Przewodnik po pompach ciepła
advertisement
Polska PO MPY CIEP ŁA Przewodnik po pompach ciepła Specjaliści od pomp ciepła Przedmowa Drogi czytelniku, pompa ciepła umacnia nieprzerwanie swoją pozycję wśród systemów grzewczych. O ile jeszcze przed 20 laty jedynie co tysięczna instalacja c.o. oparta była o pompę ciepła, to dzisiaj udział ten wynosi w Niemczech 8%. W Szwajcarii pompy ciepła instaluje się nawet w trzech czwartych wszystkich budowanych obecnie domów jednorodzinnych. W Austrii ogrzewanych pompami ciepła jest obecnie około 100.000 domów. To oznacza, że decyzja wielu fachowców, by odpowiednio wcześnie postawić na pompę ciepła, była właściwa. Także w przyszłości ta innowacyjna technologia ogrzewania będzie gwarantować wzrost branży. Także my, jako producenci, utwierdziliśmy się w naszym wyborze działalności: pompa ciepła jest ogrzewaniem przyszłości – oszczędnym, przyjaznym dla zasobów naturalnych oraz środowiska. Nniniejszy podręcznik dla planistów i projektantów dokumentuje naszą drogę do sukcesu. Cieszymy się więc z możliwości prezentacji przewodnika po naszych pompach ciepła także na polskim rynku. Zdajemy sobie sprawę, że użytkownicy tej publikacji oczekują przede wszystkim doradztwa. By sprostać tym wymaganiom prezentowane wiadomości są stale aktualizowane. Na rok 2010 prezentujemy poszerzoną ofertę, w tym także pompy ciepła z miernikami ilości energii cieplnej oraz innowacyjny system kanałów powietrznych. Przypominamy: Poddaliśmy kompletnej odnowie technicznej naszą regulację pomp ciepła. Obok nowego wzornictwa z bardzo czytelnym wyświetlaczem, urządzenie Luxtronik 2.0 charakteryzuje się wielością nowych funkcji. Szczególnie podkreślić pragniemy w tym miejscu złącze sieciowe, port USB oraz program asystenta pierwszego uruchomienia. Bez wątpienia zawsze można coś poprawić. Dotyczy to także naszego przewodnika. Dlatego też wdzięczni będziemy za wszelkie wskazówki z Państwa strony. Prosimy o informacje, co moglibyśmy zmienić! Na początku mówiliśmy o drodze pomp ciepła do sukcesu. Wiele zostało już osiągnięte, jesteśmy jednak przekonani, że pompa ciepła ma w sobie wielki potencjał także na przyszłość. Przed nami jeszcze wiele pracy! Życzymy Państwu wielu sukcesów. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Pełny program 2 Projektowanie 1.1 1.2 Podstawy fizyczne i techniczne Zapotrzebowanie ciepła i mocy grzewczej Spis treści 1 Pompy ciepła 2.1 2.2 2.3 Pompa ciepła powietrze/woda Pompa ciepła glikol/woda Pompa ciepła woda/woda 3 Technika systemów z pompą ciepła 4 Podstawy teoretyczne 4.1 4.2 Praktyczne wskazówki oraz najczęstsze pytania Słownik pojęć Specjaliści od pomp ciepła Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 1 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Dokładne planowanie jest gwarancją sukcesu Inhaltsübersicht Luft/Wasser-Wärmepumpe 1.1 Fizyczne i techniczne podstawy Sposoby funkcjonowania pompy ciepła Stopień sprawności i wydajność 4 5 1.2 Zapotrzebowanie na ciepło i moc Zapotrzebowanie na moc Wybór dolnego źródła ciepła Tryby pracy Przykłady doboru dla monoenergetycznych instalacji Zestawienie wskazówek 6 7 11 14 15 Specjaliści od pomp ciepła Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 3 Sposób działania pompy ciepła Ponad jedna czwarta energii użytkowej w Niemczech zużywana jest przez gospodarstwa domowe. Ponad trzy czwarte z tego stosowane jest w celu ogrzewania pomieszczeń. To wystarczający powód do oszczędzania energii oraz redukcji emisji CO2. Można to zrealizować poprzez zmniejszenie strat ciepła, np. dzięki lepszej izolacji, nowoczesne okna oraz przez oszczędny i przyjazny dla środowiska naturalnego system ogrzewania. Zużycie energii w domach prywatnych płytowe wymiennika umieszczonego na tylnej ścianie. Pompa ciepła pobiera ciepło z naszego otoczenia, tzn. z powietrza, z ziemi lub z wody. Zostaje ono przetworzone w urządzeniu, a następnie przekazane do wody grzewczej. Nawet przy bardzo niskich temperaturach zewnętrznych pompa ciepła pobiera ze środowiska naturalnego ilość ciepła wystarczającą dla ogrzania domu. Ciepło bez spalania – tak można by najtrafniej określić działanie pompy ciepła. Zasada ta wymaga tutaj szerszego omówienia, tak by wyraźniej uwidocznić różnice w stosunku do tradycyjnych kotłów grzewczych: do wytwarzania ciepła pompa ciepła potrzebuje źródła ciepła o niskim poziomie temperatury i dodatkowej energii koniecznej do "przepompowania" tego ciepła na poziom temperatury możliwy do wykorzystania w instalacji grzewczej. Temperatury zasilania ograniczone są do 55 °C lub 65 °C, w najkorzystniejszym przypadku 35 °C do 40 °C. Wybór niskich temperatur zasilania urządzenie wynagradza nam niższymi kosztami ogrzewania. Jak to działa? Pompa ciepła jest maszyną termodynamiczną, w której w wewnętrznym obiegu krąży czynnik roboczy, zmieniający swój stan skupienia z płynnego na gazowy i z powrotem. Proces ten przechodzi po kolei przez następujące elementy konstrukcyjne i fazy robocze: Największa część energii grzewczej, którą dysponujemy dzięki pompie ciepła, pobierana jest z otoczenia. Jedynie jej ułamek musi zostać dostarczony w postaci energii roboczej. Wskaźnik wydajności (współczynnik efektywności pompy ciepła, COP) wynosi z reguły między 3 a 6. W ten sposób pompy ciepła oferują bardzo korzystne warunki dla przyjaznego i chroniącego środowisko ogrzewania. Przykład przepływu temperatury dla pompy ciepła powietrze/woda w ustawieniu zewnętrznym Parownik: Tej części procesu dostarczana jest energia z otoczenia. Czynnik roboczy o niskiej temperaturze przekazywany jest w stanie płynnym do parownika pompy ciepła. Tu odparowuje przy niskim ciśnieniu i temperaturze, pobierając ciepło ze źródła ciepła (np. powietrza zewnętrznego). Temperatura czynnika podnosi się i opuszcza on parownik w stanie gazowym. Sprężarka: Tej części procesu dostarczana jest energia robocza. Czynnik roboczy w stanie gazu zostaje sprężony, przy czym temperatura wzrasta jeszcze bardziej. Skraplacz: Odbywa się tu proces skraplania, gdzie czynnik roboczy w stanie gorącego gazu oddaje ciepło chłodniejszej wodzie grzewczej. W ten sposób czynnik roboczy ochładza się i przechodzi w stan ciekły. Zawór rozprężny: Ciśnienie i temperatura czynnika roboczego zostają zredukowane. Podobny efekt można zaobserwować przy puszkach aerozolowych. Podczas rozpylania (rozprężania się lub obniżania ciśnienia zawartości) puszki z aerozolem stają się znacznie chłodniejsze. Medium robocze opuszcza zawór rozprężny w temperaturze, która jest niższa od temperatury źródła ciepła. Sposób działania pompy ciepła Pompy ciepła pracują na podobnej zasadzie jak lodówka: ta sama technologia, tylko że odwrotne działanie. Lodówka odbiera ciepło żywności i oddaje je otoczeniu poprzez żebra 4 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Współczynnik sprawności Współczynnik sprawności (η) wyznacza stosunek mocy uzyskanej do mocy pobranej. Przy idealnych procesach współczynnik sprawności wynosi 1. Procesy techniczne związane są zawsze ze stratami, dlatego też współczynniki sprawności aparatów technicznych są niższe niż 1 ( η <1). h: . QN: Pel: współczynnik sprawności moc uzyskana moc dostarczona (np. elektryczna) W przypadku pomp ciepła duża część energii pobierana jest z otoczenia. Tej części nie uważa się za energię dostarczoną, jako że jest ona do naszej dyspozycji nieodpłatnie. Powstały w ten sposób współczynnik sprawności byłby większy niż 1, co z technicznego punktu widzenia jest niemożliwe. Dlatego też wprowadzono dla pomp ciepła, w celu opisu stosunku energii uzyskanej do energii dostarczonej (w tym przypadku czystej energii roboczej), współczynnik efektywności (symbol COP). Dla pomp ciepła mieści się on zwykle w zakresie 3-6. cop: współczynnik efektywności (coefficient of performance) . uzyskana moc grzewcza QWP: Pel: pobór mocy elektrycznej (DIN EN 14511) Podczas gdy współczynnik efektywności opisuje efektywność pompy ciepła w określonym punkcie roboczym, efektywność całego układu na przestrzeni roku opisywana jest przez średnioroczny współczynnik efektywności: : WNutz: Wel: =W W Nutz el średnioroczny współczynnik efektywności uzyskana energia grzewcza dostarczona energia napędowa Średnioroczny współczynnik efektywności pomp ciepła Alpha-InnoTec można obliczyć przy użyciu programu obliczeniowego „Alpha-Plan”. Przesyłanie i przetwarzanie nośników energii (elektrycznych i paliw) wiąże się z różnej wielkości stratami, które muszą być uwzględnione przy porównywaniu kotła grzewczego i pompy ciepła. Stopień sprawności energii pierwotnej określa stosunek energii użytecznej do zastosowanej energii pierwotnej przy uwzględnieniu strat podczas przetwarzania oraz transportu (patrz rysunek Zużycie energii pierwotnej). Ten stopień sprawności (PEN) dla kotłów grzewczych wynosi poniżej 100%, a dla pomp ciepła – powyżej 100%. W trakcie planowania instalacji można wpłynąć na współczynnik wydajności (oraz związany z nim średnioroczny współczynnik efektywności) poprzez optymalny wybór źródła ciepła oraz systemu odbioru ciepła. Im mniejsza różnica pomiędzy temperaturą zasilania a temperaturą źródła ciepła, tym lepszy jest współczynnik efektywności. Najlepszy współczynnik efektywności osiągany jest przy wysokich temperaturach źródła ciepła oraz niskich temperaturach zasilania w systemie odbioru ciepła, które mogą zostać uzyskane przede wszystkim w płaszczyznowych systemach ogrzewania. Podczas planowania urządzenia następuje wyważenie (optymalizacja) pomiędzy efektywnym sposobem eksploatacji układu pompy ciepła a kosztami inwestycji. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 5 Zapotrzebowanie na ciepło Dokładny dobór jest szczególnie ważny w przypadku instalacji z pompami ciepła. Gdy zostanie dobrana zbyt mała pompa ciepła, pojawią się deficyty komfortu oraz zwiększone koszty ogrzewania. Przesadnie duże urządzenia oznaczają nieproporcjonalnie wysokie koszty inwestycyjne i spadek opłacalności w stosunku do innych systemów wytwarzania ciepła. Należy więc unikać tak niedowymiarowania, jak i przewymiarowania pompy ciepła. Dobór pompy ciepła powinien być wynikiem optymalnego doboru pod względem kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Aby prawidłowo dobrać pompę ciepła do danego obiektu wymagane są następujące dane: • Całkowite zapotrzebowanie mocy grzewczej - zapotrzebowanie mocy dla ogrzewania budynku - zapotrzebowanie mocy dla przygotowania ciepłej wody użytkowej - zapotrzebowanie mocy dla innych odbiorników ciepła • Ewentualne przerwy w dostawie energii elektrycznej • Temperatura zasilania systemu grzewczego • Wybór dolnego źródła ciepła • Rodzaj pracy pompy ciepła · Całkowite zapotrzebowanie mocy = QWP Całkowite zapotrzebowanie na moc grzewczą jest związane z użytkowaniem budynku oraz wymaganiami komfortu cieplnego mieszkańców. Składa się ono z wymaganych mocy dla pokrycia zapotrzebowania na ciepło dla celów ogrzewania, zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową oraz na potrzeby specjalne, jak na przykład ogrzewanie basenów kąpielowych (patrz rozdział 4.3). + + = Zapotrzebowanie mocy dla celów ogrzewania zapotrzebowanie mocy na przygotowanie c.w.u. zapotrzebowanie mocy na cele specjalne całkowite zapotrzebowanie mocy Całkowite zapotrzebowanie mocy musi zostać pokryte przez system ogrzewania. Ponadto wymagana moc pompy ciepła określana jest przez czynniki dodatkowe, takie jak tryb pracy oraz przewidywalne przerwy w dostawie prądu ze strony dostawcy energii elektrycznej. · Zapotrzebowanie mocy dla celów ogrzewania = QG (zapotrzebowanie cieplne budynku) Dokładne obliczenie zapotrzebowania mocy dla celów ogrzewania, wzgl. dla budynku wymagającego ogrzania, powinno być przeprowadzone zgodnie z normą PN-EN 12831. Dla nowych budynków obliczeń tych dokonuje się według wymogów określonych w Dz.U. z 2007 Nr 191, poz.1373. W istniejących budynkach możliwe jest sięgnięcie do wielkości zużycia energii z ostatnich lat, lub - z mniejszą dokładnością - dokonanie szacunku na podstawie roku budowy obiektu. Obliczanie na podstawie zużycia energii ma tę zaletę, że uwzględniane są przy tym odbiegające od norm przyzwyczajenia konsumenckie użytkowników. W żadnym 6 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec wypadku nie należy dobierać pompy ciepła o mocy równej mocy dotychczas używanego kotła grzewczego, jako że te ostatnie są zwykle przewymiarowane. Określenie maksymalnego zapotrzebowania mocy grzewczej na podstawie wielkości zużycia odbywa się poprzez podzielenie zużycia przez wskaźnik zależny od danego nośnika energii. Na przykład przy zużyciu oleju w wysokości 3500 l/a maksymalne zapotrzebowanie mocy grzewczej wynosi: Polska: Niemcy: Szwajcaria: 3500 l/a: 250 l/(a • kW) = 14 kW 3500 l/a : 250 l/(a • kW) = 14 kW 3500 l/a : 300 l/(a • kW) = 11,7 kW Nośnik energii Wartości dla (jednostka) Polski, Niemiec 1) Wartości dla Szwajcarii 2) Gaz ziemny (m3) 230 m3/(a · kW) 280 m3/(a · kW) Olej opałowy (l) 250 l/(a · kW) 300 l/(a · kW) Gaz płynny (l) 335 l/(a · kW) *) 400 l/(a · kW) *) Wskaźnik dotyczy średniego zużycia ciepłej wody użytkowej, domy jedno- i dwurodzinne 1) przyjęte dla 1900 pełnych godzin użytkowania oraz sprawności kotła w wysokości 75% 2) przyjęte dla 1800 pełnych godzin użytkowania oraz sprawności kotła w wysokości 70% *) zależne od temperatury Jeśli zapotrzebowanie na moc grzewczą określane jest według wielkości zużycia, to podstawę stanowić powinna średnia wartość zużycia energii z ostatnich 3-5 lat, tak by uniknąć większych odchyleń statystycznych. Proszę mieć na uwadze to, że przy zwiększonym zapotrzebowaniu na ciepłą wodę użytkową (np. w ośrodkach sportowych) zapotrzebowanie na moc nie może być określane na podstawie danych ze zużycia. Jeżeli w domu jednorodzinnym (ok. 4 osoby) w wielkościach zużycia zawarte jest też ogrzanie ciepłej wody użytkowej, to przy przyszłym indywidualnym ogrzewaniu ciepłej wody użytkowej można odliczyć ok. 15% z wielkości zużycia. W przypadku braku danych dotyczących zużycia, maksymalne zapotrzebowanie mocy grzewczej może być obliczane w przybliżeniu z powierzchni ogrzewalnej budynku. W tym celu wykorzystać można następujące wskaźniki: Wskaźnik polski, niemiecki: Budynek Specyficzne zapotrzebowanie mocy grzewczej Budynek nowy 40 - 60 W/m2 Budynek po termoizolacji 50 - 60 W/m2 Rok budowy od 1980 - zwyczajna izolacja cieplna 70 -90 W/m2 Starsze konstrukcje murowane bez specjalnej izolacji cieplnej 120 W/m2 Przykładowo maksymalne zapotrzebowanie mocy grzewczej budynku po przeprowadzeniu termoizolacji o powierzchni ogrzewanej 150 m2 wynosi: Zapotrzebowanie na ciepło 150 m2 x 55 W/m2 = 8.250 W (8,25 kW) Wskaźnik szwajcarski: Budynek Specyficzne zapotrzebowanie mocy grzewczej Bydynki mieszkalne sprzed 1990 40 - 80 W/m2 Budynki mieszkalne o dobrej izolacji cieplnej 30 - 40 W/m2 Domy pasywne ≤ 25 W/m2 Przykładowo maksymalne zapotrzebowanie mocy grzewczej budynku o dobrej izolacji cieplnej wynosi: 150 m2 x 35 W/m2 = 5.250 W (5,25 kW) Zapotrzebowanie mocy dla przygotowania ciepłej wody · użytkowej - QWW Zużycie ciepłej wody zależy w dużym stopniu od indywidualnych przyzwyczajeń. Aby spełnić dzisiejsze wymogi komfortowego życia, należałoby założyć zużycie wody o temperaturze 45 °C na poziomie 80-100 litrów. Odpowiada to zapotrzebowaniu 4kWh energii na dzień i osobę lub średniemu zapotrzebowaniu mocy w wysokości 0,17 kW/osobę. Moc musi być dobrana do zapotrzebowania szczytowego. Aby posiadać wystarczające rezerwy, należy uwzględnić moc grzewczą dla przygotowania ciepłej wody użytkowej w domu jedno/ lub dwurodzinnym w wysokości 0,25 kW/osobę. Dokładny dobór dla przygotowania ciepłej wody użytkowej przedstawiony został w rozdziale 4.2 Sposoby użytkowania pompy ciepła. Przewody cyrkulacyjne nie powinny być w miarę możliwości używane. Podwyższają one od strony urządzenia zapotrzebowanie na ciepło dla przygotowania ciepłej wody użytkowej aż do 50%. Jeśli przewody cyrkulacyjne okazują się konieczne (zawartość przewodów rurowych > 3 litry), to pompa cyrkulacyjna powinna być sterowana przez zegar sterujący, tak by mogła działać tylko w szczytowym czasie zapotrzebowania. Jeśli zapotrzebowanie na przygotowanie ciepłej wody użytkowej zostało uwzględnione już przy obliczaniu zapotrzebowania na ogrzewanie (ponieważ zostało ono wyliczone na podstawie zużycia z poprzednich lat), to przy ustalaniu całkowitego zapotrzebowania mocy nie ma potrzeby doliczać dodatkowo zapotrzebowania na moc dla przygotowania ciepłej wody. Nie jest to konieczne także wtedy, gdy ciepła woda będzie przygotowywana w nocy, a parametry ogrzewania w tym czasie będą zredukowane – sensowne tylko przy pompach glikol/woda oraz woda/woda. Możliwe jest to do ustawienia w regulatorze pompy ciepła. · Zapotrzebowanie specjalne QS W niektórych przypadkach występuje dodatkowo zapotrzebowanie ciepła na podgrzewanie wody basenowej. Czy to zapotrzebowanie na ciepło wchodzi w całkowite zapo- trzebowanie na ciepło, określane jest przez typ instalacji oraz sposób użytkowania basenu (patrz 3.1. sposoby użytkowania pomp ciepła). Jeśli basen pływacki ogrzewany jest wyłącznie poza sezonem grzewczym, to zapotrzebowanie na moc nie musi być dodatkowo uwzględniane. Całoroczne ogrzewanie krytego basenu wliczane jest z reguły w zapotrzebowanie mocy grzewczej dla całego obiektu. Konieczne jest tu zarówno uwzględnienie zapotrzebowania dla ogrzewania hali, jak i dla ogrzania wody w niecce basenowej. Zapotrzebowanie na ciepło dla ogrzewania hali basenowej, dla wentylacji oraz dla urządzeń osuszania i nawilżania należy w każdym przypadku określić poprzez obliczenie zapotrzebowania na ciepło oraz dodanie go do całkowitego zapotrzebowania mocy. Przerwy w dostawach energii elektrycznej Uwagi dotyczą obecnej sytuacji w Niemczech i przewidywalnej w najbliższym okresie w Polsce. Tania taryfa dla pomp ciepła powiązana jest najczęściej z przerwami w dostawach energii elektrycznej. Dostawa prądu może być przerywana maksymalnie 3 x 2 godziny w ciągu 24 godzin. Pomiędzy dwoma przerwami czas trwania dostępu musi wynosić przynajmniej tyle, ile wynosił czas trwania poprzedniej przerwy. Te przerwy powinny być uwzględniane przy obliczaniu zapotrzebowania na moc grzewczą pompy ciepła. W praktyce, w przypadku nowych budynków z ogrzewaniem podłogowym, możliwe jest dzięki wysokiej masie akumulacyjnej stosowanie niższych współczynników. Wymagany współczynnik bezpieczeństwa Z uzyskiwany jest w prosty sposób poprzez: Przykład: 3 x 2h przerwy = 6 h Z = 24h/24h - 6h Z = 1,33 Dla zwyczajowych przerw współczynnik wynosi: Przerwa Z Obliczeniowo Nowy budynek z ogrz. podł. 1 x 2 Godziny 1,10 1,05 2 x 2 Godziny 1,20 1,10 3 x 2 Godziny 1,33 1,15 Generalnie w przypadku budynków o masywnej konstrukcji, w szczególności z ogrzewaniem podłogowym, posiadana zdolność magazynowania ciepła wystarczy na przeczekanie dwugodzinnych przerw bez obniżenia komfortu cieplnego. Podwyższenie mocy grzewczej pompy ciepła jest jednak konieczne ze względu na wymagane ponowne ogrzanie masy akumulacyjnej. Doświadczenie mówi, że nigdy nie ogrzewa się wszystkich pomieszczeń, a wartości temperaturowe zgodnie z normą PN-EN 12831 schodzą rzadko poniżej zakładanej minimalnej temperatury zewnętrznej. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 7 Wybór źródła ciepła Dobór systemu pompy ciepła odbywa się zgodnie z całkowitym zapotrzebowaniem mocy x Z. · · · · QWP = (QG + QWW + QS) x Z · QWP = Całkowite zapotrzebowanie mocy grzewczej · QG = Zapotrzebowanie mocy na ogrzewanie (zapotrzebowanie ciepła dla budynku) · QWW = Zapotrzebowanie mocy dla przygotowania ciepłej wody użytkowej · QS = Zapotrzebowanie mocy dla potrzeb specjalnych Temperatura zasilania instalacji centralnego ogrzewania Odbiorniki instalacji centralnego ogrzewania zasilane z pompy ciepła powinny w każdym przypadku zostać tak dobrane, by wymagane zapotrzebowanie na ciepło pokrywane było przy możliwie niskich temperaturach zasilania. Każdy stopień niżej w temperaturze zasilania oznacza oszczędność aż do 2,5% w zużyciu energii elektrycznej przez pompę ciepła. • izolacja stropów międzypiętrowych, konstrukcji dachowej i fasad izolacja Dzięki obniżeniu zapotrzebowania na ciepło oraz zwiększeniu średniorocznego współczynnika efektywności pompy ciepła uzyskuje się oszczędności w zużyciu energii elektrycznej potrzebnej do jej pracy. Z reguły możliwe jest zainstalowanie tańszej i mniejszej pompy ciepła. Wymiana grzejników w celu obniżenia temperatury zasilania poprzez powiększenie powierzchni grzewczej powinna być brana pod uwagę dopiero jako ostatnia możliwość. Dla temperatur zasilania powyżej 55 °C należy zastosować specjalną, przystosowaną dla tego zakresu temperatur pompę ciepła (seria H do 65 °C) lub wsparcie pompy ciepła drugim źródłem ogrzewania. W systemie grzewczym istniejący kocioł może służyć w pracy biwalentnej jako wspomaganie przy niższych temperaturach zewnętrznych. Pompa ciepła może być również wspomagana przez grzałki elektryczne (tryb monoenergetyczny). Krzywa A: temperatura zaislania 90 oC możliwy tylko tryb biwalentny z buforem równoległym Krzywa B: temperatura zasilania 75 0C możliwy tylko tryb biwalentny z buforem równoległym Krzywa C: temperatura zasilania 60 0C tryb monoenergetyczny z pompami powietrze/woda serii H tryb monowalentny z pompami glikol/woda serii H Krzywa D i E: temperatura na zasilaniu mniejsza niż 55 0C, tryb monoenergetyczny z pompami ciepła powietrze/woda albo monowalentny z pompami glikol/woda i woda/woda Kryteria wyboru pompy ciepła Niskotemperaturowe systemy ogrzewania, przede wszystkim ogrzewania podłogowe i ścienne są szczególnie zalecane. Takie systemy ogrzewania płaszczyznowego pozwalają z reguły na maksymalne temperatury zasilania poniżej 35 °C przy efektywnej pracy pompy ciepła. Jeżeli pompa ciepła zainstalowana zostanie w istniejącym budynku, to zmiana na płaszczyznowy system ogrzewania z reguły nie jest możliwa. W takim przypadku nie powinno się przekraczać temperatury zasilania wynoszącej około 55 °C (65 °C). Temperatura zasilania może zostać obniżona poprzez zredukowanie zapotrzebowania na ciepło. Możliwe jest tu zastosowanie następujących środków: • • 8 wymiana okien redukcja strat przy wietrzeniu (straty ciepła na wentylację) Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Szczególną zaletą pompy ciepła jest korzystanie z dostępnego bezpłatnie ciepła z otoczenia. Do dyspozycji mamy pierwotne źródło ciepła, którym jest energia słoneczna i wtórne - grunt, wodę lub powietrze zewnętrzne. Typ pomp ciepła zależy od rodzaju źródła oraz nośnika ciepła: • • • • pompa ciepła glikol/woda pompa ciepła powietrze/woda pompa ciepła powietrze/powietrze pompa ciepła woda/woda Poszczególne źródła ciepła wykazują zróżnicowane właściwości. Nie można ich stosować oraz przyłączać wszędzie i w ten sam sposób. W zależności od danego przypadku mamy do czynienia ze zróżnicowanymi wymaganiami oraz warunkami terenu czy pomieszczeń, dlatego też nie istnieje uniwersalne, najlepsze rozwiązanie dla wszystkich sytuacji. Każdy przypadek należy rozważyć oddzielnie. Wybór źródła ciepła Przy doborze źródła ciepła należy uwzględnić następujące kryteria: • • • • • wystarczająca dostępność możliwie wysoka zdolność magazynowania ciepła możliwie wysoki poziom temperatury odpowiednia regeneracja niskie koszty instalacji Źródło ciepła - powietrze W przypadku pomp ciepła powietrze/woda jako źródło ciepła służy z reguły powietrze zewnętrzne. W przypadku obiektów gospodarczych i przemysłowych istnieje także możliwość wykorzystywania powietrza z pomieszczeń oraz powietrza wywiewanego na zewnątrz. Zastosowanie powietrza z pomieszczeń lub wywiewanego powinno jednakże zostać ustalone z naszymi technikami już we wstępnej fazie planowania. Wykorzystywanie powietrza z pomieszczeń jako źródła ciepła ma uzasadnienie w przypadku obiektów przemysłowych z dużą ilością wywiewanego ciepłego powietrza lub gdy konieczne jest chłodzenie pomieszczeń. Niedopuszczalne jest wykorzystywanie powietrza z zawartością amoniaku ani powietrza zanieczyszczonego chemicznie (np. powietrza odprowadzanego z budynków gospodarskich). Specjalnym przypadkiem jest kontrolowana wentylacja pomieszczeń mieszkalnych z odzyskiem ciepła. Do urządzeń wentylacyjnych wbudowuje się często pompy ciepła powietrze/powietrze. Tematem dalszej części jest najczęstszy przypadek: wykorzystywanie powietrza zewnętrznego przez pompę ciepła powietrze/woda. Niskie, dobrze skalkulowane koszty instalacji stanowią znaczącą zaletę powietrza jako źródła ciepła. Wykorzystywanie powietrza nie wymaga żadnych zezwoleń. Pompy ciepła powietrze/woda mogą być ustawiane wewnątrz lub na zewnątrz budynku. Ustawienie wewnętrzne wymaga kanałów powietrznych dla doprowadzenia i odprowadzenia powietrza zewnętrznego. Ustawienie na zewnątrz wymaga mniejszej przestrzeni; tu należy przestrzegać wskazówek dotyczących ustawienia (głównie ze względu na emisję akustyczną). Pompy ciepła powietrze/woda stanowią niskobudżetową alternatywę w stosunku do innych źródeł ciepła. Eksploatuje się je najczęściej w systemie monoenergetycznym z punktem doboru (punkt biwalentny – punkt pracy równoległej) między -2 a -7 °C. W takim przypadku pompa ciepła pokrywa ok. 95-98% całkowitego rocznego zapotrzebowania na energię. Grunt jako źródło ciepła Grunt magazynuje ciepło otoczenia sezonowo, a więc przez dłuższy okres. Powoduje to, że na przestrzeni roku mamy do dyspozycji ciepło o relatywnie stałej wysokiej temperaturze, a dzięki temu - wysoki współczynnik COP. Wykorzystywanie ciepła zmagazynowanego w ziemi odbywa się przez wymienniki gruntowe poziome (kolektor płaski) lub pionowe (sondy ziemne). Ciepło pobierane jest w obiegu zamkniętym (obieg solankowy), w którym poprzez parownik oddawane jest do obiegu czynnika roboczego pompy ciepła. Wymienniki gruntowe Wydajność określana jest zasadniczo przez właściwości gleby oraz ilość występującej w niej wody i minerałów. Stale wilgotne grunty są lepszymi źródłami ciepła niż grunty suche i piaszczyste. Grunt regeneruje się przede wszystkim przez wnikające do niego opady. Wierzchnia warstwa nie może być więc zabudowana czy też pokryta nieprzepuszczalnymi elementami. Poziomo ułożony wymiennik gruntowy wymaga większej powierzchni – ok. 1,5 do 2,5 większej niż ogrzewana powierzchnia mieszkalna. Powierzchnia ułożenia wymiennika musi być dostępna, niezabudowana oraz nieprzykryta elementami nieprzepuszczającymi wody. Wymiennik układa się na głębokości 1,2-1,5m. Na obszarach nowego budownictwa możliwe jest ułożenie kolektorów w bardzo prosty sposób już w trakcie prac budowlanych. Z wymaganej powierzchni zostaje zebrana warstwa gruntu, a po ułożeniu wymiennika ponownie zasypana. Wymiennik może być ułożony także w odpowiednim rowie. Ogranicza to zakres robót ziemnych. Jeśli żaden z tych sposobów nie jest możliwy, istnieje możliwość wykonania pionowego wymiennika gruntowego. