PRZEDSIĘBIORSTWO GEOLOGICZNE EK O - G EO S U W A ŁK I ul. Kościuszki 110 16-400 Suwałki tel./fax (0-87)5665118 e-mail: [email protected] _________________________________________________________________________________ PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH w celu wykonania otworów studziennych nr 1E i nr 2E na terenie ujęcia miejskiego w m. SUWAŁKI w oj. podlaskie Inwestor: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Sp. z o.o. ul. Gen. Wł. Sikorskiego 14 16-400 Suwałki Autor projektu: mgr Mirosław Tatarata nr upr. geol. 051060 Projekt przedstawia do zatwierdzenia: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Sp. z o.o. ul. Gen. Wł. Sikorskiego 14 16-400 Suwałki --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Suwałki październik 2009 rok PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA CZĘŚĆ TEKSTOWA EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 1 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA SPIS TREŚCI 1. Wstęp 1.1. Podstawa opracowania projektu 1.2. Cel i zakres projektu 1.3. Wykaz materiałów archiwalnych i literatury 1.4. Dane ogólne 2. Charakterystyka ujęcia miejskiego w Suwałkach 3. Charakterystyka terenu prac 3.1. Lokalizacja 3.2. Regionalizacja fizyczno-geograficzna 3.3. Morfologia 3.4. Hydrografia 3.5. Budowa geologiczna 3.6. Warunki hydrogeologiczne 4. Obliczenia hydrogeologiczne 5. Strefa ochronna 6. Projekt geologiczno-techniczny wykonania otworu studziennego nr 1E 6.1. Założenia wyjściowe 6.2. Konstrukcja techniczna otworu 6.3. Pobieranie próbek gruntu i wody 6.4. Pomiary i obserwacje hydrogeologiczne w czasie wiercenia 6.5. Zamykanie horyzontów wodonośnych 6.6. Filtrowanie otworu 6.7. Próbne pompowanie 6.8. Prace geodezyjne 7. Projekt geologiczno-techniczny wykonania otworu studziennego nr 2E 7.1. Założenia wyjściowe 7.2. Konstrukcja techniczna otworu 7.3. Pobieranie próbek gruntu i wody 7.4. Pomiary i obserwacje hydrogeologiczne w czasie wiercenia 7.5. Zamykanie horyzontów wodonośnych 7.6. Filtrowanie otworu 7.7. Próbne pompowanie 7.8. Prace geodezyjne 8. Oddziaływanie projektowanych prac geologicznych na środowisko 9. Bezpieczeństwo prowadzenia projektowanych prac 10. Sposób postępowania w sytuacjach awaryjnych 11. Obowiązki w stosunku do osób trzecich 12. Harmonogram prac 13. Wnioski i zalecenia EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 2 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA 1. WSTĘP 1.1. Podstawa opracowania projektu Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 27, poz. 96, z późn. zm.). Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 listopada 2005 roku w sprawie jednolitego tekstu ustawy - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 228, poz. 1947). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 roku w sprawie projektów prac geologicznych (Dz. U. nr 153, poz. 1777). Zlecenie Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Sp. z o.o. ul. Gen. Wł. Sikorskiego 14 16-400 Suwałki. 1.2. Cel i zakres projektu Niniejszy projekt opracowano w celu wykonania otworów studziennych nr 1E i nr 2E, o charakterze awaryjnym, na terenie ujęcia miejskiego w m. Suwałki, woj. podlaskie. Zakres niniejszego projektu, składającego się z części tekstowej i graficznej, jest zgodny z § 2 cytowanego wyżej Rozporządzenia Ministra Środowiska. W części tekstowej projektu w szczególności uwzględniono: informacje dotyczące projektowanych prac, w tym położenia administracyjnego, omówienie wyników przeprowadzonych wcześniej prac geologicznych, wykaz wykorzystanych materiałów archiwalnych wraz z ich interpretacją, lokalizację miejsca wykonania prac i badań geologicznych na załącznikach mapowych, opis budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych w rejonie zamierzonych prac geologicznych wraz z przypuszczalnymi profilami geologicznymi projektowanych otworów studziennych, przedstawienie możliwości osiągnięcia celu prac geologicznych zawierające: schematyczną konstrukcję projektowanych otworów studziennych, wskazówki dotyczące zamykania horyzontów wodonośnych, określenie kolejności wykonywanych robót geologicznych, opis opróbowania wyrobisk, zakres obserwacji i badań terenowych (zwierciadło wody, czas próbnego pompowania), wyszczególnienie niezbędnych prac geodezyjnych, EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 3 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH zakres badań laboratoryjnych, sposób postępowania z próbkami geologicznymi, określenie harmonogramu projektowanych prac geologicznych. Część graficzna projektu zawiera: mapę lokalizacyjną w skali 1 : 100 000 z zaznaczeniem rejonu ujęcia, a ponadto granicy strefy ochronnej ujęcia w terenie pośrednim, mapę dokumentacyjną w skali 1 : 10 000, z zaznaczeniem otworów studziennych ujęcia, w tym otworów eksploatowanych, otworów obserwacyjnych, otworu