................................................. imię i nazwisko ...................... klasa Anatomia i fizjologia człowieka. Część I Test, który masz przed sobą, składa się z 13 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za poprawną odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 30 punktów. 1. Zaznacz zdanie, które opisuje sposób, w jaki skóra chroni organizm człowieka przed promieniowaniem UV. (0–1 p.) A. Łój produkowany przez gruczoły łojowe zatrzymuje promienie UV. B. Warstwa naskórka jest gruba, szczelna i nie przepuszcza promieni UV. C. Substancja międzykomórkowa skóry właściwej pochłania promienie UV. D. Melanina produkowana przez komórki skóry pochłania promienie UV. 2. Połącz funkcje skóry z odpowiednimi elementami jej budowy. Ochrona przed wnikaniem pasożytów 1. Wydalanie 2. Odbieranie bodźców 3. (0–3 p.) A. Ciałka zmysłowe B. Zrogowaciały naskórek C. Gruczoły potowe D. Bogate unaczynienie skóry 3. W pewnej szkole przeprowadzono badania układu szkieletowego uczniów. Spośród tysiąca dwustu z nich jedynie trzystu sześćdziesięciu nie miało żadnych schorzeń szkieletu. U pozostałych uczniów stwierdzono następujące schorzenia: u czterystu zdiagnozowano skoliozę, u stu czterdziestu nadmierną kifozę, u dwustu płaskostopie, u pozostałych krzywicę. Przedstaw powyższe dane w postaci diagramu słupkowego. 4. Podpisz na ilustracji odcinki lędźwiowy i ogonowy kręgosłupa. (0–1 p.) 5. Wyjaśnij, dlaczego komórki mięśniowe zawierają dużą liczbę mitochondriów. (0–1 p.) ............................................................... .............................................................. ............... ..................................................... ....................................................................................... 6. Obok zdań zawierających prawdziwe informacje dotyczące roli wody w organizmie wpisz literę P, a obok zdań zawierających fałszywe informacje – literę F. (0–3 p.) Zwalcza drobnoustroje chorobotwórcze. ….. Bierze udział w regulacji temperatury ciała. ….. Pomaga w usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii. ….. Reguluje przebieg reakcji chemicznych. ….. Umożliwia przebieg reakcji chemicznych w organizmie. ….. Rozpuszcza niektóre substancje, co umożliwia ich transport do komórek. ….. (0–2 p.) 7. Ilustracja przedstawia układ pokarmowy człowieka. Podaj nazwy elementów oznaczonych literami A, B, C i D. (0–2 p.) A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Uzupełnij zdania, wpisując nazwy odpowiednich narządów i odcinków układu pokarmowego. (0–2 p.) Trawienie cukrów zachodzi w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., którego pierwszym odcinkiem jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trawienie tłuszczów zachodzi w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. W zdaniach dotyczących funkcjonowania układu krwionośnego wykreśl błędne stwierdzenia. (0–3 p.) W małym obiegu krew wpływa do lewego / prawego przedsionka serca. W małym obiegu krew wypływa z prawej / lewej komory serca. W małym obiegu z serca wypływa krew natleniona / odtleniona. 10. Używając oznaczeń literowych, ułóż elementy budowy układu krwionośnego tak, aby powstał schemat krążenia krwi w dużym obiegu. (0–3 p.) A – aorta, B – żyły, C – lewa komora serca, D – naczynia włosowate w narządach, E – żyły główne górna i dolna, F – prawy przedsionek serca, G – tętnice .......... .......... .......... .......... .......... .......... 11. Wpisz numery zdań tak, aby powstał schemat przedstawiający wymianę gazową w organizmie człowieka. .......... (0–4 p.) 1. Oddychanie wewnątrzkomórkowe. 2. Wymiana gazowa w płucach. 3. Wentylacja płuc. 4. Wymiana gazowa w komórkach. 5. Krew transportuje tlen. 6. Krew transportuje dwutlenek węgla. 12. Podkreśl funkcje układu wydalniczego. (0–2 p.) wytwarzanie moczu, usuwanie niestrawionych resztek pokarmu, regulowanie zawartości soli mineralnych w organizmie, wydalanie dwutlenku węgla, regulowanie poziomu wody w organizmie, wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii 13. Uporządkuj poniższe procesy, stosując odpowiednie oznaczenia literowe. (0–3 p.) A. Doprowadzenie krwi do nerek. B. Wchłanianie do krwi potrzebnych substancji, np. glukozy. C. Filtracja – powstanie moczu pierwotnego. D. Zagęszczenie moczu – powstanie moczu ostatecznego. E. Doprowadzenie moczu ostatecznego przez kanaliki zbiorcze do miedniczki nerkowej. F. Odprowadzenie moczu ostatecznego do kanalików zbiorczych. .......... .......... .......... .......... .......... .......... Anatomia i fizjologia człowieka. Część II Test, który masz przed sobą, składa się z 13 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za poprawną odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 28 punktów. 