Współpraca ze Światową Organizacją Zdrowia

WSPÓŁPRACA
ZE ŚWIATOWĄ ORGANIZACJĄ ZDROWIA (WHO)
W ramach podpisanej między Regionalnym Biurem WHO dla Europy w Kopenhadze a Ministrem
Zdrowia RP dwuletniej umowy na lata 2006-2007, dotyczącej dostosowania świadczeń
zdrowotnych do nowych potrzeb (Matching services to new needs), IPiN będzie realizował dwa
zadania:
a) kształcenie kompetentnej kadry pracowników w zakresie ochrony zdrowia psychicznego
(development of a competent mental health staff),
b) opracowanie strategii promocji zdrowia psychicznego i przeciwdziałania stygmatyzacji
(development of mental health promotion and anti-stigma strategies).
Przygotowano szczegółowy program działań oraz budżet, które zostały zaakceptowane przez WHO.
Program działań obejmuje:
* publikację szkoleniowego pakietu dotyczącego wprowadzania w życie regionalnych programów
ochrony zdrowia psychicznego,
* ocenę prowadzonych obecnie w Polsce programów promocji, prewencji i przeciwdziałania
stygmatyzacji oraz publikację raportu na ten temat,
* zorganizowanie dwóch konferencji omawiających wyniki obu zadań.
Bezpośrednia współpraca między WHO i IPiN w 2006 r. dotyczyła również badań naukowych,
obejmowała konferencje i spotkania robocze oraz konsultacje i wymianę informacji.
I. Projekty badawcze
1. Leczenie uzależnienia od narkotyków a infekcja HIV/AIDS (WHO Collaborative Research
Project on Drug Dependence Treatment and HIV/AIDS)
Kontynuacja projektu badawczego zainicjowanego przez Centralę Genewską WHO, mającego na
celu ocenę i promocję leczenia substytucyjnego uzależnienia od opioidów. Ostatni etap badań
prowadził dr B. Habrat, kierownik Zespołu Profilaktyki i Leczenia Uzależnień. Szczegółowe
omówienie wyników: sprawozdanie z badań naukowych Zakładu.
II. Konferencje i spotkania robocze
1. Druga konferencja na temat problematyki udarów mózgu (2nd Consensus Conference on
Stroke Management), Helsingborg (Szwecja), 22-24 marca 2006 r.
Zadaniem konferencji, sponsorowanej przez Regionalne Biuro WHO dla Europy, było
uaktualnienie przyjętej w 1995 r. Deklaracji Helsingborskiej, dotyczącej problematyki udarów
mózgu. Dyskutowano nad organizacją lecznictwa udarowego, prewencją udarów, rehabilitacją po
udarze, opracowaniem systemów zbierania danych i oceną jakości usług. Na konferencji przyjęto
Deklarację Helsingborską 2006 (Helsingborg Declaration 2006 on European Stroke Strategies),
dokument, określający strategiczne cele związane z problematyką udarów do roku 2015.
Prof. A. Członkowska, dr I. Sarzyńska-Długosz, lek. M. Skowrońska przedstawiły referaty na temat
dostępności do pododdziałów udarowych i do wszechstronnej, wczesnej rehabilitacji poudarowej w
Polsce. Uczestniczyły również w pracach nad końcową redakcją deklaracji. Prof. A. Członkowska
weszła do grupy zajmującej się prewencją udarów mózgu.
1
2. Dziewiąte europejskie spotkanie krajowych partnerów WHO dotyczące programu ochrony
zdrowia psychicznego (9th Meeting of European National Counterparts for the WHO Mental
Health Programme), Chania (Grecja), 30 maja-1 kwietnia 2006 r.
