie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć - art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela Uzupełnienie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć jest instytucją szczególną, występującą w stosunkach pracy nauczycieli i nieregulowaną przepisami kodeksu pracy Organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela (zatrudnionego na podstawie mianowania lub na podstawie umowy o pracę) obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub - za jego zgodą - na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć. 41 Uzupełnienie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć - art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela Uzupełnianie pensum może odbywać się w jednej szkole lub w kilku szkołach, jeżeli tylko w ten sposób można zapewnić realizację przez nauczyciela pełnego pensum. Nauczyciel zobowiązany przez organ prowadzący szkołę do prowadzenia zajęć w innej szkole lub szkołach pozostaje zatrudniony w dotychczasowym miejscu pracy w pełnym wymiarze zajęć, gdyż szkoła (szkoły), w której nauczyciel uzupełnia pensum, nie nawiązuje z nim odrębnego stosunku pracy. Uzupełnianie odbywa się wyłącznie do pełnego wymiaru pensum nauczyciela. Karta Nauczyciela nie wymaga zawierania żadnych porozumień pomiędzy dyrektorami szkół w związku z uzupełnianiem pensum przez nauczycieli! 42 Uzupełnienie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć - art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela Nauczyciel w szkole (szkołach), w której uzupełnia pensum, nie może mieć przydzielonych godzin ponadwymiarowych. Jeżeli szkoła ta chce powierzyć nauczycielowi realizację zajęć w wymiarze przekraczającym liczbę godzin koniecznych do uzupełnienia pensum, zawiera z nauczycielem odrębny stosunek pracy na liczbę godzin ponad pensum. W sytuacji gdy w macierzystej szkole powstanie możliwość realizacji przez nauczyciela zajęć w pełnym, obowiązującym go wymiarze, organ prowadzący może, a nawet powinien, cofnąć zobowiązanie do uzupełniania przez nauczyciela pensum w innej szkole (szkołach). 43 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2014 r. II PK 216/13 Do trybu rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1982 r. - Karta Nauczyciela nie należy zasięgnięcie przez dyrektora szkoły informacji co do możliwości uzupełniającego zatrudnienia nauczyciela mianowanego w innej szkole lub innych szkołach prowadzonych przez ten sam organ. Dyrektor szkoły nie ma obowiązku ustalania możliwości uzupełniającego zatrudnienia nauczyciela. Przepisy prawa pracy nie nakładają też na dyrektora szkoły obowiązku informowania nauczyciela mianowanego o możliwości zatrudnienia uzupełniającego. Do trybu postępowania z art. 20 Karty Nauczyciela nie należy również kompetencja organu prowadzącego szkołę, polegająca na możliwości nałożenia na nauczyciela (któremu zatrudniająca szkoła nie może zapewnić dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć) obowiązku podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym stanowisku lub - za jego zgodą na innym stanowisku, w celu uzupełniania obowiązkowego wymiaru zajęć, w wymiarze nie większym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć dlatego, że zawierający przytoczoną treść art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela nie ma charakteru roszczeniowego wobec organu prowadzącego szkołę, ani tym bardziej wobec dyrektora szkoły proponującego mu zatrudnienie w ograniczonym wymiarze zajęć za proporcjonalnie zmniejszonym wynagrodzeniem, który ponadto nie jest adresatem wymienionej regulacji prawnej. 44 Zmiana treści stosunku pracy nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania uzupełnienie zatrudnienia (art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela) ograniczenie zatrudnienia (art. 22 ust. 2 KN) przeniesienie za zgodą (art. 18 KN) przeniesienie z urzędu (art. 19 KN) 45 Ograniczenie zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania 46 Ograniczenie zatrudnienia - art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela Ograniczenie zatrudnienia ma zastosowanie wyłącznie do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. 47 Przyczyny ograniczenia zatrudnienia częściowa likwidacja szkoły zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów w szkole zmiany planu nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć brak możliwości uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole 48 Ograniczenie zatrudnienia - art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela Ograniczenie zatrudnienia następuje za zgodą nauczyciela Ograniczenie zatrudnienia następuje do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i skutkuje proporcjonalnym zmniejszeniem wynagrodzenia. 