1. W mózgowiu wyróżnia się trzy główne części: mózg, móżdżek i pień mózgu. Na ilustracji podpisz móżdżek i podaj jego dwie funkcje. • ............................................................... ... • .......................................................... ........ 2. Obok opisów części mózgowia wpisz ich nazwy. (0–3 p.) (0–3 p.) Kieruje wieloma funkcjami, np. oddychaniem, trawieniem i poceniem się. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dzieli się na dwie półkule. Kontroluje utrzymanie równowagi, koordynację ruchów i napięcie mięśni szkieletowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Składa się z dwóch półkul. Prawa odpowiada m.in. za myślenie twórcze, wyobraźnię i orientację przestrzenną, a lewa kontroluje mowę, logiczne myślenie i rozumienie zasad nauk ścisłych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Droga, którą pokonuje impuls nerwowy w organizmie jest nazywana łukiem odruchowym. Na schemacie łuku odruchowego podpisz neuron ruchowy i neuron czuciowy oraz zaznacz kierunek przepływu impulsu nerwowego. (0–3 p.) 4. Podaj nazwę przedstawionej na ilustracji komórki. Zaznacz strzałką kierunek przewodzenia impulsu nerwowego w obrębie tej komórki. (0–2 p.) ........................................ 5. Układ hormonalny, czyli dokrewny, tworzą gruczoły, które wydzielają produkowane przez siebie substancje – hormony – bezpośrednio do krwi. Na ilustracji układu hormonalnego podpisz przysadkę mózgową, trzustkę (0–3 p.) i tarczycę. 6. Hormony to substancje wydzielane przez gruczoły dokrewne. Działają w sposób swoisty, co oznacza, że (0–1 p.) A. wpływają na pracę wszystkich narządów, hamując ich działanie. B. wpływają na pracę wszystkich narządów, pobudzając je do działania. C. regulują pracę tych narządów, których komórki na powierzchni mają specjalne receptory rozpoznające dany hormon. D. regulują pracę tych narządów, których komórki na powierzchni mają receptory wrażliwe na działanie każdego hormonu. 7. Przysadka mózgowa jest gruczołem, który wpływa na pracę innych gruczołów poprzez (0–1 p.) A. wydzielanie do krwi hormonów tropowych, które regulują ich działanie. B. wysyłanie impulsów nerwowych, które regulują ich działanie. C. wydzielanie hormonów do płynu tkankowego, który przekazuje je do tych gruczołów. D. wydzielanie hormonów bezpośrednio do komórek tych gruczołów. 8. W zdaniach dotyczących hormonów działających przeciwstawnie skreśl błędne informacje. Insulina i glukagon regulują stężenie glukozy we krwi. Insulina i glukagon są wydzielane przez gruczoł dokrewny – tarczycę / trzustkę. Insulina zmniejsza / zwiększa stężenie cukru we krwi, natomiast glukagon (0–3 p.) zmniejsza / zwiększa jego stężenie. 9. Układ hormonalny, podobnie jak nerwowy, umożliwia utrzymanie homeostazy – stałych warunków (0–1 p.) środowiska wewnętrznego organizmu. Zaznacz odpowiedź, w której znajduje się właściwy opis działania obu tych układów w organizmie. A. Oba układy działają niezależnie od siebie. B. Układ nerwowy kieruje pracą układu hormonalnego. C. Układ hormonalny kieruje pracą układu nerwowego. D. Układ nerwowy kieruje pracą narządów zmysłów, a hormonalny – pozostałych narządów. 10. Komórki światłoczułe (czopki i pręciki) są elementami budowy A. soczewki. B. siatkówki. (0–1 p.) C. rogówki. D. źrenicy. 11. Uzupełnij schemat, korzystając z podanych określeń. (0–4 p.) powstawanie plemników, cewka moczowa, prostata, transport plemników, najądrza 12. Owulacja, czyli jajeczkowanie polega na (0–1 p.) A. przekształceniu pęcherzyka jajnikowego w ciałko wydzielające żeńskie hormony płciowe. B. pęknięciu pęcherzyka jajnikowego i wydostaniu się z niego dojrzałej komórki jajowej. C. przemieszczaniu się komórki jajowej z jajnika do macicy. D. stopniowym dojrzewaniu komórki jajowej w pęcherzyku jajnikowym. 13. Podczas cyklu miesiączkowego u kobiet zachodzą zmiany w jajniku oraz w błonie śluzowej macicy wywołane działaniem żeńskich hormonów płciowych. Na podstawie ilustracji odpowiedz na pytania. (0–2 p.) A. W którym dniu cyklu miesiączkowego poziom estrogenów jest najwyższy? . . . . . . . . . . . B. W którym dniu cyklu następuje owulacja? . . . . . . . . . . . C. Który hormon wpływa na intensywny wzrost błony śluzowej macicy? ....................... D. Jak długo trwa cykl miesiączkowy przedstawiony na ilustracji? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .