JEZUSOWA WSPÓLNOTA SERC. Podręcznik

43. NAZYWAMY SIĘ DZIEĆMI BOŻYMI
I NIMI JESTEŚMY
1. Cele katechetyczne
Wprowadzamy w zbawcze tajemnice celebrowane w Eucharystii: Bóg
zbawia nas jako wspólnotę swoich dzieci – do której nas przyjął w chrzcie
świętym.
Zaznajamiamy z liturgicznym znaczeniem Modlitwy Pańskiej oraz eklezjologicznymi motywami prośby o jedność, pokój i wzajemne przebaczenie („odpuść nam, jako i my odpuszczamy”).
2. Treści katechetyczne
Ludzie szlachetni pragną zgody, jedności i pokoju w swoich rodzinach
i we wszelkich relacjach międzyludzkich, jakich doświadczają, a także na
całym świecie. Obrzędy komunijne zawierają następujące elementy: „Modlitwę Pańską”, obrzęd pokoju, łamanie chleba i ryt zmieszania, przyjęcie
darów eucharystycznych i modlitwę po Komunii. Są one wszystkie przeniknięte treściami o tematyce pokoju i jedności.
W odpowiedzi na prośbę uczniów Jezus powierzył im i nam wszystkim
podstawową modlitwę chrześcijańską: „Ojcze nasz”, która jest streszczeniem całej Ewangelii, najdoskonalszą z modlitw. „Modlitwa Pańska” jest
właściwą modlitwą Kościoła. Pierwsze wspólnoty modliły się jej słowami
trzy razy dziennie. Tradycja liturgiczna Kościoła przyjęła tekst świętego
Mateusza (Mt 6, 9-13). Według Tradycji apostolskiej modlitwa ta jest w sposób istotny zakorzeniona w modlitwie liturgicznej. W liturgii eucharystycznej ukazuje się jako modlitwa całego Kościoła. Stanowi zawołanie dzieci
Bożych, które na mocy chrztu mogą Boga nazywać Ojcem. Wskazuje także
8
IV. Jezus wzywa nas na ucztę
na naszą wspólnotę wobec Boga. W liturgii objawia się też jej pełny sens
i skuteczność. Umieszczona między Anaforą (Modlitwą eucharystyczną)
a obrzędami Komunii świętej, z jednej strony streszcza wszystkie prośby
i modlitwy wstawiennicze wyrażone w epiklezie, a z drugiej strony wyraża
prośbę o wejście na Ucztę królestwa, której antycypacją jest Komunia sakramentalna.
Słowo „Amen”, nie jest umieszczone w tekście biblijnym „Pater noster”, podaje go dopiero Wulgata. „Amen” nie było też przewidziane w pierwotnym zwyczaju liturgii rzymskiej. Liturgie wschodnie stosowały i stosują na zakończenie doksologię. Po Soborze Watykańskim II Mszał przewiduje na zakończenie „Ojcze nasz” embolizm („Wybaw nas, Panie, od zła
wszelkiego i obdarz nasze czasy pokojem…”), który podkreśla zbawczą
obecność i działanie Boga w świecie. Po nim dopiero ma miejsce doksologia („Bo Twoje jest królestwo…”), co jest także elementem dialogu ekumenicznego.
Modlitwa Pańska jest wezwaniem ludzi do udziału w zbawczym dziele
Boga dokonanym przez Jezusa, do objęcia sercem innych ludzi, pragnienia
dla nich dobra.
Spożywamy Ciało i Krew Pana Jezusa – Baranka Bożego, który pomaga nam w osiąganiu życia wiecznego, gładzi grzechy świata i obdarza nas
pokojem, wybawia nas od wszelkich nieprawości i od wszelkiego zła2 .
3. Zadania nauczyciela religii
Ukazywanie możliwości świętowania tajemnic życia Jezusa sprawowanych w niedzielnej Uczcie eucharystycznej: stajemy przed Bogiem razem,
jako Jego dzieci.
2
Literatura:
– Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994.
– Barciński Z., Wójcik J. (red.), Metody aktywizujące w katechezie – część 1, Lublin
1998.