przeznaczonego do likwidacji oraz otworów projektowanych, a ponadto wyznaczonej granicy strefy ochronnej ujęcia w terenie pośrednim, mapę sytuacyjno-wysokościową w skali 1 : 500 z zaznaczeniem, m.in. projektowanego otworu studziennego nr 1E, mapę sytuacyjno-wysokościową w skali 1 : 500 z zaznaczeniem, m.in. projektowanego otworu studziennego nr 2E, zestawienie studni wierconych na terenie ujęcia miejskiego, karty wybranych otworów studziennych ujęcia miejskiego, przekroje geologiczne A - B i C - D, projekt geologiczno-techniczny projektowanego otworu studziennego nr 1E, projekt geologiczno-techniczny projektowanego otworu studziennego nr 2E. 1.3. Wykaz materiałów archiwalnych i literatury Ber A., 1971 - Mapa geologiczna Polski - skala 1 : 200 000, ark. Suwałki, z objaśnieniami. Inst. Geol. Warszawa. Ber A., 1986 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1 : 50 000, ark. Suwałki, z objaśnieniami. Inst. Geol. Warszawa. Bieniaszewska H., Krajewski S., Nowakowski Cz., 1986 - Mapa hydrogeologiczna Polski - skala 1 : 200 000, ark. Suwałki, z objaśnieniami. Inst. Geol. Warszawa. Kleczkowski A. S. i inni, 1990 - Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony 1: 500 000. Prace CPBP 04.10.09. Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH. Kraków. Kondracki J., 1998 - Geografia regionalna Polski. PWN. Warszawa. Mapy topograficzne w skali 1 : 10 000, 1 : 25 000 rejonu opracowania. Paczyński B. (red.), 1993 - 1995 - Atlas Hydrogeologiczny Polski w skali 1 : 500 000. PIG Warszawa. Pazdro Z., 1977 - Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa. Praca zbiorowa, 1971 - Poradnik hydrogeologa. Wyd. Geol. Warszawa. Praca zbiorowa, 1985 - Województwo suwalskie - studia i materiały. Ośrodek Badań Naukowych. Białystok. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 4 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Przedsiębiorstwo Geologiczne EKO-GEO Suwałki, 2000 - Aneks nr 2 do projektu strefy ochronnej miejskiego ujęcia wody podziemnej w Suwałkach. Suwałki. Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Zakład w Gdańsku, 2006 - Dodatek nr 3 do „Dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych w rejonie Suwałk - 1993 r.” Gdańsk. Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Zakład w Gdańsku, 2006/2008 Wniosek o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia komunalnego w Suwałkach. Gdańsk. Wachal St., 1970 - Vademecum wiertnika studziennego. WG Warszawa. Zakład Usług Projektowych „EKO-GEO”, 1993 - Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wody podziemnej z utworów czwartorzędowych dla ujęcia komunalnego w Suwałkach (obszar zasobowy w zasięgu oddziaływania ujęcia). Suwałki. Zakład Usług Projektowych „EKO-GEO”, 1994 - Projekt strefy ochronnej dla miejskiego ujęcia wody podziemnej w Suwałkach. Suwałki. Zakład Usług Projektowych „EKO-GEO”, 1995 - Aneks nr 1 do projektu strefy ochronnej miejskiego ujęcia wody podziemnej w Suwałkach. Suwałki. 1.4. Dane ogólne Zleceniodawca: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Sp. z o.o. ul. Gen. Wł. Sikorskiego 14 16-400 Suwałki Użytkownik: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Sp. z o.o. ul. Gen. Wł. Sikorskiego 14 16-400 Suwałki Miejscowość: miasto Suwałki otwór studzienny nr 1E - dz. nr 30331/6 otwór studzienny nr 2E - dz. nr 30377 Województwo: podlaskie Arkusz mapy: topograficznej - 1 : 25 000 Suwałki Pn. geologicznej - 1 : 50 000 Suwałki hydrogeologicznej - 1 : 200 000 Suwałki Współrzędne geograficzne: otwór studzienny nr 1E: szerokość - 54o06’20” długość - 22o54’40” otwór studzienny nr 2E: szerokość - 54o06’30” długość - 22o54’50” Współrzędne w układzie państwowym - 1965: otwór studzienny nr 1E: EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 5 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH X - 5 929 850 Y - 4 695 115 otwór studzienny nr 2E: X - 5 930 150 Y - 4 695 410 Rzędna wysokościowa: otwór studzienny nr 1E - ok. 171,8 m n.p.m. (na podstawie mapy sytuacyjnowysokościowej w skali 1 : 500) otwór studzienny nr 2E - ok. 171,5 m n.p.m. (na podstawie mapy sytuacyjnowysokościowej w skali 1 : 500) Projektowane otwory studzienne będą realizowane jako otwory awaryjne i eksploatowane w zespole studni ujęcia. Zapotrzebowanie ujęcia na wodę: zgodnie z decyzją Wojewody Podlaskiego nr ŚR.I.ZD.68110/6/06 z 23.02.2006 roku, udzielającą dla Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód podziemnych w ilości: Qh.max. = 820 m3 i Qd.śr. = 9 500 m3. Przeznaczenie wody: dla potrzeb socjalno-bytowych i gospodarczych [wodociąg miejski]. Wymogi co do jakości wody: jak dla wody pitnej, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417). 