49 Ograniczenie zatrudnienia - art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela Ograniczenia zatrudnienia dokonuje się na jeden rok szkolny. Do 31 maja danego roku, dyrektor musi ponownie podjąć decyzję o kontynuowaniu ograniczenia, przywróceniu nauczyciela na pełen etat lub rozwiązaniu stosunku pracy. 50 Ograniczenie zatrudnienia - art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela W razie braku zgody nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia, stosuje się przepisy art. 20 KN, tj. rozwiązanie stosunku pracy. 51 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2014 r. III PK 18/14 Uprzednie ograniczenie na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy z 1982 r. - Karty Nauczyciela wymiaru zajęć nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania nie jest warunkiem koniecznym rozwiązania z nim stosunku pracy w trybie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela. Jeżeli jednak, mimo zaistnienia okoliczności wymienionych w tym przepisie, istnieje możliwość dalszego zatrudniania nauczyciela w wymiarze co najmniej połowy obowiązującego go pensum oraz wyrazi on zgodę na ograniczenie zatrudnienia i jest zatrudniany przez szkołę w obniżonym wymiarze, to wypowiedzenie mu stosunku pracy z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 2 może być uzasadnione takimi zmianami organizacyjnymi lub zmianami planu nauczania, które uniemożliwiają jego dalsze zatrudnianie w co najmniej połowie obowiązującego go tygodniowego wymiaru zajęć. 52 Przeniesienie nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania 53 Przeniesienie nauczyciela - art. 18 Karty Nauczyciela Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może być przeniesiony: na swój wniosek z urzędu, ale za swoją zgodą Przeniesienie może nastąpić do pracy: na inne stanowisko w tej samej szkole do pracy w innej szkole (w tej samej miejscowości, w której nauczyciel mieszka) do pracy w szkole znajdującej się w innej miejscowości 54 Przeniesienie nauczyciela - art. 18 Karty Nauczyciela Przeniesienie nauczyciela na podstawie art. 18 KN odbywa się bez rozwiązywania dotychczasowego stosunku pracy. Stosunek pracy nawiązany w drodze mianowania jest kontynuowany w nowym miejscu pracy lub na nowym stanowisku. Przeniesienie dotyczy wyłącznie nauczycieli, dla których podstawą nawiązania stosunku pracy jest mianowanie. 55 Przeniesienie nauczyciela - art. 18 Karty Nauczyciela W wyroku z dnia 5 lutego 2002 r., I PKN 849/00, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „pojęcie „stanowisko pracy” z art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela należy interpretować zgodnie z art. 42 ust. 3 tej ustawy” Wyrok SN z dnia 1 lipca 1998 r., I PKN 217/98 Zatrudnienie nauczyciela mianowanego w charakterze wychowawcy w świetlicy jest wykonywaniem pracy na innym stanowisku niż stanowisko nauczyciela przedmiotów początkowych 56 Przeniesienie nauczyciela - art. 18 Karty Nauczyciela Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2013 r. II PK 334/12 Rozumienie pojęcia stanowisko pracy z art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela, należy interpretować zgodnie z art. 42 ustawy z 1982 r. - Karta Nauczyciela. Przepis ten dotyczy tygodniowego wymiaru zajęć, który odnosi do poszczególnych stanowisk pracy. W przepisie tym wyróżnia się stanowiska nauczycielskie w różnych typach (rodzajach) szkół, np. nauczyciele przedszkoli, szkół podstawowych, kolegiów nauczycielskich, praktycznej nauki zawodu, wychowawcy w świetlicach i internatach itp. Przeniesienie z jednej do drugiej z kategorii stanowisk wymienionych w tym przepisie jest przeniesieniem na inne stanowisko w rozumieniu art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela. 57 Przeniesienie nauczyciela - art. 18 Karty Nauczyciela Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2011 r. III PK 80/10 1. Przenoszenie mianowanych nauczycieli w ramach zespołu szkół, nawet jeżeli łączy się ze zmianą miejsca wykonywania pracy (ale bez zmiany stanowiska), nie podlega ograniczeniom przewidzianym w art. 18 ust. 1 ustawy z 1982 r. Karta Nauczyciela i może nastąpić bez zgody nauczyciela 58 Przeniesienie nauczyciela - art. 18 Karty Nauczyciela Przeniesienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do innej szkoły dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel ma być przeniesiony, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego tę szkołę i za zgodą dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony. Formalności związanych z przeniesieniem dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel ma być przeniesiony. W akcie przeniesienia należy wskazać nowego pracodawcę i miejsce wykonywania pracy (jeżeli ulegają zmianie), stanowisko, na jakie nauczyciel jest przenoszony, oraz datę przeniesienia. 