Galaktyki.

Struktura
wszechświata.
Galaktyki i gromady
galaktyk.
Ziemia, na której żyjemy, jest
tylko drobną okruszyną tego,
co nazywamy Wszechświatem.
Kosmos rozciąga się aż do
nieskończoności i tak daleko,
jak tylko możemy sięgnąć, jego
struktura okazuje się być w
pewien sposób uporządkowana.
Spis treści.
1. Struktura wszechświata - układ słoneczny.
• Słońce.
• Merkury.
• Wenus.
• Ziemia.
• Mars.
• Jowisz.
• Saturn.
• Uran.
• Neptun.
• Pluton.
2. Galaktyki.
3. Galaktyki spiralne.
4. Galaktyki eliptyczne.
5. Galaktyki soczewkowate.
6. Galaktyki nieregularne.
7. Galaktyki podwójne.
8. Grupy i gromady galaktyk.
9. Supergromady galaktyk.
Struktura wszechświata - układ
słoneczny.
Słońce.
• Średnica (km): 1.392.000
• Masa (Ziemia = 1):
332.950
• Gęstość (g/cm3, Woda =
1): 1,41
• Okres obrotu: ok. 27 dni
• Przyśpieszenie
grawitacyjne (m/2) 273
• Szybkość ucieczki
(km/s): 620
Merkury.
• Odległość od Słońca w mln
km: 59,9
• Okres obiegu wokół Słońca:
87,969 dnia
• Okres rotacji: 58,65 dni
• Średnica (km): 4878
• Masa (Ziemia = 1): 0,056
• Objętość (Ziemia = 1): 0,05
• Gęstość (g/cm3): 5,43
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 47,4
• Liczba znanych księżyców: 0
Wenus.
• Odległość od Słońca w mln
km: 108,2
• Okres obiegu wokół Słońca:
224,7 doby
• Okres rotacji: 243 doby
• Średnica (km): 12104
• Masa (Ziemia = 1): 0,815
• Objętość (Ziemia = 1): 0,88
• Gęstość (g/cm3): 5,24
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 35,0
• Liczba znanych księżyców: 0
Ziemia.
• Odległość od Słońca w mln
km: 149,6
• Okres obiegu wokół Słońca:
365 dni 6h
• Okres rotacji: 23 h 56 min
• Średnica (km): 12752
• Masa (Ziemia = 1): 1,000
• Objętość (Ziemia = 1): 1,00
• Gęstość (g/cm3): 5,52
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 29,8
• Liczba znanych księżyców: 1
Mars.
• Odległość od Słońca w mln
km: 227,9
• Okres obiegu wokół Słońca:
686,738 dnia
• Okres rotacji: 24 h 37 min
• Średnica (km): 6788
• Masa (Ziemia = 1): 0,107
• Objętość (Ziemia = 1): 0,15
• Gęstość (g/cm3): 3,04
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 24,1
• Liczba znanych księżyców: 2
Jowisz.
• Odległość od Słońca w mln
km: 778,3
• Okres obiegu wokół Słońca:
11 lat 315 dni
• Okres rotacji: 9,8 godzin
• Średnica (km): 142800
• Masa (Ziemia = 1): 317,9
• Objętość (Ziemia = 1): 1316
• Gęstość (g/cm3): 1,32
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 13,1
• Liczba znanych księżyców: 63
Saturn.
• Odległość od Słońca w mln
km: 1427
• Okres obiegu wokół Słońca:
29 lat 167 dni
• Okres rotacji: 10 h 14 min
• Średnica (km): 120660
• Masa (Ziemia = 1): 95,1
• Objętość (Ziemia = 1): 755
• Gęstość (g/cm3): 0,7
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 9,6
• Liczba znanych księżyców: 46
Uran.
• Odległość od Słońca w mln
km: 2870
• Okres obiegu wokół Słońca:
84,014 lat
• Okres rotacji: 10 h 49 min
• Średnica (km): 51108
• Masa (Ziemia = 1): 14,5
• Objętość (Ziemia = 1): 52
• Gęstość (g/cm3): 1,27
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 6,8
• Liczba znanych księżyców: 27
Neptun.
• Odległość od Słońca w mln
km: 4497
• Okres obiegu wokół Słońca:
164,78 lat
• Okres rotacji: 15 h 40 min
• Średnica (km): 49530
• Masa (Ziemia = 1): 17,2
• Objętość (Ziemia = 1): 44
• Gęstość (g/cm3): 1,77
• Prędkość ruchu po orbicie
(km/s): 5,4
• Liczba znanych księżyców: 13
Pluton.
Pluton stracił status planety w dniu 23.08.2006.
W tej chwili należy on do osobnej kategorii ciał
Układu Słonecznego zwanych planetami
karłowatymi. Poza tym należy on do do obiektów
transneptunowych i do pasa Kuipera, będąc
jednym z obiektów zwanych plutonkami.
