Poradnik dla pacjenta Ważne informacje dla pacjentów rozpoczynających leczenie lekiem LEMTRADA® Spis treści 1> Co to jest LEMTRADA® i jak działa? 1> Co to jest LEMTRADA i jak działa? 3 2> Omówienie leczenia lekiem LEMTRADA® 4 3> Działania niepożądane 6 ® 4> Inne przydatne informacje 11 5> Plan badań kontrolnych 12 6> Słowniczek trudnych terminów 14 7> J ak można skontaktować się z lekarzem prowadzącym 15 LEMTRADA® jest lekiem wydawanym na receptę stosowanym w leczeniu postaci rzutowo-ustępującej stwardnienia rozsianego (SM) u osób dorosłych. Lek LEMTRADA® nie wyleczy SM, ale może zmniejszyć liczbę rzutów SM. Lek może zahamować objawy przedmiotowe i podmiotowe SM. Stwardnienie rozsiane (SM) jest chorobą autoimmunologiczną, która zajmuje ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy). Substancja o nazwie mielina chroni włókna nerwowe w ośrodkowym układzie nerwowym biorące udział w szybkim i wydajnym przekazywaniu informacji między mózgiem a pozostałą częścią organizmu. Zazwyczaj układ odpornościowy człowieka chroni organizm przed atakiem ze strony czynników chorobotwórczych. W SM komórki odpowiedzialne za zwalczanie obcych organizmów (limfocyty należące do białych krwinek) mogą omyłkowo atakować mielinę, która tworzy ochronną warstwę wokół włókien nerwowych. Gdy limfocyty atakują układ nerwowy pacjenta, dochodzi do zapalenia, któremu często towarzyszy rzut choroby. Odczuwane objawy są uzależnione od dotkniętego chorobą obszaru ośrodkowego układu nerwowego. Uszkodzenie powstałe w trakcie tego zapalenia może być odwracalne, ale w miarę progresji choroby uszkodzenia mogą się kumulować i stawać nieodwracalne. Lek LEMTRADA® modyfikuje działanie układu odpornościowego, ograniczając jego ataki na układ nerwowy. Po przebytym kursie leczenia lekiem LEMTRADA® u pacjenta może występować zwiększone ryzyko innych chorób autoimmunologicznych lub ciężkiego zakażenia. Ważne, aby pacjent zrozumiał te ryzyka i wiedział, jak je obserwować. 2 Powitanie Lekarz przepisał pacjentowi lek stosowany w leczeniu stwardnienia rozsianego (SM) o nazwie LEMTRADA® (alemtuzumab). Poradnik ten jest przeznaczony specjalnie dla pacjentów i zawiera ważne informacje na temat leku LEMTRADA®. Poradnik zawiera także rozdział, który pomoże pacjentowi zrozumieć użyte fachowe sformułowania medyczne, oraz rozdział, w którym można zapisać dane wszystkich lekarzy, którzy opiekują się pacjentem. Dotyczy to lekarza prowadzącego leczenie SM oraz innych lekarzy, których pacjent odwiedza regularnie. Należy dokładnie zapoznać się z treścią poradnika, aby dowiedzieć się więcej na temat leku LEMTRADA® oraz jego możliwych działaniach niepożądanych. Poradnik ten nie zastępuje konsultacji lekarskich i fachowego personelu medycznego prowadzących leczenie pacjenta w kierunku SM. Należy go przeczytać wraz z Ulotką dla pacjenta leku LEMTRADA®. Należy poinformować lekarza lub fachowy personel medyczny, jeśli pacjent zaobserwuje u siebie objawy przedmiotowe lub podmiotowe opisane w tym poradniku. 3 2> Omówienie leczenia lekiem LEMTRADA® Początek badań krwi i moczu przed leczeniem W jaki sposób podaje się lek LEMTRADA®? Lek LEMTRADA jest podawany pacjentowi dożylnie przez igłę (wlew). Lek LEMTRADA jest podawany w dwóch kursach leczenia. W trakcie pierwszego kursu lek jest podawany przez 5 kolejnych dni. Drugi kurs jest podawany rok później i trwa 3 kolejne dni. Lek LEMTRADA® różni się od innych leków, które są skuteczne, tylko jeśli są stosowane systematycznie (na przykład raz na dobę). Badania kliniczne wykazały, że 2 kursy leczenia zapewniają skuteczne leczenie u większości pacjentów przez 2 lata, a czasami dłużej. Pacjent musi być monitorowany w kierunku wystąpienia działań niepożądanych przez 4 lata po otrzymaniu ostatniego wlewu leku LEMTRADA®. Zostało to opisane poniżej. ® 1. kurs leczenia 2. kurs leczenia 5 dni leczenia 3 dni leczenia ® Czy należy wykonać badania przed rozpoczęciem leczenia lekiem LEMTRADA®? Zanim pacjent rozpocznie leczenie lekiem LEMTRADA®, lekarz zaleci wykonanie badań krwi. Te badania są wykonywane w celu sprawdzenia, czy pacjent może przyjmować lek LEMTRADA®. Przed rozpoczęciem leczenia lekiem LEMTRADA® lekarz upewni się, czy u pacjenta nie występują określone choroby czy też zaburzenia. W tym poradniku przedstawiono dodatkowe informacje dotyczące tych chorób. W razie pytań dotyczących leku LEMTRADA® należy zwrócić się do lekarza prowadzącego lub fachowego personelu medycznego. 4 kontynuacja badań – przez 4 lata od ostatniej infuzji Czy należy wykonać badania po zakończeniu leczenia lekiem LEMTRADA®? Raz w miesiącu w celu sprawdzenia, czy u pacjenta nie występuje choroba autoimmunologiczna, będą przeprowadzane badania moczu i krwi (co opisano w rozdziale 4 tego poradnika). Lekarz sprawdzi wyniki tych badań i oceni, czy u pacjenta nie wystąpiło działanie niepożądane. Bardzo ważne jest kontynuowanie wykonywania tych badań kontrolnych przez 4 lata po otrzymaniu ostatniego kursu leczenia lekiem LEMTRADA®, nawet jeśli pacjent czuje się dobrze (brak objawów lub działań niepożądanych), a objawy SM będą kontrolowane. Działania niepożądane mogą wystąpić po wielu latach od otrzymania ostatniego kursu leczenia lekiem LEMTRADA® i (w rzadkich przypadkach) mogą stanowić zagrożenie dla życia. Dlatego bardzo ważne są kontynuowanie wykonywania badań kontrolnych i uważna obserwacja objawów. Dzięki temu szybko będzie można wykryć zagrożenie i zastosować odpowiednie leczenie. To oznacza, że pacjent zobowiązuje się zgłaszać na comiesięczne badania laboratoryjne do upływu 4 lat po otrzymaniu ostatniego kursu leczenia lekiem LEMTRADA®. We współpracy ze swoim lekarzem pacjent musi przestrzegać planu tych badań i dbać o to, aby nie kolidowały one z planami prywatnymi. U kobiet nie należy wykonywać badań moczu w trakcie miesiączki, gdyż badania te mogą dać fałszywe wyniki. Aby lepiej zrozumieć czas utrzymywania się wyników leczenia oraz długość wymaganego okresu obserwacji, należy zapoznać się z poniższym schematem. Rok 1. Rok 2. Rok 3. Rok 4. Rok 5. UWAGA: u większości pacjentów 22kursy leczenia działają przez NOTE Formo stpatie nts, course swork for 2yearsor longe2r.lata lub dłużej LECZENIE MONITORING W poniższej tabeli pokazano, jakie badania są wykonywane u pacjenta, kiedy i przez jaki okres czasu. Podsumowanie zalecanych badań kontrolnych Badanie Kiedy? Przez jaki okres czasu? Badanie krwi Przed rozpoczęciem leczenia i raz w miesiącu po zakończeniu leczenia Do upływu 4 lat po otrzymaniu ostatniej infuzji leku LEMTRADA® Badanie moczu Przed rozpoczęciem leczenia i raz w miesiącu po zakończeniu leczenia Do upływu 4 lat po otrzymaniu ostatniej infuzji leku LEMTRADA® Aby ułatwić pacjentowi pamiętanie o konieczności wykonania badań, opracowano narzędzia do ich planowania. Patrz punkt 5 tego poradnika. W jaki sposób podawana jest infuzja? Lek LEMTRADA® jest podawany pacjentowi dożylnie przez igłę (wlew). Infuzja odbywa się w szpitalu i trwa około 4 godzin lub dłużej, jeśli występują działania niepożądane, które mogą wymagać zatrzymania lub zwolnienia szybkości infuzji. W trakcie infuzji leku i przez 2 godziny po jej zakończeniu pacjent będzie