Systemyoperacyjne

mgr Władysław Czaja – Technologia
Informacyjna – Zespół Szkół Łączności






Zadania systemu operacyjnego.
Najczęściej spotykane systemy i krótka ich
charakterystyka;
Scenariusz startu komputera,
Okna WINDOWS, Pulpit, ikony, okna
logowania i ich charakterystyka,
Bezpieczne zamknięcie systemu.
Menu startowe Windows – jego
wykorzystanie.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
2



Program sterujący wykonywaniem aplikacji i
działający jako interfejs pomiędzy aplikacjami
a sprzętem komputerowym
System operacyjny to środowisko programów
tworzących podstawową platformę
programową dla działania innych aplikacji.
System operacyjny pełni nadzór nad pracą
wszystkich uruchomionych programów, oraz
wszystkich urządzeń komputera.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
3
decyduje o tym, jakie programy można
uruchamiać pod jego kontrolą,
 ma wpływ na bezpieczeństwo umieszczonych
danych,
 umożliwia podłączania do różnych sieci,
 gwarantuje
kompatybilność
z
innymi
systemami oraz decyduje o łatwości i
stabilności działania
 Dowiedz się więcej:
http://pl.wikipedia.org/wiki/System_operacyjn
y

Wstęp do systemów 11
2017-07-20
4
Niestety nie ma idealnego systemu, a każdy
ma swoje wady i zalety z którymi trzeba się
pogodzić.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
5



Wygodną obsługę – system operacyjny
sprawia, że komputer jest łatwiejszy w
obsłudze
Wydajność – system operacyjny sprawia, że
zasoby komputera są wykorzystywane
bardziej efektywnie
Możliwość rozwoju – powinien być tworzony
w sposób umożliwiający dalszy rozwój
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
6
Microsoft:
MS-DOS oraz Microsoft Windows: 1.0, 2.0, 3.x,
95/98/Me, CE i Mobile,
NT/2000/XP/2003/Vista/2008/7
 Novell – NetWare
 Unix i pochodne – m.in. Linux , (także MacOS
pochodzi z Unix)
Z całą listą można zapoznac się na końcu
artykułu:
http://pl.wikipedia.org/wiki/System_operacyj
ny

Wstęp do systemów 11
2017-07-20
8


wersja systemu operacyjnego Windows z
rodziny Microsoft Windows NT (oparty na
jądrze NT) firmy Microsoft, wydana oficjalnie
25 października 2001 – czyli niedługo będzie
obchodził 9 urodziny
Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa
eXPerience, czyli doświadczenie, doznanie.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
9

Home Edition – wersja dla użytkowników

Professional – wersja dla firm
domowych
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
10
Windows Vista
http://pl.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Window
s_Vista

Windows 7
http://pl.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Window
s_7

Wstęp do systemów 11
2017-07-20
11

Starszymi od systemu Windows XP są
Windows 2000, Windows Me, Windows 98,
Microsoft Windows 95
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
12

Windows 95 „urodził się” 24 sierpnia 1995
roku, niedawno było 15-lecie jego powstania,
a więc zobaczcie jak wyglądał
najpopularniejszy system operacyjny w latach
90 
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
13
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
14
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
15
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
16
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
17
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
18
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
19


Windows 95 jest połączeniem interfejsu
użytkownika wywodzącego się z Windows
3.11 oraz systemu operacyjnego MS-DOS
W systemie Windows 95 pojawiło się kilka
elementów interfejsu, które stały się
charakterystyczne dla Windows do dzisiaj:
m.in. przycisk Start, pasek zadań i ikona Mój
komputer.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
20
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
21



Linux – rodzina uniksopodobnych systemów
operacyjnych opartych o jądro Linux.
Linux jest jednym z przykładów wolnego i
otwartego oprogramowania
Kod źródłowy Linuxa może być dowolnie
wykorzystywany, modyfikowany i
rozpowszechniany
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
22

Linux jest obecnie jest udostępniany w formie
licznych dystrybucji Linuksa, które składają
się z jądra (niekiedy zmodyfikowanego w
stosunku do oficjalnej wersji) i zestawu
pakietów oprogramowania dobranego do
różnorodnych wymagań.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
23
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
24


Skrót BIOS pochodzi od Basic Input/Output
System. Jest to program komputerowy – zbiór
instrukcji, które mówią procesorowi w
naszym komputerze co ma robić.
BIOS jest zbiorem sterowników,
umożliwiających komunikację systemu
operacyjnego ze sprzętem
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
25


miejsce, w którym jest przechowywany - jest
nieodłączną częścią komputera, nie jest on
ładowany z dysku ale jest przechowywany w
specjalnych kościach pamięci tylko do odczytu
(Read-Only Memory)(są także inne nośniki)
funkcje, za które odpowiada: Powinien upewniać
się czy wszystkie komponenty komputera
działają prawidłowo poprzez testowanie ich
podczas każdego włączenia komputera, funkcja
ta została nazwana Power-On-Self-Test – w
skrócie POST. BIOS jest pomostem łączącym
nasze programy, w tym system operacyjny, ze
sprzętem komputerowym.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
26

Zanim komputer rozpocznie załadowywanie
systemu
operacyjnego,
najpierw
musi
upewnić się, że wszystkie jego elementy
działają, i że procesor oraz pamięć
funkcjonują należycie. To właśnie jest
zadanie testu samokontroli POST
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
27



