Zadanie 1 - Magisterskie24.pl
advertisement
Zadanie 1.Interdyscyplinarny charakter ochrony środowiska. Dyscypliny naukowe wchodzące w skład ochrony środowiska 1. ekologia – to dział biologii, który zajmuje się zasadami organizacji i funkcjonowania systemów naturalnych. Poznanie zasad funkcjonowania systemów naturalnych, takich jak jeziora, rzeki, lasy, gleby, jest niezbędne do określenia kierunków ich ochrony. 2. system prawa ochrony środowiska w Polsce – źródła powszechnie obowiązującego w Polsce prawa wymienione zostały w art. 87 konstytucji RP, i stanowią je: konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 (art.74 ust.2) ustawy ratyfikowane umowy międzynarodowe rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego na obszarze działania organów, które je ustanowiły 3. ekonomika środowiska – bada wpływ gospodarki na środowisko i wynikające z tego koszty i korzyści. Wycenia straty środowiska spowodowane działalnością gospodarczą człowieka. 4. technika ochrony środowiska – poszukiwanie technologii sprzyjających ochronie środowiska (nisko lub bezodpadowych, energooszczędnych, wodooszczędnych itp.). Najlepsze dostępne techniki – jest to najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych mających na celu eliminowanie emisji lub jeżeli nie jest to praktycznie możliwe - ograniczenie emisji. 5. bioetyka – etyka środowiska, postępowanie człowieka wobec środowiska. Bioetyka jest to dział filozofii etyki szczegółowej, ustala oceny i normy moralne. Bioetyka określa stosunek człowieka do środowiska. Należy dbać o środowisko, ponieważ jesteśmy jego elementem. Chroniąc środowisko chronimy samych siebie. Zadanie 2. Funkcje prawa w ochronie środowiska. Funkcja organizacyjna - tworzenie podstaw prawnoustrojowych ochrony środowiska. Na podstawie aktów prawnych powoływane są do życia różnego rodzaju instytucje, między innymi organy i urzędy państwowe lub samorządowe, placówki naukowo-badawcze, organizacje społeczne, o ściśle określonych zadaniach w zakresie ochrony środowiska. Do organów kontrolnych należą: Straż Miejska, straż leśna, WIOŚ i stacje sanitarno-epidemiologiczne. Mają one na celu ocenę stanu środowiska (powietrza, wody, gleby), co pozwala na określenie kierunków ochrony zasobów środowiska przed emisją zanieczyszczeń. Funkcja reglamentacyno-ochronna – polega na: wprowadzaniu ograniczeń i zasad korzystania z zasobów środowiska np. normy emisji zanieczyszczeń, pozwolenia wodnoprawne, normy jakości wody nadawaniu poszczególnym elementom środowiska statusu obiektów ochronionych np. w formie pomnika przyrody, rezerwatu, użytku ekologicznego reglamentacja przestrzeni – planowanie przestrzenne: to działalność zmierzająca do planowego zagospodarowania przestrzeni; tworzenie warunków do rozwoju produkcji i wszechstronnego zaspokajania potrzeb ludności połączone z dbałością o racjonalne gospodarowanie środowiskiem przyrodniczym i ochronę wartości kulturowych. Podstawą planowania przestrzeni jest ład przestrzenny i zrównoważony rozwój. Funkcja ochrony praw podmiotowych – polega na zaspokajaniu różnego rodzaju roszczeń typu kompensacyjnego (naprawianie szkody majątkowej, wypłacenie odszkodowania), zapobieganiu (żądanie zaniechania zakłóceń w środowisku) albo przywróceniu stanu zgodnego z prawem. Np. odszkodowanie za zatrucie ryb w rzece przez ścieki zawierające substancje chemiczne. Funkcja stymulatora procesów gospodarczych – stosowanie środków ekonomiczno-prawnycyh stanowiących system oddziaływań motywacyjnych na podmioty gospodarcze (np. wprowadzenie technologii małoodpadowych, zamknięte obiegi wody). Są to różnego rodzaju podatki środowiskowe, dotacje, kredyty, opłaty za korzystanie ze środowiska, kary za przekroczenie dopuszczalnych norm. Funkcja wdrażania postępu technicznego – prawo (normy techniczne ogólnokrajowe – PN, branżowe – BN, zakładowe – ZN i międzynarodowe – np. ISO) jako podstawowe narzędzie rozwoju i ugruntowania postępu naukowo-technicznego. Funkcja represyjno-prawna – polega na ustanowieniu surowych sankcji karnych za naruszenie prawa ochrony środowiska, zakwalifikowane jako przestępstwo (zbrodnia lub występek) lub wykroczenie. Wymierzone kary mają charakter prewencji ogólnej. Groźba zastosowania kary pozbawienia wolności, konfiskata mienia, ograniczenia wolności i grzywny, mają na celu powstrzymanie osób od działań przestępczych i wykroczeń. Funkcja ochrony walorów lub zasobów środowiska o znaczeniu ponadpaństwowym – ochrona zasobów środowiska wynikająca z traktatów prawa międzynarodowego. Konwencje podpisane przez Polskę: Konwencja Wiedeńska o Ochronie Warstwy Ozonowej, sporządzona w Wiedniu Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości, sporządzona w Genewie Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, sporządzona w Bazylei Konwencja Sztokholmska w sprawie TZO (trwałych zanieczyszczeń organicznych) Zadanie 3. Podział wód w prawie wodnym i jego znaczenie w ochronie zasobów wodnych. ZASOBY WODNE ZIEMI: Woda słodka – 3% Woda słona (oceany) – 97% POWIERZCHNIOWA WODA SŁODKA (CIECZ): Rzeki – 2% Jeziora – 87% Bagna – 11% ZASOBY WODY SŁODKIEJ NA ZIEMI – 37 mln km3 ZASOBY POLSKI – 220 km3 wody (0,0006% zasobów światowych) STRATY: 70% - parowanie 28% - odpływa rzekami, głównie do Bałtyku (konieczność retencji) W CIĄGU ROKU NA KAŻDEGO MIESZKAŃCA PRZYPADA ŚREDNIO: 1) na Ziemi – 7300 m3 wody 2) w Europie – 4560 m3 wody 3) w Polsce – 1580 m3 wody Tylko dwa europejskie kraje mają mniejsze od Polski zasoby wodne w przeliczeniu na jednego