59 Przeniesienie nauczyciela religii Przeniesienia nauczyciela religii zatrudnionego na podstawie mianowania, który otrzymał na podstawie odrębnych przepisów skierowanie do innej szkoły, dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel otrzymał skierowanie, w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony, i po zawiadomieniu organów prowadzących te szkoły. 60 Przeniesienie nauczyciela bez jego zgody - art. 19 Karty Nauczyciela W razie konieczności zapewnienia szkole obsady na stanowisku nauczyciela z wymaganymi kwalifikacjami odpowiadającymi potrzebom programowym szkoły, organ prowadzący szkołę może przenieść nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do tej szkoły - bez zgody nauczyciela, jednak na okres nie dłuższy niż 3 lata, z prawem powrotu na uprzednio zajmowane stanowisko. 61 Przeniesienie nauczyciela bez jego zgody - art. 19 Karty Nauczyciela W przypadku przeniesieni nauczyciela do innej szkole w innej miejscowości, nauczycielowi przysługuje: czterodniowy tydzień pracy dodatek za uciążliwość pracy w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego zakwaterowanie w miejscu czasowego zatrudnienia 62 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem 63 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem Ogólne zasady rozwiązywania stosunków pracy reguluje Kodeks pracy (art. 30), który przewiduje, że rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić: na mocy porozumienia stron za wypowiedzeniem bez wypowiedzenia z upływem czasu, na który była zawarta z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta 64 W stosunku do nauczycieli przepisy Karty Nauczyciela zawierają odrębne zasady rozwiązywania stosunku pracy Karta Nauczyciela rozróżnia rozwiązywanie stosunku pracy: z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas określony Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52-55 KP (tzw. dyscyplinarne) nie ma zastosowania do nauczycieli. Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem następuje w przypadkach enumeratywnie wskazanych w Karcie Nauczyciela (np. art. 23 KN) oraz z tzw. przyczyn organizacyjnych (art. 20 KN) 65 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony - art. 27 Karty Nauczyciela 66 Rozwiązanie z nauczycielem umowy o pracę na czas nieokreślony – za wypowiedzeniem - art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela Rozwiązanie umowy o pracę zawartej z nauczycielem na czas nieokreślony następuje z końcem roku szkolnego, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem W praktyce przepis art. 27 ust. 1 KN ma zastosowanie do: nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze zajęć, w przypadku, gdy wypowiedzenie składa dyrektor z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 KN nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym lub niepełnym wymiarze, w przypadku gdy wypowiedzenie składa nauczyciel 67 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela 68 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela Sposób rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela, w związku ze zmianami organizacyjnymi w szkole, zależy od podstawy jego zatrudnienia. Inaczej kształtuje się sytuacja nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, a inaczej zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. 69 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem - art. 20 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela W przypadku całkowitej likwidacji szkoły dyrektor szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy. 70 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem - art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela W przypadku: • • • częściowej likwidacji szkoły zmian organizacyjnych, powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć dyrektor szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy lub przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia. 71 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – likwidacja szkoły W przypadku całkowitej likwidacji szkoły podstawę rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania i na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym lub niepełnym wymiarze stanowi art. 20 ust. 1 pkt 1 KN 72 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – pozostałe zmiany organizacyjne • • W przypadku częściowej likwidacji szkoły, zmniejszenia liczby oddziałów, zmian planu nauczania: nauczyciele zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie mianowania oraz umowy o pracę na czas nieokreślony – podstawę rozwiązania stosunku pracy stanowi art. 20 ust. 1 pkt 2 KN nauczyciele zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze czasu pracy - podstawę rozwiązania stosunku pracy stanowi art. 27 ust. 1 KN w zw. z art. 20 ust. 1 pkt 2 KN 73 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2014 r. III PK 71/13 Przy ocenie, czy zmiany organizacyjne w rozumieniu art. 20 ust. 1 Karty nauczyciela uniemożliwiają dalsze zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze czasu zajęć, należy uwzględnić wszystkie posiadane przez niego kwalifikacje nauczycielskie, a nie tylko kwalifikacje odnoszące się do przedmiotów, których nauczał, lub do konkretnych obowiązków, które wykonywał przed podjęciem decyzji o przeniesieniu go w stan nieczynny bądź o wypowiedzeniu stosunku pracy. 