pozostawał pod obserwacją. W razie wystąpienia ciężkich reakcji może być konieczne przerwanie infuzji. Jak opisano poniżej, pacjent otrzyma pierwszy kurs leczenia, a drugi kurs leczenia należy zaplanować wraz ze swoim lekarzem rok później. Ponadto poza tymi dwoma kursami leczenia stosowanymi w odstępie jednego roku ważne jest, aby pamiętać o konieczności wykonywania comiesięcznych badań laboratoryjnych do upływu 4 lat po otrzymaniu ostatniej dawki leku. Jak każdy lek LEMTRADA® może powodować działania niepożądane. W tym poradniku nie opisano wszystkich działań niepożądanych, jakie mogą wystąpić po podaniu leku LEMTRADA®. Te działania opisano w Ulotce informacyjnej leku. Poniżej opisano działania niepożądane, które mogą wystąpić po infuzji, w tym także zaburzenia autoimmunologiczne i poważne zakażenia (punkt 3). 5 3> Działania niepożądane Opóźnione działania niepożądane Jak wspomniano powyżej, u pacjentów otrzymujących lek LEMTRADA® istnieje ryzyko wystąpienia określonych chorób autoimmunologicznych. Do tych chorób autoimmunologicznych należą: >> choroba o nazwie immunologiczna plamica małopłytkowa ITP (opisana w następnym punkcie), >> niektóre typy chorób nerek i >> choroby tarczycy. Przyczyna tych działań niepożądanych nie jest znana. Natomiast wiadomo, że ryzyko wystąpienia tych działań niepożądanych jest większe u osób, które otrzymywały lek LEMTRADA®. Wszystkie te zaburzenia można leczyć, jeśli zostaną wykryte wcześnie, natomiast opóźnienie w leczeniu zwiększa ryzyko powikłań. Dlatego tak ważne jest rozpoznanie i niezwłoczne zgłaszanie lekarzowi prowadzącemu wszystkich objawów przedmiotowych i podmiotowych tych zaburzeń. >> I ntensywniejsze, dłuższe lub częstsze niż zwykle krwawienia miesiączkowe. Krwawienie śródcykliczne może także być oznaką ITP. >> K rwawienie z dziąseł lub nosa niezdarzające się dotychczas lub którego opanowanie trwa dłużej niż zwykle. >> Odkrztuszanie krwi. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych objawów przedmiotowych i podmiotowych należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym. Jeśli nie można skontaktować się z lekarzem prowadzącym, należy natychmiast zgłosić się do innego lekarza. Jak należy postępować w razie wystąpienia ITP? Najlepiej jak najszybciej rozpoznać i leczyć ITP. Dlatego tak ważne jest wykonywanie comiesięcznych badań krwi (które mogą pozwolić na wykrycie problemu przed wystąpieniem objawów). Ważne jest także, aby pacjent, rodzina pacjenta lub opiekunowie byli wyczuleni na objawy przedmiotowe i podmiotowe opisane w tym poradniku. Opóźnienie leczenia ITP zwiększa ryzyko wystąpienia poważniejszych problemów zdrowotnych. Na poniższych zdjęciach pokazano przykłady siniaków i wysypki wywołanych przez ITP UWAGA: te zdjęcia mają jedynie charakter ilustracyjny i są przykładami siniaków i wysypki. W następnych rozdziałach opisano każde z tych działań niepożądanych, w tym możliwe objawy przedmiotowe i podmiotowe oraz sposób postępowania w razie ich wystąpienia. 6 7 ITP jest chorobą, która objawia się zmniejszeniem liczby płytek krwi we krwi. Płytki krwi są niezbędne do prawidłowego krzepnięcia krwi. ITP może powodować ciężkie krwawienia. Jeśli zostanie szybko rozpoznana, poddaje się leczeniu, natomiast nieleczona może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a nawet do zgonu. Dzięki badaniom krwi lekarz będzie mógł kontrolować zmiany liczby płytek krwi w celu wczesnego wykrycia tego działania niepożądanego. Dlatego lekarz zaleci wykonanie badania krwi przed rozpoczęciem leczenia lekiem LEMTRADA® i co miesiąc po zastosowaniu