Historia szkolnictwa polskiego - Szkoła Podstawowa nr 7 im. Wojska
advertisement
Konkurs: Szkoła dawniej, dziś i w przyszłości Temat prezentacji: Szkoła dawniej Autor: Piotr Wójcik Średniowiecze Średniowiecze Pierwsze szkoły na terenie ziem polskich powstały w średniowieczu. Po przyjęciu Chrztu przez Mieszka, Polska znalazła się w kręgu kultury chrześcijańskiej – łacińskiej. Szkolnictwo w średniowieczu podporządkowane było Kościołowi. Funkcjonowały trzy typy szkół. Średniowieczne szkoły • Szkoły parafialne – Był to najniższy stopień szkół. – Uczono w nich przede wszystkim łaciny: gramatyki, czytania i pisania • Szkoły klasztorne – Szkoły te powstawały w pierwszych wiekach średniowiecza, głównie przy klasztorach benedyktynów (np. w Tyńcu) i cystersów (np. w Mogile) – Dbały głównie o wychowanie religijne, większość wychowanków trafiała do stanu duchownego Opactwo benedyktynów w Tyńcu Średniowieczne szkoły • Szkoły katedralne – Były to szkoły pod patronatem biskupów diecezjalnych. – Zaczęły powstawać już w XI wieku – Nauczano siedmiu przedmiotów (tzw. Siedem sztuk wyzwolonych) podzielonych na dwie grupy: • Trivium – Gramatyka – Logika – Retoryka • Quadrivium – – – – Geometria Arytmetyka Astronomia Muzyka Średniowieczne szkoły • Pierwsze szkoły katedralne powstały na ziemiach polskich w XI wieku przy katedrach biskupich w Gnieźnie i Krakowie. Później od XII wieku, szkoły powstawały przy kolegiatach. • W XIII wieku w Polsce było około 14 szkół kolegiackich i 13 szkół katedralnych. • W XV wieku było już 17 szkół kolegiackich i ok. 30 katedralnych. Historia naszej szkoły • • • Najstarsza ze znanych kronik naszej szkoły, pochodząca z połowy XIX wieku, wiąże powstanie naszej szkoły z kolegiatą św. Floriana, ufundowaną i wyposażoną przez Kazimierza Sprawiedliwego w 1185 r. Szkoła miała zostać założona dwa lata później – w 1187 r. W 1364 roku król Kazimierz zakłada Akademię Krakowską. Cztery lata wcześniej nadaje przywilej lokacyjny osadzie Kleparz, w której mieściła się nasza szkoła. Pierwsza poświadczone informacje o szkole parafialnej przy kolegiacie św. Floriana pochodzą z I połowy XV wieku, m.in.. Pisze o niej Jan Długosz w dziele „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” Kościół św. Floriana Od Renesansu do Oświecenia • • • • • Pod koniec XV w. funkcjonowało w Polsce ok. 3000 szkół parafialnych. Uczono w nich według wzorców średniowiecznych. W Europie od przełomu XIV/XV wieku powstawały gimnazja – humanistyczne szkoły średnie. Sama nazwa gimnazjum pochodzi od greckiego gymnasjon - „szkoła ćwiczeń cielesnych w starożytnej Grecji, później też miejsce zebrań filozofów i uczonych”. W Polsce gimnazja tworzono od XVI wieku, uczono w nich głównie wymowy i języków klasycznych. Większość gimnazjów była placówkami mieszczańskimi (najsłynniejsze to m.in. gimnazjum gdańskie i toruńskie). Gimnazja często powstawały w opozycji do Akademii, jak i również w wyniku reformacji. Również w tym okresie, w Odrodzeniu, powstają szkoły jezuickie. Pierwsze kolegium jezuickie na ziemiach polskich utworzono w Braniewie w 1564 roku. Kolegium jezuitów w Braniewie Od Renesansu do Oświecenia (historia naszej szkoły) • • Maciej Miechowita Pod koniec XV w. (w 