74 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2014 r. I PZP 5/14 Dyrektor zespołu szkół nie może zwolnić pedagoga tylko dlatego, że nie ma dla niego odpowiedniej liczby godzin w tej z dwóch jednostek, w której podwładny świadczy pracę. Musi brać pod uwagę ogólny stan całej placówki. 75 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – art. 20 ust. 3 Karty Nauczyciela Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 KN następuje z końcem roku szkolnego (31 sierpnia danego roku) po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu (tj. dokonanym do dnia 31 maja danego roku). 76 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – art. 20 ust. 4 Karty Nauczyciela Warunek rozwiązania stosunku pracy z końcem roku szkolnego nie dotyczy: nauczycieli szkół, w których w organizacji pracy nie przewidziano ferii szkolnych (np. przedszkola, poradnie psychologiczno-pedagogiczne) nauczycieli placówek kształcenia ustawicznego oraz nauczycieli szkół, w których zakończenie cyklu kształcenia następuje w trakcie roku szkolnego. 77 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – zmiany organizacyjne Oświadczenie dyrektora szkoły o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno zostać złożone na piśmie. Pismo dyrektora szkoły, który wypowiada pracownikowi umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony, powinno wskazywać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie, a także pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania od wypowiedzenia do właściwego sądu pracy (w terminie 7 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia). 78 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – zmiany organizacyjne Wyrok SN z 16.03.1995 r., I PRN 2/95 Wypowiedzenie uważa się za skutecznie doręczone z chwilą, kiedy doszło do adresata w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią, chociażby tego nie uczynił 79 Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem – art. 20 ust. 5a i 5b Karty Nauczyciela Konsultacje związkowe O zamiarze wypowiedzenia nauczycielowi stosunku pracy dyrektor szkoły zawiadamia reprezentującą nauczyciela zakładową (międzyzakładową) organizację związkową, która w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia może zgłosić na piśmie dyrektorowi szkoły umotywowane zastrzeżenia. Po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej, a także w razie niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, dyrektor szkoły podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia. 80 Rozwiązanie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela Rozwiązanie z nauczycielem umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN następuje z końcem roku szkolnego, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem na podstawie art. 27 ust. 1 KN 81 Urlop dla poratowania zdrowia a rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem 82 Urlop dla poratowania zdrowia Nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku. Nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne. 83 Urlop dla poratowania zdrowia Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2014 r. I PK 280/13 Warunek zatrudnienia w pełnym wymiarze powinien być odnoszony do 7 lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia (jego rozpoczęcia). Nie wystarczy więc, co zresztą nie było oczywiste, zatrudnienie w pełnym wymiarze w chwili składania wniosku o urlop dla poratowania zdrowia. 84 Urlop dla poratowania zdrowia a nabycie uprawnień emerytalnych W dotychczasowym orzecznictwie sądowym utrwalony został pogląd, że spełnienie przez nauczyciela warunków do przejścia na emeryturę, o których mowa w art. 88 ust. 1 i 2a Karta Nauczyciela (bez względu na wiek), jak również osiągnięcie wieku emerytalnego, jest podstawą do ograniczenia bądź niemożności skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia, nawet jeżeli nauczyciel nadal pozostaje w stosunku pracy. Obowiązujące przepisy nie precyzują czy świadczenie kompensacyjne stanowi „nabycie uprawnień emerytalnych”, o których mowa w art. 73 ust. 2 Karty Nauczyciela. Należałoby bezspornie ustalić, czy świadczenie kompensacyjne jest rodzajem świadczenia emerytalnego. Orzecznictwo sądowe w przedmiotowej kwestii jest niejednolite. 