RAPORT ODDZIAŁYWANIA
advertisement
Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza RAPORT ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PRZEDSIĘWZIĘCIA POLEGAJĄCEGO NA BUDOWIE FERMY DO HODOWLI ZWIERZĄT FUTERKOWYCH O OBSADZIE 350 DUŻYCH JEDNOSTEK PRZELICZENIOWYCH INWENTARZA Zleceniodawca : Piotr Ajchler ul. Związku Walki Młodych 1 64-410 Sieraków Lokalizacja : gmina Pniewy, powiat szamotulski obręb: Lubosina działki ewidencyjne – 121/35, 121/26 Wykonawcy: zespół EKO–PROJEKT Specjalista ds. gospodarki odpadami mgr inż. Dagmara Antkowiak Specjalista ds. ochrony powietrza atmosferycznego mgr inż. Aleksandra Kiersztyn Specjalista ds. ochrony przyrody mgr Natalia Springer Specjalista ds. ochrony przed hałasem mgr Zuzanna Pawłowska Specjalista ds. gospodarki wodno-ściekowej mgr Paweł Krysiński Kierownik projektu i nadzór merytoryczny mgr Marek Benedykciński Poznań, maj 2011 r. SPIS TREŚCI EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 1 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 1. WPROWADZENIE .................................................................................................................. 5 1.1. Przedmiot opracowania ................................................................................................... 5 1.2. Cel i zakres oceny ........................................................................................................... 6 1.3. Podstawa prawna ............................................................................................................. 7 1.5. Osoba do kontaktu ......................................................................................................... 10 2. CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................... 11 2.1. Prowadzący instalację ................................................................................................... 11 2.2. Lokalizacja przedsięwzięcia .......................................................................................... 11 2.3. Istniejący stan zagospodarowania terenu ...................................................................... 13 2.4. Rodzaj prowadzonej działalności .................................................................................. 13 2.5. Opis rozwiązań technicznych i technologicznych......................................................... 14 3. OPIS ISTNIEJĄCYCH ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH....................................... 18 3.1. Warunki geologiczne i glebowe .................................................................................... 18 3.2. Wody powierzchniowe i podziemne ............................................................................. 19 3.2.1. Wody powierzchniowe .......................................................................................... 19 3.2.2. Wody podziemne ................................................................................................... 19 3.3. Warunki klimatyczne .................................................................................................... 21 3.4. Stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego ...................................................... 23 3.5. Klimat akustyczny ......................................................................................................... 26 3.6. Obszary cenne przyrodniczo ......................................................................................... 34 4. OPIS ISTNIEJĄCYCH ZABYTKÓW CHRONIONYCH BĘDĄCYCH W ZASIĘGU PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................................................................... 36 5. ANALIZA WARIANTÓW PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................ 36 5.1. Niepodejmowanie przedsięwzięcia ............................................................................... 37 5.2. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska, analiza wariantu lokalizacji inwestycji ............................................................................................................................. 37 5.3. Wariant alternatywny, porównanie wariantów przedsięwzięcia ................................... 38 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO ........................................ 41 6.1. Opis metod prognozowania ........................................................................................... 41 6.1.1. Powietrze atmosferyczne ....................................................................................... 41 6.1.2. Emisja hałasu......................................................................................................... 41 6.1.3. Zrzuty ścieków ...................................................................................................... 41 6.1.4. Gospodarka odpadami ........................................................................................... 42 6.2. Oddziaływanie inwestycji na powierzchnię ziemi i gleby ............................................ 42 6.2.1. Oddziaływanie w fazie powstawania inwestycji ................................................... 42 6.2.2. Oddziaływanie w fazie funkcjonowania inwestycji .............................................. 43 6.2.3. Oddziaływanie w fazie likwidowania inwestycji .................................................. 43 6.3. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ................................................ 43 6.3.1. Oddziaływanie w fazie powstawania inwestycji ................................................... 43 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 2 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 6.3.2. Oddziaływanie w fazie funkcjonowania inwestycji .............................................. 43 6.3.3. Oddziaływanie w fazie likwidowania inwestycji .................................................. 44 6.4. Gospodarka wodno-ściekowa ....................................................................................... 44 6.4.1. Zapotrzebowanie na wodę oraz odprowadzanie ścieków ..................................... 44 Zapotrzebowanie na wodę ............................................................................................... 44 W celu pokrycia zapotrzebowania na wodę, w zależności od czynników ekonomicznych inwestor wykonana przyłącze wodociągowe, bądź zleci wykonanie prywatnego ujęcia wód podziemnych. .......................................................................................................... 44 6.4.2. Wody opadowe odprowadzane z terenu inwestycji .............................................. 47 6.5. Oddziaływanie na powietrze ......................................................................................... 49 6.5.1. Emisja z procesów grzewczych ............................................................................. 49 6.5.2. Emisja liniowa z obsługi komunikacyjnej ............................................................ 50 6.5.3. Emisja z budynków inwentarskich ........................................................................ 52 6.5.4. Stan jakości powietrza w fazie eksploatacji inwestycji......................................... 52 6.6. Gospodarka odpadami ................................................................................................... 54 6.6.1. Wymagania formalno-prawne ............................................................................... 54 6.6.2. Źródła emisji odpadów .......................................................................................... 55 6.6.3. Rodzaje odpadów powstających na etapie realizacji inwestycji ........................... 55 6.6.4. Rodzaje powstających odpadów na etapie eksploatacji zakładu .......................... 58 6.6.5. Rodzaje powstających odpadów na etapie ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia ............................................................................................................... 63 6.6.7. Wnioski i zalecenia ............................................................................................... 65 6.7. Oddziaływanie na klimat akustyczny ............................................................................ 66 6.8. Oddziaływanie na obiekty ochrony obszarowej ............................................................ 66 6.9. Oddziaływanie na dobra kultury ................................................................................... 72 6.10. Oddziaływanie na krajobraz ........................................................................................ 72 6.11. Oddziaływanie na ludzi ............................................................................................... 72 6.12.Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnioi długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko ................. 73 6.13. Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie lub ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko ........................................................................... 75 7. UZASADNIENIE WYBRANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ............................... 76 7.1. Powietrze atmosferyczne............................................................................................... 76 7.2. Hałas .............................................................................................................................. 77 7.3. Gospodarka odpadami ................................................................................................... 77 7.4. Wody powierzchniowe i podziemne ............................................................................. 77 7.5. Fauna i flora .................................................................................................................. 78 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 3 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 7.6. Powierzchnia ziemi ....................................................................................................... 78 7.7. Dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy.......................................................... 78 8. POWAŻNE AWARIE ........................................................................................................... 78 9. OBSZAR OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA ............................................................ 79 10. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE INWESTYCJI ............................................ 79 11. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM 80 Z 12. PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA ..................................................................................... 81 13. DOFINANSOWANIE INWESTYCJI ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ ........... 82 INWESTYCJA OBJĘTA PRZEDMIOTEM NINIEJSZEGO RAPORTU APLIKUJE O DOFINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW UE. JEST TO PROGRAM DLA „MŁODEGO ROLNIKA” SUBSYDIOWANY PRZEZ EUROPEJSKI FUNDUSZ ROLNY NA RZECZ ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH (EFRROW). ............................................ 82 14. PROPOZYCJA MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 82 14.1. Etap budowy/remontu ................................................................................................. 82 14.2. Etap eksploatacji ......................................................................................................... 86 15. OPIS METOD PROGNOZOWANIA ................................................................................. 88 16. TRUDNOŚCI JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT .............................. 88 17. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM .......................................... 88 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 4 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 1. Wprowadzenie 1.1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest ocena oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia obejmującego budowę fermy do hodowli zwierząt futerkowych. Na terenie znajdować się będą budynki i budowle techniczne, budynki pomocnicze, place, drogi, ogrodzenie oraz niezbędna infrastruktura techniczna. Zgodnie z art. 59 ust.1, pkt. 1 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku, o udzieleniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) inwestycja jest zaliczana do mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. Omawiana inwestycja, ze względu na charakter swojej działalności zalicza się do grupy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko ma charakter obligatoryjny i została zakwalifikowana zgodnie z § 2, ust. 1, pkt. 51 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397). Przedsięwzięcie zlokalizowane będzie w powiecie szamotulskim, gminie Pniewy, w miejscowości Lubosina, na działkach o numerach ewidencyjnych: 121/35, 121/26, obręb Lubosina. Powierzchnia łączna działek wynosi 12,0194 ha. Dojazd do inwestycji będzie odbywał się drogą od strony działki 121/35. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 5 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 1.2. Cel i zakres oceny Celem niniejszego opracowania jest ocena oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia obejmującego budowę fermy do hodowli zwierząt futerkowych w ilości 350 DJP (dużych jednostek przeliczeniowych). Na terenie fermy docelowa obsada będzie wynosić 140 000 norek. Planowana inwestycja ma zostać zrealizowana w powiecie poznańskim, w gminie Pniewy, w miejscowości Lubosina, na działkach o numerach ewidencyjnych: 121/35, 121/26, położonych w obrębie Lubosina. Powierzchnia działek wynosi 12,0194 ha. Otoczenie działki, na której planowana jest inwestycja, stanowią tereny użytkowane rolniczo, będące własności Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Lubosinie. Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się w odległości około 1000 m, w kierunku wschodnim od granicy działki objętej opracowaniem. Instalacja będzie pracować 7 dni w tygodniu w godz. 800 do 1600. Wykonanie raportu o oddziaływaniu na środowisko planowanej inwestycji na obecnym etapie jest jednym z warunków koniecznych do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Opracowanie, zgodnie z art. 66 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku, o udzieleniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) obejmuje opis istniejącego stanu środowiska, realizację przedsięwzięcia oraz prognozę skutków, jakie przedsięwzięcie spowoduje dla środowiska w fazie budowy oraz eksploatacji. Uwzględniono oddziaływanie inwestycji na wszystkie komponenty środowiska, w tym powietrze, emisję hałasu, wody powierzchniowe i podziemne oraz glebę. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 6 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 1.3. Podstawa prawna Opracowywanie sporządzono w oparciu o następujące akty prawne: Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243), Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.), Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 roku (Dz. U., Nr 239, poz. 2019 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. 2009 Nr 151 poz. 1220 z późn. zm), Ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.), Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U., Nr 72, poz. 747 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033) Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 roku w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz. U., Nr 136, poz. 964), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 roku w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U., Nr 8, poz. 70), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 Nr 120 poz. 826), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2010 roku w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 249 poz. 1673), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 roku w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2009 Nr 5 poz. 31), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 Nr 16, poz. 87) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 listopada 2008 roku w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. 2008 Nr 216, poz. 1377), EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 7 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 listopada 2008 roku w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz. U. 2008, Nr 215, 1366), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U. 2010 nr 77 poz. 510), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 roku w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U., Nr 137, poz. 984), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie dopuszczalnych mas substancji, które mogą być odprowadzane w ściekach przemysłowych (Dz. U., Nr 180, poz. 1867), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008 Nr 47, poz. 281), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie określenia przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2010 Nr 213, poz. 1397) EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 8 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 1.4. Materiały źródłowe Podstawę niniejszego opracowania stanowiły następujące materiały: Błażejewski R. „Kanalizacja wsi”. Wyd. Pol. Zrzesz. Inż. i Tech. Sanit. Poznań 2003, Kondracki J. „Geografia regionalna Polski”. Wyd. PWN Warszawa 2002, Szpindor A. „Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja wsi”. Wyd. Arkady 1998, Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 roku odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku, Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000 roku w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do emisji hałasu do środowiska przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń (z późn. zm.), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – „Prawo ochrony środowiska” (Tekst jednolity Dz.U.2008.25.150 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.2007.120.826), Instrukcja ITB nr 369/2002 „Właściwości dźwiękoizolacyjne przegród budowlanych i ich elementów”, Instrukcja ITB nr 338/2008 „Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego w środowisku”, Instrukcja ITB nr 311/91 „Metoda prognozowania hałasu emitowanego z obszarów dużych źródeł powierzchniowych”, Polska Norma PN-ISO 1996-1:1999. Opis i pomiary hałasu środowiskowego. Podstawowe wielkości i procedury, PN-EN ISO 3746:2010 Akustyka – Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego – Metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk, PN-ISO 9613-2:2002 Akustyka -- Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej -- Ogólna metoda obliczania, PN-B-02151-02:1987 „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.", R. Makarewicz „Hałas w środowisku”; Poznań 1996, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 9 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza J. Engel „Natura 2000 w ocenach oddziaływania inwestycji na środowisko”, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2009, Arkadiusz Gawroński, Agnieszka Gawrońska, Zbigniew Celka. Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Zamorze Pniewskie (PLH30003). Standardowy Formularz Danych, Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.) 2008. Księga gatunków obcych inwazyjnych w faunie Polski. Wyd. internetowe. Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, „Raport o stanie środowiska w województwie wielkopolskim w 2009 roku” WIOŚ, Poznań 2010, „Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza” Ministerstwo Środowiska, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 2003, Mapa geologiczna Polski w skali 1:500 000, PIG, Redakcja naukowa Leszek Marks, Andrzej Ber, Waldemar Gogołek; Warszawa 2006 r. Mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w skali 1: 500 000, PIG Zakład Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej; Warszawa 2000 r. Mapa Geologiczna Polski bez utworów Kenozoiku 1:100 000, PIG, Ryszard Dadlez, Sylwester Marek, Jędrzej Pokorski; Warszawa 2000 r. Dane z Centralnej Bazy Danych Geologicznych. Szczegółowa Mapa Geologczina Polski (SMGP) 1: 50 000, Mapa Geośrodowiskowa Polski (MGśP) 1 : 50 000 – Landsat, Dane od Inwestora, zasoby internetowe. 1.5. Osoba do kontaktu Osobą koordynującą prace nad Raportem: Marek Benedykciński tel./fax: (61) 667 51 65 tel. kom.: 600 914 508 e-mail: [email protected] EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 10 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 2. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia 2.1. Prowadzący instalację Prowadzącym instalację jest: Piotr Ajchler ul. Związku Walki Młodych 1 64-410 Sieraków 2.2. Lokalizacja przedsięwzięcia Przedmiotowa inwestycja zlokalizowana jest w gminie Pniewy, w miejscowości Lubosina, w powiecie międzychodzkim, województwie wielkopolskim, na działkach o numerach ewidencyjnych 121/35, 121/26, obręb Lubosina. Powierzchnia działek wynosi 12,0194 ha. Dojazd do inwestycji będzie odbywał się drogą od strony działki 121/35. Ilość miejsc parkingowych: samochody osobowe: łącznie 15 miejsc, samochody ciężarowe 1 miejsce. Natężenie ruchu w ciągu doby: samochody osobowe: 20 pojazdów/dobę, samochody ciężarowe: 3 pojazdy/dobę. Powierzchnia całej nieruchomości wynosi 120.194 m2. Powierzchnia użytkowa planowanego obiektu – do 40.000 m2. Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się w odległości około 1000 m, w kierunku wschodnim od granicy działki objętej opracowaniem. Instalacja będzie pracować 7 dni w tygodniu tj. od poniedziałku do soboty w godz. 800 do 1600. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 11 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rysunek 1 Lokalizacja inwestycji Planowane inwestycja położona jest poza: obszarami wodno-błotnymi i innymi obszarami o płytkim zaleganiu wód podziemnych, obszarami wybrzeży, obszarami górskimi i leśnymi, obszarami objętymi ochroną, w tym strefami ochronnymi ujęć wód i obszarami ochronnymi zbiorników wód śródlądowych, obszarami wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszarami Natura 2000 oraz pozostałymi formami ochrony przyrody, obszarami na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone, obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne, obszarami o znacznej gęstości zaludnienia, obszarami przylegającymi do jezior, uzdrowiskami i obszarami ochrony uzdrowiskowej. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 12 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 2.3. Istniejący stan zagospodarowania terenu Powierzchnia całej nieruchomości wynosi 120.194 m2. Powierzchnia nieruchomości przeznaczonej bezpośrednio pod planowane przedsięwzięcia – maksymalnie do 48.000 m2 (nie przekraczając 40% powierzchni działki). Powierzchnia użytkowa planowanego obiektu – do 40.000 m2. W ramach realizacji inwestycji nie planuje się wycinki drzew. Obecnie na terenie działki znajdują się pola uprawne oraz zadrzewienia śródpolne w otoczeniu cieku wodnego Górna Mogilnica. Otoczenie działki, na której planowana jest inwestycja, stanowią tereny użytkowane rolniczo, będące własności Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Lubosinie. Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się w odległości około 1000 m, w kierunku wschodnim od granicy działki objętej opracowaniem. 2.4. Rodzaj prowadzonej działalności Istotą prowadzonej działalności będzie hodowla norki amerykańskiej z przeznaczeniem na pozyskanie skór do sprzedaży. Inwestycja planowana jest na działkach 121/26 oraz 121/35. Wjazd planowany jest od działki 121/35, od strony istniejącej drogi gruntowej. Obecnie na przedmiotowych działkach prowadzona jest uprawa roślinna. Wszystkie wprowadzone oraz wykorzystane technologie potrzebne do produkcji zwierząt futerkowych (norek) będą spełniać wszelkie wymogi oraz standardy Unii Europejskiej, zapewniając bezpieczeństwo oraz komfort hodowanych zwierząt. Technologie mające zastosowanie na fermie: specjalistyczne pawilony produkcyjne zapewniające ochronę przed warunkami atmosferycznymi, specjalistyczne metalowe klatki o odpowiednich wymiarach, dające zwierzęciu komfort i wygodę, rodzaj zadawania karmy – mechaniczne karmiarki (2 szt.), rodzaj pojenia – smoczki w każdej klatce, niedopuszczające do marnowania się wody, usuwanie zanieczyszczeń – mechaniczne, sposób gromadzenia odpadów – do zbiorników bezodpływowych, przeznaczonych do okresowego opróżniania, usypianie zwierząt w specjalistycznych przenośnych komorach przy użyciu CO2 (1 szt.), EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 13 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza bezpośrednio po uśpieniu, odbywał się będzie transport zwierząt do skórowni, oddalonej (ok. 100 km) od miejsca produkcji. 2.5. Opis rozwiązań technicznych i technologicznych Projektowane są 63 pawilony rozmieszczone w trzech rzędach. Stado podstawowe składa się z matek i samców, które selekcjonuje się na przełomie listopada i grudnia. Na jednego samca przypada 5 samic. W miesiącu marcu, po odbytej naturalnej kopulacji samce będą usypiane. Od połowy marca do przełomu miesięcy kwiecień/maj na fermie żyją tylko matki. Ciąża trwa przez okres 50 – 52 dni. Od końca kwietnia do początku maja następują wykoty. Z jednej matki otrzymuje się średnio 4-5 młodych. Następnie następuje okres odchowu. Po okresie odchowu, na przełomie listopada i grudnia, zwierzęta są usypiane w specjalnie do tego przystosowanych komorach. Usypianie następuje za pomocą gazu – CO2. Komora jest w stanie pomieścić jednorazowo do 200 sztuk zwierząt. Zależnie od barwy okrywy włosowej, kolory brązowe i czarne są łatwiejsze w hodowli. Natomiast kolor biały, cros i szafir to kolory trudniejsze w hodowli i ilość sztuk przeznaczonych do pozyskiwania skór jest zdecydowanie niższa. W czerwcu następuje odłączenie młodych norek od matek. Wówczas karmione są one raz dziennie pokarmem stałym dostarczanym z zewnątrz. Karmienie norek odbywa się za pomocą karmiarki dozującej pokarm, który położony jest na górnej części drucianej klatki. Pokarm nie będzie wytwarzany na terenie projektowanej fermy, a dostarczany z zewnątrz. Na terenie fermy planuje się postawienie 3 sztuk silosów paszowych, o pojemności 10 Mg każdy. Załadunek do silosów odbywał się będzie z paszowozów, za pomocą szybkozłącza w sposób pneumatyczny. Przewiduje się dostarczanie paszy 2 paszowozami na tydzień. W projektowanej ferma posadowionych będzie 63 pawilony w trzech rzędach, 55 pawilonów o wymiarach: wysokość 2,6 m, długość szerokość 2,55 m; 140,0 m, 8 pawilonów o wymiarach: wysokość 2,6 m, długość szerokość 2,55 m. 100,0 m, Pawilony dla norek wykonane zostaną w konstrukcji drewnianej z dachem dwuspadowym krytym eurofalą o pochyleniu połaci 55o. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 14 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Ażurowe klatki dla norek wykonane będą z ocynkowanego drutu. Klatki ułożone będą w każdym pawilonie po obu stronach centralnego korytarza na specjalnych półkach. Każda z klatek będzie posiadać wymiary: 90 cm x 30 cm x 55 cm, będzie także dodatkowo wyposażona w wykotnik (domek) o wymiarach 30 cm x 30 cm x 30 cm. Część niższa klatek będzie obudowana od strony korytarza płytą pilśniową twardą o grubości 10 mm. W środku pawilonu znajdować się będzie przejście o szerokości około 1,1 – 1,2 m dla obsługi fermy. Między poszczególnymi pawilonami projektowana jest droga o szerokości 7 m, w celu obsługi komunikacyjnej przedsięwzięcia. Poniższe zdjęcia przedstawiają przykładowe wnętrze pawilonu oraz widok pawilonów z zewnątrz. Rysunek 2 Wnętrze pawilonu EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 15 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rysunek 3 Otoczenie pawilonów Odchody od norek gromadzone są pod klatkami na głębokiej wyściółce ze słomy, co częściowo zabezpiecza środowisko gruntowo wodne przed potencjalnym zanieczyszczeniem. Dodatkowe, pełne zabezpieczenie gruntu będzie stanowić uszczelnienie folią. Po sprzątaniu obiektów chowu, odchody wraz ze słomą magazynowane będą na płycie obornikowej wyposażonej w zbiornik na odcieki. Płyta obornikowa położona będzie po północnej stronie fermy. Sprzątanie na terenie fermy odbywać się będzie do 2 razy w roku. Sprzątanie odbywać się będzie metodą na „sucho” za pomocą skrobaków i łopat. Przewiduje się ilość upadków na poziomie do 5%. Upadłe zwierzęta będą czasowo magazynowane w chłodni, w temperaturze do 40 C. Chłodnia w celu dodatkowego zabezpieczenia środowiska gruntowo – wodnego, posadowiona będzie wewnątrz budynku magazynowego, na szczelnej posadzce betonowej. Pasze do żywienia zwierząt będą kupowane od firm zewnętrznych. Na terenie instalacji nie przewiduje się tzw. kuchni paszowej. Woda do pojenia pobierana będzie z wodociągu, na podstawie stosownej umowy. 1 norka pobiera średnio 55 g wody dziennie. System wentylacji projektowanych pawilonów jest grawitacyjny. Nawiew powietrza następuje poprzez otwory w ścianie pawilonu, a wyciąg powietrza poprzez otwór wywiewny zlokalizowane w kalenicy pawilonu – tzw. kalenica podwyższona. Na terenie fermy, w celu obsługi przedsięwzięcia pracować będzie około 15 osób. Na potrzeby związane z ich potrzebami socjalno – bytowymi zbudowany zostanie budynek EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 16 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza administracyjno – biurowy, o wymiarach 70 m x 20 m. Czas pracy instalacji związany z pobytem pracowników, ruchem maszyn przewiduje się na godziny 8 – 16. Przewiduje się 20 miejsc parkingowych. Inwestor planuje obsadzenie całej granicy inwestycji, szpalerem szybkopiennych iglaków zimozielonych. Pozostała nieutwardzona część powierzchni działek obsadzona będzie trawą. Planowane zużycie mediów: energia elektryczna – do 200 kWh/ dobę, olej napędowy (maszyny robocze), energia cieplna – brak, energia gazowa – brak. Planowane zużycie surowców: zużycie wody – maksymalnie 8,855 m3/ dobę, pasza 60 Mg/ tydzień, 40 balotów słomy na rok. Wykaz planowanych do realizacji budynków na terenie inwestycji: 1. 55 pawilonów hodowlanych w dwóch rzędach, o wymiarach: wysokość 2,6 m długość 140,0 m szerokość 2,55 m 2. 8 pawilonów o wymiarach: wysokość 2,6 m, długość 100,0 m, szerokość 2,55 m 3. Budynek administracyjno – biurowy o powierzchni 1400 m2, 4. Budynek magazynowy o powierzchni 200 m2, Wykaz maszyn i urządzeń: ciągnik 1 szt. koparko – ładowarka 1 szt. karmiarka 2 szt. silosy po 10 Mg 3 szt. chłodnia na upadki 1 szt. komora do usypiania zwierząt 1 szt. zbiornik na odcieki z płyty gnojowej o pojemność 8 m3. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 17 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza zbiornik na ścieki socjalno – bytowe o pojemność 5 m3. zespół urządzeń podczyszczających o przepustowości nominalnej 20 dm3/s 3. Opis istniejących elementów przyrodniczych 3.1. Warunki geologiczne i glebowe Według podziału Polski na regiony fizyczno-geograficzne obszar, na którym ma być zlokalizowana inwestycja, znajduje się w obrębie mezoregionu Pojezierza Poznańskiego. Ograniczają je Bruzda Zbąszyńska na zachodzie i Poznański Przełom Warty na wschodzie. Średnio teren wznosi się na wysokość 75-100 m n.p.m. z kulminacją w postaci Góry Moraskiej (154 m n.p.m.) w północnej części Poznania. W rejonie realizacji inwestycji rzędne terenu wahają się w granicach 98 – 101 m n.p.m. Analizowany obszar położony jest w obrębie Niecki Szczecińskiej, której południową granicę stanowi linia biegnąca od Poznania przez Rzepin i dalej na południe w rejonie Gubina. Obszar ten prawie całkowicie przykryty jest utworami trzecio- i czwartorzędowymi. Występujące na kredzie osady młodsze zalegają na niej niezgodnie. Na piaskach eocenu zalega seria osadów morskich dolnego oligocenu, wykształcona w postaci zielonych piaskowców glaukonitowych z wkładkami mułków, iłów oraz żwirków kwarcowych. Piaski glaukonitowe pokryte są serią szarych iłów. Miocen reprezentowany jest przez formację buroweglową, czyli kompleks piasków kwarcowych z wkładkami iłów oraz pokładami węgli brunatnych. Osady czwartorzędu zalegają na trzeciorzędowych iłach pliocenu lub mułkach miocenu. Miąższość czwartorzędu waha się w granicach 40 m - 112 m. Wśród utworów czwartorzędowych wyróżniono osady plejstoceńskie i holoceńskie. Osady czwartorzędu to gliny zwałowe zlodowacenia południowopolskiego, następnie mułki, piaski i żwiry interglacjału mazowieckiego. Na osadach piaszczystych zalegają gliny zlodowacenia środkowopolskiego o miąższości około 20m. Następnie zalega seria osadów wodnolodowcowych i glin zwałowych zlodowacenia bałtyckiego. Łączna miąższość tych osadów nie przekracza 10 m. Dominujące gleby na omawianym terenie to gleby brunatne właściwe oraz gleby brunatne wyługowane na piaskach słabo gliniastych i glinach. Mozaikowato występują również gleby bielicowe i pseudobielicowe. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 18 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 3.2. Wody powierzchniowe i podziemne 3.2.1. Wody powierzchniowe Rozpatrywany obszar jest położony w dorzeczu Warty, w zlewni IV rzędu rzeki Mogilnicy Małej. Całkowita długość Mogilnicy wynosi 66,8 km (dane IMGW); powierzchnia zlewni to 669,8 km2. Rzeka wypływa z Jeziora Pniewskiego. W skład jego zlewni wchodzą jez. Luboszek, Lubosz Wielki i kilka mniejszych połączonych ze sobą rowami. Zlewnie Mogilnicy budują gliny i piaski strefy moreny czołowej, w obniżeniach torfy. Deniwelacja terenu wynosi 10 – 15m. Niewielkie fragmenty północnej zlewni zbudowane z piasków sandrowych stanowią obszary bardzo korzystne pod względem infiltracyjnym. Stan czystości wód rz. Mogielnicy, badany w roku 2000 przez WIOŚ, był pozaklasowy. W większości punktów pomiarowo kontrolnych zlokalizowanych wzdłuż biegu Mogielnicy, czynnikami determinującymi negatywną ocenę jakości wód były: substancje biogenne i organiczne, oraz stan sanitarny. Najbliżej położonym jeziorem w stosunku do przedmiotowej inwestycji (około 1,2 km) jest Jezioro Lubosińskie Duże. Jezioro ma kształt wydłużony, linia brzegowa jest urozmaicona, brzegi od zachodu zalesione. Wzdłuż prawie całej linii brzegowej występuje silnie rozwinięta roślinność wodna wynurzona. Przeważająca część zlewni bezpośredniej jeziora zajmują grunty orne – około 88%. Jezioro w niewielkim stopniu wykorzystywane jest w celach rekreacyjnych. Jakość wód jeziora, badana w roku 2000, zaliczona została do jezior bardzo zanieczyszczonych – wyniki badań wszystkich wskaźników fizyczno-chemicznych oceniono jako pozaklasowe. Stan sanitarny odpowiadał II klasie czystości wód. 3.2.2. Wody podziemne Zgodnie z podziałem Polski na jednostki hydrogeologiczne gmina Pniewy położona jest prawie w całości w Regionie Szczecińskim. Główne poziomy użytkowe występują w utworach czwartorzędowych, gdzie wody podziemne występują na głębokości od kilku do 60 metrów, oraz w utworach trzeciorzędowych, gdzie poziom użytkowy występuje na głębokości od 60 do ponad 100 m. Poziom wód gruntowych związany jest z przypowierzchniowymi utworami piaszczystymi. Zwierciadło wód o charakterze swobodnym stabilizuje się na głębokości 2 – 5m p.p.t. Warstwa ta jest w ścisłym związku hydraulicznym z wodami powierzchniowymi. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 19 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Ukształtowanie zwierciadła wód gruntowych przybliżone jest do rzeźby terenu. Poziom nie ma większego znaczenia użytkowego, zasilany jest przez infiltrację opadów i drenażu głębszych poziomów w obrębie obniżeń dolinnych. Najbliżej położone obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych związane są z morfologią terenu i zlokalizowane są w odległości około 0,6 km, w kierunku zachodnim, od przedmiotowej inwestycji. Czwartorzędowe piętro wodonośne W utworach czwartorzędowych omawianego rejnou rozpoznano występowanie dwóch poziomów wodonośnych: Poziom międzyglinowy - zbudowany z piasków i żwirów wodnolodowcowych, zalegająca na głębokości od 2 - 15 m, występujący w sposób nieciągły. Poziom charakteryzuje się zmienną miąższością. Zwierciadło wody ma różnorodny charakter uzależniony od utworów nadległych i występuje na głębokości 2,5 – 4,5 m. Poziom ten nie ma większego znaczenia użytkowego. Poziom podglinowy, zbudowany z piasków drobnych i mułków – interglacjału mazowieckiego. Poziom wodonośny zbudowany jest z warstwy utworów piaszczystych (piasków mułkowatych, piasków drobnych oraz żwirów) o miąższości od 9 – 38,5 m. Zwierciadło wody ma charakter napięty i stabilizuje się na głębokości od 3 do 6 m p.p.t. Trzeciorzędowe piętro wodonośne Na przedmiotowym obszarze rozpoznano dwie mioceńskie warstwy wodonośne. Pierwsza w granicach 70 – 75 m p.p.t. i druga od 118 – 156 m p.p.t., rozdzielona 1,0 m pokładem węgla brunatnego. Pierwsza warstwa wodonośna ze względu na niewielką miąższość nie stanowi korzystnego źródła wody. Budują ja piaski pylaste i pyły piaszczyste o niskich wartościach współczynnika filtracji. Głębiej zalegająca warstwa wodonośna zbudowana jest z piasków różnoziarnistych charakteryzujących się korzystnym współczynnikiem filtracji. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych Przedmiotowy obszar położy jest na obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych w „Subzbiornik Jezioro Bytyńskie - Wronki – Trzciel”. Jest to zbiornik trzeciorzędowy, porowy. Średnia głębokość ujęcia korzystającego z zasobów zbiornika to 130 m. Zbiornik jest naturalnie chroniony przed zanieczyszczeniami migrującymi z powierzchni ziemi przez EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 20 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza miąższy nadkład utworów nieprzepuszczalnych (iłów) oraz utworów półprzepuszczalnych ) glin zwałowych, w związku z czym przedmiotowa inwestycja nie stanowi żadnego zagrożenia dla jakości wód przedmiotowego zbiornika. Ujęcia wód Najbliżej położone ujęcie wód podziemnych położone jest w miejscowości Pniewy. Ujęcie oddalone jest od terenu inwestycji ok. 6,5 km w kierunku zachodnim. Ujęcie sięgające głębokości 70 metrów wykorzystuje zasoby czwartorzędowej warstwy wodonośnej. Duża miąższość nadkładu zabezpiecza ujęcie przed migracją zanieczyszczeń z powierzchni terenu. Ujęcie nie posiada strefy ochrony pośredniej, posiada jedynie wygrodzoną strefę ochrony bezpośredniej, zabezpieczającą najbliższe otoczenie ujęcia. 3.3. Warunki klimatyczne Gmina Pniewy, położona na skraju Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego znajduje się w zasięgu oddziaływania klimatu oceanicznego znad Europy zachodniej oraz klimatu kontynentalnego znad Europy wschodniej. Występuje tu cyrkulacja zachodnia i południowo – zachodnia, która stanowi 36% wszystkich wiatrów. Udział wiatrów z sektora wschodniego nie przekracza w roku 27%. Średnia roczna prędkość wiatru wynosi około 3.5 m/s. Maksymalne prędkości wiatru występują zimą i wiosną. Minimum prędkości wiatru przypada na miesiące letnie. Średnia roczna temperatura powietrza, z wielolecia 1951-2000 wynosi 8.0-8.3°C. Średnia półrocza letniego wynosi 13.9°C, a zimowego 2.4°C. Zimy są krótkie i często bezśnieżne. Roczna suma opadów wynosi 517 mm (maks. 628 mm, min. 339 mm). Poniższy rysunek ilustruje średnioroczną różę wiatrów, która została uwzględniona w obliczeniach. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 21 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rysunek 4 Róża wiatrów dla miasta Poznania dla okresu roku Znajomość warunków meteorologicznych panujących na danym obszarze jest pomocna w ocenie stanu jakości powietrza. Do podstawowych parametrów meteorologicznych zaliczamy rozkład wiatrów, temperaturę powietrza i opad atmosferyczny. Na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń powietrza w głównej mierze ma wpływ intensywność wiatrów, ich kierunek, a także temperatura powietrza. Tabela 1 Wpływ poszczególnych parametrów meteorologicznych na najistotniejszych zjawisk warunkujących stan zanieczyszczenia powietrza Parametr meteorologiczny Wpływ na: prędkość wiatru intensywność intensywność przewietrzania miast, początkowy stopień rozcieńczania emitowanych do powietrza zanieczyszczeń, intensywność turbulencji w warstwie tarciowej atmosfery, czas pozostawania zanieczyszczeń w pobliżu źródeł emisji, czas transportu zanieczyszczeń z innych obszarów emisyjnych, wielkość emisji wtórnej niezorganizowanej zanieczyszczeń pyłowych, wielkość emisji zanieczyszczeń ze źródeł związanych z ogrzewaniem domów. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 22 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza kierunek wiatru temperatura powietrza wilgotność powietrza położenie obszarów o podwyższonych stężeniach względem położenia obszarów emisyjnych, kierunek napływu mas powietrza i związany z tym stopień zanieczyszczenia napływającego powietrza (np. powietrze zanieczyszczone z południowego zachodu, czyste z północnego wschodu), intensywność przewietrzania poszczególnych fragmentów miasta (np. kanionów ulic). wielkość emisji zanieczyszczeń ze źródeł związanych z ogrzewaniem budynków, wielkość emisji zanieczyszczeń z samochodów, wielkość emisji wtórnej niezorganizowanej zanieczyszczeń pyłowych, intensywność przemian, powstawania i zaniku zanieczyszczeń w atmosferze. wielkość emisji wtórnej niezorganizowanej zanieczyszczeń pyłowych, intensywność przemian, powstawania i zaniku zanieczyszczeń w atmosferze, stratyfikacja termiczna dolnej warstwy atmosfery intensywność dyspersji zanieczyszczeń w kierunku pionowym położenie obszarów o podwyższonych stężeniach względem położenia źródeł emisji, wielkość emisji wtórnej niezorganizowanej zanieczyszczeń pyłowych. 