1493 roku) podkanclerz koronny, który pełnił też funkcję proboszcza kościoła św. Floriana, Grzegorz Deitarus z Lubrańca wzniósł nową szkołę, częściowo murowaną, nazywaną Lubranką. Dzieło to kontynuował wybitny humanista Maciej Miechowita, kanonik Kapituły Krakowskiej. Na początku XVI wieku ufundował budynek z palonej cegły, przy kościele św. Floriana, od strony obecnej ulicy Kurniki, przeznaczając go do „wspólnej wygody uczącej się młodzieży”. Od Renesansu do Oświecenia (historia naszej szkoły) W 1578 roku kolegiata św. Floriana, w związku z reformą, zostaje przekazana Akademii Krakowskiej. Również działająca przy niej szkoła zostaje wcielona do Uniwersytetu. Przełożonym szkoły od tego czasu był rektor, powoływany przez Senat Uniwersytetu. Szkoła pozostaje w takiej strukturze do 1780 roku. Collegium Maius UJ Od Renesansu do Oświecenia • • • • W Oświeceniu bardzo ważnym wydarzeniem było powołanie w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej. Powodem powołania była kasacja zakonu jezuitów, do którego należała większość szkół w Polsce w tym czasie. Majątek zakonu został przeznaczony na reformę szkolnictwa. Postawiono na publiczną edukację, niezależną od Kościoła. KEN zreformowała całe szkolnictwo, począwszy od szkół parafialnych, skończywszy na uniwersytetach. Wprowadzono radykalne zmiany w programie nauczania – zmniejszono ilość łaciny na rzecz nauki języka ojczystego. Zaczęto nauczać historii, prawa, moralności, fizyki, geometrii i przyrody. Szkoła miała kształtować obywatela – patriotę, światłego i nowoczesnego. XIX wiek – czasy niewoli • • • Rozpoczęte reformy szkolnictwa zostały zatrzymane przez rozbiory. Polska została podzielona przez trzy mocarstwa. Najgorsza sytuacja panowała w zaborze rosyjskim i pruskim. Język polski był zakazany w szkołach. Nauka odbywała się w języku rosyjskim lub niemieckim, dlatego mówimy o przymusowej germanizacji i rusyfikacji. Najlepsza sytuacja panowała w zaborze austriackim, w szkołach uczono w języku polskim. XIX wiek – czasy niewoli (historia naszej szkoły) • W 1780 roku Hugo Kołłątaj przeprowadził reformę Uniwersytetu Jagiellońskiego. Szkoła św. Floriana (czyli nasza szkoła) została wyłączona z Uniwersytetu i została szkołą miejską. • Po zajęciu Krakowa przez Austriaków szkoła ponownie przeszła w ręce duchowieństwa i została przekształcona w szkołę elementarną. Hugo Kołłątaj XIX wiek – czasy niewoli • W okresie Rzeczypospolitej Krakowskiej (1815 – 1846). Nasza szkoła ponownie została szkołą miejską początkową, prowadzącą trzy oddziały: – – – • Klasę elementarną Niższą (II klasa) Wyższą (III klasa) Od 1817 roku do szkoły zaczęły uczęszczać dziewczyny. W 1843 r. w szkole św. Floriana powstaje świąteczna szkółka dla rzemieślników. Po upadku rewolucji krakowskiej i zajęciu miasta przez Austriaków w 1846 szkoła na powrót została przekształcona w szkołę trywialną 3klasową, nadzór nad szkołami miejskimi sprawował Uniwersytet Jagielloński. XIX wiek – czasy niewoli • W 1878 r. szkoła otrzymała nowy budynek przy Rynku Kleparskim (współcześnie Plac Jana Matejki). W budynku została otwarta również szkoła żeńska, którą po roku przeniesiono na ulicę Podwale. W latach osiemdziesiątych dokonano zmiany na