85 Urlop dla poratowania zdrowia a nabycie uprawnień emerytalnych wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku - Sądu Pracy z dnia 3 kwietnia 2013 r. sygn. akt IV P 248/12 „Świadczenie kompensacyjne nie jest prawem do emerytury, bowiem zgodnie z treścią przepisu art. 8 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2009r., Nr 97, poz. 300) świadczenie to przysługuje maksymalnie do momentu nabycia przez nauczyciela uprawnień emerytalnych. Świadczenie kompensacyjne jest dla nauczycieli swoistą formą rekompensaty za odebranie tej grupie zawodowej możliwości przechodzenia na wcześniejszą emeryturę.” 86 Urlop dla poratowania zdrowia O potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zalecanego leczenia, orzeka lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący nauczyciela. Od orzeczenia o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia. 87 Urlop dla poratowania zdrowia Do okresu siedmioletniej pracy w szkole wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, trwające łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy. W przypadku okresu niezdolności do pracy i urlopu trwających dłużej niż 6 miesięcy wymagany okres pracy przedłuża się o ten okres. Okres siedmioletniej pracy w szkole, uzasadniający prawo do urlopu, powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia. Wymóg siedmioletniego okresu pracy w szkole dotyczy udzielenia pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia. 88 Urlop dla poratowania zdrowia Nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych, tj. dodatku mieszkaniowego i wiejskiego. Dyrektor szkoły, nie później niż w terminie 2 tygodni przed zakończeniem urlopu dla poratowania zdrowia, wydaje nauczycielowi skierowanie na badanie kontrolne w celu stwierdzenia braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. 89 Urlop dla poratowania zdrowia W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. W przypadku stwierdzenia, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel podejmuje inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje nauczyciela z urlopu, określając termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy. Nauczycielowi można udzielić kolejnego urlopu dla poratowania zdrowia nie wcześniej niż po upływie roku od dnia zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia. Łączny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciela w okresie całego zatrudnienia nie może przekraczać 3 lat. 90 Urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela zatrudnionego w dwóch szkołach Pismo z dnia 13 lipca 2010 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej Rzeczposp. DF 2010/168/3. Nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nie może podejmować nowego zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej, jak również kontynuować już podjętego zatrudnienia czy działalności zarobkowej. (…) W związku z tym w opinii MEN, nauczyciel, któremu został udzielony urlop dla poratowania zdrowia w szkole stanowiącej jego podstawowe miejsce pracy, powinien rozwiązać stosunek pracy lub wystąpić o urlop bezpłatny na czas przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia w szkole, która jest jego dodatkowym miejscem pracy. 91 Urlop dla poratowania zdrowia a rozwiązanie stosunku pracy Przepisy Karty Nauczyciela nie dają jednoznacznej odpowiedzi, co do możliwości rozwiązania stosunku pracy, zmiany warunków pracy i płacy lub ograniczenia zatrudnienia z nauczycielem przebywającym na urlopie dla poratowania zdrowia. 92 Urlop dla poratowania zdrowia a rozwiązanie stosunku pracy Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r. , sygn. akt I PZP 1/13 łożenie przez nauczyciela wniosku o udzielenie Z urlopu dla poratowania zdrowia lub korzystanie z takiego urlopu nie stanowi przeszkody do rozwiązania z nim stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. 93 Urlop dla poratowania zdrowia a rozwiązanie stosunku pracy Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2014 r., sygn. akt II PK 108/13 „Prawo nauczyciela do urlopu dla poratowania zdrowia nie może uniemożliwiać dyrektorowi szkoły dostosowania stanu zatrudnienia do aktualnych potrzeb wynikających z rozmiaru zadań szkoły.” 94 Kryteria zwolnień 95 Kryteria zwolnień Kryteria doboru nauczycieli do zwolnienia opracowane przez dyrektora szkoły są przedmiotem oceny sądu pracy przy okazji ustalania przyczyn wypowiedzenia stosunku pracy. Kryteria zwolnień muszą być transparentne i dostępne dla nauczycieli. Nie funkcjonuje prawny obowiązek konsultowania kryteriów zwolnień np. ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników. 96 Kryteria zwolnień Problem wyboru nauczycieli do zwolnienia był przedmiotem stosunkowo szerokiej analizy orzeczniczej Sądu Najwyższego. Kryteria powinny w pierwszej kolejności dotyczyć dorobku zawodowego (staż pracy, ocena pracy, kwalifikacje formalne i faktyczne), ale mogą się one odnosić także do sytuacji osobistej nauczyciela (stan rodzinny, posiadanie innych źródeł dochodu - np. emerytury). 