3.4. Stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Poziom tła rozpatrywanych zanieczyszczeń dla rejonu planowanego przedsięwzięcia, został oparty o dane z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismo w załączeniu), które wynosi: dwutlenek siarki: 6,0 µg/m3 dwutlenek azotu: 22,0 µg/m3 pył PM10: 33,0 µg/m3 benzen: 2,2 µg/m3 ołów: 0,01 µg/m3 Poziomy tła pozostałych zanieczyszczeń przyjęto jako 10% wartości odniesienia przedstawionych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 16 poz. 87). EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 23 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008 Nr 47, poz. 281) określa dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin. Poziomy te stanowią wartości odniesienia do klasyfikacji stref, w obrębie których dokonuje się oceny jakości powietrza. Tabela 2 Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu dla terenu kraju, okresy dla których uśrednia się wyniki pomiarów, dopuszczalne częstości przekraczania tych poziomów oraz marginesy tolerancji Benzen (71-43-2) Wartość marginesu tolerancji [ug/m3] Dopuszczalna częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu 5 20/1 - jedna godzina 200 5/10 18 razy rok kalendarzowy 40 5/2 - rok kalendarzowy 30 0 - jedna godzina 350 0 24 razy 24 godziny 125 0 3 razy rok kalendarzowy i pora zimowa (okres od 01 X do 31 III) 20 0 - rok kalendarzowy 0,5 0 - 24 godziny 50 0 35 razy rok kalendarzowy 40 0 - 10000 0 - Dopuszczalny Nazwa substancji i Okres uśredniania poziom substancji numer CAS wyników pomiarów w powietrzu[ug/m3] rok kalendarzowy % Dwutlenek azotu Tlenki azotu Dwutlenek siarki Ołów Pył zawieszony Tlenek węgla 8 godzin Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008 Nr 47, poz. 281) EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 24 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Tabela 3 Poziomy docelowe dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin, termin ich osiągnięcia, oznaczenie numeryczne tych substancji, okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów, oraz dopuszczalne częstości przekraczania tych poziomów Lp. Nazwa substancji (numer CAS) Okres uśredniania wyników pomiarów Poziom docelowy substancji w powietrzu Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu docelowego w roku kalendarzowym Termin osiągnięcia docelowego poziomu substancji w powietrzu rok 6 ng/m3 2013 r. kalendarzowy rok 2. 1 ng/m3 2013 r. kalendarzowy rok 3. 5 ng/m3 2013 r. kalendarzowy rok 4. 20 ng/m3 2013 r. kalendarzowy 3 osiem godzin 120 µg/m 25 dni 2010 r. Ozon 5. okres (10028-15-6) 18000 µg/m3 *h 2010 r. wegetacyjny Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008 Nr 47, poz. 281) 1. Arsen (7440-38-2) Benzo(a)piren (50-32-8) Kadm (7440-43-9) Nikiel (7440-02-0) Tabela 4 Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony zdrowia Nazwa strefy strefa poznańskoszamotulska PL.30.14.z.03 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO2 NO2 PM10 kadm arsen nikiel BaP Pb C6H6 CO O3 A A A A A A A A A A C Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Poznań 2010 Jakość powietrza w rejonie inwestycji jest na zadawalającym poziomie. Według rocznej oceny powietrza przeprowadzonej w Wielkopolsce w 2009 r. przez WIOŚ, normatywne stężenia poszczególnych rodzajów substancji z wyjątkiem ozonu nie są przekraczane. Prawie wszystkie monitorowane parametry jakości powietrza mieszczą się w klasie A (jakość najwyższa), jedynie stężenie ozonu mieści się w klasie C. Na terenie gminy istnieje jedynie kilka zakładów będących źródłem zanieczyszczeń do powietrza. Obszar inwestycji znajduje się na terenie słabo zurbanizowanym, nie narażonym na stałą emisję substancji zanieczyszczających do powietrza. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 25 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Wpływ na stan jakości powietrza w rejonie inwestycji mają przede wszystkim: niska emisja z sektora komunalno-bytowego (jedynie w sezonie grzewczym) oraz emisja ze źródeł liniowych (transport samochodowy). Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony roślin określają, że normatywne stężenia substancji takich jak: dwutlenek siarki i tlenek azotu zaliczają obszar do klasy wynikowej A, jedynie stężenie ozonu mieści się w klasie C. Tabela 5 Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony roślin Nazwa strefy strefa poznańskoszamotulska PL.30.14.z.03 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO2 NOx O3 A A C Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Poznań 2010 3.5. Klimat akustyczny Informacje ogólne Przedmiotowa inwestycja, polegająca na budowie nowej instalacji (ferma zwierząt futerkowych) zlokalizowana jest w gminie Pniewy na działkach nr 121/35 ora 121/26 obręb Lubosina. Przeprowadzając analizę uciążliwości akustycznej na środowisko przedsięwzięcia: zinwentaryzowano źródła hałasu powstającego zakładu; określono parametry akustyczne źródeł hałasu; przeanalizowano warunki akustyczne panujące wewnątrz i na zewnątrz projektowanych obiektów; obliczono poziom równoważny A dźwięku dla hałasu pochodzącego od zakładu w wytypowanych punktach imisji; określono zasięg oddziaływania akustycznego fermy; zinterpretowano rezultaty obliczeń w świetle wymogów administracyjnych. Hałas pochodzący z zakładów prowadzących produkcję zwierzęcą jest problemem o znaczeniu lokalnym i musi być poddany analizie, zwłaszcza w sytuacji, gdy zlokalizowano go w pobliżu obszaru zabudowanego. Na fermach wysoki poziom hałasu może wpływać na kondycję i produkcję zwierząt, jak również uszkadzać słuch pracowników. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 26 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Do oceny poziomu hałasu w środowisku stosuje się równoważny poziom dźwięku Laeq, który jest kombinacją różnych rodzajów działalności z uwzględnieniem hałasu tła pochodzącego od np. ruchu drogowego czy innych zakładów sąsiadujących. Typowy całodobowy poziom hałasu tła dla obszarów wiejskich wynosi 42 dB, lecz może obniżyć się poniżej 30 dB w godzinach porannych (dane wg Dokumentu Referencyjnego o Najlepszych Dostępnych Technikach dla Intensywnego Chowu Drobiu i Świń). Ostateczny wpływ na obiekty położone w sąsiedztwie zależy od wielu czynników, takich jak ukształtowanie powierzchni, obiekty odbijające dźwięki, konstrukcja odbiornika i liczba źródeł hałasu. Przyczym natężenie dźwięku maleje zazwyczaj wraz z oddalaniem się od fermy. Typowe źródła hałasu w obiektach dla drobiu są związane z: inwentarzem, budynkami, produkcją i obchodzeniem się z paszą, organizacją usuwania nawozu. Zasadniczo redukcję hałasu można osiągnąć poprzez: stosowanie naturalnych barier. Można w tym celu wykorzystać tereny zalesione i żywopłoty. Szeroki pas drzew będzie zmniejszać hałas, w tym ten generowany przez wiatr. Redukcja hałasu jest stosunkowo niska, bo wynosi około 2 decybele na 30 metrów plantacji, ale dzięki nim zmienia się charakterystyka częstotliwościowa hałasu i staje się ona mniej dokuczliwa dla ucha ludzkiego. Dodatkowym efektem jest tu odizolowanie wzrokowe od źródeł hałasu, co wpływa na lepszą tolerancję dźwięku. stosowanie cichego wyposażenia. Nie powinno się stosować wysokoobrotowych wentylatorów z silnikami dwubiegunowymi, które powodują dużą emisję hałasu. Mniejszy hałas powoduje również umieszczenie tychże źródeł hałasu na ścianach budynku, zamiast na dachu. Może jednakże okazać się, iż tak zaprojektowana wentylacja nie spełni wymagań w zakresie dostatecznej wymiany powietrza wewnątrz hali, a zatem trzeba rozpatrywać każdy przypadek indywidualnie. stosowanie technicznych środków zapobiegawczych dla wyposażania oraz pasywnych środków zaradczych zmniejszających emisje. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 27 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Sposobami na ograniczenie hałasu są ekrany akustyczne umieszczane w pewnej odległości od inwestycji lub obudowy, czy też izolacje stosowane bezpośrednio przy źródle. Może to być np. wygłuszenie ścian hali produkcyjnej czy też obudowa drewniana (lub słomiana albo plastikowa) wentylatora. Natomiast myjki ciśnieniowe i kompresory generują znaczny hałas i powinny być używane wewnątrz budynku. organizowanie pracy w dzień. Nie jest to możliwe w każdym przypadku, ale pewne czynności np. związane z używaniem myjek ciśnieniowych należy wykonywać poza porą nocy. stosowanie dodatkowych sposobów ograniczania hałasu. W rozpatrywanym zakładzie głównym źródłem hałasu jest transport związany z przywozem i załadunkiem paszy dla zwierząt, odbiorem towaru oraz manewrami samochodów osobowych na parkingu. Podstawy prawne W najbliższym sąsiedztwie zlokalizowane są tereny rolne oraz leśne. Najbliższa zabudowa znajduje się w odległości ok. 1 kilometra na wschód od przedmiotowej inwestycji. Jest to wieś Lubosina mająca tereny o charakterze zagrodowym. W sąsiedztwie nie znajdują się inne zakłady produkcyjne, jednakże z uwagi na rodzaj działalności fermy wpisuje się ona w zagospodarowanie niniejszego terenu. Aktem normującym akustyczne standardy jakości środowiska jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007.120.826). W tabeli przedstawiono wskaźniki hałasu mające zastosowanie do ustalenia i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby, gdzie: LAeq D – równoważny poziom dźwięku A dla pory dnia (przedział czasu od godz. 600 do godz. 2200), LAeq N – równoważny poziom dźwięku A dla pory nocy (przedział czasu od godz. 2200 do godz. 600). Tabela 6 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikiem LAeq D i LAeq N, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 28 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza które te wskaźniki mają zastosowanie do ustalenia i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby Dopuszczalny poziom hałasu w [dB] Drogi lub linie kolejowe LAeq D Lp. 1 2 3 4 LAeq N Pozostałe obiekty i działalność będą ca źródłem hałasu LAeq D LAeq N przedział przedział przedział przedział czasu czasu czasu czasu odniesienia odniesienia odniesieni odniesienia równy 16 równy 8 a równy 8 równy 1 godzinom godzinom najmniej najmniej korzystny korzystnej m godzinie godzinom nocy dnia kolejno po sobie następując ym Rodzaj terenu A. Strefa ochrony „A” uzdrowiska B. Tereny szpitali poza miastem A. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej B. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży C. Tereny domów opieki społecznej D. Tereny szpitali w miastach A. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego B. Tereny zabudowy zagrodowej C. Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe D. Tereny mieszkaniowo – usługowe A. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców 50 45 45 40 55 50 50 40 60 50 55 45 65 55 55 45 Jednocześnie wg normy budowlanej PN-B-02151-02:1987 „Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.” Równoważny poziom dźwięku A LAeq hałasu przenikającego do pomieszczenia od wszystkich źródeł łącznie nie może przekraczać w budynkach mieszkalnych: 40 dB A w porze dnia; 30 dB A w porze nocy. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 29 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Metodyka obliczeń Zagospodarowanie terenu pod inwestycję obejmie przede wszystkim: budowę otwartych pawilonów o wysokości 2,6 metra z dachem z blachy falistej, wykonanie budynków socjalnych dla pracowników z zastosowaniem wentylacji grawitacyjnej, utwardzeniu i wyznaczeniu 20 miejsc parkingowych dla samochodów osobowych, powstanie 3 silosów do paszy dla zwierząt. Będą one uzupełniane co 2 dni gotową paszę przywiezioną cysterną. postawienie ogrodzenia z faloblachy, nasadzenie drzew po wewnętrznej stronie granicy terenu inwestora Inwestor planuje pracę tylko w porze dziennej tj. między 800, a 1600. W tym przedziale czasowym będzie miał miejsce transport uśpionych zwierząt na futra oraz załadunek silosów i manewry na parkingu. Zwierzęta żywe do fermy będą przywiezione raz, na samym początku powstawania zakładu. Szczegółowe dane dotyczące źródeł hałasu wzięte pod uwagę przy analizie dla planowanej inwestycji, wraz z danymi dotyczącymi poziomu mocy akustycznej i czasem pracy zamieszczono w tabeli. Przy określaniu poziomu mocy akustycznej wzięto pod uwagę najgorsze możliwe dla inwestora warianty obciążenia produkcji. Pozostałe źródła hałasu uznano za mało istotne przy wpływie na komfort akustyczny panujący w rejonie terenu inwestora. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 30 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Tabela 7 Zestawienie źródeł hałasu ujętych w analizie l.p. Źródło hałasu kod LAeq [dB] Czas pracy [min.] Dzień noc Parametr użyty do modelowania w LEQ 1 LaeqT lub 2LWA dzień noc LWA [dB] 1 Praca pompy przy załadowaniu silosów S - 60 - 88 792 - 2 Manewry samochodów osobowych P - 40 - 100 802 - - 10 - 100 832 - - 60 - 100 912 - 480 - 90 752 - 3 4 5 Manewry samochodów ciężarowych odbierających towar Praca silnika cysterny przy załadowaniu silosów Karmienie zwierząt – pojazd MINKOMATIC650 DLA – 2 szt. 31 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com Lokalizacja/Uwagi Południowa strona działki/źródło punktowe Południowo-zachodnia strona działki/żródło ruchome zamienione na źródło punktowe Południowo-zachodnia strona działki/źródło ruchome zamienione na punktowe Południowa strona działki/źródło punktowe Wnętrze pawilonów/źródło ruchome zamienione na punktowe Powyższe dane uzyskano na podstawie danych uzyskanych od inwestora oraz na podstawie danych z instrukcji ITB nr 338. Do analizy rozprzestrzeniania się hałasu użyto programu LEQProfessional, którego algorytm obliczeń oparto na normie PN-ISO 9613-2 oraz o instrukcje ITB nr 308 oraz 338. Powyższa norma przedstawia matematycznie metody obliczania tłumienia hałasu w środowisku, aby można było przewidzieć poziom hałasu w pewnej odległości od źródła lub źródeł hałasu. Dzięki tej metodzie można przewidzieć ekwiwalentny ciągły poziom dźwięku A, przy uwzględnieniu warunków pogodowych. W modelu obliczeniowym przyjęta jest zasada, że każde źródło jest punktowe tzn. każdy z jego wymiarów liniowych (wysokość, długość, szerokość) jest mniejszy od połowy odległości między źródłem, a najbliższym punktem obserwacji. Źródła liniowe oraz powierzchniowe są zastępowane źródłami punktowymi w następujący sposób: Źródła liniowe: Gdzie: LWn – poziom mocy akustycznej źródła cząstkowego; Lw – poziom mocy akustycznej całego źródła liniowego scharakteryzowany jako poziom mocy akustycznej LWA (dla krzywej korekcyjnej A) lub LW (dla poszczególnych pasm częstotliwości); n– liczba odcinków, na które należy podzielić źródła liniowe; Źródła powierzchniowe: Gdzie: LWn – poziom mocy akustycznej źródła cząstkowego; Lwew – poziom dźwięku A wewnątrz hali w odległości ok. 1 metra od każdej ściany i dachu; S– powierzchnia ściany/dachu; R– wypadkowa izolacyjność akustyczna całej ściany/dachu przedstawiona jako RA, z uwzględnieniem elementów o różnej izolacyjności (np. drzwi, okna). Źródła ruchome czyli różnego rodzaju pojazdy, zazwyczaj poruszające się w sposób niezorganizowany również można zamienić na zbiór zastępczych punktowych źródeł dźwięku wg zasady: EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Gdzie: LWeqn – równoważny poziom mocy akustycznej n-tego pojazdu (ciężkiego lub lekkiego); LWn – poziom mocy akustycznej A danej operacji ruchowej; ti – czas trwania danej operacji ruchowej ; N– liczba operacji w sumarycznym czasie T; T– czas oceny. Rozpatrywane źródła hałasu są punktowymi, ruchomymi zamienionymi na punktowe. W analizie uwzględniono również czynniki ekranujące hałas, takie jak zieleń. Program LEQProfessional w obliczeniach uwzględnia m.in.: odległość punktu imisji od źródła hałasu; wpływ pochłaniania dźwięku przez powietrze; kierunkowość źródła; tłumienie spowodowane rodzajem gruntu; odbicia od przeszkód; ekranowanie na napotkanych na drodze propagacji obiektach; wpływ zieleni; rodzaj gruntu; oraz rozróżnia różnego typu źródła hałasu (liniowe, punktowe, powierzchniowe typu hala produkcyjna). Dokładność tej metody jest szacowana na 3 dB. Poziom dźwięku panujący w pomieszczeniach chronionych budynków oszacowano wg zależności: LAeq* = LAeq – R’W + 10log S/A [dB] gdzie: LAeq - poziom A dźwięku hałasu zakładu, panujący w punkcie imisji [dB], R’W - izolacyjność akustyczna właściwa przybliżona przegrody budowlanej z oknem, przyjęto R = 25 dB, S- powierzchnia ściany zewnętrznej pomieszczenia mieszkalnego, przyjęto S = 10 m2, A- chłonność akustyczna pomieszczenia mieszkalnego, przyjęto A = 10 m2. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 33 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 3.6. Obszary cenne przyrodniczo Planowana inwestycja położona jest poza obszarami podlegającymi ochronie na podstawie Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. Do położonych najbliżej planowanej inwestycji obszarów chronionych należą: Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Zamorze Pniewskie (PLH300036) obszar położony jest w odległości ok. 9 km na zachód od planowanej inwestycji. Sierakowski Park Krajobrazowy - granica Parku przebiega w odległości około 6 km na północny zachód od planowanej inwestycji. Rezerwat Jakubowo - położony jest w odległości ok. 6,5 km na południowy zachód od planowanej inwestycji. Rezerwat „Las grądowy nad Mogilnicą”- położony jest w odległości ok. 8,5 km na południowy zachód od planowanej inwestycji. Odległość planowanej inwestycji od ww. obszarów przedstawiono w Tabeli poniżej. Tabela 8 Odległość planowanej inwestycji od najbliżej położonych obszarów chronionych na mocy Ustawy o ochronie przyrody Odległość od planowanej Lp. Obszar chroniony inwestycji [km] Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Zamorze 1 9,0 Pniewskie (PLH300036) 2 Sierakowski Park Krajobrazowy 6,0 3 Rezerwat „Jakubowo” 6,5 4 Rezerwat „Las grądowy nad Mogilnicą” 8,5 Ww. obszary chronione opisano poniżej: Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Zamorze Pniewskie (PLH300036) położony jest w znacznej odległości od planowanej inwestycji na zachód od miasta Pniewy. Powierzchnia ostoi wynosi 305,3 ha. Obiekt obejmuje pojezierne torfowisko mszarne położone pomiędzy dwoma istniejącymi jeziorami, tj. Jeziorem Lubosz Wielki na zachodzie (wchodzi w skład obszaru) i Jeziorem Pniewskim na wschodzie, pozostającym poza SOO). Teren torfowiska otoczony jest głównie lasami liściastymi o charakterze olsów i łęgów. W południowej części znajduje się zarastające jeziorko (Jezioro Zamorze). Teren torfowiska porośnięty jest wierzbami, głównie Salix cinerea. Jest to jedno z większych i dobrze zachowanych torfowisk mszarnych w Wielkopolsce. Na terenie torfowiska stwierdzono: Dwa gatunki z Dyrektywy siedliskowej: Liparis loeselii i Drepanocladus vernicosus. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 34 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Siedem typów siedlisk wymienionych w załączniku I, w tym dobrze zachowane torfowisko przejściowe. Przynajmniej 12 zbiorowisk roślinnych zaliczonych w Wielkopolsce do rzadkich i zagrożonych. Florę naczyniową liczącą ponad 130 gatunków, w skład której wchodzą gatunki zagrożone w Polsce i w Wielkopolsce oraz chronione w naszym kraju. Łącznie notowano ich 21. Bogatą florę mszaków, w skład której wchodzi ponad 75 gatunków, wśród których 18 podlega ochronie w Polsce bądź znajduje się na krajowej czerwonej liście. Na szczególną uwagę zasługuje Drepanocladus vernicosus. Niezwykle cenną florę ramieniową liczącą 9 gatunków, z których większość znajduje się bądź na krajowej, czerwonej liście, bądź podlega ochronie. Niezwykle cenne jest stanowisko Lychnothamnus barbatus, gatunku bardzo rzadkiego i wymierającego w skali kraju i świata. Sierakowski Park Krajobrazowy Sierakowski Park Krajobrazowy położony jest w zachodniej części województwa wielkopolskiego, w przeważającej części w powiecie międzychodzkim na terenie gmin: Chrzypsko Wielkie, Kwilcz i Sieraków oraz w niewielkiej części w powiecie szamotulskim, na terenie gminy Pniewy, w odległości ok. 60 km na północny zachód od Poznania. Utworzony został na mocy rozporządzenia nr 6/91 Wojewody Poznańskiego z dnia 12 sierpnia 1991 r. na powierzchni 30 413 ha, w celu ochrony polodowcowego krajobrazu części Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego, o rzeźbie urozmaiconej wzgórzami morenowymi, wydmami, dolinami rzek i rynnami jezior. Płynąca przez Park rzeka Warta dzieli go na dwie części: północną z wydmowymi terenami porośniętymi borami i południową z pagórkowatym obszarem morenowym częściowo porośniętym lasami liściastymi i leżącymi w głębokich rynnach jeziorami. Najwyższym wzniesieniem na terenie parku jest morenowe wzgórze o wysokości 126 m n.p.m. w okolicach Kwilcza. W Parku są 52 jeziora polodowcowe o powierzchni powyżej 1 ha i wiele mniejszych zbiorników wodnych. Na ogół są to jeziora rynnowe, np. Jezioro Lutomskie, ale największe jezioro – Chrzypskie (304 ha) – jest jeziorem morenowym. Najgłębszym jeziorem jest Jezioro Śremskie (45 m), a jego dno leży 6 m poniżej poziomu morza (jedyna w Wielkopolsce kryptodepresja). Rezerwat „Jakubowo” EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 35 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Jest to rezerwat leśny o powierzchni 4,02 ha. Został utworzony w 1959 roku w celu ochrony lasu dębowo-grabowego. Charakterystyczną cechą drzewostanu są duże rozmiary niektórych drzew, niektóre buki (Fagus silvatica) osiągają wysokość nawet powyżej 41 metrów. Rezerwat „Las grądowy nad Mogilnicą” Jest to rezerwat częściowy leśny obejmujący obszar 8,90 ha, położony w pobliżu wsi Dąbrowa. Rezerwat powstał w 1959 roku. Ochronie w rezerwacie podlega wielogatunkowy las dębowo-grabowy o naturalnym charakterze i wieku do 100 lat. W podszycie spotyka się rzadką lilię złotogłów. W rezerwacie występują następujące gatunki roślin objęte ochroną częściową: kalina koralowa (Viburnum opulus), konwalia majowa (Convallaria majalis L.), marzanka wonna (Asperula odorata). 4. Opis istniejących zabytków chronionych będących w zasięgu planowanego przedsięwzięcia Zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zabytek to nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich część lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową (art. 3 pkt. 1). Do położonych najbliżej planowanej inwestycji zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków należy zespół dworski z 2 poł. XVIII (dwór nr rej.: 2335/A z 1.02.1957 oraz park, nr rej.: 2320/A z 3.11.1994) położony w miejscowości Lubosina. W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji nie występują obiekty zabytkowe objęte ochroną konserwatorską. 5. Analiza wariantów planowanego przedsięwzięcia Pod uwagę brano dwa, następujące warianty. Pierwszym jest wariant zerowy, polegający na zaniechaniu realizacji przedsięwzięcia. Wariant ten został odrzucony. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 36 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Drugim rozpatrywanym wariantem jest realizacja planowanego przedsięwzięcia w obecnie planowanym miejscu. Spowoduje ona racjonalne wykorzystanie analizowanego terenu i nie wpłynie na pogorszenie obecnie panującego tam stanu środowiska. 5.1. Niepodejmowanie przedsięwzięcia W przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia teren, na którym planowane jest przedmiotowe przedsięwzięcie pozostałby w dotychczasowym sposobie użytkowania. Odstąpienie od realizacji niniejszej fermy z pewnością zagwarantowałoby dotychczasowy stan środowiska w obrębie i bezpośrednim sąsiedztwie terenu, na którym przedsięwzięcie miałoby być zlokalizowane. Z uwagi jednak na obecne rolnicze zagospodarowanie terenu, funkcja tego terenu nie ulegnie znaczącej zmianie ze względu na produkcję o charakterze rolniczym. Ponadto niepodejmowanie przedsięwzięcia jest nieuzasadnione zarówno pod względem ekologicznym jak i ekonomicznym. W związku z zastosowaniem środków techniczno – organizacyjnych, praca fermy nie będzie wiązać się z negatywną emisją powietrza czy hałasu do środowiska. Praca instalacji nie będzie się również wiązać z niezorganizowanym wytwarzaniem ścieków wpływających na jakość wód podziemnych i powierzchniowych. W związku z tym w dalszej ocenie odstąpiono od rozpatrywania wariantu niepodejmowania przedsięwzięcia. 5.2. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska, analiza wariantu lokalizacji inwestycji Wariantem najkorzystniejszym dla środowiska będzie brak realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia. Pomimo faktu niewielkiego negatywnego wpływu przedsięwzięcia na środowisko (rozpatrywanego również jako oddziaływanie łączne), z pewnością należy zwrócić uwagę na korzyści płynące dla lokalnego środowiska mieszkańców poprzez realizację inwestycji (stworzone zostaną nowe miejsca pracy dla okolicznych mieszkańców). Wytworzone podczas eksploatacji inwestycji odpady przekazywane będą w pierwszej kolejności do odzysku. Wybrany wariant wiąże się również z wykorzystaniem technologii chowu, która jest przyjazna dla środowiska, poprzez zminimalizowanie swojego oddziaływania zarówno na środowisko gruntowo – wodne jak i emisję hałasu. Przedstawiony w niniejszej karcie wariant realizacji przedsięwzięcia jest najmniej oddziaływującym wariantem realizacji dla tego typu inwestycji dla środowiska poprzez zastosowanie nowoczesnych urządzeń i rozwiązań technologiczno – organizacyjnych pracy. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 37 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Ponadto, jak wykazano, oddziaływanie inwestycji ograniczy się do terenu do którego inwestor posiada tytuł prawny. Zaznaczono to również na załączonej do Raportu kopii mapy ewidencyjnej. 5.3. Wariant alternatywny, porównanie wariantów przedsięwzięcia Podczas realizacji wariantu w innym rejonie wiejskim będą zachodzić podobne wielkości emisji w zakresie produkcyjnym (założenia produkcyjne pozostaną za niezmienionym poziomie). Rozwiązania techniczne i technologiczne zastosowane na przedmiotowej fermie pozostaną takie same, więc emisja produkcyjna pozostanie constans. Założenia wyjściowe emisji jak i wartości masowe emisji jak i emisji pozostaną na poziomie opisanym w dokumentacji Raportu OOŚ. Rozwiązanie polegające na nowej lokalizacji niesie ze sobą szereg potencjalnych zagrożeń polegających na budowie i posadowieniu nowych urządzeń oraz doprowadzeniu mediów. Budowa nowego obiektu na nowym obszarze wiejskim będzie się wiązała z nową inwestycją budowlaną, a co za tym idzie wszystkim związanymi z tym emisjami. Podczas realizacji inwestycji na niesprzyjających inwestycyjnie terenach (np. nieuzbrojonych media) notuje się często ponadnormatywny hałas, zwiększone zapylenie, wzmożoną emisję hałasu ze środków transportu ciężkiego obsługujących inwestycję, zaburzeniami lokalnej gospodarki wodnej jak również naruszenie homeostazy lokalnych mikrosiedlisk i ekosystemów roślinnych i zwierzęcych. Ponadto oprócz zwiększenia masowej emisji, zwiększa się również terytorialny zasięg oddziaływania przedmiotowej instalacji, co nie gwarantuje dotrzymania aktualnie obowiązujących standardów ochrony środowiska, z wartych w normatywach prawnych. Planowana inwestycja jest znacznie oddalona od najbliższych zabudowań mieszkalnych (około 1000 metrów). Nowa lokalizacja nie gwarantuje tak znacznie oddalonego sąsiedztwa. Dodatkowo obecnie planowana inwestycja w wariancie przewidzianym do realizacji posiadać będzie wszystkie uzgodnienia w zakresie dostępu do mediów oraz drogi publicznej. W wariancie alternatywnym, trudno byłoby jednoznacznie określić czy wymagana infrastruktura do rozruchu i funkcjonowania instalacji byłaby zapewniona. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 38 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza W związku z powyższym, wariant podejmowanie przedsięwzięcia w innym rejonie wiejskim, jest nieuzasadniony zarówno pod względem ekonomicznym, inwestycyjnym i ekologicznym. Za lokalizacja proponowaną przez Inwestora przemawiają następujące czynniki: – zminimalizowana emisja, – infrastruktura techniczna – uzbrojenie terenu, – dotrzymanie odpowiednich norm ochrony środowiska w zakresie ochrony powietrza i hałasu, – bliskie sąsiedztwo dróg dojazdowych, W związku z powyższym proponowany wariant realizacji inwestycji, wydaja się najbardziej racjonalnym z przedstawianych wariantów. Tabela 9 Porównanie wariantów inwestycji Szacowany stopień oddziaływania na środowisko Element środowiska poddany oddziaływaniu Wariant proponowany Skala Wariant alternatywny Czas Skala Czas oddziaływań trwania/ekspozycji oddziaływań trwania/ekspozycji Jakość powietrza i warunki klimatyczne 2 okresowy 3 okresowy Gleby i złoża kopalin 2 Stały 2 stały Wody podziemne i warunki hydrologiczne 1 sporadyczny 1 sporadyczny Wody powierzchniowe i warunki hydrologiczne 1 sporadyczny 1 sporadyczny Klimat akustyczny 3 okresowy 4 okresowy Krajobraz 2 Stały 2 stały Funkcjonowanie ekosystemów 1 Stały 1 stały Dziedzictwo historyczne i kulturowe 1 Brak 1 brak Zmiana użytkowania terenu 1 Stały 4 stały SUMA OCENY ODDZIAŁYWANIA 14 - 19 - Źródło: Materiały własne EKO-PROJEKT, * do ewaluacji oceny środowiskowej przyjęto 5 stopniową skalę ocen. Ponadto w Strategii Rozwoju Powiatu Międzychodzkiego autorzy jako jeden z podstawowych bodźców rozwoju identyfikują wzrost liczby zatrudnionych oraz wzrost zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; Powstawanie nowych podmiotów DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com i 39 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza umożliwianie im realizacji inwestycji wpisuje się w jeden z celi strategicznych miasta jakim jest aktywizacja życia gospodarczego gminy Pniewy. W związku z powyższym, wariant podejmowanie przedsięwzięcia w rejonie pozamiejskim, niezabudowanym jest nieuzasadnione zarówno pod względem ekonomicznym, inwestycyjnym jak i ekologicznym. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 40 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 6. Przewidywane oddziaływanie na środowisko 6.1. Opis metod prognozowania 6.1.1. Powietrze atmosferyczne Do obliczenia wielkości emisji wykorzystano wskaźniki emisji oraz dane przedstawione przez Inwestora. Obliczenia stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w czasie eksploatacji inwestycji przeprowadzono według metodyki modelowania poziomów substancji w powietrzu określonej w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie poziomów odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 Nr 16, poz. 87) za pomocą Komputerowego Systemu OPERAT FB. 6.1.2. Emisja hałasu Dla niniejszego przypadku ustalono jeden punkt imisji hałasu, na wysokości 4 metry nad poziomie gruntu na granicy działki, na której znajduje się zabudowa zagrodowa we wsi Lubosina. Wyniki obliczeń hałasu z programu LEQProfessional zostały przedstawione w załącznikach. Na podstawie powyższych analiz można stwierdzić, iż rozpatrywany zakład nie powoduje przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu na granicach najbliższych terenów prawnie podlegających ochronie przed hałasem, jak również we wnętrzach budynków mieszkalnych. 6.1.3. Zrzuty ścieków Do określenia ilości ścieków socjalno bytowych wykorzystano dane przedstawione przez inwestora oraz obliczenia w oparciu o Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 roku w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U., Nr 8, poz. 70). Ilość powstających wód opadowych i roztopowych oszacowano według poniższego wzoru: Q=λ·q·F λ – współczynnik spływu, qmax – natężenie deszczu miarodajnego, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 41 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza qśr – natężenie dla deszczu średniorocznego F – powierzchnia w ha. Wartość deszczu miarodajnego obliczono ze wzoru Błaszczyka dla opadu średniorocznego, przy prawdopodobieństwu pojawienia się opadu – P = 20% i czasie trwania opadu t = 15 minut. qmax = A/ t0,67 l/s/ha Wartość natężenia dla deszczu średniorocznego przyjęto Zgodnie z danymi Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Do określenia spełnienia parametrów zrzucanych ścieków przez instalację oparto się na Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 roku w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U., Nr 137, poz. 984) oraz Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie dopuszczalnych mas substancji, które mogą być odprowadzane w ściekach przemysłowych (Dz. U., Nr 180, poz. 1867). 6.1.4. Gospodarka odpadami Do określenia rodzajów i ilości powstających odpadów wykorzystano dane uzyskane od inwestora oraz obliczenia własne. 6.2. Oddziaływanie inwestycji na powierzchnię ziemi i gleby 6.2.1. Oddziaływanie w fazie powstawania inwestycji W fazie powstawania inwestycji, główną rolę będzie odgrywało oddziaływanie na rzeźbę terenu. Prowadzone prace spowodują antropogeniczne przekształcenie powierzchni ziemi, polegające na przesuszeniu i zaburzeniu naturalnej struktury gruntu. W celu zabezpieczenia gruntów zaleca się: ostatnią część wykopu wykonać ręcznie nie dopuszczając do naruszenia rodzimej struktury gruntu, podłoże gruntowe w wykopie wibrować mechanicznie, nie dopuszczać do nawodnienia wykopów. Roboty ziemne należy prowadzić zgodnie z normą PN-B-06050:1999 „Geotechnika – Roboty ziemne – Wymagania ogólne”. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 42 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 6.2.2. Oddziaływanie w fazie funkcjonowania inwestycji Nie zakłada się znaczącego wpływu na rzeźbę terenu podczas funkcjonowania omawianego przedsięwzięcia. Prawidłowa eksploatacja inwestycji nie będzie oddziaływała na powierzchnię ziemi. 6.2.3. Oddziaływanie w fazie likwidowania inwestycji W ramach likwidacji inwestycji prowadzone będą prace rozbiórkowe . W ich wyniku zachodzić będzie oddziaływanie na rzeźbę terenu. Podczas wykonywania prac związanych z likwidacją inwestycji może dojść do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego substancjami ropopochodnymi pochodzącymi z awarii ciężkiego sprzętu budowlanego. Zanieczyszczenie gruntu może być również wywołane niewłaściwą gospodarką materiałami i odpadami budowlanymi. 6.3. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne 6.3.1. Oddziaływanie w fazie powstawania inwestycji W fazie powstawania inwestycji, przy odpowiednim zorganizowaniu placu budowy, nie przewiduje się ujemnego wpływu na wody podziemne i powierzchniowe. W związku z pracą osób fizycznych na placu budowy powstawać będą ścieki socjalnobytowe. Ścieki te będą gromadzone w szczelnym zbiorniku bezodpływowym (np. typu toy toy) i systematycznie wywożone na oczyszczalnię ścieków. Podczas prowadzenia prac budowlanych może dojść do sytuacji awaryjnych w których dojdzie do wycieku substancji ropopochodnych z pojazdów oraz maszyn pracujących na placu budowy. Ewentualne wycieki przedostaną się do gruntu i dalej mogą migrować do wód gruntowych powodując ich zanieczyszczenie. W celu minimalizacji takiego zagrożenia sprzęt powinien być stale kontrolowany i sprawdzany, umożliwi to sprawne usunięcie ewentualnych zagrożeń 6.3.2. Oddziaływanie w fazie funkcjonowania inwestycji Powierzchnie utwardzone (drogi, parkingi) są szczelne zaopatrzone w spadki umożliwiające odpływ wód opadowych do wpustów i dalej do odpowiednich odbiorników. Wody opadowe i roztopowe będą podczyszczane i odprowadzane do najbliższego cieku. Odchody od norek gromadzone będą, w obrębie zadaszonych pawilonów pod klatkami na głębokiej wyściółce ze słomy, dodatkowo podściełanej folią - zabezpieczającą grunt przed ewentualną migracją odcieków i potencjalnym zanieczyszczeniem. Pawilony będą EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 43 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza systematycznie sprzątane, a zebrany obornik gromadzony będzie na szczelnej płycie obornikowej zaopatrzonej w wpust połączony z zbiornikiem na odcieki. Zbiornik na odcieki wykonany zostanie w formie szczelnej uniemożliwiającej migrację zanieczyszczeń do środowiska gruntowo-wodnego. Poziom zapełnienia zbiornika będzie stale monitorowany przez obsługę fermy, a odcieki będą systematycznie wywożone na oczyszczalnię ścieków. Ścieki socjalno bytowe, powstające na terenie instalacji odprowadzane będą do szczelnego zbiornika bezodpływowego i systematycznie wywożone na gminną oczyszczalnię ścieków, w związku z czym nie będą stanowić żadnego zagrożenia dla środowiska gruntowowodnego. Biorąc pod uwagę zastosowane zabezpieczenia (szczelne powierzchnie, szczelne zbiorniki bezodpływowe) nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne w fazie funkcjonowania inwestycji. Biorąc pod uwagę zastosowane zabezpieczenia środowiska gruntowo – wodnego, oraz odległości planowanej inwestycji od najbliżej położonego ujęcia wód oraz zbiorników wód powierzchniowych nie przewiduję się wpływu inwestycji na wyżej wymienione obszary. 6.3.3. Oddziaływanie w fazie likwidowania inwestycji W fazie likwidacji zakładu nie zakłada się negatywnego oddziaływania na środowisko wodne. Może ono zajść jedynie w sytuacjach awaryjnych, przykładowo podczas wycieku substancji ropopochodnych z uszkodzonych maszyn budowlanych. 6.4. Gospodarka wodno-ściekowa 6.4.1. Zapotrzebowanie na wodę oraz odprowadzanie ścieków Zapotrzebowanie na wodę W celu pokrycia zapotrzebowania na wodę, w zależności od czynników ekonomicznych inwestor wykonana przyłącze wodociągowe, bądź zleci wykonanie prywatnego ujęcia wód podziemnych. Pobór wód na cele socjalno-bytowe Zakłada się że w obrębie fermy zatrudnionych będzie 15 pracowników pracujących w systemie zmianowym 7 dni w tygodniu (365 dni robocze w roku). Średnie dobowe zużycie wody, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 roku w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U., Nr 8, poz. 70), wynosi dla pracownika fizycznego 60 dm3/dobę, dla pracownika biurowego 15 dm3/dobę. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 44 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Tabela 10 Zużycie wody socjalno – bytowe L.p. 1 2 Charakter zatrudnienia Ilość pracowników Norma wg. Rozporządzenia [dm3/dobę] Zużycie wody [dm3/dobę] Zużycie wody [m3/dobę] 14 60 14 * 60 = 840 0,84 1 15 1 * 15 = 15 0,015 15 - 855 0,855 Pracownik fizyczny Pracownik biurowy Suma Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych od inwestora Łączne zużycie wody na cele socjalno-bytowe pracowników wyniesie 855 dm3/dobę (0,855 m3/dobę). Roczne zużycie wody na cele socjalno bytowe wynosić będzie: 0,855 m3/dobę * 365 dni roboczych = 312,1 m3/dobę Roczna ilość pobieranych wód na cele socjalno bytowe wynosić będzie 312,1 m3/rok; Pobór wód na cele technologiczne Zakład pobierał będzie wodę w celu pojenia zwierząt, pojenie odbywać się będzie za pomocą specjalistycznych poidełek (smoczków) gwarantujących niskie zużycie wody. Zgodnie z specyfikacją techniczna poidełek zużycie wody wynosić będzie około 55 g wody dziennie na jedno zwierzę – czyli (0,055 dm3/dobę). Przyjmując maksymalną obsadę w ilości 140 000 sztuk zużycie wody do pojenia na całej fermie wynosić będzie: 0,055 dm3/dobę * 140 000 sztuk zwierząt = 7,7 m3 ~ 8 m3/dobę Roczne zużycie do pojenia na fermie wyniesie 2 920 m3/rok. Całkowite szacowane zużycie wody w obrębie przedmiotowej fermy wynosić będzie 8,855 m3/dobę [3232,1 m3/rok]. Emisja ścieków Ścieki socjalno-bytowe Zakłada się iż ilość ścieków socjalno-bytowych odprowadzanych z przedmiotowej inwestycji wynosić będzie 85%1 ilości wody zużytej na cele socjalno - bytowe. W oparciu o 1 Założenie zgodnie z opracowaniem. „Kanalizacja Wsi” Ryszard Błażejewski; Poznań 2003 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 45 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza powyższe założenia ilość odprowadzanych ścieków socjalno bytowych przedstawia się następująco: Tabela 11 Szacowne ilości odprowadzanych ścieków socjalno – bytowych Ilość zużytej wody Ilość odprowadzanych ścieków 855 dm3/dobę 727 m3/dobę 0,855 m3/dobę 0,727 m3/dobę 312,1 m3/rok 265,3 m3/rok Źródło: Opracowanie własne Ścieki socjalno-bytowe odprowadzane będą do szczelnego zbiornika bezodpływowego o odpowiednio dobranej pojemności. Przy zakładanym wywozie raz w tygodniu minimalna wielkość zbiornika bezodpływowego powinna wynosić 5 m3. Tabela 12 Przeciętne jednostkowe ładunki zanieczyszczeń w ściekach bytowych wg Królikowskiego (1994) i Laaka (1986) Lp Parametr Jednostka 1 2 3 4 5 6 7 ChZT BZT5 Zawiesina ogólna Azot ogólny Fosfor ogólny Chlorki Tłuszcze gO2/Md gO2/Md g/Md g/Md g/Md g/Md g/Md Ścieki szare 40 – 75 35 – 45 25 – 35 1–2 1–4 1–2 10 – 15 czarne 80 – 135 20 – 40 40 – 50 9 – 16 1–3 7 – 12 15 - 20 razem 120 – 210 45 – 85 65 – 90 10 – 18 2–7 8 - 14 11 – 17 Źródło: „Kanalizacja Wsi” Ryszard Błażejewski; Poznań 2003 Ścieki z procesów technologicznych Odchody od norek gromadzone są pod klatkami na głębokiej wyściółce ze słomy, położonej na powierzchni ziemi szczelnie pokrytej folią, co zabezpiecza środowisko gruntowo wodne przed potencjalnym zanieczyszczeniem. Po sprzątaniu obiektów chowu odchody wraz ze słomą magazynowane będą na płycie obornikowej wyposażonej w szczelny zbiornik bezodpływowy na odcieki. Płyta obornikowa położona będzie przy północnej granicy działki. Zgodnie z danymi otrzymanymi od inwestora ilość odcieków odprowadzanych z płyty oszacowano na 1 m3/dobę (około 365 m3/rok). Przy założeniu wywozu raz w tygodniu pojemność zbiornika bezodpływowego nie powinna wynosić mniej niż 8 m3. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 46 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Czyszczenie klatek odbywać się będzie na „sucho” poprzez dokładnie skrobanie i zmiatanie i nie będzie stanowić źródła powstawania ścieków . 6.4.2. Wody opadowe odprowadzane z terenu inwestycji Ścieki opadowe Do obliczeń ilości wód opadowych przyjęto powierzchnię równą: 120 194 m2 (12,0194 ha). Tabela 13 Zestawienie powierzchni Lp. Rodzaj 1. powierzchnie zadaszone 2. Powierzchnia powierzchnia utwardzona (drogi dojazdowe, place manewrowe) 3. powierzchnia terenów zielonych 22 650 m2 2,265 ha 22 700 m2 2,270 ha 74 844 m2 7,4844 ha łączna powierzchnia: 120 194 m2 12,0194 ha Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych od inwestora Ilość powstających wód opadowych i roztopowych oszacowano według poniższego wzoru: Q=λ·q·F λ – współczynnik spływu, którego wartość przyjęto: dachy = 0,90, powierzchnie utwardzone = 0,70, zieleń = 0,10, qmax – natężenie deszczu miarodajnego qmax = 0,161 dm3/s/ha, qśr – natężenie dla deszczu średniorocznego qśr = 131 l/s/ha, F – powierzchnia w ha. Zgodnie z danymi z wielolecia: 1971–2000 (wg Atlasu Klimatu województwa wielkopolskiego) opady na danym rejonie sięgają 507 mm/rok; co daje natężenie dla deszczu średniorocznego wysokości qśr – 0,161 dm3/s/ha. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 47 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Wartość deszczu miarodajnego obliczono ze wzoru Błaszczyka dla opadu równego H = 507 mm: przy prawdopodobieństwu pojawienia się opadu – P = 20% i czasie trwania opadu t = 15 minut. qmax = A/ t0,67 l/s/ha qmax = 804 / 150,67 l/s/ha qmax = 131 l/s/ha – współczynnik stabelaryzowany dla deszczu miarodajnego występującego z A prawdopodobieństwem p = 20% i częstotliwością występowania C = 5 lat.2 – czas trwania deszczu miarodajnego. t Wody opadowe odprowadzane z dachów: Qmax = λ · qmax · F = Qśr = λ · qśr · F = 0,9 * 131 l/s/ha * 2,265 ha 0,9 * 0,161 l/s/ha * 2,265 ha = 131 l/s = 267,5 m3/15min = 0,366 l/s = 31,68 m3/dobę Wody opadowe odprowadzane z powierzchni utwardzonych Qmax = λ · qmax · F = 0,7 * 131 l/s/ha * 2,27 ha = 199 l/s = 188 m3/15min Qśr = λ · qśr · F = 0,7 * 0,161 l/s/ha * 2,27 ha = 0,257 l/s = 22,21 m3/dobę Wody opadowe z terenów zielonych Qmax = λ · qmax · F = Qśr = λ · qśr · F = 0,7 * 131 l/s/ha * 7,487 ha = 94,5 l/s/ = 85,13 m3/15min 0,7 * 0,161 l/s/ha * 7,487 ha = 0,117 l/s = 10,11 m3/dobę Szacowana ilość wód deszczowych odprowadzanych do z terenu projektowanej inwestycji wynosić będzie: max ilość m3/15 min: Qmax = 434,5 [l/s] Qmax = 541 [m3/15 min] średnia ilość m3/h: Qśr = 2,67 [m3/h] średnia ilość m3/d: Qśr = 64 [m3/d] średnia ilość m3/rok: Qśr = 23 360 [m3/rok] Wody opadowe z powierzchni utwardzonych planuje się odprowadzać do cieku biegnącego na terenie działki. Przed odprowadzeniem wody będą podczyszczane w zespole urządzeń podczyszczających składającym się z osadnika zawiesin i separatora substancji ropopochodnych o przepustowości normatywnej 20 dm3/s i maksymalnej 200 l/s. Proponuje się zastosowanie zespołu urządzeń firmy ECOL-UNICO. Współczynnik A przyjęty zgodnie z Tablicą 10-9 opracowania „Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja wsi” Adam Szpindor; Wyd. Arkady 1998. 2 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 48 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Wody opadowe z powierzchni dachów jako niezanieczyszczone odprowadzane będą na tereny zielone. Wody opadowe z terenów zielonych będą w naturalny sposób infiltrowały do gruntu. 6.5. Oddziaływanie na powietrze Na terenie inwestycji będzie zachodzić emisja do powietrza, głównie emisja amoniaku. Emisja będzie zachodzić w formie niezorganizowanej, źródłami emisji będą: projektowane wiaty dla chowu, ruch komunikacyjny na terenie fermy: przewiduje się dzienne natężenie ruchu wynoszące 20 samochodów osobowych i 3 samochody ciężarowe, w tym ciągnik i koparkoładowarka. Jedyne źródło emisji zorganizowanej stanowić będzie eksploatacja kotła olejowego, który będzie wykorzystywany do ogrzewania budynku socjalnego. 6.5.1. Emisja z procesów grzewczych W trakcie eksploatacji inwestycji do ogrzewania budynku socjalnego wykorzystywany będzie kocioł o mocy 80 kW opalany olejem opałowym o zawartości siarki ok.1%. Przewiduje się zużycie oleju opałowego w ciągu roku na poziomie 5 000 l. Kocioł wykorzystywany będzie również do podgrzewania wody na cele socjalnobytowe pracowników. Czas pracy kotła szacuje się na ok. 1460 godzin w roku. W poniższej tabeli przedstawiono prognozowane wielkości emisji ze spalania oleju opałowego. Tabela 14 Wskaźniki emisji ze spalania oleju opałowego wraz z zestawieniem wyliczonych ilości substancji emitowanych do powietrza Substancja tlenek węgla dwutlenek siarki dwutlenek azotu pył PM10 Wskaźnik emisji [kg/m3] 0,6 0,019 5 1,8 Emisja [Mg/rok] 0,003000 0,000095 0,025000 0,009000 Emisja [kg/h] 0,002055 0,000065 0,017123 0,006164 Źródło: „Wskaźniki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza” MŚ i WIOŚ, Warszawa 2003 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 49 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Zanieczyszczenia z kotła będą odprowadzane za pomocą emitora punktowego EP1: stalowego, zadaszonego, o średnicy wylotu wynoszącej 0,2 m, zlokalizowanego na wysokości 6,0 m. 6.5.2. Emisja liniowa z obsługi komunikacyjnej Emisja z pojazdów została ustalona na podstawie przewidywanego natężenia ruchu, wskaźników emisji substancji zanieczyszczających z pojazdów wg Regulaminów Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) oraz równoważnych Dyrektyw Unii Europejskiej (UE) i średniego czasu pracy silników samochodów danego typu na działce na której zlokalizowana jest planowana inwestycja. Uwzględniono czas pracy pojazdów wynoszący 241 h/rok dla samochodów osobowych praz 28 h/rok dla samochodów ciężarowych. Działalność związana z obsługą pojazdów będzie wiązała się z emisją zanieczyszczeń z procesu spalania paliw, tj. ruchu pojazdów. Praca silników spalinowych powoduje emisję: tlenków azotu; tlenku węgla; węglowodorów aromatycznych; pyłu zawieszonego. Samochody osobowe na terenie zakładu będą pokonywać jednorazowo trasę około 330 m, natomiast ciężarowe ok. 256 m. Wszystkie pojazdy będą poruszać się ze średnią prędkością wynoszącą 10 km/h. Zgodnie z deklaracjami inwestora na terenie Zakładu będą się poruszać następujące pojazdy: pojazdy ciężarowe – 3 pojazdy w ciągu doby; pojazdy osobowe – 20 pojazdów w ciągu doby. Przyjęto założenie, że jednogodzinna emisja jest równa emisji powodowanej przez samochód na trasie 10 km. Do oznaczenia emitorów z aut osobowych przyjęto oznaczenia emitorów liniowych ELos, a dla pojazdów ciężarowych ELc uwzględniając poszczególne odcinki pokonywanej trasy na terenie zakładu. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 50 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Emisja z pojazdów osobowych emitowana jest emitorem liniowym o następującej charakterystyce: wysokość emitora H = 0,3 m średnica wylotowa D = 0,05 m prędkość wylotowa v = 0,0 m/s Emisja z pojazdów ciężarowych emitowana jest emitorem liniowym o następującej charakterystyce: wysokość emitora H = 0,5 m średnica wylotowa D = 0,1 m prędkość wylotowa v = 0,0 m/s W poniższej tabeli zestawiono wskaźniki emisji oraz wyniki obliczeń. Tabela 15 Zestawienie inwestycji przewidywanej emisji ze środków transportu w fazie eksploatacji Samochody osobowe Wskaźnik Emitowana substancja CO NO2 Pył Węglowodory aromatyczne Ilość samochodów/dobę g/km/samochód 3,16 1,13 0,18 20 Odcinek Odcinek przejazdu 1 przejazdu 1 samochodu/ samochodu/ dzień (km) rok (km) 0,330 120,45 1,13 Emisja w Mg/rok 0,007612 0,002722 0,000434 0,002722 Samochody ciężarowe Wskaźnik Emitowana substancja CO NO2 Pył Węglowodory aromatyczne g/km/samochód 8,00 2,00 0,29 Ilość samochodów/ dobę 3 Odcinek Odcinek przejazdu 1 przejazdu 1 samochodu/ samochodu/ dzień (km) rok (km) 0,256 2,00 93,44 Emisja w Mg/rok 0,002243 0,000561 0,000081 0,000561 Emisja łączna Emitowana substancja Emisja w kg/h dla samochodów osobowych Emisja w kg/h dla samochodów ciężarowych Emisja łączna w Mg/rok CO NO2 Pył Węglowodory aromatyczne 0,031585 0,011295 0,001801 0,080107 0,020036 0,002893 0,009855 0,003283 0,000515 0,011295 0,020036 0,003283 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 51 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Powyższe obliczone wielkości emisji stanowią dane wejściowe do wyliczeń przeprowadzanych w programie. 6.5.3. Emisja z budynków inwentarskich Inwestor zakłada obsadę wynoszącą 140 000 szt., tj. 350 DJP (dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza). Przewiduje się budowę 63 pawilonów (wiat) hodowlanych. System wentylacji projektowanych budynków jest grawitacyjny. Do obliczeń przewidywanej emisji zanieczyszczeń pochodzących z utrzymania norek przyjęto wskaźniki emisji opracowane przez Centrum Informatyki Energetyki Zakładu Energometrii „Zanieczyszczenia atmosfery źródła oraz metodyki szacowania wielkości emisji zanieczyszczeń” Warszawa 1997 r. Tabela 4.60 przytoczonego opracowania określa wskaźnik emisji amoniaku wynoszący 1,69 kg rocznie na 1 szt. zwierzęcia. W poniższej tabeli zestawiono obliczone wielkości emisji uwzględniające czas przebywania norek w budynkach inwentarskich w ciągu roku z podziałem na matki, samce oraz młode. Tabela 16 Wielkości emisji amoniaku z budynków inwentarskich na etapie eksploatacji inwestycji Czas przebywania zwierząt w Grupa zwierząt, Przewidywana wielkość budynkach inwentarskich w liczba sztuk rocznej emisji [Mg/rok] ciągu roku Matki 26 925 szt. 12 miesięcy 45,503 Samce 5 385 szt. 4 miesiące (grudzień-marzec) 3,034 Młode 107690 szt. 8 miesięcy (kwiecień-listopad) 121,331 SUMA 169,868 Źródło: “Zanieczyszczenia atmosfery źródła oraz metodyki szacowania wielkości emisji zanieczyszczeń” Centrum Informatyki Energetyki Zakładu Energometrii, Warszawa 1997 r. W związku z tym, że emisja amoniaku z fermy będzie zachodziła w sposób niezorganizowany, nie została uwzględniona w przeprowadzonej analizie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu. 6.5.4. Stan jakości powietrza w fazie eksploatacji inwestycji Obliczenia stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w czasie eksploatacji zakładu przeprowadzono według metodyki modelowania poziomów substancji w powietrzu określonej w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie 52 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza poziomów odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 Nr 16, poz. 87) za pomocą Komputerowego Systemu OPA03 Programu Opa03, wersji 3.0. Ze względu na jednorodne sąsiedztwo terenu (75% pola uprawne, 25% lasy) wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu przyjęto na poziomie zo= 0,605 m. W związku z występowaniem zabudowy mieszkalnej wyższej niż parterowa w odległości większej niż 10h od najwyższego emitora obliczenia stężeń zanieczyszczeń prowadzono jedynie na poziomie terenu Z0 = 0,0 m. Zbiorcze wyniki uwzględniające opisaną wyżej łączną emisję zamieszczono w poniższej tabeli. Tabela 17 Zestawienie wartości największych spośród obliczonych stężeń 1-godzinowych oraz średniorocznych dla poszczególnych zanieczyszczeń Wartość największa spośród obliczonych [ug/m3] Wielkość Wartość odniesienia lub wartość dopuszczalna [ug/m3] dwutlenek siarki Stężenie 1-godzinowe Stężenie średnioroczne 0,074 0,0002 350 20 54,514 0,0609 200 40 dwutlenek azotu Stężenie 1-godzinowe Stężenie średnioroczne tlenek węgla Stężenie 1-godzinowe Stężenie średnioroczne Stężenie 1-godzinowe Stężenie średnioroczne Stężenie 1-godzinowe Stężenie średnioroczne 201,550 0,0790 pył zawieszony PM10 4,045 0,0091 węglowodory aromatyczne 54,514 0,0258 30 000 280 40 1 000 43 Nie zaobserwowano przekroczeń wartości odniesienia dla żadnego z rozpatrywanych związków emitowanych do powietrza. Przeprowadzone obliczenia potwierdzają, że w sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia standardy jakości powietrza w fazie realizacji inwestycji zostaną dotrzymane. W przeprowadzonych obliczeniach nie uwzględniono emisji z eksploatacji budynków inwentarskich, ponieważ emisja ta zachodzi w sposób niezorganizowany poprzez kalenicę pawilonów. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 53 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Obliczenia wstępne oraz dane wejściowe i wyniki z pełnego zakresu obliczeń stanowią załącznik niniejszej dokumentacji. Przedstawiono także interpretację graficzną wyników dla wszystkich emitowanych związków. 6.6. Gospodarka odpadami 6.6.1. Wymagania formalno-prawne Gospodarka odpadami przez wiele dziesięcioleci znajdowała się w cieniu dwóch wielkich sektorów ochrony środowiska, jakimi są ochrona wód i ochrona atmosfery. Zaniedbania w tej dziedzinie narastały przez wiele dziesięcioleci, dlatego obecnie ten sektor ochrony środowiska należy do problemów wymagających szybkiego rozwiązania. Sposób postępowania z odpadami jest określany między innymi w artykułach ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z art. 17 ust 4 w/w ustawy „Wymóg uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, pozwolenia na wytwarzanie odpadów, a także przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami nie dotyczy wytwórcy odpadów prowadzącego instalację, na której prowadzenie wymagane jest pozwolenie zintegrowane, o którym mowa w przepisach o ochronie środowiska. Wytwórca odpadów jest zobowiązany do stosowania takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi (art. 6 ustawy o odpadach Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami). Wytwórca odpadów jest ustawowo zobowiązany do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów. Ewidencja ta powinna obejmować : karty ewidencji odpadu prowadzonej dla każdego rodzaju odpadu odrębnie, karty przekazania odpadu. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 54 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Inwestor w związku z eksploatacją planowanego przedsięwzięcia zobowiązany będzie do przestrzegania normatywów prawnych zawartych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2010 roku w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 249 poz. 1673). Posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodny zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami (art. 7 ustawy o odpadach Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami). Wytwórca odpadów w myśl ustawy o odpadach zobowiązany jest do prawidłowej gospodarki odpadami, przez co rozumie się zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów oraz nadzór nad takimi działaniami (art. 5 ustawy o odpadach, Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami). 6.6.2. Źródła emisji odpadów Planowana inwestycja obejmuje budowę fermy do hodowli zwierząt futerkowych Planowana inwestycja polegać będzie na hodowli norki amerykańskiej z przeznaczeniem na pozyskanie skór do sprzedaży, będzie prowadzona w budynkach inwentarskich. Źródłem emisji odpadów będzie działalność polegająca na hodowli norek. Niewielka emisja odpadów będzie również występowała w części biurowej. 6.6.3. Rodzaje odpadów powstających na etapie realizacji inwestycji Poniższa tabela zawiera zestawienie rodzajów odpadów, które mogą powstać w trakcie realizacji inwestycji. Realizacja inwestycji będzie polegała na budowie fermy norek. Odpady, które mogą powstać na tym etapie, będą pochodziły głównie z prac budowlanych związanych z rozbudową. Tabela 18 Rodzaje i ilość odpadów wytwarzanych w fazie realizacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Źródło i rodzaj odpadu Masa odpadów Mg/czas budowy 1. 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania po materiałach budowlanych wykonane 0,50 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 55 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza z papieru, metalu, tworzyw sztucznych, drewna 2. 15 01 10* 3. 17 01 07 4. 17 04 05 Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 Żelazo i stal Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż 5. 17 05 04 wymienione w 17 05 03 17 05 04 Razem odpady niebezpieczne Razem odpady inne niż niebezpieczne Odpady powstające w trakcie budowy (odpady opakowaniowe po substancjach niebezpiecznych) Odpady materiałów instalacyjnych i wykończeniowych – kawałki kabli, kawałki elementów wykonanych z tworzywa, kawałki drewna, kawałki wykładzin, itp. Złom budowlany – kawałki kształtowników, rury, druty, blachy, itp. Gleba i ziemia z wykopów 0,150 10,00 2,00 12,00 0,150 24,50 Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) Tabela 19 Sposoby zagospodarowania odpadów powstających w fazie realizacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem 1. 15 01 06 2. 15 01 10* 3. 17 01 07 4. 17 04 05 5. 17 05 04 Zagospodarowanie odpadów Nazwa odpadu Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 Żelazo i stal Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 17 05 04 odzysk unieszkodliwianie odzysk odzysk odzysk Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) Tabela 20 Sposób magazynowania odpadów powstających w fazie realizacji inwestycji Lp. 1. Kod zgodny z katalogiem 15 01 06 Nazwa odpadu Sposób magazynowania odpadów Zmieszane odpady opakowaniowe Odpad będzie magazynowany w zamykanym pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 56 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 2. 3. 15 01 10* Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Odpad będzie magazynowany w zamykanym pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych 17 01 07 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 Odpad będzie magazynowany w kontenerze w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych 4. 17 04 05 Żelazo i stal 5. 17 05 04 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 17 05 04 Odpad będzie magazynowany w kontenerze w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych Odpad będzie magazynowany w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych Tabela 21 Sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów i ograniczania ich negatywnego oddziaływania na środowisko w czasie realizacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu 1. 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe 15 01 10* Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone 17 01 07 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 2. 3. 4. 17 04 05 Żelazo i stal 5. 17 05 04 Gleba i ziemia, w tym kamienie, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; Sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów i ograniczania ich negatywnego oddziaływania na środowisko Ilość wytwarzanych odpadów w dużej mierze zależy od wielkości opakowania, w którym dostarczane będą materiały budowlane. W miarę możliwości zakup surowców w opakowaniach zbiorczych. Odpady magazynowane będą w wyznaczonym miejscu (utwardzone, zadaszone) co uniemożliwi negatywny wpływ na środowisko. Ilość wytwarzanych odpadów w dużej mierze zależy od wielkości opakowania, w którym dostarczane będą materiały budowlane. W miarę możliwości zakup surowców w opakowaniach zbiorczych. Odpady magazynowane będą w wyznaczonym miejscu (utwardzone, zadaszone) co uniemożliwi negatywny wpływ na środowisko. Odpady magazynowane będą w wyznaczonym miejscu (utwardzone, zadaszone) co uniemożliwi negatywny wpływ na środowisko. Odpady magazynowane będą w wyznaczonym miejscu (utwardzone, zadaszone) co uniemożliwi negatywny wpływ na środowisko. Odpady magazynowane będą w DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 57 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza inne niż wymienione w 17 05 03 17 05 04 wyznaczonym miejscu co uniemożliwi negatywny wpływ na środowisko. Firma zajmująca się generalnym wykonawstwem robót związanych z budową instalacji będzie odpowiedzialna za wytworzone odpady. Zgodnie z Ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami) powinna ona posiadać stosowane decyzje z zakresu gospodarki odpadami oraz przekazać wytworzone odpady do podmiotów posiadających decyzję w zakresie odzysku bądź unieszkodliwiania odpadów. Na terenie placu budowy zostanie wyznaczone miejsce do czasowego magazynowania odpadów. Miejsce to będzie oznaczone, odpady będą gromadzone selektywnie w kontenerach. Odpady niebezpieczne będą magazynowane w szczelnym pojemniku na utwardzonym podłożu. 