– Barciński Z.,Wójcik J. (red.), Metody aktywizujące w katechezie – część 2, Lublin
1999.
– Barciński Z., Wójcik J. (red.), Metody aktywizujące w katechezie – część 3, Lublin
2000.
– Nadolski B., Liturgika– tom czwarty: Eucharystia, Poznań 1991.
– Szpet J., Jackowiak D., Lekcje religii szkołą wiary, Poznań 1996.
43. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy
9
Zapoznanie z obrzędami sprawowanej Eucharystii: przygotowanie do
Komunii świętej – Modlitwa Pańska oraz prośba o pokój i jedność.
Kształtowanie postawy trwania w jedności i pokoju wspólnoty Kościoła poprzez kierowanie się miłością do Boga i bliźnich.
4. Metody i środki
Stosujemy metodę opowiadania, pogadanki, test uzupełniania zdań, ćwiczenia plastyczne, pracę z podręcznikiem i „Zeszytem ucznia”.
Pomoce:
– modlitwa „Ojcze nasz” rozpisana na podłużnych kartkach,
– podręcznik ucznia,
– „Zeszyt ucznia”,
– świeca, zapałki.
5. Propozycja katechezy
A.Wprowadzenie do katechezy
Rozpoczynamy od omówienia zadania z ostatniej lekcji. Następnie otwieramy podręcznik na stronie 133. Prosimy, aby uczniowie przypatrzyli się
zdjęciu i stawiamy kilka pytań.
– Co przedstawia to zdjęcie?
– Jakie napisy mamy na fotografii?
– Kto wie, co oznaczają te wyrazy?
– Kto rozpoznaje zapis w języku, którego się uczy? Który to zapis? Jaki
to język?
Uczniowie uczą się najczęściej języka angielskiego i niemieckiego. Wyjaśniamy wyrazy, których nie potrafią rozpoznać.
Cała Rodzina Jezusa jest jedną wspólnotą dzieci Bożych. Mieszkamy
w różnych krajach i na różnych kontynentach. Mówimy różnymi językami,
ale wszyscy wołamy do Boga Ojcze – Tatusiu nasz. Modlitwa „Ojcze nasz”
przypomina, że jesteśmy jedną rodziną.
– Od kiedy jesteśmy dziećmi Bożymi i możemy wołać do Boga „Ojcze
nasz”?
Można wskazać na ilustrację u dołu strony 133., przedstawiającą symbol chrztu.
Potem śpiewamy piosenkę.
IV. Jezus wzywa nas na ucztę
10
Refren:
Dzieckiem Bożym jestem ja, la la la la la la la la la la.
Dzieckiem Bożym jestem ja la la la la la la.
1.Ojciec Bóg kocha nas, miłość swą zsyła nam,
Któż jak On wielki jest, któż jak On miłość ma.
Święty Bóg, Ojciec nasz, co dzień ma hojną dłoń.
Kocha nas dzieci swe, mimo grzechów, mimo wad.
2.Ojciec Bóg Syna dał, jako dar grzesznym nam,
Jezus Bóg zniżył się, Jezus Brat zbawił nas.
On przez krzyż grzechy starł, życie dał, radość wniósł,
Zmartwychwstał jako Pan, On jedyną drogą nam.
3.Słońce mam w sercu swym, bowiem Pan kocha mnie,
Cieszę się, śpiewam wciąż, bowiem Pan kocha mnie.
Któż mi dał tyle łask, przyjaźń swą, szczęścia moc,
Któż jak Bóg, któż jak Pan, tak pokochał dziecko swe.
Jeżeli uczniowie nie znają piosenki, można ją odtworzyć z magnetofonu i poprosić, by śpiewały refren. Jeżeli ją znają, mogą klaskać w dłonie,
śpiewając refren. Jeśli czas nie pozwala, można zaśpiewać tylko pierwszą zwrotkę.
Z kolei otwieramy „Zeszyt ucznia” na stronie 66. Uczniowie wykonują
ćwiczenie 1. i 2.
