Samuel Mohilewer (1824-1898) | Wrota Podlasia

Samuel Mohilewer (1824-1898)
Rabin Białegostoku, prekursor ruchu syjonistycznego, działacz
społeczny.
Posłuchaj audycji
Samuel Mohilewer urodził się w 1824 roku, w miasteczku Głębokie
w guberni mohylewskiej. Jego ojcem był rabin Juda Lejb. Otrzymał
tradycyjne wykształcenie żydowskie.
Studiował matematykę, literaturę polską, rosyjską i niemiecką.
W roku 1848 został, po swoim ojcu, rabinem w rodzinnej
miejscowości. W kolejnych latach był rabinem w Szakach,
Suwałkach /1860-1868/, a później w Radomiu. W 1861 roku Samuel
Mohilewer ukończył szkołę rabinów w Warszawie.
Chasydzi chcieli obwołać go swoim cadykiem, ale nie zgodził się,
ponieważ był zwolennikiem judaizmu rabinackiego. Nie porzucił
tradycyjnego ortodoksyjnego stylu życia, ale aktywnie uczestniczył
w ówczesnym życiu politycznym i kulturalnym.
W 1873 roku Mohilewer uczestniczył w zjeździe rabinów w
Petersburgu, ale głoszone przez niego poglądy nie znalazły
zwolenników.
Rok 1881 przyniósł w Rosji pierwsze pogromy Żydów. Mohilewer
zareagował na to gorącą agitacją na rzecz rozwoju ruchu
syjonistycznego i emigracji do Palestyny. W 1882 roku w warszawie
założył pierwsze koło Miłośników Syjonu. Dzięki poparciu
finansowemu barona Rotszilda udało mu się założyć w Palestynie
dwie żydowskie kolonie - Ekron /1882/ i Rechovot /1890/.
W 1883 roku Samuel Mohilewer wybrany został "uczonym" rabinem
Białegostoku. Było to stanowisko przeciwne wobec rabina
"rządowego", którym był wówczas Meir Markus. Mohilewer zgodził
się pracować za bardzo niskie uposażenie, a posiadany własny
kapitał szacowany na około 40 tysięcy rubli oddał na cele społeczne.
Od początku poświęcił się działalności społecznej. Założył w
Białymstoku wyższą szkołę religijną -" jeszybot" oraz towarzystwo
kredytowe "Gemiłus Chased". Był wielkim zwolennikiem założenia
żydowskiego banku kolonialnego. Dzięki jego staraniom założono w
Białymstoku nowy cmentarz - "na Bagnówce".
Pozostawił po sobie rękopisy wielu prac filozoficznych i komentarzy
do Talmudu. Napisał zbiór własnych komentarzy do Talmudu i
Miszny. Opracował również wieczny kalendarz żydowski.
W latach 1887-1890 wspólnie z rabinami Wołożyna, Wilna, Lidy,
Ciechanowca i Święcian tworzył komitet gromadzący fundusze na
rzecz kolonii żydowskich w Palestynie. W roku 1889 przewodniczył
zjazdom syjonistycznym w Druskiennikach i Wilnie, a w 1890 roku
pojechał do Odessy na zjazd towarzystwa pomocy Żydom w Syrii i
Palestynie. Ukoronowaniem jego zaangażowania w organizację
ruchu syjonistycznego był udział w I -szym Kongresie
Syjonistycznym w Bazylei, w 1897 roku.
Rabin Samuel Mohilewer zmarł w Białymstoku na wylew krwi do
mózgu
9 czerwca 1898 roku. Cztery lata później jego imieniem nazwano
synagogę przy dawnej ulicy Bulwarnej /obecnie Branickiego/ w
Białymstoku.
Jeszcze w okresie międzywojennym grób Mohilewera w
Białymstoku był celem wielu pielgrzymek Żydów z Polski i
zagranicy. W 1991 roku rodzina ekshumowała szczątki rabina z
cmentarza na "Bagnówce" i przeniosła je do Izraela. W wielu
izraelskich miastach są ulice noszące imię Samuela Mohilewera.
izraelskich miastach są ulice noszące imię Samuela Mohilewera.
Opracował - Zbigniew Romaniuk.
Radio Białystok