97 Kryteria zwolnień Jako kryteria wyboru do zwolnienia z pracy, z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 pkt 2 KN, spośród tych nauczycieli, którzy są brani pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o zwolnieniu, można przyjąć: ocenę pracy nauczycieli i ich osiągnięć podstawę nawiązania stosunku pracy długotrwałe, dezorganizujące pracę w szkole, nieobecności nauczyciela Warto zwrócić uwagę na szczególnie bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego w kwestii zwalniania nauczycieli w trybie art. 20 ust. 1 KN 98 Stan nieczynny 99 Stan nieczynny Wypowiedzenie jest bezskuteczne w przypadku złożenia przez nauczyciela, w terminie do 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia stosunku pracy, pisemnego wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa. Z wnioskiem o przeniesienie w stan nieczynny nauczyciel nie może wystąpić w przypadku całkowitej likwidacji szkoły 100 Stan nieczynny Dyrektor szkoły ma obowiązek przywrócenia do pracy w pierwszej kolejności nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym w razie powstania możliwości podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa, w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku, pod warunkiem posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji. Odmowa podjęcia pracy przez nauczyciela powoduje wygaśnięcie stosunku pracy z dniem odmowy. 101 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2014 r. I PK 260/13 O powstaniu możliwości podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze w rozumieniu art. 20 ust. 7 ustawy z 1982 r. Karta Nauczyciela decyduje dyrektor szkoły, a nauczyciel w stanie spoczynku nie ma roszczenia o stworzenie takiej możliwości w drodze dokonania w szkole zmian organizacyjnych i obciążeń dydaktycznych zatrudnionych w szkole nauczycieli. 102 Stan nieczynny Nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych, o których mowa w art. 54, do czasu wygaśnięcia stosunku pracy. Nauczycielowi przeniesionemu w stan nieczynny nie przysługują: dodatki - za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy (z wyjątkiem świadczeń z funduszu socjalnego i dodatków socjalnych – wiejskiego i mieszkaniowego, które nie stanowią składników wynagrodzenia nauczyciela) 103 Stan nieczynny W wypadkach podyktowanych koniecznością realizacji programu nauczania w tej samej lub w innej szkole nauczyciel pozostający w stanie nieczynnym może, na swój wniosek lub na wniosek dyrektora szkoły, podjąć pracę zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami w niepełnym lub w pełnym wymiarze zajęć, jednak na okres nie dłuższy niż okres stanu nieczynnego. Z tytułu wykonywania pracy nauczycielowi przysługuje odpowiednie do wymiaru zajęć wynagrodzenie, niezależnie od pobieranego wynagrodzenia z tytułu pozostawania w stanie nieczynnym. 104 Odprawa w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z nauczycielem 105 Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy Nauczycielowi, z którym rozwiązano stosunek pracy na skutek całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły lub w związku ze zmianami organizacyjnymi powodującymi zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmianami planu nauczania uniemożliwiającymi dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć przysługuje odprawa, której wysokość uzależniona jest od podstawy zatrudnienia nauczyciela. 106 Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 KN, przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. 107 Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 KN, przysługują świadczenia określone w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. 108 Odprawa z tytułu rozwiązania umowy o pracę Art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników Odprawa pieniężna przysługuje w wysokości: • jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata, • dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat lub • trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat. 109 Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy Nauczyciel, z którym rozwiązano stosunek pracy z powodu likwidacji szkoły lub jej reorganizacji, a który w związku tym przeszedł na emeryturę, uprawniony jest do otrzymania zarówno odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy, jak również odprawy emerytalnej 110 Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy Nauczycielowi, który po rozwiązaniu w dniu 31 sierpnia stosunku pracy w trybie art. 20 ust. 1 KN, podejmuje z dniem 1 września zatrudnienie w ramach nowego stosunku pracy (nawet w szkole prowadzonej przez tę samą jednostkę samorządu terytorialnego) przysługuje odprawa. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 czerwca 1995 r., gdzie stwierdził, że: Nauczyciel, z którym rozwiązano stosunek pracy w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela ma prawo do odprawy pieniężnej, przewidzianej w ust. 2 tego artykułu, choćby niezwłocznie podjął inne zatrudnienie (I PRN 29/95) 111 Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy Nie otrzyma odprawy pieniężnej nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania przeniesiony do innej szkoły w trybie art. 18 lub 19 Karty Nauczyciela Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2001 r. (I PKN 712/2000, OSNP 2003/23 poz. 564). Nauczycielowi mianowanemu, przeniesionemu na własną prośbę lub za jego zgodą do innej szkoły nie przysługuje odprawa, o której mowa w art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela, także wówczas, gdy szkoła, w której był zatrudniony przed przeniesieniem, uległa likwidacji 112 Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy Odprawy pieniężnej nie otrzymuje nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny 113 Odprawa a uprzednie ograniczenie zatrudnienia nauczyciela W przypadku rozwiązania z nauczycielem stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych lub przeniesienia nauczyciela w stan nieczynny, w sytuacji gdy nauczyciel miał uprzednio ograniczone zatrudnienie, podstawą ustalenia odprawy lub wynagrodzenia za stan nieczynny, jest wynagrodzenie zasadnicze ustalone z miesiąca przypadającego bezpośrednio przed ograniczeniem zatrudnienia 114 Ochrona stosunku pracy 115 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. 116 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na: wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy, stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania. 117 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika (wypoczynkowego, okolicznościowego, bezpłatnego) a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. zwolnienia lekarskiego), jeżeli nie minął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia Powyższe zakazy nie będą miały zastosowania m.in. w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy 118 Usprawiedliwiona nieobecność w pracy a rozwiązanie stosunku pracy Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r. , sygn. akt I PZP 1/13 łożenie przez nauczyciela wniosku o udzielenie Z urlopu dla poratowania zdrowia lub korzystanie z takiego urlopu nie stanowi przeszkody do rozwiązania z nim stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. 119 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego (odpowiednio dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego) pracownika, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jego winy i reprezentująca pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. 120 Pracownicy podlegający ochronie Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego (dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego) może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownikowi przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. 121 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, lub urlopu rodzicielskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu. 122 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne m.in. w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy 123 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. 124 Pracownicy podlegający ochronie Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem. 125 Pracownicy podlegający ochronie Bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej pracodawca nie może: wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z działaczem związkowym dokonać jednostronnej zmiany warunków zatrudnienia na niekorzyść pracownika podlegającego ochronie związkowej z wyjątkiem gdy dopuszczają to odrębne przepisy. Zasada szczególnej ochrony działacza związkowego podlega wyłączeniu lub ograniczeniu w przypadku upadłości lub likwidacji pracodawcy oraz w sytuacji wystąpienia zwolnień grupowych na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników 126 Pracownicy podlegający ochronie Społeczny inspektor pracy - art. 13 ustawy o społecznej inspekcji pracy Zakład pracy nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania mandatu (4 lata) oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. W takim wypadku rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić po uprzednim uzyskaniu zgody statutowo właściwego organu zakładowej organizacji związkowej. Zakład pracy nie może wypowiedzieć pracownikowi pełniącemu funkcję społecznego inspektora pracy warunków pracy i płacy na jego niekorzyść we wskazanym wyżej okresie, chyba że wypowiedzenie stało się konieczne z przyczyn, o których mowa w art. 43 kodeksu pracy. Powyższe regulacje mają zastosowanie również, gdy pracownik jest zatrudniony na podstawie mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. 127 Dziękuję za uwagę 128
