Ulotka wścieklizna - E

INSPEKCJA WETERYNARYJNA
Powiatowy Lekarz Weterynarii
w Skarżysku - Kamiennej
INFORMACJA W SPRAWIE SZCZEPIEŃ PRZECIWKO WŚCIEKLIŹNIE
PSÓW I KOTÓW.
Wścieklizna jest śmiertelną wirusową chorobą zakaźną atakującą ośrodkowy układ nerwowy
ludzi oraz zwierząt stałocieplnych. Chorobę wywołuje wirus odporny na działanie czynników
środowiskowych. Głównym źródłem zakażenia są chore lisy, wydalające zarazki ze śliną. Wirus
wścieklizny może być przenoszony również przez drobne gryzonie leśne i polne,
u których nie występują zewnętrznie rozpoznawalne objawy. Zwierzęta i ludzie ulegają zakażeniu
głównie przez ukąszenie chorego osobnika. Zakażenie może nastąpić ponadto poprzez ślinę,
kiedy zarazek dostaje się do rany, a nawet mało zauważalnego skaleczenia.
Objawy kliniczne: Na ogół objawy kliniczne wścieklizny u większości gatunków zwierząt są
podobne, natomiast obserwuje się różnice indywidualne w jej przebiegu. Okres inkubacji
wścieklizny u psów jest długi i wynosi zwykle od 14 do 90 dni, niekiedy znacznie dłużej. Okres
inkubacji zależy od różnych czynników, między innymi od wieku zwierzęcia, miejsca ukąszenia,
odporności organizmu, a także zjadliwości wirusa. Klinicznie rozróżnia się dwie postacie
wścieklizny: postać szałową z objawami silnej agresji ze strony chorego zwierzęcia
i postać „cichą”, porażenną. Postać szałowa występuje częściej u psów, kotów i koni, natomiast
u bydła i innych przeżuwaczy częściej występuje postać cicha wścieklizny.
W klasycznej postaci szałowej rozróżnia się trzy stadia choroby: 1) stadium prodromalne
(zwiastunowe, melancholii), 2) podniecenia (szałowe) i 3) porażenia. Natomiast postać cicha
wścieklizny przebiega z pominięciem okresu napadów szału. Ponadto wścieklizna może
przebiegać w postaci nietypowej, objawiającej się zapaleniem żołądka i jelit lub skurczami.
Stadium prodromalne (zwiastunowe) trwa zwykle 1-3 dni. Pierwsze objawy choroby dotyczą
głównie zmian w zachowaniu się psa, które mogą być często niezauważone przez właściciela.
Wzmożona pobudliwość spokojnie zachowującego się dotychczas zwierzęcia, osowiałość lub
nienaturalna wesołość i lizanie po rękach przez zwierzęta dotychczas płochliwe powinny
wzbudzać ostrożność w kontaktach z nimi. W tym okresie zwierzęta dość często wykazują
objawy niepokoju, tracą apetyt i maja nierównomiernie rozszerzone źrenice. Temperatura ciała
może ulec nieznacznemu podwyższeniu.
W stadium podniecenia, trwającym 1-7 dni, zwierzę początkowo staje się pobudzone
i niespokojne, a następnie obserwuje się jego wyraźną agresywność w stosunku do innych
zwierząt i ludzi. Zwierzęta tracą naturalny lęk przed człowiekiem. Wykazują nadmierną
pobudliwość ruchowa oraz objawy spaczonego łaknienia, manifestujące się połykaniem kamieni
oraz innych niejadalnych przedmiotów. Pobudliwość wzrasta, psy usiłują uciekać lub biegają po
klatce, atakują wszystko, co zwraca ich uwagę i ulegają napadom szału. Ponadto
u tych zwierząt obserwuje się: nierównomierne rozszerzenie źrenic, nadmierne ślinienie się,
gwałtowne reakcje na bodźce słuchowe lub świetlne, utrudnione połykanie nawet wody,
przeczulicę skóry, bieganie bez celu oraz ochrypłe szczekanie przechodzące niekiedy
w wycie. W miarę rozwoju zmian zapalnych w mózgu nasilają się napady szału, które następnie
przechodzą stopniowo w stadium porażenia.