Konferencja została zorganizowana przez Regionalne Biuro WHO dla Europy, jako kontynuacja
Konferencji Ministerialnej, która odbyła się w Helsinkach w 2005 r. Przedstawiono aktualną
sytuację w zakresie ochrony zdrowia psychicznego w poszczególnych krajach europejskich,
podkreślając osiągnięcia oraz zmiany, jakie nastąpiły od czasu konferencji w Helsinkach. Dyskusja
dotyczyła priorytetów i wyzwań, jakie stoją przed krajami Europy przy wprowadzaniu w życie
Deklaracji Helsińskiej i związanego z nią Planu Działań. Na podstawie oceny systemu ochrony
zdrowia psychicznego, Polska została umieszczona w tzw. drugiej grupie krajów, mających
wprawdzie opracowane strategie w tym zakresie, ale znajdujących się we wstępnej fazie ich
implementacji i napotykającej na problemy związane z finansowaniem, zarządzaniem i brakiem
kadr. Ustalono, iż przyszła współpraca z WHO będzie dotyczyć rozwoju świadczeń w zakresie
ochrony zdrowia psychicznego, kadry, finansowania, rozpowszechnienia wiedzy i prawodawstwa.
Na sesji plenarnej spotkania prof. Cz. Czabała omówił problemy zdrowia psychicznego w Polsce.
3. Spotkanie ekspertów uczestniczących w projekcie WHO na temat leczenia uzależnienia od
narkotyków i infekcji HIV/AIDS (WHO Collaborative Research Project on Drug Dependence
Treatment and HIV/AIDS Meeting of Principal Investigators), Běijīng (Chiny), 29 maja - 2
czerwca 2006 r.
Celem konferencji, zorganizowanej przez Centralę WHO w Genewie, była dyskusja na temat
wprowadzania w życie i ewaluacji programów terapii substytucyjnej w różnych systemach
zdrowotnych i w różnych krajach świata. Przedstawiono wyniki ewaluacji programów leczenia
substytucyjnego i zidentyfikowano priorytety dla dalszej międzynarodowej współpracy na tym
polu. W trakcie warsztatów omówiono często powtarzające się problemy zarówno kliniczne jak i
organizacyjne napotykane przy opracowywaniu i implementacji programów terapii substytucyjnej,
nakierowanych na prewencję i leczenie HIV/AIDS.
W spotkaniu uczestniczyli dr B. Habrat i dr J. Moskalewicz. Obaj referenci przedstawili wyniki
dotyczące polskiej części projektu. W trakcie warsztatów dr Habrat wygłosił referat na temat
programów terapii substytucyjnej, stosowanych w Polsce. Dr Moskalewicz mówił o barierach i
czynnikach ułatwiających wprowadzanie programów metadonowych.
4. Spotkanie uczestników projektu ustalającego wytyczne monitorowania Deklaracji o
ochronie zdrowia psychicznego (WHO Mental Health Declaration Baseline Project), Wiedeń
(Austria), 26-27 października 2006 r.
Spotkanie zorganizowało Regionalne Biuro WHO dla Europy. Zadaniem jego było uzgodnienie
treści kwestionariusza, mającego na celu monitorowanie wprowadzania w życie Deklaracji o
ochronie zdrowia psychicznego dla Europy i Planu działań na rzecz ochrony zdrowia psychicznego
dla Europy, dokumentów przyjętych w czasie europejskiej konferencji ministerialnej w 2005 r., w
Helsinkach W czasie spotkania uzgodniono punkty kwestionariusza, który będzie pilotowany w
wybranych krajach Europy, w tym również w Polsce. Prof. Cz. Czabała brał udział w
przygotowaniu kwestionariusza i jego ocenie na wszystkich etapach jego powstawania.
2
III. Konsultacje i wymiana informacji
1. Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, 10 października 2006 r.
Światowe Dni Zdrowia Psychicznego są organizowane pod auspicjami WHO. Corocznie
koordynacją obchodów zajmuje się Zakład Psychologii i Promocji Zdrowia Psychicznego.
Tematem tegorocznego Dnia Zdrowia Psychicznego było ryzyko popełnienia samobójstwa,
towarzyszące chorobom psychicznym (Building Awareness - Reducing Risk: Mental Illness and
Suicide). W IPiN zorganizowano konferencję prasową, w której uczestniczyło około 20
dziennikarzy, reprezentujących prasę, stacje radiowe i telewizyjne. W przedstawionych przez
pracowników IPiN referatach omówiono sytuację opieki psychiatrycznej w Polsce (prof.
