Wykorzystanie entomopatogenicznych nicieni w ochronie roślin

Wykorzystanie
entomopatogenicznych
nicieni w ochronie
roślin – historia badań
Marek Tomalak
Zakład Biologicznych Metod
Instytut Ochrony Roślin Państwowy instytut Badawczy
Poznań
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Główne kierunki badań i stosowania
POZNAŃ
 1976
1976-1984
1984 - Nicienie pasożytnicze i towarzyszące kornikom
 1988-nadal - Genetyczne doskonalenie szczepów nicieni
owadobójczych z rodzajów Steinernema i Heterorhabditis w
celu zwiększenia ich skuteczności w zwalczaniu glebowych
stadiów rozwojowych wybranych szkodników roślin
ocena zmienności genetycznej w naturalnych populacjach,
h b d
hybrydyzacja
j wewnątrzgatunkowa,
t
t k
selekcja,
l k j mutageneza
t
rekombinacja (klasyczna)
 1994-2010 – p
produkcja
j Steinernema feltiae ((selekcjonowany
j
y szczep
p ScP)) (Owinema), Owiplant, Owińska
 1998- nadal - Analiza zagrożenia drzew i krzewów miejskich ze
strony najważniejszych szkodników owadzich oraz ocena
przydatności nicieni owadobójczych w ich zwalczaniu
Zachodniopomorski
p
Uniwersytet
y Technologiczny
g
y ((AR),
), Szczecin
KUL, Lublin
IBL, Stary Sękocin …..
Główne kierunki badań i stosowania
 1976-1984 - Nicienie pasożytnicze i towarzyszące kornikom
Instytut
y
Ochrony
y Lasu Akademia Rolnicza,, Poznań
Początek: Instytut Ekologii – Dziekanów Leśny
Dr. S. Stanuszek – pierwsze, 5-dniowe szkolenie w zakresie:
- up
uprawy
a y irysów
ysó (hybrydów
( yb ydó amerykańskich),
a e y a s c ), tu
tulipanów
pa ó i irysów
ysó
- nematologii (w przerwach)
Projekt: Organizmy patogeniczne i towarzyszące cetyńcom
((Tomicus p
piniperda
p
i T. minor)) w Polsce (p
(prof. J. Michalski))
Potem ….
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Nicienie – Naturalne pasożyty
korników
Cryptaphelenchus
C
h l
h spp.
Aphelenchoides spp.
Sulphutretylenchus spp.
Parasitylenchus spp.
Parasitorhabditis spp.
Nicienie p
pasożytnicze
y
i towarzyszące
y ą kornikom
Tomalak,
T
l k M.,
M Michalski,
Mi h l ki J
J., G
Grocholski,
h l ki J
J. 1984
1984. The
Th influence
i fl
off nematodes
d on the
h structure off
genitalia of Tomicus poiniperda (Coleoptera: Scolytidae). Journal of Invertebrate
Pathology, 43: 358-362.
Tomalak, M., Welch, H.E., Galloway, T.D. 1988. Interaction of parasitic nematode
Parasitorhabditis oldhami (Nematoda:
(
Aphelenchoididae)) and a bacterium in Dutch
Elm Disease vector, Hylurgopinus rufipes (Coleoptera: Scolytidae). Journal of
Invertebrate Pathology, 52: 301-308.
Tomalak, M., Welch, H.E., Galloway, T.D. 1989. Nematode parasites of bark beetles (Scolytidae)
in southern Manitoba, with description of three species of Sulphuretylenchus Rűhm
(Nematoda: Allantonematidae). Canadian Journal of Zoology, 67: 2497-2505.
Tomalak, M., Welch, H.E., Galloway, T.D. 1989. Parasitism of Parasitorhabditis obtusa and P.
autographi (Nematoda: Rhabditidae) in the digestive tract of their bark beetle
(Coleoptera: Scolytidae) hosts. Journal of Invertebrate Pathoogy, 53: 57-63.
Tomalak, M., Welch, H.E., Galloway, T.D. 1989. Pathology of Aphelenchoides pityokteini
(Nematoda: Aphelenchoidae) in the Malpighian tubules of Pityokteines sparsus
(Coleoptera Scolytidae). Journal of Invertebrate Pathology, 53: 140-141.
Tomalak, M., Welch, H.E., Galloway, T.D. 1989. Effects of crowding on Sulphuretylenchus spp.