2. CHARAKTERYSTYKA UJĘCIA MIEJSKIEGO W SUWAŁKACH Ujęcie miejskie w Suwałkach eksploatuje Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Spółka z o.o. Przedsiębiorstwo jest własnością komunalną - jednoosobową Spółką z o.o., której 100% udziałów posiada Gmina Miasto Suwałki i jako spółka prawa handlowego jest wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego pod nr 0000091808 (Sąd Rejonowy w Białymstoku XII Wydział Gospodarczy). Ujęcie wody podziemnej dla Suwałk zlokalizowane jest w północno-zachodniej części miasta w zakolu rzeki Czarnej Hańczy (zał. nr 1 i 2). W skład ujęcia wchodzi zespół studni wierconych i stacja wodociągowa. Studnie wiercone zgrupowane są na obszarze ok. 50 ha. Lokalizację poszczególnych studni przedstawiono na zał. nr 2 niniejszego projektu. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 6 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Studnie wiercone zlokalizowane są na terenie użytkowanym aktualnie rolniczo (poza studniami znajdującymi się na terenie stacji wodociągowej). Od strony południowej teren ujęcia ogranicza ulica Generała Władysława Sikorskiego, od strony zachodniej ul. Grunwaldzka (Krasickiego), za którą znajdują się tereny poeksploatacyjne żwirowni PKP. Od strony północnej teren ujęcia graniczy również z wyrobiskami poeksploatacyjnymi, częściowo wypełnionymi wodą. W odległości ok. 1 km od ujęcia w kierunku na północ przepływa rzeka Czarna Hańcza. Od strony wschodniej ujęcie graniczy z osiedlem mieszkaniowym (budownictwo jednorodzinne niskie). W odległości ok. 100 m w kierunku wschodnim od krańcowej studni ujęcia przepływa rzeka Czarna Hańcza. Woda z przedmiotowego ujęcia wykorzystywana jest do celów socjalno-bytowych, produkcyjnych, gospodarczych i ewentualnie przeciwpożarowych przez mieszkańców Miasta Suwałki i mieszkańców msc. Krzywe oraz części msc. Dubowo. Aktualnie na terenie ujęcia miejskiego w Suwałkach znajdują się 23 otwory wiertnicze, z czego: otwory studzienne eksploatowane względnie przeznaczone do eksploatacji - 18 szt. [nr 1A, 1C, 1D, 2A, 2C, 2D, 3A, 3B, 4, 4B, 5, 5B, 5C, 6, 6B, 6C, 7 i 7A], otwór przewidziany do likwidacji nr 1’, otwory studzienne adaptowane na otwory obserwacyjne (piezometry) - 2 szt. [nr 1 i 3], otwory obserwacyjne - P1 i P2. Wszystkie, tj. 18 studni ujęcia może być eksploatowane z zastrzeżeniem, że jednocześnie nie mogą pracować studnie: nr 7 z nr 7A, nr 5 z nr 5B, nr 2C z nr 2A, nr 4 z nr 3A, nr 1C z nr 1’, nr 1A z nr 6B i nr 2D z nr 6C. Ujęcie pracuje ze stałą wydajnością określoną na poziomie Qśr.h = 600 m3/h. Charakterystykę geologiczno-techniczną otworów studziennych ujęcia miejskiego w Suwałkach ilustruje zał. 7 niniejszego projektu. Woda surowa pobierana z osiemnastu studni wierconych podawana jest przez pompy głębinowe i rurociągi do stacji wodociągowej. Stacja pracuje automatycznie w układzie dwustopniowego pompowania wody i jednostopniowej filtracji na złożu warstwowym. W budynku stacji woda surowa kierowana jest do dwóch ciśnieniowych komór reakcji, w których następuje jej natlenienie za pomocą sprężonego powietrza dostarczanego przez trzy sprężarki. Celem napowietrzania jest wprowadzanie do wody tlenu pozwalającego na częściowe utlenienie związków żelaza i manganu do postaci strącalnej. Następnie woda poddawana jest jednostopniowej filtracji na dziesięciu filtrach ø 3000 mm produkcji firmy Culligan. Filtry wypełnione są warstwowym złożem - CULSORB M. Filtry pracują w pełni automatycznie i wyposażone są w przepustnice EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 7 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH elektrohydrauliczne, kryzy oraz orurowanie stalowe. Woda po filtrach kierowana jest do zbiorników wody czystej. Zbiorniki wody czystej zapewnią zapas wody dla potrzeb wyrównania nierównomierności rozbiorów godzinowych i płukania filtrów. Płukanie filtrów odbywa się automatycznie wodą uzdatnioną podawaną przez pompę płuczącą. Dopłukiwanie filtrów (spust pierwszego filtratu) realizowane jest wodą surową. Popłuczyny i pierwszy filtrat kierowane są do kanału otwartego wewnątrz stacji, a następnie do kanalizacji. Sieć wodociągowa obsługiwana jest przez pompy sieciowe zasilane falownikiem o charakterystyce kroczącej. Dla ujęcia miejskiego w Suwałkach ustalone zostały zasoby wód podziemnych wg stanu na dzień 30 września 1993 roku w ilości: 268 m3/h dla I warstwy wodonośnej 1 400 m3/h dla II warstwy wodonośnej. Ustalone zasoby dotyczą formacji czwartorzędowej i zostały ustalone dla obszaru zasobowego ujęcia komunalnego w zasięgu oddziaływania tego ujęcia. Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa decyzją nr KDH/013/5707/94 z dnia 07.01.1994 roku zatwierdził dokumentację geologiczną ustalającą cytowane wyżej zasoby dla obszaru zasobowego ujęcia komunalnego w zasięgu jego oddziaływania. Wojewoda Podlaski decyzją nr ŚR.I.ZD.68110/6/06 z 23.02.2006 roku udzielił dla Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód podziemnych w ilości: Qh.max. = 820 m3 i Qd.