MODELOWANIE ZMIENNOŚCI CEN AKCJI MODEL ADDYTYWNY MODEL MULTIPLIKATYWNY Modele zmienności aktywów z czasem dyskretnym / Model addytywny Przyjmijmy następujące oznaczenia: S(0) - cena początkowa akcji S(k) - cena akcji w k-tym etapie u(k) , k= 0,1,2,…n ciąg niezależnych zmiennych losowych o jednakowej wartości oczekiwanej μ oraz o tej samej wariancji równej σ2. Będziemy go interpretować jako losowe fluktuacje. Model addytywny Rozważmy model ceny aktywu postaci (1) S(k+1) = a S(k) + u (k) Gdzie u(k) – losowe fluktuacje, k=0,1,2,... zaś a jest pewną dodatnią liczbą rzeczywistą, decydującą o trendzie głównym. Dla a > 1 trend główny jest wzrostowy. Znając wartości u(0),...,u(n) można wyznaczyć S(1), S(2), …,S(n). W tym modelu cena akcji w dowolnym momencie zależy wyłącznie od ceny w momencie go poprzedzającym i od losowej fluktuacji. Model addytywny Ze wzoru (1) otrzymujemy S(1) = aS(0) + u(0) , S(2) = aS(1) + u(1) = a[aS(0) + u(0)] + u(1)= = a2S(0) + au(0) + u(1) S(3) = aS(2)+u(2) = a [a2S(0) + au(0) + u(1)] +u(2)= = a3S(0) + a2u(0) + au(1) + u(2) Uwaga 1. Dla dowolnego k cena S(k) dana jest wzorem: (2) S(k) = akS(0) + ak-1u(0) + ak-2u(1) +…+a u(k-2) + u(k-1). Model addytywny Rzeczywiście, dla k = 1 wzór jest prawdziwy (z definicji modelu). Zakładając prawdziwość dla k, z ciągu równości : S(k+1) = a S(k) + u (k)= a[akS(0) + ak-1u(0) + ak-2u(1) +… +a u(k-2) + u(k-1)] + u (k)= = ak+1S(0) + aku(0) + ak-1u(1) +…+a2 u(k-2) + au(k-1) + u (k) oraz indukcji matematycznej wynika prawdziwość wzoru (2) Model addytywny. Wartość oczekiwana Wartość oczekiwana zmiennej S(k). Z elementarnych własności wartości oczekiwanej oraz z założenia E[u(k)] = μ dla każdego k mamy E[S(k)] = E( akS(0) + ak-1u(0) + ak-2u(1) +…+ au(k-2) + u(k-1))= = akE[S(0)] + ak-1E[u(0)] + ak-2E[u(1)] +…+aE[u(k-2)]+E[u(k-1)] = akS(0) + ak-1 μ + ak-2 μ +…+a μ + μ E[S(k)] = akS(0) + μ(1-ak)/(1-a), o ile a jest różne od 1 albo E[S(k)] = S(0) + k μ, gdy a = 1 Model addytywny. Wariancja ceny Korzystając z podstawowych własności wariancji oraz założenia niezależności zmiennych losowych otrzymujemy Var [S(k)] = Var [akS(0) + ak-1u(0) + ak-2u(1) +…+ u(k-1)] = = Var [ak-1u(0) + ak-2u(1) +…+ u(k-1)] = = Var [ak-1u(0)] + Var[ak-2u(1)] +…+Var[u(k-1)] = = (ak-1)2 Var [u(0)]+ (ak-2)2 Var [u(1)]+…+ a2 Var [u(k-2)] + +Var [u(k)] = = a2(k-1)σ2+ a2(k-2)σ2 +…+a2σ2 +σ2 = = (1+a2+a4+…+a2k-2) σ2 = σ2(1- a2k) / (1- a2), gdy a różne od 1 Var [S(k)] = k σ2, dla a = 1 Wariancja w modelu addytywnym. σ=1, a=0,9; 0,95; 1,01; 1,05; 1,1; k=1,…,20 250,00 1000,00 200,00 0,9 150,00 100,00 0,9 100,00 0,95 0,95 1,01 1,01 1,05 1,05 10,00 1,1 50,00 0,00 1,1 1,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Model addytywny. Przykład Rozważmy 300 – etapową symulację w modelu addytywnym. Cena początkowa akcji: 100 zł, a =1, fluktuacje w każdym etapie są liczbami losowymi z przedziału (-5 zł, 5 zł). Model addytywny. Przykłady symulacji Model