M.Jarema), ryzyko popełnienia samobójstwa w chorobach afektywnych i przez osoby w podeszłym
wieku (dr I.Koszewska, doc. T.Parnowski) , oraz nadal nie do końca wyjaśniony związek między
stosowaniem leków przeciwdepresyjnych a nasileniem się myśli samobójczych (dr Ł.Święcicki).
Po raz wtóry obchody Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego zostały poprzedzone obchodami
Dnia Solidarności z osobami chorującymi na schizofrenię.
Obchody zorganizowano w wielu miastach Polski. Konferencje naukowe odbyły się w szpitalach w
Lublinie, Gnieźnie, Szczecinie, Drewnicy (Zabki k.Warszawy) i Bielsku Białej. W innych
ośrodkach zorganizowano spotkania lekarzy z pacjentami i ich rodzinami, konkursy, wystawy.
Zakład Psychologii i Promocji Zdrowia Psychicznego przygotował sprawozdanie z obchodów Dnia
Zdrowia Psychicznego na terenie całego kraju.
2. Wypełnienie ankiety “Atlas - country resources on intellectual disabilities”.
Celem projektu, prowadzonego wspólnie przez Department of Mental Health and Substance Abuse
WHO w Genewie razem z Pan American Health Organization w Montrealu, było zebranie
informacji na temat niepełnosprawności intelektualnej - jej definicji, epidemiologii, polityki,
kwestii prawnych, finansowania, świadczeń i badań naukowych w różnych krajach świata.
Znajomość sytuacji na tym polu powinna pozwolić na podjęcie ukierunkowanych działań na rzecz
osób z niepełnosprawnością intelektualną, obudzić w społeczeństwie świadomość istniejących
nierówności. Ankieta, obejmująca wszystkie aspekty niepełnosprawności intelektualnej, została
wypełniona przy współpracy z Krystyną Mrugalską, prezesem Polskiego Stowarzyszenia na rzecz
Osób z Upośledzeniem Umysłowym, oraz ekspertami prowadzącymi badania nad tą problematyką:
prof. Anną Firkowską-Mankiewicz prorektorem Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i
prof. Joanną Głodkowską, pracującą w tejże Akademii.
3. Raport Problemy zdrowia publicznego w kontekście starzenia się populacji Polski został
opublikowany w nr 3, Postępów Psychiatrii i Neurologii. Raport ten został opracowany w ramach
zadania priorytetowego „starzenie i zdrowie”, prowadzonego przez IPiN w 2005 r. we współpracy z
WHO.
4. Artykuł pt. Badania naukowe w zakresie zdrowia psychicznego w Polsce u progu XXI wieku
został oddany do druku w Postępach Psychiatrii i Neurologii. Praca jest podsumowaniem projektu
badawczego „Badania naukowe w zakresie zdrowia psychicznego i ich infrastruktura w krajach o
niskich i średnich dochodach”, prowadzonego przez mgr G.Herczyńską z inicjatywy WHO w latach
2003-2004.
5. Sekcja Wydawnictw sprzedała 115 egzemplarzy wydawnictw WHO, opublikowanych w
poprzednich latach przez IPiN:
Leksykon terminów - psychiatria i zdrowie psychiczne,
Leksykon terminów - alkohol i narkotyki,
Leksykon terminów - międzykulturowe pojęcia,
3
Oczami dziecka. Zbiór rysunków i opowiadań z konkursu Światowej Organizacji Zdrowia "Global
School" na temat zdrowia psychicznego.
6. IPiN otrzymał od Regionalnego Biura WHO dla Europy Certyfikat Członkostwa Sieci Szpitali
Promujących Zdrowie. Przyznanie certyfikatu poprzedzone było weryfikacją szczegółowych ankiet
wypełnionych przez Komórkę ds. Promocji Zdrowia i Profilaktyki, Jakości Świadczonych Usług
Higieny Szpitalnej oraz Biura ds. Współpracy z WHO. Plan działań objął cztery zadania:
* program edukacyjny na rzecz zdrowego żywienia,
* program edukacyjny dla pacjentów i pracowników uzależnionych od nikotyny, alkoholu i
narkotyków,
* program edukacyjny dla rodzin pacjentów zagrożonych odleżynami,
* stałe podnoszenie jakości świadczeń medycznych w IPiN.
Certyfikat ważny jest do roku 2009.
4