mieszkańca, są to: Belgia i Malta.Udział wód powierzchniowych w ogólnej powierzchni województwa warmińsko-mazurskiego wynosi 5,7% (średnio w kraju 2,7%). Ustawa z dnia 18.07.2001 roku - prawo wodne WODY DZIELĄ SIĘ NA: Wody morza terytorialnego i morskie wody wewnętrzne (własność Skarbu Państwa) śródlądowe powierzchniowe Podziemne (własność Skarbu Państwa) Stojące - - wody znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych, niezwiązanych bezpośrednio, w sposób naturalny, z powierzchniowymi wodami płynącymi wody znajdujące się w zagłębieniach terenu powstałych w wyniku działalności człowieka, nie będących stawami Płynące w ciekach naturalnych, kanałach oraz w źródłach z których cieki biorą początek - znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym bądź okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych - znajdujące się w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących (własność Skarbu Państwa) - WŁASNOŚĆ WÓD: Art. 10. 1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych. 1a. Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej, śródlądowe wody powierzchniowe płynące oraz wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa. 2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi. 3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie Art. 12. 1. Wody stojące oraz wody w rowach znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości. Zadanie 4. Proces eutrofizacji wód powierzchniowych. eutrofizacja - rozumie się przez to wzbogacanie wody biogenami, w szczególności związkami azotu (N) lub fosforu (P), powodującymi przyspieszony wzrost glonów oraz wyższych form życia roślinnego, w wyniku którego następują niepożądane zakłócenia biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych wód. Skutki eutrofizacji: definicja eutrofizacji w ujęciu hydrobiologicznym oznacza proces stopniowego użyźniania zbiornika wodnego w naturalnych warunkach proces ten postępuje niezmiernie wolno, jednak w warunkach wzrastającej antropopresji ulega on często znacznemu przyśpieszeniu wskutek zwiększającego się dopływu do wód biogenów i materii organicznej, co prowadzi do ich akumulacji w osadach dennych duży dopływ azotu i fosforu przyczynia się do gwałtownego rozwoju glonów w postaci zakwitów sinicowych natomiast nagromadzenie nadmiernej ilości materii organicznej powoduje zużycie tlenu (siarkowodór, amoniak i metan) brak tlenu z kolei jest przyczyną śnięcia ryb wykorzystanie takiego zbiornika do celów bytowo-gospodarczych jest w dużej mierze ograniczone Zadanie 5. Rodzaje korzystania z wód w świetle prawa wodnego. Korzystanie z wód Korzystanie z wód polega na ich użytkowaniu na potrzeby ludności oraz gospodarki. Korzystanie z wód nie może powodować pogorszenia stanu ekologicznego wód i ekosystemów od nich zależnych, a także marnotrawstwa wody, marnotrawstwa energii wody, ani wyrządzać szkód. Korzystanie z wód polega na korzystaniu powszechnym, zwykłym lub szczególnym. Każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania ze śródlądowych powierzchniowych wód publicznych, morskich wód wewnętrznych wraz z wodami Zatoki Gdańskiej i z wód morza terytorialnego, jeżeli przepisy nie stanowią inaczej. Dopuszczalne jest korzystanie z każdej wody w rozmiarze i w czasie wynikającym z konieczności: zwalczania poważnych awarii, klęsk żywiołowych, pożarów lub innych miejscowych zagrożeń; zapobieżenia poważnemu niebezpieczeństwu grożącemu życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu znacznej wartości, którego w inny sposób nie można uniknąć. Powszechne korzystanie z wód Uprawnienia do powszechnego korzystania z wód publicznych za wyjątkiem wód podziemnych ma każdy, kto zechce zaspokoić potrzeby osobiste, gospodarstwa domowego lub rolnego czy też rekreacyjne (tj. turystyka, uprawnianie sportów wodnych, amatorskich połowów ryb). Jednakże przy tego typu korzystaniu z wód nie można stosować specjalnych urządzeń technicznych. Wody tego rodzaju stanowią dobro o społecznej użyteczności publicznej, z którego korzystanie nie wymaga indywidualnego uprawnienia oraz jest nieodpłatne. Zwykłe korzystanie z wód Właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność ( wody stojące oraz wody w rowach) oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie (wody w studni), przy czym korzystanie to ma służyć zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub rolnego. Właściciel gruntu nie ma jednak prawa do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganego pozwolenia wodno prawnego, do nawadniania gruntów i upraw wodą podziemną za pomocą deszczowni, korzystania z wód na potrzeby działalności gospodarczej, rolniczego wykorzystywania ścieków lub wprowadzania oczyszczonych ścieków do wód lub ziemi, jeżeli ich łączna ilość jest większa niż 5m 3/dobę. Szczególne korzystanie z wód Wszystkie sytuacje wychodzące poza korzystanie powszechne lub zwykłe wchodzą w zakres szczególnego korzystania z wód. Szczególne korzystanie z wody jest więc sposobem reglamentowanego korzystania z wody, dozwolonego tylko na podstawie uprawnienia wodnego (pozwolenia wodnoprawnego), uzyskanego od właściwego organu administracji publicznej. Szczególnym korzystaniem z wód jest w szczególności: 1. pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych, 2. wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, 3. przerzuty wody oraz sztuczne zasilanie wód podziemnych, 4. piętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych, 5. korzystanie z wód do celów