addytywny; a=1, fluktuacje z przedziału (-5,5) (19 symulacji) 200 150 100 50 -50 nr etapu 289 277 265 253 241 229 217 205 193 181 169 157 145 133 121 109 97 85 73 61 49 37 25 13 1 0 Jednakowe prawdopodobieństwa wzrostu i spadku. Losowe wahanie z przedziału (0;1) o przeciętnej wartości równej 0,5 70 65 60 55 50 45 40 35 301 289 277 265 253 241 229 217 205 193 181 169 157 145 133 121 109 97 85 73 61 49 37 25 13 1 30 Jednakowe prawdopodobieństwa wzrostu i spadku. Losowe wahanie z przedz. (0;2) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 286 271 256 241 226 211 196 181 166 151 136 121 106 91 76 61 46 31 16 1 0 Jednakowe prawdopodobieństwa wzrostu i spadku. Losowe wahanie z przedz. (0; 2) Histogram częstości 100 10 90 9 80 8 70 7 60 6 50 5 40 4 30 3 20 2 10 1 289 277 265 253 241 229 217 205 193 181 169 157 145 133 121 109 97 85 73 61 49 37 25 13 1 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 Prawdopodobieństwo wzrostu 1,5 razy większe niż spadku. Losowe wahanie z przedziału (0; 1) 115 105 95 85 75 65 55 45 35 289 277 265 253 241 229 217 205 193 181 169 157 145 133 121 109 97 85 73 61 49 37 25 13 1 25 Prawdopodobieństwo wzrostu 1,5 razy większe niż spadku. Losowe wahanie z przedziału (0; 1) Wykres oczekiwanej wartości – czerwona prosta 115 105 95 85 75 65 55 45 35 289 277 265 253 241 229 217 205 193 181 169 157 145 133 121 109 97 85 73 61 49 37 25 13 1 25 Model addytywny; a = 1,01 fluktuacje z przedziału (-5,5) (18 symulacji) 2500 2300 2100 1900 1700 1500 1300 1100 900 700 500 300 301 289 277 265 253 241 229 217 205 193 181 169 157 145 133 121 109 97 85 73 61 49 37 25 13 -100 1 100 Model addytywny; a = 1,01 fluktuacje z przedziału (-5,5) (18 symulacji) 2500 2300 2100 1900 1700 1500 1300 1100 900 700 500 300 301 289 277 265 253 241 229 217 205 193 181 169 157 145 133 121 109 97 85 73 61 49 37 25 13 -100 1 100 Model addytywny (przypadek a=1). Zmienne losowe u(k) o rozkładzie dwupunktowym S(k+1) = S(k) + u (k) u(k) mają rozkład dwupunktowy, k=0,1,2,...tzn. u(k) = σ lub u(k) = - σ, ( σ > 0 ) z jednakowymi prawdopodobieństwami S(n) = S(0) + u (0) + u (1) +…+ u (n-1) Sn= u (0) + u (1) +…+ u (n-1) S(n) = S(0) + Sn Sn wyraża zmianę ceny po n etapach Wtedy: E[u (i)] = 0 Var [u (i)] = 0,5(σ-0)2 + 0,5(-σ-0)2 = σ2 E[Sn]= 0 Var Sn = Ʃni=1 Var [u (i)] = n σ2 Wzór na wariancję wynika z niezależności ciągu zmiennych losowych (u(i)). Z elementarnych własności wartości oczekiwanej i wariancji otrzymujemy E[S(n)]= S(0) Var S(n) = n σ2 Oznaczając przez σn odchylenie standardowe zmiennej Sn, mamy σn = σ n Centralne twierdzenie graniczne Standaryzacja zmiennej losowej Sn S*n = (Sn-E(Sn))/σn Uwzględniając poprzednie wyliczenia S*n= Sn/ σ n TW (CTG) Niech (Xn) będzie ciągiem niezależnych zmiennych losowych o jednakowych rozkładach (niekoniecznie dwupunktowych) oraz E Xi = μi, Var Xi = σ2 dla i=1,…,n. Sn = X1 + X2 +… + Xn. Wtedy Sn n (8) lim n P{a (9) lim n P{a S b} n * n b} x2 exp( )dx 2 2 a 