Wybrany uczeń czyta polecenie. Pytamy, jak należy je uzupełnić. Uczniowie podają odpowiedź: słowo, które należy dopisać w ćwiczeniach. Zapisujemy je na tablicy, by dzieci miały wzór poprawnej pisowni. Zapisujemy
je pismem czytelnym, takimi literami, jakimi posługują się uczniowie.
W sercu uczniowie rysują ołówkiem jak najwięcej ludzi (można same
twarze). W domu pokolorują rysunek.
B.Odkrywamy wezwanie Boże
Apostołowie prosili Jezusa, by nauczył ich modlić się. Wtedy Pan Jezus
dał im przykład, jak należy się modlić. Nauczył ich modlitwy „Ojcze nasz”
Przypinamy magnesami do tablicy Modlitwę Pańską, rozpisaną na kartonie, kolejno poszczególną, każdą prośbę na innym pasku papieru.
OJCZE NASZ
któryś jest w niebie
święć się imię Twoje
43. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy
11
przyjdź królestwo Twoje
bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi
chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj
odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom
nie wódź nas na pokuszenie
ale nas zbaw ode złego
Znamy dobrze tę modlitwę, odmawiamy ją codziennie w domu, także
na każdej Mszy świętej. Wypowiadamy ją, gdy przygotowujemy się do
przyjęcia Pana Jezusa w Komunii świętej. Modlitwa Pańska jest wielkim
skarbem Rodziny Jezusa, bo to sam Jezus nas jej nauczył.
Zastanowimy się, o co prosimy Boga w modlitwie „Ojcze nasz”?
Przyklejamy pierwszy napis. OJCZE NASZ
– O czym przypominają nam te słowa?
Po wypowiedziach uczniów sprawdzamy w podręczniku, co znaczą te
słowa – strona 134. Wybieramy ucznia, który dobrze czyta, by głośno przeczytał wskazany fragment:
Najwspanialszym darem Boga jest właśnie to, że jest dla nas jak Dobry
Tatuś. Nie mówimy do Niego „mój”, „daj mi”, ale „nasz”, „daj nam”. Zawsze jesteśmy przed Bogiem siostrami i braćmi. Najważniejszym naszym
zadaniem jest stać się Jego dziećmi.
Popatrzcie na ilustrację w podręczniku. Dzieci siedzą przy stole z rodzicami. Najmłodsze dziecko na rękach mamy. Trochę starsze siedzi obok
taty, ale przytula się do niego i kładzie głowę na jego ramieniu, tato obejmuje je.
Umieszczamy na tablicy kolejny fragment modlitwy, który uczniowie
przeczytają głośno wraz z pierwszym.
– OJCZE NASZ – któryś jest w niebie
– O co prosimy Boga?
Po wypowiedziach uczniów znowu sprawdzamy w podręczniku, co znaczą te słowa – strona 134. Wybieramy ucznia, który dobrze czyta, by głośno
przeczytał wskazany fragment.
Niebo nie jest kosmosem. Niebo jest wśród nas. Jest tam, gdzie panuje
dobro i sprawiedliwość. Niebo oznacza majestat Boga oraz Jego obecność
wśród dzieci Bożych.
W podobny sposób pracujemy z uczniami przy eksponowaniu kolejnych
fragmentów modlitwy „Ojcze nasz”: umieszczamy na tablicy odpowiednie
12
IV. Jezus wzywa nas na ucztę
paski, uczniowie wyjaśniają treść modlitwy, a potem czytamy treść w podręczniku na stronach 134 i 135.
Po umieszczeniu na tablicy (lub planszy) całej Modlitwy Pańskiej stawiamy pytanie.
– Czego brakuje w tej modlitwie?
Brak słowa – „Amen”.
Podczas Mszy świętej, gdy przygotowujemy się do Uczty Chrystusa,
kapłan zaprasza nas do tej Modlitwy Pańskiej słowami: „Nazywamy się
dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy, dlatego ośmielamy się mówić…”. Wypowiadamy tę modlitwę, ale nie mówimy słowa „Amen”, ono kończyłoby
modlitwę, a Modlitwa Pańska jeszcze trwa.