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 9 Wybór źródła ciepła Sondy ziemne współpracy z dodatkowym źródłem ciepła). Umieszczone pionowo sondy ziemne wymagają mniej powierzchni niż kolektor płaski. Jako że sondy ziemne muszą być wykonane przez kompetentne firmy wiertnicze, oznacza to z reguły wyższe koszty wykonania niż wymienniki gruntowe poziome. Woda jako źródło ciepła Podczas gdy wymienniki gruntowe poziome muszą być zgłaszane jedynie w Urzędzie Gospodarki Wodnej, to wymienniki pionowe (sondy ziemne) wymagają na etapie projektowania wykonania projektu geologicznego i podlegają obowiązkowi zgłoszenia w Wydziale Ochrony Środowiska lokalnego urzędu. Przed rozpoczęciem prac wiertniczych należy je zgłosić do Państwowego Instytutu Górnictwa w Poznaniu. Leży to w gestii firmy wykonawczej. Projektowanie i wykonanie muszą być powierzone certyfikowanej specjalistycznej firmie wiertniczej. Zarówno woda powierzchniowa, jak i woda gruntowa mogą być wykorzystywane jako źródło ciepła. Woda powierzchniowa nadaje się jednak jedynie w wyjątkowych przypadkach. Istnieje bowiem zagrożenie zanieczyszczeniami (algi, zawiesiny), niebezpieczeństwo zamarzania oraz zmienności temperatury na przestrzeni roku (topnienie śniegu). Z reguły woda gruntowa wykorzystywana jest jako źródło ciepła przy pompach ciepła woda/woda. Woda gruntowa wykazuje na przestrzeni roku stałą, stosunkowo wysoką temperaturę około 10 °C. W ten sposób można uzyskać wysoki współczynnik efektywności. Pompa ciepła może być eksploatowana monowalentnie. Uwzględnić należy wysokie koszty montażu i przyłączenia, ponieważ w celu użytkowania wody gruntowej wymagane jest wiercenie studni zrzutowej i czerpalnej. Grunt jako źródło ciepła oferuje na przestrzeni roku niemalże stałe temperatury. Dla systemu pompy ciepła wynika z tego wysoki współczynnik wydajności przy niskim zużyciu energii. Pompy ciepła glikol/woda eksploatowane są z reguły w trybie monowalentnym (samodzielnym, bez Z reguły istnieje dla tego typu instalacji obowiązek posiadania zezwoleń ze strony Urzędu Gospodarki Wodnej. Przed decyzją o wykorzystaniu wody gruntowej jako źródła Przegląd źródeł ciepła Grunt Kolektor Woda Sonda Powietrze zewnętrzne Woda gruntowa Dostępność o + ++ o Zdolność magazynowania + ++ - ++ Poziom temperatury + + o Temperatura doboru ok. 3 °C / - 5 °C ++ 10 °C 0 °C 0 °C Regeneracja + + ++ ++ Koszt montażu + ++ -- + / ++ 2) Tak Nie Tak Obowiązek zezwoleń 1) Zgłoszenie 3 °C przy trybie biwalentnym; - 5 °C przy trybie monowalentnym Symbole: ++ bardzo wysoki, + wysoki, o średni, - niski, -- bardzo niski 10 Powietrze Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 2) w zależności od głębokości odwiertu 1) Tryby pracy ciepła konieczne jest sprawdzenie, czy na odpowiedniej głębokości występuje woda gruntowa w wystarczającej ilości oraz jakości. Analiza wody oraz budowa studni muszą być przeprowadzone w każdym wypadku przez doświadczoną firmę studniarską. ogrzewanie podłogowe i ścienne, nadają się szczególnie do zastosowania pomp ciepła. Należy dążyć do temperatury zasilania od 35 do 40 °C. Średnia roczna linia liczby dni w zależności od temperatury zewnętrznej Tryby pracy Jeśli określone zostało już zapotrzebowanie na ciepło, należy jeszcze ustalić, w jaki sposób urządzenie ma być eksploatowane, aby uzyskać optymalny efekt techniczny i ekonomiczny. Możliwe są następujące tryby pracy: monowalentny - tylko pompa ciepła biwalentny - pompa ciepła i kocioł grzewczy monoenergetyczny - pompa ciepła i dodatkowe ogrze wanie elektryczne Decyzja o właściwym trybie pracy zależy jednocześnie od dostępności możliwego źródła ciepła - grunt, woda lub powietrze. Niezależnie od tego, jaki system ogrzewania zostanie zastosowany, klientowi należy na wstępie doradzić zawsze optymalną izolację termiczną. Im lepsza izolacja, tym niższe koszty eksploatacji. W przypadku pomp ciepła oznacza to, że możliwe jest dobranie mniejszych urządzeń, co redukuje koszty inwestycyjne. Niskotemperaturowe systemy ogrzewania, przede wszystkim Średnia roczna linia przebiegu dla temperatury zewnętrznej pokazuje ilość dni w roku, w których temperatura zewnętrzna spada poniżej określonej wartości. Przebieg linii rocznych temperatur zależny jest od miejscowych warunków klimatycznych. W rocznej linii ciągłej dla Gdańska widać, że przez 300 dni w roku termometry wskazują poniżej 15 °C. Można jednak też odczytać, że jedynie przez około 10 dni temperatura spada poniżej -5 °C; w rocznej linii ciągłej dla Warszawy widzimy, że tyko w trakcie 10 dni w roku temperatura spada poniżej -8 °C, a w trakcie 125 dni wykazuje wartości poniżej 0 °C. Pompy ciepła, dla których dobrana jest temperatura biwalentna -8°C, wymagają tylko przez niewielką ilość dni równoległego systemu ogrzewania (np. grzałki elektrycznej) w celu wspomożenia pompy ciepła. W programie obliczeniowym Alpha-Plan ujęte są już dane klimatyczne dla wybranych miast, na podstawie których oblicza się współczynniki wydajności oraz stopień pokrycia zapotrzebowania na ciepło. W obydwu przedstawionych wykresach rocznych linii ciągłych należy zauważyć, że mierzone godziny, w czasie których temperatura spadała poniżej określonej wartości, są dodawane i przedstawiane Linia przebiegu temperatury Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 11 Tryby pracy w postaci pełnych dni. W praktyce okazuje się, że szczególnie w przejściowym okresie grzewczym w czasie 24 godzin występują wahania temperatury między maksymalną temperaturą dzienną a minimalną temperaturą nocną o kilka, a nawet kilkanaście stopni. Pole pomiędzy graniczną temperaturą ogrzewania a roczną linią ciągłą oznacza wielkość wymaganej energii grzewczej. W poniższych przykładach, wypełnione pole pokazuje udział pracy pompy ciepła w pracy całej instalacji. Monowalentny tryb pracy W trybie monowalentnym pracują z reguły tylko pompy ciepła glikol/woda i woda/woda. Pompa ciepła dobierana jest tak, że także przy najniższych temperaturach zewnętrznych do dyspozycji pozostaje wystarczająca ilość mocy. W trybie monowalentnym pompa ciepła pokrywa samodzielnie zapotrzebowanie budynku na ciepło, a źródło ciepła dostarcza wymaganą ilość energii nawet przy niskich temperaturach zewnętrznych. Stopień pokrycia wynosi 100%. Monoenergetyczny tryb pracy stosowany jest z reguły tylko przy pompach ciepła powietrze/woda. W wyjątkowych przypadkach również przy pompach ciepła woda/woda, gdy np. zdolność odbioru wody studni zrzutowej jest zbyt mała. Przy czym istotne jest, by zdolność odbioru wody studni zrzutowej dopasowana była do wymaganego nominalnego przepływu przez parownik pompy ciepła. Jeśli pompy ciepła glikol/woda eksploatowane są monoenergetycznie, to wielkość wymiennika gruntowego musi być specjalnie obliczona, ponieważ w tym przypadku uwzględniony musi być nie tylko pobór ciepła z gruntu, ale także pobór energii, zależny od całkowitego czasu pracy. Źródło ciepła przy monoenergetycznym trybie pracy pompy ciepła glikol/woda musi być dobierane według obliczonego całkowitego zapotrzebowania budynku na moc grzewczą, a nie jak, w wielu przypadkach, według mocy grzewczej pompy ciepła. Jeśli nie dysponujemy wymaganą powierzchnią dla wymiennika gruntowego, to polecamy stosowanie pompy ciepła powietrze/woda w monoenergetycznym trybie pracy. Biwalentny tryb pracy Monoenergetyczny tryb pracy Tryb monoenergetyczny jest podobny do biwalentnego. Dodatkowym źródłem ciepła nie jest jednak kocioł olejowy lub gazowy, lecz niekosztowna grzałka elektryczna wbudowana w zbiorniku buforowym lub, w niektórych typach, zintegrowana w obudowie pompy ciepła. 12 W przypadku biwalentnego trybu pracy występuje obok pompy ciepła jeszcze jedno źródło ciepła, które przy niskich temperaturach zewnętrznych wspomaga ogrzewanie budynku. Stosowanie pracy biwalentnej preferowane jest przy modernizacjach istniejących budynków, ponieważ istniejące już kotły grzewcze mogą być w prosty sposób zastosowane w celu wspomagania pompy ciepła. Jedynie w czasie niewielu bardzo zimnych dni dodatkowe ogrzewanie elektryczne wspomaga pompę ciepła w celu pokrycia zapotrzebowania na ciepło. Regulator pompy ciepła gwarantuje, że dodatkowe ogrzewanie nie pracuje dłużej, aniżeli jest to absolutnie konieczne. Pompa ciepła dobierana jest do temperatury, przy której następuje wspomaganie drugim źródłem ciepła. Temperatura ta nazywana jest punktem doboru lub też punktem biwalentnym. Udział rocznej pracy pompy ciepła jest - tak samo jak w przypadku trybu biwalentnego - bardzo wysoki i wynosi z reguły > 95%, tzn. mniej niż 5% energii grzewczej wytwarzane jest przy pomocy grzałki elektrycznej. Moc pompy ciepła może być dobrana dla punktu doboru (punktu biwalentnego) pomiędzy -2 °C, a -7 °C (w zależności od normowanej temperatury zewnętrznej). Tryb biwalentny alternatywny wybierany jest, gdy konieczne są wysokie temperatury zasilania i powrotu lub gdy moc grzewcza z dolnego źródła ciepła nie jest wystarczająca. Instalacja jest wtedy ogrzewana albo przez pompę ciepła, albo przez drugie źródło ciepła. Udział pracy pompy ciepła w pracy całej instalacji jest tu stosunkowo niski (np. 60%), dlatego też taki tryb pracy wybierany jest rzadko. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Tryby pracy Przy trybie biwalentnym równoległym poniżej określonej temperatury zewnętrznej (np. 3 °C) pompa ciepła oraz drugie źródło ciepła pracują jednocześnie (równolegle). Ten tryb pracy wybierany jest, gdy na przykład przy modernizacji istniejącego budynku pompa ciepła powietrze/woda instalowana jest bez demontażu istniejącego kotła grzewczego. Tryb pracy biwalentnej częściowo równoległej oznacza, że od określonej temperatury zewnętrznej, w zależności od zapotrzebowania mocy grzewczej, eksploatowana jest pompa ciepła wraz z drugim źródłem ciepła lub samodzielnie. W skrajnym przypadku, przy temperaturach zewnętrznych niższych od obliczeniowej, eksploatowane jest tylko drugie źródło ciepła. Ten tryb pracy wybierany jest najczęściej w połączeniu z powietrzem jako źródłem ciepła lub z systemami grzewczymi o wysokiej temperaturze powrotu. Wybór pompy ciepła przy trybie monoenergetycznym lub biwalentnym normowanych temperatur zewnętrznych z poniższej tabeli. Normowana temperatura zewnętrzna Punkt biwalentny Polska - 16 °C - 4 °C do - 7 °C - 18 °C - 5 °C do - 8 °C - 20 °C - 6 °C do - 9 °C - 22 °C - 7 °C do - 10 °C - 24 °C - 8 °C do - 11 °C Aby dobrać odpowiednie urządzenia w wykres mocy grzewczej pompy ciepła wprowadza się krzywą charakterystyki budynku. W uproszczony sposób może być ona wrysowana jako odcinek łączący punkty wyznaczone przez wymaganą moc grzewczą w normatywnym punkcie doboru (w przykładzie -16 °C, 12 kW) i moc grzewczą 0 kW przy 20 °C. Jeśli punkt przecięcia krzywej charakterystyki budynku z krzywą mocy grzewczej leży w pobliżu przewidzianej temperatury biwalentnej, to odpowiadająca temu punktowi pompa ciepła może zostać zastosowana. W przykładzie wybrana została pompa o symbolu WP4. W płaszczyźnie między krzywą mocy grzewczej a krzywą charakterystyki budynku w normowanym punkcie doboru można także odczytać zapotrzebowanie na moc, które pokryte zostanie przez grzałkę elektryczną lub kocioł grzewczy. Wymagane całkowite zapotrzebowanie na moc (moc grzewcza + zapotrzebowanie na moc dla wody użytkowej) x przerwy w dostawie energii elektrycznej = całkowitemu zapotrzebowaniu na moc w normowanym punkcie doboru. . Qerf = 12 kW Wybrana pompa ciepła posiada w normowanym punkcie doboru moc grzewczą 5,8 kW. Dodatkowa moc konieczna do dostarczenia przez grzałki elektryczne (tryb monoenergetyczny) lub drugie źródło ciepła (tryb biwalentny) obliczana jest następująco: Średnia wartość zapotrzebowania na ciepło oraz całkowitego zapotrzebowania mocy, np. zgodnie z PN-82/B-02403 oraz nową normą PN-EN 12831, odnosi się do normowanego obliczeniowego punktu doboru. W przypadku trybu monoenergetycznego lub biwalentnego nie oznacza to jednak punktu doboru dla pompy ciepła. Pompa ciepła powietrze/woda przy trybie monoenergetycznym dobierana jest dla punktu biwalentnego. . . . Qzus = Qerf- QWP(- 16 °C) =12 kW - 5,8 kW = 6,2 kW Z reguły dodatkowa moc grzewcza stanowi ok. 50-60% koniecznej całkowitej mocy grzewczej. Mimo, że udział mocy dodatkowego ogrzewania jest względnie wysoki, to udział w pracy wynosi jedynie ok. 2-5% w całkowitej rocznej pracy systemu grzewczego. Uzyskany punkt biwalentny wynosi ok. -4,5ºC. Punkt biwalentny Punkt biwalentny określa temperaturę zewnętrzną, do której pompa ciepła pokrywa obliczone zapotrzebowanie na ciepło bez dodatkowego ogrzewania. W praktyce jest jednak najczęściej tak, że nie wszystkie pomieszczenia ogrzewane są w tym samym stopniu, np. sypialnia, pokój gościnny czy też warsztat. Tak więc podczas eksploatacji ustawia się najczęściej niższy punkt biwalentny. Praktyczne punkty biwalentne można przejąć w zależności od Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 13 Przykłady doboru dla trybu monoenergetycznego 14 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Najważniejsze wytyczne projektowe Tak, jak zróżnicowane są warunki miejscowe, tak samo zróżnicowane są wymagania w stosunku do pompy ciepła. Alpha-InnoTec dysponuje szerokim spektrum pomp ciepła, tak by spełnione zostały wszelkie wymagania. Dla źródeł ciepła powietrze, woda, grunt Alpha-InnoTec oferuje odpowiednie standardowe pompy ciepła. Dla wymogów specjalnych odpowiednim jest wielofunkcyjny zasobnik Alpha-InnoTec, który umożliwia połączenie większej ilości źródeł ciepła oraz znacznie redukuje nakłady związane z instalacją. Dla renowacji starych obiektów budowlanych oferowane są specjalne pompy ciepła powietrze/woda serii H. Zostały one opracowane dla modernizacji systemów grzewczych i i przystosowane są do temperatur zasilania do 65 °C. Pompy ciepła serii Compact upraszczają Państwu instalację. W tym przypadku zbiornik buforowy wody grzewczej (dot. pomp powietrze/woda)oraz wymagane pompy obiegowe są już zintegrowane w obudowie pompy ciepła (patrz rozdział 2.1 i 2.2). Centrala grzewcza integruje wszystko w jednej obudowie: ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Pompę ciepła oraz zasobnik c.w.u. można dla celów transportowych rozdzielić i osobno dostarczyć na miejsce montażu. Prosty system łączeń umożliwia bezproblemowe połączenie obu komponentów na miejscu. Dane o mocy Moc grzewcza pompy ciepła jest zależna od temperatury źródła ciepła oraz od temperatury zasilania systemu ogrzewania. Dane o mocy pompy ciepła odnoszą się zawsze do tych temperatur. Norma EN 14511 ustala powszechnie stosowane oznaczenia tych punktów temperaturowych, składające się z liter i cyfr. Pierwsza litera określa źródło ciepła, druga litera medium poboru ciepła. Liczby odnoszą się do temperatur w °C. W normie tej założone zostały następujące skrótowe określenia: Pochodna określenia źródła ciepła W water B brine A air 4.1 Woda Solanka Powietrze W celu wyboru pompy ciepła konieczna jest znajomość całkowitego zapotrzebowania mocy oraz przerw w dostawach energii elektrycznej jak i temperatury zasilania i dolnego źródła ciepła. Przy projektowaniu systemu z pompą ciepła można przeprowadzić wstępny dobór na podstawie przeglądu urządzeń na stronie 12 cennika. Konieczne jest sprawdzenie takiego doboru na podstawie danych technicznych wybranej pompy ciepła. Streszczenie wskazówek: • podstawą doboru urządzenia jest całkowite zapotrzebowanie mocy grzewczej obiektu. • przy doborze systemu ogrzewania należy zwracać uwagę na temperatury zasilania. Preferowane powinny być niskotemperaturowe systemy ogrzewania, takie jak ogrzewanie podłogowe lub ścienne. • tryb pracy określa punkt doboru dla ustalenia mocy pompy ciepła. • w przypadku przewidywanych przerw w dostawie energii elektrycznej powinny być one uwzględniane przy doborze pompy ciepła. Z doświadczenia wynika, że wystarcza podwyższenie mocy grzewczej pompy ciepła o ok. 10-15% (przy niskotemperaturowych systemach ogrzewania). • dobór pompy ciepła przeprowadza się na podstawie danych urządzenia i krzywych mocy grzewczej. • przewidziane granice zastosowania pompy ciepła muszą być bezwarunkowo zachowane. • dla ustawienia pompy ciepła oraz jej podłączenia muszą być uwzględnione wytyczne instrukcji montażu i obsługi oraz schematy przyłączeń. • w celu umożliwienia prac serwisowych przy pompie ciepła konieczne jest przestrzeganie wytycznych dla ustawienia pompy. • pompy ciepła przeznaczone do ustawienia wewnątrz budynków muszą być ustawiane w pomieszczeniach chronionych przed mrozem. • aby zapobiec przenoszeniu się drgań podłączenie do systemu ogrzewania musi być dokonane przy użyciu elastycznych węży. • nie stosować podestów poliuretanowych. • przy pompach ciepła powietrze/woda w ustawieniu zewnętrznym należy zachować co najmniej minimalną wymaganą odległość od sąsiedniego budynku (8-10m). • natężenia przepływu po stronie źródła ciepła oraz wody grzewczej muszą być zachowane. • krzywe grzewcze należy ustawić w zależności od temperatury powrotu. Praktyczne wskazówki oraz najczęstsze pytania 4.2 Słownik pojęć Moc grzewcza dla określonych punktów może być odczytana z danych technicznych. Wartości dla temperatur pomiędzy punktami określonymi normą można odczytać z krzywych mocy grzewczej. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 15 16 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Jakość ma swoją nazwę 2.1 Pompy ciepła powietrze/woda.....................................................20 2.2 Pompy ciepła glikol/woda...............................................................36 2.3 Pompy ciepła woda/woda..............................................................56 Specjaliści od pomp ciepła Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 17 18 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 2.1 Pompa ciepła powietrze/woda Wskazówki dotyczące projektowania....................................................................................................................................................... 20 Dobór..................................................................................................................................................................................................................... 21 Ustawienie zewnętrzne......................................................................................................................................... 24 Wskazówki dotyczące ustawienia............................................................................................................................................................... 25 Przyłącza............................................................................................................................................................................................................... 27 Ustawienie wewnętrzne........................................................................................................................................ 28 Wskazówki dotyczące ustawienia............................................................................................................................................................... 28 Poziom głośności............................................................................................................................................................................................... 30 Kanały powietrzne............................................................................................................................................................................................ 31 Systemy kanałów powietrznych 700 i 900............................................................................................................................................... 32 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 19 Wskazówki dotyczące projektowania Pompy ciepła powietrze/woda wykorzystują energię zawartą w powietrzu zewnętrznym. W tym celu powietrze zasysane jest przy pomocy wentylatora, następnie transportowane przez parownik pompy ciepła i schładzane. Energia oddawana jest medium roboczemu pompy ciepła. Energia ta podnoszona zostaje przez obieg pompy ciepła na wyższy poziom temperatury i przekazana do obiegu grzewczego. Powietrze zewnętrzne transportowane jest bezpośrednio przez parownik pompy ciepła powietrze/woda. W wyniku schłodzenia powietrza spada wilgotność i możliwe jest oblodzenie/oszronienie parownika. Element ten w razie potrzeby zostaje odlodzony/odszroniony poprzez odwrócenie obiegu pompy ciepła. Aby zagwarantować odszronienie, wymagane jest zastosowanie w systemie pompy ciepła zbiornika buforowego. Przedłuża on także czas pracy pompy ciepła przy niskich zapotrzebowaniach mocy i zapobiega w ten sposób częstemu włączaniu i wyłączaniu się pompy ciepła (taktowaniu). turach zasilania do 65 °C (LW 150H-A oraz LW 320H-A). Specjalnie dla sektora nowego budownictwa Alpha-InnoTec opracowała serię Compact (LWC). Bezkonkurencyjnie ciche urządzenia wyróżniają się nie tylko swoim wzornictwem, lecz także bogatym „życiem wewnętrznym”. W pompach ciepła serii Compact zintegrowane są: - - - - - - zbiornik buforowy pompa obiegowa zawór bezpieczeństwa naczynie wzbiorcze regulator Luxtronik 2.0 grzałka elektryczna 6 kW W ten sposób znacznie obniżone zostają nakłady na instalację. Seria pomp ciepła Standard Wysokotemperaturowe Compact Powietrze jako źródło ciepła posiada tę zaletę, że występuje wszędzie i może zostać zagospodarowane przy niewielkich nakładach, bez konieczności uzyskania zezwolenia. Pompy ciepła powietrze/woda występują w wariantach ustawienia na zewnątrz oraz wewnątrz budynków. Pompy ciepła w ustawieniu zewnętrznym zasysają powietrze bezpośrednio. Ciepła woda na zasilaniu i powrocie prowadzona jest w gruncie poniżej strefy zamarzania do budynku do bufora pompy ciepła. W celu zapobieżenia stratom ciepła rury muszą być dobrze zaizolowane. Przy pompach ciepła w ustawieniu wewnętrznym pobór i odprowadzenie powietrza odbywają się przez kanały powietrzne, które wychodzą na zewnątrz budynku. Należy zawsze preferować ustawienie narożne, w przeciwnym razie konieczne jest podjęcie środków dla uniknięcia mieszania się strumieni powietrza (pobieranego ciepłego powietrza z zimnym powietrzem wydmuchiwanym). Powietrze zewnętrzne służące jako źródło ciepła schładzane jest w pompie ciepła. Prowadzi to do kondensacji wody. Konieczne jest zagwarantowanie odpływu kondensatu wody w stanie niezamarzniętym. Dla każdego zastosowania Alpha-InnoTec oferuje odpowiednią pompę ciepła. W przypadku pompy ciepła powietrze/woda proponujemy Państwu, obok pomp standa-rdowych, pompy ciepła skonstruowane specjalnie dla budynków poddanych modernizacji, o wysokich tempera- 20 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Zewnętrzne Wewnętrzne LW-A LW … LW …H-A LW …H - LWC Pompy ciepła powietrze/woda mogą pracować przy temperaturze zewnętrznej nie niższej niż -20 °C. Jako że wraz z obniżającą się temperaturą zewnętrzną spada moc grzewcza pompy ciepła, z ekonomicznego punktu widzenia sensowne jest rozważenie drugiego źródła ciepła oraz eksploatowanie pompy ciepła w trybie monoenergetycznym lub biwalentnym-równoległym. W ten sposób zapobiega się kosztownemu przewymiarowaniu i ogranicza się taktowanie pompy ciepła w okresie przejściowym (wiosennym i jesiennym). Grzałka elektryczna jako dodatkowe źródło ciepła (ogrzewanie dodatkowe) zalecana jest w nowym budownictwie. Wszystkie pompy ciepła powietrze/woda wyposażone są w grzałkę elektryczną (oprócz LW 310), która wspomaga pompę ciepła przy temperaturach poniżej punktu biwalentnego. W tym przypadku mowa jest o monoenergetycznym trybie pracy pompy ciepła powietrze/woda. W przypadku modernizacji budynków możliwe jest wspomaganie pompy ciepła przy temperaturach poniżej punktu biwalentnego istniejącym kotłem grzewczym. Taki typ określany jest jako biwalentny lub biwalentny-równoległy. Dobór/wymiarowanie Dobór pompy ciepła powietrze/woda dla monoenergetycznego trybu pracy powinien zostać przeprowadzony w taki sposób, żeby punkt biwalentny znajdował się dla Polski między -4 °C a -10 °C (między -2 °C a -7 °C - Niemcy lub -3 °C a -12 °C - Szwajcaria). W przypadku tak dobranego punktu biwalentnego ok. 93-98% średniorocznej pracy systemu grzewczego pokrywane jest przez pompę ciepła. Przykład dla Niemiec i Austrii: Wybrany budynek wykazuje całkowite zapotrzebowanie na moc, zgodnie z DIN 4701 (SIA 384/2 – Szwajcaria) lub zgodnie z nową normą UE EN 12831 wynoszące 7,7 kW. Zakłada się zapotrzebowanie na ciepłą wodę dla 4 osób oraz temperaturę obliczeniową -16°C. Dostawca energii elektrycznej określa przerwy w dostawie energii w wymiarze 2x2 godziny. Wskaźnik Z przerw w dostawie wynosi 1,1 (patrz rozdział 1.1). Na podstawie tych danych określona zostaje moc: . . . QWP = (QG + QWW) x Z = (7,7 kW + 1,0 kW) x 1,1 = 9,6 kW Dla ogrzania budynku, przy uwzględnieniu przerw w dostawie energii elektrycznej, wymagana jest moc grzewcza 9,6 kW. W przypadku pomp ciepła powietrze/woda nie jest wskazane dobieranie mocy pomp ciepła dla normatywnego punktu doboru, dlatego też pompy ciepła powietrze/woda dobierane są do punktu biwalentnego. W przewidzianym monoenergetycznym trybie pracy pompa ciepła 1 pokrywa całkowicie zapotrzebowanie na ciepło do punktu biwalentnego, czyli temperatury zewnętrznej -5 °C. Przy niższych temperaturach włączana jest jako wspomaganie grzałka elektryczna. Wymagana moc grzałki wynika z różnicy pomiędzy zapotrzebowaniem na ciepło a mocą grzewczą w normatywnym punkcie doboru. . . . QE-Stab = QWP - QWP,Tn . QE-Stab= 9,6 - 4,5 kW = 5,1 kW W przytoczonym przykładzie konieczne jest więc zastosowanie grzałki o mocy 6,0 kW Z reguły moc grzewcza grzałki oscyluje w granicach 50-60% wymaganej mocy grzewczej (przy doborze/wymiarowaniu pompy ciepła i mocy grzałki konieczne jest oczywiście zwrócenie uwagi na uwarunkowania dla danego kraju). Mimo że udział grzałki elektrycznej w mocy jest relatywnie wysoki, to udział w rocznym wymiarze pracy wynosi jedynie ok. 2-7%. . QWP: . QG: . QWW: Konieczna maksymalna moc systemu pompy ciepła Zapotrzebowanie budynku na moc grzewczą Zapotrzebowanie mocy dla przygotowania wody użytkowej (patrz zapotrzebowanie na ciepło i na moc) . QE-Stab: Moc grzałki . QWP,Tn: Moc grzewcza pompy ciepła w normatywnym punkcie doboru Z: Wskaźnik przerw w dostawie energii elektrycznej Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 21 Dobór/wymiarowanie o Przykład dla Szwajcarii: Przykład doboru dla domu o dobrej izolacji termicznej ze specyficznym zapotrzebowaniem na ciepło wynoszącym 35W/m2 przy normatywnej temperaturze zewnętrznej -10 °C oraz 4-osobowym gospodarstwie. Przerwy w dostawie energii elektrycznej wynoszą 3x2 godziny a powierzchnia do ogrzania 160 m2. Jako powierzchnię grzewczą przewiduje się ogrzewanie podłogowe 35 °C /28 °C . . QG = 160 m2 x 35 W/m2 = 5.600 W . QG = zapotrzebowanie budynku na moc grzewczą . QW = 0,25 W / os. x 4 os. = 1.000 W . QW = zapotrzebowanie mocy dla przygotowania c.w.u. Z = 1,15 (patrz tabela rozdział 1.2) . QWP = (5,6 kW + 1 kW) x 1,15 = 7,6 kW Na wykresie mocy grzewczej konieczne jest naniesienie całkowitego zapotrzebowania mocy oraz ujętej uproszczonej krzywej charakterystyki budynku. Z wykresu możliwy jest odczyt danego punktu biwalentnego. Dla pompy ciepła 2 punkt biwalentny wynosi -2 °C, a wymagana moc dodatkowego ogrzewania to 3,0 kW. Dla pompy ciepła 1 punkt biwalentny wynosi -6 °C, a wymagana moc dodatkowego ogrzewania to 1,8 kW. 22 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Grzałkę elektryczną, zintegrowaną w pompach ciepła serii Compact, można tak podłączyć, żeby dostarczała 2 kW, 4 kW lub 6 kW. Wybór pompy ciepła zależy od tego, jaka moc przyłącza dla ogrzewania dodatkowego (w postaci grzałki elektrycznej) dozwolona jest ze strony dostawcy energii elektrycznej. W przypadku dopuszczenia mocy tylko 2,0 kW, konieczny jest wybór pompy ciepła 1. Jeśli możliwe jest użytkowanie dodatkowego ogrzewania o mocy 4,0 kW, to dla tego obiektu wystarczająca jest pompa ciepła 2. Dobór/wymiarowanie Przykład doboru przy modernizacjach budynków: Kolejny przykład pokazuje, że także budynek o zapotrzebowaniu ciepła nawet do ok. 25 kW może być obsługiwany w ekonomiczny sposób przez pracującą w trybie monoenergetycznym pompę ciepła powietrze/woda. Przykład dotyczy istniejącego budynku z 4 mieszkańcami, który będzie poddany modernizacji. Uśrednione roczne zużycie oleju opałowego z ostatnich 3 lat wynosi ok. 6000 litrów. Przewidziana do ogrzania powierzchnia to 330 m2. Przerwy w dostawie energii elektrycznej ze strony dostawcy to 4x1 godzina. Najniższa obliczeniowa temperatura zewnętrzna wynosi -16 °C. System odbioru ciepła może pozostać bez zmian, ponieważ grzejniki mogą być zasilane wodą grzewczą o temperaturze 65 °C. W przypadku modernizacji należy uprzednio sprawdzić, czy temperatura zasilania 65 °C jest wystarczająca. . QG = 6.000 l/a : 250 l/(a x kW) = 24 kW Z = 1,2 (patrz tabela 1.2) . QWP = 24 kW x 1,2 = 28,8 kW Zapotrzebowanie mocy dla przygotowania ciepłej wody użytkowej nie musi być w tym przykładzie uwzględniane, ponieważ jest ono już zawarte w wielkości zużycia oleju opałowego. Należy się posłużyć wykresem dla pomp ciepła serii LW ...H przy temperaturze zasilania 65 °C. Można z niego odczytać, że punkt biwalentny wynosi ok. -3 °C, a pompa ciepła LW 320H w punkcie doboru ma moc 15 kW. Obliczenie mocy ogrzewania dodatkowego. . . . QE-Stab =QWP - QWP, Tn . QE-Stab = 28,8 kW - 15 kW . QE-Stab = 13,8 kW W pompie ciepła LW 320 H wbudowana jest grzałka 9 kW. W zbiorniku buforowym konieczne jest wbudowanie kolejnej grzałki o mocy 4,5 kW lub 6,0 kW. Wbudowana w pompę ciepła grzałka wspomaga także podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Jeśli temperatura zasilania 55 °C jest wystarczająca, to zaleca się zastosowanie średniotemperaturowej pompy ciepła. W przytoczonym przykładzie byłaby nią ustawiona wewnątrz budynku pompa ciepła LW 251. Obniżenie temperatury zasilania oznacza niższe koszty eksploatacji. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 23 Ustawienie Aussenaufstellung zewnętrzne Wymagania w stosunku do fundamentu w miejscu ustawienia oraz ułożenia rur grzewczych są niewielkie. LW 320H-A Pompy ciepła LW 101A do 310A oraz LW 150H-A umieszczone są w nowych obudowach. Typy pomp z wbudowaną fabrycznie grzałką: LW 101A do 251A LW 150H-A oraz LW 320H-A Pompy ciepła LW 71A oraz LW 81A umieszczone są w prostokątnej obudowie. Dzięki kompaktowej konstrukcji potrzebna do ustawienia powierzchnia jest bardzo mała. Przy doborze pompy ciepła należy sprawdzić, czy wbudowane grzałki elektryczne są wystarczające. Niezbędnym dla wszystkich pomp ciepła w ustawieniu zewnętrznym wyposażeniem jest wieża hydrauliczna lub regulator ścienny Luxtronic 2.0 oraz odpowiednie przewody sterowania i czujnika. Przewody sterowania i czujnika dostępne są w długościach 5 – 60 m. LW 71A W przypadku tej serii urządzeń powietrze transportowane jest diagonalnie przez parownik. Wskazówki dotyczące ustawienia oraz minimalne odległości znajdą Państwo w rozdziale 2.1. W urządzenia wbudowana jest już grzałka elektryczna o mocy 6,0 kW. 24 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Aussenaufstellung Ustawienie zewnętrzne Wskazówki dotyczące ustawienia Przy doborze miejsca ustawienia należy przestrzegać następujących wymagań: • pompa ciepła musi być dostępna ze wszystkich stron • pobór i wydmuch powietrza muszą być swobodne. Wydmuch powietrza z pompy ciepła jest o około 5 K zimniejszy niż temperatura otoczenia, należy się więc liczyć z przedwczesnym tworzeniem się oblodzeń. Dlatego też obszar wydmuchu nie powinien być skierowany na: - ściany - tarasy - chodniki i ścieżki dla pieszych • odstęp pompy ciepła od ścian, tarasów, chodników itp. powinien wynosić przynajmniej 3 m. • w celu uniknięcia mieszania się powietrza oraz wzrostu poziomu hałasu w wyniku odbić, należy unikać ustawiania w niszach, kątach i pomiędzy murami. • ustawienie pompy w obniżeniach terenu (nieckach) nie jest dozwolone, ponieważ zimne powietrze płynie w dół, co uniemożliwia wymianę powietrza. Podłoże: • pompa ciepła musi być ustawiana na trwałej, równej i płaskiej powierzchni - zaleca się ustawienie pompy ciepła na wylanej płycie betonowej lub na płytach chodnikowych ułożonych na warstwie mrozoodpornej. • pompa ciepła musi stać poziomo na całej swojej powierzchni. • w celu uniknięcia mostków akustycznych podstawa pompy ciepła musi w całości być ustawiona na fundamencie. Sockel Betonplatte gegossen Sockel Gehwegplatten Sand Gehwegplatten ca. 10 cm Betonplatte (Schotter 0-32/56 mm verdichtet) ca. 30 cm Frostschutz (Schotter 0-32/56 mm verdichtet) Uwaga! Płyty chodnikowe muszą być dostosowane do wagi ustawianego urządzenia! Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 25 Ustawienie Aussenaufstellung zewnętrzne Obszar wydmuchu powietrza, gdzie podczas zimnych dni, w wyniku kondensacji może dojść do tworzenia się oblodzeń (tak więc nie w obszarze chodnika!) oraz do przymarznięć na fasadzie. Ta przestrzeń musi pozostawać wolna oraz być uwzględniana przy ustawieniu urządzenia. 26 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Ustawienie Aussenaufstellung zewnętrzne Przyłącza Plan fundamentu/powierzchni ustawienia. Przyłącze ciepłej wody Połączenie pompy ciepła z obiegiem grzewczym odbywa się przez izolowane cieplnie przewody rurowe lub przez rury preizolowane, ułożone w glebie poniżej strefy zamarzania. Podłączenie do pompy ciepła odbywa się przy pomocy przyłączy elastycznych. Przekroje rur oraz pompy obiegowe należy dobrać tak, by zagwarantować przynajmniej podane poniżej minimalne natężenia przepływu wody grzewczej: Typ Minimalny przepyw wody Przyłącze Seria H LW 150H-A 700 l/h gwint zew. 1" LW 320H-A 1600 l/h gwint zew. 5/4" LW 71A 1000 l/h gwint zew. 1" LW 81A 1200 l/h gwint zew. 1" LW 101A 1500 l/h gwint zew. 1" LW 121A 1650 l/h gwint zew. 1" LW 140A 2000 l/h gwint zew. 5/4" LW 180A 2000 l/h gwint zew. 5/4" LW 251A 2500 l/h gwint zew. 5/4" LW 310A 4000 l/h gwint zew. 6/4" Przyłącze elektryczne Wszystkie przewody elektryczne prowadzone są do pompy ciepła przez ułożoną w gruncie pustą rurę o przekroju przynajmniej 70-100mm. Zasilanie elektryczne (sprężarki i grzałki elektrycznej) należy poprowadzić oddzielnymi przewodami do zainstalowanych w pompie zacisków. Przewody czujnika i sterowania przyłączane są przy pomocy przygotowanych wtyczek do płyty regulatora pompy ciepła. Wymagane wtyczki znajdują się w skrzynce rozdzielczej pompy ciepła; w celu przyłączenia skrzynka nie musi być otwierana. Puste rury muszą być zaizolowane przeciwwilgociowo. Odpływ kondensatu Wytrącające się z powietrza skropliny muszą być, w stanie niezamarzniętym, odprowadzane rurą z tworzywa sztucznego o przekroju przynajmniej 50mm. W przypadku podłoża przepuszczającego wodę wystarczy, że rura wody kondensacyjnej wprowadzona jest pionowo w glebę na głębokość przynajmniej 90 cm. W przypadku, gdy kondensat odprowadzany jest do drenów lub do kanalizacji, należy zwrócić uwagę na to, aby rury ułożone były z odpowiednim spadkiem i zabezpieczone przed zamarzaniem. 1. Wprowadzić odpływ kondensatu do nasiąkliwej gleby, poniżej strefy zamarzania (min. 900 mm poniżej powierzchni gruntu). Rura wody kondensacyjnej min. Ø 50 mm. 2. Przewody wody grzewczej na zasilaniu i na powrocie poprowadzone przez rury preizolowane. Przy krótkich odległościach (maks. 3 m) możliwe jest także zastosowanie izolowanych, odpornych na ciśnienie węży gumowych w rurze z tworzywa DN 200. Rury z tworzywa sztucznego muszą być na swoich końcach uszczelnione pianką! 3. Rura ochronna dla przewodów sterowania i czujnika oraz przewodu elektrycznego: min. 70-100 mm. 4. Na przejściu przez mur izolacja przeciw wilgoci i wodzie. 5. Warstwa żwiru dla przyjęcia do 100 l wody kondensacyjnej, jako bufor dla wsiąkania! Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 27 Ustawienie Innenaufstellung wewnętrzne Przy instalacji na górnej kondygnacji należy sprawdzić nośność stropu. Starannie zaplanować tłumienie drgań, aby zapobiec ich przenoszeniu na konstrukcję budynku. Odradza się ustawianie na stropach drewnianych. LW 180 Jeżeli ustawienie na zewnątrz nie jest możliwe, pompa ciepła może zostać ustawiona w budynku. W tym przypadku wymagane są kanały powietrzne, którymi powietrze zewnętrzne jest doprowadzane do pompy ciepła i od niej odprowadzane. Miejsce ustawienia. Pomieszczenie przeznaczone do ustawienia musi być zabezpieczone przed zamarzaniem i suche. Pompa ciepła musi zostać ustawiona na nośnym i poziomym podłożu. Podstawa ramy pompy musi przylegać do podłoża na całej swojej powierzchni. Celem uniknięcia przenoszenia drgań na budynek, zaleca się w przypadku podwyższonych wymogów akustycznych ustawienie pompy ciepła na podłożu o właściwościach tłumiących drgania. Pompa ciepła nie powinna jednakże być ustawiona na podeście z poliuretanu, przeznaczonym dla kotła grzewczego. Strona z panelem obsługi regulatora musi być stale dostępna dla serwisanta. Przyłącze ciepłej wody. W celu stłumienia drgań pompa ciepła połączona zostaje z przewodami zasilania i powrotu wody grzewczej za pomocą węży elastycznych. Przekroje rur oraz pompy obiegowe należy dobrać tak, by zagwarantować przynajmniej podane poniżej minimalne natężenia przepływu wody grzewczej: Typ LWC 60 Wskazówki dotyczące ustawienia Pompy ciepła powietrze/woda muszą być ustawiane w pomieszczeniu suchym, o dodatniej temperaturze. Przez pompę ciepła oraz kanały powietrza prowadzone jest zimne powietrze zewnętrzne o temperaturze do -20 °C. Jeśli w pewnych pomieszczeniach wilgotność powietrza w następstwie niedostatecznego wietrzenia lub dodatkowej wilgoci (suszenie prania, rośliny itp.) jest za wysoka, to w miejscach o niskich temperaturach powierzchniowych (zwłaszcza w okolicach wydmuchu z pompy ciepła) możliwe jest zbieranie się wody kondensacyjnej, co może prowadzić do powstawania pleśni. Jej powstawaniu można bardzo często zapobiec poprzez właściwe wietrzenie. Podczas wietrzenia zimne, względnie suche powietrze z zewnątrz podgrzewane zostaje do temperatury pomieszczenia. W wyniku tego podwyższenia temperatury wchłaniany zostaje nadmiar wilgoci, który w innym wypadku osiadałby na ścianach lub innych elementach. W zależności od użytkowania pomieszczenia oraz wilgoci konieczne jest gruntowne i regularne wietrzenie. 28 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Minimalne przepływ wody 650 l/h Przyłącze gwint zew. 1" LWC 80 LWC 100 850 l/h gwint zew. 1" 1200 l/h gwint zew. 1" LW 101 1500 l/h gwint zew. 1" LWC 120 LW 121 1500 l/h gwint zew. 1" 1650 l/h gwint zew. 1" LW 140 LW 180 gwint zew. 5/4" gwint zew. 5/4" LW 251 2000 l/h 2000 l/h 2500 l/h LW 310 4000 l/h gwint zew. 6/4" gwint zew. 5/4" Seria H LW 150H 700 l/h gwint zew. 1" LW 320H 1600 l/h gwint zew. 5/4" Pompy ciepła serii Compact wyposażone są fabrycznie w pompę obiegową. Odpływ kondensatu Wytrącające się z powietrza skropliny muszą być odprowadzane w stanie niezamarzniętym. Aby możliwe było odprowadzenie także większych ilości wody - możliwe jest powstawanie nawet do 50 l kondensatu – rura kondensacyjna musi posiadać przekrój przynajmniej 50 mm. Odpływ wody kondensacyjnej przeprowadzany jest przez syfon do kanału ściekowego. Jeśli nie jest to możliwe, wymagane jest zastosowanie pompy kondensatu. Wysokość przyłącza odpływu, przy ustawieniu pompy ciepła bez zbiornika buforowego pod pompą ciepła, może wynosić maksymalnie 40 cm. Przy stosowaniu zbiornika Ustawienie Innenaufstellung wewnętrzne buforowego dolnego wysokość przyłącza odpływu wody nie może przekraczać maksymalnej wysokości 75 cm (patrz plany ustawienia). Przepływ powietrza W celu efektywnej i bezawaryjnej eksploatacji do pompy ciepła musi być dostarczony odpowiednio duży strumień powietrza. Jego wielkość zależy przede wszystkim od mocy grzewczej pompy ciepła i wynosi do 7000 m3 na godzinę. By zagwarantować te wielkości konieczne jest zachowanie minimalnych wymaganych wymiarów kanałów powietrznych. Pompy ciepła powietrze/woda w ustawieniu wewnętrznym mogą być z reguły eksploatowane tylko przy zastosowaniu kanałów powietrznych. Przy projektowaniu należy uwzględnić wymaganą dla instalacji kanałów powietrznych przestrzeń (patrz plan ustawienia). W celu uniknięcia silnego ochłodzenia pomieszczeń oraz ze względów na zasady bezpieczeństwa kanały powietrzne muszą być wyprowadzone na zewnątrz. Przepływ powietrza przez kanały musi odbywać się możliwie swobodnie. Należy unikać zbędnych oporów powietrza. Całkowita strata ciśnienia nie może przekraczać wartości podanych w danych technicznych urządzeń. Uwzględnić należy między innymi kratki i siatki ochronne, zmiany kierunków przewodów oraz kanały powietrzne. Aby nie przekraczać maksymalnych strat ciśnienia, istniejąca w pomieszczeniu wentylacja powinna zostać poprowadzona z maksymalnie dwiema zmianami kierunków (łukami). Przy odstępstwach od standardowych ustawień lub przy zastosowaniu obcych komponentów należy sprawdzić minimalny przepływ powietrza oraz stratę ciśnienia. Pobór powietrza / wydmuch powietrza O ile tylko jest to możliwe, miejsce poboru i wydmuchu powietrza powinny znajdować się po różnych stronach budynku. Przy umiejscowieniu ich na jednej ścianie niezbędne jest zabezpieczenie przed mieszaniem się obu strumieni poprzez odpowiednią odległość między wylotami kanałów lub stawiając pomiędzy nimi przegrodę. Otwory powietrzne w murze muszą być zabezpieczone przed wnikaniem ciał obcych (liście, drobne zwierzęta). W tym celu możliwe jest zastosowanie odpowiedniego osprzętu znajdującego się w naszej ofercie. W przypadku przyłączy przechodzących przez okienka piwniczne, muszą one zostać wyposażone w odpowiedni odpływ wody deszczowej. Zaleca się stosowanie kratek chroniących przed deszczem. Przy ustawieniu urządzenia powyżej poziomu gruntu, przed wylotami kanałów powietrznych instalowane są siatki ochronne. Straty ciśnienia na kanałach powietrznych Przy obliczaniu długości systemu kanałów powietrznych należy uwzględnić maksymalne dostępne ciśnienie wentylatora. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 29 Ustawienie Innenaufstellung wewnętrzne Poziom głośności Powstawanie szumów związanych z pompami ciepła jest tematem delikatnym. Alpha-InnoTec stawia czoła temu problemowi. Dzięki optymalnej izolacji akustycznej możliwe było w serii Compact osiągnięcie najlepszych możliwych wartości akustycznych. Mimo cichej pracy należy przy wyborze miejsca ustawienia bądź umiejscowienia punktu poboru i wydmuchu powietrza zwrócić uwagę na następujące czynniki: • Należy unikać umiejscowienia punktów poboru i wydmuchu powietrza pompy ciepła bezpośrednio przy oknach pomieszczeń. • Nie zaleca się umiejscawiania poboru i wydmuchu powietrza w niszach, kątach ścian lub pomiędzy równolegle ustawionymi ścianami. Powoduje to podwyższenie poziomu hałasu w wyniku odbić. • Wolne przestrzenie w cokole pompy ciepła powodują mostki akustyczne podwyższające poziom hałasu. • Przy instalacji większej ilości pomp ustawionych na zewnątrz poziom natężenia hałasu nie sumuje się. Można założyć podwyższenie się natężenia hałasu o ok. 3 dB (A) na każde dodatkowe źródło akustyczne. • Wyloty kanałów powietrznych nie powinny znajdować się bezpośrednio poniżej okien. • Przy ustawieniu w przestrzeni mieszkalnej zaleca się zastosowanie w pomieszczeniu technicznym drzwi z osłoną akustyczną. • Przy ustawieniu pompy ciepła na górnej kondygnacji należy zwrócić specjalną uwagę na tłumienie drgań podłoża. • Odradza się ustawienie na drewnianym stropie! • Należy unikać ustawiania na podestach z poliuretanu, przeznaczonych dla kotłów. Przy ustawieniu pompy ciepła należy uwzględnić przepisy polskich norm. Normy te definiują wytyczne dla wartości akustycznych w „przestrzeni zewnętrznej”. Miejsca oddziaływania, w których otoczeniu zlokalizowane są wyłącznie mieszkania w dzień 50 dB (A) nocą 35 dB (A) Jeśli pompa ciepła ustawiona jest powyżej poziomu gruntu oraz zastosowane są siatki ochronne, konieczna jest korekta podanych wartości natężenia hałasu przez dodanie 3-5 dB (A). 30 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Źródło hałasu Poziom natężenia hałasu w dB (A) Odczuwanie Absolutna cisza, brak jakichkolwiek dźwięków 0 10 niesłyszalne Tykanie zegarka kieszonkowego 20 bardzo cicho Położony na uboczu ogród, klimatyzacja w teatrze 30 bardzo cicho 40 cicho Strumyk, rzeka, spokojna restauracja 50 cicho Typowa rozmowa, wnętrze samochodu osobowego 60 głośno Głośne biuro, głośna rozmowa, motocykl 70 głośno Hałas z ulicy, głośna muzyka 80 bardzo głośno Samochód ciężarowy 90 bardzo głośno Klakson samochodowy w odległości 5 m 100 bardzo głośno Kwartał mieszkalny bez odgłosów ulicznych, klimatyzacja w biurze Ustawienie Innenaufstellung wewnętrzne Kanały powietrzne W przypadku zastosowania kanałów z blachy, muszą być one przygotowane przez ekipy budowlane. W celu izolacji akustycznej oraz uniknięcia zbierania się rosy, kanały te muszą być od wewnątrz odpowiednio wyłożone izolacją odporną na ścieranie. Zaleca się następujące minimalne wolne przekroje kanałów: Typ pompy ciepła Standard Compact Seria H w mm LWC 60 570 x 570 LWC 80 570 x 570 LWC 100 570 x 570 LW 121 LWC 120 570 x 570 LW 150H 570 x 570 LW 180 570 x 570 LW 251 710 x 710 LW 320H LW 310 Seria H Standard Wejście powietrza Wyjście powietrza w m2 LW 320 LW 251 0,75 LW 310 0,75 Typ pompy ciepła Wolny przekrój kanału LW 101 LW 140 Minimalne przekroje studzienek okiennych: 710 x 710 780 x 780 Połączenie pompy ciepła z kanałem z blachy musi być dokonane przy pomocy króćca brezentowego. Pompy ciepła LW 150H do LW 320H oraz LW 101 do LW 251 posiadają w tym celu otwory pod nakrętki gwintowane M8, a pompy LWC 60 do LWC 120 pod nakrętki gwintowane M6. Zaleca się przygotowane uprzednio wzmocnione kanały powietrzne z lekkiego betonu. Przekroje tych kanałów dobierane są do określonej pompy ciepła oraz posiadają izolację termiczną i akustyczną. W celu połączenia kanałów są one wyposażone w metalowe ramy mocujące. Połączenie za pomocą tych ram zapobiega turbulencjom powietrza, a co za tym idzie także stratom ciśnienia. Jeżeli miejscowe uwarunkowania odbiegają od standardowych wymiarów, możliwe jest skrócenie ich za pomocą otwornicy lub wydłużenie za pomocą profili U i połączeń gipsowych. Straty ciśnienia na elementach systemu kanałów Wskaźniki Kanał powietrzny 0,5 Pa/m Kolano kanału powietrznego 3 Pa Studzienka okienna (przekrój odpowiedni do podanych powyżej założeń) Wejście powietrza 4 Pa Wyjście powietrza 3 Pa Kratka ochronna przed ptakami 1,5 Pa (swobodny przekrój poprzeczny > 80%) Kratka ochronna pogodowa: zgodnie z danymi producenta Kratka ochronna deszczowa Przykład obliczeń dla systemu kanałów powietrznych LW 180: Kanał powietrzny 1,25 m 0,5 Pa Kolano kanału powietrznego 3 Pa Studzienka okienna wejście powietrza 4 Pa Studzienka okienna wyjście powietrza 3 Pa 2 x kratka ochronna deszczowa 3 Pa Suma 13,5 Pa < 25 Pa Luftkanalanlage (Beisp. f. obenst. Berechnung) Lichtschacht Kanały mocowane są w otworach w murze i uszczelnione pianką. Jeżeli głębokość osadzenia kanałów w murze jest większa niż 15 cm, nieprzedłużone kanały są wolnonośne. Jeżeli zaś kanał musi zostać przedłużony, wymagane jest podwieszenie przy pomocy szyn montażowych. Przy montażu kanałów powietrznych należy zwrócić uwagę na to, że kanały kończą się ok. 0,5 – 1,5 cm przed przepływem powietrza do pompy i nie mają bezpośredniego kontaktu z pompą ciepła. Uszczelnienie między pompą ciepła a kanałem wykonuje się przy pomocy taśmy uszczelniającej. LW 250 Bedienseite Otwory w murze należy wykonać podczas prac budowlanych. Od wewnątrz powinny one posiadać izolację przed zimnem, celem uniknięcia ochładzania i wilgotnienia muru. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 31 Ustawienie Innenaufstellung wewnętrzne 1 5 3 1 5 4 2 Kanały powietrzne "System 700" dla LWC 60 – 120, LW 101 – 121 i LW 150H oraz "System 900" dla LW 140-LW 310 i LW 320H "System 700" i "System 900" to kompletne rozwiązania modułowe prowadzenia powietrza od pompy ciepła aż na zewnątrz budynku. System modułowy składa się z: 1) Przepustu ściennego 2) Kanałów powietrznych 3) Przyłączy do urządzeń 4) Kratek ochronnych 5) Ramy zaślepiającej 3 1 2 2 1) Przepust ścienny Mocuje się go w otworach w murze, żeby uniknąć mostków termicznych na połączeniu z murem. Do niego również montuje się kratki ochronne. Przepust można zamontować już na etapie budowy domu, jak i później. Montaż jest bardzo prosty: Składamy 4 ścianki boczne (dla ułatwienia do dostawy dołączona jest tubka ze smarem) i stabilizujemy od wewnątrz przegrodami, zapobiegającymi wypaczaniu się przepustu. Wykonane z odpornego materiału kanały powietrzne oraz przepust ścienny są wieloczęściowe i łączone na miejscu, dzięki czemu są dostarczane w płaskich kartonach. Zalety "Systemu 700" i "Systemu 900": - kompletny, dobrany system (łącznie z przepustem ściennym) - wysoka izolacja akustyczna - lekki, dlatego wygodny w transporcie - składany, dlatego łatwy w montażu 90˚ 90˚ 32 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 90˚ Ustawienie Innenaufstellung wewnętrzne 2) Kanały powietrzne Także kanały powietrzne składają się z części i dostarczane są w płaskich kartonach, do montażu na miejscu instalacji. 1. 2. 3. 4. 3) Przyłącze do urządzenia Zarówno po stronie wejścia, jak i po stronie wyjścia powietrza w górnej i dolnej części blachy wykonane są otwory, w które zaczepić można 4 sprężyny napinające. Najpierw należy przykręcić listwę montażową do przygotowanych fabrycznie otworów na kanale powietrznym. Następnie przykleić kwadratową taśmę uszczelniającą do krawędzi kanału powietrznego i przy jej pomocy założyć na otwór wlotu/wylotu powietrza pompy ciepła. Sprężyny napinające zaczepić na blasze, a następnie na listwie montażowej. Kanał powietrzny jest konstrukcją dwuwarstwową z wewnętrzną izolacją akustyczną i z odpornym na ścieranie oraz oddziaływanie czynników atmosferycznych włóknem. Łączone są na zasadzie podobnej do łączenia elementów puzzli. 4. Dostępny jest w długościach: 450 mm (tylko "System 700"), 1000 m oraz jako łuk Na koniec zamocować osłonę na listwie montażowej. 2. 3. Zamocowanie w przepuście: Dołączony pierścień uszczelniający (O-ring) przeciągnąć przez koniec kanału powietrznego i po tej stronie wsunąć kanał powietrzny w przepust aż do oporu. Jeżeli kanał powietrzny zamocowany jest także do pompy ciepła, to istniejąca jeszcze przerwa pomiędzy przepustem, a kanałem powietrznym zaklejana jest taśmą uszczelniającą. 4) Kratki ochronne Kratka ochronna wykonana jest ze sztucznego tworzywa i mocowana na zewnętrznej stronie przepustu za pomocą dołączonych specjalnych śrub. 1. Przed zamocowaniem kratki ochronnej należy najpierw założyć siatkę drucianą. Rolldichtung Quellband Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 33 Ustawienie Innenaufstellung wewnętrzne 5) Rama zaślepiająca Po wewnętrznej stronie przepustu można, w razie potrzeby, umieścić ramę zaślepiającą, zwiększającą estetykę systemu kanałów powietrznych. Straty ciśnienia w systemie kanałów powietrznych Przy doborze systemu kanałów powietrznych konieczne jest uwzględnienie dostępnego ciśnienia wentylatora. Typ pompy ciepła Standard Compact LW 101 LW 121 LW 140 LW 180 LWC 60 LWC 80 LWC 100 LWC 120 Dostępne ciśnienie 25 Pa 25 Pa 25 Pa 25 Pa 25 Pa 25 Pa Straty ciśnienia na elementach systemu kanałów powietrznych Minimalne przekroje studzienek okiennych: Compact Wejście powietrza Wyjście powietrza w mm LWC 60 0,6 m2 LWC 80 0,6 m2 LW 101 LWC 100 0,6 m2 LW 121 LWC 120 0,6 m2 Typ pompy ciepła Standard 34 LW 140 0,6 m2 LW 180 0,6 m2 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Kanał powietrzny 0,5 Pa/m Łuk kanału powietrznego 3 Pa Studzienka okienna (przekrój odpowiedni do podanych powyżej założeń) Wejście powietrza 4 Pa Wyjście powietrza 3 Pa Kratka ochronna 1,5 Pa (swobodny przekrój poprzeczny > 80%) Przykład obliczeń dla systemu kanałów powietrznych LW 180: Kanał powietrzny 1 m 0,5 Pa Łuk kanału powietrznego 3 Pa Studzienka okienna wejście powietrza 4 Pa Studzienka okienna wyjście powietrza 3 Pa 2 x kratka ochronna 3 Pa Suma 13,5 Pa < 25 Pa 2.2 Pompa ciepła glikol/woda Źródło ciepła grunt................................................................................................................................................. 36 Gruntowe wymienniki ciepła.............................................................................................................................. 39 Centrala grzewcza................................................................................................................................................... 53 Sondy ziemne........................................................................................................................................................... 48 Chłodzenie pasywne ............................................................................................................................................. 51 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 35 Wärmequelle Źródło ciepłaErdreich - grunt Pompy ciepła wykorzystują energię zmagazynowaną w górnych warstwach ziemi, pobieraną najczęściej przy pomocy ułożonych poziomo na niewielkiej głębokości gruntowych wymienników ciepła lub przy pomocy pionowych, sięgających z reguły do 100 m głębokości, sond ziemnych. Przy kolektorach poziomych energia przez nie przejmowana pochodzi głównie z opadów atmosferycznych oraz promieniowania słonecznego. Przepływ ciepła z wnętrza ziemi, które to jest pozostałością po powstaniu naszej planety, wynosi na powierzchni ziemi jedynie ok. 0,05-0,15 W/m2; w przypadku stosowania wymienników gruntowych jest on ignorowany, natomiast w przypadku sond ziemnych ciepło z wnętrza ziemi zyskuje na znaczeniu wraz ze zwiększającą się głębokością. Jeżeli wymienniki gruntowe lub sondy ziemne znajdują się w pobliżu warstwy wody gruntowej, to ma ona również znaczenie dla zaopatrywania w energię. W wyniku zdolności ziemi do magazynowania ciepła temperatura gleby ulega znacznie mniejszym wahaniom temperatury, aniżeli temperatura powietrza. Także w zimie temperatura gruntu na głębokości poniżej ok. 1 m nie spada z reguły poniżej 0 °C. W przypadku właściwie zaprojektowanego systemu pompy ciepła również odzysk ciepła z gruntu nie będzie oziębiał źródła ciepła znacznie poniżej temperatury zamarzania. Dlatego glikolowe pompy ciepła, wykorzystujące grunt jako źródło ciepła, wykazują dobre współczynniki COP i zdolne są do osiągania wysokich średniorocznych współczynników efektywności. Przeważnie mogą one pracować w trybie monowalentnym (i taki zalecamy). stania się pojedynczych pierścieni lodu wokół przewodów kolektora. Oznaczałoby to zagrożenie dla regeneracji termicznej gruntu. Temperatura w gruncie mogłaby zostać trwale obniżona, co powodowałoby obniżenie się średniorocznego współczynnika efektywności. W przypadku oblodzenia się przewodów kolektorów lub sond może dojść do obniżenia się lub podwyższenia powierzchni gruntu. Powierzchnia gruntu, przewidziana dla kolektorów lub sond musi być rodzima, a nie usypana. W przypadku gruntu usypanego istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia rur w wyniku osiadania się warstw gruntu. Powierzchnie gruntu, przewidziane jako źródło ciepła nie mogą być zabudowane, mogą za to być uprawiane. W przypadku wymienników gruntowych wsiąkająca woda deszczowa jest ważnym czynnikiem regeneracji termicznej. Gruntowe wymienniki poziome muszą być płasko układane w ziemi. Dlatego też istnieje zapotrzebowanie na dostępność płaskiej, niezabudowanej powierzchni. Wymienniki poziome mają w porównaniu z sondami ziemnymi tę zaletę, że ułożenie ich jest stosunkowo łatwe i z reguły czynności te nie wymagają żadnych zezwoleń. Wykonanie instalacji opartej o sondy wymaga zezwoleń i musi zostać przeprowadzone przez firmę wiertniczą. Zaletą są tu niewielkie wymagania co do wielkości powierzchni oraz wyższe temperatury dolnego źródła ciepła. Zezwolenie Energia cieplna odbierana jest z ziemi za pomocą gruntowych wymienników ciepła poziomych (kolektory ziemne) lub pionowych (sondy ziemne). Przy czym pobierana jest ona przez obieg pomocniczy (obieg glikolu), który to ze swojej strony przekazuje ją medium roboczemu pompy ciepła. Magazynowanie ciepła oraz jego przepływ w glebie zależne są w istotnym stopniu od zawartości wody. Za sprawą wilgoci poprawia się zdolność gruntu do przewodnictwa ciepła. Im wilgotniejszy grunt, tym większy możliwy odzysk ciepła. Spójne, wilgotne gleby są lepszymi źródłami ciepła aniżeli gleby suche i sypkie. Grunt regeneruje się przede wszystkim w wyniku przenikania opadów atmosferycznych. Powierzchnia gruntu przy poziomych gruntowych wymiennikach ciepła nie może być zabudowana oraz posiadać elementów uniemożliwiających jej przenikanie. Możliwa do odzyskania energia jest znacznie wyższa, gdy zawarta w glebie woda jest oblodzona. Ciepło topnienia wody, wynoszące ok. 0,09 kWh/kg jest bardzo wysokie. W celu optymalnego wykorzystania zawartej w glebie energii, pożądane jest oblodzenie przewodów wymienników lub sond. Należy jednakże bezwzględnie unikać zra- 36 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Przy projektowaniu, budowie i eksploatacji pomp ciepła związanych z odzyskiem ciepła z gruntu wymagane jest przestrzeganie norm i regulacji prawnych gospodarki wodnej lub prawa wodnego dla danego kraju. Jeżeli gruntowe wymienniki ciepła służą jako system źródła ciepła, to wystarczające jest z reguły zgłoszenie właściwemu organowi administracji powiatu. W przypadku zastosowania sond ziemnych, może być konieczne - w zależności od kraju oraz uwarunkowań lokalnych – uzyskanie zezwolenia. Jeżeli ze względu na położenie zasobów wody nie mają miejsca zbyt głębokie wiercenia, zezwolenie to wydawane jest z reguły bez większych problemów. W innych przypadkach wymagane jest zastosowanie środków uniezależniających od warunków hydrogeologicznych, np. wykonanie uszczelnienia poprzez odpowiednie wypełnienia w celu zabezpieczenia wody gruntowej. Monowalentny tryb pracy Przy doborze wielkości pompy ciepła glikol/woda preferowane jest rozwiązanie monowalentne. W przypadku instalacji pracującej w trybie monowalentnym pompa ciepła oraz dolne źródło ciepła muszą być dobrane zgodnie z obliczonym całkowitym zapotrzebowaniem na moc (patrz rozdział 1). Preferować monowalentny tryb pracy. Źródło ciepła -Erdreich grunt Wärmequelle Wymiarowanie źródła ciepła w celu wykorzystania ciepła z gruntu przy pomocy gruntowych wymienników powinno być dokonywane zgodnie z przyjętymi zasadami techniki. Wytyczne dotyczące odzysku mocy w zależności od gruntu, właściwości, zadana moc i wynikająca z niej powierzchnia wymienników muszą być bezwzględnie przestrzegane. W przypadku gdy latem zasilany jest np. basen odkryty, źródło ciepła musi być odpowiednio powiększone. Z pompy ciepła energia jest pobierana także w lecie, a regeneracja cieplna gruntu opóźnia się w wyniku zasilania basenu. Całoroczna pobrana energia cieplna z gruntu jest przy tych i podobnych zastosowaniach specjalnych znacznie wyższa i musi być obliczana osobno. Monoenergetyczny tryb pracy Jeśli nie dysponujemy odpowiednią powierzchnią dla danego źródła ciepła, to dobór mniejszej pompy ciepła i mniejszego dolnego źródła ciepła w połączeniu z drugim źródłem ciepła nie wystarcza do poprawnej pracy układu. Jeżeli wybrany zostanie monoenergetyczny tryb pracy pompy