Program edukacji teatralnej

Program edukacji teatralnej
w Publicznym Gimnazjum
im. kard. Stefana Wyszyńskiego
w Gnojniku
(kółko teatralne)
Opracowały:
mgr Ewelina Matus
mgr Małgorzata Wawryka
WSTĘP
Teatr towarzyszy człowiekowi od wieków, spełniając najróżniejsze role –
był związany z religią ( jak w starożytnej Grecji czy średniowiecznej Europie ),
próbował odpowiedzieć na pytanie, kim jest człowiek i jakie namiętności nim
targają ( jak w dramatach Szekspira czy Moliera ), przypominał o konieczności
walki o niepodległość ( jak w porozbiorowej Polsce ), ale także bawił i pozwalał
zapomnieć o troskach dnia codziennego. Czym zatem był teatr? Miejscem kultu
religijnego, rozrywki, „świątynią sztuki”, jak stwierdził Stanisław Wyspiański
w „Wyzwoleniu”.
O randze tego rodzaju sztuki świadczy chociażby fakt, że każda chyba epoka
stworzyła własną koncepcję dramatu, a co za tym idzie własną wizję teatru,
często wizję, w której pobrzmiewały słowa wypowiedziane w wierszu „I ciągle
widzę ich twarze” przez S. Wyspiańskiego: „Teatr mój widzę ogromny,/ wielkie
powietrzne przestrzenie”.
Mimo wielkiego znaczenia teatru współcześnie można zauważyć kryzys
tej instytucji, zwłaszcza wśród ludzi młodych wywodzących się ze środowiska
wiejskiego. Składa się na to wiele czynników, spośród których do
najważniejszych zaliczyć możemy brak wyniesionego z domu nawyku
korzystania z tego środka przekazu, brak środków finansowych czy oddalenie
teatru od miejsca zamieszkania.
Zmiany istniejącego stanu rzeczy nie ułatwia fakt, że edukacji teatralnej
w programie nauczania języka polskiego nie poświęcono zbyt wiele miejsca.
Zdecydowanie zbyt mało, zwłaszcza dla zajęć, które pozwalałyby uczniowi
wcielić się w rolę reżysera, scenarzysty czy aktora.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom uczniów, opracowałyśmy plan
kółka zainteresowań prowadzonego pod kątem edukacji teatralnej. W planie tym
znalazły się tematy, które umożliwią uczniowi pogłębienie wiadomości z historii
oraz teorii teatru, ale co ważniejsze pozwolą podjąć praktyczne działania, dzięki
którym będzie on mógł wcielić się różne role, przyjrzeć sztuce od kuchni.
2
Tematyka spotkań opracowana jest w taki sposób, by uczeń miał możliwość
rozwijania swych
zainteresowań, ale
także umiał wyrazić własne zdanie
w sposób kulturalny, potrafił współdziałać w
zespole, był kreatywny
i odpowiedzialny za swe działania. „Zabawa w teatr” z pewnością będzie w tym
pomocna.
3
STRUKTURA PROGRAMU
Program edukacji teatralnej realizowany jest przez nauczycieli języka
polskiego, sztuki, a w szczególności na zajęciach kółka teatralnego. Obejmuje
wiedzę z zakresu historii teatru i terminologii teatralnej. Założeniem
programu
jest przekazanie uczniom wiedzy teoretycznej w celu jej praktycznego
wykorzystania- gry aktorskiej.
Treści programowe zostały podzielone na dwa działy:
I - Wiedza o teatrze
II- Uczeń jako aktor i scenarzysta
Dział I obejmuje zagadnienia dotyczące rozwoju teatru na przestrzeni wieków,
teatru żywego i telewizyjnego, istoty słowa, gestu, właściwej intonacji
i akcentowania oraz roli efektów dźwiękowych.
Dział II pozwoli uczniom wcielić się w scenarzystów tworzących sztukę
teatralną, a następnie w rolę aktorów ( uczeń w działaniu).
Dobór powyższych treści pozwoli uczniom na pogłębianie ich wiedzy, ale także
na rozwijanie umiejętności, zdolności i zainteresowań.
OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Uczeń w wyniku edukacji teatralnej powinien wykazać się następującymi
osiągnięciami:
-wskazywanie cech teatru z różnych okresów ( teatr antyczny,
średniowieczny itd.),
-wskazywanie różnic między teatrem żywym a telewizyjnym,
-operowanie terminologią teatralną,
-tworzenie scenariusza,
-gra aktorska.
4
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Osiąganie założonych w programie celów będzie możliwe poprzez
aktywizowanie uczniów. W tym celu prowadzone będą :
-pogadanki,
-zajęcia z wykorzystaniem tekstów źródłowych,
-apele,
-przedstawienia,
-dramy,
-ćwiczenia praktyczne,
-zajęcia oparte na pracy w grupie.
CELE EDUKACYJNE
Ogólne cele kształcenia w zakresie edukacji teatralnej zawarte są
w podstawie programowej kształcenia języka polskiego oraz w programie
nauczania przewidzianego dla gimnazjum, natomiast zajęcia dodatkowe mają na
celu rozwinięcie zainteresowań uczniów oraz poszerzenie ich wiedzy o teatrze.
CELE SZCZEGÓŁOWE
1. Poszerzenie wiedzy z zakresu historii teatru oraz terminologii teatralnej.
2. Rozwijanie umiejętności poprawnej recytacji z uwzględnieniem intonacji oraz
poprawnego akcentowania.
3. Rozwijanie umiejętności pisarskich ucznia ( praca nad scenariuszem ).
4. Doskonalenie umiejętności korzystania z różnych źródeł.
5. Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej.
6. Rozwijanie zdolności artystycznych.
7. Rozwijanie wyobraźni uczniów
5
UMIEJĘTNOŚCI PRZEDMIOTOWE
1. Umiejętność poprawnej recytacji z uwzględnieniem intonacji, poprawnego
akcentowania, dykcji.
2. Umiejętność poprawnego wykorzystania terminologii charakterystycznej dla
teatru.
3. Umiejętność stworzenia scenariusza.
UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNE
1. Umiejętność przygotowania dekoracji odpowiedniej do przedstawianej sztuki.
2. Umiejętność wykonania kostiumu z uwzględnieniem czasu, w którym
rozgrywa się akcja przedstawienia, charakteru postaci.
3. Umiejętność doboru muzyki oraz efektów dźwiękowych i wizualnych.
4. Umiejętność współpracy w grupie.
6
Dział
Tematyka zajęć
Treści kształcenia
programu
W
I
E
D
Z
A
Przedmiot
Teatr kiedyś a dziś 1. Kształtowanie
umiejętności korzystania z
różnych źródeł informacji.
2. Zapoznanie z historią
teatru – teatr antyczny.
3. Rozwijanie wiedzy na
temat teatru
współczesnego.
* Potrafi wyszukać
informacje na temat
teatru, korzystając z
różnych źródeł.
* Umie dokonać
selekcji
zgromadzonych
materiałów.
* Wskazuje różnice
między teatrem
dawnym
a współczesnym.
- praca z tekstem,
- pogadanka,
- wykład,
- albumy
- kółko teatralne
- język polski
1. Zapoznanie z pojęciami
związanymi z teatrem
(scenariusz, rekwizyt,
reżyser itp.)
* Umie korzystać z
encyklopedii i
słowników.
* Potrafi wymienić
pojęcia związane z
teatrem.
- praca z tekstem,
- pogadanka
- kółko teatralne
- język polski
O
T
E
A
T
R
Z
E
Obszar aktywności Procedura osiągania
ucznia
celów
Terminologia
teatralna
7
* Rozumie
znaczenie
terminologii
teatralnej.
* Wie, na czym
polega zadanie
reżysera, rola
suflera, itd.
Słowo i gest
w teatrze
1. Kształtowanie
umiejętności głośnego i
wyraźnego wymawiania
słów.
2. Kształtowanie
umiejętności poprawnego
akcentowania wyrazów
oraz intonacji.
3. Kształtowanie
umiejętności
gestykulacyjnych.
* Potrafi czytać tekst - ćwiczenia dramowe, - kółko teatralne
wyraźnie,
- pogadanka,
- język polski
z uwzględnieniem
- kaseta wideo
intonacji i akcentu.
* Umie za pomocą
gestów przekazać
określoną treść.
8
Ruch sceniczny
1. Kształtowanie
umiejętności swobodnego
poruszania się na scenie.
2. Podkreślenie roli ruchu
scenicznego w czasie
przedstawień teatralnych.
* Potrafi swobodnie
poruszać się na
scenie (w zależności
od granej roli).
- pogadanka,
- ćwiczenia
praktyczne,
- kaseta wideo
- kółko teatralne
- język polski
Jak napisać
scenariusz
przedstawienia?
1. Zapoznanie z budową
zewnętrzną dramatu.
2. Zapoznanie z pojęciem
tekstu głównego
i pobocznego.
3. Kształtowanie
umiejętności pisania
scenariusza.
* Wskazuje
poszczególne
elementy budowy
dramatu.
* Rozumie i potrafi
poprawnie
wykorzystać pojęcia
związane z budową
zewnętrzną dramatu.
* Zna zasady pisania
scenariusza.
- praca z tekstem,
- ćwiczenia
praktyczne
w układaniu
scenariusza
- kółko teatralne
- język polski
9
U
C
Z
E
Ń
Rola efektów
dźwiękowych
1. Kształtowanie
umiejętności doboru
efektów dźwiękowych do
treści przedstawienia.
* Dostrzega związek - fragmenty spektakli
między muzyką
teatralnych (kaseta
a treścią
wideo)
przedstawienia, jej
rolę w tworzeniu
nastroju.