Sprawdzimy w podręczniku, jaka modlitwa jest dołączona podczas Mszy
świętej do „Ojcze nasz”. Otwieramy podręcznik na stronie 135. Pokazujemy od jakiego miejsca uczniowie przeczytają po cichu tekst.
Podczas Mszy świętej kapłan kończy Modlitwę Pańską słowami:
K. Wybaw nas, Panie, od zła wszelkiego i obdarz nasze czasy pokojem.
Wspomóż nas w swoim miłosierdziu, abyśmy zawsze wolni od grzechu
i bezpieczni do wszelkiego zamętu, pełni nadziei oczekiwali przyjścia naszego Zbawiciela, Jezusa Chrystusa.
Odpowiadamy:
W. Bo Twoje jest królestwo i potęga, i chwała na wieki. Podręcznik
ucznia strona 135.
Teraz będę głośno czytać słowa kapłana, a wy wszyscy będziecie na nie
odpowiadać.
Ćwiczymy odpowiedzi.
– O co kapłan prosi w tej modlitwie?
Kapłan prosi Boga o ratunek, wybawienie od zła oraz o pokój w świecie, modli się o pomoc kochającego nas Boga Ojca; abyśmy nie popełniali
grzechów; by nie było w nas zamętu – zamieszania, bałaganu, pośpiechu,
byśmy wiedzieli co robimy; byśmy pełni nadziei, radości, zaufania czekali
na przyjście naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa.
– Co oznacza nasza odpowiedź?
Chwalimy Boga, naszego Ojca, który jest naszym Panem, naszym Królem.
Poza modlitwą „Ojcze nasz” do Komunii świętej przygotowuje nas także następna modlitwa:
Uczeń czyta z podręcznika tekst na stronie 135.
43. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy
13
K. Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś swoim Apostołom: Pokój wam
zostawiam, pokój mój wam daję. Prosimy Cię, nie zważaj na grzechy nasze, lecz na wiarę swojego Kościoła i zgodnie z Twoją wolą napełniaj go
pokojem i doprowadź do pełnej jedności. Który żyjesz i królujesz na wieki
wieków.
W. Amen.
Prosimy więc o pokój i jedność pośród nas.
Także modlitwa „Ojcze nasz” wzywa do zgody, pokoju i przebaczenia,
kiedy mówimy „odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym
winowajcom”.
Modlitwy te wzywają nas do udziału w zbawczym dziele Boga dokonanym przez Jezusa. Obejmujemy sercem innych ludzi, chcemy dla nich dobra, dlatego modlimy się przed Komunią świętą o jedność i pokój. Następnie spożywamy Ciało i Krew Pana Jezusa – Baranka Bożego, który pomaga nam w osiąganiu życia wiecznego, gładzi grzechy świata i obdarza nas
pokojem, wybawia nas od wszelkich nieprawości i od wszelkiego zła.
Obdarowani Bożym pokojem chcemy przekazywać go dalej, innym ludziom. Już na Mszy świętej przekazujemy znak pokoju tym, którzy stoją
najbliżej nas.
Teraz uczniowie wykonują ćwiczenie 3. na stronie 67. „Zeszytu ucznia”.
C. Odpowiadamy na wezwanie Boże
Opowiadamy bajkę: „Zgoda buduje, niezgoda rujnuje”
Pewien król miał dwóch synów, których niezmiernie kochał. Oni także
kochali ojca. Ale od dzieciństwa bardzo się kłócili między sobą. Bili się,
wyzywali i skarżyli na siebie nawzajem przed ojcem. Gdy podrośli, znienawidzili się. Król starzał się i patrzył z niepokojem na synów. Był coraz
smutniejszy. „Co cię gnębi, ojcze? Powiedz, co chcesz, a uczynię wszystko, by cię rozweselić”, mówili jeden przez drugiego synowie. „Wróg zagraża naszemu królestwu, nie obronicie się, jeśli nie pogodzicie się”. „Ależ
ojcze, poradzę sobie, a brat mój takie kłamstwa mówił o mnie innym, że
nie mogę się z nim pogodzić”. Tak mówili bracia ojcu, a on jeszcze bardziej się gnębił. Wróg napadł na królestwo, a bracia pokłócili się, kto z nich
ma dowodzić żołnierzami. Wojsko podzieliło się i przegrali bitwę. Król
z synami dostali się do niewoli. Także w więzieniu królewicze oskarżali
jeden drugiego, że z jego winy stało się to nieszczęście. A król słabł coraz
bardziej.