ciepła glikol/woda, to w celu pokrycia szczytowych obciążeń przy pomocy grzałki elektrycznej, moc pompy ciepła powinna wynosić przynajmniej 80% całkowitego zapotrzebowania mocy. Źródło ciepła musi być dobierane do obliczonego całkowitego zapotrzebowania budynku na moc grzewczą. Jednoczesna redukcja wielkości źródła ciepła do mocy chłodniczej zastosowanej pompy ciepła przy monoenergetycznym trybie eksploatacji jest niedopuszczalna. Zwiększa się przy nim automatycznie czas pracy pompy ciepła a wraz z nim - pobór energii cieplnej z 1 m2 powierzchni wymiennika. Zbyt duże obciążenie źródła ciepła może prowadzić do obniżenia się temperatury dolnego źródła poniżej granicy zastosowania pompy ciepła oraz do zwiększonych kosztów eksploatacji. Jeżeli powierzchnia dla gruntowego wymiennika ciepła lub dla sondy ziemnej nie jest wystarczająca, nie można w żadnym wypadku niedowymiarować źródła ciepła. W tym przypadku lepiej jest zastosować pompę ciepła powietrze/woda. Prosimy o zwrócenie uwagi na strony 42 – 45. całkowitego zapotrzebowania mocy. - Źródło ciepła musi być dobrane odpowiednio do obliczonego całkowitego zapotrzebowania budynku na moc grzewczą. • Pokrycie zwiększonego w pierwszym roku eksploatacji zapotrzebowania budynku na ciepło wynikającego np. z : - Rozgrzania wylewki podłogowej (jastrychu) lub osuszania murów budynku. - Zasiedlenia budynku przy nieukończonej jeszcze zewnętrznej izolacji termicznej budynku. • Ogrzewanie awaryjne. Przy konwencjonalnym systemie ogrzewania, w przypadku zakłóceń w pracy systemu nie dysponujemy z reguły żadnym awaryjnym źródłem ogrzewania. Staranny dobór i projektowanie gruntowych poziomych i pionowych wymienników ciepła jest nieodzowny i należy unikać ich niedowymiarowania. Prowadzi to z reguły do obniżenia temperatury solanki, a co za tym idzie - do gorszych średniorocznych współczynników efektywności pompy ciepła. Dobór zbyt małej powierzchni wymiany może też prowadzić do trwałego spadku temperatur źródeł ciepła. W skrajnym przypadku przekroczona zostanie dolna granica zastosowania pompy ciepła. Dobór zbyt małych urządzeń może prowadzić także do miejscowego spowolnienia wegetacji roślin. Otwory w murze Otwory w murze dla przewodów solanki należy wykonać przy pomocy rur osłonowych lub przez wiercenie dopasowanych średnic otworów oraz zastosowanie specjalnych wkładek uszczelniających. Rura osłonowa w celu wykonania przejścia może zostać wmurowana w szalunku betonowym oraz w murze. Przy wykonaniu wiercenia o dopasowanej średnicy otworu ściany, otwory muszą zostać zabezpieczone wg. wskazań producenta lakierem lub żywicą. W celu uniknięcia (w wyniku przekroczenia punktu rosy) tworzenia się wody kondensacyjnej w obszarze konstrukcji muru zaleca się umiejscowienie wkładki uszczelniającej do 2 cm na ścianie zewnętrznej oraz zaizolowanie przewodu solanki przy pomocy odpowiedniej izolacji przeciwroszeniowej (np. kauczukowych węży izolacyjnych), przy czym powierzchnia czołowa węża izolacyjnego musi zostać sklejona z powierzchnią kołnierza uszczelniającego, tak aby uniemożliwić dyfuzję. W pompach ciepła glikol/woda serii Compact (do mocy 17kW) oraz w centralach grzewczych wbudowane są fabrycznie grzałki elektryczne. Funkcje grzałki elektrycznej: • Dezynfekcja termiczna (ochrona przed legionellą) zasobnika ciepłej wody użytkowej. Temperaturę i sposób dezynfekcji można ustawić w regulatorze Luxtronik 2.0. • Pokrycie nadwyżki mocy wymaganej zgodnie z wytycznymi wskaźnika obliczonego zgodnie z DIN 12831 • Ogrzewanie monoenergetyczne - Moc pompy ciepła powinna wynosić przynajmniej 80% Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 37 Wärmequelle Źródło ciepłaErdreich - grunt Aussen Innen np. pompa obiegowa dolnego źródła. Elementy te posiadają także izolację przeciwroszeniową. Koncentracja / ilość solanki Isolierung Soleleitung Sand Futterrohr oder Kernlochbohrung W celu zabezpieczenia przed zamarzaniem systemu źródła ciepła oraz parownika w pompie ciepła jako medium robocze stosowana jest mieszanka składająca się z 75% wody oraz 25% glikolu - tzw. solanka. W tych proporcjach mieszanki zagwarantowana jest odporność na zamarzanie do temperatury do -14 °C. Muszą być one przestrzegane, gdyż przy mniejszym udziale glikolu istnieje niebezpieczeństwo zamarzania medium na parowniku pompy ciepła. Uwaga! Przy mieszankach wody ze środkami przeciw zamarzaniu strata ciśnienia jest większa aniżeli w przypadku czystej wody. Należy uwzględnić to przy doborze pompy obiegowej oraz systemu przewodów rurowych. Mauerdichtflansch Drainage Fundament Przy napełnianiu urządzeń wodą oraz późniejszym dodaniu środka przeciw zamarzaniu istnieje niebezpieczeństwo zamarznięcia, gdyż przemieszanie się wody ze środkiem przeciw zamarzaniu w wymienniku nie jest zagwarantowane. Solanka musi zostać wymieszana przed napełnianiem. Wybór materiału Wszystkie stosowane materiały muszą być odporne na korozję, solankę oraz być przystosowane do stosowanego zakresu temperatur (-14 °C do +25 °C). Odpowiednimi materiałami są: • • Przewód wymiennika z PE 80 DN10 Przewód zbiorczy i rozdzielacz z tworzywa sztucznego, mosiądzu, miedzi lub stali szlachetnej. Rozdzielacze gruntowych wymienników ciepła montowane są najlepiej w szybie na zewnątrz lub w studzience z odpływem kondensatu. Ważne: • Zamontowane rozdzielacze solanki muszą być chronione przed wodą deszczową. • Podłączone do rozdzielacza przewody kolektorów lub sond nie mogą być naprężone. Pompa obiegowa, zbiornik wyrównawczy oraz armatura muszą zostać dopuszczone przez producenta do stosowanych temperatur oraz mediów (solanki). Przy wyborze pompy powinno zwrócić się uwagę na to, by stosować jedynie pompy bez elektronicznej regulacji obrotów (nie tzw. elektroniczne). Wszystkie części urządzenia, które montowane są w budynku oraz przez które przepływa solanka, muszą być zaizolowane przed tworzeniem się rosy, tak by nie dopuścić do zawilgocenia. Pompy ciepła serii Compact mają tę ważną zaletę, że zamontowano w nich już wiele komponentów hydraulicznych, jak 38 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec W poniższej tabeli przedstawiona jest pojemność rur o różnych wymiarach. Pojemność (l/100m rury) Wymiary rury 25 x 2,3 Glikol Woda Pojemność łączna 8,2 24,5 32,7 32 x 2,9 13,5 40,4 53,9 40 x 2,3 24,5 73,9 98,4 50 x 2,9 38,4 115 153,4 63 x 3,6 61,1 183,4 244,5 75 x 4,3 86,6 259,7 346,3 90 x 5,1 125,0 375,1 500,1 110 x 6,3 186,3 558,8 745,1 Glikol posiada większą lepkość niż woda. Lepkość wzrasta wraz ze spadkiem temperatury. Dlatego udział glikolu w mieszance nie powinien znacznie przekraczać poziomu 25% - 30%. W ten sposób uniknie się większych strat ciśnienia oraz związanego z tym większego poboru mocy elektrycznej do napędu pomp obiegowych i sprężarki. Napełnianie systemu musi odbywać się w następujących etapach: 1. Kontrola szczelności całego systemu rozruchem systemu, pod ciśnieniem 5 bar. przed 2. Gruntowne płukanie pojedynczych obiegów wymiennika. Płukanie powinno odbywać się przy użyciu otwartego zbiornika. Gruntowe wymienniki ciepła 3. Dokładne wymieszanie solanki przed napełnieniem wymiennika. Kontrola stężenia: 25 % glikolu + 75% wody! ≈ ok. -14 °C 4. Napełnienie, bez powstawania pęcherzyków, aż do całkowitego zaniku powietrza w systemie. Ustawienie ciśnienia roboczego na ok. 1 bar. zagwarantowana regeneracja termiczna gruntu wraz z zanikaniem oblodzenia wokół rur wymienników. Gruntowy wymiennik ciepła powinien być ułożony na głębokości przynajmniej 1,2 m do maksymalnie 1,5 m. Zimne części układu (rury wymiennika, przewody zbiorcze i rozdzielacze) muszą zachować w podłożu odległość przynajmniej 0,7 m od przewodów zasilających (woda, ścieki, prąd itp.) oraz od budynków. Aby moc pompy obiegowej dolnego źródła nie była nieproporcjonalnie wysoka, długość rur na każdy obieg powinna wynosić ok. 100 m. Za straty ciśnienia oprócz długości i przekrojów rur odpowiedzialne jest natężenie przepływu na każdą rurę oraz ilość równoległe uruchomionych obiegów solanki. Wymagana długość rur podzielona jest na większą ilość równolegle czynnych obiegów rur, o jednakowej długości. Należy unikać łączeń rur, do których później nie będzie dostępu (zakopane w ziemi). Gruntowe wymienniki ciepła Gruntowe poziome wymienniki ciepła składają się z wielu ułożonych w ziemi węży rurowych o jednakowej długości. Połączone są one z pompą ciepła według zasady Tichelmanna, tzn. rozdzielaczem zasilania i powrotu oraz przewodem zbiorczym przy jednakowych stratach ciśnienia na każdym obiegu. Dzięki jednakowym temperaturom źródła ciepła gruntowe wymienniki ciepła umożliwiają ekonomiczną pracę pompy ciepła w trybie monowalentnym, wyrażoną wysokim średniorocznym współczynnikiem efektywności. Poniższe wskazówki dotyczące planowania odnoszą się zasadniczo do takiego trybu pracy (monoenergetyczny lub biwalentny tryb pracy są w takim układzie absolutnymi wyjątkami). Rury układane są w glebie w formie równoległych pętli o jednakowej długości (zasada Tichelmanna) i połączone z rozdzielaczem i przewodem zbiorczym. W celu zagwarantowania odpowietrzenia gruntowego wymiennika ciepła, rury muszą być ułożone w stosunku do rozdzielacza i przewodu zbiorczego pod minimalnym kątem. Poza przyłączami do rozdzielacza oraz przewodu zbiorczego nie powinno się stosować żadnych innych elementów łączących. Jeżeli wykonanie wymienników w formie pętli o tej samej długości nie jest możliwe, konieczne jest wyposażenie przewodu każdej pętli w zawór równoważący. Zawory należy ustawić tak, by straty ciśnienia na każdej pętli wymiennika były jednakowe. Ułożenie wymienników może być wykonane przy pomocy koparki łyżkowej (szerokość łyżki ok. 80 cm) w formie pojedynczych rowów. Inną możliwością jest także zastosowanie wąskiej koparki łyżkowej lub frezy ziemnej. Zezwolenie W niektórych krajach zastosowanie pompy ciepła musi zostać zgłoszone właściwemu przedsiębiorstwu energetycznemu. Gruntowe wymienniki poziome nie podlegają z reguły obowiązkowi uzyskania zezwolenia, jednakże muszą być zgłoszone Urzędowi Gospodarki Wodnej. W strefach ochrony wody I do III gruntowe wymienniki poziome mogą zostać użyte jedynie za zgodą Urzędu Gospodarki Wodnej. Ułożenie gruntowego wymiennika poziomego Wraz ze zwiększającą się głębokością gruntu wzrasta również jego temperatura. Do ok. 1 m głębokości temperatura gruntu może osiągnąć, również bez odzysku ciepła, temperaturę zamarzania. Natomiast już na głębokości 2 metrów minimalna temperatura wynosi ok. 3-5 °C. Im głębiej jest położona dana warstwa gruntu, tym mniejszy jest dopływ do niej energii z powierzchni, przez co nie może być Ten sposób ułożenia wymiennika umożliwia ułożenie wymiennika w rzędach i redukuje wymianę gleby. Przy nowo powstających budynkach możliwe jest też całopowierzchniowe usunięcie warstwy ziemi. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 39 Gruntowe wymienniki ciepła W celu ochrony rur wymiennika przed uszkodzeniami podczas przysypywania, zaleca się przykrycie ich sypką osłoną z drobnego piasku lub pozbawionej kamieni ziemi o grubości ok. 50 mm. Ok. 30 – 40 cm powyżej rur należy położyć taśmę ostrzegawczą. • Przy doborze pompy obiegowej uwzględnić podwyższone opory przepływu solanki w stosunku do wody czystej Dobór Dobór gruntowego wymiennika poziomego zależy przede wszystkim od właściwości gruntu (przewodność cieplna gruntu) oraz rocznego wymiaru godzin pracy pompy ciepła. Poniższe wskazówki dla projektowania zakładają maksymalny roczny wymiar pracy, wynoszący 1800 godzin eksploatacji. Można zwiększyć ten czas, jednak nie należy przekraczać wartości 2400 godzin, ponieważ może to uniemożliwić regenerację gruntu między kolejnymi sezonami grzewczymi. Odstęp pomiędzy pojedynczymi rurami wymiennika należy dobrać w taki sposób, by uniknąć zrastania się tworzących się wokół wymienników pierścieni lodowych. W zależności od jakości gleby wskazany odstęp wynosi od 0,5 do 1 m. Odpowiednie dane znajdują się w tabeli. W razie wątpliwości należy wybrać większy odstęp. Streszczenie wskazówek: • • • • • • • • Dokładne obliczenie powierzchni wymienników określane jest na podstawie właściwości danej gleby, zawartości w niej wody oraz warunków klimatycznych. Nie wolno zabudowywać ani umieszczać nieprzepuszczalnych elementów na powierzchni ułożenia kolektora: żadnych kostek brukowych, wylewek betonowych itp. Nie układać pod płytami betonowymi, oczkami wodnymi itp. Nie stawiać żadnych budynków, np. altan ogrodowych, na powierzchni ułożenia kolektora. Zwracać uwagę na odpowietrzenie systemu (ułożyć przewody ze spadkiem od rozdzielacza). Studzienkę rozdzielacza umieścić w najwyższym, dobrze dostępnym punkcie terenu. Poziomo wyłożone rury umieścić w celu ochronnym na podłożu z piasku lub użyć w tym celu pozbawionej kamieni ziemi. Koncentrat glikolu wymieszać z wodą przed napełnieniem instalacji źródła ciepła. Wszystkie przewody w budynku izolować przeciwroszeniowo izolacją zabezpieczoną antydyfuzyjnie. Wymagana powierzchnia wymienników zależna jest od . specyficznego . odzysku mocy q E gruntu oraz od mocy chłodniczej Q0 pompy ciepła. Moc chłodnicza odpowiada udziałowi mocy pompy ciepła, odzyskanemu z otoczenia . i wynika z różnicy mocy grzewczej QH i elektrycznego poboru mocy Pel. Wymagana długość rury wymiennika LK określana jest na podstawie powierzchni wymiennika AK oraz odległości pomiędzy rurami wymiennika. Specyficzny odzysk mocy . q E przy 1800 h/a W/m2 Odzysk mocy przy 2400 h/a Odstęp ułożenia Głębokość ułożenia W/m2 m m Odstęp przewodów zasilających m Sucha niespójna gleba 10 8 1 1,2 - 1,5 > 0,7 Spójna, wilgotna gleba 20 - 30 16 - 24 0,8 1,2 - 1,5 > 0,7 Nasączony wodą piasek / żwir 40 32 0,5 1,2 - 1,5 > 0,7 Podłoże Przy dłuższej pracy, obok specyficznego odzysku mocy należy uwzględnić także specyficzny roczny odzysk energii. Dla gruntowych wymienników ciepła powinien wynosić on między 50 a 70 kWh/(m2 rok). Wartość dla doboru gruntowych wymienników ciepła zgodnie z VDI 4640: stosowana tylko w przypadku systemów przeznaczonych do c.o. i c.w.u. 40 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Gruntowe wymienniki ciepła Przykład: Dobór wielkości gruntowego wymiennika ciepła W przykładzie założono wymaganą moc grzewczą pompy ciepła (całkowite zapotrzebowanie mocy grzewczej) 8,2 kW. Dla ułożenia gruntowego wymiennika ciepła zakłada się spójną, wilgotną glebę: Z danych technicznych wybranej pompy ciepła SWC 80H przyjmuje się dla pompy ciepła moc grzewczą . Q H = 8,9 kW oraz elektryczny pobór mocy P. el = 1,98 kW. Z tych danych obliczona została moc chłodnicza Q 0 = 6,92 kW. Specyficzny odzysk mocy w glebie wynosi . zgodnie z tabelą q E = 25 W/m2, a odstęp rur wymiennika s = 0,8 m. . . Moc chłodnicza: Q0 = QH - Pel = 8,9 kW - 1,98 kW = 6,92 kW. Wymagana powierzchnia wymiennika wynosi: Amin · QO 6920 W = · = = 277 m2 2 25 W/m qE W ten sposób minimalna długość rury wymiennika wynosi: LKmin = Amin:s : S = 277 m2 : 0,8 m = 346 m W tym przypadku ułożone zostaną 4 obiegi po 100 m rury wymiennika na każdy obieg. Z tego wyliczony zostaje rzeczywisty odstęp rur wymienników, wynoszący: S = Amin : LK S = 277 m2 : 400 m = 0,69 m Dobór wielkości pompy ciepła oraz wymiennika gruntowego dla pompy ciepła pracującej w trybie monowalentnym Przy wskaźniku odzysku mocy przy spójnej, wilgotnej glebie wynoszącym 25 W/m2 uzyskujemy powierzchnię wymiennika 523 m2. Dla tego przypadku przyjąć można od 1800 do 2000 godzin pracy pompy ciepła w ciągu roku. Jeżeli dobrana zostanie mniejsza pompa ciepła, np. SWC 140H, to łączny czas pracy wyniesie około 2300-2500 godzin, co oznacza, że gruntowy wymiennik ciepła będzie bardziej obciążony. Przy 2000 godzin pracy pompy ciepła SWC 170H oraz powierzchni wymiennika 523 m2 o możliwym odzysku mocy 25 W/m2, oznacza to dla gruntu roczny pobór energii wielkości ok. 50 kWh/(m2 x rok). Zastosowanie pompy ciepła SWC 140H wymagać będzie pracy przez 2500 godzin. Przy tym samym odzysku mocy 25 W/m2 oraz powierzchni 428 m2 oznacza to roczny pobór energii wielkości 61 kWh/(m2 x rok). W praktyce oznacza to, że przy zastosowaniu pompy ciepła SWC 140H powierzchnia wymienników ciepła będzie o 22% bardziej obciążona. Dlatego też wyliczona powierzchnia 428 m2 dla monowalentnego trybu pracy pompy ciepła SWC 140H musi zostać powiększona o 22%, a więc do 523 m2. Tak więc zarówno dla pompy ciepła SWC 140H, jak i dla pompy ciepła SCW 170H wymagana jest jednakowa powierzchnia ułożenia wymienników. Powierzchnia odzysku musi być wyliczana dla całkowitego zapotrzebowania systemu na moc grzewczą. W celu ograniczenia czasu pracy pompy ciepła jej moc musi wynosić w normatywnym punkcie obliczeniowym przynajmniej 80% całkowitego zapotrzebowania. Streszczenie doboru dla trybu monowalentnego • Moc pompy ciepła musi wynosić przynajmniej 80% całkowitego zapotrzebowania mocy grzewczej. Przykład obliczeń • Całkowite zapotrzebowanie mocy grzewczej = 16,5 kW W niniejszym przykładzie wybrano dom z ogrzewaniem podłogowym, o zapotrzebowaniu na ciepło wynoszącym 13,35 kW. Przy zapotrzebowaniu na ciepłą wodę użytkową dla 4 osób oraz przy przerwach w dostawie energii elektrycznej 3 x 2 godziny uzyskujemy następujące całkowite zapotrzebowanie mocy: . . . QWP = (QG + QWW) x Z • • • . Q. G zapotrzebowanie budynku na ciepło Q WW zapotrzebowanie na moc dla przygotowania c.w.u. . QWW = przy 4 osobach 1 kW Współczynnik przerw w dostawach energii elektrycznej, przy 3 x 2 godziny; Z = 1,15 . Q. WP = (13,35 kW + 1 kW) x 1,15 QWP = 16,5 kW Przy tych danych należy wybrać pompę ciepła SWC 170H. • SWC 170H Całkowity roczny czas pracy 1800 – 2000 godzin Powierzchnia poziomego gruntowego wymiennika ciepła = 523 m2 Nie jest wymagane dodatkowe ogrzewanie elektryczne • SWC 140H Całkowity roczny czas pracy 2300 – 2500 godzin Powierzchnia poziomego gruntowego wymiennika ciepła = 523 m2 Wymagane dodatkowe ogrzewanie elektryczne • Przy wymiarowaniu pompy ciepła glikol/woda źródło ciepła musi być dobrane do zapotrzebowania budynku na moc grzewczą, a nie do mocy grzewczej dobranej pompy ciepła. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 41 Gruntowe wymienniki ciepła przypadku teoretyczne (obliczeniowe) odstępy ułożenia wynoszą 0,6 – 0,8 m. W przypadku dysponowanie większą powierzchnią należy zastosować jednakowe odstępy 0,8 m. Dobór standardowy dla monowalentnego trybu pracy Poniższe obliczenia zostały przeprowadzone przy założeniu temperatury zasilania systemu grzewczego wynoszącej 35 °C oraz średniej temperatury solanki dla sezonu grzewczego wynoszącej 0 °C. Maksymalny czas pracy pompy ciepła wynosi 1800 h/a, a gleba, w której ułożony jest wymiennik ciepła jest spójna i wilgotna oraz charakteryzuje się odzyskiem mocy 25 W/m2. W ten sposób uzyskujemy następujące dane dla wymiarowania: Odzysk mocy z gleby: 25 W/m2 Odstęp rur wymiennika: ok. 0,6 m – 0,8 m Głębokość ułożenia rur wymiennika: 1,2 – 1,5 m Przewody wymiennika (PE-PN10): 32 x 2,9 Maks. długość łączna przewodu zbiorczego zasilanie i powrót: 30 m Ciśnienie wstępne zbiornika wyrównawczego: 0,5 bar Ciśnienie zadziałania zaworu bezpieczeństwa: 3 bar W celu uzyskania równomiernego przepływu pętle wymiennika muszą być wykonane przewodami o jednakowej długości, zgodnie z zasadą Tichelmanna. Aby uzyskać każdorazowo długość ułożenia 100 m, konieczne jest dopasowanie odpowiednich odstępów ułożenia, przy założeniu zachowania minimalnej powierzchni wymiennika. Dla tego Pompa ciepła WZ S 61H WZ S 81H WZ S 101H Moc grzewcza (B0/W35) EN 14511 kW 6,0 7,7 9,6 Elektryczny pobór mocy (B0/W35) EN 14511 kW 1,3 1,67 2,04 Moc chłodnicza (B0/W35) EN 14511 kW 4,7 6,03 7,56 Przepływ na dolnym źródle przy różnicy 4K l/h 1100 1400 1800 Minimalna powierzchnia wymiennika m2 188 242 324 3 4 5 0,63 0,8 0,65 40 x 2,3 40 x 2,3 40 x 2,3 Pętle wymiennika 100 m Teoretyczny odstęp ułożenia m Przewód zbiorczy średnica zewn. x grubość ściany długość maks. 30 m1) Pojemność systemu l 194 248 304 Pojemność rozdzielacza l 3 3 6 Objętość środka przeciw zamarzaniu l 49 62 76 Objętość wody l 146 189 222 Pompa dolnego źródła wbudowana w urządzenie, wolne ciśnienie dla obiegu solanki przy różnicy 4K bez zintegrowa0,40 0,37 0,42 nego chłodzenia bar Zbiornik wyrównawczy 12 12 12 l ciśnienie wstępne 0,5 bar2) 1) Jeżeli przewód doprowadzający jest dłuższy niż 15 m (zasilanie i powrót 30 m) należy zastosować średnicę o jeden wymiar większą! 2) Przy centralach grzewczych zbiornik wyrównawczy jest dołączony do dostawy i musi być zamontowany podczas prac montażowych! Ważne: Dane dotyczą spójnej i wilgotnej gleby (możliwy odzysk mocy 25 W/m2) oraz maksymalnego czasu pracy pompy ciepła 1800 h/a. Dokładne obliczenia przeprowadza się przy uwzględnieniu miejscowych właściwości gleby. 42 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Gruntowe wymienniki ciepła Dobór standardowy dla monowalentnego trybu pracy tego przypadku teoretyczne (obliczeniowe) odstępy ułożenia wynoszą 0,6 – 0,8 m. W przypadku dysponowania większą powierzchnią należy zastosować jednakowe odstępy 0,8 m. Poniższe obliczenia zostały przeprowadzone przy założeniu temperatury zasilania systemu grzewczego wynoszącej 35 °C oraz średniej temperatury solanki dla sezonu grzewczego wynoszącej 0 °C. Maksymalny czas pracy pompy ciepła wynosi 1800 h/a, a gleba, w której ułożony jest wymiennik ciepła jest spójna i wilgotna oraz charakteryzuje się odzyskiem mocy 25 W/m2. W ten sposób uzyskujemy następujące dane dla wymiarowania: Odzysk mocy z gleby: 25 W/m2 Odstęp rur wymiennika: ok. 0,6 m – 0,8 m Głębokość ułożenia rur wymiennika: 1,2 – 1,5 m Przewody wymiennika (PE-PN10): 32 x 2,9 Maks. długość łączna przewodu zbiorczego zasilanie i powrót: 30 m Ciśnienie wstępne zbiornika wyrównawczego: 0,5 bar Ciśnienie zadziałania zaworu bezpieczeństwa: 3 bar W celu uzyskania równomiernego przepływu pętle wymiennika muszą być wykonane przewodami o jednakowej długości, zgodnie z zasadą Tichelmanna. Aby uzyskać każdorazowo długość ułożenia 100 m, konieczne jest dopasowanie odpowiednich odstępów ułożenia, przy założeniu zachowania minimalnej powierzchni wymienników. Dla SWC 60H Pompa ciepła Moc grzewcza (B0/W35) EN 14511 kW Elektryczny pobór mocy (B0/W35) EN 14511 kW Moc chłodnicza (B0/W35) EN 14511 kW Przepływ na dolnym źródle przy różnicy 4K l/h Minimalna powierzchnia wymiennika m2 Pętle wymiennika 100 m Teoretyczny odstęp ułożenia m Przewód zbiorczy średn. zewn. x grubość ściany długość maks. 30 m1) SWC 70H SWC 80H SWC 100H SWC 120H SWC 140H SWC 170H SWC 230 SWC 330 5,7 6,9 8,9 10,2 11,7 13,7 16,7 22,1 31,8 1,3 1,6 2,0 2,2 2,6 3,0 3,6 5,1 7,8 4,4 5,3 6,9 8,0 9,1 10,7 13,1 17,0 24,0 1000 1250 1450 1600 1800 2350 2700 3700 5900 176 212 277 319 364 428 523 678 962 3 3 4 6 6 6 8 10 14 0,59 0,71 0,69 0,53 0,61 0,71 0,65 0,68 0,69 40 x 2,3 40 x 2,3 40 x 2,3 40 x 2,3 40 x 2,3 40 x 50 x 2,9 50 x 2,9 50 x 2,9 2,3 Pojemność systemu l 194 194 248 359 359 359 483 595 817 Pojemność rozdzielacza l 3 3 3 6 6 6 6 10 16 przeciw l 49 49 62 90 90 90 121 149 204 l 146 146 186 269 269 269 362 446 612 Objętość zamarzaniu środka Objętość wody Pompa dolnego źródła, wbudowana w urządzenie, wolne ciśnienie dla obiegu solanki przy różnicy 0,52 0,48 0,68 0,53 0,51 0,43 0,36 0,74 0,42 4K bez zintegrowanego chłodzenia bar Zbiornik wyrównawczy ciśnienie wstępne 0,5 bar 2) 12 12 12 12 12 18 18 24 24 l 1) Jeżeli przewód doprowadzający jest dłuższy niż 15 m (zasilanie i powrót 30 m) należy zastosować średnicę o jeden wymiar większą! 2) Przy centralach grzewczych zbiornik wyrównawczy jest dołączany i musi być zamontowany podczas prac montażowych! Ważne: Dane dotyczą spójnej i wilgotnej gleby (możliwy odzysk mocy 25 W/m2) oraz maksymalnego czasu pracy pompy ciepła 1800 h/a. Dokładne obliczenia przeprowadza się przy uwzględnieniu miejscowych właściwości gleby. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 43 Gruntowe wymienniki ciepła Dobór standardowy dla monowalentnego trybu pracy W ten sposób uzyskujemy następujące dane dla wymiarowania: Poniższe obliczenia zostały przeprowadzone przy założeniu temperatury zasilania systemu grzewczego wynoszącej 35 °C oraz średniej temperatury solanki dla sezonu grzewczego wynoszącej 0 °C. Maksymalny czas pracy pompy ciepła wynosi 1800 h/a, a gleba, w której ułożony jest wymiennik ciepła jest spójna i wilgotna oraz charakteryzuje się odzyskiem mocy 25 W/m2. W celu uzyskania równomiernego przepływu pętle wymiennika muszą być wykonane przewodami o jednakowej długości, zgodnie z zasadą Tichelmanna. Aby uzyskać każdorazowo długość ułożenia 100 m, konieczne jest dopasowanie odpowiednich odstępów ułożenia, przy założeniu zachowania minimalnej powierzchni wymienników. Dla tego przypadku teoretyczne (obliczeniowe) odstępy ułożenia wynoszą 0,6 – 0,8 m. W przypadku dysponowania większą powierzchnią należy zastosować jednakowe odstępy 0,8 m. SWP 430 Pompa ciepła Moc grzewcza (B0/W35) EN 255 Odzysk mocy z gleby: 25 W/m2 Odstęp rur wymiennika: ok. 0,6 m – 0,8 m Głębokość ułożenia rur wymiennika: 1,2 – 1,5 m Przewody wymiennika (PE-PN10): 32 x 2,9 Maks. długość łączna przewodu zbiorczego zasilanie i powrót: 30 m Ciśnienie wstępne zbiornika wyrównawczego: 0,5 bar Ciśnienie zadziałania zaworu bezpieczeństwa: 3 bar Dobór standardowy dla monowalentnego trybu pracy Poniższe obliczenia zostały przeprowadzone przy założeniu temperatury zasilania systemu grzewczego wynoszącej 35 °C oraz średniej temperaturę solanki dla sezonu grzewczego wynoszącej 0 °C. Maksymalny czas pracy pompy ciepła wynosi 1800 h/a, a gleba, w której ułożony jest wymiennik ciepła jest spójna i wilgotna oraz charakteryzuje się odzyskiem mocy 25 W/m2. SWP 540 SWP 670 SWP 820 SWP 1100 SWP 1250 SWP 1600 kW 42,7 54,4 67,6 81,9 107,5 125,1 161,6 Elektryczny pobór mocy (B0/W35) EN 255 kW 9,9 12,7 16,2 19,5 25,0 29,1 36,7 kW 32,8 41,7 51,5 62,4 82,5 96,0 124,9 Nominalny przepływ na dolnym źródle l/h 10200 13000 17000 20800 20000 22300 29100 1312 1668 2056 2496 3300 3840 4995 20 24 30 36 48 56 72 m 0,66 0,70 0,69 0,70 0,69 0,69 0,68 Przewód zbiorczy średn. zewn. x grubość ściany długość maks. 30 m1) 63 x 3,6 75 x 4,3 75 x 4,3 90 x 5,1 Moc chłodnicza (B0/W35) EN 255 Minimalna powierzchnia wymiennika m2 Pętle wymiennika 100 m Teoretyczny odstęp ułożenia Pojemność systemu l 1174 1422 1751 2130 Pojemność rozdzielacza l 22 25 30 40 Objętość środka przeciw zamarzaniu l 294 356 438 533 Objętość wody l 881 1067 1313 1598 UPS 40 180F UPS 50 120F 35 35 Zalecana pompa dolnego źródła2) Zalecany zbiornik wyrównawczy ciśnienie wstępne 0,5 bar l Dobrać stalacji Dobrać stalacji Dobrać stalacji Dobrać stalacji Dobrać stalacji UPS 50 - 180F 50 80 do konkretnej indo konkretnej indo konkretnej indo konkretnej indo konkretnej inUPS 65 - 180 F 120 150 150 1) Jeżeli przewód doprowadzający jest dłuższy niż 15 m (zasilanie i powrót 30 m) należy zastosować średnicę o jeden wymiar większą! 2) Dobór pompy obiegowej jest wiążący tylko przy zastosowaniu zakładanych średnic, ilości oraz długości rur! Ważne: Dane dotyczą spójnej i wilgotnej gleby (możliwy odzysk mocy 25 W/m2) oraz maksymalnego czasu pracy pompy ciepła 1800 h/a. Dokładne obliczenia przeprowadza się przy uzwględnieniu miejscowych właściwości gleby. 44 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Gruntowe wymienniki ciepła W ten sposób uzyskujemy następujące dane dla wymiarowania: W celu uzyskania równomiernego przepływu pętle wymiennika muszą być wykonane przewodami o jednakowej długości, zgodnie z zasadą Tichelmanna. Aby uzyskać każdorazowo długość ułożenia 100 m, konieczne jest dopasowanie odpowiednich odstępów ułożenia, przy założeniu zachowania minimalnej powierzchni wymienników. Dla tego przypadku teoretyczne (obliczeniowe) odstępy ułożenia wynoszą 0,6 – 0,8 m. W przypadku dysponowania większą powierzchnią należy zastosować jednakowe odstępy 0,8 m. Pompa ciepła SWP 270H Moc grzewcza (B0/ W35) EN 255 kW Elektryczny pobór mocy (B0/W35) EN 255 kW Moc chłodnicza (B0/W35) EN 255 kW Nominalny przepływ na dolnym źródle l/h Minimalna powierzchnia wymiennika m2 Pętle wymiennika 100 m Teoretyczny odstęp ułożenia m Przewód zbiorczy średn. zewn. x grubość ściany długość maks. 1) 30 m Pojemność systemu l Pojemność rozdzielacza l Objętość środka przeciw zamarzaniu l Objętość wody l SWP 330H Odzysk mocy z gleby: 25 W/m2 Odstęp rur wymiennika: ok. 0,6 m – 0,8 m Głębokość ułożenia rur wymiennika: 1,2 – 1,5 m Przewody wymiennika (PE-PN10): 32 x 2,9 Maks. długość łączna przewodu zbiorczego zasilanie i powrót: 30m Ciśnienie wstępne zbiornika wyrównawczego: 0,5 bar Ciśnienie zadziałania zaworu bezpieczeństwa: 3 bar SWP 410H SWP 500H SWP 700H SWP 850H SWP 1000H 26,5 32,4 40,3 48,9 70,0 88,0 100,0 6,2 8,0 9,8 11,9 17,1 20,5 24,3 20,3 24,4 30,5 37,0 52,9 67,5 75,6 6300 7700 10000 12500 16500 14800 18000 812 976 1220 1480 2116 2700 3024 12 14 18 22 30 40 44 0,70 0,70 0,68 0,67 0,70 0,68 0,69 63 x 3,6 75 x 4,3 75 x 4,3 90 x 5,1 Dobrać do konkretnej instalacji 707 817 1064 1315 Dobrać do konkretnej instalacji 14 16 20 25 Dobrać do konkretnej instalacji 177 204 266 329 Dobrać do konkretnej instalacji 530 613 798 986 Dobrać do konkretnej instalacji Zalecana pompa UPS 40-180F UPS 40-180F UPS 40-180F UPS 50-120F UPS 50-180F UPS 50-180F UPS 50-180F dolnego źródła 2) Zalecany zbiornik wyrównawczy 24 24 35 35 Dobrać do konkretnej instalacji ciśnienie wstępne 0,5 bar l 1) Jeżeli przewód doprowadzający jest dłuższy niż 15 m (zasilanie i powrót 30 m) należy zastosować średnicę o jeden wymiar większą! 