1 b 1 2 x2 a exp( 2 )dx b W przypadku m = 0 mamy lim n P{a Sn n b} 1 2 x2 a exp( 2 )dx b W szczególności lim lim n n czyli P{1 P{ P{ Sn n 1} n Sn n Sn ponadto P{2 x2 1 exp( 2 )dx 1 1 2 n} 1 2 x2 1 exp( 2 )dx n} 1 2 x2 1 exp( 2 )dx 0,6827 n S n 2 n} 1 1 1 2 x2 2exp( 2 )dx 0,9545 2 Przykład 1 Kurs kontraktu futures na WIG20 ma 2600 pt. Zakładamy, że każdego dnia kurs ma taką samą szansę na wzrost co na spadek o 10 punktów. W jakim przedziale znajdzie się z prawdopodobieństwem 0,9545 kurs tego kontraktu po 30 dniach ?, (po 50?, po 100 ?) Zastosujemy centralne twierdzenie graniczne a w szczególności wykorzystamy przybliżenie P{2 n S n 2 n} 1 2 x2 2exp( 2 )dx 0,9545 2 Ponieważ σ = 10, n=30 mamy więc P{20 30 Sn 20 30} 0,9545 Otrzymaliśmy przedział na zmianę ceny, zatem uwzględniając S(n) = S(0) + Sn mamy P{2490,46 S (30) 2709,54} 0,9545 Przykład 1 Dla 50 i 100 dni mamy odpowiednio P{2 n S n 2 n } 0,9545 P{20 50 S50 20 50} P{2458,58 S (50) 2741,42} P{20 100 S100 20 100} P{2400,00 S (100) 2800,00} Przykład 1 Zależność w ielkości przedziału dw óch sigm od liczby dni 3500,00 3000,00 dolny kraniec przedziału 2500,00 2000,00 1500,00 górny kraniec przedziału 1000,00 500,00 liczba dni 17 0 15 0 13 0 11 0 90 70 50 30 10 0,00 Model addytywny. Uwagi Mimo swej prostoty i łatwości stosowania model addytywny nie zawsze nadaje się do stosowania go w rzeczywistości. Zmienne u(k) mogą przyjmować wartości ujemne, co oznacza, że model dopuszcza ujemne wartości cen akcji, co jest niemożliwe. Model ten nadaje się do analizy w krótkich okresach i stał się podstawą do zbudowania wielu innych modeli. Model multiplikatywny Rozważmy model zmienności cen aktywów w którym „nowa” cena powstaje ze „starej” przez pomnożenie przez pewien losowy czynnik. (3) S(k+1) = u(k)S(k) dla k = 0, 1, ..., n – 1. Zakładamy, że dana jest cena początkowa S(0) oraz że zmienne losowe u(k), k = 0, 1,... ,n - 1, są dodatnie, mają jednakowe wartości oczekiwane oraz jednakowe wariancje. Model multiplikatywny Logarytmując (3) stronami: ln S(k+l) = ln S(k) + ln u(k) dla k = 1, 2,...,n - 1. Uwaga. Uzyskana postać jest jedną z form modelu addytywnego - wartości ln S(k) są modelowane addytywnie ze stałą a = 1 Oznaczmy w(k) = ln u(k) Losowe fluktuacje są naturalnego z u(k). wyrażone w formie logarytmu Załóżmy dalej, że ciąg {w(k)} jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych o jednakowych rozkładach. Niech wartość oczekiwana każdej z nich wynosi μ zaś wariancja σ2. Model multiplikatywny Korzystając z modelu (3) cena aktywa w chwili k dana jest wzorem S(k) = u(k-1)u(k-2)…u(0)S(0). Po zlogarytmowaniu obu stron k 1 k 1 i 0 i 0 ln S (k ) ln S (0) ln u (i ) ln S (0) w(i ) S (k ) k 1 ln w(i ) S (0) i 0 Model multiplikatywny Jeśli wszystkie zmienne w(i) mają tę samą wartość oczekiwaną μ i wariancję σ2 oraz są niezależne, to korzystając z własności wartości oczekiwanej i wariancji sumy niezależnych zmiennych losowych możemy zapisać: E [ln S(k)] = ln S(0) + μk Var [lnS(k)] = k σ2. Łatwo zauważyć, że zarówno wartość oczekiwana jak i wariancja rosną liniowo względem k. Rozkład logarytmiczno – normalny Niech Y oznacza zmienną losową o rozkładzie normalnym N(μ,σ) . Niech X = eY (Y = lnX) DEF. Rozkład prawdopodobieństwa zmiennej losowej X nazywamy rozkładem logarytmiczno – normalnym i oznaczamy Λ(μ,σ) (X jest funkcją wykładniczą zmiennej losowej o rozkładzie normalnym) FX – dystrybuanta zmiennej X niech x0 FX ( x) P{ X x} P{ln X ln x} P{Y ln x} FY (ln x) gdzie FY dystrybuanta zmiennej Y Rozkład logarytmiczno – normalny FX ( x) FY (ln x) dla x 0 Zatem ogólnie x0 0 FX ( x) FY (ln x) x 0 Oznaczmy przez (x) gęstość rozkładu zmiennej X ( x) FX ' ( x) FY (ln x) x ' (density rozkl . N ( , ) w punkcie ln x) 1x 1 1 2 x exp ln x 2 2 2 Model multiplikatywny S (k ) k 1 ln w(i ) S ( 0) i 0 Jeżeli w(i) są niezależnymi zmiennymi losowymi o rozkładach normalnych i parametrach μ, σ2, to zmienna losowa ln[S(k)/S(0)] ma rozkład normalny o wartości oczekiwanej (kμ) oraz wariancji kσ2 (Wniosek 3, par. 37, S Zubrzycki „Wykł. rach. p-stwa..”) Ponadto, jeżeli w(i) są niezależnymi zmiennymi losowymi o dowolnych rozkładach i parametrach μ, σ2 , to ciąg zmiennych losowych ln [S(k)/ S(0)], (k=0,1,2,…) po standaryzacji jest zbieżny do rozkładu normalnego, a więc granica ciągu zmiennych S(k)/ S(0) (k=0,1,2,…) ma rozkład logarytmiczno - normalny Model multiplikatywny, dwumianowy Zakładamy, że w każdym okresie cena akcji może obniżyć się lub wzrosnąć, zawsze w tej samej proporcji, czyli u, gdzie u 1 u (k ) d , gdzie 0 d 1 przy czym pierwsza z tych wartości jest przyjmowana z prawdopodobieństwem p a druga z (1-p) Drzewo cen w modelu multiplikatywnym, dwumianowym (4 etapy, S – cena początkowa) Ceny końcowe w modelu multiplikatywnym dwumianowym, n-etapowym Ze wzoru (3) wynika, że możliwe ceny końcowe muszą mieć postać S u k d n-k, gdzie k = 0,1,…,n. Na drzewie cenowym istnieje n k różnych dróg prowadzących do węzła identyfikowanego z ceną Sukdn-k , gdyż każda droga jest jednoznacznie scharakteryzowana przez n-wyrazowy ciąg (u,u,d,u,…,d,u), zawierający k liter u oraz (n-k) liter d. Ceny końcowe w modelu multiplikatywnym dwumianowym, n-etapowym Prawdopodobieństwo każdej takiej drogi – jako koniunkcji zdarzeń niezależnych wynosi pk (1-p)n-k Zatem prawdopodobieństwo ceny końcowej Sukdn-k wynosi n k p (1 p) n k k Przykład modelu multiplikatywnego, dwumianowego up down zmiana 20% 15% cena początko wa akcji współcz. zmiany 1,20 0,85 100 prawdopodo bieństwo 0,5 0,5 Drzewo cen akcji w modelu multiplikatywnym, dwumianowym (10 etapów) k 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 619,17 515,98 429,98 358,32 298,60 1,2 0,85 u d współczynnik wzrostu współczynnik spadku 248,83 207,36 172,80 144,00 120,00 100,00 122,40 102,00 85,00 72,25 152,81 106,12 73,70 108,24 75,17 52,20 110,41 92,01 76,67 63,89 53,24 44,37 155,87 129,89 90,20 62,64 