14
IV. Jezus wzywa nas na ucztę
Prosimy uczniów o wymyślenie szczęśliwego zakończenia.
Zamiast bajki można obejrzeć historyjkę obrazkową umieszczoną w podręczniku ucznia na stronie 136. Uczniowie tworzą opowiadanie do obrazków. Sens opowiadania będzie taki, jak w wyżej podanej bajce – zgoda buduje, niezgoda rujnuje.
Bóg mówi do nas przez swoje słowo, uczy nas także przez modlitwy,
które wypowiadamy. Dzisiaj zatrzymaliśmy się nad modlitwami przygotowującymi do Komunii świętej. One wzywają nas do miłości Boga i bliźniego, wyrażającej się przez jedność i pokój między nami. Jeżeli nazywamy Boga „naszym Ojcem”, powinniśmy postępować jak dzieci Boże.
– W jaki sposób będziemy budowali jedność i pokój w rodzinie?
– Jak będziemy rozwijać zgodę i przebaczenie w klasie?
– Będziemy się modlić, by bardziej kochać Boga, a wtedy łatwiej kochać ludzi, których mamy obok siebie.
– Będziemy przystępować jak najczęściej do Komunii świętej, by łączyć się z Jezusem i napełniać Jego miłością.
– Modlitwy z Mszy świętej będziemy mówić z uwagą, by czerpać jak
najpełniej z bogactwa Uczty Chrystusa.
– Będziemy pamiętać o modlitwie za tych, których lubimy, a jeszcze
bardziej za tych ludzi, których bardzo trudno jest pokochać, bo sprawiają
nam przykrości.
– Postaramy się przebaczyć tym, którzy nas skrzywdzili.
– Nie będziemy się na nikogo obrażać.
D. Utrwalenie – praca ucznia
Katechezę kończymy modlitwą – uczniowie stają w kręgu, na środku
zapalamy świecę, jako symbol obecności Jezusa wśród nas.
K. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy, dlatego ośmielamy
się mówić.
W. Ojcze nasz… (podajemy sobie ręce, wznosimy je w górę wypowiadając Modlitwę Pańską)
K. Wybaw nas, Panie, od zła wszelkiego i obdarz nasze czasy pokojem.
Wspomóż nas w swoim miłosierdziu, abyśmy zawsze wolni od grzechu
i bezpieczni do wszelkiego zamętu, pełni nadziei oczekiwali przyjścia naszego Zbawiciela, Jezusa Chrystusa.
W. Bo Twoje jest królestwo i potęga, i chwała na wieki.
43. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy
15
Przewidywane osiągnięcia ucznia
Wiedza – co uczeń wie?
Uczeń rozumie, że wezwanie „Ojcze nasz” wyraża naszą wspólnotę dzieci
Bożych.
Umiejętności – co uczeń potrafi?
Uczeń potrafi czynnie uczestniczyć (np. odpowiadać na wezwania)
w przygotowaniu do Komunii świętej.
Interioryzacja wartości – co uczeń ceni?
Uczeń pragnie uczyć się przebaczać i w ten sposób budować jedność
i pokój.
6. Współpraca z rodziną i parafią
Prosimy uczniów, by dzisiaj prowadzili modlitwę rodzinną w swoim
domu i na jej zakończenie wypowiedzieli „Modlitwę Pańską”, przy zapalonej świecy, trzymając się za ręce. Prosimy o wspólną lekturę „Przeczytajmy razem!” i wykonanie ćwiczenia 4. na stronie 67. „Zeszytu ucznia”.
Spis treści
42. Bóg przygotował dla nas ucztę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
43. Nazywamy się dziećmi Bożymi i nimi jesteśmy . . . . . . . . . . . . . . . . 7
44. Pan Jezus zastawia dla nas ucztę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
45. Przykazania Jezusowej Wspólnoty Serc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25