2) Dobór pompy obiegowej jest wiążący tylko przy zastosowaniu zakładanych średnic, ilości oraz długości rur! Ważne: Dane dotyczą spójnej i wilgotnej gleby (możliwy odzysk mocy 25 W/m2) oraz maksymalnego czasu pracy pompy ciepła 1800 h/a. Dokładne obliczenia przeprowadza się przy uwzględnieniu miejscowych właściwości gleby. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 45 Gruntowe wymienniki ciepła Schemat hydrauliczny 46 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Gruntowe wymienniki ciepła Komponenty obiegu dolnego źródła Rura wymiennika i rura doprowadzająca Na każdym obiegu wymiennika długość rury wymiennika nie może być większa niż 100 m. Dla przewodów przyłączy z pompy ciepła do rozdzielaczy obowiązuje zalecana maksymalna długość łączna 30 m. Moc pompy obiegowej dolnego źródła zmniejsza średnioroczny współczynnik efektywności systemu pompy ciepła. Dobór średnic rur powinien mieć na celu małe straty ciśnienia w przewodach. Dlatego prędkość przepływu w przewodach rurowych musi być mniejsza niż 1 m/s. Kryterium to zostaje spełnione przy następujących wymiarach rur: Przewód zbiorczy Rura wymiennika < 17 kW 40 x 2,3 32 x 3 ≥ 17 i ≤ 33 kW 50 x 2,9 32 x 3 > 33 kW 63 x 3,6 32 x 3 > 50 kW 75 x 4,3 32 x 3 > 70 kW 90 x 5,1 32 x 3 > 90 kW Dobrać do konkretnej instalacji 32 x 3 Moc Jeżeli odległość od pompy ciepła do rozdzielacza jest większa niż 15 m, należy zainstalować przewody doprowadzające o średnicy większej o jeden wymiar, żeby zmniejszyć straty ciśnienia. Przewód zbiorczy i rozdzielacz Przewód zbiorczy, rozdzielacz oraz armatura odpowietrzająca powinny zostać zainstalowane poza budynkiem, w najwyższym punkcie systemu. Wbudowuje się je w dostępnych studzienkach. W celu oddzielenia pojedynczych obiegów rur przewód zbiorczy i rozdzielacz powinny zostać wyposażone w zawory kulowe. Przewody łączące z pompą ciepła Przewody w obszarze przejścia przez mur, jak i wszelkie instalowane w budynku rury prowadzące solankę oraz elementy konstrukcji muszą być zaizolowane zgodnie z zasadami techniki chłodniczej. To znaczy, że izolacja musi być szczelna na przenikanie pary wodnej, by uniknąć zbierania się wody kondensacyjnej oraz szkód związanych z występowaniem wilgoci. szym roku eksploatacji pompy ciepła. Po tym pierwszym roku zanieczyszczenia w obiegu solanki zostaną usunięte i można zlikwidować sito, żeby zmniejszyć straty ciśnienia. Pompa Pompa obiegowa dolnego źródła musi być tak dobrana, by zagwarantowany został minimalny wymagalny przepływ solanki przez parownik, przy uwzględnieniu strat ciśnienia na dolnym źródle ciepła. W tym celu konieczne są szczegółowe obliczenia. Wymagane dla tego celu dane techniczne otrzymają Państwo od producenta zastosowanych komponentów. Przy doborze pompy należy zwrócić uwagę na to, że przy solance o stężeniu 25% - 30% glikolu strata ciśnienia jest o 1,5 do 1,7 raza większa, niż w przypadku czystej wody. Charakterystyka pompy obiegowej przebiega ok. 10% poniżej krzywej dla wody. Jeżeli do wyboru jest większa ilość pomp, to decyzja powinna zapaść na korzyść pompy najkorzystniejszej energetycznie. Zbiornik wyrównawczy Dolne źródło ciepła jest obiegiem zamkniętym, w którym to na skutek wahań termicznych solanki następują zmiany jej objętości. Dla wyrównania niezbędne jest tu zastosowanie membranowego zbiornika wyrównawczego. Zawór bezpieczeństwa W celu uniknięcia przekroczenia dopuszczalnego ciśnienia w instalacji konieczne jest zainstalowanie zaworu bezpieczeństwa o ciśnieniu zadziałania 3 bar. Odpływ z zaworu należy skierować do wanienki lub zbiornika solanki. Solanka nie może być odprowadzana do kanalizacji. Manometr, termometr W celu kontrolowania temperatury powinny zostać zainstalowane termometry, po jednym na wejściu i na wyjściu pompy ciepła. Kontrola ciśnienia powinna zostać zagwarantowana poprzez zainstalowanie manometru z oznaczeniem wartości minimalnych i maksymalnych. Urządzenia napełniające i spustowe W celu napełnienia instalacji należy wyposażyć instalację w odpowiednią armaturę napełniającą i spustową. Przejście przez mur patrz punkt 2.2-5 Odpowietrznik W najwyższym punkcie instalacji powinien być zamontowany stały odpowietrznik. Filtr zanieczyszczeń W celu ochrony parownika przed ewentualnymi zanieczyszczeniami powstałymi podczas montażu zaleca się instalację filtra zanieczyszczeń na wejściu solanki do pompy ciepła. Wielkość oczek sita powinna wynosić 1 mm. Czyszczenie sita odbywa się w zależności od potrzeb w pierw- Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 47 Sondy ziemne Jeżeli wymagana powierzchnia dla ułożenia poziomego wymiennika gruntowego ciepła nie jest wystarczająca, istnieje możliwość uzyskania energii cieplnej z gruntu poprzez wymiennik gruntowy pionowy z sondami ziemnymi. o mniejszym przekroju, otwarta u góry. Zezwolenie Sondy ziemne wymagają uzyskania zezwolenia i muszą zostać dopuszczone przez właściwy Urząd Gospodarki Wodnej. Dla wykonania sond ziemnych wymagane jest zezwolenie zgodne z wymogami ustawodawstwa Polskiego. Wykonanie sond ziemnych Obliczenia i wykonanie sond ziemnych powinny być w każdym wypadku powierzone doświadczonej firmie zajmującej się sondami ziemnymi i pracami wiertniczymi. Wymagane są wiercenia w ziemi oraz ocena właściwości warstw ziemi, które mogą być przeprowadzone jedynie przez wyspecjalizowane firmy. Sondy ziemne mają tę zaletę, że wymagają niewielkiej powierzchni. Od głębokości ok. 15 m gleba ma praktycznie stałą temperaturę, nie ulegającą wahaniom wynikającym ze zmian pór roku. 0 Tiefe Erdoberfläche 10 5 1. Feb. 1. Mai 20 °C 15 1. Nov. 1.Aug. Za względu na kompleksowość związków geologicznych i hydrogeologicznych przy doborze sond ziemnych, jak i ze względu na specjalistyczną wiedzę techniczną, planowanie i wykonanie sond ziemnych musi być wykonane przez odpowiednią firmą wiertniczą, posiadającą kompetencje w tym zakresie. System sond ziemnych powinien być wykonany przy zachowaniu ustawowych przepisów, wytycznych, norm oraz zaleceń. Sondy ziemne powinny być umieszczane w odstępach wynoszących przynajmniej 6 m, tak, by ich wzajemne oddziaływanie było jak najmniejsze. 5m W przypadku warstw ziemi przewodzących wodę gruntową, sondy ziemne powinny zostać ustawione poprzecznie do kierunku prądu wody gruntowej. 10 m 15 m 10 °C Wadą gruntowego wymiennika pionowego w porównaniu do poziomego lub powietrza jako źródła ciepła są wyższe koszty inwestycyjne. Sondy ziemne są umieszczonymi pionowo pętlami gruntowego wymiennika ciepła. Najczęściej stosuje się sondy wykonane z podwójnych U-rur, składające się z 4 rur PE - dwóch przewodów zasilających i dwóch powrotnych. W dolnym końcu rury połączone zostają stopą sondy. Sonda umieszczana jest z reguły w odwiertach do głębokości maks. 100 m, które po umieszczeniu sondy wypełniane są płynną substancją o dobrej przewodności ciepła (np. bentonit). Innym, rzadziej stosowanym typem sond jest sonda współosiowa (rura w rurze). Sonda ta składa się z zamkniętej u dołu rury, do której wprowadzana jest druga rura, 48 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Dla koncentracji solanki, doboru pomp oraz wyboru materiałów obowiązują te same kryteria, jak w przypadku wymienników gruntowych poziomych. Także przy przejściu przez mur należy postępować z tą samą starannością. Dobór wielkości sond ziemnych zależny jest od właściwości podłoża oraz rocznego czasu pracy pompy ciepła. Wymagana długość sond zależna jest z jednej strony od wskaźnika odzysku mocy z podłoża, a z drugiej strony - od mocy chłodniczej pompy ciepła. Poniższe wskazówki dla projektowania odnoszą się do monowalentnego trybu pracy pompy ciepła, przeznaczonej wyłącznie dla c.o. oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Temperatura w górnej warstwie gleby zmienia się wraz ze zmianą pór roku, jednak wraz z przekroczeniem granicy zamarzania wahania te stają się wyraźnie mniejsze. Sondy ziemne ziemne umieszczone zostaną w odwiercie wykonanym w normalnym podłożu kamienistym z nasyconym osadem. Z danych technicznych odczytujemy moc grzewczą pompy ciepła (QH) = 13,7 kW oraz pobór mocy elektrycznej (PE) = 3,0 kW. Z tych danych wyliczono moc chłodniczą (QO) = 10,7 kW. Jeżeli nie dysponujemy jeszcze żadnymi sprawdzonymi wiadomościami na temat struktury podłoża, to można wstępnie przyjąć wskaźnik (qE) = 45 W/m (ta wartość musi zostać sprawdzona przez firmę wiertniczą podczas prac wiertniczych i ewentualnie skorygowana). Konieczną długość sondy ziemnej uzyskuje się w ten sposób: Odzysk mocy qE na każdy metr głębokości sondy. Moce grzewcze do 30 kW 1800 h/a 2400 h/a 25 W/m 20 W/m Podłoże Złe podłoże, suchy osad Normalne podłoże kamieniste oraz nasycony 45 W/m 60 W/m osad Podłoże kamieniste o wysokiej przewodności 84 W/m 70 W/m ciepła Przy większych ilościach godzin rocznej eksploatacji należy uwzględnić obok odzysku mocy także średnioroczny odzysk energii. Dla sond ziemnych powinien on wynosić między 100 a 150 kWh/(m x rok). · · QO = QH - PE = 13,7 kW - 3,0 kW = 10,7 kW · . L = QO : qE = 10,7 kW : 0,045 kW/m = 237 m Przykład: Ustalenie długości sondy ziemnej Dobór pompy ciepła dla tego przykładu wykazał, że wymagana jest moc grzewcza pompy ciepła 13,5 kW. Sondy SWC 60H Pompa ciepła Moc grzewcza (B0/W35) EN 14511 SWC 70H Można zastosować 4 sondy o długości 60 m każda. SWC 80H SWC 100H SWC 120H SWC 140H WZ S 61H SWC 170H WZ S 81H WZ S 101H kW 5,7 6,9 8,9 10,2 11,7 13,7 16,7 6,0 7,7 9,6 (B0/W35) kW 1,3 1,6 2,0 2,2 2,6 3,0 3,6 1,3 1,67 2,04 kW 4,4 5,3 6,9 8,0 9,1 10,7 13,1 4,7 6,03 7,56 Przepływ na dolnym źródle przy różnicy 4K l/h 1000 1250 1450 1600 1800 2350 2700 1100 1400 1800 98 118 153 178 202 238 291 104 134 168 2 2 3 3 4 4 5 2 3 3 m 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 Pompa dolnego źródła, wbudowana w urządzenie, wolne ciśnienie dla obiegu solanki przy różnicy 4 K bar 0,52 0,48 0,68 0,53 0,51 0,43 0,36 0,40 0,37 0,42 12 12 12 12 12 18 18 12 12 12 Elektryczny EN 14511 pobór mocy Moc chłodnicza (B0/W35) EN 14511 Min. długość sond m Ilość sond po 60 m każda Odstęp między sondami l Zbiornik wyrównawczy 0,5 bar 1) 1) Przy pompach ciepła glikol/woda serii Compact zbiornik wyrównawczy wbudowany jest w urządzenie. Przy centralach grzewczych jest on zawarty w dostawie i musi zostać zamontowany podczas prac montażowych. Pompa serii Professionell SWP 270H SWP 330H SWP 410H SWP 500H SWP 700H SWP 850H SWP 1000H Moc grzewcza (B0/W35) kW 26,5 32,4 40,3 48,9 70,0 88,0 100,0 Elektryczny pobór mocy (B0/W35) kW 6,2 7,9 9,8 11,9 17,1 20,5 24,4 Moc chłodnicza (B0/W35) kW 20,3 24,5 30,5 37 52,9 67,5 75,6 Nominalny przepływ solanki l/h 6.300 7.700 10.000 12.500 16.500 14.800 18.000 Min. długość sond (45 W/m) m 451 544 678 822 1.176 1.500 1.680 5 6 7 9 12 15 17 Wymagane sondy po 99 metrów Odstęp między sondami m Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Objętość łączna w litrach ok. 1.200 1.420 1.640 2.090 2.750 3.430 3.870 300 355 410 523 688 858 968 Środek przeciw zamarzaniu w litrach SWP 430 SWP 540 SWP 670 SWP 820 SWP 1100 SWP 1250 SWP 1600 Moc grzewcza (B0/W35) Pompa serii Professionell kW 42,7 54,4 67,6 81,9 107,5 125,1 161,6 Elektryczny pobór mocy (B0/W35) kW 9,9 12,7 16,2 19,5 25 29,1 36,7 Moc chłodnicza (B0/W35) kW 32,8 41,7 51,4 62,4 82,5 96 124,9 Nominalny przepływ solanki l/h 10.200 13.000 17.000 20.800 20.000 22.300 29.100 Min. długość sond (45 W/m) m 729 927 1.142 1.387 1.833 2.133 2.775 8 10 12 14 19 22 28 Wymagane sondy po 99 metrów każda Odstęp między sondami m Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Min. 6 Objętość łączna w litrach ok. 1.860 2.310 2.750 3.200 4.320 4.990 6.330 465 578 688 800 1.080 1.250 1.585 Środek przeciw zamarzaniu w litrach Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 49 Sondy ziemne Schemat hydrauliczny 50 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Chłodzenie pasywne Chłodzenie Chłodzenie budynku Dla funkcji chłodzenia dostępne są jego dwa warianty: • Chłodzenie dynamiczne np. klimatyzacja, zwane chłodzeniem aktywnym (poniżej punktu rosy) • Statyczne lub łagodne chłodzenie, zwane chłodzeniem pasywnym (powyżej punktu rosy) Przy pomocy zintegrowanego pakietu chłodzenia central grzewczych oraz urządzeń serii Compact w wersji K można realizować pasywną formę chłodzenia i w tym celu używane jest z reguły ogrzewanie podłogowe lub ścienne. Chłodzenie pasywne: W związku ze zwiększającą się liczbą ciepłych miesięcy letnich odnotowuje się coraz większe zainteresowanie regulowaniem temperatury w lecie, także w przypadku pomieszczeń mieszkalnych. Przy zastosowaniu pompy ciepła glikol/woda istnieje opłacalna ekonomicznie możliwość wykorzystywania znajdującego się w gruncie niskiego poziomu temperatur w celu chłodzenia budynków w połączeniu z systemem ogrzewania podłogowego. Alpha-InnoTec posiada w swojej ofercie urządzenia serii Compact, które dzięki zintegrowanej funkcji chłodzenia przez wbudowane fabrycznie komponenty hydrauliczne, oferuje korzystne finansowo wykorzystanie tej możliwości. Regulacja funkcji chłodzenia wkomponowana jest w standardowym regulatorze pompy ciepła Luxtronic 2.0. W ten sposób możliwe jest chłodzenie przy użyciu wszystkich pomp ciepła Alpha-InnoTec w zakresie 6-33kW. Przy chłodzeniu pasywnym istniejący niski poziom temperatury zmieszany zostaje do temperatury powyżej punktu rosy i przekazywany do instalacji grzewczej poprzez wymiennik ciepła. W trakcie chłodzenia pasywnego pompa ciepła nie bierze udziału w wytwarzaniu energii chłodniczej, działa jedynie pompa obiegowa dolnego źródła. Moc chłodnicza jest zależna od temperatury w glebie, która zmienia się w zależności od pór roku. Zgodnie z doświadczeniem gleba posiada pod koniec lata większą ilość zmagazynowanego ciepła, przez co spada moc chłodnicza. Dotyczy to w szczególności systemu z poziomymi gruntowymi wymiennikami ciepła. Sondy ziemne mogą dostarczyć więcej mocy chłodniczej, gdyż są w lecie pod mniejszym wpływem promieniowania słonecznego i opadów. Z reguły wydajność chłodzenia pasywnego jest o wiele mniejsza niż urządzeń klimatyzacyjnych. Zgodnie z Rozporządzeniem o Oszczędności Energii urządzenia techniki grzewczej muszą być wyposażone w samodzielnie działające jednostki regulacji temperatury pomieszczeń. Przy chłodzeniu konieczne jest stosowanie termostatów pokojowych, które przystosowane są do ogrzewania i chłodzenia. Przy chłodzeniu termostat pokojowy zachowuje się dokładnie odwrotnie, niż w przypadku ogrzewania, a więc przy przekroczeniu temperatury zadanej otwierany zostaje za pomocą siłownika zawór regulacyjny. W tym celu dostępne są różne termostaty pokojowe z przełącznikiem centralnym lub z pojedynczym przełącznikiem manualnym. Systemy te różnią się bardzo zarówno pod względem działania, jak i ceny. Ustawienie temperatury pomieszczenia na termostacie powinno odbywać się w taki sposób, by różnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz nie przekraczała 6K. Najefektywniejsze chłodzenie osiągane jest w przypadku chłodzenia sufitowego. Jest to jednak alternatywa, która wiąże się z wysokimi nakładami inwestycyjnymi. W kategorii budynków mieszkalnych istniejące ogrzewanie powierzchniowe (ogrzewanie ścienne lub podłogowe) może być wykorzystane także dla chłodzenia. Przy instalacji ogrzewania podłogowego, które wykorzystuje się w trybie chłodzenia pasywnego, konieczne jest potwierdzenie przez producenta przydatności konstrukcji podłóg, w szczególności wylewki betonowej i nawierzchni wykończeniowej podłogi. Zalety i wady chłodzenia pasywnego: • niemożliwe przy grzejnikach • brak przeciągów • niskie koszty inwestycyjne • niskie koszty eksploatacji • oszczędność surowców • przyjazne dla środowiska • zwiększenie średniorocznego współczynnika efektywności przez magazynowanie ciepła w ziemi Działanie pakietu chłodniczego W celu wykorzystania niższego poziomu temperatury w ziemi konieczne jest wbudowanie wymiennika ciepła, aby przenieść energię z mieszanki glikol/woda do obiegu wody grzewczej , ponieważ bezpośrednia eksploatacja systemu grzewczego z użyciem solanki wiąże się z istotnymi niedogodnościami. W dalszym ciągu potrzebny będzie tu zawór mieszający w celu stałego utrzymywania temperatury wody chłodzącej powyżej punktu rosy. Temperatura wody chłodzącej może być regulowana ręcznie. Dla wykorzystania funkcji chłodzenia konieczne jest spełnienie następujących warunków: • brak zapotrzebowania na ogrzewanie lub ciepłą wodę użytkową • manualna regulacja termostatem pokojowym w pomieszczeniu odniesienia (znajduje się w zakresie dostawy) • temperatura solanki musi wynosić > 5 °C Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 51 Chłodzenie pasywne • temperatura zewnętrzna musi przekroczyć ustaloną temperaturę (temperatury ustawia się w regulatorze pompy ciepła) Jako opcja dostępny jest również czujnik punktu rosy. Centrale grzewcze serii WZ S oraz pompy ciepła serii SWC dostępne są ze zintegrowanym chłodzeniem (wariant urządzeń K). 52 Urządzenia serii Compact Centrale grzewcze Seria Professionell SWC 60H(K) do SWC 170H(K SWC 230(K) do SWC 330(K) WZ S 61H(K) do WZ S 101H(K) SWP 270H do SWP 1000H SWP 430 do SWP 1600 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Centrale grzewcze Centrale grzewcze glikol/woda Centrala grzewcza, którą oferujemy Państwu, to „perła w koronie” naszych produktów: ogrzewanie, opcjonalne chłodzenie (pasywne), zintegrowany zasobnik ciepłej wody użytkowej (pojemność 200 l), temperatura zasilania 65 °C (WZ S 61H - 63 °C przy temp. -3 °C na dolnym źródle) i to wszystko w jednej obudowie o bardzo niewielkiej powierzchni potrzebnej do ustawienia (0,42 m2). Podłącz i grzej Koncepcja centrali grzewczej WZ S przekonuje jej użytkowników. Alpha-InnoTec otrzymuje wciąż sygnały od zadowolonych klientów, projektantów i instalatorów, potwierdzające zalety tych urządzeń. Składa się na to wiele czynników. Dobór miejsca ustawienia jest bardzo elastyczny. Ustawienie i instalacja centrali grzewczej odbywa się ponadto bardzo szybko i łatwo. Oznacza to oszczędność czasu przy montażu oraz brak zbędnych dodatkowych nakładów. A ponieważ to wielostronne urządzenie posiada wszystko, co niezbędne jest do ogrzewania oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej w domach niskoenergetycznych lub przy modernizacjach, to przy profesjonalnie wykonanym przyłączeniu może ono natychmiast w pełni wykorzystać wszystkie swoje zalety. Tak więc, ten kto poszukuje ekonomicznego i przyjaznego dla środowiska ogrzewania o wysokim komforcie grzewczym oraz o wyjątkowo niskich kosztach ogrzewania, decydując się na centralę grzewczą WZ S podejmuje bardzo trafną decyzję. Dużo darmowej energii słonecznej oraz nowoczesna i sprawdzona już technologia Alpha-InnoTec dbają o te efekty. Innowacyjny i łatwy w obsłudze jest moduł z obiegiem chłodniczym. Wbudowany jest w nim kompletny obieg chłodzenia ze sprężarką oraz pompą obiegową dolnego źródła. Tak więc ta centrala grzewcza, w porównaniu do innych, także wyjątkowo cichych pomp ciepła Alpha-InnoTec, jest od nich jeszcze lepiej zaizolowana. W ten sposób należy ona do najciszej pracujących pomp ciepła, które znajdują się obecnie na rynku. Moduł zasobnika ciepłej wody użytkowej Wbudowany zasobnik ciepłej wody użytkowej o pojemności 200 l zapewnia stale dostępną ciepłą wodę, której temperatura może wynosić nawet 58 °C. Wmontowana anoda ochronna chroni skutecznie zbiornik przed korozją i gwarantuje wysoką żywotność zbiornika bez konieczności samodzielnego sprawdzania stanu anody. Pompa ciepła Centrala grzewcza wyposażona jest w pompę ciepła glikol/ woda. W zależności od wielkości domu możliwy jest dobór wersji między 6 kW, 8 kW lub 10 kW. Dodatkowy osprzęt nie jest prawie w ogóle wymagany, gdyż urządzenia wyposażone są już fabrycznie we wszystkie komponenty hydrauliki. Ogrzewanie Chłodzenie + Wbudowany zasobnik ciepłej wody Wszystkie elementy dokładnie dostosowane do centrali grzewczej oferują optymalne bezpieczeństwo doboru oraz oszczędzają nam przykrych niespodzianek podczas instalacji. Regulacja Centrale grzewcze posiadają regulator Luxtronik 2.0. obsługiwany metodą „Turn & Tip”. Sterownik, wyróżniający się swoim jasno czytelnym menu posiada wiele praktycznych funkcji, np. program wygrzewania jastrychu, inteligentne programy czasowe, funkcję szybkiego ładowania ciepłej wody użytkowej itp. Montaż Dla celów transportowych oraz montażu możliwe jest wyjęcie modułu, umieszczonego w dolnej części urządzenia. Dzięki temu możliwy jest także transport obudowy do miejsca przeznaczenia w pozycji poziomej. Dolne źródło można podłączyć z lewej lub z prawej strony – do wyboru. Dostęp do wnętrza urządzenia odbywa się wyłącznie od przodu, dzięki czemu możliwe jest ustawienie centrali w kącie lub bezpośrednio przy ścianie. W skrócie: • pompa ciepła glikol/woda 6, 8 lub 10 kW • opcjonalne chłodzenie pasywne • wbudowany zasobnik ciepłej wody użytkowej 200 litrów • temperatura wody grzewczej do 65 °C • jedna z najcichszych pomp ciepła • dla celów transportu możliwość wyjęcia boksu z obiegiem chłodniczym • bardzo mała powierzchnia ustawienia (0,42 m2) • różnorodne możliwości ustawienia dzięki bardzo wygodnej koncepcji przyłączy • w zakres dostawy wchodzi: - grupa bezpieczeństwa dolnego źródła - zbiorniki wyrównawcze obiegu grzewczego i obiegu dolnego źródła Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 53 54 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 2.3 Pompa ciepła woda/woda Źródło ciepła woda gruntowa..............................................................................................................................56 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 55 Źródło ciepła woda gruntowa Wykorzystywanie wody gruntowej przez jej pobór ze studni (studnia czerpna) i ponowne wprowadzenie do warstwy wody gruntowej poprzez studnię zrzutową jest z energetycznego punktu widzenia szczególnie korzystne. Niemalże stała temperatura wody na przestrzeni całego roku umożliwia wysokie współczynniki efektywności pompy ciepła. Przy czym należy poświęcić szczególną uwagę zapotrzebowaniu na energię wspierającą, w szczególności na zużycie energii przez pompę głębinową. Przy mniejszych systemach lub przy zbyt dużych głębokościach korzyść energetyczna często jest znacznie zmniejszona przez dodatkową energię dla pompy i nierzadko odbija się to w istotnym stopniu na średniorocznym współczynniku efektywności pompy ciepła. Także w przypadku wody gruntowej jako źródle ciepła należy zwracać uwagę na to, że mamy tu do czynienia z systemem otwartym, zależnym od jakości wody oraz jej ilości. Dlatego też decyzja o zastosowaniu pompy ciepła opartej na wodzie gruntowej musi być szczególnie dokładnie przemyślana i uprzednio zaplanowana. Heizungsraum Manometer Brunnenschacht Brunnenschacht Thermometer Absperrschieber flexible Schläuche Wärme pumpe Abstand 10 bis 15 m Druckrohr Förderrohr Rückschlagventil Grundwasser- Schluck- Fließrichtung brunnen Tauchpumpe Förderbrunnen Zu- und Ableitung frostsicher verlegen, mit Gefälle zum Brunnen przepływu wody gruntowej. Pomiędzy studnią czerpną a zrzutową musi zostać zachowany minimalny odstęp, wynoszący ok. 10 do 15 m. W celu ochrony praw sąsiedzkich obie studnie powinny być wykonane w odpowiedniej odległości od granicy działki. Znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie punkty wykorzystania wody gruntowej nie mogą być w istotny sposób naruszone. Informacji udziela tu odpowiednia jednostka administracji powiatowej. Studnie muszą być wykonane zgodnie z istniejącymi przepisami prawa, rozporządzeniami oraz normami i wytycznymi. Studnie mogą być wykonywane jedynie przez wyspecjalizowane firmy studniarskie, dysponujące odpowiednimi uprawnieniami. Zezwolenie Wykorzystywanie wody gruntowej wymaga uzyskania zezwolenia i musi zostać dopuszczone przez odpowiedni organ administracji. Jeżeli dostępna jest woda gruntowa w wymaganej ilości i o wymaganej jakości, to powinna być ona preferowana jako źródło ciepła. Głębokie wiercenia zwiększają w znaczącym wymiarze koszty inwestycyjne, dlatego w przypadku domów jednorodzinnych i bliźniaków zdatna do wykorzystania woda powinna znajdować się na głębokości maksymalnie 15 m. Przy obiektach przewidzianych do działalności gospodarczej oraz obiektach przemysłowych sensowne jest także dokonywanie głębszych wierceń. Wskazówki dla celów projektowych Pompy ciepła woda/woda, które wykorzystują wodę gruntową jako źródło ciepła eksploatowane są z reguły w trybie monowalentnym. Jeżeli nie dysponujemy wodą gruntową w odpowiedniej ilości, możliwa jest także praca w trybie biwalentnym lub monoenergetycznym. Woda gruntowa pobierana jest przy pomocy pompy głębinowej ze studni czerpnej i transportowana do parownika pompy ciepła. Tam odbierana jest z niej energia cieplna i zostaje ona schłodzona - w zależności od wymiarowania do maksymalnie 3 K, jednak nie zmienia swoich właściwości. Następnie woda doprowadzana jest z powrotem do tej samej żyły wodnej przy pomocy studni zrzutowej. Pobór oraz zrzut wody muszą odbywać się zgodnie z kierunkiem 56 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Wymagana temperatura oraz ilość wody gruntowej Przy zastosowaniu pompy ciepła woda/woda istnieją następujące wymogi techniczne dla źródła ciepła: • Temperatura wody: Woda gruntowa musi wykazywać przez cały rok temperaturę przynajmniej 7 °C. Stan ten gwarantowany jest z reguły od głębokości studni wynoszącej 8 do 10 m. Należy sprawdzić, czy wykluczony jest dopływ wody z wiosennych roztopów. Woda powierzchniowa z reguły nie nadaje się do wykorzystania, gdyż nie ma możliwości zagwarantowania stałego poziomu temperatury, a poziom zanieczyszczeń stałych jest za wysoki. • Ilość wody: W zależności od wymaganej mocy grzewczej konieczne jest dysponowanie minimalną ilością wody, która musi być stale dostarczana przez studnię. W poniższej tabeli przedstawione zostały minimalne natężenia przepływów dla poszczególnych typów pomp ciepła. Próba wydajności studni i próba parametrów roboczych pompy głębinowej dostarcza nam informacji o tym, czy ilość, jakość i temperatura wody spełniają wymagania pompy ciepła. Źródło ciepła woda gruntowa Ocena analizy wody (według tabeli) Pompa ciepła WWC 100H/X WWC 130H/X WWC 160H/X WWC 190H/X WWC 220H/X WWC 280X WWC 440X WWP 500X WWP 700X WWP 900X WWP 1100X Minimalna wydajność studni l/h 2.200 2.600 3.000 3.800 4.400 5.300 8.500 10.600 14.400 17.600 21.400 Jakość wody: Do parownika pompy ciepła nie powinny dostawać się żadne drobne zanieczyszczenia stałe (piasek itp.). W celu zapobieżenia temu w zakresie dostawy przy pompach ciepła woda/woda zawarty jest filtr, który montowany jest na wejściu źródła ciepła. W żadnym wypadku nie wolno zdejmować filtra podczas instalacji pompy ciepła. Substancje zawarte w wodzie Nasycenie wody tlenem Zawartość tlenu w wodzie Wartość pH Wymagania minimalne < 25 % < 2,3 mg/l > 6,0 Zawartość żelaza < 0,2 mg/l Zawartość manganu < 0,1 mg/l Zawartość chlorków < 300 mg/l Zawartość wolnego chloru < 5 mg/l Temperatura oraz mętność wody muszą być dokładnie skontrolowane. Końcówki rur czerpnych i odprowadzających muszą znajdować się stale na odpowiedniej głębokości poniżej lustra wody w studni, tak by woda nie mogła pobierać tlenu. Tlen wiąże się z żelazem i manganem, co prowadzić może do tworzenia się osadów na rurach i w studni zrzutowej. Przy urządzeniach woda/woda wymagana jest analiza wody, aby już w fazie planowania wykluczyć zakłócenia spowodowane jakością wody. Stosowanie pompy ciepła w połączeniu z wodą powierzchniową, ze ściekami komunalnymi lub przemysłowymi, wodą zawierającą ługi, kwasy lub chlor jest niedopuszczalne. Analizy wody przeprowadzane są przez laboratoria regionalne. Pierwsze wskazówki o możliwościach wykorzystywania wody gruntowej mogą być udzielane przez miejscowe przedsiębiorstwa zaopatrujące w wodę. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 57 Źródło ciepła woda gruntowa Rury, pompy i armatura Rury Rury muszą być dobrane na temperaturę powyżej punktu zamarzania oraz ułożone zawsze ze spadkiem do studni. Straty ciepła w rurach od studni czerpnej do pompy ciepła muszą być możliwie niewielkie. Także woda gruntowa opuszczająca pompę ciepła nie może być już dalej schładzana. Aby do obiegu wody gruntowej nie przedostawało się powietrze, system przewodów rurowych układu studni musi być uszczelniony przeciw dostawaniu się powietrza. W obszarze przejścia przez mur, a także w obszarze wszystkich zainstalowanych rur oraz elementów konstrukcji transportujących wodę konieczne jest uszczelnienie zgodne z techniką chłodniczą. Oznacza to, że wykonana musi zostać izolacja przeciwdyfuzyjna oraz antykorozyjna. Wymiarowanie rur musi odbywać się przy uwzględnieniu jak najmniejszych strat ciśnienia. Pompa głębinowa W celu dobrania pompy głębinowej konieczne jest wykonanie szczegółowych obliczeń dla systemu rur. Wybór pompy musi się odbyć w taki sposób, aby minimalne natężenie przepływu wody było zagwarantowane przy uwzględnieniu wszystkich występujących strat ciśnienia w całym systemie pompy ciepła. Jeżeli mamy do wyboru większą ilość typów pomp głębinowych, to decyzja o doborze musi uwzględnić pobór mocy elektrycznej. Filtr zanieczyszczeń Dostarczany fabrycznie wraz z pompą ciepła filtr zanieczyszczeń musi zostać obowiązkowo zamontowany. Filtr ten należy kontrolować i czyścić w regularnych odstępach czasu. Manometr, termometr W celu kontroli temperatury powinny zostać zainstalowane termometry na wejściu i wyjściu do pompy ciepła. Stopień zanieczyszczenia filtra powinien być kontrolowany przez manometry przed filtrem oraz na wyjściu z pompy ciepła. Także zbyt wysoka temperatura źródła ciepła na wejściu jest szkodliwa dla pracy pompy ciepła. Prosimy o przestrzeganie określonych granic eksploatacyjnych. Woda chłodząca może być wykorzystywana bezpośrednio (bezpośrednie wykorzystanie ciepła) rys. 2 lub, jeśli jest to konieczne, poprzez obieg pośredni z wymiennikiem ciepła – (pośrednie wykorzystanie ciepła) rys. 1. Rysunek 1 Rysunek 2 Przy bezpośrednim wykorzystywaniu wody chłodzącej konieczne jest skontrolowanie jakości wody. Przy otwartych obiegach chłodzenia konieczne jest zawsze wbudowanie pośredniego wymiennika ciepła (4). Należy uwzględnić moc grzewczą pompy ciepła glikol/woda w połączeniu z wodą gruntową. Możliwe jest z reguły zastosowanie mniejszych urządzeń. Połączenie - patrz schematy hydrauliczne na następnej stronie. Chłodzenie pasywne Woda z jeziora lub stawu Bezpośrednie wykorzystywanie wody z jeziora wiąże się z reguły z zanieczyszczeniami. Istnieje możliwość jej wykorzystywania poprzez kolektor ułożony w wodzie i zastosowanie pompy ciepła glikol/woda. Wymaga to jednak starannego planowania i jest możliwe tylko wtedy, kiedy zbiornik wodny jest wystarczająco duży lub przepływowy. Szczególną uwagę powinno się zwrócić tu na umocowanie rur wymiennika, gdyż może to spowodować bardzo wysokie koszty. Woda z procesów przemysłowych Ważne są tu wydajność, jakość wody oraz poziom temperatury znajdującej się do dyspozycji wody używanej do chłodzenia w procesach przemysłowych. Jeżeli temperatura źródła ciepła wykazuje duże wahania, to przy niektórych typach urządzeń natężenie przepływu musi zostać dopasowane do mocy parownika przy pomocy zaworu mieszającego i termostatu. 58 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Jeżeli przewiduje się pasywne chłodzenie przy wykorzystaniu wody gruntowej jako źródła ciepła, przyłączenie musi zostać wykonane także poprzez obieg pośredni wymiennika ciepła, z pompą glikol/woda, wyposażoną w funkcję chłodzenia. Urządzenia w wersji K - patrz także rozdział 2.2. Źródło ciepła woda gruntowa Schematy hydrauliczne Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 59 60 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Optymalizacja instalacji dzięki najnowocześniejszemu sterowaniu 3.1 Sposoby wykorzystania pompy ciepła Włączenie do systemu grzewczego ................................................................................................. 62 Przygotowanie ciepłej wody użytkowej ......................................................................................... 64 Zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową ................................................................................ 64 Przygotowanie ciepłej wody użytkowej pompą ciepła ............................................................ 65 3.2 Ogrzewanie basenu Informacje ogólne ................................................................................................................................... 66 Specjaliści od pomp ciepła Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 61 Włączenie do systemu grzewczego LWC 80 z 300-litrowym zasobnikiem ciepłej wody użytkowej. Natężenie przepływu wody grzewczej W celu zagwarantowania bezawaryjnej eksploatacji instalacji pompy ciepła konieczne jest zachowanie nominalnego natężenia przepływu wody grzewczej. Dla przekazania mocy grzewczej pompy ciepła do systemu grzewczego istotne są następujące wielkości: • • • . przepływ wody grzewczej (m) w m3/h różnica temperatur między zasilaniem a powrotem (dt) oraz ciepło właściwe (entalpia) wody (c) . . QWP = m x c x dt (kW) Ciepło właściwe wody (c = 1,16 kWh/m3 x K) można przyjąć w przybliżeniu jako wartość stałą. Różnica temperatur pomiędzy zasilaniem pompy ciepła a powrotem powinna wynosić ok. 5 K do 8 K. Przekształcając ten wzór uzyskujemy z tych wartości wy. magane natężenie przepływu wody grzewczej m: . 3 m . = natężenie przepływu wody grzewczej w m /h QWP= moc grzewcza pompy ciepła w kW c = właściwa pojemność cieplna wody w kWh/m3 x K t = różnica temperatur między zasilaniem i powrotem wody grzewczej K Tylko wtedy, gdy zapewnione jest wymagane natężenie przepływu dla danej pompy, urządzenie może uzyskać wymagany współczynnik mocy. Jeżeli przepływ wody grzewczej spadnie znacznie poniżej dolnej granicy, to zwiększy się różnica temperatur pomiędzy zasilaniem pompy ciepła a powrotem. Sytuacja ta może prowadzić do tego, że pompa ciepła pracująca w górnej granicy zastosowania zostanie wyłączona za pomocą swojego systemu bezpieczeństwa (czujnik wysokiego ciśnienia). Ze względu na zaistniałe wtedy zakłócenie dostawa ciepła przez pompę ciepła nie będzie wówczas możliwa. Najczęstsze przyczyny zakłóceń związanych z wysokim ciśnieniem: • • • • 62 • Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Powietrze w systemie grzewczym Zbyt mała dobrana pompa obiegowa lub za duża strata ciśnienia w systemie grzewczym w wyniku np. zbyt długich pętli przewodów w ogrzewaniach podłogowych (maks. 100 m) lub zbyt małych średnic rur Awaria pompy obiegowej Brak zaworu przelewowego przy zbiorniku buforowym Zanieczyszczony filtr Włączenie do systemu grzewczego Bufor 200 l i zasobnik c.w.u. 300 l Zastosowanie zbiornika buforowego Zgodnie z obowiązującym od lutego 2002r. rozporządzeniem o oszczędności energii (EnEV) przewidziana jest w przypadku systemów ogrzewania wodą w nowym budownictwie regulacja dla każdego pomieszczenia z osobna. W celu zagwarantowania minimalnego natężenia przepływu także w przypadku zamkniętych zaworów grupy grzewczej wymagany jest zawór przelewowy. W przypadku zamiaru całkowitej rezygnacji z regulacji dla poszczególnych pomieszczeń, wymagane jest złożenie wniosku o zwolnienie do nadzoru budowlanego. Zbiornik buforowy staje się w ten sposób wyłącznie zbiornikiem, którego zadaniem jest zagwarantowanie fazy odszraniania przy pompach ciepła powietrze/woda. Przy pompach ciepła powietrze/woda zastosowanie bufora jest konieczne, gdyż energia wymagana do odszraniania parownika pobierana jest w większości z instalacji grzewczej. Jeżeli bufor przewidziany jest do zastosowania w celu pokrycia zapotrzebowania ciepła na czas przerw w dostawach energii, konieczne jest wykonanie obliczeń dla danego obiektu. Te obliczenia powinny zostać zastosowane jedynie w przypadku źle zaizolowanych budynków. W przypadku dobrej izolacji budynek posiada wystarczającą masę akumulacyjną, a czas przerw w dostawach energii ze strony zakładu energetycznego nie będzie odczuwalny. Zwyczajowo zastosowanie znajdują następujące warianty hydraulicznego podłączenia zbiornika buforowego: • Podłączenie bufora szeregowego – tryb monowalentny: bufor na powrocie – tryb monoenergetyczny: bufor na zasilaniu, z wbudowaną grzałką • Pompy ciepła powietrze/woda serii Compact • posiadają zintegrowany zbiornik buforowy (podłączony szeregowo) Podłączenie bufora równolegle (patrz: zasobniki wielofunkcyjne). Przy małych grupach grzewczych, które w okresie przejściowym sezonu grzewczego otwierane są tylko pojedynczo, rośnie strata ciśnienia w obiegu grzewczym, w wyniku czego największa część wody grzewczej przepływa przez zawór przelewowy. Temperatura na powrocie wzrośnie, może ewentualnie dojść do wyłączenia się pompy ciepła, zanim pomieszczenia będą ogrzane. Warunki przyłączenia ze strony zakładu energetycznego mogą przewidywać, że pompa ciepła może być włączana tylko trzy razy na godzinę. Ponowne włączenie się pompy ciepła mogłoby w ten sposób stać się ewentualnie niemożliwe. Przy zwyczajowej pracy monoenergetycznej zbiornik buforowy z grzałką elektryczną musi być zainstalowany na zasilaniu. Przy jednoczesnej pracy pompy ciepła i grzałki, pompa ciepła ogrzewa wodę grzewczą, a grzałka przejmuje funkcję dogrzewania. Ma to miejsce także w przypadku monoenergetycznej pracy pomp ciepła glikol/woda. Zbiornik buforowy może być ustawiony tylko w pomieszczeniach o temperaturze powyżej 0 °C. Wszystkie przyłącza wyciągnięte są z warstwy izolacyjnej. W przypadku, gdy króciec przyłączeniowy nie posiada osłony, należy go uszczelnić. Na dolnym króćcu przyłączeniowym należy przewidzieć możliwość opróżnienia. Zbiorniki buforowe nie są emaliowane i dlatego też nie mogą być wykorzystywane do przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Pompy ciepła powietrze/woda serii Compact wyposażone są w zintegrowany zbiornik buforowy. Grzałki dobrane zostały dla zbiorników buforowych Alpha-InnoTec. Jeżeli zostaną one wmontowane do zbiornika innego producenta, to niegrzająca część grzałki nie może przekraczać 30 mm. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 63 Przygotowywanie ciepłej wody użytkowej Klasa zapotrzebowania Zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową W niemieckich gospodarstwach domowych zużywa się średnio 140 litrów wody na osobę i dzień. Duża część tej wody przeznaczana jest na kąpiel lub prysznic oraz używana przy spłukiwaniu toalety. Mniej więcej połowa używanej w gospodarstwie domowym wody jest przed jej użyciem podgrzewana. Ilość i temperatura wody w zależności od sposobu i miejsca wykorzystania zmywanie wanna l °C 10 - 20 50 120 - 150 40 prysznic 30 - 50 40 zlewozmywak 10 - 15 40 1-5 40 umywalka Zużycie ciepłej wody zależne jest w dużym stopniu od indywidualnych przyzwyczajeń użytkowych i nie jest stałe. Duża część wody przeznaczana jest na higienę osobistą wczesnym rankiem. Poniższe tabele, sporządzone na pod- Zapotrzebowanie na ciepłą wodę 45 °C l/(d*os.) Ciepło użytkowe właściwe (Wh/d*os.) Niskie zapotrzebowanie 15 - 30 600 - 1200 Średnie zapotrzebowanie 30 - 60 1200 - 2400 Wysokie zapotrzebowanie 60 - 120 2400 - 4800 W mniejszych instalacjach (domy jednorodzinne i bliźniaki), w razie możliwości centralne rozprowadzenie ciepłej wody użytkowej powinno zostać ograniczone do temperatury 50 °C. Jeżeli dla celów zmywania w kuchni pożądana jest wyższa temperatura (np. 50 – 60 °C), to podgrzanie tej wody może odbyć się przy użyciu własnego podgrzewacza wody. Może być nim mały zasobnik. Zamknięty mały zasobnik może przejąć dalsze podgrzewanie ogrzanej przez pompę ciepła wody, otwarty mały zasobnik musi zostać zasilony zimną wodą. Dzięki takiej koncepcji systemu możliwa jest efektywna eksploatacja pompy ciepła, a straty ciepła oraz tworzenie się kamienia kotłowego zostaną w ten sposób zredukowane. Przy większych instalacjach (budownictwo wielorodzinne, hotele, domy spokojnej starości lub obiekty sportowe) woda na wyjściu musi mieć zagwarantowaną minimalną temperaturę 60 °C. Dla takich zastosowań oferowane są specjalne pompy ciepła , które w połączeniu z właściwie dobranymi podgrzewaczami ciepłej wody użytkowej umożliwiają osiągnięcie temperatury ciepłej wody na wyjściu 60 °C: Pompy ciepła powietrze/woda: Ustawienie wewnętrzne LW 150H i LW 320H Ustawienie zewnętrzne LW 150H-A i LW 320H-A Pompy ciepła glikol/woda: Ustawienie wewnętrzne SWC 60H - SWC 170H SWP 270H / SWP 330H / SWP 410H / SWP 500H SWP 700H / SWP 850H / SWP 1000H Dalsze informacje znajdą Państwo w rozdziale 2. Dezynfekcja termiczna (ochrona przed legionellą) stawie obserwacji i doświadczeń, stanowią punkty odniesienia dla obliczeń. Woda dla celów higieny osobistej, czyszczenia oraz zmywania naczyń pobierana jest z instalacji wodociągowej w stanie ciepłym. Największy udział w tym ma zapotrzebowanie na temperaturę wynoszącą ok. 40 °C. Tylko dla niewielkiej części istnieje zapotrzebowanie na wyższą temperaturę ok. 50 °C. 64 Zgodnie z obowiązującymi przepisami dezynfekcja termiczna dla prywatnych domów jednorodzinnych i bliźniaków nie jest konieczna. Przy pomocy regulatora pompy ciepła Luxtronik 2.0 możliwe jest jednak zaprogramowanie dezynfekcji termicznej dla każdego dnia tygodnia lub w trybie ciągłym. Możliwe jest dowolne ustawianie temperatury, przewidzianej dla dezynfekcji termicznej, maksymalnie do 70 °C. Aby możliwe było osiągnięcie tej temperatury konieczne jest jednak zastosowanie grzałki elektrycznej. W przypadku przeprowadzenia dezynfekcji konieczne jest bezwzględne kontrolowanie pracy przy temperaturach wody > 60 °C. Jednakże aktywowanie dezynfekcji termicznej jest wskazane jedynie wtedy, jeśli zapewni się przepływ przez wszystkie rury i miejsca poboru. W trakcie fazy podgrzewania należy zwrócić uwagę na to, by wszystkie miejsca Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Przygotowywanie ciepłej wody użytkowej Przygotowywanie ciepłej wody użytkowej pompą ciepła przewody przyłączy oznaczają straty ciepła, które mogą być wielokrotnie wyższe niż straty ciepła zasobnika. Na przyłączu wody ciepłej należy koniecznie przewidzieć zastosowanie zaworu zwrotnego, by uniknąć niekontrolowanego ogrzewania przyłącza zimnej wody lub chłodzenia zasobnika. Podgrzewacze ciepłej wody użytkowej służą ogrzaniu wody dla potrzeb socjalnych. Ogrzanie ma miejsce pośrednio poprzez wbudowany wymiennik ciepła. Wielkość zbiornika na ciepłą wodę użytkową zależy od: Instalacja musi być wyposażona w zawór bezpieczeństwa, sprawdzony konstrukcyjnie oraz nieblokujący się w kierunku wypływu. Między zbiornikiem a zaworem bezpieczeństwa nie mogą być wbudowywane żadne redukcje ani filtry. – wymaganego zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową – mocy grzewczej pompy ciepła By nie dopuścić do nadmiernego wzrostu ciśnienia w zasobniku, podczas jego podgrzewania z zaworu bezpieczeństwa powinna wypływać woda. Odpływ z zaworu bezpieczeństwa musi być bez żadnych zwężeń odprowadzony nad kratkę ściekową. Zawór bezpieczeństwa należy umieścić w łatwo dostępnym i dobrze widocznym miejscu. Na zaworze lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie należy umieścić tabliczkę z napisem „W trakcie ogrzewania może wypływać woda z przewodu wylotowego. Nie zamykać!“. poboru były zamknięte, gdyż w przeciwnym razie mamy do czynienia ze zbędnymi przedłużonymi czasami podgrzewania, a co za tym idzie, ze zwiększonymi kosztami eksploatacji. Zasobnik ciepłej wody użytkowej powinien zostać podłączony równolegle do ogrzewania, ponieważ z reguły ogrzanie ciepłej wody użytkowej i ogrzewanie wymagają innych temperatur, w przypadku gdy w regulatorze pompy ciepła ustawiony jest priorytet grzania ciepłej wody użytkowej. W czasie podgrzewania ciepłej wody użytkowej ogrzewanie jest wyłączone. Uwaga: Dla zbiorników na ciepłą wodę użytkową Alpha-InnoTec podana jest każdorazowo maksymalna dopuszczana moc grzewcza. Należy jej bezwzględnie przestrzegać. W przypadku pomp ciepła powietrze/woda moc do obliczeń należy przyjąć moc grzewczą przy maksymalnej temperaturze zewnętrznej. Średnica przewodu wylotowego od zaworu bezpieczeństwa do odpływu musi być przynajmniej równa średnicy wyjścia z zaworu bezpieczeństwa. Jeżeli konieczne będzie zastosowanie więcej niż dwóch kolan lub długości większej niż 2 m, cały przewód odpływu musi mieć większą średnicę. Więcej niż trzy kolana lub długość ponad 4 m są niedopuszczalne. Przewód wylotowy za lejem zbiorczym musi posiadać przynajmniej podwójną wielkość przekroju wejścia do zaworu. Ciśnienie otwarcia zaworu bezpieczeństwa nie może przekraczać 6 bar. Przykład: Pompa ciepła powietrze/woda (LW 121 lub LW 121A) ma przy podanej normie A2/W50 moc grzewczą 11,4 kW. Przy temperaturze zewnętrznej 30 °C ma ona jednak moc grzewczą 21 kW. 300-litrowy zasobnik ciepłej wody użytkowej można podłączyć do pompy ciepła o mocy maks. 15 kW. Tak więc dla tego przykładu należy zastosować zasobnik ciepłej wody użytkowej o pojemności 400 litrów. W celu uniknięcia ubytków wody przez zawór bezpieczeństwa, możliwe jest wbudowanie przystosowanego do wody pitnej naczynia wyrównawczego. Naczynie wyrównawcze musi zostać wbudowane do przewodu wody zimnej, między zasobnikiem a elementami zabezpieczającymi. Przy tym, przy każdym poborze wody, woda pitna musi przepływać przez naczynie wyrównawcze. Zasobniki ciepłej wody użytkowej mają formę cylindryczną. Są one izolowane warstwą twardej pianki poliuretanowej, nałożonej bezpośrednio na zasobnik. Warstwa ta laminowana jest folią PVC. Wszystkie przyłącza wyprowadzone są po tej samej stronie. Wymiennik ciepła składa się z przyspawanej wężownicy rurowej wygiętej w spiralę. W razie potrzeby można zastosować grzałkę elektryczną (wyposażenie dla pomp ciepła). Żeby zapobiec powrotowi podgrzanej wody do przewodu wody zimnej, konieczne jest zamontowanie zaworu zwrotnego. Jeżeli ciśnienie statyczne sieci wodnej może przekroczyć 80% ciśnienia otwarcia na zaworze bezpieczeństwa, to w przewodzie przyłączy konieczny jest zawór redukcyjny. Dla celów serwisowych wymagane są w przewodach wody oraz wody grzewczej zawory zamykające, a w przewodzie przyłącza zimnej wody możliwość spustu. Montaż i instalacja Wieża hydrauliczna Optymalne uzupełnienie pomp ciepła serii LWA do 19 kW dla przygotowania ciepłej wody użytkowej (patrz rozdział 2.1). Zasobnik może być ustawiony tylko w pomieszczeniu chronionym przez mrozem. Ustawienie oraz rozruch muszą być przeprowadzone przez certyfikowaną firmę instalacyjną. Montaż ogranicza się do podłączenia przewodów grzewczych oraz elektrycznego podłączenia czujnika. Podłączenie wody musi odbywać się zgodnie z obowiązującą normą, wszystkie przewody muszą zostać podłączone przy pomocy śrubunków. Łącznie z armaturą muszą one posiadać izolację cieplną. Nieizolowane lub izolowane niewłaściwie Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 65 Ogrzewanie basenu Informacje ogólne Do ogrzewania basenów otwartych nadają się szczególnie pompy ciepła powietrze/woda. Przyjazne temperatury w czasie sezonu kąpielowego pozwalają uzyskiwać wysokie współczynniki efektywności pomp. W czasie przejściowym, kiedy promieniowanie słoneczne nie jest wystarczające by ogrzać wodę w niecce, pompa ciepła powietrze/woda utrzymuje wodę w pożądanej, przyjemnej dla kąpieli temperaturze. Odzyskana energia cieplna przekazywana jest poprzez wymienniki ciepła wodzie w basenie. Moc wymiany ciepła wymiennika ciepła musi być dobrana do mocy grzewczej pompy ciepła. Przy pompach ciepła powietrze/woda należy dobrać moc grzewczą dla temperatury zewnętrznej + 30 °C. Przyłączenie basenowego wymiennika ciepła do pompy ciepła dokonywane jest równolegle do grupy grzewczej oraz do obiegu podgrzewania ciepłej wody. Przy zapotrzebowaniu ciepła termostat odpowiedzialny jest za włączenie pompy obiegowej oraz systemu filtrów basenu. Basenowy wymiennik ciepła musi być obliczony dla relatywnie niskiej temperatury pompy ciepła. Z praktycznego punktu widzenia oznacza to, że powierzchnia wymiennika wynosi pięciodo siedmiokrotności w porównaniu do konwencjonalnej instalacji kotła przy temperaturze obliczeniowej 90 / 70 °C. Wartości odniesienia: zapotrzebowanie ciepła na podgrzewanie wody w basenie krytym: Podczas podgrzewania wody w basenie konieczne jest zagwarantowanie pracy pompy wtórnej w obiegu wody basenowej, dla odprowadzenia wytworzonej energii. W czasie podgrzewania nie może odbywać się żadne płukanie wsteczne filtra. W przypadku gdy zakłada się przykrywanie basenu i użytkowanie go przez maks. 2 godziny na dzień, możliwa jest redukcja mocy aż do 50 %! Temperatura w hali Temperatura wody 20 °C 24 °C 28 °C 23 °C 90 W/m² 165 W/m² 265 W/m² 25 °C 65 W/m² 140 W/m² 240 W/m² 28 °C 20 W/m² 100 W/m² 195 W/m² Należy bezwzględnie przewidzieć blokadę obiegu wody basenowej i płukania wstecznego. W czasie podgrzewania wody w basenie ogrzewanie jest wyłączone. Przede wszystkim w basenach krytych, które użytkowane są przez cały rok, zaleca się przełożenie podgrzewania wody w basenie na godziny nocne. Basen kryty Basen odkryty Baseny kryte użytkowane są najczęściej przez cały rok. Dlatego też należy wliczyć w całkowitym zapotrzebowaniu na moc pompy ciepła zapotrzebowanie mocy zarówno na ogrzewanie hali jak i na ogrzanie wody w basenie. W przeciwieństwie do basenu krytego zapotrzebowanie basenu otwartego na ciepło zależy w szczególności od warunków klimatycznych, warunków wietrznych w niecce, od okresu użytkowania oraz od temperatury w niecce – jak też od tego, czy przewidziane jest przykrywanie powierzchni wody. Dla ogrzewania hali zastosować można ogrzewanie przez grzejniki i/lub ogrzewanie podłogowe i/lub urządzenia osuszające. Dokładne zapotrzebowanie mocy musi być ustalone przy uwzględnieniu zapotrzebowania ciepła na ogrzewanie hali basenowej. Zapotrzebowanie mocy dla podgrzewania wody basenowej zależy od temperatury wody w basenie, jej różnicy do temperatury w hali oraz od sposobu użytkowania basenu. 66 Ważnym dla redukcji zużycia energii jest przykrycie basenu Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Zapotrzebowanie mocy pompy ciepła dla ogrzania wody w basenie, a co za tym idzie także zużycie energii zależne są wyłącznie od stopnia użytkowania. Jeżeli poza okresem grzewczym, basen odkryty ogrzewany jest przez krótki czas, to zapotrzebowanie na ciepło może być zignorowane. Jeżeli basen nie jest osłonięty i ogrzewany ciągle, zapotrzebowanie ciepła może przekroczyć wielkość zapotrzebowania budynku mieszkalnego. Ogrzewanie basenu Wartości odniesienia: zapotrzebowanie ciepła na podgrzewanie wody w basenie otwartym: Temperatura wody 1) z przykryciem2) bez przykrycia, miejsce osłonięte bez przykrycia, miejsce częściowo osłonięte nie chronione (silny wiatr) 20 °C 24 °C 28 °C 100 W/m² 150 W/m² 200 W/m² 200 W/m² 400 W/m² 600 W/m² 300 W/m² 500 W/m² 700 W/m² 450 W/m² 800 W/m² 1000 W/m² Tylko w przypadku pomp ciepła glikol/woda konieczne jest uwzględnienie przy ogrzewaniu basenu wymiarowania źródła ciepła i powiększenia instalacji dolnego źródła. Pompy ciepła przeznaczone do ogrzewania odkrytych basenów odzyskują z powietrza energię, by za jej pomocą ogrzać wodę w basenie. W sezonie kąpielowym średnia temperatura na zewnątrz wynosi +15 °C. Pompy ciepła zapewniają w ten sposób doskonałe współczynniki efektywności. Uzysk ciepła jest czterokrotnie większy, aniżeli przy zastosowaniu prądu elektrycznego, to znaczy 1 kW z sieci plus 3 kW zmagazynowanej energii słonecznej z powietrza ogrzewają wodę do przyjemnych temperatur. 1) dla zakładanego okresu ogrzewania maj-wrzesień 2) tylko dla basenów prywatnych z użytkowaniem do 2 godzin dziennie Przy pierwszym ogrzaniu basenu do > 20 °C wymagana jest ciepło w ilości ok. 12 kWh/m³ pojemności basenu. W zależności od wielkości niecki oraz zainstalowanego ogrzewania może to trwać kilka dni. Jeżeli basen ogrzewany jest wyłącznie poza sezonem grzewczym, to zapotrzebowanie mocy nie musi być dodatkowo uwzględniane. Dotyczy to także sytuacji, kiedy podgrzewanie wody w basenie może być przełożone na godziny, gdy ogrzewanie jest zredukowane. W przeciwieństwie do kolektorów słonecznych pompy ciepła ogrzewają wodę w niecce basenu niezależnie od czasu aktywności promieni słonecznych oraz ich intensywności. Dobór pompy ciepła odbywa się zgodnie z wykresami z rozdziału 2. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 67 68 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Wskazówki i porady 4.1 Porady praktyczne i często zadawane pytania Pomoc w argumentacji za pompą ciepła Najczęstsze pytania użytkowników Najczęstsze pytania dotyczące projektowania Przegląd typowych błędów przy instalacji Lista kontrolna – od planowania do pierwszego uruchomienia Zbiór wzorów i definicji 70 71 73 74 75 76 4.2 Słownik pojęć Słownik pojęć 79 Specjaliści od pomp ciepła Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 69 Pomoc w argumentacji za pompą ciepła Pompy ciepła zaliczają się do najefektywniejszych i ekologicznie najbardziej przyjaznych technologii w zakresie energii odnawialnych. Mogą one (co przy bezpośrednim wykorzystywaniu energii słonecznej nie jest możliwe) wykorzystywać zmagazynowaną energię słoneczną także w godzinach nocnych, niezależnie od pory roku. prądem pompy ciepła są jedynym realnym systemem ogrzewania z zerową wielkością emisji, które dostępne są obecnie na rynku • skuteczne zapobieganie powiększaniu dziury ozonowej • czyste ogrzewanie Przegląd najważniejszych zalet: Opłacalne ekonomicznie: • brak zagrożenia wybuchem • system ogrzewania, który umożliwia także odzysk ciepła • wykorzystanie bezpłatnej energii ze środowiska • zasoby energii uzupełniane są nieodpłatnie przez słońce • najniższe koszty eksploatacji (aż do 50% poniżej kosztów oleju opałowego lub gazu) Większy komfort i jakość życia: • brak wymogu stawiania komina (oszczędność w kosztach) • ciche i bezpieczne w eksploatacji, tzn. możliwe także ustawienie w np. pomieszczeniu gospodarczym • brak konieczności przeznaczenia pomieszczenia na składowanie paliwa (zbiornik oleju) - zysk na powierzchni • solidna, sprawdzona technika, niemalże bezserwisowa • niezależność od rosnących cen oleju opałowego i gazu • prosta obsługa – optymalna regulacja – w sposób w pełni zautomatyzowany oszczędza duże ilości energii • oszczędność na kosztach ogrzewania co roku • możliwość chłodzenia w okresie letnim • brak kosztów przyłącza gazowego • możliwe zmniejszenie wilgotności pomieszczeń • niepotrzebne otwory dla świeżego powietrza (dla spalania) • brak nieprzyjemnych zapachów w domu • szybki, łatwy montaż oraz eksploatacja bez serwisowania • łatwość instalacji, także połączenia z dodatkowym źródłem ciepła • wysoki roczny współczynnik efektywności • wysoka niezawodność • bardzo wysokie oceny w ramach EnEV (niemieckie Rozporządzenie o Oszczędzaniu Energii) • oszczędność miejsca i przestrzeni • pompy ciepła dobierane są precyzyjnie do zapotrzebowania ciepła budynku . Zdecydowana większość innych systemów grzewczych jest przewymiarowana, co prowadzi do większych kosztów eksploatacji • ogrzewanie, wentylacja, chłodzenie oraz przygotowanie ciepłej wody użytkowej możliwe w jednym urządzeniu • możliwe wyższe koszty inwestycyjne zwracają się już po paru latach, dzięki niższym kosztom eksploatacji. Przyjazne dla środowiska: • ogrzewanie zmagazynowaną energią słoneczną, niezależnie od pór roku –> takich rezultatów nie osiąga prawie żaden inny system ogrzewania Ogrzewanie pompą ciepła = efektywnie + trwale = redukcja CO2 dla następnych pokoleń • pompa ciepła grzeje na miejscu bez spalania, a więc bez emisji szkodliwych substancji • ekologiczne ogrzewanie: pompa ciepła posiada największy potencjał oszczędności CO2 ze wszystkich źródeł ciepła (opracowanie: Uniwersytet w Monachium) • powiązane z wytworzonym z energii odnawialnej 70 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Inne systemy ogrzewania mają tradycję, pompa ciepła ma przyszłość! Najczęstsze pytania użytkowników Ile zaoszczędzam dzięki systemowi ogrzewania pompą ciepła? Pompa ciepła jest nieomal najlepsza pod względem kosztów eksploatacji. Jeśli przyjmiemy, że ceny paliw, takich jak olej opałowy i gaz także w przyszłości będą rosły bardziej niż ceny prądu, to korzyść z pompy ciepła będzie jeszcze wyraźniejsza. Pompy ciepła pobierają 2/3 energii ze środowiska i wykazują najprawdopodobniej największy potencjał oszczędności emisji CO2 spośród wszystkich systemów ogrzewania. Jeżeli pozyskiwałoby się prąd, który potrzebny jest do pracy sprężarki, wyłącznie ze źródeł odnawialnych (np. elektrownie wodne), to mamy wtedy do czynienia z ogrzewaniem o zerowej emisji szkodliwych substancji. Ile kosztuje pompa ciepła w porównaniu z innymi systemami ogrzewania? Obliczenia dla 4-osobowego gospodarstwa domowego, łącznie z ogrzaniem ciepłej wody użytkowej / dom 180 m2 / ceny energii w Niemczech Pompa ciepła potrzebuje do swojej pracy energii elektrycznej. W jaki sposób może być ona przy tym przyjazna dla środowiska? Na pierwszy rzut oka, koszty inwestycji przy pompie ciepła są wyższe aniżeli przy tradycyjnych systemach ogrzewania. Jednakże realistyczna analiza (koszty urządzeń plus koszty przyłączenia, serwisowanie itp.) rzucają inne światło na to zagadnienie. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 71 Najczęstsze pytania użytkowników Gdzie mogę ustawić moją pompę ciepła? Jakie źródło ciepła jest dla mnie najlepsze? W przypadku pomp ciepła powietrze/woda możliwe jest zarówno ustawienie na zewnątrz (ogród) jak i wewnątrz budynku. Pompy ciepła glikol/woda oraz woda/woda wymagają ustawienia w pomieszczeniach chronionych przed mrozem. Jako że domy budowane są w coraz większym stopniu bez piwnic, a nasze urządzenia produkują ciepło prawie bezszelestnie, to ustawiane są one coraz częściej w pomieszczeniach gospodarczych i magazynowych. Na to pytanie nie można udzielić bezpośredniej odpowiedzi. Jest ona zależna od uwarunkowań miejscowych. Poniższa tabela pomaga w decyzji. Czy instalacja pompy ciepła musi być regularnie serwisowana? Nie. Systemy pomp ciepła wymagają bardzo niewielkiej aktywności serwisu tak, jak np. lodówki. Przy modernizacjach budynków, w zależności od warunków zbędny staje się nawet obowiązek pomiarów istniejącego kotła. Jaka jest żywotność pompy ciepła? Średnia żywotność pompy ciepła, przy normalnym użytkowaniu wynosi 15 - 20 lat. Wiele pomp ciepła pracuje jednak już bez problemów od ponad 25 lat. Jak głośna jest pompa ciepła? W porównaniu do innych systemów ogrzewania jest cicha. Nowa generacja urządzeń Alpha-InnoTec, dzięki zastosowaniu innowacyjnej izolacji dźwiękowej pracuje cicho, nieomal bezszelestnie. Predestynuje to nasze pompy ciepła także do montażu na poziomie mieszkalnym (pomieszczenie gospodarcze lub magazynowe). Pompa ciepła woda/woda glikol/woda powietrze/ woda koszty instalacji - -/o + nakłady instalacyjne o o + opłacalność ekonomiczna + +/o - zezwolenie - -/o + dostępność źródła ciepła - -/o + zapotrzebowanie źródła ciepła na miejsce - o + - o wynik + dobrze o średnio + - mniej korzystnie Czy pompa ciepła może pracować w połączeniu z instalacją solarną? Oczywiście. Pompa ciepła może zasadniczo współpracować ze wszystkimi źródłami ciepła. Pytaniem pozostaje jednak, czy z energetycznego punktu widzenia jest to wskazane. Ważne jest przy tym, by przyłączenie do hydrauliki odbywało się według naszych wytycznych. Jak działa pompa ciepła? Ciepło otoczenia z powietrza, gruntu lub z wody dostarczane jest do parownika. Tam przekazywane jest medium roboczemu pompy ciepła (z niższą temperaturą wrzenia). Przy tym medium robocze przechodzi w stan pary. Ta para sprężana zostaje w sprężarce i w ten sposób ogrzana. Następnie para oddaje w skraplaczu swoje ciepło obiegowi wody w systemie grzewczym. Przy tym medium robocze, znajdujące się w dalszym ciągu pod ciśnieniem, wraca do stanu płynnego. Na koniec, w zaworze rozprężnym ciśnienie ulega zmniejszeniu i obieg pompy ciepła rozpoczyna ponownie swój cykl. Czy moja pompa ciepła działa także w czasie mroźnej zimy? Nawet przy ujemnych temperaturach występuje jeszcze wystarczająca ilość energii. Ta energia ze środowiska pompowana jest przez pompę ciepła na wyższy poziom temperatury, do tego stopnia by mogła stać się użyteczna dla ogrzewania. Nasza pompa ciepła powietrze/woda działa do temperatury minimalnej - 20 °C. 72 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Najczęstsze pytania dotyczące projektowania Jak wielka musi być moc pompy ciepła? Określone musi zostać zapotrzebowanie cieplne budynku, przy uwzględnieniu zapotrzebowania na przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Czy potrzebuję koniecznie zbiornika buforowego przy pompie ciepła? Przy pompach ciepła powietrze/woda potrzebny jest on do zagwarantowania energii na odszranianie. Jak obliczyć średnioroczny współczynnik efektywności pompy ciepła? Istnieją dwie przybliżone procedury obliczeniowe: - wg normy DIN 4701/10 - wg wytycznych VDI 4650 Jaki jest współczynnik nakładów dla pompy ciepła? Współczynnik nakładów dla źródeł ciepła jest wartością odwrotną średniorocznego współczynnika efektywności i może być obliczony wg normy DIN 4701/10. Jakie pompy obiegowe muszę zastosować? Pompa obiegowa powinna być dobrana na podstawie wymaganego przepływu i wielkości strat ciśnienia na rurach obiegów grzewczych. Pompy obiegowe z elektroniczną regulacją obrotów nie mogą być stosowane. W jaki sposób mogę przyłączyć inne źródła ciepła? Istnieją różne rozwiązania, w zależności od typu drugiego źródła ciepła. Czy pompy ciepła przystosowane są jedynie do nowego budownictwa, czy też można zastosować je przy modernizacjach? Przyjazna środowisku naturalnemu modernizacja przy zastosowaniu pompy ciepła jest z zasady możliwa. Nasza seria H z temperaturą zasilania 65 °C umożliwia eksploatację z użyciem grzejników. W celu zagwarantowania maksymalnego stopnia skuteczności konieczne jest jednak przeprowadzenie dokładnej analizy obiektu. Czy przy ustawieniu zewnętrznym muszę dopełnić wodę środkiem przeciwko zamarzaniu? Jeśli jest to możliwe, należy sprawdzić, jaka temperatura zasilania jest rzeczywiście wymagana. Optymalne jest jak największe obniżenie z wyprzedzeniem rocznym krzywej grzewczej dla istniejącego kotła. Nie. Napełnianie instalacji środkiem przeciwko zamarzaniu nie jest konieczne. Kontrola odbywa się automatycznie i jest sterowana przez regulator pompy ciepła. Jednocześnie w pomieszczeniach wzorcowych zawory termostatyczne muszą być całkowicie otwarte. W wielu obiektach okazuje się przy tym, że 55 °C jest też wystarczające. Czy przy pompie ciepła potrzebny jest odpływ kondensatu? Tak: przy pompie ciepła powietrze/woda. Nie: przy pompach glikol/woda i woda/woda. Jeżeli potrzebne będą temperatury zasilania powyżej 65 °C, to należy poprawić izolację termiczną budynku. W wyjątkowych przypadkach należy zrezygnować z pompy ciepła. Jak zmieniają się koszty eksploatacji w zależności od temperatury zasilania? o 1 °C wyższa temperatura zasilania => o 2,5 % wyższe koszty eksploatacji Wskazówka: Dlatego najefektywniejsze są niskotemperaturowe systemy ogrzewania (ogrzewanie podłogowe i ścienne). Czy przy pompie ciepła powietrze/woda można wykorzystać powietrze pomieszczenia jako źródło ciepła? Nie. Wymagane przez pompę ciepła natężenie przepływu powietrza jest za wysokie. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 73 Przegląd typowych błędów w instalacji Błędy hydrauliczne Zasilanie i powrót na obiegu grzewczym i/lub obiegu glikolu zamienione Grzałka jako drugie źródło ciepła wmontowana w buforze na powrocie do pompy ciepła Samodzielnie wykonana hydraulika bez zaworu przelewowego Samodzielnie wykonana hydraulika z podgrzewaniem wody użytkowej poprzez zbiornik buforowy Brak lub wadliwe zawory zwrotne Zastosowanie nieodpowiedniego zasobnika ciepłej wody użytkowej ze zbyt małą powierzchnią wężownicy Brak podłączenia pompy ciepła przez odpowiednie elastyczne węże (bufor szeregowy) Powietrze w obiegu glikolu Środek przeciw zamarzaniu niewłaściwie wymieszany Powietrze w obiegu grzewczym Elektroniczne pompy obiegowe nienastawione na stałe natężenie przepływu Błędy elektryczne Brak zabezpieczenia wszystkich faz Fazy podłączone w niewłaściwej kolejności Zasilanie sterowania podłączone do zasilania sprężarki Niepodłączone zaciski EVU do płyty regulatora Pompa obiegowa dolnego źródła pracuje w odwrotnym kierunku Pompa obiegowa górnego źródła pracuje w odwrotnym kierunku Czujnik ciepłej wody użytkowej podłączony do zacisku termostatu ciepłej wody użytkowej Pierwsze uruchomienie pompy ciepła odbywa się przy użyciu prądu budowlanego Błędy w ustawieniach regulatora Ograniczenie temperatury powrotu ustawione za wysoko Punkt biwalentny ustawiony niewłaściwie Krzywa grzewcza ustawiona zbyt wysoko Błędy w ustawieniu pompy ciepła Pompa ciepła ustawiona niezgodnie ze wskazówkami Brak odpływu kondensatu przy urządzeniach zewnętrznych, lub brak zabezpieczenia odpływu przed zamarzaniem Urządzenie zewnętrzne ustawione w "uciążliwym" miejscu (przed oknami sypialni, zbyt blisko sąsiedniej działki) 74 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Możliwe skutki Pompa ciepła pracuje ze słabym współczynnikiem efektywności Wysokie koszty eksploatacji Środki zaradcze Zamienić zasilanie i powrót (ilustracje w rozdziale 2) Grzałkę zamontować na zasilaniu (schematy hydrauliczne w rozdziałach 2 i 3) Bardzo prawdopodobna awaria wyso- Zastosować odpowiedni rozdzielacz kiego ciśnienia kompaktowy (rozdział 3.1) Zwiększone koszty eksploatacji przy Konieczne obejście zbiornika przygotowaniu ciepłej wody użytkowej buforowego (schematy hydrauliczne w rozdziałach 2 i 3) Wadliwa cyrkulacja podczas podgrze- Zainstalować lub wymienić zawory wania ciepłej wody zwrotne Oczekiwane temperatury ciepłej wody Zastosować odpowiednie dla danej użytkowej nie będą osiągane; awaria pompy ciepła zasobniki ciepłej wody wysokiego ciśnienia użytkowej Alpha-InnoTec (rozdział 3.1) Przenoszenie drgań na pomieszczenia Zastosować zestaw elastycznych mieszkalne przyłączy Awaria niskiego ciśnienia Awaria niskiego ciśnienia Odpowietrzyć (rozdział 2.2) Opróżnić obieg glikolu i napełnić ponownie właściwą mieszanką (rozdział 2.2) Odpowietrzyć (rozdział 3.1) Nastawić pompy obiegowe na stałe natężenie przepływu (rozdział 3.1) Środki zaradcze Zabezpieczyć koniecznie wszystkie fazy (rozdział 3.1) Awaria wysokiego ciśnienia Bardzo prawdopodobna awaria wysokiego ciśnienia Możliwe skutki Niebezpieczeństwo uszkodzenia sprężarki. Pomimo zadziałania bezpiecznika sprężarka pracuje dalej Sprężarka pracuje w drugą stronę, Zmienić kolejność faz. Wskazówka: z mniejszą mocą. Możliwe uszkodzenia niektóre pompy ciepła mają wbudosprężarki wany czujnik zaniku i kolejności faz (rozdział 3.1) Przy przerwach w dostawie energii Zabezpieczyć osobno regulator wyłącza się również regulator => brak (rozdział 3.1) ochrony, w tym przed zamarzaniem Regulator nie rozpoznaje prawidłowo Podłączyć koniecznie zaciski do płyty postoju sprężarki regulatora (rozdział 3.1) Zbyt niskie natężenie przepływu. Awa- Zmienić kierunek obrotów ria niskiego ciśnienia Zbyt niskie natężenie przepływu. Awa- Zmienić kierunek obrotów ria wysokiego ciśnienia Czujnik nie będzie rozpoznawany. Czujnik przyłączyć zgodnie ze wskaZgłoszenie awarii przez regulator zówkami (rozdział 3.1) Pierwszego uruchomienia dokonać dopiero po zakończeniu instalacji elektryki (rozdział 3.1) Możliwe skutki Środki zaradcze Awaria wysokiego ciśnienia Odpowiednio obniżyć temperaturę powrotu (rozdział 3.1) Zbyt niska moc grzewcza Ustawić punkt biwalentny zgodnie z obliczeniami Zwiększone koszty ogrzewania Ustawić krzywą grzewczą zgodnie z obliczeniami (rozdział 3.1) Możliwe skutki Środki zaradcze Brak możliwości serwisowania, z powo- Przestrzegać koniecznie wskazówek du braku dostępu, ew. zwiększony dotyczących ustawienia (rozdział 2) hałas Niebezpieczeństwo, że wokół pompy Zaplanować swobodny odpływ ciepła tworzyć się będzie tafla lodowa kondensatu i zabezpieczyć przeciwko zamarzaniu (rozdział 2.1) Niebezpieczeństwo niewłaściwego podłączenia faz Zwiększony hałas Przestrzegać koniecznie wskazówek dotyczących ustawienia (rozdział 2.1) Lista kontrolna – od planowania do pierwszego uruchomienia Poniższa lista wspomoże Państwa od chwili rozmowy przy sprzedaży aż do pierwszego uruchomienia. Chronologicznie przedstawiono najważniejsze kroki. Szczegóły znajdą Państwo we wskazanych rozdziałach. Zachować przewidziane odstępy oraz kierunek wydmuchu powietrza 1. Analiza obiektu Zaplanować fundament Wymagane przewody: wielkość domu standard budowlany czujnik, przewody sterowania i zasilania miejscowość ilość osób zasilanie i powrót; odpływ kondensatu planowany system ogrzewania (np. ogrzewanie niskotemperaturowe, grzejniki) Ważna wskazówka: optymalne jest ogrzewanie ścienne lub podłogowe! Im niższa temperatura zasilania, tym niższe koszty eksploatacji Ustawienie wewnętrzne; szczegóły patrz rozdział 2.1 Plany ustawienia i kanałów Zaplanować przejście przez mur dla kanałów powietrza Wielkość i położenie ogrodu, konsystencja gleby 2. Określanie zapotrzebowania na moc Szczegóły patrz rozdział 1.1 Wybrać miejsce chronione przed zamarzaniem Zaplanować odpływ kondensatu b) Źródło ciepła grunt Kolektor poziomy; szczegóły patrz rozdział 2.2 Jako wzór przybliżony dla powierzchownego określenia stosuje się wartość 50 W/m2 ogrzewanej powierzchni. W celu dokładnego planowania należy jednakże przeprowadzić obliczenia zgodnie z normą EN 12831. Obliczając moc potrzebną na przygotowywanie ciepłej wody można przyjąć 0,25 kW na osobę. 1,5 do 2-krotna powierzchnia (obowiązek zgłoszenia) Sondy; szczegóły patrz rozdział 2.2 Uzyskać zezwolenie c) Źródło ciepła woda ; szczegóły patrz rozdział 2.3 3. Wybór dolnego źródła ciepła Szczegóły patrz rozdział 1.2 Sprawdzić jakość i ilość wody Główne kryteria dla wyboru pompy ciepła to uwarunkowania miejscowe oraz analiza kosztów inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych. Uzyskać zezwolenie Grunt kolektor płaski Powietrze sondy powietrze zewn. Woda o + ++ o zdolność akumulacyjna + ++ - ++ poziom temperatury + + - ++ 0 °C 0 °C 3 °C / - 5 °C1) 10 °C + + ++ ++ regeneracja koszty podłączenia obowiązek zezwolenia 1) zgłosić tak nie tak 3 °C w trybie biwalentnym / - 5 °C - monoenergetycznym + dobrze; o średnio; - mniej korzystnie a) Źródło ciepła powietrze Ustawienie zewnętrzne; szczegóły patrz rozdział 2.1 Wyboru tego można dokonać w wygodny sposób za pomocą naszego programu AlphaPlan. Przy wprowadzeniu cen energii na olej/gaz/prąd program obliczy Państwu dodatkowo porównanie kosztów eksploatacji Na podstawie oferty klient może ewentualnie ubiegać się o dofinansowanie ze środków pomocowych woda gruntowa dostępność temperatura obliczeniowa 4. Wybór typu pompy ciepła i sporządzenie oferty 5. Faza wykonawcza; szczegóły patrz rozdział 4.1 Zaplanować odpowiednią rozdzielnie elektryczną Koordynacja branż: grzewczej – elektrycznej – firmy wiertniczej/studniarskiej 6. Pierwsze uruchomienie Poprzez przesłanie zgłoszenia o zakończeniu instalacji nasz dział serwisu otrzymuje zlecenie na uruchomienie pompy ciepła. Uruchomienie przez autoryzowany serwis jest konieczne dla uzyskania gwarancji. Wybrać „nieuciążliwe” miejsce ustawienia Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 75 Wzory i definicje Stopień sprawności : Stopień sprawności · QN: Oddana moc użytkowa P: Dostarczona moc Współczynnik efektywności (COP) cop: Wsp. efektywności (coefficient of performance) · Q WP: Wytworzona moc grzewcza Pel: Pobór mocy elektrycznej Średnioroczny współczynnik efektywności : Średnioroczny współczynnik efektywności WNutz: Energia grzewcza Wel: Energia dostarczona Całkowite zapotrzebowanie mocy grzewczej · QWP: Wymagana moc grzewcza pompy ciepła · QG: Zapotrzebowanie budynku na moc grzewczą · QWW: Zapotrzebowanie na moc grzewczą na c.w.u. · QS: Zapotrzebowanie na moc grzewczą na potrzeby specjalne Z: Współczynnik przerw w dostawie energii elektry- cznej Całkowite zapotrzebowanie mocy grzewczej · Moc grzewcza pompy ciepła w kW QWP: · m : Natężenie przepływu wody grzewczej w m3/h c : Pojemność cieplna właściwa wody w kWh/m3 x K Różnica temperatur zasilania i powrotu t: Po przekształceniu wzoru uzyskujemy wymagane natężenie przepływu wody grzewczej w m3/h. Dobór wielkości wymiennika gruntowego Wymagana powierzchnia wymiennika Amin: · QO: Moc chłodnicza pompy ciepła · QWW: Zapotrzebowanie na moc grzewczą dla c.w.u. · qE: Współczynnik odzysku ciepła z gruntu · QO: Moc chłodnicza pompy ciepła · QH: Obliczeniowa moc grzewcza PE: Pobór mocy pompy ciepła Ilość ciepła Q: Ilość ciepła Wh m: Ilość wody kg c: Ciepło właściwe Wh/kgK (1,163 Wh/kgK) t1: Temperatura zimnej wody °C t2: Temperatura c.w.u. °C Obliczanie strat ciśnienia Dp: Różnica ciśnień Pa R: Współczynnik oporów liniowych L: Długość rur (m) Z: Strata ciśnienia oporów miejscowych Pa 76 Ilość ciepłej wody użytkowej mm: Ilość wody zmieszanej kg m1: Ilość wody zimnej kg m2: Ilość ciepłej wody użytkowej kg tm: Temperatura wody zmieszanej °C t1: Temperatura wody zimnej °C t2: Temperatura c.w.u. °C Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec · = QN P · cop =Q WP Pel = W Nutz W el · · · Q WP = (QG + QWW · + QS) x · · Q WP = m x c x t · · Q WP m = c xt Q · A min= ·O qE · A min= QH + PE Q = m x c 2x -(t 1) P= L x R + -1)t m 2 =m m tx -m(tt 2 1 Wzory i definicje Moc grzewcza Q: Moc grzewcza W A: Powierzchnia m2 k: Współczynnik przenikania ciepła W/m2K D: Różnica temperatur K Zapotrzebowanie na moc grzewczą w przybliżeniu według zużycia oleju opałowego QN: Zapotrzebowanie (kW) Ba: Roczne zużycie oleju (l) - średnie zużycie z ostatnich pięciu lat, po odjęciu 75 l oleju na osobę dla przygotowania ciepłej wody użytkowej h: Roczny współczynnik sprawności (h = 0,7) Hu: Wartość opałowa oleju opałowego (10 kWh/l) bVH: Całkowita ilość godzin użytkowania (wartość średnia 1600 h/a) . Q =A x k x . Q N = aB x hHxu bvH . Q N = aB / 2 Charakterystyka instalacji kanałowej p1: Różnica ciśnień Pa p2: Różnica ciśnień Pa V1: Natężenie przepływu m3/h V2: Natężenie przepływu m3/h Moc przyłączeniowa P: Moc przyłączeniowa W m: Ilość wody kg c: Ciepło właściwe W/m2K t1: Temperatura wody zimnej °C t2: Temperatura c.w.u. °C T: Czas podgrzewu h : Sprawność Temperatura wody zmieszanej tm: Temperatura wody zmieszanej °C t1: Temperatura wody zimnej °C t2: Temperatura c.w.u. °C Ilość wody zimnej kg m1: m2: Ilość c.w.u. kg Czas podgrzewu T T: Czas podgrzewu h m: Ilość wody kg c: Ciepło właściwe Wh/kgK t1: Temperatura wody zimnej °C t2: Temperatura ciepłej wody °C P: Moc przyłączeniowa W : Sprawność Ilość wody zmieszanej mm: Ilość wody zmieszanej kg m1: Ilość wody zimnej kg m2: Ilość c.w.u. kg tm: Temperatura wody zmieszanej °C t1: Temperatura wody zimnej °C t2: Temperatura c.w.u. °C p1 V = 1 p2 V2 -1)t m x c x2 (t P = T xh -1)t m x c x2 (t T = P xh mm = m 2 x 2(t-1)t tm -1 t Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 77 Wzory i definicje Wartość opałowa, emisja CO2 dla różnych paliw Paliwo Węgiel kamienny Wartość opałowa Hu 8,14 kWh/kg Olej opałowy EL 10,08 kWh/l Olej opałowy S 10,61 kWh/l Ciepło spalania Ho 8,41 kWh/kg 10,57 kWh/l wartości opałowej ciepła spalania 0,350 0,339 0,312 0,298 0,290 0,273 3 0,200 0,182 10,42 kWh/mn3 11,42 kWh/mn3 0,200 0,182 12,90 kWh/kg 14,00 kWh/kg 0,240 0,220 Gaz ziemny L 8,87 kWh/mn Gaz ziemny H Gaz płynny (propan) 11,27 kWh/l Maks. emisja CO2(kg/kWh) w odniesieniu do 3 9,76 kWh/mn Ciepło spalania Ho Ciepło spalania oznacza ilość ciepła, które uwalnia się podczas całkowitego spalania jednego metra sześciennego gazu w stanie normalnym (0 °C, 1013,25 mbar), gdy powstająca przy spalaniu para wodna ulega kondensacji i w ten sposób mamy do czynienia z użytkowym ciepłem parowania. Ciepło spalania Ho możliwe jest do wykorzystania tylko przy niewielu specyficznych zastosowaniach gazu. Wartość opałowa Hu Wartość opałowa Hu (wcześniej zwana także dolną wartością opałową) oznacza ilość ciepła, które uwalnia się podczas całkowitego spalania jednego metra sześciennego gazu w stanie normalnym, gdy powstająca przy spalaniu para wodna ulatuje niewykorzystana. Ma to miejsce zwykle przy prawie wszystkich instalacjach gazowych w gospodarstwach domowych, rolnictwie i obiektach przemysłowych. Przy rozliczeniach zużycia z zakładem gazowniczym podstawę dla obliczeń stanowi ciepło spalania Ho. Obieg chłodniczy Po niskie ciśnienie po stronie parownika, od zaworu rozprężnego do wejścia do sprężarki To* temperatura czynnika roboczego w parowniku przy ciśnieniu Po P wysokie ciśnienie po stronie skraplacza od wyjścia ze sprężarki do wejścia do zaworu rozprężnego Tü temperatura przegrzanej pary czynnika roboczego za sprężarką przy ciśnieniu To temperatura medium (solanka, woda, powietrze) wchodzącego do parownika, z którego pobierane jest ciepło ze źródła ciepła Qzu T* temperatura skraplania czynnika roboczego w skraplaczu przy ciśnieniu P T temperatura medium (najczęściej woda grzewcza), wchodzącego do skraplacza, któremu oddawane jest ciepło Qab 78 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Qzuciepło doprowadzone do parownika Qabciepło oddane przez skraplacz W moc pobrana przez sprężarkę Słownik pojęć A Amortyzator drgań Zabezpiecza przed przenoszeniem się drgań własnych urządzenia. Automatyczny wskaźnik kierunku obrotów Regulacja pomp ciepła Luxtronik 2.0 Alpha-InnoTec wyposażona jest w automatyczny wskaźnik kierunku obrotów silnika sprężarki. temperaturach zewnętrznych wspomaga ogrzewanie budynku. Może nim być grzałka elektryczna lub, w przypadku modernizacji ogrzewania, istniejący kocioł grzewczy. Dwutlenek węgla (CO2) Powstaje przy spalaniu wszelkich paliw stałych. Uważany jest za głównego sprawcę efektu cieplarnianego, który to prowadzić ma do wzrastającego ocieplenia atmosfery ziemskiej. F B Biwalentny Patrz tryby pracy. Budowa studni Woda gruntowa pobierana jest przez studnię czerpną i oddawana (po schłodzeniu) do studni zrzutowej. Odległość między studniami powinna wynosić ok. 10 – 15 metrów. Projektowanie i budowa studni muszą zostać wykonane przez wykwalifikowaną firmę studniarską. C Centralna technika przewodzenia Służy ona np. połączeniu urządzeń przy pomocy centralnej jednostki sterowania i monitoringu. Odbywa się to z reguły poprzez łącza szeregowe. Chlorofluorowęglowodory Nietrujące, bezwonne, niepalne, bezbarwne jednakże wysoce efektywne gazy cieplarniane, które szkodzą warstwie ozonowej. COP (coefficient of performance) Patrz Współczynnik efektywności. Czujnik przepływu Kontroluje przepływ wody lub powietrza. W razie potrzeby wyłącza urządzenie. Czujnik temperatury zewnętrznej Usytuowany na ścianie zewnętrznej i podłączany do regulatora pompy ciepła. Służy do regulacji temperatury wody grzewczej w zależności od temperatury zewnętrznej. Czujnik przeciążeń termicznych Chroni silnik elektryczny przed przegrzaniem. Czynnik roboczy Czynnik roboczy pompy ciepła, określany także jako czynnik chłodniczy. Służy on do transportu ciepła. Przy niskiej temperaturze i niskim ciśnieniu pobiera on ciepło (parowanie) i oddaje je przy wyższej temperaturze i wyższym ciśnieniu (skraplanie) wodzie grzewczej. Fluorowęglowodory Związki organiczne, będące substytutami chlorofluorowęglowodorów, przy których atomy chloru zamieniane są w całości lub częściowo przez fluor. Mogą one także w dużym stopniu przyczyniać się do efektu cieplarnianego. Funkcja ciągłego zapisu danych Regulator pompy ciepła Luxtronik 2.0 zapisuje przy pomocy tej funkcji wszystkie temperatury z ostatnich 48 godzin. Następnie mogą być one przeanalizowane przy użyciu odpowiednich programów komputerowych. G Glikol Prosty, dwuwartościowy alkohol. Bezbarwna, oleista ciecz, po dolaniu do wody zapobiega jej zamarzaniu przy ujemnych temperaturach. Głębokość układania Przy poziomych gruntowych wymiennikach ciepła głębokość układania powinna wynosić 20 cm poniżej granicy zamarzania, to znaczy między 1,2 a 1,8 metra. Gruntowy wymiennik ciepła Gleba stanowi dobre źródło ciepła i eksploatowana jest z reguły w monowalentnym trybie pracy pompy ciepła. W zależności od jakości gruntu rury ze sztucznego tworzywa (tzw. wężownice) układane są ok. 20 cm poniżej miejscowej strefy zamarzania. Odpowiada to mniej więcej głębokości gruntu między 1,2 a 1,8 m. Długość i odstępy układania rur zależne są od właściwości gleby oraz wymaganej mocy grzewczej systemu grzewczego. W rurach płynie mieszanina wody z glikolem zabezpieczona przed zamarzaniem (solanka), która to służy jako medium grzewcze. Wymagana jest powierzchnia dla poziomych gruntowych wymienników ciepła, która przewyższa przewidzianą do ogrzewania powierzchnię w budynku o 1 – 2,5 raza. Grupa grzewcza Hydrauliczne, połączone ze sobą komponenty instalacji grzewczej, odpowiedzialne za rozdział ciepła (grzejniki, mieszacze oraz zasilanie i powrót). D Dogrzewanie Drugie obok pompy ciepła źródło ciepła, które przy niskich Grzałka elektryczna Grzałka elektryczna znajduje się w zbiorniku buforowym. W monoenergetycznym trybie pracy wspomaga ona pompę Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 79 Słownik pojęć ciepła w czasie bardzo niewielu zimnych dni w roku. Regulator pompy ciepła ogranicza pracę grzałki do niezbędnego minimum. Przy podgrzewaniu ciepłej wody grzałka elektryczna służy do okresowego dogrzania w celu dezynfekcji termicznej instalacji ciepłej wody użytkowej. H Hermetyczne Oznacza to w odniesieniu do sprężarki, że jest ona całkowicie zamknięta i hermetycznie zespawana, i dlatego też nie może być naprawiana w przypadku usterki, co oznacza, że musi być wymieniona. I Izolacja akustyczna Obejmuje ona wszelkie działania, które pomagają obniżeniu poziomu ciśnienia akustycznego pompy ciepła, np. izolujące akustycznie wyłożenie korpusu, hermetyzacja sprężarki itd. Pompy ciepła produkcji Alpha-InnoTec dysponują specjalnie opracowaną izolacją akustyczną i zaliczają się przez to do najcichszych urządzeń, jakie oferowane są na rynku. Moc grzewcza Moc grzewcza pompy ciepła zależy od temperatury źródła ciepła (grunt/woda/powietrze) na wejściu oraz temperatury zasilania w systemie rozdziału ciepła. Określa ona moc grzewczą oddawaną przez pompę ciepła do odbiorników. Moc przyłączeniowa Suma mocy znamionowych wszystkich przyłączonych elektrycznych urządzeń użytkowych lub całkowite zapotrzebowanie ciepła budynku lub pomieszczenia. Moduły diagnostyczne Moduły diagnostyczne regulatora pompy ciepła Luxtronik 2.0 o szerokim zastosowaniu umożliwiają łatwą prezentację instalacji w formie wyświetlacza graficznego lub przez złącze diagnostyczne (osprzęt obsługi klienta) i podłączony PC. Monoenergetyczny Patrz tryb pracy. Monowalentny Patrz tryb pracy. N J Jakość gleby Jakość gleby ma znaczenie dla jej wykorzystania jako źródła ciepła. Im wyższa zawartość wody, tym lepsza jest wymiana ciepła. K Kratka wyciągu powietrza Rozprowadzanie powietrza przy urządzeniach wentylacyjnych Alpha-InnoTec odbywa się z reguły przez anemostaty umieszczone w sufitach. Króciec brezentowy Elastyczne połączenie kanału powietrznego z króćcem wentylatora promieniowego. Konwekcja Przekazywanie ciepła poprzez substancje ciekłe lub gazowe. Powodowana jest przez różnice temperatur. Ł Łącze szeregowe Osobne łącze z komputerem (np. dla kontroli zewnętrznej). M Manometr Pokazuje nadciśnienie w barach. Moc chłodnicza Jako taką określa się moc uzyskaną w parowniku pompy ciepła. 80 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Naczynie wzbiorcze lub zbiornik wyrównawczy Każdy zamknięty system wody grzewczej oraz każdy obieg solanki wymagają naczynia wzbiorczego. Chodzi tu o membranę w zbiorniku napełnionym azotem, która wyrównuje ciśnienie w instalacji spowodowane zmianami objętości wody w zładzie przy zmianach temperatury. Przy ogrzewaniu naczynie wzbiorcze podłączone jest najczęściej z dołu (chłodno i niewielkie straty ciepła). Przy obiegu solanki naczynie wzbiorcze podłączone jest najczęściej z góry (ciepło pomieszczenia i brak tworzenia się rosy czy też lodu). Napięcie robocze Napięcie zasilania elektrycznego, konieczne dla pracy urządzenia, podane w woltach. Natężenie przepływu wody Jest to ilość wody, podawana w m3/h: służy do doboru wydajności urządzeń. Niskotemperaturowe systemy ogrzewania Niskotemperaturowe systemy ogrzewania, przede wszystkim ogrzewania podłogowe, ścienne i sufitowe, nadają się szczególnie do zasilania przez pompę ciepła. Nośnik ciepła Płynne lub gazowe medium, stosowane do transportu ciepła. Może nim być przykładowo powietrze lub woda. Słownik pojęć O Obciążenie podstawowe Jest to część energetycznego zapotrzebowania mocy, która przy uwzględnieniu zmian dobowych i rocznych podlega niewielkim wahaniom. Obieg Carnota Chodzi tu o teoretyczną termodynamiczną wartość, która w rzeczywistości nie jest osiągalna. Dla tej idealnej (w teorii) wartości uzyskuje się teoretyczny stopień sprawności lub w przypadku pompy ciepła teoretycznie największy współczynnik mocy. Ten współczynnik mocy zakłada jedynie różnicę temperatur między ciepłą a zimną stroną. Obieg wtórny Obieg grzewczy ze zbiornika buforowego do odbiornika ciepła. Odstęp przy układaniu Przy gruntowych wymiennikach ciepła odstęp między układanymi rurami wynosi do 80 cm. Odszranianie Jeżeli temperatura zewnętrzna spada poniżej ok. +5°C, woda występująca w powietrzu zaczyna odkładać się w postaci szronu na lamelach parownika pompy ciepła powietrze/woda. W ten sposób można wykorzystać zawarte w wodzie ciepło utajone. Odzysk ciepła Ciepło odpadowe odprowadzane najczęściej na zewnątrz może być częściowo odzyskiwane poprzez pompy ciepła lub przez wymienniki ciepła i wykorzystane do ogrzewania. Ograniczenie prądu rozruchowego Pompy ciepła Alpha-InnoTec o mocy od 10 kW wyposażone są w urządzenie łagodnego rozruchu, ograniczające prąd rozruchowy. Dzięki temu zapobiega się nagłemu, uderzeniowemu rozruchowi silnika elektrycznego i zapewnia się bardzo dobrą elektroniczną regulację prądu i napięcia w chwili jego rozruchu. Ogrzewanie podłogowe Wodne ogrzewania podłogowe są dla pomp ciepła optymalnym systemem rozprowadzenia ciepła, ponieważ zasilane są one energooszczędnymi niskimi temperaturami. Cała podłoga służy za wielką powierzchnię grzewczą. Dlatego też systemy te zadowalają się niskimi temperaturami wody grzewczej (ok. 30 °C). Jako że ciepło rozprowadza się z podłogi równomiernie po pomieszczeniu, to już przy 20 °C mamy tę samą temperaturę odczuwalną, jak przy tradycyjnym ogrzaniu pomieszczenia do temperatury 22 °C. Ogrzewanie powierzchniowe Są to przewody rurowe, ułożone w wylewce betonowej (ogrzewanie podłogowe) lub pod tynkiem ściennym (ogrzewanie ścienne), w których płynie woda, ogrzewana przez źródło ciepła. Ogrzewanie przeciwzamrożeniowe. Ogrzewanie przeciwzamrożeniowe w instalacjach wentylacyjnych z odzyskiem ciepła zapobiega nawet w ekstremalnych warunkach pogodowych oblodzeniu wymiennika ciepła. Ogrzewanie to może służyć także do wstępnego ogrzewania powietrza zewnętrznego. Ogrzewanie ścienne Ogrzewania ścienne są, tak jak ogrzewania podłogowe, systemami niskotemperaturowymi. Jako że pomieszczenie ogrzewane jest przez dużą powierzchnię, temperatura wody grzewczej jest tylko nieznacznie wyższa od wymaganej temperatury pomieszczenia. Zalecane rozwiązanie przy modernizacji istniejących budynków lub modernizacji ich systemu ogrzewania, ponieważ ogrzewanie ścienne może być zainstalowane bez większych problemów także w późniejszej fazie prac. Opróżnianie i napełnianie W celu napełnienia i opróżnienia instalacji wymiennika gruntowego należy w odpowiednich miejscach zamontować zawory spustowe. P Pamięć flash Pamięć flash jest pamięcią cyfrową (chip). Oferuje ona korzyść utrzymania danych przy braku napięcia zasilania. Zużycie energii jest bardzo małe. Regulator Luxtronik wyposażony jest w pamięć flash. Parametr wiodący Parametr wiodący przywoływany jest jako wartość porównawcza dla regulatora. Zgodnie ze zmierzoną wielkością wiodącą, np. temperaturą zewnętrzną, regulator koryguje automatycznie temperaturę zasilania instalacji grzewczej. Parownik Wymiennik ciepła w pompie ciepła, w którym w wyniku odparowania medium roboczego przy niskich temperaturach oraz niskim ciśnieniu uzyskiwane jest ciepło ze źródła ciepła (powietrze, grunt, woda gruntowa). Płytowy wymiennik ciepła Składa się z wielu równolegle do siebie zmontowanych płyt ze stali szlachetnej, które obustronnie opływane są przez wodę i czynnik chłodniczy. W ten sposób powstaje bardzo duża powierzchnia wymiany ciepła przy małych wymiarach wymiennika. Pobór mocy Chodzi tu o pobraną moc elektryczną. Podawana jest ona w kilowatach. Pojemność (zład) instalacji Rozumie się przez to całkowitą ilość wody w systemie, Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 81 Słownik pojęć łącznie z przewodami rurowymi, zbiornikiem, odbiornikami ciepła, itp. Pompa obiegowa Umożliwia ona przepływ płynnego medium w obiegu zamkniętym. Powietrze odprowadzane Jest to ilość ciepłego powietrza w m3/h wywiewanego lub wyciąganego z pomieszczenia Pomieszczenie z wyciągiem powietrza z odzyskiem ciepła W technice wentylacyjnej określa się tak wilgotne pomieszczenia, w których w sposób bezpośredni lub utajony powstaje energia cieplna, np. kuchnia, łazienka, spiżarnia, z których powietrze zostaje wywiewane i po odzysku ciepła doprowadzane zostaje do instalacji wentylacji. Poziom ciśnienia akustycznego Mierzony jest w jednostkach dB(A). Fizyczna wielkość natężenia hałasu, w zależności od odległości źródła hałasu. Poziom mocy akustycznej Jest to wielkość fizyczna natężenia hałasu mierzona niezależnie od odległości źródła hałasu w jednostce dB(A). Prąd grzewczy Wielu dostawców energii oferuje dla instalacji grzewczych z pompami ciepła korzystne cenowo taryfy specjalne (prąd grzewczy). Prąd rozruchowy Szczytowe natężenie prądu wymagane przy rozruchu urządzenia, występujące jedynie w bardzo krótkim okresie czasu. Proces odszraniania Jest to proces usuwania szronu i lodu występujących na lamelach parownika pomp ciepła powietrze/woda, poprzez dostarczenie ciepła. Odbywa się automatycznie poprzez regulację wewnętrzną pompy ciepła. Pompy ciepła powietrze/woda, które eksploatowane są także w temperaturach poniżej +5 °C, wymagają systemu odszraniania. Pompy ciepła Alpha-InnoTec posiadają automatyczny system odszraniania. Przerwy w dostawie energii elektrycznej Dostawcy energii elektrycznej wolno jest, zgodnie z Niemieckimi Federalnymi Przepisami Taryfowymi (BTOElt), stosować przerwy w dostawach energii elektrycznej o długości do 2 godzin na jedną przerwę. Łącznie przerwy te nie mogą zatrzymywać eksploatacji pompy ciepła na dłużej niż 6 godzin w ciągu 24 godzin. Przy tym czas pracy urządzenia pomiędzy dwoma przerwami w dostawach energii, nie może być krótszy niż każda poprzedzająca przerwa. Przerwy w dostawach energii muszą być uwzględniane przy doborze pompy ciepła. 82 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Przygotowanie ciepłej wody użytkowej Przygotowanie ciepłej wody użytkowej przez pompę ciepła Jeżeli dom ogrzewany jest pompą ciepła, może ona, poprzez wybranie w regulatorze programu priorytetu grzania ciepłej wody, przejąć bez trudności funkcję podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Podgrzewanie ciepłej wody użytkowej ma priorytet w stosunku do ogrzewania, to znaczy w czasie podgrzewania ciepłej wody użytkowej pompa ciepła nie zasila instalacji centralnego ogrzewania. Nie ma to jednak istotnego wpływu na temperaturę wewnętrzną pomieszczenia. Przygotowanie ciepłej wody pompą ciepła dla potrzeb c.w.u. Dostępne są specjalne pompy ciepła do c.w.u., które odbierają ciepło z pomieszczenia i w ten sposób podgrzewają wodę użytkową. Dodatkowo wykorzystywany może być odbiór ciepła z innych urządzeń. Zaletą pompy ciepła do ciepłej wody użytkowej jest to, że osuszane i schładzane jest powietrze w pomieszczeniu, w wyniku czego piwnica staje się bardziej sucha i chłodniejsza. Zużycie energii przez te urządzenia jest bardzo niewielkie. Przyłącze elektryczne Zużycie prądu przez pompę ciepła rozliczane jest w Niemczech według taryfy dla pompy ciepła dla dostaw energii z sieci niskiego napięcia. Podstawą są Federalne Przepisy Taryfowe (BTOElt). Przyłącze elektryczne musi być zgłoszone właściwemu dostawcy energii. Prace związane z przyłączeniem mogą być wykonywane przez uprawnionych fachowców. Obok przepisów danego dostawcy energii konieczne jest przestrzeganie przepisów VDE 0100. Pompy ciepła o mocy przyłączeniowej (moc nominalna) wynoszącej ponad 1,4 kW wymagają przyłącza prądu trójfazowego. Zalecany jest osobny licznik dla pompy ciepła. Ilość włączeń i wyłączeń należy ograniczyć do najwyżej trzech na godzinę (Wymóg TAB). Przy doborze pompy ciepła należy uwzględnić przerwy w dostawie energii elektrycznej ze strony dostawcy. Punkt rosy Temperatura przy 100% wilgotności powietrza. Jeżeli wartość spadnie poniżej punktu rosy, para wodna przechodzi w stan płynny lub osadza się w postaci skroplin na elementach konstrukcyjnych. R Regulacja zimowa Dzięki niej wentylator ustawiany jest przy niskich temperaturach zewnętrznych na mniejsze obroty. Regulator pompy ciepła Umożliwia osiągnięcie jak najniższych kosztów wytworzenia energii cieplnej poprzez możliwość zaprogramowania wymaganych temperatur w określonych Słownik pojęć przedziałach czasowych. Regulator pompy ciepła wyposażony jest w duży, podświetlany wyświetlacz LCD, w celu wizualizacji parametrów pompy ciepła, sterowane czasowo obniżanie i podwyższanie krzywej grzewczej. Funkcje czasowe dla zgodnego z zapotrzebowaniem przygotowania ciepłej wody przy pomocy pompy ciepła, z możliwością odpowiedniego dogrzewania przy pomocy grzałki elektrycznej. Komfortowe menu dla wprowadzania danych ze zintegrowaną diagnostyką ułatwiają obsługę i regulację. Regulator pompy ciepła Luxtronik 2.0 Regulator Luxtronik 2.0 przejmuje zadanie sterowania całej instalacji pompy ciepła, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz systemu ogrzewania. Obszerne moduły diagnostyczne umożliwiają prostą prezentację instalacji przy pomocy wyświetlacza graficznego lub złącza diagnostycznego podłączonego do komputera. Regulacja ta posiada kompleksowy wyświetlacz graficzny oraz pokrętło szybkiego wyboru. Roczny rozkład temperatur Temperatura w górnej warstwie gleby zmienia się wraz z porami roku. W chwili, gdy temperatura spadnie poniżej temperatury zamarzania, wahania te stają się znacznie mniejsze. Ciepło poniżej granicy zamarzania nadaje się do tego, by zaopatrywać pompę ciepła poprzez gruntowe wymienniki ciepła. Różnica temperatur Różnica temperatury pomiędzy temperaturą medium grzewczego na wejściu i wyjściu z pompy ciepła, a więc różnica pomiędzy temperaturą zasilania i temperaturą powrotu. S Samoczynny wyłącznik silnika Silnik chroniony jest przed przekroczeniem natężenia prądu przy pomocy bimetalowego wyłącznika. Solanka Mieszanina niezamarzalna, składająca się z wody i koncentratu chroniącego przed zamarzaniem na bazie glikolu. Do zastosowania w gruntowych wymiennikach ciepła lub sondach ziemnych przy pompach ciepła glikol/woda. Patrz także Glikol Sondy ziemne Przy niewielkich powierzchniach działki lub przy późniejszym wykorzystywaniu gruntu, np. przy modernizacji ogrzewania, preferowane jest zastosowanie sond ziemnych. Do odwierconego otworu wprowadza się najczęściej dwie podwójne U-rury ze sztucznego tworzywa. Pusta przestrzeń zostaje następnie wypełniona, np. bentonitem. Na każdy metr głębokości odwiertu otrzymuje się z reguły czterokrotną długość rury sondy. Odzysk ciepła z sond ziemnych wynosi średnio 60 W/m, w zależności od zawartości wilgoci w glebie. Zwykle długości sond wynoszą między 40 a 100 m. Spręż Różnica ciśnienia powietrza na wlocie i wylocie wentylatora (Pa), wartość niezbędna do obliczeń dla sieci kanałów wentylacyjnych. Sprężarka Komponent pompy ciepła, którego zadaniem jest tłoczenie i sprężanie gazów. W wyniku sprężania wzrasta znacznie ciśnienie oraz temperatura czynnika chłodniczego lub roboczego. Sprężarka (kompresor) Element pompy ciepła do mechanicznego sprężania gazu. W wyniku sprężania wzrastają wyraźnie ciśnienie oraz temperatura czynnika roboczego (chłodniczego). Sprężarka tłokowa Sprężarka tłokowa posiada, tak jak silnik Diesla tłoki, korbowód oraz wał korbowy. Sprężanie czynnika chłodniczego odbywa się poprzez ruch tłoków. Czynnik chłodniczy jest przy tym mocno ogrzewany i określany przez to jako gorący gaz. Przewód do skraplacza może osiągać temperaturę do 100 °C. Sprężarka typu scroll Ciche i pewne w działaniu sprężarki typu scroll stosowane są przede wszystkim w małych i średnich instalacjach. Sprężarka typu scroll służy do sprężania gazów, np. czynnika chłodniczego lub powietrza. Sprężarka typu scroll składa się z dwóch ze sobą splecionych spiral. Okrągła spirala porusza się w spirali stacjonarnej. W zakresie jednego skrętu powstaje w ten sposób wiele zmniejszających się stale szczelin. W tych szczelinach czynnik sprężany dostaje się do centrum, a stamtąd wydostaje się na boki. Stosunek sumy powierzchni zewnętrznych przegród budowlanych do kubatury grzewczej budynku Jest to stosunek sumy wszystkich powierzchni zewnętrznych (odpowiada powierzchni obudowy budynku) do kubatury budynku. Jest to ważna wielkość dla określenia zapotrzebowania budynku na energię. Im mniejszy jest ten stosunek (konstrukcje zwarte) tym mniejsze zapotrzebowanie na energię, przy tej samej kubaturze. Strata ciśnienia (po stronie wody) Suma wszystkich oporów przepływu w rurach, łącznikach, zaworach i urządzeniach, jak np. kolanka rur, parownik w urządzeniu odbiorczym itd. Straty ciepła na wentylację Straty ciepła z ogrzewanych pomieszczeń poprzez otwory w budynku, jak np. fugi, otwarte okna, drzwi lub otwory wentylacyjne na zewnątrz. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 83 Słownik pojęć Straty ciepła przez przegrody Straty ciepła, które powstają w wyniku jego przenikania z ogrzewanych pomieszczeń na zewnątrz przez ściany, okna itp. System grzewczy pompy ciepła System grzewczy pompy ciepła składa się z trzech komponentów: pompy ciepła, instalacji źródła ciepła, np. sond ziemnych, oraz systemu rozdziału ciepła. System ogrzewania Dla nowego budownictwa zalecane są jako system rozdziału ciepła systemy niskotemperaturowe. Przede wszystkim ogrzewania podłogowe oraz ścienne, ale także ogrzewania sufitowe działają przy niskich temperaturach zasilania i powrotu. Nadają się szczególnie do instalacji z pompami ciepła, ponieważ ich maksymalna temperatura zasilania nie przekracza 55 °C. System rozdziału ciepła System rozdziału ciepła służy do przekazania ciepła do systemu grzewczego. System źródła ciepła System źródła ciepła ma za zadanie odzyskiwanie ciepła ze źródła ciepła (np. z sond ziemnych) oraz transportowanie nośnika ciepła ze źródła do parownika pompy ciepła łącznie ze wszystkimi dodatkowymi urządzeniami i armaturą wraz ogrzewaniem dodatkowym. W przypadku pomp ciepła powietrze/woda kompletny układ źródła ciepła zintegrowany jest w pompie ciepła. W przypadku domów jednorodzinnych składa się on przykładowo z sieci przewodów rurowych, służących rozdziałowi ciepła, z konwektorów lub z ogrzewania podłogowego. Szkody budowlane spowodowane wilgocią W celu skutecznego zapobiegania szkodom budowlanym w wyniku zbyt wysokiej zawartości wilgoci powietrza w pomieszczeniach, zaleca się zastosowanie w mieszkaniu urządzeń osuszających. Ś Średnioroczny współczynnik efektywności Średnioroczny współczynnik efektywności pompy ciepła podaje stosunek oddanej energii grzewczej do pobranej energii elektrycznej na przestrzeni roku. Średnioroczny współczynnik efektywności odnosi się do określonej instalacji przy uwzględnieniu doboru instalacji grzewczej (poziom i różnica temperatury) i nie może być mylony z współczynnikiem mocy. Średnie podwyższenie temperatury czynnika grzewczego o jeden stopień pogarsza współczynnik mocy o 2 do 5%. Zużycie energii zwiększa się w ten sposób także o 2 do 2,5%. Średnioroczny współczynnik strat Jest to odwrotność średniorocznego współczynnika efektywności. 84 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec T Temperatura biwalentna / punkt biwalentny Jest to temperatura zewnętrzna, od której przy monoenergetycznym lub biwalentnym trybie pracy włączane jest jako wspomaganie pompy ciepła drugie źródło ciepła – grzałka elektryczna lub istniejący kocioł. Temperatura kondensacji (skraplania) Temperatura, przy której czynnik chłodniczy ulega skropleniu. Temperatura na powrocie Temperatura wody grzewczej wracającej z grzejników do pompy ciepła. Temperatura parowania Jest to temperatura parowania czynnika chłodniczego w parowniku. Temperatura wody zimnej Temperatura wody za parownikiem (temperatura na wejściu lub na wyjściu). Temperatura zasilania Jest to temperatura, przy której woda grzewcza ze źródła ciepła przepływa do odbiorników ciepła (np. do ogrzewania podłogowego). Tryb pracy Tryb pracy ma decydujący wpływ na ekonomiczny aspekt instalacji pompy ciepła. Stosowane tryby pracy • monowalentny: tylko pompa ciepła • monoenergetyczny: grzałka elektryczna wspomaga pompę ciepła w czasie bardzo niskich temperatur zewnętrznych • biwalentny: oprócz pompy ciepła istnieje do dyspozycji drugie źródło ciepła - biwalentny alternatywny: wytwarzanie ciepła przez pompę ciepła lub drugie źródło ciepła; rzadko stosowany - biwalentny równoległy: pompa ciepła wspomagana jest w niskich temperaturach zewnętrznych przez drugie źródło ciepła • biwalentny częściowo równoległy: od określonej temperatury zewnętrznej pompa ciepła pracuje wspólnie z drugim źródłem ciepła. Jeżeli temperatura spada jeszcze niżej, cała moc grzewcza jest dostarczana przez drugie źródło ciepła U Ustawienie zewnętrzne Dzięki pompom ciepła powietrze/woda w ustawieniu zewnętrznym korzystamy z zalet związanych z oszczędnością powierzchni w domu. Inną zaletą jest brak kanałów powietrznych i dużych otworów w ścianach oraz to, że w wyniku swobodnego przepływu powiet- Słownik pojęć rza nie mamy prawie w ogóle do czynienia ze zmieszaniem się powietrza dolotowego i wylotowego. Ponadto zagwarantowany jest łatwiejszy dostęp do urządzeń. W Wentylacja mieszkania z odzyskiem ciepła i pompa ciepła Ze względu na wprowadzone z dniem 1 lutego 2002 przepisy o oszczędzaniu energii, zaleca się w nowym budownictwie jednorodzinnym oraz wielorodzinnym stosowanie systemów wentylacji mechanicznej. A to dlatego, że nowe budynki muszą być dobrze izolowane cieplnie, przez co stają się budynkami o bardziej zwartych konstrukcjach. Wystarczająca dotychczas naturalna wymiana powietrza, przykładowo poprzez nieszczelne fugi okienne, nie ma już w związku z tym miejsca. Ciągłe wietrzenie przy pomocy otwierania lub uchylania okien niweczyłoby oszczędności energii, uzyskiwane w wyniku stosowania dobrej izolacji cieplnej. Dzięki instalacji wentylacji do pomieszczeń mieszkalnych dostarczane jest świeże powietrze. Zużyte powietrze z kuchni, łazienek lub toalet odprowadzane jest jednocześnie na zewnątrz. Wymiana ta niesie ze sobą korzyść, w postaci stałego świeżego i czystego powietrza, przy zachowaniu przyjemnych temperatur. Ponadto pomieszczenia są osuszane, co powoduje, że szkodliwe dla zdrowia pleśnie nie mają szans na zaistnienie. Często stosowane są też specjalne filtry przeciwpyłowe. Oczyszczają one dodatkowo powietrze z alergenów. Poza tym wbudowany w centralę wentylacyjną wymiennik odzysku ciepła powietrze/powietrze (rekuperator) odzyskuje energię cieplną, zawartą w zużytym powietrzu, zanim zostanie ono odtransportowane na zewnątrz. Darmowy odzysk ciepła może wynosić nawet 90% oraz zostać wykorzystany przez pompę ciepła w sposób przyjazny dla środowiska oraz opłacalny ekonomicznie. W ten sposób obniżamy dodatkowo i w znacznym stopniu koszty ogrzewania. Wentylator promieniowy Tłoczy powietrze pod kątem 90 ° do osi wirnika. Węglowodory Związki węgla i wodoru, występujące w ropie naftowej, gazie ziemnym oraz produktach destylacji paliw stałych, takich jak węgiel kamienny i brunatny. Wilgotność powietrza (względna) Podawana jest najczęściej w relacji do stopnia nasycenia (100%) pary wodnej w powietrzu. Stopień nasycenia jest zależny od temperatury. Jeżeli temperatura spada do określonej wartości a przekroczony zostanie stopień nasycenia, to niewidoczna para wodna kondensuje w postaci wody. Tworzą się małe krople rosy. Ta kondensacja pary wodnej może odbywać się np. także na powierzchniach ścian. Wolne od chlorofluorowęglowodorów Wszystkie pompy ciepła produkcji Alpha-InnoTec napełnione są czynnikami chłodniczymi niezawierającymi chlorofluorowęglowodorów. Wskazówki dotyczące ustawienia W celu zapewnienia właściwego funkcjonowania urządzeń oraz dobrego dostępu dla serwisu, konieczne jest przestrzeganie wskazówek dotyczących ustawienia urządzeń zalecanych przez Alpha-InnoTec. Współczynnik efektywności Współczynnik efektywności określa stosunek ciepła oddanego do instalacji grzewczej do dostarczonej energii elektrycznej. Jeżeli współczynnik efektywności obliczony jest dla okresu jednego roku, to odpowiada on średniorocznemu współczynnikowi efektywności. Współczynnik efektywności oraz moc grzewcza pompy ciepła zależą od różnicy między temperaturą zasilania wody grzewczej a temperaturą dolnego źródła ciepła. Im wyższa temperatura źródła ciepła i im niższa temperatura zasilania, tym wyższy współczynnik efektywności a zarazem moc grzewcza. Im wyższy współczynnik efektywności, tym niższy wkład energii do napędu sprężarki. Współczynnik efektywności mocy – COP (coefficient of performance) Współczynnik efektywności mocy jest wartością chwilową. Mierzona jest ona na podstawie znormalizowanych warunków brzegowych w laboratorium, zgodnie z europejską normą EN 14511. Współczynnik mocy jest wartością badaną bez napędów pomocniczych. Jest ona ilorazem mocy grzewczej i poboru mocy elektrycznej do napędu sprężarki. Współczynnik mocy jest zawsze > 1, ponieważ moc grzewcza jest zawsze większa od mocy napędu sprężarki. Współczynnik mocy 4 oznacza, że moc grzewcza pompy ciepła jest czterokorotnie wyższa do poboru mocy elektrycznej. Współczynnik sprawności Jest to stosunek energii wykorzystanej do energii dostarczonej (lub dostarczonego ciepła). Wygrzewanie jastrychu Jedną z wielu możliwości regulatora pomp ciepła Alpha-InnoTec Luxtronik 2.0 jest program wygrzewu jastrychu przy ogrzewaniu podłogowym: możliwość ustawienia czasów i temperatur. Wymiarowanie / dobór Dokładne wymiarowanie / dobór ma w przypadku pomp ciepła szczególne znaczenie. Zbyt duże urządzenia związane są często z nieproporcjonalnie wysokimi kosztami instalacji. Tylko właściwy dobór oraz sposób eksploatacji, dopasowany do zapotrzebowania umożliwiają oszczędną energetycznie eksploatację pompy ciepła przy racjonalnym wykorzystaniu energii. Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 85 Słownik pojęć Wysokotemperaturowe pompy ciepła Specjalne pompy ciepła z temperaturami zasilania wynoszącymi 65 °C, przeznaczone dla modernizacji budynków istniejących. Kompaktowe urządzenia ułatwiają modernizację ogrzewania, gdyż istniejące grzejniki z reguły mogą być dalej wykorzystane. Z Zapotrzebowanie ciepła Jest to maksymalna moc grzewcza wymagana dla utrzymania wymaganej temperatury pomieszczeń i temperatury ciepłej wody użytkowej. Zapotrzebowanie ciepła (ciepła woda): zapotrzebowanie ciepła na przygotowanie wymaganej ilości wody użytkowej do pryszniców, kąpieli, kuchni itp. Zapotrzebowanie cieplne budynku Chodzi tu o maksymalne zapotrzebowanie mocy grzewczej dla budynku. Może być ono wyliczone według DIN EN 12831. Normatywne zapotrzebowanie ciepła jest sumą zapotrzebowania na pokrycie strat ciepła przez przegrody oraz zapotrzebowania na ciepło wentylacyjne dla podgrzania świeżego powietrza. Ta wartość obliczeniowa służy doborowi instalacji grzewczej oraz obliczeniu zapotrzebowania na energię. Zapotrzebowanie na ciepło do celów c.o. Jest to zapotrzebowanie budynku na ciepło po odjęciu odzysków ciepła (słoneczne i wewnętrzne zyski ciepła) niezbędne do zapewnienia pożądanego komfortu cieplnego. Zasobnik ciepłej wody użytkowej Do podgrzania ciepłej wody użytkowej Alpha-InnoTec oferuje różnorodne zasobniki wody. Są one dopasowane do mocy grzewczych poszczególnych pomp ciepła. Zasobniki z izolacją termiczną z pianki poliuretanowej dostępne są o pojemnościach od 300 do 500 litrów. W glikolowych centralach grzewczych Alpha-InnoTec zasobnik ciepłej wody użytkowej jest już zintegrowany w obudowie pompy ciepła. Zawór odcinający Armatura, która umożliwia odcięcie strumienia cieczy lub gazu w przewodzie. Jako elementy zamykające dostępne są przepustnice, zawory grzybkowe lub zawory kulowe. Zawór odpowietrzający Odpowietrza on system np. przy zamkniętym obiegu wody podczas napełniania systemu. Aby uniknąć szkód w wyniku podciśnienia, zawór odpowietrzający powinien być w trakcie opróżniania instalacji z zasady otwarty. Zawór przełączający W celu odszronienia parownika pompy ciepła dokonuje 86 Zastrzegamy prawo do zmian technicznych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec się zmiany kierunku przepływu czynnika chłodniczego poprzez zawór przełączający. W wyniku tego parownik spełnia w tym czasie funkcję skraplacza. Zawór rozprężny Element pompy ciepła pomiędzy skraplaczem a parownikiem, którego zadaniem jest obniżenie ciśnienia skraplania do odpowiadającego temperaturom parowania ciśnienia parowania. Zawór rozprężny reguluje dodatkowo ilość wtryskiwanego czynnika chłodniczego, w zależności od obciążenia parownika. Zawór Schradera Otwiera się w wyniku występowania ciśnienia mechanicznego, jak np. wentyl opony samochodowej. Zawór spustowy Możliwość przyłączenia dla celów napełniania lub opróżniania. Zawór termostatyczny W wyniku mniejszego lub większego dławienia przepływu wody grzewczej zawór termostatyczny reguluje przepływ wody przez grzejnik w zależności od zapotrzebowania ciepła w pomieszczeniu. Odchylenia od wymaganej temperatury pomieszczenia mogą zostać wywołane odzyskiem ciepła przez inne elementy, takie jak oświetlenie lub promieniowanie słoneczne. Jeżeli pomieszczenie ogrzewa się dzięki wpadającym promieniom słonecznym ponad wymaganą wartość, zawór termostatu redukuje automatycznie natężenie przepływu wody grzewczej. W odwrotnej sytuacji zawór otwiera się samodzielnie, jeśli temperatura, np. po wietrzeniu, jest niższa od wymaganej. Powoduje to zwiększenie przepływu wody grzewczej przez grzejniki a temperatura w pomieszczeniu podnosi się do wymaganego poziomu. Zawory bezpieczeństwa Zabezpieczają instalacje ciśnieniowe, jak sprężarkę, zbiornik ciśnieniowy, przewody rurowe itd. przed uszkodzeniem w wyniku nadmiernego ciśnienia. Zbiornik buforowy Zbiornik do magazynowania wody grzewczej, w celu zapewnienia minimalnego czasu pracy sprężarki. Przede wszystkim przy pompach ciepła powietrze/woda podczas odszraniania konieczne jest zagwarantowanie minimalnego czasu pracy, wynoszącego 10 minut. Zbiorniki buforowe podwyższają średnie czasy pracy pomp ciepła i redukują cykle wyłączania i włączania. W systemach monoenergetycznych w zbiornikach buforowych stosowane są zanurzeniowe grzałki elektryczne. Zbiornik kondensatu W nim zbierana jest woda z odszronienia lameli parownika. Zdalna diagnoza Wiele nowoczesnych pomp ciepła posiada wbu- Słownik pojęć dowany system sterowania. Poprzez podłączenie do sieci internetowej możliwe są zmiany parametrów roboczych dla znajdującej się w innym miejscu pompy ciepła (np. domek rekreacyjny). Ponadto serwis może analizować pracę urządzenia bez przyjazdu na miejsce instalacji. Znak CE Zaświadcza stosowanie się do określonych europejskich wytycznych (Znak Zgodności), nie oznacza jednak żadnej wiążącej informacji w odniesieniu do bezpieczeństwa, jakości, czy też poprawności środowiskowej danego produktu. Znak jakości D-A-CH Międzynarodowy znak jakości wydawany jest wyłącznie producentom, którzy są członkami Bundesverband WärmePumpe (Federalne Zrzeszenie Pomp Ciepła) lub w federalnych zrzeszeniach pomp ciepła w Austrii i w Szwajcarii. Aby urządzenia mogły uzyskać te znaki jakości, muszą one spełniać bardzo wysokie wymogi co do standardów jakości. Badane są one przez niezależne instytuty kontrolne. Kontrolowane są jedynie seryjnie produkowane pompy ciepła. Po upływie 3 lat producent musi wnioskować o znak jakości ponownie . Zastrzegamy prawo do zmian techniczncych. Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 87 Einbindung regenerativer Wärmequelle Energien Wasser Notatki 88 Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec Notatki Einbindung Wärmequelle regenerativer Wasser Energien Technische Änderungen vorbehalten · © Alpha-InnoTec 89 Pompy ciepła firmy Alpha-InnoTec to najlepszy wybór! 2 Gdynia Gdansk Elblag Olsztyn Bialystok Grudziadz Szczecin Bydgoszcz Torun Warszawa 3 Poznań 1 Konin Lódz Radom Lublin Kielce Walbrzych Opole Katowice Rzeszów Produkcja Alpha-InnoTec jest kontrolowana przez TÜV JESTEŚMY DLA WAS! European Certified Heat Pump Installer PRZEDSIĘBIORSTWO "HYDRO-TECH" KONIN Außenmaß: 85 x 115 mm Eckenradius des Aufklebers: 6 mm European Quality Label for Drillers Farben: Q = 80% Blau – alles andere = 100% Gelb 0 C | 15 M | 100 Y | 0 S Blau 90 | 75 | 0 | 0 Braun 40 | 60 | 90 | 10 SIEDZIBA GŁÓWNA ODDZIAŁ TRÓJMIASTO ODDZIAŁ POZNAŃ ul. Zakładowa 4 d 62-510 Konin Centrum Kwiatkowskiego ul. 10 Lutego 16 81-364 Gdynia ul. Samotna 4 61-441 Poznań Tel.: (63) 245 34 79 Fax: (63) 242 37 28 www.hydro-tech.pl www.alpha-innotec.pl e-mail: [email protected] Tel.: (58) 783 17 12 Fax: (58) 783 17 11 www.hydro-tech.pl www.alpha-innotec.pl e-mail: [email protected] Tel.: (61) 830 03 52 Fax: (61) 830 21 21 www.hydro-tech.pl www.alpha-innotec.pl e-mail: [email protected] ©Alpha-InnoTec · FP-Werbumg · AIT-09-845 · Stand 05/2009 valid in: AT | CH | DE | SE | check: www.ehpa.org/QL European Quality Label for Heat Pumps Alpha-InnoTec posiada europejski znak jakości w dziedzinie pomp ciepła. Więcej informacji pod adresem: www.alpha-innotec.de/ guetesiegel valid in: AT | CH | DE | SE | check: www.ehpa.org/QL Alpha-InnoTec posiada certyfikat ISO 9001 (dot. jakości) i ISO 14001 (dot. ochrony środowiska) Zertifikat AT-00001 | check: www.ehpa.org/eucert EU Zertifizierter Wärmepumpeninstallateur Specjaliści od pomp ciepła Tarnów Alpha-InnoTec należy do: · Bundesverband WärmePumpe (BWP) e. V. · Fördergemeinschaft Wärmepumpen Schweiz · Leistungsgemeinschaft Wärmepumpe Austria · European Heatpump Association (EHPA) Certifikate Nr: AT-00001 | check: www.ehpa.org/eucert Produkty Alpha-InnoTec posiadają znak CE Kraków