W ostatnim stadium – porażenia, trwającym 3 – 7 dni, objawy kliniczne zarówno w postaci
szałowej, jak i cichej są identyczne. Pojawiają się drgawki, napady padaczko podobne, śpiączka,
porażenie ośrodka oddechowego, porażenie kończyn tylnych, opadnięcie żuchwy
i wypadnięcie języka. W końcowym okresie dochodzi do całkowitego porażenia i śmierci.
Objawy wścieklizny u kotów są z reguły podobne do objawów występujących u psów. Okres
inkubacji wynosi 4 – 6 tygodni. Ponieważ koty są bardziej wrażliwe na zakażenie, stąd też
choroba ma u nich przebieg bardziej gwałtowny. W stadium prodromalnym (zwiastunowym),
które trwa zwykle 1 – 2 dni, zmienia się zachowanie kota. Zwierzęta dotychczas płochliwe garną
się do ludzi, natomiast uprzednio ufne stają się lękliwe i często chowają się w ciemne miejsca.
Zwierzęta tracą apetyt, pojawia się gorączka i nierównomierne rozszerzenia źrenic, niekiedy
występuje również świąd skóry oraz agresywność. W stadium pobudzenia, trwającym 2 – 4 dni,
koty atakują z ogromną szybkością i dzikością. W okresie ciszy występującej pomiędzy napadami
szału obserwuje się przeczulice, drżenia mięśniowe, zaburzenia koordynacji tylnych kończyn,
ślinienie się i utrudnione połykanie, zmianę głosu oraz rozszerzenie źrenic. Ponadto mogą się
pojawić wymioty oraz biegunka. Natomiast w stadium porażeń, trwającym 1 - 4 dni, koty tracą
agresywność i w wyniku postępujących porażeń dochodzi do śpiączki agonii. U kotów dość
często występuje cicha postać wścieklizny. Po okresie prodromalnym następuje stadium porażeń
bez widocznych objawów pobudzenia i agresywności.
Wścieklizna u dzikich lisów rozpoczyna się z reguły pobudzeniem, nienormalnym wyciem oraz
anoreksją. Dość charakterystycznym objawem jest utrata wrodzonego lęku przed człowiekiem. W
fazie pobudzenia zakażone lisy mogą warczeć i kąsać zbliżających się ludzi
i inne zwierzęta. W miarę rozwoju choroby ataki stają się coraz bardziej nieskoordynowane
i trwają do momentu wystąpienia porażeń.
Do dnia dzisiejszego nie znaleziono leku na tę chorobę i nie istnieje możliwość wyleczenia.
Jedynym zabezpieczeniem przed nią jest szczepionka.
Ustawa z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych
zwierząt (t.j. Dz.U. z 2008r., nr 213, poz. 1342 ze zm.) art. 56. ust. 1. mówi wyraźnie, że psy
powyżej 3 miesiąca życia na obszarach całego kraju (...) podlegają obowiązkowemu ochronnemu
szczepieniu przeciwko wściekliźnie. Obowiązek doprowadzenia psa do punktu szczepień
spoczywa na posiadaczach psów, którzy muszą go wypełnić w ciągu 30 dni od dnia ukończenia
przez psa 3 miesiąca życia. Szczepienie musi być powtórzone rokrocznie (art. 56 ust. 2).
Dowodem przeprowadzonego szczepienia jest zaświadczenie o szczepieniu wydane właścicielowi
psa i wpis do rejestru dokonany przez urzędowego lekarza weterynarii.
Zgodnie z art. 85 punkt 1a - kto uchyla się od obowiązku ochronnego szczepienia psów
przeciwko wściekliźnie, a w przypadku wprowadzenia obowiązku ochronnego szczepienia
kotów przeciwko wściekliźnie od tego obowiązku podlega karze grzywny.
W związku z powyższym apeluje się i zaleca coroczne szczepienia profilaktyczne psów
przeciwko wściekliźnie – dzięki czemu chronimy również siebie i swoich bliskich!
Ze względu na wciąż aktualne niebezpieczeństwo wystąpienia wścieklizny oraz specyficzny
tryb życia i szczególne narażenie na tą chorobę zaleca się ponadto szczepienie kotów
przeciwko wściekliźnie.