energetycznych, 6. korzystanie z wód do celów żeglugi oraz spławu, 7. wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu, 8. rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych. Zadanie 6. Mechanizm oczyszczania ścieków. Woda przechodzi przez piasek, potem trafia do zbiornika z bakteriami, które ją oczyszczają, a następnie do zbiornika z chlorem. Zadanie 7. Procedura wydawania pozwoleń wodnoprawnych. Pozwolenie wodnoprawne to rodzaj zezwolenia udzielanego przez administrację wodną w drodze decyzji administracyjnej. Pozwolenia wodnoprawnego wymaga przede wszystkim szczególne korzystanie z wód i wykonanie urządzeń wodnych, a także inne wskazane w przepisie działania mogące mieć wpływ na stan wód. Osoba zainteresowana takim pozwoleniem, w Prawie wodnym zwana zakładem, powinna złożyć wniosek o jego udzielenie do właściwego organu administracji publicznej. Organem właściwym do wydawania pozwoleń wodnoprawnych, jest starosta, wykonujący to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej. Na podstawie wymienionych w ustawie przepisów, pozwolenie wodnoprawne może wydać również Marszałek Województwa oraz Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej. Pozwolenie wodno prawne wydaje się, w drodze decyzji, na czas określony: 1) Na szczególne korzystanie z wód na okres nie dłuższy niż 20 lat; 2) Na wprowadzenie ścieków do wód lub ziemi na okres nie dłuższy niż 10 lat; 3) Na wprowadzenie do wód lub urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego na okres nie dłuższy niż 4 lata; 4) Na wycinanie roślin z wód lub z brzegu oraz wydobywanie kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów z wód lub obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią na okres nie dłuższy niż 5 lat. Zadanie 8. Zadania administracji samorządowej w zakresie ochrony wód podziemnych i powierzchniowych (strefy i obszary ochronne, linie brzegowe). - zaopatrzenie ludności w wodę do spożycia zasady tworzenia warunków do zapewnienia ciągłości dostaw i odpowiedniej jakości dostarczanej wody zasady niezawodnego odprowadzania i oczyszczania ścieków Wody podziemne – wszystkie wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi w strefie nasycenia, w tym wody gruntowe pozostające w bezpośredniej styczności z gruntem lub podglebiem. Wody podziemne wykorzystuje się przede wszystkim (art.32 ustawy prawo wodne): 1) do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz na cele socjalno-bytowe 2) na potrzeby produkcji artykułów żywnościowych oraz farmaceutycznych. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych, mogą być ustanawiane (art.51 ustawy prawo wodne): 1) strefy ochronne ujęć wody 2) obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych. Strefę ochronną ujęcia wody - zwaną dalej „strefą ochronną”, stanowi obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody (art.52 ustawy prawo wodne). Strefę ochronną dzieli się na teren ochrony: 1) bezpośredniej 2) pośredniej. Na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód podziemnych oraz powierzchniowych zabronione jest użytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. 2. Na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód należy: 1) odprowadzać wody opadowe w sposób uniemożliwiający przedostawanie się ich do urządzeń służących do poboru wody; 2) zagospodarować teren zielenią; 3) odprowadzać poza granicę terenu ochrony bezpośredniej ścieki z urządzeń sanitarnych, przeznaczonych do użytku osób zatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody; 4) ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody. 3. Teren ochrony bezpośredniej należy ogrodzić, a jego granice przebiegające przez wody powierzchniowe oznaczyć za pomocą rozmieszczonych w widocznych miejscach stałych znaków stojących lub pływających; na ogrodzeniu oraz znakach należy umieścić tablice zawierające informacje o ujęciu wody i zakazie wstępu osób nieupoważnionych. Na terenach ochrony pośredniej może być zabronione lub ograniczone wykonywanie robót oraz innych czynności powodujących zmniejszenie przydatności ujmowanej wody lub wydajności ujęcia, a w szczególności: 1) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi; 2) rolnicze wykorzystanie ścieków; 3) stosowanie nawozów oraz środków ochrony roślin; 4) budowa autostrad, dróg oraz torów kolejowych; 5) mycie pojazdów mechanicznych. Strefę ochronną ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody, wskazując zakazy, nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których one obowiązują, stosownie do art. 52-57. Obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych, zwane dalej „obszarami ochronnymi”, stanowią obszary, na których obowiązują zakazy, nakazy oraz ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją. 2. Na obszarach ochronnych można zabronić wznoszenia obiektów budowlanych oraz wykonywania robót lub innych czynności, które mogą spowodować trwałe zanieczyszczenie gruntów lub wód, a w szczególności lokalizowania inwestycji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Obszar ochronny ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej na podstawie planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, wskazując zakazy, nakazy lub ograniczenia oraz obszary, na których one obowiązują, stosownie do art. 59. Monitoring wód ma na celu pozyskanie informacji o stanie wód powierzchniowych i podziemnych dla potrzeb planowania w gospodarowaniu wodami oraz oceny osiągania celów środowiskowych. Zadanie 9. Definicja i