Galaktyki.
Gwiazdy nie są
rozmieszczone w
przestrzeni kosmicznej
w sposób
równomierny.
Występują one razem
w postaci
oddzielonych od siebie
pustą przestrzenią
skupisk, nazywanych
galaktykami.
Galaktyka to układ
gwiazd i materii
międzygwiazdowej i
jest największym
związanym
grawitacyjnie
systemem gwiazd
występującym we
Wszechświecie.
Słońce oraz prawie
wszystkie widziane
przez nas na niebie
inne gwiazdy należą
do naszej galaktyki,
zwanej Drogą
Mleczną.
Galaktyki spiralne.
Galaktyki spiralne to
galaktyki które składają
się z jądra i z ramion. Na
ogół mamy do czynienia z
dwoma ramionami,
rzadziej z jednym czy z
trzema. Wszystkie
ramiona leżą w jednej
płaszczyźnie, którą
nazywamy dyskiem
galaktycznym.
Istnieją dwie rodziny
galaktyk spiralnych:
galaktyki spiralne
zwykłe (oznaczenie S)
i galaktyki spiralne z
poprzeczką
(oznaczenie Sb), w
której występują
ledwo widoczne jądro.
Galaktyki eliptyczne.
Są to galaktyki o symetrii
kulistej lub elipsoidalnej
(oznacza się je literą E i
podając stopień
spłaszczenia od 1 do 7).
Jasność powierzchniowa
galaktyki eliptycznej jest
największa w środku i
zmniejsza się stopniowo
na zewnątrz.
Rozmiary i masy
galaktyki mieszczą się
w bardzo szerokich
granicach: od 0,1
miliarda mas Słońca
do 10 000 miliardów
mas Słońca.
Galaktyki soczewkowate
Jest to typ pośredni między
eliptycznymi a spiralnymi
(oznaczenie S0) Jądro jest
podobne do silnie
spłaszczonej galaktyki
eliptycznej, natomiast wokół
znajduje się dysk ale bez
żadnych śladów struktury
spiralnej. Galaktyki te nie
zawierają młodych gwiazd ani
materii międzygwiezdnej co
jest typowe dla galaktyk
eliptycznych.
Galaktyka
soczewkowa M 85 w
Warkoczu Bereniki.
Jest większa od Drogi
Mlecznej.
Galaktyki nieregularne.
Są to galaktyki o osobliwym
wyglądzie, nie wykazujące
symetrii charakterystycznych
dla galaktyk eliptycznych i
spiralnych. Dzielimy je na
dwa typy: Irr I oraz Irr II.
Galaktyki Irr I zaliczamy
obecnie do skrajnych odmian
galaktyk spiralnych, gdyż
mają z nimi wiele cech
wspólnych: wirują wokół
własnych osi, wykazują silne
spłaszczenie i ślady struktury
spiralnej.
Odróżnia je natomiast
to, że nie ma w nich
jądra i ramion.
Wielki Obłok
Magellana widziany
przez teleskop
Spitzera
Galaktyki podwójne.
Galaktyka podwójna to po
prostu dwie galaktyki które
krążą wokół wspólnego środka
masy. Lecz galaktyka podwójna
może znajdować się w większym
skupisku, np. w grupie galaktyk.
Z tym zastrzeżeniem, że
odległość pomiędzy tymi dwoma
galaktykami musi być znacznie
większa od ich odległości od
innych galaktyk.
Grupy i gromady galaktyk.
Grupa galaktyk to co
najmniej trzy galaktyki,
które działają na siebie
grawitacyjnie przez okres
co najmniej miliarda lat.
Grupy galaktyk są dosyć
powszechnym zjawiskiem.
Droga Mleczna także
należy do grupy galaktyk,
która nazywa się Układem
Lokalnym.
Największą galaktyką
W Układzie Lokalnym
jest galaktyka spiralna
M31 (czyli Wielka
Mgławica w
Andromedzie),
zawierająca 200 mld
gwiazd.
Drugą co do wielkości
jest Droga Mleczna
zawierająca 100 mld
gwiazd, a trzecią M
33, galaktyka spiralna
w Trójkącie
zawierająca 50
miliardów gwiazd.
Supergromady galaktyk.
Supergromady galaktyk
(supergalaktyki) są to
struktury nieregularne, na
ogół wydłużone lub
spłaszczone, składające się
przeważnie z kilku lub
kilkunastu dużych gromad
galaktyk. Nie stanowią one
układów silnie związanych
grawitacyjnie, jednakże
obserwuje się wzajemne
oddziaływanie sąsiednich
galaktyk. Dotychczas
wyodrębniono kilkanaście
supergromad galaktyk.