GINEKOLOGIA ONKOLOGICZNA

GINEKOLOGIA
ONKOLOGICZNA
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
I Katedra Ginekologii i Położnictwa
Prof. Andrzej Zdziennicki
Łagodne zmiany sromu
• TORBIELE - okołocewkowe, zastoinowe
gruczołów potowych, łojowych, błony
dziewiczej, gruczołu Bartholina, pourazowe
• GUZY LITE - włókniaki, tłuszczaki,
mięśniaki, naczyniaki, chłoniaki, guzy
mieszane
Zmiany przednowotworowe
• dystrofie sromu - hiperplastyczna,
atroficzna i mieszana
• dysplazja sromu
• rak in situ (choroba Bowena i erytroplazja
Queyrata)
• choroba Pageta
Objawy kliniczne
•
•
•
•
•
•
•
Około 50% - bez dolegliwości
świąd sromu
pieczenia
kłucia
niejasne bóle
dziwne odczuwanie w obrębie sromu
różnorodne zmiany na skórze sromu
Zmiany złośliwe sromu
• rak sromu
• mięsaki sromu
• czerniaki złośliwe
Rak sromu
• występuje u kobiet starszych i starych 50% chorych ma 70 i więcej lat
• tylko 10% chorych nie przekracza 50 lat
• stanowi 3 - 4% nowotworów złośliwych
narządów płciowych
Postacie histologiczne raka
•
•
•
•
Rak płaskonabłonkowy - 95%
Rak gruczołowy
Rak brodawczakowaty
Rak z komórek cylindrycznych
Postacie kliniczne raka
• Postać owrzodzeniowa (najczęstrza) płaskie owrzodzenia o twardym brzegu
• Postać guzkowa - pojedyńcze lub mnogie
guzki, skóra na nich jest nieprzesuwalna
Szerzenie się raka sromu
• Przez ciągłość - przechodzi na pochwę,
krocze, odbyt, cewkę moczową, możliwe
tworzenie się przetok
• Drogą limfatyczną - węzły ch. pachwinowe,
udowe i biodrowe
• Drogą krwionośną - wyjątkowo rzadko
Podział kliniczny
Podział na stopnie wg FIGO
(Federation Internotionale de
Gynecologie et d’Obstetrique)
Podział TNM wg UICC
(Union internationale contre le
Cancer)
Podział na stopnie wg FIGO
• Stopień 0 - rak in situ, nie inwazyjna postać
choroby Pageta
• Stopień I - zmiana nie przekracza 2 cm,
węzły pachwinowe niewyczuwalne lub
ruchome i niepodejrzane klinicznie
• Stopień II - zmiana na sromie przekracza
2cm, węzły chłonne niewyczuwalne lub
ruchome i niepodejrzane klinicznie
Podział na stopnie wg FIGO
• Stopień III - zmiana dowolnej wielkości z
zajęciem: cewki moczowej, pochwy, krocza
odbytu lub z wyczuwalnymi, podejrzanymi
klinicznie węzłami chłonnymi
• Stopień IV - naciekanie pęcherza i/lub
odbytnicy; naciek dochodzący do kości
miednicy lub występowanie odległych
przerzutów
Leczenie raka sromu
• leczenie promieniami
• leczenie operacyjne
• leczenia łączone (najlepsze wyniki - ponad
60% 5-letnich przeżyć)
Łagodne zmiany pochwy
•
•
•
•
•
•
Kłykciny kończyste
torbiele zastoinowe
mięśniaki
włókniaki
torbiele przewodów Gartnera
gruczolistość
Nowotwory złośliwe pochwy
•
•
•
•
•
Rak płaskonabłonkowy
Rak gruczołowy
Rak przerzutowy
Czerniak złośliwy
Mięsak
Stopnie zaawansowania raka
• Stopień 0 - rak przedinwazyjny
(erytroplakia lub zmiana bielacza)
• Stopień I - rak obejmuje tylko ścianę
pochwy
• Stopień II - rak obejmuje tkanki
przypochwowe ale nie sięga ścian miednicy
• Stopień III - zmiana dochodzi do ścian
miednicy
Stopnie zaawansowania raka
• Stopień IV - rak nacieka sąsiednie narządy
lub przekracza granice miednicy (IVa) lub
występują odległe przerzuty (IVb)
Leczenie raka pochwy
• dojamowa brachyterapia (ładunki radu)
• jednorodna terapia megawoltowa (kobalt,
cez)
• wyjątkowo operacyjnie w połączeniu z
napromienianiem