(Nematoda: Allantonematidae) in the haemocoel of their bark beetle hosts (Coleoptera:
Scolytidae). Canadian Entomologist. 121(9): 821-822.
Tomalak, M
Tomalak
M., Welch
Welch, H
H.E.,
E Galloway
Galloway, T
T.D.
D 1990
1990. Pathogenicity of Allantonematidae (Nematoda)
infecting bark beetles (Coleoptera: Scolytidae) in Manitoba. Canadian Journal of
Zoology, 68: 89-100.
Główne kierunki badań i stosowania
 1988-2005
988 005 - Ge
Genetyczne
etyc e dos
doskonalenie
o ae es
szczepów
c epó nicieni
ce
owadobójczych z rodzajów Steinernema i Heterorhabditis w
celu zwiększenia ich skuteczności w zwalczaniu glebowych
stadiów rozwojowych
j y wybranych
y
y szkodników roślin
 ocena zmienności genetycznej w naturalnych populacjach,
hybrydyzacja wewnątrzgatunkowa i selekcja:
• Zwalczanie muchówek ziemiórkowatych (Diptera: Sciaridae) w uprawach
szklarniowych i pieczarkarniach
•
Zwalczanie wciornastka zachodniego (Franlkiniella occidentalis) w
uprawach szklarniowych
•
Zwalczanie pędraków chrabąszczy (Melolontha melolontha i
Amphimallon solstitiale) w uprawach polowych i leśnych
•
Zwalczanie
Z
l
i opuchlaka
hl k ttruskawkowca
k k
(Oti
(Otiorhynchus
h
h sulcatus)
l t )w
kontenerowych uprawach drzew ozdobnych
 1994-2001 – p
produkcja
j Steinernema feltiae ((selekcjonowany
j
y
szczep ScP) - (Owinema), Owiplant, Owińska
Zwalczanie ziemiórek
Lycoriella spp, Bradysia spp.
w mnożarkach roślin ozdobnych i warzywnych
oraz w uprawach grzybów jadalnych
Larwyy ziemiórki
Lycoriella ingenua
opanowane przez
Steinernema feltiae
Po 48 godzinach
Larwyy ziemiórki
Lycoriella ingenua
opanowane przez
Steinernema feltiae
Po 5 dniach
Po 7 dniach
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Boczniak ostrygowaty
yg
y
Pleurotus ostreatus
Heterorhabditis megidis
Steinernema feltiae
Wciornastek zachodni
Frankliniella occidentalis
Steinernema feltiae
Stosowanie doglebowe
- przedpoczwarki
- poczwarki
- młode imagines
Stosowanie nalistne ???
Tomalak, M. 1994
1994.. Genetic improvement of Steinernema feltiae
for integrated control of the Western Flower Thrips, Frankliniella
occidentalis.. Microbial Control of Pests (Ed
occidentalis
(Ed.. P.H. Smits).
Smits).
IOBC/WPRS Bulletin
Bulletin,, 17
17((3): 1717-20
20..
Chrabąszczowate
N
Najważniejsze
j ż i j
gatunki
t ki
A
A. Melolontha melolontha
B. Amphimallon solstitiale
C. Phylloperta horticola
B
C
Chrabąszczowate
N
Najważniejsze
j ż i j
gatunki
t ki
A
A. Melolontha melolontha
B. Amphimallon solstitiale
C. Phylloperta horticola
B
C
Amphimallon solstitiale
Przetchlinki
ę
Pędrak
L3
Poczwarka
Guniak czerwczyk
y
Amphimallon solstitiale
Przetchlinki
Steienrnema arenarium
Pędrak
Poczwarka
Opuchlak
p
truskawkowiec
Otiorhynchus sulcatus
Heterorhabditis megidis / bacteriophora
Steinernema feltiae
Główne kierunki badań i stosowania
 1992-2012
99 0 - Ge
Genetyczne
etyc e dos
doskonalenie
o ae es
szczepów
c epó nicieni
ce
owadobójczych z rodzajów Steinernema i Heterorhabditis w
celu zwiększenia ich skuteczności w zwalczaniu glebowych
stadiów rozwojowych
j y wybranych
y
y szkodników roślin
 Mutageneza i rekombinacja:
• Indukcja mutacji warunkujących powstawanie nowych fenotypów larw
infekcyjnych Steinernema feltiae
• Identyfikacja i opis genów zmienianych przez te mutacje – identyfikacja
pierwszych genów kontrolujących morfogenezę i aktywność larw
infekcyjnych S. feltiae.