pierwszego kursu leczenia. Comiesięczne badania krwi należy wykonywać przez 4 lata od otrzymania ostatniego kursu leczenia. Co istotne, ITP można także wykryć na podstawie niektórych objawów przedmiotowych i podmiotowych, o których pacjent musi wiedzieć. Jakie są objawy przedmiotowe i podmiotowe ITP? >> Małe rozsiane plamki na skórze koloru czerwonego, różowego lub fioletowego. >> Łatwe powstawanie siniaków. >> Trudne do opanowania krwawienie ze skaleczenia. Przykład kończyny dolnej z rozsianymi plamkami pod skórą, które są koloru czerwonego, różowego lub fioletowego. Mogą wyglądać jak ukłucia szpilką. Należy pamiętać, że plamki mogą wystąpić na każdej części ciała, nie tylko na kończynach dolnych. Przykład ramion z intensywnym i rozległym siniaczeniem. Należy pamiętać, że siniaki mogą wystąpić na każdej części ciała, nie tylko na ramionach. Przykład plamek spowodowanych krwawieniem pod językiem. To zaburzenie może wystąpić w każdym miejscu w jamie ustnej – pod językiem, na sklepieniu jamy ustnej, na wewnętrznej powierzchni policzków, na języku lub na dziąsłach. © 2012 Immunologiczna plamica małopłytkowa ITP (zaburzenie charakteryzujące się zwiększonym krwawieniem) Jeśli ITP zostanie zdiagnozowana wcześnie, zazwyczaj poddaje się leczeniu. W razie wystąpienia u pacjenta ITP razem z lekarzem należy podjąć decyzję o rodzaju leczenia optymalnego dla pacjenta. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych objawów przedmiotowych i podmiotowych (opisanych wyżej) należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym i poinformować go o zaobserwowanych objawach. Jeśli nie można skontaktować się z lekarzem prowadzącym, należy natychmiast szukać pomocy medycznej. Zaburzenia nerek (na przykład choroba przebiegająca z obecnością przeciwciał przeciwko błonie podstawnej kłębuszka nerek) Lek LEMTRADA® może wywoływać chorobę anty-GBM (ang. anti-Glomerular Basement Membrane), w której organizm pacjenta wytwarza przeciwciała przeciwko błonie podstawnej kłębuszków nerek. Choroba anty-GBM jest stanem autoimmunologicznym, który może prowadzić do ciężkiego uszkodzenia nerek. W przebiegu choroby anty-GBM może także dochodzić do uszkodzenia płuc, chociaż takiego zaburzenia nie stwierdzono w badaniach klinicznych z udziałem leku LEMTRADA®. Nieleczona może powodować niewydolność nerek wymagającą przewlekłych dializ lub przeszczepienia nerki i może prowadzić do zgonu. 8 Badania krwi i moczu ułatwiają lekarzowi obserwację objawów choroby nerek i wczesne wykrycie tego działania niepożądanego. Lekarz zaleci wykonanie badania krwi i moczu przed rozpoczęciem leczenia lekiem LEMTRADA®, a następnie co miesiąc po zastosowaniu pierwszego kursu leczenia. Lekarz zaleci także comiesięczne wykonywanie badań moczu. U kobiet nie należy wykonywać badań moczu w trakcie miesiączki, ponieważ mogą dać fałszywe wyniki. Te badania będą wykonywane do upływu 4 lat po podaniu ostatniej infuzji. Co istotne, chorobę anty-GBM można także zdiagnozować na podstawie określonych objawów przedmiotowych i podmiotowych, o których pacjent musi wiedzieć. Jakie są objawy przedmiotowe i podmiotowe problemów z nerkami lub choroby anty-GBM? W razie wystąpienia któregokolwiek z powyższych objawów przedmiotowych i podmiotowych należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym i poinformować go o zaobserwowanych objawach. Jeśli nie można skontaktować się z lekarzem prowadzącym, należy natychmiast szukać pomocy medycznej. Zaburzenia tarczycy Tarczyca jest gruczołem znajdującym się w dolnej części szyi. Gruczoł ten wytwarza hormony, które