śr. = 9 500 m3. Decyzją Wojewody Suwalskiego nr GPŚ.VII/W/6210/16/94-95 z 31.10.1995 roku została ustanowiona strefa ochronna dla ujęcia miejskiego w Suwałkach. Decyzja ta była ważna do 31.10.2005 roku. Korekta zakazów obowiązujących w terenie ochrony pośredniej (wewnętrznym) została zatwierdzona decyzją Wojewody Podlaskiego znak: ROŚ.II.6811/12/00 z 27.12.2000 roku. W Dodatku nr 3 do „Dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych w rejonie Suwałk - 1993 r.” opracowanym we wrześniu 2006 r. przez Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Zakład w Gdańsku, wyznaczono nowe granice strefy ochronnej w terenie pośrednim dla ujęcia miejskiego w Suwałkach. Przedmiotowy dodatek został przyjęty przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Aktualnie prowadzone jest przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, postępowanie w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 8 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH miejskiego w Suwałkach, w oparciu o cytowany w rozdziale 1.3. Wniosek o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia komunalnego w Suwałkach. 3. CHARAKTERYSTYKA TERENU PRAC 3.1. Lokalizacja Ujęcie wody podziemnej dla m. Suwałki, woj. podlaskie, zlokalizowane jest w północno-zachodniej części miasta, w zakolu rzeki Czarnej Hańczy (zał. nr 1 i 2). Projektowany otwór studzienny nr 1E lokalizowany jest na działce nr 30331/6, a otwór studzienny nr 2E lokalizowany jest na działce nr 30377. Obie ww. działki stanowią własność Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Sp. z o.o. Projektowany otwór studzienny nr 1E lokalizowany jest na terenie wygrodzonym stacji wodociągowej (zał. nr 3). Projektowany otwór studzienny nr 2E lokalizowany jest na terenie wygrodzonym, gdzie znajdują się studnie nr 2A i nr 2C (zał. nr 4). 3.2. Regionalizacja fizyczno-geograficzna Teren mikroregionie opracowania Obniżenie pod względem Suwalskie fizyczno-geograficznym wchodzącym w skład znajduje mezoregionu się w Równina Augustowska. Mikroregion Obniżenie Suwalskie położony jest w przedziale rzędnych 150 190 m n.p.m. Jest to szeroki szlak odpływu fluwioglacjalnego, w osi którego wcięta jest meandrująca dolina rzeki Czarnej Hańczy z wyraźnymi poziomami tarasowymi. 3.3. Morfologia Przedmiotowe ujęcie położone jest na płaskiej, mało urozmaiconej równinie sandrowej, łagodnie nachylonej w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim (do rzeki Czarnej Hańczy). Rzędne terenu wahają się od ok. 175 m n.p.m. (w części północnozachodniej terenu ujęcia) do 169 m n.p.m. (w części południowo-wschodniej). Deniwelacje nie przekraczają 5 m, przyjmując skrajne wartości rzędnych terenu. Rzędna terenu (na podstawie mapy sytuacyjno-wysokościowej w skali 1 : 500) w miejscu projektowanego otworu studziennego nr 1E wynosi ok. 171,8 m n.p.m., a miejscu projektowanego otworu studziennego 2E - 171,5 m n.p.m. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 9 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA 3.4. Hydrografia Teren ujęcia znajduje się w zlewni podstawowej Czarnej Hańczy. Na północ od ujęcia Czarna Hańcza płynie w kierunku wschodnim, a następnie zmienia kierunek praktycznie pod kątem prostym na południowy, tworząc w rejonie opracowania charakterystyczne zakole. Czarna Hańcza jest rzeką o ustroju hydrologicznym złożonym. Jest to ustrój umiarkowany z wezbraniem wiosennym i zimowym oraz z gruntowodeszczowo-śnieżnym zasilaniem. Przy dwóch wezbraniach, główne wezbranie roztopowe daje kulminację w kwietniu, drugie jesienne w listopadzie. Przepływy niżówkowe charakterystyczne są dla miesięcy letnich (lipiec - wrzesień). Dorzecze Czarnej Hańczy charakteryzuje się stosunkowo wysokimi wartościami odpływów jednostkowych w granicach 6 - 7 l/s/km2. Bezpośrednio na terenie ujęcia nie występują zbiorniki wód powierzchniowych stojących. Jedynie na północ i zachód od ujęcia występują wypełnione wodą płytkie wyrobiska poeksploatacyjne. 3.5. Budowa geologiczna Budowa geologiczna rejonu ujęcia została bardzo dobrze rozpoznana zarówno otworami studziennymi wykonanymi dla potrzeb ujęcia, jak i innymi otworami studziennymi wykonanymi w jego sąsiedztwie. Utwory przypowierzchniowe reprezentowane są przez wodnolodowcowe piaski i piaski ze żwirami (określane jako dolne - w ujęciu Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1 : 50 000 - ark. Suwałki, A. Ber, 1986 rok), pochodzące z transgresji lądolodu zlodowacenia północnopolskiego na omawiany obszar (faza pomorska). Utwory te wypełniły obniżenia powierzchni terenu, tworząc między innymi górne warstwy piaszczystożwirowe sandru suwalsko-augustowskiego. W dolinie Czarnej Hańczy tworzą taras erozyjny zalewowy niższy. Miąższość tych utworów jest rzędu kilku metrów. Wyżej opisane utwory zalegają bądź na glinach zwałowych stadiału mławskiego zlodowacenia północnopolskiego, względnie na