• Analiza związków funkcjonalnych pomiędzy indywidualnymi cechami
morfologicznymi i anatomicznymi larw infekcyjnych oraz ich aktywnością
ruchową i infekcyjnością w stosunku do owadów gospodarzy
• Konstrukcja mutantów wielokrotnych na drodze rekombinacji
genetycznej oraz ocena wpływu tak uzyskanych rekombinacji na fenotyp
larw infekcyjnych nicienia S. feltiae.
• Analiza przydatności mutagenezy i rekombinacji genetycznej mutantów
dla konstrukcji genetycznie ulepszonych szczepów nicieni
owadobójczych
Mutanty Steinernema feltiae
Sfdpy-1(pn34)
ScP (w-t)
Sfvab-1(pn12)
Sflon-1(pn49)
Mutanty
y
Steinernema feltiae
A - w-t
B - Sfdpy-1(pn11)
C - Sfvab-2(pn1)
Sfvab 2(pn1)
D - Sfseg-1(pn12)
E - Sfdpy-1(pn33)
(p
)
F - Sfvab-1(pn32)
G - Sfseg-1(pn12)
H - Sfdpy-1(pn33)
I - Sfvab-1(pn32)
J - w-t
K - Sfdpy-1(pn11)
L - Sfdpy-2(pn35)
M - Sfseg-1(pn12)
(
)
N - Sfvab-1(pn32)
(Tomalak, 1994;1997; 1998)
Mutanty
y
Steinernema feltiae
A - w-t
B - Sfunc-1(pn15)
C - Sfvab-2(pn1)
D - Sfdpy-1(pn7)
E - Sfdpy-1(pn31)
F - Sfdpy-1(pn11)
Sfdpy 1(pn11)
G - Sfdpy-1(pn29)
H - Sfdpy-1(pn29)
g(p
)
I - Sfdseg(pn12)
M - w-t
N - Sfdpy-1(pn31)
(Tomalak & Mracek, 1998)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Steinernema feltiae – mutanty Roller
Sfrol -1(pn16; pn36)
ScP
pn36
pn36
ScP
pn36
ScP
Aktywność
y
ruchowa mutantów / p
podwójnych
j y
mutantów Steinernema feltiae
pn36
Roller
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
pn15pn36
Roller/Twitcher
pn15
Twitcher
Mutanty
uta ty Ste
Steinernema
e e a feltiae
e t ae
80
% infected B.paupera
70
%infecting nematodes
60
50
40
30
20
10
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
pn
12
p
pn n1
12 3
p
pn n3
13 6
p
pn n3
13 5
p
pn n1
13 6
p
pn n3
15 6
p
pn n1
15 6
pn
36
0
Sc
P
pn
12
pn
35
pn
13
pn
15
pn
16
pn
36
% infec
cted insects
% infectin
ng nematodes
s
Sfrol-1(pn16;pn36) Sfunc-1(pn13; pn15); Sfseg-1(pn12);
Sfdpy-2(pn35)
Infekcyjność mutantów i podwójnych mutantów
Steinernema feltiae w stosunku do larw Bradysia
paupera w torfie.
torfie (Doświadczenie
(D ś i d
i laboratoryjne:
l b t j
płytki
ł tki multi-well
lti
ll
3,5 x 2cm; 100 IJ/komorę; 10 larwe/komorę; 24 godz., 20oC)
Steinernema feltiae – mutanty Long
Sflon-1(pn49)
pn49
ScP
ScP
pn49
ScP
pn49
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Wymiary ciała larw
infekcyjnych
e cyj yc
Steinernema feltiae (ScP i pn49),
S. glaseri, i S. arenarium
n=50
1. Długość
ScP
S. glaseri*
S. arenarium**
825 (660-920)
1181 (970-1380)
1130 (864-1448)
28 (24-30)
(24 30)
33 (31-38)
(31 38)
43 (31-50)
(31 50)
46 (28-77)
(28 77)
3. Główa do
58 (53-63)
otworu wydalniczego
76 (66-85)
102 (87-110)
83 (76-86)
4. Głowa do
91 (85-98)
pierścienia nerwowego
122 (103-143)
120 (112-126)
109 (100-120)
5. Głowa do
139 (128-150)
podstawy gardzieli
194 (178-220)
162 (258-168)
138 (123-160)
6. Długość ogona
78 (60-88)
104 (85-125)
78 (62-87)
75 (64-84)
a (1/2)
30 (24-31)
35 (31-40)
29 (26-35)
26 (17-34)
7.6 (5.9-10.8)
2 Szerokość
2.
