ekonomia punktowa to

Koncepcje oddziaływań w resocjalizacji
podejście biologiczne
tw. Cesare Lombroso (1835-1909)
przestępca - czł., kt. zachowanie, poziom moralności - charakt. dla ludzi z
odległych epok, są opóźnione; odmienność biologiczna;
decydują - cechy antropologiczne, a także osobowościowe;
Przestępcy dzielą się na tych, którzy:
 są nimi od urodzenia (2/3 wszystkich przestępców)
 przestępcy z namiętności
 przestępcy z nawyknienia (ich rodzice byli przestępcami)
 pseudo-przestępcy (przypadkowi)
 kryminoloidzi (podatni na przestępstwo)
konsekwencja – eugenika w systemach społecznych
podejście psychodynamiczne
psychoanaliza - formy przestępczego i dewiacyjnego zach. - choroba;
by wyleczyć - dokładnie poznać (objawy, przebieg, przyczyny) odpowiednie środki prewencji i lecznia;
A. Aichorn, 1925
Milieu Therapy – terapia przez otoczenie społeczne; dostarczenie bodźców
skłaniających do właściwego postępowania - total push;
pionierem - M. Jones (1953) opisał organizacyjne zasady społ.
terapeutycznej w resocjalizacji;
H. Vorrath i L. Brentro – optymalny model oddziaływań społ.
terapeutycznych (mech. funk. PKR -pozytywnej kultury rówieśniczej);
koncepcja pozytywnej kultury rówieśniczej (PKR)
założenie: czł. zdolny do przyjęcia aktywnej roli w samodoskonaleniu,
energia - aktywne uczestnictwo w różnych zespołach i syst. zebrań
terapeutycznych;
metoda - nie przygot. do zmiany otoczenia (w nikłym zakresie);
grupa zabezpiecza przed wykolejeniem i dezorganizacją osobowości;
zapobiega bierności i apatii wychowanków;
gł. rolę - personel wychowawczy;
grupa - stanowi integralną całość z personelem; nie bez pozytywnej kultury
personelu;
komuny terapeutyczne - KT
istota zaburzeń tkwi w nieodpowiednim pełnieniu ról społecznych (M.Jones)
istota / zasady:
1) pełny egalitaryzm i demokracja; zaciera się różnica pomiędzy terapeutą
1
a pacjentem;
2) pełne dobrowolne uczestnictwo; by pozostać w komunie - przezwyciężyć
swoje apatie; włączyć się aktywnie w życie społ.;
3) pełen realizm - wyeliminowaniu mech. obronnych z zach. członków;
zasada nagiej prawdy - w czasie posiedzeń całkowite zaprzestanie
„owijania w bawełnę”;
4) pewna permisywności wobec osób demonstrujących dziwaczne zach.;
KT sprawdzają się w resocjalizacji uzależnionych;
komuny terapeutyczne np.
SYNANON - zał. Ch.Dederich 1958, gł. met. - gra (sposób komunikowania
się w sprawach, kt. różnią); maratony terapeutyczne (synathon) z nowymi
metod. (podróż; rozproszenie);
system MONARowski – zał. M. Kotański, 1978 Głosków, zintegrowany
system przeciwdziałania narkomani; gł. met. praca, zebrania
społeczności;
4 etapowy pobyt w ośrodku (obserwator, nowicjusz, domownik,
monarowiec); 12-18m.;
koncepcje behawioralne
rozpoznanie i kształt. zachowań (dostrzegalne, manipulowalne);
czł. uczy się form zach. i reakcji; to proces wzmocnień;
k. zach. ludzkie jest zach. - nabytym w procesie uczenia (bodźce –
pozytywne, negatywne);
ekonomia punktowa to






przejrzysty system oceny (postępów w resocjalizacji) zachowania się wych.,
(wie dokładnie jakie korzyści z przestrzeg. regulaminu, jakie wykroczenia
pozbawiają przywilejów);
dotyczy k. wychowanka;
stosowany przez prac. pedagogicznych;
w PL, k. lat 70-tych do ZP, SdN;
w l. 90-tych - w plac. socjalizacyjnych, wychowawczych, resocjalizacyjnym;
formy zastosowania w resocjalizacji: - szkoły; - obozy letnie; -zakłady karne
przykładowa punktacja
SZKOŁA:
Wyniki i stosunek do nauki 0–12pkt.
Zdyscyplinowanie i kultura osobista 0–12pkt.
Zaangażowanie społeczne 0–6pkt.
WARSZTATY:
Wyniki i stosunek do prakt. nauki zawodu 0–12pkt.
Zdyscyplinowanie i kultura osobista 0–12pkt.
2
Zaangażowanie społeczne 0–6pkt.
INTERNAT:
Zdyscyplinowanie i kultura osobista 0–12pkt.
Zaangażowanie społeczne 0–6pkt.
Uchybienia w zasadach współżycia – punkty minusowe

ucieczka 20–30pkt.

oddalenie 5–15pkt.

akty agresji i samoagresji 5–15pkt.

wykonywanie tatuażu 5–15pkt.

posługiwanie się grypsem 5–20pkt.

palenie w miejscu niedozwolonym 2–10pkt.

niewłaściwe zachowanie poza zakładem 5–30pkt.
inne uproszczenia regul. punkt. oceny (k. lat 80–tych)
zaangażowanie i aktywność w pracy, nauce oraz w czasie zajęć internatowych 0–
2pkt.
 przestrzeganie regulaminu (dyscyplina, poszanowanie mienia itp.) 0–2pkt.
 kultura osobista 0–2pkt.
 stosunek do przełożonych i kolegów 0–2pkt.
 udział w pracach na rzecz zakładu i środowiska 0–2pkt.
 szczególne osiągnięcia i postawy zasługujące na wyróżnienie (na wniosek dyr. lub
kier. działu) 0–2pkt.
Skala: 0 – przeciętny, niczym nie wyróżniający się
1 – dobry, nie stwarzający problemów
2 – bardzo dobry, wyróżniający się.

inne uwagi







ocena zbiorcza decydowała o uzyskanych wyróżnieniach ind. i dla całej grupy;
regulamin przyznawania punkt. – jawny; akceptowany;
tyg., 2-tyg., miesiąc - rozliczanie punkt.;
nie przetrwała w pierwotnej formie (drugie życie, gryps, bunt);
ewolucja - wspólne z wychowawcą i grupą przydzielania sobie punkt.;
atrakcyjność - zajęć (sekcje sportowe, muzyczne, plastyczne, obozy sportowe, spływy
kajakowe, wyjścia koncert, teatr, kino); korzystania z tel., przepustki, kieszonkowe,
nagrody rzeczowe;
obowiązek - dyskutowania, udoskonalenia systemu;
zalety terapii behawioralnych
możliwość opracowania programów oddziaływań resocjal. (oparte na
znajomości praw warunk. instrumentalnego);
 prosta orientacja w skuteczności oddziaływań (możliwość modyfikowania
prog.);
 możliwość zast. różnorodnych tech. resocjal. (bez motywacji do
świadomej pracy nad sobą, samodoskonalenia się itp.);
źródło – koncep. społ. uczenia (Bandura);

3
istota - nauka umiejęt. psych. (analityczność);
2 płaszczyzny:
1) szczeg. opisanie etapów uczenia każdej sprawności;
2) rozłożenie każdej zręczności na kilka składników behawioralnych;
4 elementy (etapy):
* Modelowanie
* Odgrywanie roli
* Korygowanie skutków osiągnięć
* Przeniesienie i utrwalenie rezultatów wyuczonej sprawności
* prośba o pomoc
* udzielanie wskazówek
* wyrażanie uczuć
* przedstawienie skargi
* perswadowanie
* reagowanie na empatyczne
* wypełnianie poleceń
* reagowanie na niepowodzenie
* reagowanie na skargi
* przygotowanie do nieprzyjemnej rozmowy
* wyrabianie odpowiedzialności
* reagowanie na złość
* postępowanie w przypadku odrzucenia przez innych
6 etapów:
* faza 1 - przestudiowanie rozwiązań org. i filozofii najb. skutecznych prog. resocjal.
* faza 2 - zestawienie przesłanek nauk. i ujęć prakt.
* faza 3 - systemowa analiza podobieństw i różnic pomiędzy prog.
* faza 4 – wyłoniono cechy nieskutecznych i skutecznych prog.
* faza 5 - ustalenie istotnych cech które składają się na deficyt szeroko rozumianego
procesu myślenia
* faza 6 - sprawdzenie funkcj. w praktyce
Literatura:
Pospiszyl K., Resocjalizacja, Warszawa 1998.
Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa 2001.
Urban B., Stanik J. (red.), Resocjalizacja t.1 i 2, Warszawa 2007.
4