Document

Raster to obraz składający się z drobnych kropek (lub w szczególnym przypadku z linii),
dający podczas oglądania z normalnej odległości wrażenie istnienia półtonów, gdy kropki
te są już na tyle małe, że zlewają się z otaczającym je tłem. Jasność osiągniętych w ten
sposób półtonów wynika ze stosunku powierzchni zajętej przez elementy rastra (plamki
rastra) do powierzchni otaczającego te elementy niezadrukowanego jasnego (najczęściej
białego) podłoża drukowego.
Wartość tonalna rastra jest wyznaczana procentowo jako stosunek powierzchni pokrytej
rastrem do powierzchni całkowitej.
Raster ma zastosowanie w poligrafii, gdzie niemal we wszystkich
technikach druku nie można użyć farby drukowej na różnych poziomach natężenia
koloru, ponieważ farby nie rozcieńcza się, ani nie różnicuje się grubości jej powłoki.
Nakładanie farby drukarskiej na podłoże można określić w ten sposób: albo została
nałożona w 100%, albo nie ma jej w ogóle. Jedynie w druku wklęsłym istnieje pewna
możliwość nakładania farby o różnej grubości i uzyskiwania dzięki temu ograniczonego
zmieniania koloru farby.
Jeżeli obserwuje się wydrukowane czarno-białe zdjęcie z wieloma odcieniami szarości, to
w rzeczywistości patrzy się na siateczkę drobnych, całkowicie czarnych punktów rastra
drukarskiego.
Podobnie jest w typowym druku kolorowym, który realizuje się za pomocą tzw. triady
drukarskiej, w skład której wchodzą jednak cztery podstawowe kolory palety barw CMYK.
Jest to druk z nałożonymi na siebie czterema rastrami, których mozaika sprawia wrażenie
istnienia pełnej palety różnych kolorów.
Grafika rastrowa – prezentacja obrazu za pomocą siatki odpowiednio
kolorowanych pikseli na monitorze komputera, drukarce lub innym urządzeniu
wyjściowym.
Bez zastosowania kompresji kolor każdego piksela jest definiowany pojedynczo. Obrazki
na monitorze z głębią kolorów RGB często składają się z kolorowych kwadratów
zdefiniowanych przez trzy bajty – jeden bajt (czyli 8 bitów- 8 znaków w systemie
dwójkowym) na kolor czerwony, jeden na zielony i jeden na kolor niebieski.
Grafika rastrowa różni się od wektorowej tym, że grafika wektorowa pokazuje obraz
używając obiektów geometrycznych, takich jak krzywe czy wielokąty, których położenie i
kształt określane jest przez funkcje matematyczne.
W grafice rastrowej duża ilość danych o zajmuje ogromną powierzchnię, często stosuje
się więc technikę kompresji danych celem zmniejszenia wielkości zajmowanego miejsca.
Formaty bez kompresji lub kompresję bezstratną umożliwiają np. pliki PNG, TIFF, PCX
BMP. Niektóre techniki zamieniają (zmniejszają, usuwają) pewne informacje, aby uzyskać
mniejszy plik. Niestety nie są to bezstratne metody kompresji. Przykładami takich
kompresji jest kompresja JPEG..
Wielkość obrazka rastrowego nie może zostać zwiększona bez zmniejszenia jego ostrości.
Jest to przeciwnie niż w grafice wektorowej, którą łatwo można skalować, dostosowując
jej wielkość do urządzenia, na którym jest wyświetlany obraz. Grafika rastrowa jest
bardziej użyteczna od wektorowej do zapisywania zdjęć i realistycznych obrazów,
podczas gdy grafika wektorowa jest częściej używana do obrazów tworzonych z figur
geometrycznych oraz prezentacji tekstu (w tym tabel i wzorów).
Aktualnie większość komputerowych monitorów wyświetla od 72 do 130 pikseli na
cal (ppi).
dpi (ang. dots per inch) – liczba plamek przypadająca na cal. Jednostka stosowana do
określenia rozdzielczości drukarek, ploterów, naświetlarek itp. Pojęcie to jest bardzo
rozpowszechnione i często stosowane także jako potoczny zamiennik określeń
pokrewnych: ppi (pixels per inch – pikseli na cal) czyli jednostek rozdzielczości
obrazów bitmapowych.