b (1/5)
5.9 (4.9-6.6)
6.1 (5.3-6.6)
7.3 (6.3-7.8)
c (1/6)
10.6 (10.5-11.6)
11.4 (10.0-13.0)
14.7 (13.6-15.7)
1034 (724-1408)
13.8 (9.4-16.9)
d (3/6)
0.41 (0.39-0.43)
0.39 (0.35-0.42)
0.65 (0.58-0.71)
0.55 (0.52-0.59)
e (2/6)
0.74 (0.68-0.90)
0.73 (0.64-0.82)
1.31 (1.22-1.38)
1.19 (1.06-1.30)
---------------------------------------------* Poinar, 1986
Kozodoi. 1988
** Poinar & Kozodoi
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
pn49
100 IJs
Podwójne
j mutanty
y Steinernema feltiae
z udziałem mutacji pn49 (Sflon-1)
2 cm
10 cm
20 cm
pn34
pn12
pn12pn49
ScP
pn49
pn34pn49
Infekcyjność mutantów i rekombinantów
70
pn12
60
pn49
50
pn12pn49
40
30
*
20
*
10
0
2 cm
10 cm
Percent infecting nem
matodes +S.E.
Percent infecting nem
matodes +S.E.
Steinernema feltiae na różnych głębokościach w glebie
70
pn16
60
pn49
50
*
40
30
20
10
*
0
20 cm
2 cm
70
pn35
pn49
50
pn35pn49
40
30
*
20
10
0
2 cm
10 cm
Soil depth [cm ]
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
10 cm
20 cm
Soil depth [cm ]
20 cm
Perce
ent infecting nematode
es +S.E.
Perce
ent infecting nematode
es +S.E.
Soil depth [cm ]
60
pn16pn49
70
pn34
60
pn49
50
*
40
pn34pn49
30
20
*
10
0
2 cm
10 cm
20 cm
Soil depth [cm ]
(Doświadczenie laboratoryjne: kolumny gleby; 3 gąsienice G.
G mellonella w siatkach na
głębokości 2, 10 lub 20 cm; 100 IJs na powierzchni; ekspozycja: 3 dni)
Genetyczne doskonalenie szczepów nicieni owadobójczych z
rodzajów Steinernema i Heterorhabditis w celu zwiększenia
i h skuteczności
ich
k t
ś i w zwalczaniu
l
i glebowych
l b
h stadiów
t dió
rozwojowych wybranych szkodników roślin
Tomalak, M
Tomalak
M., Lipa
Lipa, J
J.J.
J 1991
1991. Factors affecting entomophilic activity of Neoaplectana feltiae in
mushroom compost. Entomologia Experimentalis et Applicata, 59:105-110.
Grewal, P.S., Tomalak, M., Keil C.B.O., Gaugler, R. 1993. Evaluation of a genetically selected
strain of Steinernema feltiae against the mushroom sciarid Lycoriella mali. Annals of
Applied Biology,
Biology 123: 695
695-702.
702
Tomalak, M. 1994. Selective breeding of Steinernema feltiae (Filipjev) (Nematoda:
Steinernematidae) for improved efficacy in control of a mushroom fly, Lycoriella solani
Winnertz (Diptera: Sciaridae). Biocontrol Science and Technology, 4: 187-198.
Tomalak, M. 1994. Phenotypic and genetic characterization of dumpy infective juvenile mutant
in Steinernema feltiae (Rhabditida: Steinernematidae). Fundamental and Applied
Nematology, 17: 485-495.
Selvan S.,
Selvan,
S Grewal,
Grewal S.P.,
S P Gaugler,
Gaugler R
R., Tomalak
Tomalak, M.
M 1994.
1994 Evaluation of steinernematid
nematodes against Popillia japonica (Coleoptera: Scarabeidae) larvae: Species,
strains, and rinse after application. Journal of Economic Entomology, 87: 605-609.
