Pobierz - Nasze Sprawy
advertisement
4 LUTEGO – ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z RAKIEM Polskie Towarzystwo Onkologiczne postuluje poprawę leczenia chorych na raka jajnika w Polsce Światowy Dzień Walki z Rakiem (World Cancer Day) jest obchodzony już po raz szesnasty. Ustanowiony w 2000 roku podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu, ma przypominać o zagrożeniu, jakie stanowią choroby onkologiczne i mobilizować systemy ochrony zdrowia do podejmowania stosownych działań prewencyjnych i naprawczych. W tym roku Polskie Towarzystwo Onkologiczne wskazuje na konieczność poprawy leczenia chorych na raka jajnika. Umieralność na ten nowotwór w Polsce jest o 15 proc. wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej. Polskie Towarzystwo Onkologiczne (PTO) od lat działa na rzecz poprawy jakości leczenia chorych na nowotwory w Polsce. Wśród projektów zainicjowanych lub wspieranych przez PTO znalazła się m.in.: ustawa antynikotynowa, Strategia zwalczania raka piersi oraz raka jelita grubego czy Strategia Walki z Rakiem 2015-2024. W tym roku PTO postuluje poprawę leczenia chorych na raka jajnika – nowotworu trudnego do wczesnego wykrycia. Umieralność na ten nowotwór w Polsce jest o ponad 15 proc. wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej (rys.1)1. Rys. 1. Porównanie umieralności na raka jajnika w Polsce i w krajach Unii Europejskiej (27) Źródło: Krajowy Rejestr Nowotworów Jest to kontynuacja projektu rozpoczętego we wrześniu 2015 r. we współpracy z Polskim Towarzystwem Ginekologii Onkologicznej: Biała Księga – Strategia zwalczania nowotworów złośliwych jajnika w Polsce2. Jego głównym celem jest zmniejszenie ryzyka i skutków zachorowania na ten nowotwór. 1 Wojciechowska U., Didkowska J., Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w Polsce, Krajowy Rejestr Nowotworów, Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, http://onkologia.org.pl/nowotwory-jajnika-c56/ dostęp z dnia 15.01.2016 2 Biała Księga - Strategia zwalczania nowotworów złośliwych jajnika w Polsce, Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Dane i Analizy, 2015 Rak jajnika – brak skriningu, późna diagnoza, złe rokowania Wśród nowotworów najczęściej występujących u kobiet, rak jajnika plasuje się na piątym miejscu (5 proc. wszystkich zachorowań na raka wśród kobiet) – po raku piersi (20 proc.), jelita grubego (10 proc.), płuca (9 proc.) i trzonu macicy (7 proc.). Pod względem umieralności zajmuje natomiast czwartą pozycję (12 proc.3) (rys.2). Rys. 2. Częstość zgonów wśród kobiet na nowotwory złośliwe ogółem (Polska, 2010 r.) Źródło: Krajowy Rejestr Nowotworów To najgorzej rokujący nowotwór ginekologiczny. Głównym tego powodem jest fakt, iż nie ma żadnej skutecznej metody diagnostycznej, która umożliwiłaby jego rozpoznanie w początkowej fazie rozwoju. W efekcie, około 70 proc.4 przypadków zachorowań jest diagnozowanych w III lub IV stadium zaawansowania (wg skali FIGO), gdy rokowania są złe. Wiadomo jednak, że najwyższe ryzyko zachorowania wiąże się z występowaniem mutacji w genach BRCA1 i BRCA2. Mutacje te odpowiadają m.in. za dziedziczne występowanie raka jajnika oraz raka piersi5. Oznacza to, że wykrycie obecności mutacji w genach BRCA1 i BRCA2 stanowi jeden z czynników ryzyka zachorowania, a jednocześnie jest czynnikiem rokowniczym i predykcyjnym w leczeniu chorych na raka jajnika. Postulaty Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Twórcy Strategii zwalczania nowotworów złośliwych jajnika w Polsce wyodrębnili obszary, w których rekomendują