Projekt „Człowiek Psycho-Soma. Oparcie społeczne dla osób z

DIAGNOZA STANU ZDROWIA PSYCHICZNEGO
MIESZKAŃCÓW, POTRZEB W ZABEZPIECZENIE
INSTYTUCJONALNE ORAZ DOSTĘPU DO USŁUG
Z ZAKRESU OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO
NA TERENIE POWIATU PLESZEWSKIEGO.
RAPORT Z BADAŃ
Dla projektu
„Człowiek Psycho-Soma. Oparcie Społeczne dla Osób z Zaburzeniami
Psychicznymi na terenie Powiatu Pleszewskiego”
w ramach Programu Ministra Pracy i Polityki
„Oparcie Społeczne dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi”
Pleszew 2013
SPIS TREŚCI
Strona
I.
Założenia do realizacji badań
3
II.
Struktura społeczno-demograficzna próby badawczej
5
III.
Diagnoza stanu zdrowia psychicznego dorosłych mieszkańców Powiatu Pleszewskiego
10
1. Zdrowie psychiczne w życiu codziennym
10
2. Stres a zaburzenia zdrowotne
13
3. Sposoby dbania o kondycję psychiczną
14
IV.
Zabezpieczenie instytucjonalne oraz dostęp do usług z zakresu ochrony zdrowia psychicznego
na terenie Powiatu Pleszewskiego.
14
1. Pomoc lekarska w sytuacjach kryzysu emocjonalnego u respondentów
14
2. Instytucje zajmujące się pomocą psychologiczną dla dorosłych w Powiecie Pleszewskim
16
3.
V.
Instytucje zajmujące się pomocą psychologiczną dla dzieci i młodzieży w Powiecie Pleszewskim 17
Diagnoza stanu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Powiatu Pleszewskiego
1. Niepokojące i odmienne zachowania stany natury psychicznej
18
18
2. Niepokojące i odmienne zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu 20
3. Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem
22
4. Zaburzenia lękowe związane ze stresem
23
5. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
25
6. Fobie
26
7. Zespół Stresu Pourazowego (PTSD)
27
8. Zaburzenia odżywiania
28
9. Zaburzenia rozwoju psychicznego
29
10. Zaburzenia emocjonalne
30
11. Stany obniżonego nastroju
31
12. Przeciążenie nauką
33
13. Rola rodziców w radzeniu sobie ze stresem przez uczniów
34
14. Akcje profilaktyczne organizowane w szkołach
35
15. Problem przemocy w szkole
36
16. Problemy społeczne w środowisku lokalnym respondentów
37
VI .
Wnioski
38
VII.
Spis tabel i wykresów
39
2
I.
Założenia do realizacji badań.
W celu zgromadzenia danych koniecznych do udzielenia odpowiedzi na pytania badawcze
oraz do weryfikacji hipotez związanych z diagnozą stanu zdrowia psychicznego mieszkańców Powiatu
Pleszewskiego oraz potrzeb w zabezpieczenie instytucjonalne i dostępność do usług z zakresu
ochrony zdrowia psychicznego posłużono się metodą reprezentacyjną (badania sondażowe). Metoda
warunkuje i określa dobór odpowiednich technik badawczych. Do badań zastosowana została
technika ankiety.
Przyjęto, że badania będą realizowane wśród rodziców uczniów szkół podstawowych,
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych (N=300). Założono, że w wybranych szkołach badaniami zostanie
objęta taka sama liczba uczniów, co umożliwi dokonanie analiz porównawczych.
Podstawowymi jednostkami doboru próby stały się szkoły, które podzielono według
poziomów (typów), a następnie wytypowano placówki, które zostały objęte badaniem.
W efekcie otrzymano wykaz szkół, w obrębie których realizowano badania. Szczegółowe
informacje dotyczące struktury próby zawierają tabele nr 1 – 3.
Tabela 1. Wytypowane szkoły podstawowe.
1.
Szkoła Podstawowa nr 1 w Pleszewie
Liczba uczniów
objętych
badaniem
10
2.
Szkoła Podstawowa nr 2 w Pleszewie
10
3.
Szkoła Podstawowa nr 3 w Pleszewie
10
4.
Szkoła Podstawowa w Taczanowie
10
5.
Szkoła Podstawowa w Kowalewie
10
6.
Szkoła Podstawowa w Choczu
10
7.
Szkoła Podstawowa w Czerminie
10
8.
Szkoła Podstawowa w Dobrzycy
10
9.
Szkoła Podstawowa w Kościelnej Wsi
10
10.
Szkoła Podstawowa w Gizałkach
10
Lp.
SUMA
Szkoła
10
100
3
Tabela 2. Wytypowane szkoły gimnazjalne.
1.
Gimnazjum nr 1 w Pleszewie
Liczba uczniów
objęta
badaniem
10
2.
Gimnazjum nr 2 w Pleszewie
10
3.
Gimnazjum nr 3 w Pleszewie
10
4.
10
5.
Gimnazjum Dwujęzyczne im. St. Staszica
w Pleszewie
Gimnazjum w Taczanowie
6.