klasyfikacja odpadów ze względu na miejsce powstawania oraz ich skład i właściwości. Odpady – wszystkie nieprzydatne substancje i przedmioty, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany. Są wszystkie niespożytkowane produkty bytowej i gospodarczej działalności człowieka. W Polsce wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. odpady w zależności od źródła ich powstawania klasyfikuje się na 20 grup[2]: odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin – 01, odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności – 02, odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury – 03, odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego – 04, odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla – 05, odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej – 06, odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej – 07, odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich – 08, odpady z przemysł przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych – 09, odpady z procesów termicznych – 10, odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali niezależnych – 11, odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych – 12, oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) – 13, odpady rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów ( z wyłączeniem grup 07 i 08) – 14, odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne, nie ujęte w innych grupach – 15, odpady nie ujęte w innych grupach – 16, odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę z terenów zanieczyszczonych) – 17, odpady medyczne i weterynaryjne – 18, odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych – 19, odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie – 20. Ze względu na właściwości odpadów, a głównie udział frakcji organicznej, dzieli się je na: mineralne, zawierające znikomą ilość (do 1%) substancji organicznej, organiczno-mineralne, zawierające 5-50% substancji organicznej, organiczne, w których udział substancji organicznej wynosi więcej niż 50%. Zadanie 10. Metody odzysku (recykling materiałowy i organiczny – kompostowanie) i unieszkodliwiania odpadów (spalanie, składowanie – prawne uwarunkowania lokalizacyjne i techniczne). Recykling materiałowy - tworzywa sztuczne poddawane są przetwórstwu, topnieniu lub rozpuszczaniu. Polega na ponownym przetwarzaniu odpadów w produkt o wartości użytkowej. Zazwyczaj jest to wyrób o innym przeznaczeniu niż pierwotny, co tworzy system kaskadowy, w którym każdy następny etap ma mniejsze wymagania stawiane produktom. Kompostowanie, zwane również recyklingiem organicznym, to naturalna metoda odzysku i zagospodarowania odpadów. Polega ona na obróbce tlenowej odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystywaniu mikroorganizmów, w wyniku czego powstaje materia organiczna. Cel spalania: 1. Spalanie zawartych w odpadach składników palnych 2. Likwidację zawartych w odpadach organizmów chorobotwórczych 3. Maksymalne zmniejszenie masy i objętości przerabianych odpadów 4. Przekształcanie niepalnych składników w postać nadającą się do składowania i ewentualnie do wykorzystania � 1. Wymagany jest wysoki stopień redukcji objętości odpadów – brak terenów pod składowanie 2. Wymagany jest wysoki stopień destrukcji i higienizacji odpadów, 3. Odpady odznaczają się znaczną wartością opałową, pozwalającą na obniżenie kosztów unieszkodliwiania dzięki wykorzystaniu wytworzonej energii Rodzaje odpadów unieszkodliwiane drogą spalania: 1. Stałych odpadów komunalnych 2. Stałych i płynnych odpadów przemysłowych posiadających wysokie właściwości paliwowe 3. Wszelkiego rodzaju palnych odpadów niebezpiecznych 4. Osadów ściekowych z oczyszczalni komunalnych i przemysłowych Metody spalania odpadów: Spalanie w piecach rusztowych Spalanie w piecach ze złożem fluidyzacyjnym System dwustopniowego spalania ze wstępną obróbką termiczna Składowisko odpadów, potocznie wysypisko śmieci – to zlokalizowany i urządzony zgodnie z przepisami obiekt zorganizowanego deponowania odpadów. Pojęcie składowisko obejmuje również wylewisko odpadów ciekłych, wysypisko odpadów komunalnych, a także zwałowiska mas ziemnych. Składowanie odpadów może odbywać się wyłącznie w miejscu do tego wyznaczonym. Niekiedy w tym samym miejscu prowadzi się też selekcję i częściowy odzysk surowców wtórnych. Właścicielem składowiska jest zazwyczaj miejscowy samorząd terytorialny. Niezorganizowane – zajmują wyrobiska lub naturalne zagłębienia terenu, bez specjalnego przygotowania Półzorganizowane – budowa takich wysypisk w ostatnich latach jest podejmowana dość często Zorganizowane – posiadają one specjalną lokalizację, z uwzględnieniem kryteriów hydrogeologicznych i geotechnicznych, spełniają obowiązujące wymogi techniczne oraz są odpowiednio eksploatowane. Zadanie 11. Pojęcie i obowiązki posiadacza i wytwórcy odpadów – znaczenie w ochronie środowiska przed odpadami. Wytwórcą odpadów- rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstanie odpadów oraz każdego kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów. Wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczeniu usług stanowi inaczej. Wytwórca odpadów jest obowiązany do: - uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie, - przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albo powyżej 5 Mg rocznie odpadów innych niż niebezpieczne, - uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, które powstają w związku z eksploatacją instalacji, jeżeli wytwarza powyżej 1 Mg odpadów niebepiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy Mg odpadów innych niż niebezpieczne rocznie. Wytwórca odpadów, który prowadzi działalność polegającą na świadczeniu usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw, a także przetwarzania odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych, jest obowiązany do uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami. Wytwórca odpadów powstałych w wyniku poważnej awarii lub poważnej awarii przemysłowej jest obowiązany do przedłożenia staroście właściwemu ze względu na miejsce powstania odpadów z tych awarii informacji o wytworzonych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami bez względu na ich ilość, w terminie 30 dni od dnia wystąpienia awarii. Posiadaczem odpadów jest każdy, kto faktycznie włada odpadami (wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna); domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. Posiadacz odpadów, który łącznie prowadzi działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów oraz zbierania lub transportu odpadów, jest zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów. Posiadacz odpadów, powinien dodatkowo uwzględnić we wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wymagania przewidziane dla wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów. Zadanie 12. Zadania gmin w zakresie utrzymania czystości i porządku USTAWA z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Rozdział 2 Zadania gmin Art. 5. 1. Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez: 1) wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do gromadzenia odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym i porządkowym oraz przyłączenie do istniejącej kanalizacji sanitarnej, 2) gromadzenie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych w urządzeniach, o których mowa w pkt 1, 3) usuwanie i unieszkodliwianie odpadów komunalnych, 4) oczyszczanie ze śniegu i lodu oraz usuwanie błota i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości. 2. Wykonywanie obowiązków określonych w ust. 1 na terenie budowy należy do kierownika budowy. 3. Oczyszczanie przystanków komunikacyjnych oraz wydzielonych krawężnikiem lub oznakowaniem poziomym torowisk pojazdów szynowych ze śniegu i lodu oraz usuwanie odpadów komunalnych, błota i innych zanieczyszczeń na tych terenach należy do obowiązków jednostek użytkujących tereny służące komunikacji publicznej. 4. Obowiązki utrzymania czystości i porządku na terenach nie wymienionych w ust. 1-3 należą w odniesieniu do dróg publicznych - do zarządu drogi, a w odniesieniu do pozostałych terenów - do gminy. Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy, która zapewnia czystość i porządek na swoim terenie i tworzy warunki niezbędne do ich utrzymania. W ramach ww. zadań, rada gminy uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gmin. Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące: 1. wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących: a. prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecznych, odpadów wielkogabarytowych i odpadów z remontów, b. uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego, c. mycie i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi; 2. rodzaju i minimalnej pojemności urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszczania tych urządzeń i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu: a. średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach, b. liczby osób korzystających z tych urządzeń; 3. częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego; 4. maksymalnego poziomu odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczonych do składowania na składowiskach odpadów; 5. innych wymagań wynikających z gminnego planu gospodarki odpadami; 6. obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku; 7. wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach; 8. wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania. Regulamin czystości i porządku nie może wykraczać poza kwestie przewidziane w art. 4 ust. 2 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zadanie 13. Funkcje lasu - całokształt świadczeń lasu, wynikający z potencjału biotycznego ekosystemów leśnych i preferencji społecznych, ciągle ulepszany nowymi metodami gospodarowania. Funkcje, jakie spełniają współcześnie polskie lasy, można grupować jako funkcje ekologiczne (ochronne), produkcyjne (gospodarcze) i społeczne (socjalne). Lasy pełnią wzajemnie uzupełniające się funkcje: ekologiczne (ochronne), produkcyjne (gospodarcze) oraz społeczne. Wielofunkcyjna gospodarka leśna ma za zadanie łączyć i unikać konfliktów pomiędzy poszczególnymi funkcjami. Głównymi zadaniami polityki leśnej są: - kształtowanie właściwego stosunku człowieka do lasu; - znalezienie równowagi pomiędzy wzrostem ekonomicznym a potrzebami ochrony środowiska; - zapewnienie trwałości lasów przez powiększanie zasobów leśnych, polepszanie stanu lasów i zmianę polityki z modelu surowcowego na proekologiczny; - współtworzenie ustawodawstwa w zakresie ochrony, kształtowania i użytkowania środowiska przyrodniczego; - prawna ochrona lasów we wszystkich formach własności. Polityka leśna opiera się na współpracy międzyresortowej i jest powiązana z polityką ekologiczną, rolną, przestrzennego zagospodarowania kraju, obrony narodowej, energetyczną i przemysłową, społeczną, edukacyjną i naukową. Lasy spełniają w sposób naturalny lub w wyniku działań