Instytut Psychiatrii i Neurologii Pracownia Neuroimmunologii II Kliniki Neurologii ul. Sobieskiego 9 (budynek H, domofon: 6); 02-957 Warszawa tel.: 022 4582 804; tel./fax: 022 4582 593 PROCEDURA POBIERANIA, PRZYGOTOWANIA I PRZECHOWYWANIA MATERIAŁU DO BADAŃ GENETYCZNYCH 1. Materiałem do badań genetycznych w Pracowni Neuroimmunologii II Kliniki Neurologii IPiN jest krew obwodowa pobrana na EDTA: 2 probówki zawierające po 3 ml krwi. 2. Krew może być wykorzystana do wykonania badań genetycznych pod warunkiem, że w okresie minimum dwóch miesięcy poprzedzających badanie nie było przetoczenia innej krwi. 3. Krew do badań nie musi być pobrana na czczo, godzina pobrania materiału nie ma wpływu na wynik badań. 4. Krew pobieraną do badań należy traktować jako materiał zakaźny. 5. Osoba pobierająca krew przy każdym chorym powinna stosować nową parę rękawiczek jednorazowego użytku. 6. Przed pobraniem krwi osoba pobierająca powinna zidentyfikować tożsamość pacjenta, od którego zostanie pobrany materiał do badań. 7. Krew do badań powinna być pobrana w sposób jałowy. 8. Krew do badań należy pobrać stosując system pobrań zamknięty, do dwóch jałowych probówek z EDTA, o pojemności 3 ml, zakręcanych korkiem. Jeśli nie przewiduje się natychmiastowego przesłania próbek krwi do laboratorium, należy je przechowywać w lodówce (2-8oC) – przez okres do 5 dni. Jeśli przewidywany jest dłuższy czas przechowywania próbek krwi na EDTA, należy je zamrozić w temperaturze -20oC (do przechowywania krwi w takich warunkach stosuje się probówki z tworzyw sztucznych). 9. Do transportu, probówki z krwią/ surowicą należy zabezpieczyć ligniną, watą lub ręcznikiem papierowym, włożyć w szczelny woreczek foliowy i umieścić w opakowaniu chroniącym przed zgnieceniem. Tak zapakowane próbki krwi należy umieścić w pudełku styropianowym lub w termosie w umieszczonym wewnątrz odpowiednim wkładem chłodzącym (jeśli przesyłane będą próbki zamrożone, należy użyć wkład przeznaczony do utrzymywania temperatury pomiędzy -23ºC a -18ºC lub około -30oC, który przed użyciem powinien zostać schłodzony we właściwej temperaturze przez noc; jeśli będą przesyłane próbki przechowywane w lodówce należy użyć wkład chłodzący przeznaczony do utrzymywania temperatury pomiędzy 2ºC a 8ºC, który przed użyciem należy schłodzić do odpowiedniej temperatury). Pudełko styropianowe lub termos należy dostarczyć do laboratorium wraz z wypełnionym formularzem zlecenia wykonania badań genetycznych w kierunku choroby Wilsona (wzór wniosku dołączamy do niniejszej instrukcji; identyczny wzór wniosku do pobrania znajduje się na stronie internetowej: www.ipin.edu.pl/) 10. Sprzęt i wyroby medyczne stosowane przy pobieraniu krwi należy poddać utylizacji zgodnie z procedurą określoną przez Instytucję zlecającą wykonanie badań. 11. Osoba pobierająca powinna oznakować probówki z krwią imieniem i nazwiskiem osoby kierowanej na badania, datą urodzenia oraz datą pobrania krwi na badania, a następnie sprawdzić zgodność danych umieszczonych na probówkach z danymi na zleceniu badania oraz ze zweryfikowanymi danymi osoby, od której pobrana została krew na badania. 12. Osoba pobierająca krew powinna złożyć na zleceniu wykonania badań podpis potwierdzający pobranie materiału zgodnie z wymaganiami oraz procedurą pobierania materiału. 1 Instytut Psychiatrii i Neurologii Pracownia Neuroimmunologii II Kliniki Neurologii ul. Sobieskiego 9 (budynek H, domofon: 6); 02-957 Warszawa tel.: 022 4582 804; tel./fax: 022 4582 593 PROCEDURA TRANSPORTU MATERIAŁU DO BADAŃ GENETYCZNYCH 1. Materiał przeznaczony do badań laboratoryjnych powinien być dostarczany do laboratorium przez upoważnione do tego osoby. 2. Materiał przeznaczony do badań powinien być dostarczany w zamkniętych probówkach, w szczelnie zamkniętym opakowaniu zbiorczym, oznaczonym jako „MATERIAŁ ZAKAŹNY”. 3. Materiał do badań powinien być transportowany tak, aby podczas transportu nie zmieniły się jego właściwości (tzn. w odpowiednim pojemniku, umożliwiającym zapewnienie optymalnej temperatury podczas transportu, tak jak to opisano w Formularzu Zlecenia Badań). 