Gimnazjum w Choczu
10
7.
Gimnazjum w Czerminie
10
8.
Gimnazjum w Dobrzycy
10
9.
Gimnazjum w Gołuchowie
10
10.
Gimnazjum w Tomicach
10
Lp.
Szkoła
SUMA
10
10
100
Tabela 3. Wytypowane szkoły ponadgimnazjalne.
Lp.
Szkoła
Liczba uczniów
objętych
badaniem
25
1.
Liceum Ogólnokształcące im. St. Staszica w Pleszewie
2.
Zespół Szkół Usługowo-Gospodarczych
w Pleszewie
Zespół Szkół Technicznych w Pleszewie
25
Zespół Szkół Przyrodniczo-Politechnicznych CKU
w Marszewie
25
3.
4.
SUMA
25
100
4
W badaniach zastosowanym narzędziem badań był kwestionariusz ankiety. Zastosowano
dobór probabilistyczny (próba losowa), czyli oznacza to dobór jednostek do próby przypadkowo, przy
czym istnieje możliwość określenia prawdopodobieństwa (szansy), że dana jednostka znajdzie się w
próbie.
W badaniach ilościowych założono udział 300 badanych podzielonych ze względu na typ
szkoły, tj. 100 ankiet zostało przeprowadzonych w szkołach podstawowych, 100 ankiet gimnazjach
i 100 ankiet w szkołach ponadgimnazjalnych.
4
Badania zostały przeprowadzone we wrześniu 2013 roku dzięki pomocy dyrekcji
poszczególnych placówek. Kwestionariusze ankiet rozdano podczas wywiadówek, po wypełnieniu
przekazano je badaczowi.
II.
Struktura społeczno-demograficzna próby badawczej.
Wśród badanej grupy rodziców zdecydowaną większość stanowiły kobiety - 93%, w wieku
36-40 lat i 41-45 lat, zaś grupę najmniejszą reprezentowały osoby w wieku 26-30 lat oraz powyżej
50 lat. W badanej grupie nie było osób poniżej 25 roku życia. Wśród respondentów dominowały
osoby pozostające w związkach małżeńskich – 84%.Szczegółowe dane przedstawiają wykresy nr 1 – 3.
Wykres 1. Płeć respondentów.
Wykres 2. Wiek respondentów.
5
Wykres 3. Stan cywilny respondentów.
Wykres 4. Wykształcenie respondentów.
Ponad 1/5 respondentów legitymowała się dyplomem ukończenia studiów wyższych, 49% rodziców
posiadała wykształcenie średnie. Co czwarty badany posiadał wykształcenie zawodowe, zaś
najmniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym – 5%.
Wykres 5. Status zawodowy respondentów.
6
Wykres 6. Ocena materialnego poziomu życia badanych.
Aktywność zawodową badanych rodziców można uznać za zadowalającą. Zdecydowanie dominowały
deklaracje wskazujące, że zarówno ojcowie jak i matki były osobami pracującymi - 77%, co
z pewnością przekładało się na ocenę materialnego poziomu życia, którą w 54% respondenci
deklarowali jako dobrą i 34% jako dość dobrą. Żaden z respondentów nie określił swojej sytuacji
materialnej jako tragicznej.
Wykres 7. Typ rodziny respondentów.
Wśród
badanych
dominował
model
rodziny
nuklearnej
czyli
rodziny
dwupokoleniowej
z 2 dzieci – 51% wskazań. Ponad 1/4 stanowiły rodziny z 3 dzieci i więcej. Najrzadziej wskazywanym
typem rodziny było małżeństwo z 1 dzieckiem – 9% oraz rodziny niepełne – 13%.
7
Badanych uczniów (N=300) podzielono ze względu na typ szkoły. 100 ankiet przeprowadzono
w szkołach podstawowych, 100 ankiet w gimnazjach i 100 ankiet w szkołach ponadgimnazjalnych.
Wykres 8. Płeć badanej grupy uczniów.
Wykres 9. Rozkład badanych uczniów ze względu na płeć i typ szkoły.
Źródło: badania i obliczenia własne (N=300)
Wśród badanej grupy uczniów nieco liczniej reprezentowane były dziewczęta. Badaną grupę
stanowiło 171 dziewcząt (57% badanych) i 129 chłopców (43%).
8
Wykres 10. Wiek badanej grupy uczniów.
Rozkład wieku badanych był dość zróżnicowany. Najliczniej reprezentowane były grupy młodzieży w
wieku 15 i 16 lat. Nieco mniejsze grupy stanowili uczniowie w wieku 13 i 17 lat, najrzadziej zaś w
populacji badanej występowali respondenci w wieku 7, 10 i 19 lat.
Taki rozkład wynika z założeń doboru próby, które uwzględniały nie tyle wiek respondentów, co
raczej typ szkoły, do której uczęszczali w momencie realizacji badań.
9
III.
Diagnoza stanu zdrowia psychicznego dorosłych mieszkańców
Powiatu Pleszewskiego.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 1948 roku podała ogólną definicję zdrowia
psychicznego rozumianą jako „pełny dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka.”
Definicja ta rozumiana jest niejednoznacznie z uwagi na różnice kulturowe, indywidualne
odczucia oraz różnorodne podejścia naukowe. Oznacza to więc konieczność subiektywnego poczucia
szczęścia dla każdego człowieka, a nie tylko braku choroby.
W Polsce temat ochrony zdrowia psychicznego reguluje Ustawa o ochronie zdrowia
psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (DZ.U. z 2011 r. Nr 122, poz. 696).
1. Zdrowie psychiczne w życiu codziennym.
Wykres 11. Wpływ zdrowia psychicznego na codzienne funkcjonowanie człowieka.
Wykres 12. Stopień wpływu zdrowia psychicznego na codzienne funkcjonowanie człowieka.
Kwestionariusz ankiety adresowany do rodziców zawierał pytania, które dotyczyły kwestii wpływu
zdrowia psychicznego na życie codzienne. I tak według wskazań zdecydowanej większości
respondentów - 94 % zdrowie psychiczne wpływa na funkcjonowanie człowieka w życiu codzienny.
10
Według opinii 60% respondentów robi to w stopniu znaczącym, a dla 29% w stopniu dużym. Według
wskazań znacznie mniejszej grupy tj. 9% zdrowie psychiczne wpływa na codzienne funkcjonowanie
człowieka w stopniu umiarkowanym, a w 2% w stopniu małym.
Wykres 13. Zdrowie psychiczne a zdrowie fizyczne.
Wykres 14. Stopień wpływu zdrowia psychicznego na zdrowie fizyczne.
Według opinii 88% ankietowanych istnieje silna korelacja między stanem zdrowia psychicznego
i fizycznego. Jedynie 7% badanych było przeciwnego zdania, natomiast 5% nie miało zdania na ten
temat. Dla połowy badanych zdrowie psychiczne wpływa na zdrowie fizyczne w stopniu znaczącym,
dla 35% w stopniu dużym, natomiast stopień umiarkowany i mały wskazało 15% ankietowanych.
Wykres 15. Osoby z zaburzeniami psychicznymi a otoczenie społeczne respondentów.
11
Z deklaracji 68% respondentów wynika, że w ich najbliższym otoczeniu nie ma osób
z zaburzeniami psychicznymi. Blisko 1/5 respondentów zna takie osoby. 13% badanych nie ma wiedzy
na ten temat.
Wykres 16. Zaburzenia psychiczne a poczucie wstydu w opinii respondentów.
Na pytanie „Czy osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą wstydzić się swojego problemu?”,
odpowiedzi respondentów podzieliły się prawie po połowie. 108 osób odpowiedziało twierdząco, co
argumentowali brakiem tolerancji i zrozumienia ze strony otoczenia oraz ostracyzmem społecznym.
114 respondentów odpowiedziało przecząco. Pozostałe 78 badanych nie miało zdania na ten temat.
Wykres 17. Wiedza respondentów na temat zaburzeń psychicznych.
Większość respondentów - 60% nie potrafiła wymienić rodzajów zaburzeń psychicznych. Spośród
40% osób, które miały taką wiedzę do najczęściej wymienianych zaburzeń należały: schizofrenia,
depresja, ADHD i nerwica.
12
2. Stres a zaburzenia zdrowotne.
Wykres 18. Stres a zaburzenia zdrowotne.
Wykres 19. Rodzaje zaburzeń zdrowotnych spowodowanych stresem.
* Procenty wskazań nie sumują się do 100, ponieważ respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź.
Zdecydowana większość respondentów – 85% odczuwa negatywne skutki spowodowane codziennym
stresem. Do najczęściej wymienianych zaburzeń zdrowotnych należały: bóle głowy (27%), zaburzenia
snu i kołatanie serca (14%). Najrzadziej respondenci wskazywali: zgagę (2%), zmiany skórne (2%) i
bóle pleców (3%).
13
3. Sposoby dbania o kondycję psychiczną.
Wykres 20. Sposoby dbania o kondycję psychiczną przez respondentów.
Wyniki badań pokazały, że głównymi sposobami dbania o kondycję psychiczną przez respondentów
nie było korzystanie z pomocy psychologa i psychiatry (7 i 9 wskazań), lecz posiadanie „oparcia
w rodzinie” - 69 wskazań oraz „szukanie rozwiązań problemów” – 70 wskazań. Nieco mniej
odpowiedzi dotyczyło „akceptacji wad i słabości”.
IV. Zabezpieczenie instytucjonalne oraz dostęp do usług z zakresu ochrony
zdrowia psychicznego na terenie Powiatu Pleszewskiego.
1. Pomoc lekarska w sytuacjach kryzysu emocjonalnego u respondentów.
Wykres 21. Pomoc lekarska w kryzysie emocjonalnym.
14
Wykres 22. Rodzaj pomocy lekarskiej w kryzysie emocjonalnym.
Wykres 23. Miejsce pomocy lekarskiej w kryzysie emocjonalnym.
Z odpowiedzi respondentów wynika, że zdecydowana większość z nich - 76%
skorzystałaby
z pomocy lekarskiej w sytuacji kryzysu emocjonalnego (Wykres nr 21). Z pomocy psychologa
skorzystałoby 47%, co dziesiąty skontaktowałby się z lekarzem pierwszego kontaktu. Najmniej
respondentów zdecydowałoby się na pomoc psychoterapeuty - 3%.
Ponad połowa respondentów (57%) skierowałaby się po pomoc do publicznej służby zdrowia.
Głównym argumentem wskazywanym przy tej odpowiedzi był brak wystarczających środków
finansowych. Natomiast pozostała grupa 43% badanych wybrałaby prywatną służbę zdrowia,
motywując swój wybór brakiem kolejek, indywidualnym podejściem do pacjenta, większą
anonimowością oraz większym zaufaniem do lekarza.
15
2. Instytucje zajmujące się pomocą psychologiczną dla dorosłych w Powiecie Pleszewskim.
Wykres 24. Wiedza respondentów na temat instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną na
terenie Powiatu Pleszewskiego.
Wykres 25. Opinie respondentów na temat ilości instytucji zajmujących się ochroną zdrowia
psychicznego na terenie Powiatu Pleszewskiego.
Z analizy danych wynika, że 56% ankietowanych nie potrafiło wymienić instytucji zajmujących się
pomocą
psychologiczną
dla
osób
dorosłych
na
terenie
Powiatu
Pleszewskiego.
Zdecydowana większość respondentów tj. 93% i 94% zadeklarowało, że nigdy nie korzystało
z instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną terenie powiatu pleszewskiego i poza nim,
jednocześnie twierdząc, że w powiecie znajduje się zbyt mała ilość instytucji tego typu – 67%
wskazań.
16
3. Instytucje zajmujące się pomocą psychologiczną dla dzieci i młodzieży w Powiecie Pleszewskim.
Wykres 26. Korzystanie z instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną dla dzieci i młodzieży.
Wykres 27. Czy kiedykolwiek dziecko było diagnozowane u psychologa?
Wykres 28. Opinie respondentów na temat ilości instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną
dla dzieci i młodzieży w Powiecie Pleszewskim.
Z przeprowadzonych badań wynika, że ponad ¾ badanych uczniów nigdy nie korzystało z pomocy
instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną (wykres nr 26). 65% uczniów także nigdy nie było
17
diagnozowane u psychologa (wykres 26). Jednocześnie ponad połowa respondentów wskazywała, że
w Powiecie Pleszewskim występuje zbyt mała ilość instytucji zajmujących się ochroną zdrowia
psychicznego u dzieci i młodzieży. Przeciwnego zdania było 32% badanych, zaś 13% respondentów
nie ma zdania na ten temat.
V. Diagnoza stanu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Powiatu Pleszewskiego.
1. Niepokojące i odmienne zachowania stany natury psychicznej.
Wykres 29. Niepokojące i odmienne zachowania stany natury psychicznej u badanych uczniów.
Wykres 30. Niepokojące zachowania natury psychicznej a płeć uczniów.
Wykres 31. Niepokojące zachowania natury psychicznej a wiek uczniów.
18
Wykres 32. Niepokojące zachowania natury psychiczne a typ szkoły.
Wykres 33. Niepokojące zachowania natury psychiczne a typ rodziny.
¾ respondentów odpowiedziało, że u ich dzieci nie występują żadne niepokojące i odmienne
zachowania natury psychicznej. 15% rodziców taki dostrzegło problem u swojego dziecka, natomiast
co dziesiąty rodzic nie miał zdania na ten temat.
Zdecydowanie częściej takie zachowania przejawiały dziewczęta w wieku 8 i 17 lat, uczące się
w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych, wychowujące się w rodzinie z 2 dzieci oraz
w rodzinie niepełnej.
Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 29 - 33.
19
2. Niepokojące i odmienne zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu.
Wykres 34. Zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu wśród uczniów.
Wykres 35. Rodzaje podejrzanych zachowań u dzieci mogących mieć podłoże w nadużywaniu
narkotyków lub/i alkoholu.
*Respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź.
Wykres 36. Niepokojące zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu
a płeć uczniów.
20
Wykres 37. Niepokojące zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu
a typ szkoły.
Jak wynika z przeprowadzonych badań 2% uczniów spośród 300 badanych przejawiało niepokojące
zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu. Do najczęściej wymienianych
zachowań należały: częste zmiany nastroju u dziecka oraz opuszczanie lekcji. Brak wskazań dotyczył
złego zasypiania i wyczuwalnego zapachu alkoholu u dzieci. Takie zachowania w równym stopniu
dotyczyły zarówno dziewcząt jak i chłopców uczących się w gimnazjach i szkołach
ponadgimnazjalnych. Problem ten z żadnym stopniu nie dotyczył uczniów szkół podstawowych.
Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 34 – 37.
21
3. Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem.
Problem zaburzeń nerwicowych dotyczył 6% badanych uczniów. Częściej dotyczyły one dziewcząt
uczęszczających do szkół podstawowych i gimnazjów. Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 38 - 40.
Wykres 38. Zaburzenia nerwicowe u dzieci związane ze stresem.
Wykres 39. Zaburzenia nerwicowe a płeć uczniów.
Wykres 40. Zaburzenia nerwicowe a typ szkoły.
22
4. Zaburzenia lękowe związane ze stresem.
Wykres 41. Zaburzenia lękowe związane ze stresem.
Wykres 42. Zachowania wskazujące na zaburzenia lękowe u uczniów.
*Respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź.
Wykres 43. Zaburzenia lękowe związane ze stresem a płeć uczniów.
23
Wykres 44. Zaburzenia lękowe związane ze stresem a typ szkoły.
Jak pokazały odpowiedzi udzielone przez ankietowanych zaburzenia lękowe związane ze
stresem przejawiała ¼ badanych uczniów.
Do najczęściej wskazywanych zachowań należały: częste bóle głowy i brzucha (55 wskazań),
irytacja (32 wskazania) oraz „liczne zmartwienia związane z kolegami i szkołą” – 30 wskazań.
Zaburzenia lękowe zdecydowanie częściej przejawiały dziewczęta (59) niż chłopców (19).
Nieco częściej dotyczyły one uczennic szkół podstawowych i ponadgimnazjalnych, zaś najrzadziej
uczniów gimnazjów.
Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 41-44.
24
5. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.
Wykres 45. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwice natręctw) u badanej grupy uczniów.
Wykres 46. Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne a płeć uczniów.
Wykres 47. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne u uczniów a typ szkoły.
Na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne według wskazań ankietowanych rodziców cierpiało
5 uczniów – 3 chłopców i 2 dziewczyny. W trzech przypadkach byli to uczniowie szkół
ponadgimnazjalnych. We wszystkich podanych przypadkach zaburzenia te polegały na nadmiernym
koncentrowaniu się na zarazkach, brudzie i zakażeniu oraz w 2 przypadkach dodatkowym
zaburzeniem było nadmierne zwracanie uwagi na symetrię, porządek oraz dokładność.
25
6. Fobie.
Wykres 48. Fobie u badanej grupy uczniów.
Wykres 49. Fobie a płeć uczniów.
Wykres 50. Fobie uczniów a typ szkoły.
Jak pokazują wyniki badań na fobie czyli uporczywy strach przed określonymi sytuacjami cierpiało
5 uczniów. W trzech przypadkach była to fobia specyficzna związana z określonym obiektem lub
sytuacją, jeden przypadek dotyczył lęku przed przebywaniem w zamkniętych pomieszczeniach
(klaustrofobia) oraz jeden dotyczył lęku przed otwartymi przestrzeniami (agorafobia).
Zdecydowanie częściej na fobie cierpiały dziewczęta (4 przypadki z 5), uczące się w szkołach
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 48-50.
26
7. Zespół Stresu Pourazowego (PTSD).
Wykres 51. Zespół Stresu Pourazowego u badanej grupy uczniów.
Wykres 52. Zespół Stresu Pourazowego a płeć uczniów.
Wykres 53. Zespół Stresu Pourazowego u uczniów a typ szkoły.
Zespół Stresu Pourazowego dotyczył 3 uczniów. W 1 przypadku PTSD spowodowane było byciem
ofiarą ataku lub przemocy psychicznej, a w 2 przypadkach było to następstwem bycia ofiarą
przemocy psychicznej. PSTD częściej dotyczył uczniów uczęszczających do szkół ponadgimnazjalnych.
27
8. Zaburzenia odżywiania.
Wykres 54. Zaburzenia odżywiania u badanej grupy uczniów.
Wykres 55. Zaburzenia odżywiania a płeć uczniów.
Wykres 56. Zaburzenia odżywiania u uczniów a typ szkoły.
Wśród badanej grupy uczniów na zaburzenia odżywiania chorowało siedmioro z nich. Troje cierpiało
na anoreksję, a czworo na bulimię. Nieco częściej na zaburzenia odżywiania chorowali chłopcy (4 z 7
przypadków) uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.
28
9. Zaburzenia rozwoju psychicznego.
Jak wynika z przeprowadzonych badań u 50 uczniów zdiagnozowano zaburzenia rozwoju
psychicznego. W 34 przypadkach były to zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych tj. dysleksja,
dysortografia; zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych tj. dysgrafia (23 wskazania) oraz
w 5 przypadkach były to zaburzenia rozwoju mowy i języka.
Zaburzenia rozwoju psychicznego w większości dotyczyły dziewcząt uczących się w szkołach
podstawowych. Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 57 – 60.
Wykres 57. Zaburzenia rozwoju psychicznego u badanej grupy uczniów.
Wykres 58. Rodzaje zaburzeń rozwoju psychicznego u badanej grupy uczniów.
*Respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź.
Wykres 59. Zaburzenia rozwoju psychicznego a płeć uczniów.
29
Wykres 60. Zaburzenia rozwoju psychicznego u uczniów a typ szkoły.
10. Zaburzenia emocjonalne.
Wykres 61. Zaburzenia emocjonalne (potwierdzone przez specjalistę) u badanej grupy uczniów.
Wykres 62. Rodzaje zaburzeń emocjonalnych w badanej grupy uczniów.
Wykres 63. Zaburzenia emocjonalne a płeć uczniów.
30
Wykres 64. Zaburzenia emocjonalne u uczniów a typ szkoły.
Zaburzenia emocjonalne potwierdzone przez specjalistę występowały u 31 uczniów. Najczęściej
wskazywanym zaburzeniem był Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej (ADHD) – 23 przypadki,
zaś najrzadziej wskazywane były zaburzenia funkcjonowania społecznego i mieszane zaburzenia
zachowania i emocji (zachowania dysfotyczne i reakcje depresyjne). Zaburzenia emocjonalne
zdecydowanie częściej występowały u dziewcząt uczących się w szkołach ponadgimnazjalnych.
11. Stany obniżonego nastroju.
Spośród 32 pozytywnych wskazań, dotyczących przejawów stanu obniżonego nastroju, do
najczęściej wskazywanych należało: zniechęcenie (37 wskazań), zdenerwowanie (22 wskazania) oraz
niska samoocena (12 wskazań). Najrzadziej wskazywano na chwiejność emocji, izolację od otoczenia
oraz na poczucie braku sensu życia. W żadnym przypadku nie wskazano na próby samobójcze,
samookaleczenie się czy ucieczkę w świat fantazji.
Częściej objawy stanu obniżonego nastroju przejawiały dziewczęta, wychowujące się w
rodzinach z 2 dzieci, o dobrym lub dość dobrym poziomie życia materialnego.
Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 65 – 69.
Wykres 65. Stany obniżonego nastroju wśród badanej grupy uczniów.
31
Wykres 66. Stany obniżonego nastroju a płeć uczniów.
Wykres 67. Rodzaje zachowań wskazujących na stany obniżonego nastroju u uczniów.
*Respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź.
Wykres 68. Stany obniżonego nastroju u uczniów a poziom życia materialnego rodziny.
32
Wykres 69. Stany obniżonego nastroju u uczniów a typ rodziny.
12. Przeciążenie nauką
Z przeprowadzonych badań wynika, że ponad połowa ankietowanych rodziców uważała, że
współcześnie dzieci są przeciążone nauką. Problem ten dotyczy niespełna 60% badanych uczniów,
w większości uczęszczających do szkół ponadgimnazjalnych.
Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 70-72.
Wykres 70. Opinie respondentów na temat przeciążenia nauką uczniów.
Wykres 71. Przeciążenie nauką wśród badanej grupy uczniów.
33
Wykres 72. Przeciążenia nauką badanych uczniów a typ szkoły.
13. Rola rodziców w radzeniu sobie ze stresem przez uczniów.
96% respondentów zadeklarowało, że pomaga dziecku w radzeniu sobie ze stresem. Wśród
nielicznych wskazań negatywnych (4%) odpowiedzią na ten stan było: „brak takiej potrzeby” oraz
„każdy może mieć gorsze dni”. Do najczęściej podawanych form pomocy w radzeniu sobie ze stresem
należała rozmowa z dzieckiem (277 wskazań) oraz wspólna rozrywka (141 odpowiedzi).
Wykres 73. Rola rodziców w radzeniu sobie ze stresem przez uczniów.
Wykres 74. Rodzaje pomocy w procesie radzenia sobie ze stresem przez badanych uczniów.
*Respondenci mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź.
34
14. Akcje profilaktyczne organizowane w szkołach.
Wykres 75. Akcje profilaktyczne organizowane w szkołach mające na celu ochronę zdrowia, w tym
zdrowia psychicznego.
Wykres 76. Akcje profilaktyczne a typ szkoły.
Wyniki badań wykazały, że jedynie 13% badanych rodziców posiadało wiedzę na temat akcji
profilaktycznych organizowanych w szkołach mających na celu ochronę zdrowia, w tym zdrowia
psychicznego dzieci i młodzieży.
Do najczęściej wskazywanych akcji profilaktycznych należały: imprezy sportowe, dyskusje w szkołach
na temat bezpieczeństwa, zdrowego żywienia i przeciwdziałania narkomanii. Najwięcej akcji
profilaktycznych
organizowanych
było
w
gimnazjach,
ponadgimnazjalnych.
35
najmniej
natomiast
w
szkołach
15. Problem przemocy w szkole.
Blisko połowa badanych rodziców nie wiedziała czy w szkole ich dziecka dochodziło do
ataków przemocy. Według wskazań 28% badanych w szkołach istnieje problem przemocy, natomiast
23% rodziców zadeklarowało brak takiego problemu.
16% badanych uczniów osobiście doświadczyło przemocy w szkole. Częściej dotyczyło to
dziewcząt uczących się w szkołach ponadgimnazjalnych, natomiast najrzadziej chłopców - uczniów
szkół podstawowych. Szczegółowe dane pokazują wykresy nr 77 – 80.
Wykres 77. Przemoc w szkołach u badanej grupy uczniów.
Wykres 78. Osobiste doświadczenie przemocy wśród badanej grupy uczniów.
Wykres 79. Osobiste doświadczenie przemocy wśród uczniów a typ szkoły.
36
Wykres 80. Osobiste doświadczenie przemocy a płeć uczniów.
16. Problemy społeczne w środowisku lokalnym respondentów.
Wykres 81. Problemy społeczne w środowisku lokalnym ankietowanych.
Spośród 300 ankietowanych zdecydowana większość (216 badanych) stwierdziła, że problemy
społeczne w ich środowisku lokalnym nie występowały. Przeciwnego zdania było 84 ankietowanych.
Do najczęściej wskazywanych problemów społecznych należało bezrobocie i alkoholizm, zaś do
najrzadziej przemoc domowa, narkomania i ubóstwo.
37
VI. Wnioski
1. Jak wynika z przeprowadzonych badań zdecydowana większość respondentów – 85%
odczuwa negatywne skutki spowodowane codziennym stresem.
2. Posiadanie oparcia w rodzinie, szukanie rozwiązań problemów oraz akceptacja własnych wad
i słabości to główne sposoby dbania o kondycję psychiczną wśród respondentów.
3. Z analizy danych wynika, że 56% ankietowanych nie potrafiło wymienić instytucji zajmujących
się pomocą psychologiczną dla osób dorosłych na terenie Powiatu Pleszewskiego.
4. Zdecydowana większość respondentów tj. 93% i 94% zadeklarowało, że nigdy nie korzystało
z instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną terenie powiatu pleszewskiego jak i poza
nim, jednocześnie twierdząc, że w powiecie znajduje się zbyt mała ilość instytucji tego typu –
67% wskazań.
5. Ponad ¾ badanych uczniów nigdy nie korzystała z pomocy instytucji zajmujących się pomocą
psychologiczną.
6. 65% badanych uczniów nigdy nie było diagnozowane u psychologa. Jednocześnie ponad
połowa rodziców wskazywała, że w Powiecie Pleszewskim występuje zbyt mała ilość
instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną u dzieci i młodzieży.
7. Z deklaracji rodziców wynika, że zaburzeniem najczęściej występującym u badanych uczniów
były zaburzenia lękowe związane ze stresem (26% wskazań).
8. Zaburzeniami najrzadziej występującymi w badanej grupie uczniów były: zaburzenia
odżywiania, fobie oraz Zespół Stresu Pourazowego.
9. Zdecydowanie częściej
(mimo tylko nieco liczniejszej reprezentacji)
psychiczne chorowały dziewczęta uczące się w szkołach ponadgimnazjalnych.
38
na zaburzenia
VII. Spis tabel i wykresów
Strona
Tabela 1. Wytypowane szkoły podstawowe do badania
Tabela 2. Wytypowane szkoły gimnazjalne do badania
Tabela 3. Wytypowane szkoły ponadgimnazjalne do badania
3
4
4
Wykres 1. Płeć respondentów
Wykres 2. Wiek respondentów
Wykres 3. Stan cywilny respondentów
Wykres 4. Wykształcenie respondentów
Wykres 5. Status zawodowy respondentów
Wykres 6. Ocena materialnego poziomu życia badanych
Wykres 7. Typ rodziny respondentów
Wykres 8. Płeć badanej grupy uczniów
Wykres 9. Rozkład badanych uczniów ze względu na płeć i typ szkoły
Wykres 10. Wiek badanej grupy uczniów
Wykres 11. Wpływ zdrowia psychicznego na codzienne funkcjonowanie człowieka
Wykres 12. Stopień wpływu zdrowia psychicznego na codzienne funkcjonowanie człowieka
Wykres 13. Zdrowie psychiczne a zdrowie fizyczne
Wykres 14. Stopień wpływu zdrowia psychicznego na zdrowie fizyczne
Wykres 15. Osoby z zaburzeniami psychicznymi a otoczenie społeczne respondentów
Wykres 16. Zaburzenia psychiczne a poczucie wstydu w opinii respondentów
Wykres 17. Wiedza respondentów na temat zaburzeń psychicznych
Wykres 18. Stres a zaburzenia zdrowotne
Wykres 19. Rodzaje zaburzeń zdrowotnych spowodowanych stresem
Wykres 20. Sposoby dbania o kondycję psychiczną przez respondentów
Wykres 21. Pomoc lekarska w kryzysie emocjonalnym
Wykres 22. Rodzaj pomocy lekarskiej w kryzysie emocjonalnym
Wykres 23. Miejsce pomocy lekarskiej w kryzysie emocjonalnym
Wykres 24. Wiedza respondentów na temat instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną
na terenie Powiatu Pleszewskiego
Wykres 25. Opinie respondentów na temat ilości instytucji zajmujących się ochroną zdrowia
psychicznego na terenie Powiatu Pleszewskiego
Wykres 26. Korzystanie z instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną dla dzieci i młodzieży
Wykres 27. Czy kiedykolwiek dziecko było diagnozowane u psychologa?
Wykres 28. Opinie respondentów na temat ilości instytucji zajmujących się pomocą psychologiczną
dla dzieci i młodzieży w Powiecie Pleszewskim
Wykres 29. Niepokojące i odmienne zachowania stany natury psychicznej u badanych uczniów
Wykres 30. Niepokojące zachowania natury psychicznej a płeć uczniów
Wykres 31. Niepokojące zachowania natury psychicznej a wiek uczniów
Wykres 32. Niepokojące zachowania natury psychiczne a typ szkoły
Wykres 33. Niepokojące zachowania natury psychiczne a typ rodziny
Wykres 34. Zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu wśród uczniów
Wykres 35. Rodzaje podejrzanych zachowań u dzieci mogących mieć podłoże w nadużywaniu
narkotyków lub/i alkoholu
Wykres 36. Niepokojące zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu
a płeć uczniów
Wykres 37. Niepokojące zachowania spowodowane nadużywaniem narkotyków lub/i alkoholu
a typ szkoły
Wykres 38. Zaburzenia nerwicowe u dzieci związane ze stresem
Wykres 39. Zaburzenia nerwicowe a płeć uczniów
Wykres 40. Zaburzenia nerwicowe a typ szkoły
Wykres 41. Zaburzenia lękowe związane ze stresem
Wykres 42. Zachowania wskazujące na zaburzenia lękowe u uczniów
Wykres 43. Zaburzenia lękowe związane ze stresem a płeć uczniów
5
5
6
6
6
7
7
8
8
9
10
10
11
11
11
12
12
13
13
14
14
14
15
39
16
16
17
17
17
18
18
18
19
19
20
20
20
21
21
22
22
23
23
23
Wykres 44. Zaburzenia lękowe związane ze stresem a typ szkoły
Wykres 45. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwice natręctw) u badanej grupy uczniów
Wykres 46. Zaburzenia obsesyjno - kompulsyjne a płeć uczniów
Wykres 47. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne u uczniów a typ szkoły
Wykres 48. Fobie u badanej grupy uczniów
Wykres 49. Fobie a płeć uczniów
Wykres 50. Fobie uczniów a typ szkoły
Wykres 51. Zespół Stresu Pourazowego u badanej grupy uczniów
Wykres 52. Zespół Stresu Pourazowego a płeć uczniów
Wykres 53. Zespół Stresu Pourazowego u uczniów a typ szkoły
Wykres 54. Zaburzenia odżywiania u badanej grupy uczniów
Wykres 55. Zaburzenia odżywiania a płeć uczniów
Wykres 56. Zaburzenia odżywiania u uczniów a typ szkoły
Wykres 57. Zaburzenia rozwoju psychicznego u badanej grupy uczniów
Wykres 58. Rodzaje zaburzeń rozwoju psychicznego u badanej grupy uczniów
Wykres 59. Zaburzenia rozwoju psychicznego a płeć uczniów
Wykres 60. Zaburzenia rozwoju psychicznego u uczniów a typ szkoły
Wykres 61. Zaburzenia emocjonalne (potwierdzone przez specjalistę) u badanej grupy uczniów
Wykres 62. Rodzaje zaburzeń emocjonalnych w badanej grupy uczniów
Wykres 63. Zaburzenia emocjonalne a płeć uczniów
Wykres 64. Zaburzenia emocjonalne u uczniów a typ szkoły
Wykres 65. Stany obniżonego nastroju wśród badanej grupy uczniów
Wykres 66. Stany obniżonego nastroju a płeć uczniów
Wykres 67. Rodzaje zachowań wskazujących na stany obniżonego nastroju u uczniów
Wykres 68. Stany obniżonego nastroju u uczniów a poziom życia materialnego rodziny
Wykres 69. Stany obniżonego nastroju u uczniów a typ rodziny
Wykres 70. Opinie respondentów na temat przeciążenia nauką uczniów
Wykres 71. Przeciążenie nauką wśród badanej grupy uczniów
Wykres 72. Przeciążenia nauką badanych uczniów a typ szkoły
Wykres 73. Rola rodziców w radzeniu sobie ze stresem przez uczniów
Wykres 74. Rodzaje pomocy w procesie radzenia sobie ze stresem przez badanych uczniów
Wykres 75. Akcje profilaktyczne organizowane w szkołach mające na celu ochronę zdrowia,
w tym zdrowia psychicznego
Wykres 76. Akcje profilaktyczne a typ szkoły
Wykres 77. Przemoc w szkołach u badanej grupy uczniów
Wykres 78. Osobiste doświadczenie przemocy wśród badanej grupy uczniów
Wykres 79. Osobiste doświadczenie przemocy wśród uczniów a typ szkoły
Wykres 80. Osobiste doświadczenie przemocy a płeć uczniów
Wykres 81. Problemy społeczne w środowisku lokalnym ankietowanych
Opracowanie: Małgorzata Nadera
Wydział Promocji, Turystyki i Współpracy Zagranicznej
Starostwo Powiatowe w Pleszewie
40
24
25
25
25
26
26
26
27
27
27
28
28
28
29
29
29
29
30
30
30
31
31
32
32
32
33
33
33
34
34
34
35
35
36
36
36
37
37