piaskach, piaskach ze żwirami i żwirach tego stadiału, jak to ma miejsce na omawianym terenie. W rejonie przedmiotowego ujęcia utwory piaszczysto-żwirowe fazy pomorskiej i stadiału mławskiego tworzą jedną, trudną do rozdzielenia wiekowego, warstwę utworów wodnolodowcowych. Miąższość tych utworów waha się od 6 m do 16 m. W spągu utworów sandrowych na omawianym terenie występują gliny zwałowe reprezentujące stadiał północno-mazowiecki zlodowacenia środkowopolskiego. Gliny te nie EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 10 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA są ciągłe, między innymi w rejonie otworów studziennych nr 5C, 6 i 7 przedmiotowego ujęcia. Powoduje to bezpośredni kontakt przypowierzchniowych utworów sandrowych z wodnolodowcowymi utworami stadiału mazowiecko-podlaskiego. Ma to bardzo istotne znacznie dla stosunków hydrogeologicznych w rejonie opracowania. Miąższość glin stadiału północno-mazowieckiego przekracza lokalnie 40 metrów. Pod glinami zwałowymi występują piaski, mułki, piaski ze żwirami i żwiry wodnolodowcowe stadiału mazowiecko-podlaskiego zlodowacenia środkowopolskiego. Utwory te budują użytkową warstwę wodonośną, eksploatowaną praktycznie wszystkimi studniami ujęcia komunalnego w Suwałkach. Miąższość tych utworów jest zmienna i wynosi średnio ok. 45 m. Należy tu podkreślić, że nie wszystkie otwory studzienne są dogłębione, np. otw. nr 1', 1C, 1D, 2A, 2C, 5 i 5B. Natomiast otwory nr 5C, 6 i 7A występują w rejonie okna hydrogeologicznego. W spągu utworów budujących użytkową warstwę wodonośną występują gliny zwałowe stadiału mazowiecko-podlaskiego. Gliny te na terenie ujęcia zostały przewiercone jedynie rekonstruowanym otworem nr 1A. Miąższość glin wynosi 7 m. Pod glinami stwierdzono występowanie utworów piaszczystych reprezentujących prawdopodobnie stadiał maksymalny zlodowacenia środkowopolskiego. Miąższość tych utworów wynosi 53 m. Na głębokości ok. 136 m w otworze nr 1A stwierdzono występowanie glin stadiału maksymalnego. Do interpretacji profili litologicznych projektowanych otworów studziennych nr 1E i nr 2E wykorzystano przekroje geologiczne A - B i C - D (zał. nr 5) oraz najbliższe otwory studzienne. W przypadku projektowanego otworu studziennego nr 1E przewiduje się wystąpienie następującego profilu litologicznego: 0,0 - 6,0 m - piasek ze żwirem i otoczakami, 6,0 - 30,0 m - glina piaszczysta z otoczakami, 30,0 - 81,0 m - piasek różnoziarnisty ze żwirem (opis wydzielenia zgeneralizowany), 81,0 - 85,0 m - pył. W przypadku projektowanego otworu studziennego nr 2E przewiduje się wystąpienie następującego profilu litologicznego: 0,0 - 10,0 m - żwir z otoczakami, 10,0 - 25,0 m - glina piaszczysta z otoczakami, 25,0 - 80,0 m - piasek różnoziarnisty ze żwirem (opis wydzielenia zgeneralizowany), 80,0 - 85,0 m - glina lub pył. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 11 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH 3.6. Warunki hydrogeologiczne W rejonie omawianego ujęcia miejskiego w Suwałkach można wyróżnić trzy warstwy wodonośne. Podstawowe znaczenie ma druga warstwa wodonośna eksploatowana obecnie praktycznie wszystkimi studniami ujęcia. Pierwsza warstwa wodonośna na terenie przedmiotowego ujęcia występuje w postaci szczątkowej (pomijając rejon okna hydrogeologicznego). Warstwa ta związana jest z przypowierzchniowymi utworami sandrowymi fazy pomorskiej stadiału głównego zlodowacenia północnopolskiego i stadiału mławskiego tegoż zlodowacenia. Niewielka miąższość tych utworów determinuje zasobność pierwszej warstwy wodonośnej. Warstwa ta charakteryzuje się zwierciadłem swobodnym występującym na terenie ujęcia na głębokości od 3 m do 9 m. Rzędne zwierciadła wody wahają się od 163 m n.p.m. do 166 m n.p.m. Kierunek przepływu wód w pierwszej warstwie wodonośnej jest zorientowany z NW na SE. Duże znaczenie w kształtowaniu zwierciadła wody tej warstwy ma intensywna eksploatacja ujęcia połączona z występowaniem okna hydrogeologicznego oraz przepływająca w bezpośrednim sąsiedztwie rzeka Czarna Hańcza. Zasilanie omawianej warstwy następuje przede wszystkim w wyniku infiltracji. Jakość wód pierwszej warstwy na terenie ujęcia jest monitorowana otworami obserwacyjnymi P1 i P2 zlokalizowanymi zgodnie z zał. nr 2 projektu. Aktualnie nie stwierdza się w próbach wody pobranych z tych otworów zanieczyszczeń antropogenicznych. Druga warstwa wodonośna jest związana z występowaniem utworów wodnolodowcowych stadiału mazowiecko-podlaskiego zlodowacenia środkowopolskiego. Warstwa ta ma podstawowe znacznie użytkowe w rejonie Suwałk. Wszystkie studnie ujęcia miejskiego eksploatują omawianą warstwę. Od góry druga warstwa wodonośna jest izolowana warstwą glin zwałowych. Jak już wyżej wspomniano, warstwa tych glin nie jest ciągła, przez co na terenie ujęcia występuje okno hydrogeologiczne, gdzie wody pierwszej warstwy wodonośnej kontaktują się z wodami drugiej warstwy. Brak pełnej izolacji omawianej warstwy użytkowej naraża ją na możliwości infiltracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu. Takie zagrożenie potęguje bardzo płytkie zaleganie zwierciadła wody (mała miąższość strefy aeracji) oraz bardzo wysoka przepuszczalność utworów przypowierzchniowych. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 12 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Zwierciadło wody drugiej warstwy wodonośnej (poza rejonem okna hydrogeologicznego) ma charakter naporowy i stabilizuje się praktycznie na rzędnych zgodnych z rzędnymi stabilizacji pierwszej warstwy wodonośnej. Współczynniki filtracji obliczone w oparciu o wyniki próbnych pompowań kształtują się od 0,4 m3/h do 3,5 m3/h. Główną rolę w zasilaniu drugiej warstwy wodonośnej odgrywa dopływ lateralny oraz przesączanie przez warstwę glin zwałowych i infiltracja w rejonie okna hydrogeologicznego. Kierunek przepływu wód jest w przybliżeniu zgodny z kierunkiem przepływu wód pierwszej warstwy wodonośnej, czyli z NW na SE. Podstawowe znaczenie w aspekcie jakości wody drugiej warstwy wodonośnej ma zawartość związków żelaza. Aktualnie już w wielu studniach ujmujących drugą warstwę wodonośną [m.in. nr: 1’, 1D, 3 (piezometr), 3A, 4, 4B, 5B, 5C, 6C i 6B] zawartość żelaza przekracza wartość 0,5 mg/dm3. Ponadto, cztery inne studnie [nr 1C, 2C i 3B] wykazują zawartość związków żelaza w przedziale 0,2 - 0,5 mg/dm3. Przy analizie zawartości związków żelaza w studniach ujęcia istotne znaczenie ma wzrost względnie spadek wartości parametru. W przypadku 5 studni ujęcia [nr 1’, 2C, 3A i 6B] występuje w ostatnich latach wyraźne zjawisko wzrostu zawartości żelaza. Analiza rozkładu i trendu zawartości żelaza w studniach ujęcia nie wykazuje logicznych prawidłowości. Poza przekroczeniami zawartości związków żelaza nie zanotowano ponadnormatywnych zawartości innych parametrów fizyko-chemicznych. Trzecia warstwa wodonośna została nawiercona wyłącznie w otworze studziennym nr 1A. Jej parametry hydrogeologiczne są mało poznane, ponieważ została ujęta razem z drugą warstwą wodonośną. Projektowanym otworem studziennym nr 1E zamierza się ująć drugą warstwę wodonośną o zwierciadle napiętym. Zwierciadło to powinno zostać nawiercone na głębokości ok. 30 m i powinno ustalić się na głębokości ok. 6,5 m. Zakłada się, że warstwa wodonośna powinna wystąpić w przedziale od 30 m do 81 m. Budować ją powinny piaski różnoziarniste ze żwirem o współczynniku filtracji przyjętym jako wielkość uśredniona z sąsiednich otworów w wysokości 0,0002 m/s. Woda z przewidzianej do ujęcia warstwy może zawierać ponadnormatywne zawartości związków żelaza i manganu. Projektowanym otworem studziennym nr 2E zamierza się ująć drugą warstwę wodonośną o zwierciadle napiętym. Zwierciadło to powinno zostać nawiercone na głębokości ok. 25 m i powinno ustalić się na głębokości ok. 6 m. Zakłada się, że warstwa wodonośna powinna wystąpić w przedziale od 25 m do 80 m. Budować ją powinny piaski EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 13 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH różnoziarniste ze żwirem o współczynniku filtracji przyjętym jako wielkość uśredniona z sąsiednich otworów w wysokości 0,0001 m/s. Woda z przewidzianej do ujęcia warstwy może zawierać ponadnormatywne zawartości związków żelaza i manganu. Analizowany teren zgodnie z danymi zamieszczonymi w opracowaniu - Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce wymagających szczególnej ochrony w skali 1: 500 000 - Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków 1990 r. znajduje się poza zasięgiem wyznaczonych GZWP. 4. OBLICZENIA HYDROGEOLOGICZNE 4.1. Otwór studzienny nr 1E Założenia: k = 0,0002465 m/s = 0,89 m/h = 21,30 m/d (wartość uśredniona z otw. nr 1’ (zał. nr 6.1) i nr 1D (zał. nr 6.3)) l = 49 m - 6 m (rury międzyfiltrowe) = 43 m d = 0,457 m vdop. = 9,8 k = 45,23 m/d = 1,88 m/h Wydajność dopuszczalną filtra - Qdop. wyliczono ze wzoru: Qdop. = 3,14 x d x l x vdop. = 3,14 x 0,457 x 43 x 1,88 = ok. 116 m3/h Depresję przy wydajności 116 m3/h oraz wydajności jednostkowej q, przyjętej jako wartość uśredniona z otw. nr 1’ (zał. nr 6.1) i nr 1D (zał. nr 6.3) w wysokości 37,3 m3/h/1mS wyliczono ze wzoru: S= Qdop. = ok. 3,11 m q Promień leja depresji wyliczono ze wzoru: R = 3000 x S W przypadku projektowanego potwierdzenia otworu się studziennego nr k = 146 m zakładanych 1E będzie warunków można geologicznych uzyskać z wydajność satysfakcjonującą Inwestora. Mając na uwadze awaryjny charakter projektowanego otworu studziennego, nie analizuje się wzajemnego oddziaływania z innymi sąsiednimi studniami ujęcia. Projektowany otwór studzienny nie będzie eksploatowany równocześnie z sąsiednimi otworami studziennymi. 