4. Osoba transportująca materiał do badań powinna zostać poinformowana o możliwości zakażenia w przypadku uszkodzenia pojemnika. 5. W sytuacji skażenia w wypadku uszkodzenia transportowanego materiału należy przeprowadzić dekontaminację terenu skażonego, według załączonej instrukcji. DEKONTAMINACJA ROZLANYCH PŁYNÓW ZAKAŹNYCH Rozlaną potencjalnie zakaźną zawartość pojemnika, w którym jest transportowana krew do badań, należy jak najszybciej zdezynfekować, uprzątnąć, zmyć zabrudzony obszar ponownie środkiem dezynfekcyjnym lub detergentem i wysuszyć. Podczas wykonywania tych czynności należy stosować środki ochronne w postaci gumowych / jednorazowych rękawic i plastikowego fartucha. Wyposażenie konieczne do usuwania rozlanych płynów powinno być dostępne w każdym wózku/ samochodzie transportowym. Skład zestawu: rękawice gospodarcze fartuch plastikowy preparat dezynfekcyjny – roztwór podchlorynu ( 10 000 ppm czynnego Cl2) i /lub granulki NaDCC. ręczniki papierowe lub lignina szufelka worek na odpady kliniczne Plamy i małe zacieki krwi można wytrzeć używając papierowego ręcznika oraz roztworu podchlorynu (10 000 ppm czynnego Cl2). Po wykonaniu czynności użyte papierowe ręczniki należy wyrzucić do czerwonych plastikowych worków. Natychmiast po zdjęciu rękawic należy umyć i zdezynfekować ręce. Obficie rozlany płyn do 30 ml, należy posypać granulkami NaDCC tak, aby płyn został wchłonięty. Jeśli płynu jest dużo (ponad 30 ml), należy pokryć go papierowymi ręcznikami, tak aby wchłonęły one cały płyn, i ostrożnie polać świeżo przygotowanym roztworem podchlorynu (10 000 ppm czynnego Cl2); pozostawić na 15 minut. W zależności od stosowanej metody - zebrać granulki z zaabsorbowanym płynem lub brudne ręczniki; wyrzucić do czerwonego plastikowego worka (utylizacja). Skażoną powierzchnię należy przetrzeć świeżym roztworem podchlorynu (10 000 ppm czynnego Cl2) i spłukać czystą wodą. Natychmiast umyć, zdezynfekować i wysuszyć ręce. 2 Instytut Psychiatrii i Neurologii Pracownia Neuroimmunologii II Kliniki Neurologii ul. Sobieskiego 9 (budynek H, domofon: 6); 02-957 Warszawa tel.: 022 4582 804; tel./fax: 022 4582 593 PROCEDURA PRZYJMOWANIA MATERIAŁU DO BADAŃ LABORATORYJNYCH Warunkiem przyjęcia materiału biologicznego do badań w Laboratorium jest czytelne wypełnienie Zlecenia Wykonania Badań na formularzu opracowanym przez Laboratorium wraz z wypełnionym i podpisanym formularzem świadomej zgody na wykonanie badań genetycznych. Płatnikiem za badania może być instytucja zlecająca lub sam pacjent. Przyjęcie materiału do badań laboratoryjnych w Pracowni Neuroimmunologii II Kliniki Neurologii IPiN w Warszawie obejmuje wykonanie następujących czynności: 1. Otwarcie pojemnika z materiałem i sprawdzenie temperatury wewnątrz pojemnika. 2. Ocena przydatności materiału do badań. 2. Sprawdzenie prawidłowości wypełnienia Formularza Zlecenia Wykonania Badań. 3. Sprawdzenie zgodności danych na Formularzu Zlecenia Wykonania Badań z oznakowaniem probówek z materiałem. 4. Sprawdzenie, czy do Formularza Zlecenia Wykonania Badań dołączono podpisany Formularz Zgody na Wykonywanie Badań Genetycznych. 5. Wpisanie na Formularzu Zlecenia Wykonania Badań daty i godziny przyjęcia materiału do badań oraz informacji czy materiał został dostarczony w odpowiednich warunkach. UWAGA: W przypadku stwierdzenia przez pracownika laboratorium niezgodności z wymaganiami dotyczącymi sposobu pobierania lub transportu, lub jakiegokolwiek innego rodzaju nieprawidłowości powodującej, że materiał nie może być wykorzystany do badań, pracownik zgłasza to kierownikowi laboratorium lub osobie przez niego upoważnionej, którzy w razie potwierdzenia niezgodności mogą zakwalifikować materiał jako niezdatny do badania i odmówić wykonania badania. Odmowę wykonania badania odnotowuje się w dokumentacji i zawiadamia się o tym fakcie zleceniodawcę. Dalsze postępowanie z materiałem laboratorium uzgadnia ze zleceniodawcą. 6. Nadanie materiałowi do badań kolejnego numeru w Księdze Badań Laboratoryjnych i wpisanie tego numeru na Formularzu. 7. Poświadczenie przyjęcia materiału do badań poprzez złożenie czytelnego podpisu na Formularzu przez osobę przyjmującą materiał do badań. 3