POST jest pierwszą czynnością komputera po
włączeniu i pierwszym ostrzeżeniem o
nieprawidłowym działaniu jego elementów
Gdy POST wykryje błąd w działaniu
któregokolwiek z podstawowych elementów
komputera, wyświetla na ekranie odpowiedni
komunikat, a gdy błąd dotyczy samego
ekranu, ostrzeżenie przybiera formę sygnału
dźwiękowego
Dowiedz się więcej:
http://pl.wikipedia.org/wiki/POST
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
28
Paint, Wordpad,
Autocad,
CorelDraw,
Photoshop,
Word, Excel
Aplikacja
Windows 7,
Windows Vista,
Windows XP,
Linux (np.
Ubuntu)
System
operacyjny
BIOS
Sprzęt komputerowy (hardware)
Aplikacja komunikuje się
z systemem operacyjnym
System operacyjny
komunikuje się z
BIOS-em
BIOS komunikuje się
ze sprzętem
komputerowym
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
29
1.
2.
Wewnętrzne źródło zasilania zostaje włączone.
Ponieważ źródło zasilania potrzebuje czasu by
ustabilizować napięcie i móc dostarczyć energię
całemu komputerowi, chipset generuje sygnał
reset aż do momentu otrzymania sygnału ‘Power
Good‘ (PowerGood, Power OK, PWR OK) od
źródła zasilania.
Komputer jest już gotowy do wykonywania
pracy. Niestety w pamięci brak rozkazów do
wykonania. Na szczęście procesor wie gdzie
szukać pierwszych rozkazów. Znajdują się one
w pamięci ROM BIOSu.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
30
3. POST (Power-On Self Test). Pierwszą
czynnością wykonywana przez BIOS jest
sprawdzenie poprawności działania sprzętu.
Testy te trwają tak krótko, że zazwyczaj nie
zauważamy ich do momentu wystąpienia
problemu.
4. Aktywacja karty graficznej. Inicjalizacja
zajmuje się BIOS wbudowany na karcie
graficznej.
Większość
kart
wyświetla
informacje o sobie i jest to pierwsza rzecz
pojawiającą się na monitorze.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
31
5. Uruchamianie BIOSów pozostałych urządzeń.
BIOS szuka w pamięciach ROM pozostałych
urządzeń ich BIOSów oraz uruchamia je.
6. Wyświetlenie informacji o starcie. Ekran ten
zazwyczaj zawiera: wersję i nazwę
producenta BIOSu, datę, nazwę klawisza
uruchamiającego program konfiguracyjny,
logo systemu, numer seryjny.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
32
7. Wykonywanie dodatkowych testów. Np.
test pamięci, którego przebieg możemy
zazwyczaj obserwować na ekranie. W
przypadku wystąpienia błędów BIOS wyświetli
stosowny komunikat tekstowy.
8. Wykrywanie sprzętu. BIOS wykonuje
kolejne testy by uzyskać jak najwięcej
informacji o sprzęcie. Nowoczesne BIOSy
potrafią automatycznie skonfigurować wiele
elementów komputera np. pamięć, twarde
dyski.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
33
9. Wykrywanie sprzętu Plug and Play.
10. Wyświetlenie podsumowania konfiguracji
komputera.
11. Wyszukanie napędu startowego. Większość
BIOSów pozwala na konfigurację
wyszukiwania napędu startowego poprzez
określenie sekwencji napędów.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
34
12. Po ustaleniu napędu startowego BIOS szuka
informacji potrzebnych do rozpoczęcia startu
systemu operacyjnego. W przypadku dysków
twardych informacje te znajdują się w tzw. MBR
(master boot record), który znajduje się na
początku pierwszego sektora dysku.
13. Start systemu operacyjnego.
14. Jeśli BIOS nie znajdzie napędu bootowalnego
następuje wstrzymanie działania oraz
wyświetlenie komunikatu o błędzie (najczęściej:
No boot device available).
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
35

Powyższy scenariusz opisuje zachowanie
komputera po włączeniu. Ten proces
nazywany jest zimnym uruchomieniem (cold
boot), w przeciwieństwie do ciepłego
uruchomienia (warm boot), które ma miejsce
po restarcie komputera. W tym przypadku
następują kroki po POST (czyli od punktu 4)
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
36




Dzielimy się na 2 grupy.
1 grupa szuka argumentów na zalety
systemów z rodziny Windows
2 grupa szuka argumentów na zalety
systemów Linux
Czas – 10 min.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
37

Interfejs użytkownika jest dwukierunkowym
pośrednikiem między użytkownikiem (Tobą) i
programem. Użytkownik komunikuje się z
programem np. za pomocą myszy i
klawiatury, a program odpowiada
użytkownikowi za pośrednictwem ekranu i
systemu okien
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
38

Graficzny
interfejs
użytkownika
(ang. Graphical User Interface, GUI), często
nazywany też środowiskiem graficznym –
ogólne
określenie
sposobu
prezentacji
informacji przez komputer oraz interakcji z
użytkownikiem
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
39



Microsoft Windows 95/98/ME
Microsoft Windows NT/2000/XP/Vista/7
Mac OS
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
40


KDE (ang. K Desktop Environment)
GNOME (ang. GNU Network Object Model
Environment)
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
41

Pulpit (ang. desktop) - podstawowy obszar
roboczy w systemach operacyjnych, których
powłoka graficzna (interfejs GUI) oparta jest o
tzw. okna.
Najpopularniejsze systemy tego rodzaju:
 Microsoft Windows,
 Linux (powłoki GNOME i KDE),
 Mac OS.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
42

Na pulpicie znajdują się ikony, inaczej:
odsyłacze lub skróty, odwołujące się do
najważniejszych elementów interfejsu
użytkownika, a także do istniejącego w
systemie oprogramowania.
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
43
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
44


http://students.mimuw.edu.pl/SO/Projekt0304/temat3-g1/BIOS.html
Scott Mueller – „Rozbudowa i naprawa
komputera, wyd. 2” – Kompendium, Wyd.
Helion,2003, ISBN: 83-7361-096-0
Wstęp do systemów 11
2017-07-20
45