wprowadzenie zmian, co mogłoby znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania, poprawić wcześniejsze wykrycie i leczenie tego podstępnego nowotworu. Wyznaczyli cztery priorytety, od których – ich zdaniem – należałoby zacząć. Są to: 1. skuteczna identyfikacja i objęcie poradnictwem genetycznym kobiet obciążonych podwyższonym ryzykiem wystąpienia raka jajnika; 2. zapewnienie dostępu do chirurgicznego postępowania (usunięcia przydatków oraz ewentualnie macicy), zmniejszającego ryzyko w grupie kobiet zagrożonych zachorowaniem na raka jajnika; 3. wdrożenie mechanizmów stałej poprawy jakości leczenia; 4. usprawnienie i poprawa jakości diagnostyki histopatologicznej i genetycznej, od których uzależnione jest właściwe rozpoznanie i wdrożenie optymalnego postępowania 3 Wojciechowska U., Didkowska J., Zachorowania..., op.cit., http://onkologia.org.pl/raporty/ dostęp z dnia 15.01.2016 Basta A., Bidziński M. i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej dotyczące diagnostyki i leczenia raka jajnika, październik 2015, s.3, http://www.ptgo.pl (dostęp z dnia 15.01.2016). 5 Biała Księga – Strategia…, op. cit., s.4 4 terapeutycznego. Konieczne jest wprowadzenie zasad i kryteriów akredytacji laboratoriów zapewniających prawidłową diagnostykę. - Do najpilniejszych zmian, postulowanych przez PTO, należy wprowadzenie oznaczania mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 jako standardowego, finansowanego ze środków publicznych, postępowania u każdej pacjentki chorej na raka jajnika. Badanie to może pomóc w opracowaniu indywidualnego sposobu opieki nad chorą oraz członkami jej rodziny – podkreśla prof. dr hab. n. med. Jacek Fijuth, prezes Zarządu PTO. Określenie tej mutacji jest ważne z dwóch powodów. Po pierwsze, może mieć wpływ na dobór odpowiedniej celowanej terapii inhibitorami PARP w czasie nawrotowej choroby, po leczeniu platyną, po której uzyskano częściową lub całkowitą odpowiedź. Po drugie, może wspierać proces wczesnej identyfikacji osób z grupy ryzyka i objęcia ich regularnym nadzorem onkologicznym. Taki sam postulat sformułowało Polskie Towarzystwo Ginekologii Onkologicznej w wydanych w październiku 2015 roku Rekomendacjach PTGO dotyczących diagnostyki i leczenia raka jajnika: Z uwagi na istotną rolę w profilaktyce oraz w leczeniu, wszystkie chore z rakiem jajnika powinny mieć przeprowadzoną konsultację genetyczną oraz przeprowadzone badanie oceniające występowanie mutacji w genie BRCA 1/2. Stwierdzenie u chorej mutacji w tych genach ma znaczenie prognostyczne, predykcyjne oraz wskazuje także na wysokie ryzyko raka piersi i pozwala na objęcie zdrowych nosicielek z jej rodziny odpowiednią opieką i działaniami zmniejszającymi ryzyko wystąpienia raków piersi i jajnika.6 W zamierzeniu autorów, opracowana Biała Księga – Strategia zwalczania nowotworów złośliwych jajnika w Polsce miała być wstępem do dalszej dyskusji publicznej, angażującej środowisko pracowników ochrony zdrowia, przedstawicieli władz i administracji oraz grupy pacjenckie. - Zmiany resortowe, jakie zachodziły w ostatnim kwartale ubiegłego roku, nie pozwoliły na prezentację projektu „Białej Księgi raka jajnika” w Ministerstwie Zdrowia. Wyrażam głęboką nadzieję, że Światowy Dzień Walki z Rakiem będzie dobrą okazją do spotkania z ministrem zdrowia i przedstawienia rekomendacji zmian na rzecz zwalczania nowotworów złośliwych jajnika w Polsce – dodaje prof. dr hab. n. med. Jacek Fijuth. pr Data publikacji: 01.02.2016 r. Do: Zdrowie 6 Basta A., Bidziński M. i in., Rekomendacje…, op.cit., s.4