szkołę 4klasową, w dokumentach szkoła funkcjonuje już jako VII Szkoła Miejska św. Floriana. W XIX-wiecznej kronice szkoły możemy odnaleźć wykaz przedmiotów szkolnych nauczanych w tym czasie w szkole. Przedmioty szkolne (pisownia oryginalna) • Rok 1818: – – – – – – Zgłosowanie Pisanie pols. i niemiec. Religia Rachunki Czytanie Początki języka łacińskiego – Pierwsze działania Arytmetyki • Od roku 1822: – – – – – – – – – Poznawanie głosek Zgłosowanie Czytanie Pisanie Nauka Religii Nauka moralna Pisownia Deklamacja bajek Arytmetyka Przedmioty szkolne • Od 1836: – – – – – – – – – – – Poznawanie głosek Czytanie Pisanie Rysunki techniczne Jeografia (Geografia) Nauka zdrowia W rzeczach do handlu i rzemiosł Ogrodnictwo Rachunki z pamięci Pisanie liczb Pierwsze działania Arytmetyki • Od 1844: – – – – – – – – Religia Nauka moralna Czytanie Pisanie Rachunki Ziemiopismo Rysunki Wiadomości gospod. przemys. – Nauka o zachowaniu zdrowia – Roboty kobiece ręczne Przedmioty szkolne • Od 1856: – Klasa I: • • • • • • Początki nauki Religii Poznawanie głosek Zgłoskowanie Początki liczenia Początki pisania Rysunki – Klasa II: • • • • • • • • Nauka Religii Czytanie Czytanie z opowiadaniem Początki gram. pols. i niem. Tłumaczenie Rachunki pamięciowe Pisanie pols. i niem. Nauka poglądu, śpiew, rysunki – Klasa III: • • • • • • • • • • • • • • Nauka Religii Historya Biblijna Czytanie pol. z opowiadaniem Gramatyka Pol. z pisownią Ustne wyrażenie Pol. Czytanie niem. z opowiadaniem Niemiecka gramatyka z pisownią Ustne wyrażenie niem. Ćwiczenia pamięciowe Rachunki Pisanie Pol. I niem. Geografia Rysunki Śpiew XIX wiek – czasy niewoli Pod koniec XIX wieku miała miejsce kolejna zmiana stopnia organizacyjnego szkoły czteroklasowej na sześcioklasową. W 1896 roku otwarto „Szkółkę dla dorosłych analfabetów” przeznaczoną dla mężczyzn. Przed wybuchem I wojny światowej w 1912 roku szkoła przeniosła się do nowej siedziby przy ulicy Szlak 5. Dawny budynek szkoły przy ul. Szlak 5 Wolna Polska Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku przez Polskę po 123 latach niewoli przed administracją państwową stanął ogromny problem: jak ujednolicić system oświaty w niepodległej Polsce. Jednym z pierwszych aktów prawnych regulujących sprawy oświaty był dekret „O obowiązku szkolnym” wydany 7 II 1919 r. i wprowadzający obowiązkową szkołę dla dzieci od 7 do 14 lat. Szkoła była bezpłatna. Nasza szkoła funkcjonowała w tym czasie jako siedmioklasowa szkoła powszechna. W budynku przy ulicy Szlak mieściła się do 1976 roku, wtedy po raz kolejny szkoła została przeniesiona, tym razem na ulicę Spasowskiego 8. W 1965 roku zmieniono patrona szkoły na Wojsko Polskie. Wykaz literatury • Do przygotowania prezentacji wykorzystano następujące prace: – – – – – J. Wyrozumski, J. Gierowski, J. Buszko – Historia Polski Encyklopedia PWN Słownik wyrazów obcych PWN Kronika szkoły Maszynopis „Historia Szkoły Podstawowej nr 7” • Wykorzystano również informacje ze stron internetowych: – – – – www.sp7.pl http://ehistoria.biz/80_szkolnictwo-sredniowieczne.html http://www.esciagi.info/szkolnictwo-w-sredniowieczu,4158 http://oswiecenie.klp.pl/a-7654.html • Zdjęcia pochodzą z wyszukiwarki Google Images oraz Wikipedii