• próby leczenia cytostatykami
Zmiany łagodne szyjki macicy
• Polipy szyjki macicy
• Mięśniaki szyjki macicy
Polipy szyjki macicy - objawy
• Nieprawidłowe krwawienia, krwawienia
międzymiesiączkowe, kontaktowe
• Upławy - głównie śluzowe lub krwisto
podbarwione
Złośliwe guzy szyjki macicy
• Rak płaskonabłonkowy
• Rak gruczołowy
• Mięsak
Rak szyjki macicy
•
•
•
•
•
•
•
Częstość występowania - 30/100 000
dysplazje - 20 - 35 rok życia
rak przedinwazyjny - 35 rok życia
wczesna inwazja - około 40 roku życia
I0 kliniczny - około 50 roku życia
II0 kliniczny - około 55 roku życia
III i IV0 - w wieku 60 lat i powyżej
Rak szyjki macicy częściej
występuje u kobiet:
•
•
•
•
Wielokrotnie rodzących
wcześnie rozpoczynających życie płciowe
mających większą liczbę partnerów
mających partnerów nie przestrzegających
zasad higieny
• o niższym statusie społecznym
• zakażonych wirusem brodawczaka HPV-16
i HPV-18
OBJAWY
(zależą od stopnia zaawansowania choroby)
•
•
•
•
•
•
Początek bezobjawowy
krwiste upławy
krwawienia kontaktowe
nietypowe krwawienia
bóle stopniowo nasilające się
postępująca kacheksja
Objawy
• pogrubiałą, rozdęta i palpacyjnie twarda
szyjka
• guzowato-bulwiasty lub wyniosły,
brodawkowaty przerost szyjki
• ubytek tkanki - owrzodzenie
• kalafiarowaty guz szyjki
• guz z martwiczym rozpadem
Postacie kliniczne raka
• Endofityczna -tkanka nowotworowa rośnie
w głąb szyjki macicy - wewnątrzkanałowa
• Egzofityczna - rak rośnie na zewnątrz do
światła pochwy - postać kalafiorowata
Drogi szerzenia się raka
• Przez ciągłość - wzrost w głąb otaczających
tkanek
• Drogą chłonki - limfogenne
• Drogą krwi - hematogenne
Podział raka szyjki wg FIGO
• Stopień 0 - Carcinoma in situ - rak
powierzchowny, przedinwazuyjny
• Stopień I - rak ograniczony jest tylko do
szyjki macicy
• Stopień II - rozszerza się poza szyjkę ale nie
osiąga jeszcze ścian miednicy - może nacie• kać pochwę i przymacicza
Podział raka szyjki wg FIGI
• Stopień III - naciek nowotworowy dochodzi
do ścian miednicy
• Stopień IV - proces nowotworowy
przekracza granice miednicy, nacieka
pęcherz moczowy, odbytnicę; daje odległe
przerzuty
Diagnostyka
• Wczesne postacie raka są bezobjawowe
klinicznie
• Możliwość wykrycia jedynie w badaniach
profilaktycznych - cytologia - potwierdzona
badaniem biopsyjnym
• Pierwsze objawy kliniczne - krwawienia są wyrazem już zaawansowanej choroby
Rak gruczołowy szyjki macicy
• 5-8% raków szyjki
• powstaje śródnabłonkowo, głównie w
kanale szyjki
• trudniejszy do wykrycia
• wg stopnia dojżałości dzielimy go na:
wysoko i średnio zróżnicowany oraz
niezróżnicowany
Leczenie raka szyjki macicy
•
•
•
•
Operacyjne
Pierwotne (wyłącznie) promieniami
Skojarzone
Paliatywne
Nowotwory łagodne trzonu
macicy
• Polipy błony śluzowej jamy macicy
• Adenomyosa
• Mięśniaki macicy
Złośliwe zmiany trzonu macicy
• Rak trzonu macicy
• Mięsaki trzonu macicy
Rak trzonu macicy kliniczne stopnie zaawansowania
• Stopień 0 - histologicznie podejrzane
zmiany bł. Śluzowej i rak in situ
• Stopień I - ograniczony do trzonu macicy
• Stopień II - rak przechodzi na szyjkę
• Stopień III - rak szerzy się poza macicę
(pozostaje jednak w obrębie miednicy
mniejszej)
Rak trzonu macicy kliniczne stopnie zaawansowania
• Stopień IV - rak wychodzi poza miednicę
mniejszą, występują odległe przerzuty