220,05 183,38 127,34 88,43 61,41 215,74 149,82 104,04 310,66 258,88 179,78 124,85 86,70 304,57 211,51 146,88 365,48 253,81 176,26 438,58 78,21 65,17 54,31 45,26 37,71 55,40 46,16 38,47 32,06 39,24 32,70 27,25 27,79 23,16 19,69 Ceny akcji w modelu multiplikatywnym, dwumianowym (10 etapów) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 100 85,00 72,25 61,41 52,20 44,37 37,71 32,06 27,25 23,16 19,69 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 120,00 144,00 172,80 207,36 248,83 298,60 358,32 429,98 515,98 619,17 102,00 122,40 146,88 176,26 211,51 253,81 304,57 365,48 438,58 86,70 104,04 124,85 149,82 179,78 215,74 258,88 310,66 73,70 88,43 106,12 127,34 152,81 183,38 220,05 62,64 75,17 90,20 108,24 129,89 155,87 53,24 63,89 76,67 92,01 110,41 45,26 54,31 65,17 78,21 38,47 46,16 55,40 32,70 39,24 możliwe ceny koncowe 27,79 po 10 etapach Ceny końcowe akcji w modelu 10-etapowym oraz prawdopodobieństwo ich uzyskania prawdopodo bieństwo 0,0009766 0,0097656 0,0439453 0,1171875 0,2050781 0,2460938 0,2050781 0,1171875 0,0439453 0,0097656 0,0009766 wartosć końcowa liczba liczba akcji wzrostów spadków 619,17 zł 10 0 438,58 zł 9 1 310,66 zł 8 2 220,05 zł 7 3 155,87 zł 6 4 110,41 zł 5 5 78,21 zł 4 6 55,40 zł 3 7 39,24 zł 2 8 27,79 zł 1 9 19,69 zł 0 10 Wykres p-stwa ceny końcowej akcji 0,3000 0,2500 p-stwo 0,2000 0,1500 0,1000 0,0500 0,0000 - zł 100,00 zł 200,00 zł 300,00 zł 400,00 zł cena 500,00 zł 600,00 zł 700,00 zł Wykres p-stw a ceny końcow ej akcji skala osi X - logarytmiczna 0,3000 0,2500 p-stwo 0,2000 0,1500 0,1000 0,0500 0,0000 1,00 zł 10,00 zł 100,00 zł cena 1 000,00 zł Model dwumianowy Symulacja u d p-stwo zwyżki p-stwo zniżki 1,1 0,9 0,6 0,4 Model dwumianowy. Symulacja ceny dla 304 etapów. Różne prawdopodobieństwa wzrostu i spadku D E 5 6 7 8 9 10 Numer 11 etapu 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 LICZBA LOSOWA LOS() 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0,7940582518 0,7057079778 0,2483957215 0,4540308593 0,6651300992 0,4155843400 0,2729054330 0,3609674757 0,9415690500 0,0748121619 0,4833381005 F u d p-stwo zniżki p-stwo zwyżki CENA AKCJI (symulowana) G 1,1 0,9 0,4 0,6 teoretyczna (oczekiwana) wartość ceny akcji JEŻELI(E15<G$7;F G$7*G$6*G14+G 14*G$6;F14*G$5) $8*G$5*G14 100,00 zł 100,00 zł 110,00 zł 102,00 zł 121,00 zł 104,04 zł 108,90 zł 106,12 zł 119,79 zł 108,24 zł 131,77 zł 110,41 zł 144,95 zł 112,62 zł 130,45 zł 114,87 zł 117,41 zł 117,17 zł 129,15 zł 119,51 zł 116,23 zł 121,90 zł 127,86 zł 124,34 zł Oczekiwana wartość ceny w (n+1)szym kroku S0=100 (cena początkowa) ESn - oczekiwana wartość ceny po n – tym krokach ESn+1= (1,1 ESn ) • 0,6 + (0,9 ESn) • 0,4 = = 1,02 ESn Ciąg (ESn) jest ciągiem geometrycznym o ilorazie 1,02 Model dwumianowy. Symulacja ceny CENA AKCJI: SYMULACYJNA I TEORETYCZNA 40 000,00 zł 35 000,00 zł 30 000,00 zł 25 000,00 zł 20 000,00 zł 15 000,00 zł 10 000,00 zł 5 000,00 zł 298 271 244 217 190 163 136 