są ważne dla całego organizmu. U niektórych osób układ odpornościowy może omyłkowo atakować komórki tarczycy (autoimmunologiczna choroba tarczycy), co wpływa na jej zdolność do wytwarzania i kontrolowania stężenia hormonów. Lek LEMTRADA® może powodować rozwój zaburzeń czynności tarczycy, w tym: >> Nadczynność tarczycy – ten stan występuje, gdy tarczyca wytwarza za dużo hormonu, >> Niedoczynność tarczycy – ten stan występuje, gdy tarczyca wytwarza za mało hormonu. Przed rozpoczęciem leczenia lekiem LEMTRADA® i co 3 miesiące po zastosowaniu pierwszego kursu leczenia do upływu 4 lat po otrzymaniu ostatniej infuzji pacjent powinien wykonywać badania kontrolne krwi. Badania te ułatwią lekarzowi wczesne wykrycie zaburzeń czynności tarczycy. Jakie są objawy przedmiotowe i podmiotowe nadczynności tarczycy? Objawy nadczynności tarczycy mogą obejmować: >> Nadmierne pocenie się >> Niewyjaśnione zmniejszenie masy ciała >> Obrzęk oczu >> Nerwowość >> Szybkie bicie serca >> Obecność krwi w moczu: mocz pacjenta może być czerwony lub mieć kolor herbaty. >> Obrzęki: obrzęki nóg lub stóp. Jakie są objawy przedmiotowe i podmiotowe niedoczynności tarczycy? >> Odkrztuszanie krwi: pacjent może odkrztuszać krew. Objawy niedoczynności tarczycy mogą obejmować: >> Niewyjaśnione zwiększenie masy ciała Jak należy postępować w razie wystąpienia problemów z nerkami? >> Uczucie zimna W większości przypadków można leczyć problemy z nerkami. Najlepiej rozpocząć leczenie jak najszybciej. Ważne jest, aby pacjent wiedział, jakie są objawy przedmiotowe i podmiotowe problemów z nerkami i choroby anty-GBM i regularnie wykonywał badania laboratoryjne (badania krwi i badania moczu). Problemy z nerkami prawie zawsze wymagają leczenia. W razie potrzeby leczenie należy rozpocząć natychmiast. >> Pogłębiające się zmęczenie >> Zaparcia występujące w ostatnim czasie 9 Jak należy postępować w razie wystąpienia zaburzeń tarczycy? Należy poinformować swojego lekarza o wystąpieniu powyższych objawów. W zależności od typu zaburzenia tarczycy lekarz podejmie decyzję dotyczącą optymalnego sposobu leczenia. Należy przestrzegać zaleceń lekarza, aby odnieść jak największą korzyść z zastosowanego leczenia. W niektórych przypadkach w leczeniu zaburzeń tarczycy pacjent będzie musiał przyjmować lek do końca życia. W niektórych sytuacjach konieczne może być usunięcie tarczycy. W razie wystąpienia zaburzenia czynności tarczycy ważne jest szybkie zastosowanie leczenia, szczególnie jeśli pacjentka zajdzie w ciążę po okresie leczenia lekiem LEMTRADA®. Nieleczone zaburzenie tarczycy może być szkodliwe dla nienarodzonego dziecka lub noworodka. Ponieważ wszystkie z wymienionych chorób autoimmunologicznych mogą wystąpić po długim czasie od otrzymania kursu leczenia lekiem LEMTRADA®, bardzo ważne jest kontynuowanie wykonywania comiesięcznych badań (nawet jeśli pacjent czuje się dobrze). Pacjent powinien kontynuować obserwację pod kątem wystąpienia objawów przedmiotowych i podmiotowych. Co należy wiedzieć o szczepieniach? Przed rozpoczęciem każdego kursu leczenia lekiem LEMTRADA® lekarz sprawdzi, czy u pacjenta wykonano wszystkie wymagane szczepienia zgodne z kalendarzem szczepień. Jeśli pacjent będzie wymagał szczepienia, lekarz zastosuje lek LEMTRADA® dopiero po upływie 6 tygodni od szczepienia. Należy poinformować lekarza o szczepieniu zastosowanym w ciągu ostatnich 6 tygodni. Płodność/ciąża/antykoncepcja Nie wiadomo, czy lek LEMTRADA® wpływa na płodność, gdy jest obecny w organizmie człowieka. Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli pacjentka planuje mieć dziecko. WAŻNE 10 4> Inne przydatne informacje Pacjent powinien kontynuować obserwację pod kątem wystąpienia objawów przedmiotowych i podmiotowych przez 4 lata po otrzymaniu ostatniego kursu leczenia. Wczesne wykrycie i rozpoznanie działań niepożądanych daje największą szansę na ich skuteczne leczenie. Nie wiadomo, czy lek LEMTRADA® może być szkodliwy dla nienarodzonego dziecka. Pacjentka powinna stosować skuteczne metody antykoncepcji w trakcie otrzymywania kursu leczenia lekiem LEMTRADA® i przez 4 miesiące po zakończeniu każdego kursu leczenia lekiem LEMTRADA® (chyba że lekarz zadecydował inaczej, w przypadku kiedy pacjentka nie może posiadać dzieci, np. po histerektomii). Takie postępowanie zagwarantuje, że w momencie, gdy dojdzie do poczęcia dziecka, w organizmie pacjentki nie będzie już leku LEMTRADA®. Należy porozmawiać z lekarzem, jeśli pacjentka planuje mieć dziecko. Jeśli pacjentka jest w ciąży, powinna zadecydować wraz z lekarzem, czy korzyści płynące ze stosowania leczenia przewyższają potencjalne ryzyko dla nienarodzonego dziecka. Należy nosić przy sobie Kartę ostrzegawczą dla pacjenta i pokazywać ją każdej osobie z fachowego personelu medycznego prowadzącej leczenie pacjenta (w tym leczenie inne niż SM) oraz w przypadku nagłej interwencji medycznej. Nie wiadomo, czy lek LEMTRADA® może przeniknąć do organizmu dziecka z mlekiem matki, ale teoretycznie istnieje taka możliwość. Zaleca się przerwanie karmienia piersią w trakcie kursu leczenia lekiem LEMTRADA® i przez 4 miesiące po jego zakończeniu. Jednakże karmienie piersią może być korzystne dla dziecka (na przykład chronić dziecko przed zakażeniami), dlatego należy skonsultować się z lekarzem, jeśli pacjentka planuje karmić dziecko piersią. Lekarz doradzi, jakie rozwiązanie będzie właściwe dla pacjentki i dziecka. Ciężkie zakażenia O czym jeszcze należy poinformować lekarza? U pacjentów leczonych lekiem LEMTRADA® występuje zwiększone ryzyko ciężkiego zakażenia. W razie rozwinięcia się ciężkiego zakażenia może zaistnieć konieczność leczenia w warunkach szpitalnych. Ważne jest, aby poinformować lekarzy w szpitalu, że pacjent otrzymuje lek LEMTRADA®. Jeśli przed rozpoczęciem leczenia lekiem LEMTRADA® wystąpi u pacjenta zakażenie, lekarz rozważy opóźnienie rozpoczęcia leczenia do czasu opanowania lub wyleczenia zakażenia. Należy powiedzieć lekarzowi lub fachowemu personelowi medycznemu o każdym nowym problemie zdrowotnym oraz o wszystkich nowych lekach przyjmowanych od czasu ostatniej wizyty. Dotyczy to zarówno leków wydawanych na receptę, jak i leków wydawanych bez recepty, witamin i leków ziołowych. Pozwoli to lekarzowi prawidłowo prowadzić leczenie. 11 5> Plan badań kontrolnych Choroby autoimmunologiczne opisane w tym poradniku mogą wystąpić w długim czasie po otrzymaniu kursu leczenia lekiem LEMTRADA®. Bardzo ważne jest kontynuowanie wykonywania comiesięcznych badań (nawet jeśli pacjent czuje się dobrze) przez kolejne 4 lata od ostatniej infuzji. Ponieważ pacjent otrzymuje lek LEMTRADA® w 2 kursach podawanych w odstępie jednego roku, badania trzeba będzie zaplanować oddzielnie. >> K alendarz. Dostępny jest kalendarz z naklejkami do zaznaczania terminów badań kontrolnych. Pacjent może otrzymać taki kalendarz. W kalendarzu można zaznaczyć termin zbliżających się badań kontrolnych w każdym miesiącu. 12 Należy pamiętać, że w razie wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych opisanych w tym poradniku wczesne wykrycie i rozpoznanie daje najlepszą szansę poprawy. Należy zawsze zgłaszać się na wyznaczone badania kontrolne i zwracać uwagę na objawy przedmiotowe i podmiotowe zdarzeń opisanych w tym poradniku przez 4 lata po otrzymaniu ostatniej infuzji. Podsumowanie zalecanych badań kontrolnych Badanie Kiedy? Przez jaki okres czasu? Badanie krwi Przed rozpoczęciem leczenia i raz w miesiącu po zakończeniu leczenia Do upływu 4 lat po otrzymaniu ostatniej infuzji leku LEMTRADA® Badanie moczu Przed rozpoczęciem leczenia i raz w miesiącu po zakończeniu leczenia Do upływu 4 lat po otrzymaniu ostatniej infuzji leku LEMTRADA® 13 6> Słowniczek trudnych terminów Nefropatia przebiegająca z obecnością przeciwciał przeciwko błonie podstawnej kłębuszków nerkowych (anty-GMB) – choroba wywołana przez układ odpornościowy pacjenta atakujący nerki (lub czasami płuca). Dochodzi w niej do uszkodzenia nerek, które nie pracują prawidłowo, lub do ich całkowitej niewydolności. W efekcie mogą być konieczne dializy i (lub) przeszczepienie nerki. Jeśli schorzenie to zostanie natychmiast wykryte, poddaje się leczeniu, natomiast nieleczone może prowadzić do śmierci. Zaburzenia/choroby autoimmunologiczne. Zazwyczaj układ odpornościowy chroni organizm przed bakteriami, wirusami i innymi szkodliwymi czynnikami. Jeśli układ odpornościowy zwraca się przeciwko własnym komórkom i narządom pacjenta, dochodzi do wystąpienia tak zwanego zaburzenia lub schorzenia autoimmunologicznego. W SM układ odpornościowy błędnie traktuje komórki mózgu lub rdzenia kręgowego jako obce i uszkadza je. Inne schorzenia autoimmunologiczne mogą uszkadzać inne narządy lub komórki krwi. 7> Jak można skontaktować się z lekarzem prowadzącym W celu ułatwienia kontaktu z lekarzem(-ami) prowadzącym(-i) i (lub) zespołem medycznym należy wpisać w poniższej tabeli ich numery telefonów i adresy. Lekarz/personel medyczny Numer telefonu Adres Autoimmunologiczne zaburzenia czynności tarczycy występują, gdy układ odpornościowy omyłkowo atakuje komórki tarczycy. Autoimmunologiczne zaburzenia tarczycy poddają się leczeniu. Niżej podano dwa przykłady takich zaburzeń: >> nadczynność tarczycy – występuje, gdy tarczyca wytwarza za dużo hormonów, >> niedoczynność tarczycy – występuje, gdy tarczyca wytwarza za mało hormonów. 14 Dializa – proces usuwania produktów ubocznych przemiany materii z krwi i nadmiaru wody z organizmu stosowany, gdy nerki nie pracują prawidłowo. Układ odpornościowy – układ broniący organizm przed czynnikami, takimi jak: zakażenie, substancje obce i nieprawidłowe komórki. Infuzja – powolne podanie pacjentowi roztworu (płynu zawierającego lek) dożylnie przez igłę. ITP (immunologiczna plamica małopłytkowa) – jest stanem, który wynika ze zmniejszenia liczby płytek krwi we krwi. Płytki krwi są niezbędne do prawidłowego krzepnięcia krwi. ITP może powodować ciężkie krwawienie. Wcześnie wykryta poddaje się leczeniu, natomiast nieleczona może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a nawet do zgonu. Limfocyty (typ białych krwinek) – komórki w organizmie, które pomagają w zwalczaniu zakażeń. Te komórki wchodzą w skład układu odpornościowego. Płytki krwi – płytki są niezbędne do prawidłowego krzepnięcia krwi. Płytki płyną wraz z krwią. Pomagają tamować krwawienie przez zlepianie się ze sobą, tworząc zakrzep. Zakrzep pomaga zamykać małe skaleczenia lub uszkodzenia w skórze. Tarczyca – gruczoł położony w dolnej części szyi. Ten gruczoł wytwarza hormony, które są ważne dla regulacji przemiany materii. 15 GZPL.LEMT.17.01.0005 Wszelkie prawa zastrzeżone. Lemtrada®/ Poradnik dla pacjenta/Wzór dla UE/ Data wydania czerwiec 2014/PL. Sformatowano: angielski (Stany Zjednoczone).