4.2. Otwór studzienny nr 2E EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 14 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Założenia: k = 0,000126 m/s = 0,45 m/h = 10,89 m/d (wartość uśredniona z otw. nr 2A (zał. nr 6.5) i nr 2C (zał. nr 6.6)) l = 54 m - 6 m (rury międzyfiltrowe) = 48 m d = 0,457 m vdop. = 9,8 k = 32,34 m/d = 1,35 m/h Wydajność dopuszczalną filtra - Qdop. wyliczono ze wzoru: Qdop. = 3,14 x d x l x vdop. = 3,14 x 0,457 x 48 x 1,35 = ok. 93 m3/h Depresję przy wydajności 93 m3/h oraz wydajności jednostkowej q, przyjętej jako wartość uśredniona z otw. nr 2A (zał. nr 6.5) i nr 2C (zał. nr 6.6) w wysokości 17,9 m3/h/1mS wyliczono ze wzoru: S= Qdop. q = ok. 5,2 m Promień leja depresji wyliczono ze wzoru: R = 3000 x S W przypadku projektowanego potwierdzenia otworu się studziennego nr k = 175 m zakładanych 2E będzie warunków można geologicznych uzyskać z wydajność satysfakcjonującą Inwestora. Mając na uwadze awaryjny charakter projektowanego otworu studziennego, nie analizuje się wzajemnego oddziaływania z innymi sąsiednimi studniami ujęcia. Projektowany otwór studzienny nie będzie eksploatowany równocześnie z sąsiednimi otworami studziennymi. 5. STREFA OCHRONNA Problematykę stref ochronnych aktualnie reguluje Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku - Prawo wodne (Dz. U. nr 115, poz. 1229). Zgodnie z art. 51 wyżej cytowanej Ustawy: "W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych, mogą być ustanawiane: 1) strefy ochronne ujęć wody, 2) obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych." Decyzją Wojewody Suwalskiego nr GPŚ.VII/W/6210/16/94-95 z 31.10.1995 roku została ustanowiona strefa ochronna dla ujęcia miejskiego w Suwałkach. Decyzja ta była EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 15 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH ważna do 31.10.2005 roku. Korekta zakazów obowiązujących w terenie ochrony pośredniej (wewnętrznym) została zatwierdzona decyzją Wojewody Podlaskiego znak: ROŚ.II.6811/12/00 z 27.12.2000 roku. W Dodatku nr 3 do „Dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych w rejonie Suwałk - 1993 r.” opracowanym we wrześniu 2006 r. przez Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Zakład w Gdańsku, wyznaczono nowe granice strefy ochronnej w terenie pośrednim dla ujęcia miejskiego w Suwałkach. Przedmiotowy dodatek został przyjęty przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Aktualnie prowadzone jest przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, postępowanie w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia miejskiego w Suwałkach, w oparciu o cytowany w rozdziale 1.3. Wniosek o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia komunalnego w Suwałkach. Projektowane otwory studzienne nr 1E i nr 2E lokalizowane są w granicach wyznaczonej strefy ochronnej w terenie pośrednim dla ujęcia miejskiego w Suwałkach. Projektowana studnia wiercona nr 1E lokalizowana jest na terenie wygrodzonym stacji wodociągowej w Suwałkach (zał. nr 3). W związku z tym, projektuje się dla niej wyznaczyć strefę ochronną w terenie bezpośrednim, w promieniu 10 m od osi otworu studziennego, bez konieczności wygradzania tego terenu. Projektowana studnia wiercona nr 2E lokalizowana jest w granicach wyznaczonej strefy ochronnej w terenie bezpośrednim dla studni nr 2A i nr 2C, zgodnie z zał. nr 4 niniejszego projektu. Na terenie ochrony bezpośredniej ujęcia wody podziemnej wyżej cytowana Ustawa zabrania użytkowania gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. Ponadto na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wody podziemnej należy: "1) odprowadzać wody opadowe w sposób uniemożliwiający przedostawanie się ich do urządzeń służących do poboru wody, 2) zagospodarować teren zielenią, 3) odprowadzać poza granice terenu ochrony bezpośredniej ścieki z urządzeń sanitarnych, przeznaczonych do użytku osób zatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody, 4) ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody." EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 16 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH 6. PROJEKT GEOLOGICZNO-TECHNICZNY WYKONANIA OTWORU STUDZIENNEGO NR 1E 6.1. Założenia wyjściowe Zgodnie z danymi przedstawionymi w poprzednich rozdziałach, dla rozwiązania postawionego zadania geologicznego, wykonany zostanie otwór wiertniczy do głębokości 85 m. Lokalizacja otworu została wyznaczona na załączonym planie sytuacyjno- wysokościowym w oparciu o przeprowadzoną wizję lokalną i rozpoznanie terenowych warunków bhp i ppoż. Lokalizacja może ulec zmianie jedynie na podstawie komisyjnego i protokolarnego wyznaczenia nowego miejsca otworu w obrębie tej samej parceli. 