gospodarki leśnej różnorodne funkcje, które kwalifikuje się następująco: - Funkcje ekologiczne (ochronne), zapewniające: kształtowanie klimatu globalnego i lokalnego, stabilizację składu atmosfery i jej oczyszczanie, regulację obiegu wody w przyrodzie, przeciwdziałanie powodziom, lawinom i osuwiskom, ochronę gleb przed erozją i krajobrazu przed stepowieniem, warunki do zachowania potencjału biologicznego wielkiej liczby gatunków i ekosystemów, a także różnorodność krajobrazu i lepsze warunki produkcji rolniczej; - Funkcje produkcyjne (gospodarcze), polegające na zdolności do produkcji biomasy i ciągłego powtarzania tego procesu, co zapewnia trwałe użytkowanie drewna i surowców niedrzewnych pozyskiwanych z lasu, w tym użytków gospodarki łowieckiej, a w konsekwencji uzyskiwanie dochodów ze sprzedaży towarów i usług, oraz przyczyniające się do tworzenia stanowisk pracy i zasilania podatkiem budżetu państwa i budżetów samorządów lokalnych; - Funkcje społeczne, które kształtują korzystne warunki zdrowotne i rekreacyjne dla społeczeństwa, tworzą różnorodne formy użytkowania lasu przez społeczność lokalną, wzbogacają rynek pracy, wzmacniają obronność kraju, rozwój kultury, oświaty i nauki oraz edukacji ekologicznej społeczeństwa. Funkcje lasu są ograniczone: wzrost jednych może się odbywać kosztem pozostałych, co rodzi konflikty między nimi. Równocześnie wiele rodzajów funkcji lasu uzupełnia się wzajemnie lub z siebie wynika oraz zmienia się w czasie i w przestrzeni. Zadanie 14. Gospodarkę leśną prowadzi się według zasad: 1) 2) 3) 4) powszechnej ochrony lasów, trwałości utrzymania lasów, ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów, powiększania zasobów leśnych. Ad.1 Zasada powszechnej ochrony lasów. Obowiązek przestrzegania ochrony odnosi się do każdego gruntu będącego lasem w rozumieniu ustawy o lasach. Zasada ta znajduje rozwinięcie w art. 9, nakładającym na właścicieli lasów obowiązek powszechnej ochrony lasów, który polega na kształtowaniu równowagi w ekosystemach leśnych oraz podnoszeniu naturalnej odporności drzewostanów. W wykonaniu tego obowiązku możemy wyróżnić trzy kierunki: zapobiegania pożarom leśnym, zapobiegania, wykrywania i zwalczania organizmów szkodliwych, ochrona gleb i wód leśnych. Ad.2 Zasada trwałości utrzymania lasów. Zasada ta została sprecyzowana w art. 13 ustawy o lasach. Zgodnie z jej brzmieniem nałożono na właścicieli lasów obowiązki: trwałego utrzymania lasów, zapewnienia ciągłości użytkowania lasów. Nakłada ona obowiązek zachowania w lasach roślinności leśnej oraz naturalnych bagien i torfowisk, ponownego wprowadzania roślinności leśnej w lasach w okresie do 5 lat od usunięcia drzewostanu, pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej, przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w planie urządzania lasu. Ad.3 Zasada ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów. Mówi ona promowaniu koncepcji lasu wielofunkcyjnego jako najbardziej pożądanego. W celu realizacji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej Lasy Państwowe zobowiązane są w szczególności do inicjowania, koordynowania i prowadzenia okresowej oceny stanu lasów, a wszyscy właściciel lasów zostali zobligowani do sporządzania okresowych wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasów i aktualizacji stanu zasobów leśnych oraz prowadzenia banku danych w tym zakresie. Dla potrzeb promowania trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz ochrony zasobów przyrody w lasach, ustawodawca w art. 13b przewidział możliwość ustanawiania leśnych kompleksów promocyjnych. Ad.4 Zasada powiększania zasobów leśnych. Powyższa zasada został sformułowana w art. 14 który głosi, iż powiększanie zasobów leśnych następuje w wyniku zalesienia gruntów oraz podwyższania produkcyjności lasu, w sposób określony w planie urządzania lasu. Wielość zalesień, ich rozmieszczenie oraz sposób realizacji określa krajowy program zwiększania lesistości opracowany przez ministra właściwego do spraw środowiska, zatwierdzany przez Radę Ministrów. Obowiązek zalesiania nałożony został na nadleśnictwa oraz na właścicieli ( i użytkowników wieczystych) lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa. . 1. Trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia lasu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczególności następujących celów: 1) zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą; 2) ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na: a) zachowanie różnorodności przyrodniczej, b) zachowanie leśnych zasobów genetycznych, c) walory krajobrazowe, d) potrzeby nauki; 3) ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym; 4) ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych; 5) produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu. Funkcje ekologiczne ( przyrodnicze) – mają na ogół charakter niemierzalny lub bardzo trudno mierzalny. Są to funkcje pozagospodarcze, nie mające bezpośredniego związku z celami gospodarczymi leśnictwa, jednak pośrednio wpływają na inne dziedziny gospodarki np. rolnictwo, turystyka. Jedne z nich są zauważalne i odczuwalne w skali lokalnej, inne zaś mają charakter globalny. Funkcja klimatotwórcza – lasy zmieniają warunki klimatyczne zarówno w skali mikro- jak i makroklimatu. Wpływają łagodząco na temp. powietrza, powodują wzrost wilgotności, na obszarach pokrytych lasami występuje znacznie mniejsze nasłonecznienie. Hamują prędkość wiatru, zaś parowanie wpływa pozytywnie na