Tomalak, M. 1995. Biocontrol potential of new, genetically altered strains of an
entomopathogenic nematode,
nematode Steinernema feltiae.
feltiae European Journal of Plant
Pathology, 620.
Tomalak, M. 1997. New morphological variants of infective juveniles associated with
mutations in four sex-linked genes of Steinernema feltiae (Filipjev) (Nematoda:
Steinernematidae) Fundamental and Applied Nematology,
Steinernematidae).
Nematology 20: 541-550
541-550.
Tomalak, M., Mracek, Z. 1998. Scanning electron microscope study on morphological
modifications of lateral fields in infective juveniles of mutant Steinernema feltiae
(Filipjev) (Nematoda: Steinernematidae). Fundamental and Applied Nematology, 21: 8994
Główne kierunki badań i stosowania
 1998
998 - nadal
ada - Analiza
a a zagrożenia
ag o e a drzew
d e i krzewów
e ó miejskich
ejs c
ze strony najważniejszych szkodników owadzich oraz ocena
przydatności nicieni owadobójczych w ich zwalczaniu
 Id
Identyfikacja
t fik j najważniejszych
j ż i j
h szkodników
k d ikó zasiedlających
i dl j
h drzewa
d
i
krzewy na terenach zieleni miejskiej - Ocena skuteczności nicieni
owadobójczych w ograniczaniu ich populacji w czasie
przepoczwarczania i zimowania w glebie
• Piędziki (Operophtera brumata, O. fagata)
• Stonki nalistne (Altica quercetorum, Agelastica alni, Phytodecta
quinquepunctata,
q
q p
, Phyllodecta
y
laticollis))
• Błonkówki – rośliniarki (Arge spp., Caliroa spp., Pristiphora spp.,
Hemichroa crocea, Blennocampa phyllocolpa)
 Rozszerzenie zakresu stosowania nicieni owadobójczych w
zwalczaniu wybranych szkodników drzew i krzewów owocowych
• Owocnice (Hoplocampa flava, H. minuta, H. testudinea)
• Brzęczak porzeczkowy (Nematus ribesii)
Szkodniki drzew miejskich
miejskich
Miernikowce zimowe
Piędzik przedzimek
Operophtera brumata
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Ży
ywe poczzwarki [%
%]
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
60
40
20
la
tro
Ko
n
di
s
H
.m
eg
i
S.
fe
lti
a
e
0
Przeżywalność
P
ż
l ść piędzika
i d ik przedzimka
d i k (Operophtera
(O
ht
brumata) przepoczwarczającego się w glebie
traktowanej preparatami zawierającymi nicienie
o adobójc e
owadobójcze.
(**Doświadczenia terenowe, 2003)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Drzewa i lasy miejskie
Szkodnik
S k d iki
Susówka dębowa
ę
(Altica quercetorum)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Drzewa i lasy miejskie
Szkodniki
Hurmak olchowiec (Agelastica alni)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Drzewa i lasy miejskie
Specyfika szkodników
Szubarga pięciokropka
(Phytodecta quinquepunctata)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Drzewa i lasy miejskie
Szkodniki
Jętrewka długoczułka (Phyllodecta laticollis)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Stonki nadrzewne (Phytodecta quinquepunctata)
Heterorhabditis megidis
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
A.quercetorum
A.alni
80
60
40
20
la
tro
Ko
n
H
.m
eg
id
S.
is
0
fe
l ti
ae
Wy
ylot chrzą
ąszczy [%
%]
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Wylot
W
l stonek
k (Altica
(Alti quercetorum
t
i Agelastica
A l ti alni)
l i) po
przepoczwarczeniu w glebie traktowanej preparatami
zawierającymi nicienie owadobójcze.
(**Doświadczenia terenowe, 2003)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Błonkówki najczęściej zasiedlające
drzewa i krzewy miejskie
Błonkówki najczęściej zasiedlające
drzewa i krzewy miejskie
Cykl rozwojowy rośliniarek atakujących drzewa
(np. Caliroa annulipes)
- Imagines, jaja, larwy żerujące
na drzewach i krzewach
- Dorosłe larwy, eonimfy,
pronimfy i poczwarki w glebie
Rośliniarki jako gospodarze nicieni owadobójczych
Procentt uszkodzo
onych liśc
ci
Z l
Zwalczanie
i drugiego
d i
pokolenia
k l i obnażacza
b ż
k ś i ó ki
kwaśnicówki
(Arge berberidis) na berberysie
100
80
60
40
20
0
Maj
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Wrzesień
Heterorhabditis megidis (105 IJ m-2 )
zastosowany na powierzchnię gleby
Owocnica żółtoroga (Hoplocampa minuta)
minuta) na śliwie nicienie (Heterorhabditis megidis)
megidis)
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Analiza zagrożenia drzew i krzewów miejskich ze strony
najważniejszych szkodników owadzich oraz ocena
przydatności nicieni owadobójczych w ich zwalczaniu
Tomalak, M. 2002. Potential new targets for entomopathogenic nematodes in biological control
of urban pests. Nematology, 4:199.
Tomalak, M. 2003. Biocontrol potential of entomopathogenic nematodes against winter moths
(Operophtera brumata and O. fagata) (Lepidoptera: Geometridae) infesting urban
trees. Biocontrol Science and Technology 13: 517-527.
Tomalak, M. 2004. Infectivity of entomopathogenic nematodes to soil-dwelling developmental
stages of tree leaf beetles Altica quercetorum Foudr. and Agelastica alni L.
(Coleoptera: Chrysomelidae). Entomologia Experimentalis et Applicata 110: 125-133.
Tomalak. M. 2005. Potential of entomopathogenic nematodes for biological control of selected
pest insects infesting urban trees. Insect Pathogens and Insect Parasitic Nematodes
(Ed. B. Papierok). IOBC/WPRS Bulletin, 28(3): 3-7.
•
Tomalak, M., Piggott, S., Jagdale, G. 2005. Glasshouse application. W: Nematodes as
Biological Control Agents (Eds P.S. Grewal, R-U Ehlers, D.I. Shapiro-Ilan), CABI
Publishing, Wellingford, U.K., ISBN 0 85199 0177, 480 pp.
•
Tello,, M-L.,, Tomalak,, M.,, Siwecki,, R.,, Gaper,
p , J.,, Motta,, E.,, Mateo-Sagasta,
g
, E. 2005.
Stresses and Threats: Pests and Diseases of Urban trees in Europe. W: Urban Forests
and Trees (Eds C.C. Konijnendijk, K. Nilsson, T.B. Randrup, J. Schipperijn) Springer,
ISBN 3-540-25125X, 325-365.
Udział w programach COST
1993 - 1995 COST 812 Cold
C ld Active
A ti St
Strains
i off Entomopathogenic
E t
th
i
Nematodes
1995-2000 COST 819 Entomopathogenic nematodes
2002 - 2006 COST 850 Biocontrol
Bi
t l Symbioses
S bi
2000 - 2002 COST E12 Urban Forests and Urban Trees
2004 - 2008 COST E39 Forests, Trees and Human Health and Wellbeing.
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań
Podsumowanie
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań

W omawianym okresie nicienie owadobójcze z rodzin
Steienrnematidae i Heterorhabditidae były bardzo atrakcyjnym
obszarem badań podstawowych i stosowanych

W ciągu ostatnich 20 lat nastąpił istotny wzrost praktycznego
znaczenia tej grupy organizmów, jako czynników biologicznego
zwalczania szkodliwych owadów

Polska aktywnie uczestniczyła w tworzeniu strategii praktycznego
wykorzystania nicieni owadobójczych w zwalczaniu ziemiórek w
uprawach szklarniowych i pieczarki, wciornastka zachodniego w
uprawach szklarniowych oraz pędraków chrabąszczy i liściożernych
szkodników drzew w glebie.
glebie

Poprzez szerokie badania z zakresu selekcji i mutagenezy przez
wiele lat Polska współtworzyła główny kierunek badań genetycznych
w obrębie
ę
nicieni owadobójczych
j y ((zmagania
g
te chyba
y przegraliśmy
p g
yz
Caenorhabditis elegans)

W Europie byliśmy jednym z pierwszych krajów produkujących
nicienie owadobójcze w formie preparatu handlowego (Owinema)

Udział w europejskich programach COST okazał się bardzo
stymulujący dla badań nad nicieniami owadobójczymi w Polsce
Dziękuję za uwagę
Instytut Ochrony Roślin
Państwowy Instytut Badawczy
Poznań