- kółko teatralne
Teatr żywy a teatr
telewizyjny
1. Wskazanie różnic
między teatrem żywym
a teatrem telewizyjnym.
2. Kształtowanie
wrażliwości – bezpośredni
odbiór sztuki.
* Wskazuje różnice
między teatrem
żywym
a telewizyjnym.
* Dostrzega rolę
bezpośredniego
kontaktu aktora
z widzem.
- pogadanka,
- obejrzenie teatru
telewizyjnego
- kółko teatralne
Apel z okazji
Wszystkich
Świętych
1. Kształtowanie
umiejętności tworzenia
spójnego scenariusza
w oparciu o kilka innych.
2. Kształtowanie
umiejętności
recytatorskich.
3. Opracowanie
i przygotowanie dekoracji.
* Tworzy
scenariusz.
* Prezentuje swoje
umiejętności
recytatorskie.
* Przygotowuje
dekorację.
* Dobiera właściwą
muzykę.
- praca w grupie,
- praca z tekstem
- kółko teatralne
10
J
A
K
O
S
C
E
N
A
R
Z
Y
S
T
A
I
A
K
T
O
R
Jasełka
1. Opracowanie
scenariusza jasełek.
2. Kształtowanie
umiejętności
recytatorskich.
3. Nauka kolęd.
4. Opracowanie
i przygotowanie dekoracji.
5. Opracowanie
i przygotowanie
kostiumów.
* Tworzy
scenariusz.
* Prezentuje swoje
umiejętności
recytatorskie.
* Przygotowuje
dekorację.
* Dobiera właściwą
muzykę.
* Przygotowuje
kostiumy.
- praca w grupie,
- praca z tekstem
- kółko teatralne
- sztuka
„Jeśli nie chcesz
mojej zguby...” –
miłosne perypetie
na wesoło
1. Opracowanie
scenariusza przedstawienia
w oparciu o teksty polskich
romantyków.
2. Kształtowanie
umiejętności
recytatorskich.
3. Opracowanie
i przygotowanie dekoracji.
4. Opracowanie
i przygotowanie
kostiumów.
* Tworzy scenariusz - praca w grupie,
w oparciu o teksty
- praca z tekstem
dramatyczne.
* Prezentuje swoje
umiejętności
recytatorskie.
* Zna rodzaje
komizmu i rozumie
jego wpływ na
kształt tekstu.
* Przygotowuje
dekorację.
- kółko teatralne
11
* Dobiera właściwą
muzykę.
* Przygotowuje
kostiumy.
„Za górami, za
lasami...”
1. Opracowanie
scenariusza przedstawienia
w oparciu o tekst wybranej
baśni.
2. Kształtowanie
umiejętności
recytatorskich.
3. Opracowanie
i przygotowanie dekoracji.
4. Opracowanie
i przygotowanie
kostiumów.
* Tworzy scenariusz - praca w grupie,
w oparciu o tekst
- praca z tekstem
baśni.
* Prezentuje swoje
umiejętności
recytatorskie.
* Przygotowuje
dekorację.
* Dobiera właściwą
muzykę.
* Przygotowuje
kostiumy.
12
- kółko teatralne
Projekt ewaluacji programu edukacji teatralnej
Obiekt
ewaluacji
Pytania
kluczowe
Funkcjonowanie
programu
w zakresie
rozwijania
zdolności,
umiejętności
recytatorskich
i aktorskich
1.Czy program
uwzględnia
oczekiwania
uczniów?
2.Czy uczniowie
mieli możliwość
rozwijania
swoich zdolności,
umiejętności
recytatorskich
i aktorskich?
Kryteria
ewaluacji
*Spełnienie
oczekiwań
uczniów.
Metody
Wywiad
Ankieta
*Rozwijanie Obserwacja
zdolności,
Rozmowa
umiejętności
recytatorskich
i aktorskich.
Próba
Wszyscy
uczestnicy
kółka
teatralnego.
Dyrektor,
po 3 uczniów
z każdej klasy.
Monitorowanie
Na bieżąco
Na koniec roku
szkolnego
Na bieżąco po
przygotowanych
występach
Dane
z wywiadów, rozmów
i ankiet gromadzą
autorzy programu
Raport
Pisemny
raport do
dyrektora
szkoły
i zdjęcia
z apeli
i
przedstawień.
Celem ewaluacji jest uzyskanie informacji zwrotnej na temat funkcjonowania programu w zakresie spełnienia oczekiwań
uczniów uczestniczących w zajęciach kółka teatralnego oraz rozwijania ich zdolności, umiejętności recytatorskich
i aktorskich. Zebrane informacje posłużą do sporządzenia raportu, porównania zamierzonych celów i osiągniętych
rezultatów, a także wyciągnięcia wniosków i zaplanowania ewentualnych działań uwzględniających uzyskane wyniki,
przeznaczonych do realizacji w przyszłości.
13