Jednostka dpi opisuje stopień oddawania szczegółów kształtu obrazu w sterowanych
komputerowo urządzeniach drukujących, naświetlających, a także wycinających,
grawerujących itp. Określa gęstość możliwych do uchwycenia szczegółów obrazu, który
jest rozumiany jako układ plamek, których środki pozostają w stałych odległościach
względem siebie a ułożone są w rzędach i kolumnach.
W rastrze liniatura jest parametrem mówiącym ile rzędów kropek (lub linii) ułożonych
równolegle względem siebie przypada na jednostkę długości. Liniaturę wyraża się w
liniach na cal - lpi (lines per inch), lub rzadziej w liniach na centymetr.
Im wyższa liniatura, tym drobniejsze kropki rastra (i więcej ich), a więc tym więcej
szczegółów może zawierać drukowany obraz. Jednak zbyt wysoka liniatura w stosunku do
możliwości urządzenia drukującego może spowodować, że najmniejsze kropki mogą się
nie zreprodukować, i podobnie - największe kropki (lub fragmenty linii) mogą ulec
połączeniu do jednolitej płaszczyzny, niwelując szczegóły w najciemniejszych partiach
obrazu.
Typowe wartości liniatury dla papierów powlekanych to 150 lpi. Daje to możliwość druku
z kropkami rastra nierozpoznawalnymi dla przeciętnego człowieka. W przypadku papieru
gazetowego jest to obecnie wartość na poziomie 115 lpi, co daje jednak pewien
dyskomfort przy oglądaniu. Dla druków bardzo wysokiej jakości (np. wydawnictwa
albumowe, znaczki pocztowe, itd.), stosuje się także wyższe liniatury.
W miarę oddalania się obserwatora od oglądanego druku wartość wymaganej liniatury się
zmniejsza, i tak np. na bilbordach ulicznych jest to liniatura rzędu kilku-kilkunastu lpi.
Natomiast dla percepcji ludzkiego oka, przy oglądaniu druku z normalnej odległości rzędu
30 cm, graniczną rozpoznawalną wartością liniatury w rastrze jest wartość 200 lpi.
Rasteryzacja – w grafice komputerowej działanie polegające na jak najwierniejszym
przekształceniu grafiki wektorowej w grafikę rastrową (bitmapową).
Rozdzielczość obrazu (dpi) powinna być dwukrotnie większa od liniatury rastra (lpi).
Rozdzielczość urządzenia drukującego powinna być 16 razy wyższa od liniatury rastra.
Publikacja docelowa
Liniatura Rozdzielczość
rastra
obrazu
lpi
dpi
Rozdzielczość
urządzenia
drukującego
dpi
Druk laserowy, ksero
65 lub 85 130 lub 170
1040-1360
Papier gazetowy
85 - 120 170 - 240
1360 - 1920
Mat niepowlekany, mat błyszczący 100 - 130 200 - 260
1600 - 2080
Czasopisma na papierze kredowym 150
300
2400
Offset
150
300
2400
Albumy najwyższej jakości
200
400
3200
Druk wklęsły (druk wgłębny) – jeden z trzech podstawowych
sposobów druku (obok druku płaskiego i druku wypukłego), stosowany zarówno w grafice
warsztatowej, jak i poligrafii.
Druk wklęsły polega na tym, że miejsca drukujące są położone poniżej miejsc
niedrukujących. Farba drukowa pokrywa najpierw całąformę drukową, po czym z miejsc
niedrukujących jest zabierana raklem, a następnie farba pozostawiona w zagłębieniach
jest przenoszona na podłoże drukowe.
Do druku wklęsłego zaliczane są następujące techniki graficzne:
warsztatowe: akwaforta, akwatinta, Heliografia, heliograwiura, mezzotinta, miedzioryt,
miękki werniks, odprysk, staloryt, sucha igła.
przemysłowe: rotograwiura, tampondruk.
Druk wypukły – jedna z podstawowych, oprócz druku wklęsłego i płaskiego,
technik graficznych, w której odbitka powstaje poprzez odbicie farby nałożonej na
częściach wypukłych formy drukowej. Jest to najstarsza technika graficzna.
Obecnie z technik druku wypukłego przemysłowo stosuje się przede
wszystkim fleksografię oraz, szczególnie do zastosowań specjalnych, typografię.
formę drukową (matrycę) przygotowuje się w drewnie (drzeworyt), linoleum (linoryt),
metalu (metaloryt) czy płycie gipsowej (gipsoryt). Jednak zastosowanie znajdują
też płyty paździerzowe, tektura, rozmaite tworzywa sztuczne
Offset jest drukiem płaskim.