6.6.4. Rodzaje powstających odpadów na etapie eksploatacji zakładu Według przeprowadzonego rozpoznania zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów i Ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późn. zm.) na terenie instalacji występować będzie emisja odpadów z grupy 02 – Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności. Dodatkowo będą powstawały z grupy 15 - Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach. Tabela 22 Rodzaje i ilość odpadów wytwarzanych w fazie eksploatacji inwestycji Lp. Rodzaj odpadu, Kod odpadu Szacowana ilość w Mg rok 1. Odpadowa tkanka zwierzęca 02 01 02 7,00 2. 3. 4. 5. 6. Odchody zwierzęce ** 02 01 06 Opakowania z papieru i tektury 15 01 01 Opakowania zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi 15 01 10* Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi 15 02 02* Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; 84 000,00 0,050 1,000 1,000 1,00 DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 58 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Lp. Rodzaj odpadu, Kod odpadu Szacowana ilość w Mg rok 7. ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 15 02 03 Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione 16 02 09 do 16 02 12 16 02 13* Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 16 02 14 0,100 8. Razem odpady niebezpieczne 0,100 2,100 Razem odpady inne niż niebezpieczne 84 009,05 Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) * odpady niebezpieczne ** Ilość odpadowego obornika, powstającego na terenie fermy, można obliczyć przyjmując wskaźniki podane załączniku nr 1 z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. 2005 nr 17, poz. 142) . Przyjmując maksymalną obsadę 78 000 sztuk norek: Ilość obornika = 140 000 [szt.] x 0,6 [produkcja obornika przez norki w Mg/rok] =84 000,00 Mg obornika/rok Tabela 23 Sposoby zagospodarowania odpadów powstających w wyniku eksploatacji instalacji Lp. Kod zgodny z katalogiem 1. 02 01 02 2. 02 01 06 3. 15 01 01 4. 5. 6. 7. 8. 15 01 10* 15 02 02* 15 02 03 Nazwa odpadu Odpadowa tkanka zwierzęca Odchody zwierzęce ** Opakowania z papieru i tektury Opakowania zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 16 02 13* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione 16 02 09 do 16 02 12 16 02 14 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; Zagospodarowanie odpadów unieszkodliwianie odzysk odzysk unieszkodliwianie unieszkodliwianie odzysk unieszkodliwianie odzysk DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 59 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Wykorzystanie odchodów zwierzęcych jako nawozu regulują: ustawa o nawozach i nawożeniu z dnia 10 lipca 2007 r. (Dz.U. 2007, Nr 147, poz. 1033), rozporządzenie Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2007r. w sprawie procesu odzysku R10 (Dz. U. 2007, Nr 228, poz. 16..)oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającym przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego), Proces odzysku R10 zgodnie z załącznikiem 5 do ustawy o odpadach (Dz. U. 2010 Nr 185 poz.1432 z późn. zm.) definiowany jest jako proces polegający na Rozprowadzaniu na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszania gleby. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2007r. w sprawie procesu odzysku R10 (Dz. U. 2007, Nr 228, poz. 1685) nakłada obowiązek spełnienia następujących warunków: - odpady są stosowane równomiernie na całej powierzchni i przykryte glebą lub wymieszane z nią, - rozprowadzanie na powierzchni ziemi odbywa się tylko do głębokości 30 cm, - najwyższy poziom zwierciadła wód podziemnych znajduje się głębiej niż 1,5 m. Tabela 24 Sposób magazynowania odpadów powstających w fazie eksploatacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem 1. 02 01 02 2. 02 01 06 3. 15 01 01 4. 15 01 10* Opakowania zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi 5. 15 02 02* Sorbenty, materiały filtracyjne, Nazwa odpadu Sposób magazynowania odpadów Odpadowa tkanka zwierzęca Odpad będzie gromadzony w chłodni miejscu magazynowania odpadów Odpad gromadzone są pod klatkami na głębokiej wyściółce ze słomy, położonej na odpowiednio ukształtowanej, utwardzonej (betonowej) szczelnej powierzchni, co zabezpiecza środowisko gruntowo wodne przed potencjalnym zanieczyszczeniem. Następnie odchody wraz ze słomą magazynowane będą na płycie obornikowej wyposażonej w zbiornik na odcieki Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów z innych niż niebezpieczne Odpad będzie gromadzony w oznaczonym pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów niebezpiecznych Odpad będzie gromadzony w oznaczonym Odchody zwierzęce Opakowania z papieru i tektury EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 60 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi 6. 7. 8. 15 02 03 16 02 13* 16 02 14 Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione 16 02 09 do 16 02 12 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów niebezpiecznych Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów z innych niż niebezpieczne Odpad będzie gromadzony w oznaczonym pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów niebezpiecznych Odpad magazynowany będzie w miejscu magazynowania odpadów z innych niż niebezpieczne Miejsca magazynowania odpadów w fazie eksploatacji Instalacji zostały zaznaczone na mapie zagospodarowania terenu. Odpady magazynowane będą na terenie, do którego Inwestor posiada tytuł prawny. Tabela 25 Sposoby minimalizacji wytwarzanych odpadów powstających w wyniku eksploatacji instalacji Lp. Kod zgodny z katalogiem 1. 02 01 02 2. 02 01 06 3. 15 01 01 4. 15 01 10* 5. 15 02 02* 6. 15 02 03 Nazwa odpadu Sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów i ograniczania ich negatywnego oddziaływania na środowisko Odpadowa tkanka zwierzęca Ilość wytwarzanych odpadów zależy od ilości obsady fermy. Odchody zwierzęce Opakowania z papieru i tektury Opakowania zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi Ilość wytwarzanych odpadów zależy od ilości obsady fermy. Ilość wytwarzanych odpadów zależy od ilości świadczonych usług. Zakup części w opakowaniach zbiorczych. Ilość wytwarzanych odpadów zależy od ilości świadczonych usług. Zakup płynów eksploatacyjnych w opakowaniach zbiorczych lub zwrotnych. Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi Ilość wytwarzanych odpadów zależy od ilości świadczonych usług. Sorbenty, materiały filtracyjne, Ilość wytwarzanych odpadów zależy od EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 61 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 7. 16 02 13* 8. 16 02 14 Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione 16 02 09 do 16 02 12 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 ilości świadczonych usług. Zakup sprzętu wysokiej jakości, regularny serwis Zakup sprzętu wysokiej jakości, regularny serwis Substancje niebezpieczne będą magazynowane w wyznaczonym miejscu w budynku. Wszystkie substancje będą przechowywane w oryginalnych, szczelnych opakowaniach, w jakich dostarczać je będzie firma zewnętrzna. Pracownicy zakładu mający kontakt z substancjami niebezpiecznymi będą przeszkoleni w zakresie bezpieczeństwa stosowania, postępowania w razie wycieku, rozszczelnienia pojemnika itp. Dla wszystkich stosowanych substancji niebezpiecznych Inwestor będzie posiadał aktualne karty charakterystyki w języku polskim. W pobliżu miejsca magazynowania substancji niebezpiecznych znajdować się będzie pojemnik z czystym sorbentem na wypadek rozlania lub wycieku. Odpady powstające podczas eksploatacji instalacji zagospodarowywane będą zgodnie z zapisami Ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami) zakładającej, że postępowanie to powinno przebiegać w kilku etapach. Przy czym, przejście do następnego etapu powinno mieć miejsce tylko wtedy, gdy problemu nie udało się rozwiązać na etapie poprzednim. Schemat postępowania powinien obejmować: zapobieganie powstawaniu odpadów lub minimalizacja ich ilości, zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk odpadów, zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi. Wszystkie odpady, które powstaną na terenie zakładu będzie przekazywana podmiotom posiadającym stosowne decyzje w zakresie gospodarki odpadami i poddawana procesom odzysku odpadów. Odpady będą gromadzone selektywnie w miejscach wyznaczonych do czasowego ich magazynowania, aż do momentu przekazania ich do pomiotów zajmujących się zagospodarowaniem. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 62 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 6.6.5. Rodzaje powstających odpadów na etapie ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia W przypadku działań związanych z rozbiórką przedmiotowego obiektu, należy spodziewać się powstawania znacznych ilości typowych odpadów budowlanych, metali żelaznych, metali nieżelaznych, tworzyw sztucznych oraz odpadów zużytej infrastruktury technicznej. Tabela 26 Źródła i ilości odpadów, które mogą powstawać podczas ewentualnej likwidacji inwestycji Lp. 1. 2. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Źródło i rodzaj odpadu Masa odpadów Mg/czas budowy 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania po materiałach budowlanych wykonane z papieru, metalu, tworzyw sztucznych, drewna 0,50 Opakowania po materiałach budowlanych zawierające substancje niebezpieczne 0,100 1,00 15 01 10* Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone 17 01 02 Gruz ceglany Gruz ceglany – kawałki cegieł, zaprawa wapienno cementowa, beton, itp. 4. 17 01 07 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 Odpady materiałów instalacyjnych i wykończeniowych – kawałki kabli, kawałki elementów wykonanych z tworzywa, kawałki drewna, itp. 150,00 5. 17 04 05 Żelazo i stal Złom budowlany – kawałki kształtowników, rury, druty, blachy, itp. 100,00 Ziemie z wykopów 10,00 3. Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż 6. 17 05 04 wymienione w 17 05 03 Razem odpady inne niż niebezpieczne Razem odpady niebezpieczne EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; 261,50 0,100 DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 63 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) Tabela 27 Sposoby zagospodarowania odpadów powstających w fazie ewentualnej likwidacji inwestycji Lp. Kod zgodny z katalogiem Nazwa odpadu Zagospodarowanie odpadów 1. 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe odzysk 2. 15 01 10* 3. 17 01 02 4. 17 01 07 5. 17 04 05 6. 17 05 04 Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Gruz ceglany Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 Żelazo i stal Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 unieszkodliwianie odzysk odzysk odzysk odzysk Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) Tabela 28 Sposób magazynowania odpadów powstających w fazie realizacji ewentualnej likwidacji inwestycji Lp. 1. Kod zgodny z katalogiem 15 01 06 2. 15 01 10* 3. 17 01 02 Nazwa odpadu Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; Gruz ceglany Sposób magazynowania odpadów Odpad będzie magazynowany w zamykanym pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych Odpad będzie magazynowany w zamykanym pojemniku w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych Odpad będzie magazynowany w kontenerze w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 64 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 4. 17 01 07 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 5. 17 04 05 Żelazo i stal 6. 17 05 04 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 Odpad będzie magazynowany w kontenerze w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych Odpad będzie magazynowany w kontenerze w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych Odpad będzie magazynowany w wyznaczonym miejscu magazynowania odpadów na czas robót budowlanych Firma zajmująca się generalnym wykonawstwem robót związanych z likwidacją instalacji będzie odpowiedzialna za wytworzone odpady. Zgodnie z Ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami) powinna ona posiadać stosowane decyzje z zakresu gospodarki odpadami oraz przekazać wytworzone odpady do podmiotów posiadających decyzję w zakresie odzysku bądź unieszkodliwiania odpadów. Na terenie placu budowy zostanie wyznaczone miejsce do czasowego magazynowania odpadów. Miejsce to będzie oznaczone, odpady będą gromadzone selektywnie w kontenerach. Odpady niebezpieczne będą magazynowane w szczelnym pojemniku na utwardzonym podłożu. 6.6.7. Wnioski i zalecenia Prawidłowa prowadzona gospodarka odpadami oparta jest w pierwszej kolejności na minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, następnie na zgodnym z zasadami ochrony środowiska odzysku odpadów. Ostatnim etapem jest zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec, lub których nie udało się poddać odzyskowi. Na terenie inwestycji nie ma możliwości minimalizacji ilości powstających odpadów, odpady których powstania nie da się uniknąć będą zagospodarowywane w sposób zgodny z Ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. 2010 Nr 185, poz. 1243 z późn. zm.). EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 65 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 6.7. Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie w fazie realizacji inwestycji Emisja hałasu podczas realizacji inwestycji będzie związana z pracą urządzeń budowlanych typu betoniarka, mieszarka, co spowoduje okresowy wzrost poziomu hałasu. W celu ograniczenia tejże emisji należy wykonywać prace budowlane w porze dnia. Oddziaływanie w fazie eksploatacji inwestycji Przeprowadzona analiza akustyczna nie wykazała przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu we wnętrzach chronionych obiektów oraz na terenach podlegających ochronie przed hałasem, a zatem nie ma potrzeby zastosowania dodatkowych sposobów ochrony przed tą emisją. Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 120, poz. 826) dopuszczalny poziom hałasu dla przedmiotowej inwestycji nie będzie przekraczał wartości 55 [dB] dla pory dnia tj. od 600-2200 dla przedziału czasu odniesienia równego 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym. Wartość równoważnego poziomu hałasu panującego na granicy obszaru chronionego akustycznie położonego po stronie wschodniej w odl. około 5 m, kształtuje się na poziomie maksymalnym 8,7 [dB] w porze dziennej. 6.8. Oddziaływanie na obiekty ochrony obszarowej Planowana inwestycja zlokalizowana jest poza obszarami cennymi przyrodniczo, ustanowionymi na mocy Ustawy o ochronie przyrody. Najbliżej planowanej inwestycji położonymi obszarami chronionymi na mocy Ustawy o ochronie przyrody są: Sierakowski Park Krajobrazowy (położony w odległości ok. 6,0 km od planowanej inwestycji), rezerwat „Jakubowo” (położony w odległości ok. 6,5 km od planowanej inwestycji), rezerwat „Las grądowy nad Mogilnicą” (położony w odległości ok. 8,5 km od planowanej inwestycji) oraz Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Zamorze Pniewskie (położony w odległości ok. 9,0 km od planowanej inwestycji). Potencjalne zagrożenie dla obszarów chronionych mogą stanowić zwierzęta, które wydostaną się z planowanej fermy. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 66 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Norka amerykańska (łac. Mustela vison) jest ssakiem z rzędu drapieżnych, rodziny łasicowatych i należy do obcych, inwazyjnych („invasive species") gatunków w faunie Polski. Przedostając się do środowiska naturalnego może wyrządzać szkody polując na rodzime, także zagrożone gatunki ptaków i ssaków. Jest to gatunek ziemno-wodny, doskonale pływa i nurkuje, na lądzie szybko biega, wspina się po drzewach. Norka aktywna jest w różnych porach doby, najczęściej jednak o zmierzchu i nocą. Zasiedla różne środowiska, preferuje sąsiedztwo wszelkiego rodzaju cieków i zbiorników wodnych: rzek, kanałów melioracyjnych, jezior, stawów i wybrzeży morskich, pojawia się także wśród osad ludzkich. Na schronienia wybiera dziuple, nory, zajęte lub opuszczone żeremia bobrów, stosy kamieni, najczęściej te, które położone są w pobliżu wody. Jej spektrum pokarmowe jest bardzo szerokie, zmienne sezonowo; zależy również od środowiska, liczebności ofiar w danym środowisku i od płci; większe i cięższe samce polują na ofiary większe aniżeli samice. Norka zwykle poluje na ofiary najłatwiej dostępne; w jej pokarmie dominują gryzonie, ptaki, ryby, płazy. Okazjonalnie zjada także bezkręgowce i rośliny. Gatunek ten może wywierać negatywny wpływ na rodzime zoocenozy, głównie poprzez: drapieżnictwo na ptakach (głownie ptactwo wodne ale nie tylko), drapieżnictwo na ssakach, konkurencję z rodzimymi łasicowatymi (wydra, tchórz), norka amerykańska (Mustela vison) wypiera rodzime gatunki zwierząt łasicowatych, głównie zagrożone wyginięciem norki europejskie (Mustela lutreola). Stąd szczególnie istotne jest zabezpieczenie terenu fermy przed ucieczką zwierząt. W celu zabezpieczenia przed wydostaniem się zwierząt z fermy i możliwością ich osiedlania się i rozwoju zastosowane następujące zabezpieczenia: metalowe, szczelne klatki; konstrukcja klatek uniemożliwi przegryzanie ich przez zwierzęta, teren fermy będzie opłotowany, ogrodzenie będzie wkopane głęboko w ziemię, tak by zwierzę nie miało możliwości wydostania się na zewnątrz, poza teren fermy, w przypadku ucieczki norki na teren fermy w czasie otwierania klatek, norki będą łapane przez pracowników przy użyciu specjalnych siatek, plus opcjonalnie Inwestor zastosuje system monitoringu (kamery przemysłowe) oraz system czujek reagujących na ruch. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 67 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rysunek 5 Siatka służąca do łapania norek, które wydostały się z klatek i przedostały na teren fermy Rysunek 6 Przykładowe opłotowanie z wysoką podmurówką uniemożliwiające przedostawanie się poza teren fermy norek, które wydostały się z klatek EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 68 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rysunek 7 Szczelne metalowe klatki dla norek Podłoże pod pawilonami, w miejscu czasowego magazynowania obornika zostanie uszczelnione folią, dlatego w związku z realizacją inwestycji nie nastąpi wzrost stężenia azotanów w pedosferze (środowisku glebowym), który mógłby w konsekwencji prowadzić do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań takich jak: wypieranie naturalnych siedliskowo gatunków przez taksony nitrofilne, fizjologicznych reakcji i braku równowagi w składnikach pokarmowych, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia odporności na stres środowiskowy (wychłodzenie i mróz), spadku różnorodności gatunkowej zbiorowisk roślinnych, przekształcanie naturalnych zbiorowisk w zbiorowiska nitrofilne, eutrofizacja naturalnych ekosystemów, czy zmiany w strukturach korzeniowych roślin. Choroby norek W przypadku wystąpienia chorób norek w toku użytkowania planowanej inwestycji, a takowego przypadku nie można wykluczyć, drobnoustroje w postaci bioaerozoli przedostawać się mogą zewnątrz, gdzie wraz z wiatrem będą przenoszone na dalekie odległości. Dostając się do wód i gleby, znajdą dogodne warunki do życia i rozmnażania, mogąc jednocześnie wywoływać u ludzi i zwierząt choroby zakaźne i inwazyjne. Większe skupienia zwierząt zawsze sprzyjają rozwojowi chorób oraz ich rozprzestrzenianie, co nie pozostaje bez wpływu na zdrowotność zwierząt należących do okolicznych hodowców. Do najgroźniejszych chorób dotykających norki należy nosówka. Wywołana jest przez wirus z grupy Paramyxovirus. Zarażenie następuje przez kontakt z chorym zwierzęciem, z jego wydalinami, drogą aerogenną lub poprzez przeniesienie wirusa za pośrednictwem jakiś przedmiotów. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 69 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Śmiertelność zwierząt chorych na nosówkę może przekraczać nawet 50% przypadków. Kolejną groźną chorobą norek jest choroba aleucka. Wywoływana jest przez parwowirus ADV. Jest ona przewlekłą i nieuleczalną chorobą, stanowiącą ważny problem w fermach, gdyż niemal błyskawicznie zabija zakażone zwierze. Poniżej przedstawiono inne przykłady chorób dotykających norki: salmoneloza, kolibakterioza, pastereloza, leptospiroza, listerioza, bruceloza, kampylobakterioza, różyca, obrzęk złośliwy, gruźlica, eimerioza i izosporoza norek, zakaźna encefalopatia norek, wirusowe zapalenie jelit norek, krwotoczne zapalenie płuc, wścieklizna. Szczegółowo oddziaływanie na położone w pobliżu obszary chroniono przedstawiono poniżej: Sierakowski Park Krajobrazowy utworzony został w celu ochrony polodowcowego krajobrazu części Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego, o rzeźbie urozmaiconej wzgórzami morenowymi, wydmami, dolinami rzek i rynnami jezior. Planowana inwestycja nie wpłynie w sposób niekorzystny na walory krajobrazowe Parku. Realizacja planowanego przedsięwzięcia nie wpłynie negatywnie na ciągłość i drożność korytarzy ekologicznych, które stanowią głównie doliny cieków i ciągi zadrzewień. W związku z realizacją inwestycji nie planuje się wycinki drzew ani krzewów. Rezerwat „Jakubowo” został utworzony w celu ochrony lasu dębowo-grabowego. Potencjalne zagrożenie dla rezerwatu stanowić mogą zwierzęta, które wydostaną się z EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 70 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza planowanej fermy. Zagrożenie to jest jednak mało prawdopodobne ze względu na znaczną odległość od planowanej inwestycji od rezerwatu oraz ze względu na zastosowane zabezpieczenia, uniemożliwiające ucieczkę zwierząt. Rezerwat „Las grądowy nad Mogilnicą” Jest to rezerwat częściowy leśny obejmujący obszar 8,90 ha, położony w pobliżu wsi Dąbrowa. Rezerwat powstał w 1959 roku. Ochronie w rezerwacie podlega wielogatunkowy las dębowo-grabowy o naturalnym charakterze i wieku do 100 lat. Podobnie jak w przypadku rezerwatu „Jakubowo” potencjalne zagrożenie dla rezerwatu stanowić mogą zwierzęta, które wydostaną się z planowanej fermy. Zagrożenie to jest jednak mało prawdopodobne, ograniczone do minimum ze względu na znaczną odległość od planowanej inwestycji od rezerwatu oraz ze względu na zastosowane zabezpieczenia, uniemożliwiające ucieczkę zwierząt. Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Zamorze Pniewskie Potencjalne zagrożenie dla ostoi stanowić mogą zwierzęta, które wydostaną się z planowanej fermy. Zagrożenie to jest jednak mało prawdopodobne, ograniczone do minimum ze względu na znaczną odległość od planowanej inwestycji od granic obszaru oraz ze względu na zastosowane odpowiednich zabezpieczeń. Norka amerykańska (Mustela vison) wypiera rodzime gatunki zwierząt łasicowatych, głównie zagrożone wyginięciem norki europejskie (Mustela lutreola), których jednak nie stwierdzono na obszarze SOO Zamorze Pniewskie. Zwierzęta pochodzące z fermy mogą stanowić problem dla żyjących w lasach ptaków, drobnych gryzoni, a także dla wydry (Lutra lutra), która jest jednym z ssaków wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Problemem dla dziko żyjących gatunków mogą być również choroby roznoszone przez norkę amerykańską. Zarażeniu ulegają nie tylko ssaki dzikie, ale także domowe. Zgodnie ze Standardowym Formularzem Danych zamieszczonym na oficjalnej stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska do głównych zagrożeń mogących mieć wpływ na funkcjonowanie SOO Zamorze Pniewskie należą: zarastanie torfowiska przejściowego przez wierzby, obniżenie poziomu wody, spływ biogenów z terenów rolniczych otaczających w części SOO, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 71 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza rozwoju turystyki i powiększenie znajdujących się tuż przy granicy obszaru terenów campingowych. Realizacja planowanej inwestycji, ze względu na swój charakter nie będzie wiązała się z wystąpieniem przedstawionych powyżej zagrożeń dla funkcjonowania ostoi. Realizacja inwestycji ze względu na zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń (zabezpieczenia przed ucieczką zwierząt, zabezpieczenia przed przedostawaniem się zanieczyszczeń do gleby) nie wpłynie także na integralność ostoi, poprzez którą należy rozumieć, zgodnie z opracowaniem J. Engel „Natura 2000 w ocenach oddziaływania inwestycji na środowisko” (Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2009) „Utrzymywanie się właściwego stanu ochrony tych siedlisk przyrodniczych, populacji roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, dla ochrony których obszar został wyznaczony. Na integralność obszaru składa się także zachowanie struktur i procesów ekologicznych, które są niezbędne dla trwałości i prawidłowego funkcjonowania siedlisk przyrodniczych oraz populacji roślin i zwierząt. Obszar zachowujący integralność to taki, który charakteryzuje się właściwym (dobrym) stanem ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych, zgodnym z celami ochrony obszaru, oraz dużymi możliwościami samoregulującymi, czyli wykazuje dużą odporność i zdolności regeneracyjne i nie wymaga dużego wsparcia z zewnątrz”. 6.9. Oddziaływanie na dobra kultury W pobliżu planowanej inwestycji nie występują obiekty zabytkowe objęte ochroną konserwatorską. Nie przewiduje się negatywnego wpływu związanego z realizacją przedsięwzięcia na dobra kultury. 6.10. Oddziaływanie na krajobraz Budowa tego typu obiektu zmieni krajobraz terenu, na którym jest planowana jego realizacja. Planowana inwestycja położona jest jednak poza obszarami wysokich walorach krajobrazowych. W związku z realizacją inwestycji nie planuje się wycinki drzew, ani krzewów. 6.11. Oddziaływanie na ludzi Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się w odległości około 1000 m, w kierunku wschodnim od granicy działki, do której inwestor posiada tytuł prawny. Biorąc pod uwagę, zastosowane techniczne i organizacyjne środki ochrony środowiska można stwierdzić, iż EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 72 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza inwestycja nie będzie negatywnie oddziaływać na ludzi oraz ich dobra materialne. Nie będzie także powodować uciążliwości zapachowej. 6.12.Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnioi długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko Ocena bezpośredniego wpływu oddziaływania na środowisko opisywanego przedsięwzięcia polega na oszacowaniu jego wpływu na poszczególne elementy środowiska w trakcie użytkowania instalacji. Wpływ pośredni inwestycji na środowisko został przedstawiony jako skutki spowodowane w środowisku przez niewłaściwe postępowanie. Skumulowane oddziaływanie instalacji, to sumaryczne obciążenie wszystkich elementów środowiska w krótkim czasie. Stałe oddziaływanie instalacji można określić na podstawie stałych parametrów procesów technologicznych powodujące jednakowe skutki w środowisku na przestrzeni dłuższego czasu. Chwilowe oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko cechuje określenie emisji w jednostce czasu. Korzystanie instalacji ze środowiska wynikać może z wykorzystywania jego zasobów, bądź z powstających emisji. Bezpośrednim skutkiem wynikającym z istnienia przedsięwzięcia będą emisje do środowiska. W odniesieniu do opisywanej instalacji będzie to: emisja hałasu do środowiska na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, emisja odpadów na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, emisja do powietrza na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, emisja ścieków do wód powierzchniowych na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, emisja substancji do gleby na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 73 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza W poniższych tabelach przedstawiono prawdopodobieństwo oddziaływania, czas trwania, częstotliwość oraz odwracalność oddziaływań planowanej inwestycji Tabela 29 Szacowany stopień oddziaływania inwestycji na środowisko cz.1 Szacowany stopień oddziaływania inwestycji na środowisko Elementy środowiska zmiany nieodwracalne istotne nieznaczne Jakość powietrza i warunki klimatyczne zmiany odwracalne istotne nieznaczne x Gleby i złoża kopalin x Wody podziemne i warunki hydrologiczne x Wody powierzchniowe i warunki hydrologiczne x Klimat akustyczny x Krajobraz x Funkcjonowanie ekosystemów x Dziedzictwo historyczne i kulturowe x Użytkowanie terenu x Tabela 30 Szacowany stopień oddziaływania inwestycji na środowisko cz. 2 Szacowany stopień oddziaływania na środowisko Element środowiska poddany oddziaływaniu Prawdopodobieństwo oddziaływania Skala oddziaływań Czas trwania/ekspozycji Wody podziemne i warunki hydrologiczne 4 1 1 3 2 1 okresowy stały sporadyczny Wody powierzchniowe i warunki hydrologiczne 1 1 sporadyczny Klimat akustyczny 4 1 1 1 3 3 1 1 1 1 okresowy stały stały brak stały Jakość powietrza i warunki klimatyczne Gleby i złoża kopalin Krajobraz Funkcjonowanie ekosystemów Dziedzictwo historyczne i kulturowe Zmiana użytkowania terenu * do ewaluacji oceny środowiskowej przyjęto 5 stopniową skalę ocen. Ocena wpływu inwestycji na poszczególne komponenty środowiska została przeprowadzona na podstawie informacji uzyskanych od prowadzącego instalację, producenta maszyn i urządzeń planowanych do zastosowania oraz w oparciu o własne doświadczenie w tej dziedzinie w analogicznych obiektach. Ponadto w fazie eksploatacji inwestycji proponuje się monitoring, który polegał będzie przede wszystkim na okresowym sprawdzaniu stanu technicznego i szczelności urządzeń technicznych, które warunkują nieprzenikanie substancji zanieczyszczających do 74 EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza środowiska gruntowo-wodnego. Dodatkowo w razie potrzeby zostaną wykonane badania jakości gleby na danym terenie w celu stwierdzenia czy prowadzona na terenie przedmiotowej instalacji działalność powoduje negatywny wpływ na środowisko gruntowowodne. 6.13. Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie lub ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko Tabela 31 Katalog potencjalnych incydentów i awarii środowiskowych KATALOG POTENCJALNYCH INCYDENTÓW I AWARII ŚRODOWISKOWYCH Lp. Aspekt środowiskowy Rodzaj awarii Podstawowe zasady postępowania 1. Uszkodzenie lub nieszczelność układu smarowania lub paliwowego, 2. Wyciek oleju, paliwa lub płynów zapobiegających zamarzaniu z pojemnika, 1. Zawiadomić kierownictwo budowy/zakładu, WIOŚ, PSP 2. Usunąć warstwę gruntu zanieczyszczoną, aż do głębokości na która przeniknęła substancja niebezpieczna dla środowiska, 3. Oznakować usuniętą warstwę ziemi lub gleby i przekazać ją firmie posiadającej zezwolenie na gospodarkę odpadami, 4. Jeżeli wycieki są spowodowane awarią sprzętu, to sprzęt należy usuną z placu budowy i przetransportować do warsztatu. 1. Emisja spalin oraz wycieki oleju, paliwa lub płynów zapobiegających zamarzaniu do gleby i ziemi 2. 1. Zawiadomić kierownictwo kontraktu, WIOŚ, PSP 2. Usunąć warstwę gruntu zanieczyszczoną, aż do głębokości na Emisja gazów do powietrza 1. Wylanie substancji którą przeniknęła substancja oraz zanieczyszczenie gleby niebezpiecznej, niebezpieczna dla środowiska lub lub ziemi substancjami 2. Nieszczelność pojemnika z usunąć resztki zanieczyszczenia z niebezpiecznymi substancją niebezpieczną, powierzchni posadzki lub podłogi, 3. Oznakować usuniętą warstwę ziemi lub gleby i przekazać ją firmie posiadającą zezwolenie na gospodarkę odpadami niebezpiecznymi. 3. Uszkodzenie sprzętu, urządzenia lub środka Hałas i drgania związane z transportu powodujące wzrost pracą sprzętu, urządzeń lub hałasu lub drgań (np. układy środków transportu wydechowe pojazdów mechanicznych) EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; 1. Zawiadomić kierownictwo budowy/zakładu 2. Usunąć przyczynę hałasu lub drgań sprzętu, 3. Nie eksploatować sprzętu do czasu usunięcia uszkodzenia DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 75 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 4. 5. 1. Zawiadomić kierownictwo kontraktu oraz służby ochrony środowiska Wprowadzanie ścieków do Uszkodzenie lub (WIOŚ, PSP) wody, gleby i ziemi nieszczelność instalacji 2. Usunąć warstwę gruntu wodnej, kanalizacyjnej. zanieczyszczoną, aż do głębokości na która przeniknęła substancja niebezpieczna dla środowiska, 3. Jeżeli zanieczyszczenie jest spowodowane awarią sprzętu lub instalacji, to należy usunąć przyczynę powodującą zanieczyszczenie gruntu. Emisja odpadów Nieszczelność pojemnika do 1.Zawiadomić kierownictwo magazynowania odpadów budowy/zakładu oraz służby ochrony niebezpiecznych środowiska (WIOŚ, PSP) 2. Usunąć warstwę gruntu zanieczyszczoną, aż do głębokości na która przeniknęła substancja niebezpieczna dla środowiska, 3. Przedłożyć do odpowiedniego organu administracji zgodnie z art. 17a Ustawy o odpadach informacje na temat wytworzonych odpadów oraz sposobu zagospodarowania odpadów powstałych w wyniku sytuacji awaryjnej. 7. Uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko 7.1. Powietrze atmosferyczne Zorganizowana emisja do powierza będzie pochodzić ze środków transportu oraz z procesów grzewczych na terenie inwestycji. Przeprowadzone obliczenia wielkości emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych wykazały, że standardy jakości powietrza w okolicy inwestycji na etapie jej eksploatacji zostaną dotrzymane. Eksploatacja inwestycji będzie się wiązać również z niezorganizowaną emisją amoniaku z budynków inwentarskich. Obecnie chów i hodowla norek w całej Unii Europejskiej są prowadzone w budynkach, w których wentylacja następuje poprzez podwyższoną kalenicę. Obecnie nie ma możliwości zastosowania rozwiązań technicznych lub organizacyjnych, które miałby na celu redukcję emisji amoniaku. Opisywany wariant lokalizacji inwestycji jest szczególnie korzystny ze względu na znaczne oddalenie zabudowy mieszkalnej. Najbliższe otoczenie fermy stanowią pola uprawne oraz zadrzewienia. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 76 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 7.2. Hałas Przeprowadzona analiza akustyczna w programie LEQProfessional oraz porównanie wartości uzyskanych w tejże analizie do wartości dopuszczalnych nie wykazały przekroczeń standardu akustycznego w wybranym punktcie immisji. Nie przewiduje się również w przyszłości radykalnego zwiększenia emisji hałasu. Z uwagi na powyższe można stwierdzić, iż wybrany przez inwestora wariant jest optymalnym. 7.3. Gospodarka odpadami Prawidłowo prowadzona gospodarka odpadami tzn. odpowiednie magazynowanie odpadów niebezpiecznych oraz segregacja odpadów stwarzają warunki, przy których oddziaływanie na środowisko ograniczono do minimum. Przy każdym rodzaju działalności należy liczyć się z emisją odpadów, ważne jest natomiast ich prawidłowe magazynowanie i przekazywanie podmiotom do tego uprawnionym, co będzie miało miejsce w przypadku planowanego przedsięwzięcia. 7.4. Wody powierzchniowe i podziemne Przedmiotowa inwestycja nie będzie negatywnie oddziaływać na wody powierzchniowe i podziemne. Ścieki opadowe z powierzchni utwardzonych będą podczyszczane i odpowiednio zagospodarowane. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzane będą do zbiornika bezodpływowego i docelowo odprowadzane na oczyszczalnię ścieków. Obornik gromadzony będzie na szczelnej powierzchni a odcieki z obornika będą gromadzone w szczelnym zbiorniku bezodpływowym. Zastosowane rozwiązanie technologiczne gwarantują minimalizację ilości powstających ścieków oraz ich odpowiednie zagospodarowanie. Normalna eksploatacja instalacji nie spowoduje negatywnego wpływu na środowisko, można stwierdzić że migracja zanieczyszczeń do środowiska gruntowo-wodnego nie wystąpi. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 77 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 7.5. Fauna i flora Realizacja inwestycji nie spowoduje naruszenia składników fauny i flory. Zagrożenie dla lokalnych populacji flory i fauny może wystąpić w przypadku przedostawania się na norek poza teren fermy ich osiedlania się i rozwoju. Zagrożenie to zostanie jednak ograniczone do minimum ze względu na zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń. Na terenie, gdzie planowana jest inwestycja nie planuje się nasadzeń obcych geograficznie, inwazyjnych gatunków roślin. Nie planuje się też wycinki drzew ani krzewów. Planowana inwestycja na etapie realizacji może powodować płoszenie zwierząt (głównie w związku z emisją hałasu). 7.6. Powierzchnia ziemi Konieczność wykonania w niewielkim zakresie prac ziemnych będzie oddziaływać na powierzchnię ziemi. Prace te niewątpliwe spowodują nieodwracalne przekształcenie powierzchni ziemi. Wprowadzając pewne działania można jednak ten wpływ ograniczyć. Mając na uwadze, że tereny placów manewrowych dla pojazdów oraz stosunkowo niewielką emisję z samego procesu technologicznego można stwierdzić, że wpływ na powierzchnię ziemi będzie niewielki. 7.7. Dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy Zarówno dobra materialne jak i zabytki kulturowe zostaną nienaruszone. W obrębie działek i w ich sąsiedztwie nie są zlokalizowane obiekty objęte ochroną konserwatorską i archeologiczną. 8. Poważne awarie Zakład nie jest zaliczany do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, w rozumieniu art. 248 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 Nr 25, poz. 150). Ponadto, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2006 roku, zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładów o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 30, poz. 208) niniejsza inwestycja nie jest zaliczana do żadnej z wymienionych grup EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 78 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza zakładów, tak więc nie jest wymagane sporządzanie planów i raportów na wypadek takich sytuacji. Do poważnych awarii mogących wystąpić w trakcie funkcjonowania można zaliczyć ucieczkę zwierząt, awarię maszyn, pożar obiektu czy wyciek paliw oraz płynów eksploatacyjnych na parkingu z pojazdów napełnionych paliwem. W wyniku pożaru mogłyby być emitowane zwiększone ilości zanieczyszczeń gazowych i pyłowych jak również ścieków (powstałych w trakcie gaszenia pożaru). Jednakże instalacja wyposażona zostanie w niezbędny sprzęt gaśniczy, a pracownicy zostaną poinformowani o procedurach stosowanych w takich wypadkach. Ponadto do poważnych awarii mogących potencjalnie wystąpić na tego typu obiekcie jest przeciek instalacji rurociągowej, sytuacja taka jest minimalizowana poprzez system ciągłej 24 h kontroli. Dodatkowo jest możliwe wystąpienie wad ukrytych urządzeń wchodzących w skład instalacji, sytuacja taka będzie rozwiązywana na podstawie umowy serwisowej z firmą, która w ciągu 24 h ma obowiązek pojawić się na obiekcie i awarię naprawić. Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi, powołanych do zwalczania skutków poważnych awarii są jednostki Państwowej Straży Pożarnej, posiadające stosowne instrukcje postępowania na wypadek wystąpienia poważnej awarii. 9. Obszar ograniczonego użytkowania Zgodnie z art. 135 ust. 1 Ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2010 Nr 249 poz. 1657) obszar ograniczonego użytkowania tworzy się w przypadku, gdy mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska. Przeprowadzona dla potrzeb opracowania niniejszego raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko analiza, a zwłaszcza rozpoznanie zagrożeń dla środowiska przyrodniczego wykazują, że dla przedmiotowej inwestycji nie istnieje potrzeba ustanawiania obszaru ograniczonego użytkowania. Uciążliwość obiektu zamyka się w obrębie nieruchomości objętych inwestycją, do których inwestor posiada tytuł prawny. 10. Oddziaływanie transgraniczne inwestycji EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 79 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Ze względu na lokalizację i charakter inwestycji stwierdza się brak możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko. Oddziaływanie inwestycji na środowisko ograniczy się do terenu, do którego inwestor posiada tytuł prawny. 11. Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem Konflikty społeczne na tle środowiskowym powstają gdy co najmniej dwa podmioty działają ze sobą w konflikcie, oraz gdy w pewnym miejscu i czasie ujawnione zostały i przedstawione kolidujące ze sobą tendencje, niezgodne cele, sprzeczne interesy. Konflikty te powstają i przebiegają między ludźmi ze względu na przyszłe i obecne ich działania w środowisku. Konflikt środowiskowy jest bezpośrednią, jawną interakcją społeczną, w której działania każdej strony prowadzą do utrudniania przeciwnikowi jego celów związanych z wykorzystaniem dóbr środowiskowych. Teren, na którym planowane jest przedmiotowe przedsięwzięcie znajduje się w odległości około 1000 m od najbliższych zabudowań mieszkalnych. Obiekt ogrodzony jest siatką, bez możliwości wkroczenia osób trzecich, monitorowany 24 godziny/dobę. Zastosowanie także wszelkich zabezpieczeń przeciwpożarowych i wszelkich rozwiązań technicznych i technologicznych ograniczających negatywny wpływ na środowisko i ludzi, a także biorąc pod uwagę, że oddziaływanie hałasu, emisji pyłów i gazów, ścieków mieści się w dopuszczalnych normach można przypuszczać, że nie powinny wystąpić jakiekolwiek konflikty społeczne związanych z funkcjonowaniem przedmiotowego przedsięwzięcia. Ze wszystkich kierunków ferma jest otoczona przez pola uprawne, głównie należące do Inwestora. W związku z planowaniem złożenie dokumentacji Raportu OOŚ i poinformowania o tym zamiarze MiG Pniewy, do tutejszego organu prowadzącego obecnie nie wpłynęły żadne pisma z uwagami lub protestami strony społecznej. Dodatkowym argumentem za uruchomieniem instalacji jest stworzenie nowych miejsc pracy dla okolicznych mieszkańców. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 80 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 12. Porównanie zastosowanej technologii z art. 143 Ustawy Prawo ochrony środowiska Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się w szczególności: stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń; efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii; zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw; stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów; rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji; wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej; postęp naukowo-techniczny; Zastosowane instalacje, urządzenia techniczne i rozwiązania technologiczne są nowoczesne i zapewniają wysoki stopień zabezpieczenia środowiska przed negatywnym wpływem przedsięwzięcia na środowisko. Przy prawidłowej eksploatacji przedmiotowa inwestycja nie będzie powodować negatywnego oddziaływania na środowisko. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że przedmiotowa instalacja spełnia warunki określone w artykule 143 ustawy Prawo ochrony środowiska. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 81 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 13. Dofinansowanie inwestycji ze środków Unii Europejskiej Inwestycja objęta przedmiotem niniejszego Raportu aplikuje o dofinansowanie ze środków UE. Jest to Program dla „Młodego Rolnika” subsydiowany przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). 14. Propozycja monitoringu przedsięwzięcia oddziaływania planowanego 14.1. Etap budowy/remontu Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy prawne etap budowy instalacji objętej wnioskiem wymaga objęcia monitoringiem następujących elementów: monitorowanie oddziaływań środowiskowych zidentyfikowanych w niniejszym raporcie w odniesieniu do etapu budowy; kontrola sposobu składowania i przechowywania materiałów oraz uporządkowanie miejsc składowania po zakończeniu robót; monitorowanie prawidłowego przebiegu prac ziemnych; kontrola prowadzonych prac pod kątem przestrzegania przepisów bhp; akceptowanie materiałów budowlanych i instalacyjnych, urządzeń i dostaw przewidzianych przez wykonawcę robót budowlanych, kontrola dokumentów jakości, deklaracji zgodności oraz certyfikatów zgodnie z dostarczoną przez zamawiającego procedurą; kontrola, czy ustalenia zawarte w niniejszym opracowaniu są zgodne z rzeczywistością, poprzez monitoring zmian środowiska. Kontrola, o której mowa w powyższym punkcie powinna dotyczyć w szczególności: prawidłowego zorganizowania zaplecza budowy; prawidłowej lokalizacji placu budowy; prawidłowego magazynowania odpadów; prawidłowej lokalizacji składowania materiałów budowlanych; gospodarowania odpadami; ruchu pojazdów na placu budowy i transportu ciężarowego; demontażu i przywracania do stanu pierwotnego zaplecza i placu budowy. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 82 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Teren budowy lub robót remontowo - budowlanych powinien być, w miarę potrzeby, ogrodzony. Ogrodzenie powinno być wykonane tak, aby nie stwarzało zagrożenia dla ludzi. Wysokość ogrodzenia powinna wynosić co najmniej 1,50 m. Jeżeli ogrodzenie terenu budowy lub robót nie jest możliwe, należy oznakować granice terenu za pomocą tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewnić stały nadzór. Prawidłowa lokalizacja placu powinna zapewniać zapewnienie najlepszego układu organizacyjno – technicznego na budowie z zachowaniem bezpieczeństwa i higieny pracy . Strefy niebezpieczne uniemożliwiające dostęp osobom postronnym wyznacza się przez ich ogrodzenie i oznakowanie. Strefę niebezpieczną, w której istnieje zagrożenie spadania z wysokości przedmiotów, ogradza się balustradami. W swym najmniejszym wymiarze liniowym liczonym od płaszczyzny obiektu budowlanego, strefa niebezpieczna nie może wynosić mniej niż 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty, lecz nie mniej niż 6 m. W zwartej zabudowie miejskiej strefa niebezpieczna może być zmniejszona pod warunkiem zastosowania innych rozwiązań technicznych lub organizacyjnych, zabezpieczających przed spadaniem przedmiotów. Przejścia, przejazdy i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej zabezpiecza się daszkami ochronnymi. Daszki ochronne powinny znajdować się na wysokości nie mniejszej niż 2,4 m nad terenem w najniższym miejscu i być nachylone pod kątem 45° w kierunku źródła zagrożenia. Pokrycie daszków powinno być szczelne i odporne na przebicie przez spadające przedmioty. W miejscach przejść i przejazdów szerokość daszka ochronnego wynosi co najmniej o 0,5 m więcej z każdej strony niż szerokość przejścia lub przejazdu. Używanie daszków ochronnych jako rusztowań lub miejsc składowania narzędzi, sprzętu, materiałów jest zabronione. Drogi dojazdowe powinny mieć utwardzoną nawierzchnię i być oznakowane zgodnie z przepisami o ruchu na drogach publicznych. Przejścia dla pieszych powinny być wyznaczone w miejscach bezpiecznych. Szerokość drogi przeznaczonej dla ruchu pieszego jednokierunkowego powinna wynosić co najmniej 0,75 m, a dwukierunkowego - 1,2 m. Przejścia nad zagłębieniami lub obok nich powinny być zaopatrzone w balustrady z poręczą ochronną na wysokości 1,10 m, deską krawężnikową o wysokości 0,15 m oraz wypełnieniem przestrzeni pomiędzy poręczą a deską w sposób zabezpieczający pracowników przed upadkiem z wysokości. Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek, usytuowane nad poziomem terenu powyżej 1 m również zabezpiecza się balustradą. Nachylenie tych dróg nie może być większe niż: dla wózków szynowych - 4%; dla wózków bezszynowych - 5% i dla taczek - 10%. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 83 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Przejścia dla pracowników znajdujące się na pochyłościach o pochyleniu większym niż 15% należy zaopatrzyć w listwy umocowane poprzecznie, w odstępach nie mniejszych niż 0,4 m lub w schody o szerokości nie mniejszej niż 0,75 m, co najmniej z jednostronnym zabezpieczeniem balustradą. Pochylnie, po których dokonuje się ręcznego przenoszenia ciężarów, nie powinny mieć spadków większych niż 10%. Prawidłowe składowanie materiałów budowlanych powinno odbywać się tylko w wyznaczonych miejscach odpowiednio wyrównanych do poziomu, utwardzonych i odwodnionych, w sposób zabezpieczający przed przewróceniem, zsunięciem lub rozsunięciem się stosów materiałów. Niedozwolone jest opieranie składowanych materiałów o parkany, budynki, słupy linii napowietrznych. Przy składowaniu należy zachować co najmniej następujące odległości: 0,75 m od ogrodzeń lub zabudowań, 5,0 m - od stałego stanowiska pracy. Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje się i przemieszcza na terenie budowy w opakowaniach producenta. W pomieszczeniach magazynowych umieszcza się tablice określające dopuszczalne obciążenie regałów magazynowych, a także dopuszczalne obciążenie powierzchni stropu. Materiały sypkie, takie jak piasek i żwir, powinny być przechowywane w pryzmach z zachowaniem kąta stoku naturalnego tych materiałów. Materiały drobnicowe należy układać w stosy o wysokości nie przekraczającej 2 m. Materiały workowane należy układać krzyżowo do wysokości najwyżej 10 warstw. Prefabrykaty powinny być układane zgodnie z instrukcją producenta. Opieranie składowanych materiałów lub wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub ściany obiektu budowlanego, jest zabronione. Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze składowanych materiałów lub wyrobów jest dopuszczalne wyłącznie przy użyciu drabiny lub schodni. Podczas mechanicznego załadunku lub rozładunku materiałów lub wyrobów, przemieszczanie ich nad ludźmi lub kabiną, w której znajduje się kierowca, jest zabronione. Na czas wykonywania tych czynności kierowca jest obowiązany opuścić kabinę. Na budowie trzeba też wyznaczyć miejsce do składowania odpadów zgodnie z przepisami szczegółowymi ustawy o odpadach. Monitoring oddziaływań środowiskowych na etapie budowy opierał się będzie na prowadzeniu przez kierownika budowy bieżącej kontroli i nadzoru wykonywanych przez niego prac budowlanych zgodnie z przepisami ochrony środowiska. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 84 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Rozwiązania chroniące środowisko w fazie budowy inwestycji plac budowy oraz drogi dojazdowe zorganizowane będą w taki sposób, aby zapobiec wtórnej emisji pyłu (przykładowo: zraszanie terenu w okresie bezdeszczowym, ograniczenie prędkości pojazdów, tymczasowe utwardzenie dróg w stopniu umożliwiającym sprzątanie, pojazdy transportujące kruszywo czy ziemię) wszelkie podejmowane na etapie budowy działania będą wykonywane w sposób zabezpieczający grunt i ziemię przed zanieczyszczeniem na etapie budowy wytwórca odpadów jest zobowiązany uregulować sposób postępowania z odpadami zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami szczegółowymi, przekazywanie odpadów w pierwszej kolejności do odzysku a następnie do unieszkodliwiania traktując składowanie jako ostateczność w fazie realizacji inwestycji zapewnione będzie zorganizowane, szczelne odprowadzanie ścieków socjalno – bytowych, z zachowaniem warunków ochrony środowiska gruntowo – wodnego, w celu ochrony zieleni występującej w rejonie planowanej inwestycji, a nie będącej w bezpośredniej z nią kolizji (np. na placach budów, w pobliżu pasa roboczego) będą zastosowane odpowiednie środki organizacyjno – techniczne w celu uniknięcia zniszczenia szaty roślinnej t.j.: - pojemniki z chemikaliami i olejami napędowymi znajdujące się na placu budowy będą zabezpieczone przed uszkodzeniami, - ewentualne niekontrolowane wycieki do gruntu powinny być natychmiast zgłaszane do WIOŚ, - pracownicy budowlani zostaną przeszkoleni/poinstruowani o zakazie magazynowania w obrębie korzeni i koron drzew materiałów budowlanych, jak również wylewania chemikaliów, a także wody z osadami cementowymi lub wapiennymi, - niwelacja terenu prowadzona będzie w sposób zapobiegający zmianę poziomu gruntu przy pniach, w szczególności podsypywania gruzem, ziemią odpadami - w bezpośrednim sąsiedztwie drzew nie będą przechowywane oraz uruchamiane maszyny robocze, - dojazdy maszyn zorganizowane zostaną w ten sposób aby nie niszczyć koron drzew i nie uszkadzać kory na pniach, - w obrębie korzeni nie dojdzie do zagęszczania gruntu, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 85 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza - ewentualne drzewa, które znajdą się w obrębie placu budowy zostaną oszalowane matami lub deskami, w celu uniknięcia uszkodzenia pni, - wykopy bezpośrednio przy pniach będą wykonywane ręcznie, - nie będą naruszane korzenie szkieletowe drzew, - ewentualnie uszkodzone/przycięte korzenie zostaną zabezpieczone preparatami grzybobójczymi, wpuszczone głębiej i zabezpieczone przez wysychaniem lub obmarzaniem, - ewentualne wykopy w pobliżu drzew zostaną niezwłocznie zasypane. 14.2. Etap eksploatacji Monitoring instalacji na etapie użytkowania będzie polegał na: 1. Weryfikacji skuteczności zastosowanych działań minimalizujących skutki oddziaływania na środowisko; W zakresie gospodarki wodno – ściekowej: okresowe przeglądy techniczne separatora, neutralizatora wraz ze sprawdzeniem drożności i sprawności w/w urządzeń, wizualna kontrola utwardzonych powierzchni, przeglądy maszyn i urządzeń przez UDT, W zakresie ochrony powietrza: okresowe przeglądy techniczne filtrów, okresowe przeprowadzanie kontroli szczelności zbiorników technologicznych, W zakresie gospodarki odpadami: kontrola miejsc magazynowania odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych, przestrzeganie segregacji odpadów i weryfikacja ilości powstających niewyselekcjonowanych, zmieszanych odpadów . W zakresie ochrony przed hałasem: przeglądy maszyn i urządzeń przez UDT, EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 86 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza utrzymywanie wszystkich urządzeń mechanicznych w wysokiej sprawności technicznej. Z uwagi na niską emisję hałasu wylęgarni oraz brak zlokalizowanych w pobliżu terenów podlegających ochronie akustycznej nie przewiduje się zastosowania wymogu przeprowadzenia okresowych pomiarów emisji hałasu w środowisku. 2. Określeniu wpływu na środowisko zrealizowanej inwestycji pod kątem zastosowanych działań; 3. Sprawdzaniu prawidłowego gospodarowania odpadami na terenie zakładu poprzez jakościową i ilościową ewidencję odpadów na którą składają się: karty ewidencji odpadu prowadzonej dla każdego rodzaju odpadu odrębnie, karty przekazania odpadu. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 87 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza 15. Opis metod prognozowania Przy opracowaniu niniejszego Raportu zastosowano następujące metody: indukcyjno-opisową (oparto się o dane literaturowe, dane od hodowców i Polskiego Związku Zwierząt Futerkowych, DTR stosowanych urządzeń oraz doświadczenia głównie polskie, w prowadzeniu podobnych obiektów) modelowania matematycznego – wykorzystanie programów do modelowania matematycznego rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń do powietrza oraz emisji hałasu przemysłowego tj. OPERAT 2000 oraz LEQ Professional 6.x. analogii środowiskowych (porównanie zastosowania podobnych rozwiązań szczegółowych w stosunku do innych tego typu urządzeń, wielkości emisji, oddziaływań). 16. Trudności jakie napotkano opracowując raport Podczas opracowywania niniejszego projektu nie napotkano na większe trudności. 17. Streszczenie w języku niespecjalistycznym Celem niniejszego opracowania jest ocena oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia obejmującego budowę fermy do hodowli zwierząt futerkowych w ilości 350 DJP (dużych jednostek przeliczeniowych). Na terenie fermy docelowa obsada będzie wynosić 140 000 norek. Planowana inwestycja ma zostać zrealizowana w powiecie poznańskim, w gminie Pniewy, w miejscowości Lubosina, na działkach o numerach ewidencyjnych: 121/35, 121/26, położonych w obrębie Lubosina. Powierzchnia działek wynosi 12,0194 ha. Otoczenie działki, na której planowana jest inwestycja, stanowią tereny użytkowane rolniczo, będące własności Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Lubosinie. Najbliższa zabudowa mieszkalna znajduje się w odległości około 1000 m, w kierunku wschodnim od granicy działki objętej opracowaniem. Zgodnie z art. 59 ust.1, pkt. 1 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku, o udzieleniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) inwestycja jest zaliczana do mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 88 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza Omawiana inwestycja, ze względu na charakter swojej działalności zalicza się do grupy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko ma charakter obligatoryjny. Istotą prowadzonej działalności będzie hodowla norki amerykańskiej z przeznaczeniem na pozyskanie skór do sprzedaży. Projektowane są 63 pawilony rozmieszczone w trzech rzędach. Stado podstawowe składa się z matek i samców, które selekcjonuje się na przełomie listopada i grudnia. Na jednego samca przypada 5 samic. W marcu, po odbytej naturalnej kopulacji samce będą usypiane. Od połowy marca do przełomu miesięcy kwiecień/maj na fermie żyją tylko matki. Ciąża trwa przez okres około 51 dni. Na przełomie kwietnia i maja następują wykoty. Z jednej matki otrzymuje się średnio 4-5 młodych. Następnie następuje okres odchowu. Po okresie odchowu, na przełomie listopada i grudnia, zwierzęta są usypiane w specjalnie do tego przystosowanych komorach przy użyciu dwutlenku węgla. Analiza akustyczna dla wylęgarni polegała na określeniu poszczególnych źródeł hałasu pochodzących przede wszystkim od pojazdów poruszających się po działce inwestora. Inwentaryzacja została dokonana dla stanu po rozbudowie, gdzie przyjęto podane przez inwestora dane dotyczące źródeł hałasu. Te dane zostały wprowadzone do programu LEQProfessional, który oblicza poziom dźwięku w dowolnym, wybranym punkcie. Najbliższe zabudowania mieszkalne zlokalizowane są w odległości 1 kilometra od fermy. Przy tak dużej odległości zakład nie będzie powodował przekroczeń hałasu dla tych budynków. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzane będą do szczelnego zbiornika bezodpływowego. Ścieki socjalno - bytowe będą wywożone na lokalną oczyszczalnię ścieków, na podstawie odpowiedniej umowy. Wody opadowe i roztopowe będą podczyszczane i odprowadzane do rowu melioracyjnego. Odcieki z składowanego obornika będą kierowane do szczelnego zbiornika bezodpływowego. Eksploatacja inwestycji będzie wiązać się z emisją gazowych i pyłowych substancji zanieczyszczających do powietrza. Emisję będą powodować procesy grzewcze, transport prowadzony na terenie zakładu oraz hodowla zwierząt. Przeprowadzono analizę rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu, która wykazała, że w okolicy planowanego przedsięwzięcia w fazie eksploatacji inwestycji wszystkie standardy jakości powietrza zostaną dotrzymane. Prawidłowa eksploatacja instalacji praktycznie nie będzie wywoływać trwałych oddziaływań na powierzchnię ziemi, wody powierzchniowe i podziemne, hałas oraz powietrze. Na terenie instalacji zastosowane zostaną również współczesne rozwiązania EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 89 Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na budowie fermy do hodowli zwierząt futerkowych o obsadzie 350 dużych jednostek inwentarza ochrony środowiska, minimalizujące wpływ przedmiotowej inwestycji do niezbędnego minimum. Planowana inwestycja zlokalizowana jest poza obszarami cennymi przyrodniczo, ustanowionymi na mocy Ustawy o ochronie przyrody. Najbliżej planowanej inwestycji położonymi obszarami chronionymi na mocy Ustawy o ochronie przyrody są: Sierakowski Park Krajobrazowy (położony w odległości ok. 6,0 km od planowanej inwestycji), rezerwat „Jakubowo” (położony w odległości ok. 6,5 km od planowanej inwestycji), rezerwat „Las grądowy nad Mogilnicą” (położony w odległości ok. 8,5 km od planowanej inwestycji) oraz Obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk Zamorze Pniewskie (położony w odległości ok. 9,0 km od planowanej inwestycji). Potencjalne zagrożenie dla obszarów chronionych mogą stanowić zwierzęta, które wydostaną się z planowanej fermy. Stąd szczególnie istotne jest zabezpieczenie terenu fermy przed ucieczką zwierząt. W celu zabezpieczenia przed wydostaniem się zwierząt z fermy i możliwością ich osiedlania się i rozwoju zastosowane następujące zabezpieczenia: metalowe, szczelne klatki; konstrukcja klatek uniemożliwi przegryzanie ich przez zwierzęta, teren fermy będzie opłotowany, ogrodzenie będzie wybudowane na wysokiej podmurówce, tak by zwierzę nie miało możliwości wydostania się na zewnątrz, poza teren fermy, w przypadku ucieczki norki na teren fermy w czasie otwierania klatek, norki będą łapane przez pracowników przy użyciu specjalnych siatek. W pobliżu planowanej inwestycji nie występują obiekty zabytkowe objęte ochroną konserwatorską. Nie przewiduje się negatywnego wpływu związanego z realizacją przedsięwzięcia na dobra kultury. Planowana inwestycja położona jest poza obszarami wysokich walorach krajobrazowych. W związku z realizacją inwestycji nie planuje się wycinki drzew, ani krzewów. EKO-PROJEKT ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA tel. (061) 667 51 65, 600 914 508; www.eko-projekt.com 90