109 82 55 28 zł 1 - CENA AKCJI: SYMULACYJNA I TEORETYCZNA 60 000,00 zł 50 000,00 zł 40 000,00 zł 30 000,00 zł 20 000,00 zł 10 000,00 zł 298 271 244 217 190 163 136 109 82 55 28 zł 1 - CENA AKCJI: SYMULACYJNA I TEORETYCZNA 60 000,00 zł 50 000,00 zł 40 000,00 zł 30 000,00 zł 20 000,00 zł 10 000,00 zł 298 271 244 217 190 163 136 109 82 55 28 zł 1 - CENA AKCJI: SYMULACYJNA I TEORETYCZNA 60 000,00 zł 50 000,00 zł 40 000,00 zł 30 000,00 zł 20 000,00 zł 10 000,00 zł 298 271 244 217 190 163 136 109 82 55 28 zł 1 - 0 295 281 267 253 239 225 211 197 183 169 155 141 127 113 99 85 71 57 43 29 15 1 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 Model dwumianowy. Rozkład prawdopodobieństwa ceny końcowej dla 304 etapów nr wiersza P$7*G$5^R14*G$6^S14 ROZKŁAD.DWUM(R14;304;G$8;FAŁSZ) p-stwo 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 3,61393E-68 7,32424E-66 7,39748E-64 4,96453E-62 2,49054E-60 9,96216E-59 3,30965E-57 9,3931E-56 2,32479E-54 5,09732E-53 1,00247E-51 1,78623E-50 2,90758E-49 cena koncowa akcji (po 304 liczba liczba składniki wartości etapach) wzrostów spadków oczekiwanej ceny 383 156 579 951 951,00 313 491 747 233 415,00 256 493 247 736 430,00 209 858 111 784 352,00 171 702 091 459 924,00 140 483 529 376 302,00 114 941 069 489 701,00 94 042 693 218 846,60 76 944 021 724 510,90 62 954 199 592 781,60 51 507 981 485 003,20 42 142 893 942 275,30 34 480 549 589 134,30 304 303 302 301 300 299 298 297 296 295 294 293 292 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł TEORETYCZNY ROZKŁAD CENY AKCJI 0,05 0,045 PRAWDOPODOBIEŃSTWO 0,04 0,035 0,03 0,025 0,02 0,015 0,01 0,005 0 500 000 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 TEORETYCZNY ROZKŁAD CENY AKCJI 0,05 0,045 PRAWDOPODOBIEŃSTWO 0,04 0,035 0,03 0,025 0,02 0,015 0,01 0,005 0 1 000 000 10 0 00 0 10 000 1 000 10 0 10 1 0 0 0,05 0,045 0,04 0,035 0,03 0,025 0,02 0,015 0,01 0,005 0 + 0E 2,0 + 0E 1,8 + 0E 1,6 + 0E 1,4 + 0E 1,2 + 0E 1,0 + 0E 8,0 + 0E 6,0 + 0E 4,0 + 0E 2,0 + 0E 0,0 07 07 07 07 07 07 06 06 06 06 00 0,05 0,045 0,04 0,035 0,03 0,025 0,02 0,015 0,01 0,005 0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 + 0E 1,0 08 07 06 05 04 03 02 01 1 00 -0 0E 1,0 Porównanie prawdopodobieństw dla ln(ceny końc.) i rozkładu normalnego 0,05 0,045 0,04 0,035 0,03 0,025 lnS 0,02 normalny 0,015 0,01 0,005 17,00 16,42 15,85 15,28 14,71 14,14 13,56 12,99 12,42 11,85 11,28 10,71 10,13 9,56 8,99 8,42 7,85 7,27 6,70 6,13 5,56 4,99 4,41 3,84 0 0,03 0,025 0,02 0,015 17,00 16,42 15,85 15,28 14,71 14,14 13,56 12,99 12,42 11,85 11,28 10,71 10,13 9,56 8,99 8,42 7,85 7,27 6,70 6,13 5,56 4,99 4,41 3,84 0,035 17,00 16,42 15,85 15,28 14,71 14,14 13,56 12,99 12,42 11,85 11,28 10,71 10,13 9,56 8,99 8,42 7,85 7,27 6,70 6,13 5,56 4,99 4,41 3,84 Porównanie prawdopodobieństw dla ln(ceny końc.) i rozkładu normalnego 0,05 0,045 0,045 0,04 0,035 0,05 0,04 0,03 0,025 0,02 lnS 0,015 normalny 0,01 0,005 lnS 0 0,01 0,005 0 normalny