mikroklimat. Funkcja glebochronna – gleba, powiązana systemami korzeniowymi roślin, jest mniej podatna na erozję wywołaną działaniem niszczącym wiatru, wody i mrozu. Funkcja ta jest na tyle ważna, że ustawodawca postanowił objąć stałym zakazem wstępu lasy znajdujące się na obszarach zagrożonych korozją. Okrywa roślinna jest najskuteczniejszym zabezpieczeniem przed degradacją gleby i obniżeniem poziomu wód gruntowych, a właśnie te zjawiska powodują zmiany mechaniczne, fizyczne i chemiczne w strukturze gleby. Funkcja glebotwórcza – lasy przekształcają jałowe piaski w produkcyjną glebę. W zjawisku tworzenia gleb najważniejszą rolę odgrywa produkcja materii organicznej, która w ekosystemie lasów strefy umiarkowanej gromadzona jest przez kolejne lata w postaci opadłych liści i igliwia a także szczątków zwierząt. W zdrowym lesie tej strefy nigdy nie brakuje materii organicznej, w odróżnieniu do lasów tropikalnych. Funkcja wodochronna ( retencyjna) – lasy są naturalnymi zbiornikami retencyjnymi, filtrami oraz magazynami czystej i zdrowej wody, np. las liściasty. Obecność roślin zwiększa możliwości retencyjne gleby ( magazynowanie wody), szata roślinna sprzyja poprawie jakości wód powierzchniowych w wyniku filtracji przez glebę i systemy korzeniowe. Wodno – regulacyjna funkcja lasu przejawia się w jego roli przeciwpowodziowej. Funkcja regulatora równowagi gazowej w atmosferze – lasy od dawna uważane są za jedno z najważniejszych naturalnych źródeł czystego powietrza. Rola ta związana jest przede wszystkim z przyswajaniem dwutlenku węgla w procesie fotosyntezy, co ma duże znaczenie w regulacji bilansu gazowej atmosfery. Funkcja różnorodności biologicznej i banku genów – lasy stanowią bogate zasoby genetyczne świata, są siedliskiem wielu gatunków zwierząt i roślin, zapewniają różnorodność wzajemnie przenikających się lub sąsiadujących ze sobą ekosystemów leśnych, łąkowych, bagiennych i wodnych. Dzięki lasom możliwe jest zachowanie walorów przyrodniczych, kulturowych, historycznych i wartości patriotycznych. Funkcje gospodarcze ( produkcyjne) – dotyczą bezpośrednio gospodarki leśnej, a jej podstawową istotą jest zapewnienie drewna w wyniku corocznego przyrostu drzewostanów oraz możliwości pozyskiwania pożytków ubocznych. Funkcja surowca – las jest źródłem cennych surowców dla różnych gałęzi przemysłu np. drewno, żywice, owoce runa leśnego, zwierzyna. Funkcja majątkowa i dochodowa – las stanowi majątek narodowy, poprzez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, które wnosi swój wkład do dochodu narodowego, a od niego zależy poziom bytu społeczeństwa oraz możliwości rozwoju gospodarczego kraju. Las jako miejsce pracy – las umożliwia zatrudnienie wielu osób w leśnictwie. Funkcja rezerwy powierzchni i narzędzi rekultywacji – w uzasadnionych przypadkach część areału leśnego można przeznaczyć na rozbudowę miast, osiedli, zakładów przemysłowych, dróg, zbiorników wodnych oraz innych celów. Struktura organizacyjna Jednostki Lasów Państwowych, takie jak nadleśnictwa czy Dyrekcje Regionalne LP nie posiadają osobowości prawnej i nie są przedsiębiorstwami w rozumieniu prawa, posiadają natomiast zdolność prawną (m.in. nadleśniczy reprezentuje Skarb Państwa, ale również wydaje decyzje administracyjne). Najbardziej właściwą formą prawną, którą można opisać sytuację Lasów Państwowych, jest nieistniejąca już w polskim prawie ordynacja. Skarb Państwa nie otrzymuje dywidendy z działalności Lasów Państwowych, ani renty dzierżawnej. PGL LP nie płacą podatku CIT, a jedyną finansową korzyścią z posiadania przez Skarb Państwa lasów jest odprowadzany przez nie podatek VAT płacony przez klientów PGL LP. Od początku swego istnienia w Lasach Państwowych przyjęto trójstopniowy model organizacji Lasami Państwowymi zarządza Dyrekcja Generalna kierowana przez dyrektora generalnego (od 7 kwietnia 2008 jest nim Marian Pigan) Lasów Państwowych. Dyrektora powołuje i odwołuje minister środowiska. Drugim szczeblem organizacyjnym Lasów Państwowych są Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych - jest ich 17. Trzecim szczeblem w hierarchii administracji leśnej są nadleśnictwa, na których czele stoją nadleśniczowie. Nadleśnictw jest 431 (2008 r.). Nadleśnictwa podzielone są na 2-3 obręby, a obręby dzielą się na kilka-, kilkanaście leśnictw, w których gospodarzą leśniczowie i pomagający im podleśniczowie. Lasy ochronne Zgodnie z 15 art. ustawą z dnia 28 września 1991 r. o lasach: Za lasy szczególnie chronione, zwane dalej "lasami ochronnymi", mogą być uznane lasy, które: 1) chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwanie się ziemi, obrywanie się skał lub lawin; 2) chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, regulują stosunki hydrologiczne w zlewni oraz na obszarach wododziałów; 3) ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków; 4) są trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu; 5) stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających ochronie gatunkowej; 6) mają szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe lub dla obronności i bezpieczeństwa Państwa; 7) są położone: a) w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców, b) w strefach ochronnych uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. Nr 167, poz. 1399). c) w strefie górnej granicy lasów. Art. 16. 1. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze decyzji, uznaje las za ochronny lub pozbawia go tego charakteru, na wniosek Dyrektora Generalnego, zaopiniowany przez radę gminy - w odniesieniu do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa. 1a. Starosta, po uzgodnieniu z właścicielem lasu i po zasięgnięciu opinii rady gminy, w drodze decyzji, uznaje las za ochronny lub pozbawia go tego charakteru w odniesieniu do pozostałych lasów. 2. Rada gminy powinna wyrazić opinię w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o jej wyrażenie. W razie upływu tego terminu uważa się, że rada gminy nie zgłasza zastrzeżeń. Art. 17. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowe zasady prowadzenia w nich gospodarki leśnej. Zadanie 15. Park krajobrazowy jest to obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania i popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina. Powoływanie parków krajobrazowych oraz ograniczenia obowiązujące na ich terenie Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje w drodze uchwały sejmiku województwa, która określa jego nazwę, obszar, granice oraz ewentualną otulinę. Opisuje ona również szczególne cele ochrony oraz zakazy właściwe dla danego parku krajobrazowego. Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Przedmiotem ochrony może być całość przyrody na terenie rezerwatu lub szczególne jej składniki: - fauna - flora - twory przyrody nieożywionej Cały rezerwat albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie czynnej lub ochronie krajobrazowej. Ochrona ścisła polega na nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony. Rezerwaty zalicza się do rezerwatowych (obszarowych) form ochrony przyrody. Rezerwat ustanawiany jest na mocy zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska, które określa jego nazwę, położenie, przebieg granicy, otulinę (jeżeli została wyznaczona), cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także sprawującego nadzór nad rezerwatem. Likwidacja lub zmniejszenie rezerwatu jest możliwe wyłącznie w przypadku bezpowrotnej utraty jego wartości przyrodniczych Ochrona gatunkowa jest w Polsce jedną z form ochrony przyrody. Ma ona na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, grzybów i zwierząt oraz ich siedlisk, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. Ochrona ta dotyczy gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych. Pomnikami przyrody są pojedyncze oraz grupowe twory przyrody żywej i nieożywionej o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej. Wyróżniają się one indywidualnymi cechami, odznaczającymi je wśród innych tworów, np. wiek lub wielkie rozmiary dla drzew i krzewów czy niezwykłość formy lub pochodzenia dla pomników przyrody nieożywionej. Pomnik przyrody jako termin został wprowadzony przez Humboldta na przełomie XVIII i XIX wieku, co dało początek kierunkowi konserwatorskiemu w ochronie przyrody. Do pomników przyrody ożywionej należą: pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi kształtami lub innymi cechami, a także zabytkowe aleje drzew. Natomiast do pomników przyrody nieożywionej należą: największe głazy narzutowe, tzw. eratyki oraz interesujące formy powierzchni ziemi np. – źródła, wodospady, jary, skałki, wywierzyska, przełomy rzeczne, jaskinie, odkrywki itp. Pomniki przyrody należą do obiektowych, czyli indywidualnych form ochrony przyrody. Powoływanie pomników przyrody oraz ograniczenia obowiązujące na ich terenie Ustanowienie pomnika przyrody następuje w drodze rozporządzenia wojewody lub uchwały rady gminy, po uzgodnieniu z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Natura 2000 – program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody. W myśl zasad zrównoważonego rozwoju, na obszarach Natura 2000, tam gdzie to tylko możliwe, zakłada się łączenie funkcji ochronnych z gospodarowaniem człowieka. Na zbliżonej zasadzie funkcjonują polskie parki krajobrazowe. Obszar chronionego krajobrazu to jedna z najmniej restrykcyjnych form ochrony przyrody. Obszary takie zajmują różnej wielkości tereny, zwykle rozległe, obejmujące pełne jednostki środowiska naturalnego takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska. Obszary te uznawane są za cenne ze względu na wyróżniający się krajobraz, zróżnicowanie ekosystemów lub pełnioną często funkcję korytarzy ekologicznych między ważniejszymi obszarami chronionymi, np. parkami narodowymi, krajobrazowymi i rezerwatami. Tereny te są również istotne ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem. Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. Istotnym powodem tworzenia użytków ekologicznych jest potrzeba objęcia ochroną niewielkich powierzchniowo obiektów, ale cennych pod względem przyrodniczym, o dużym znaczeniu dla zachowania unikatowych zasobów genowych. Z reguły nie mogły one zostać objęte ochroną rezerwatową ze względu na niewielką powierzchnię i mniejszą rangę walorów przyrodniczych. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania jego wartości przyrodniczych, kulturowych i estetycznych. Działalność na terenach objętych tą formą ochrony uwarunkowana jest opracowaniem dla nich planu zagospodarowania przestrzennego, który uwzględni postulaty przyrodników i historyków. Nie jest wykluczone prowadzenie działalności gospodarczej pod warunkiem, że nie spowoduje ona utraty chronionych wartości. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe zalicza się do obiektowych, czyli indywidualnych form ochrony przyrody. Często objęte nią są zabytkowe (choć niekoniecznie) budowle, np. pałacyki, dworki, kościoły wraz z towarzyszącą im przyrodą, np. zespoły pałacowo-parkowe.