6.2. Konstrukcja techniczna otworu Projektowany otwór studzienny nr 1E należy wykonać systemem udarowym w kolumnie rur o ø 508 mm do głębokości 28 m, a następnie w kolumnie rur ø 457 mm do głębokości końcowej, tj. 85 m. Po zafiltrowaniu otworu kolumna rur ø 457 mm powinna zostać podciągnięta do dolnej krawędzi rury nadfiltrowej (ok. 30 m), natomiast kolumna rur ø 508 mm może być usunięta z otworu, a przestrzeń pierścieniowa pomiędzy rurami ø 457 mm i ø 508 mm powinna być wypełniona mleczkiem iłowym. 6.3. Pobieranie próbek gruntu i wody Podczas wiercenia należy pobierać próbki gruntu do skrzynek znormalizowanych o pojemności przegród 1 dcm3. Próbki należy pobierać: z każdej warstwy wyróżniającej się litologicznie, z warstw nieprzepuszczalnych co 1 m, z warstw nawodnionych co 1 m. Na skrzynkach w sposób trwały należy zaznaczyć głębokość pobrania próbki, numer otworu, nazwę miejscowości w której obrębie wykonywane są roboty oraz numer budowy. Próbki powinny być stale zabezpieczone przed bezpośrednim wpływem opadów atmosferycznych i dużych zmian temperatury. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 17 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Z poszczególnych wydzieleń litologicznych tworzących warstwę wodonośną należy pobrać próbki gruntu do badań granulometrycznych, służących właściwemu doborowi obsypki filtracyjnej i siatki filtracyjnej. W czasie próbnego pompowania studni (III cykl dynamiczny) należy pobrać próbę wody do badań fizyko-chemicznych i bakteriologicznych. Pobierane w czasie wiercenia próbki gruntu zaliczane są do próbek czasowego przechowywania zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 roku w sprawie gromadzenia i udostępniania próbek i dokumentacji geologicznych (Dz. U. nr 153, poz. 1780). Próbki mogą być zlikwidowane po przyjęciu dodatku do dokumentacji przez właściwy organ administracji geologicznej. 6.4. Pomiary i obserwacje hydrogeologiczne w czasie wiercenia Poza pomiarami hydrogeologicznymi zalecanymi w pozostałych rozdziałach niniejszego projektu należy: codziennie przed rozpoczęciem wiercenia i po jego zakończeniu wykonywać pomiary głębokości zwierciadła wody w otworze; wyniki pomiarów należy zapisywać w dziennych raportach wiertniczych; po nawierceniu warstwy wodonośnej i zagłębieniu się w nią na głębokość ok. 1 m konieczne jest przerwanie robót wiertniczych i dokonanie pomiarów stabilizacji zwierciadła wody; za zwierciadło ustabilizowane należy uznawać poziom, przy którym trzy kolejne pomiary wykonywane w odstępach 10 - minutowych wykażą różnice mniejsze niż 2 cm; w czasie wykonywania pomiarów należy mieć na uwadze pracę poszczególnych studni ujęcia; po zalaniu wnętrza otworu wodą do wierzchu przed filtrowaniem, a następnie po odsłonięciu filtra należy zmierzyć poziom na którym ustabilizuje się zwierciadło wody w otworze, a wynik zanotować w karcie otworu. 6.5. Zamykanie horyzontów wodonośnych Zamykanie wód z przewiercanych poziomów wodonośnych ma na celu nienaruszenie naturalnej izolacji poszczególnych poziomów, ochronę różnych poziomów przed skażeniem bakteriologicznym oraz ochronę przed mieszaniem się wód o różnym składzie fizyko-chemicznym. Zamknięcia należy dokonać na polecenie geologa nadzorującego budowę i według szczegółowej instrukcji iłowania względnie cementowania, w którą powinna być EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 18 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH wyposażona brygada wiertnicza. W przypadku nieuzyskania prawidłowego zamknięcia, czynność zamykania należy powtórzyć i przeprowadzić ponownie próbę szczelności. W czasie realizacji niniejszego projektu nie przewiduje się konieczności zamykania horyzontów wodonośnych. W celu zabezpieczenia studni przed infiltracją wód opadowych z powierzchni terenu, należy wykonać uszczelnienie iłowe, względnie compactonitowe przestrzeni pierścieniowej w przedziale głębokości od 28 m do głębokości planowanego dna obudowy studni. 6.6. Filtrowanie otworu Po odwierceniu otworu do projektowanej głębokości należy zainstalować filtr tracony ø 298 mm o następujących wymiarach: rura podfiltrowa - 5,0 mb. część robocza (siatka stilonowa) - 49 mb. (razem z rurami międzyfiltrowymi - 6 mb.) rura nadfiltrowa - 11,0 mb. Filtr powinien być wykonany z rury stalowej ø 298 mm, perforowanej i owiniętej siatką stilonową na podkładzie ze sznurka powlekanego. Zabudowa filtra ø 298 mm w rurach ø 457 mm projektowana jest celowo, aby uzyskać większą grubość przestrzeni pierścieniowej, a przez to także obsypki filtracyjnej. Rura podfiltrowa powinna być zamknięta od dołu denkiem. Do rur nad-, międzyi podfiltrowej należy przymocować prowadnice dystansowe na obwodzie co 90 o, które umożliwią centryczne ustawienie filtra w otworze. Szczegółową konstrukcję filtra odnośnie zarówno typu jak i wymiarów poszczególnych jego elementów określi geolog nadzorujący w oparciu o rzeczywiste warunki geologiczne stwierdzone podczas wiercenia. Filtrowanie otworu powinno odbywać się po komisyjnym odbiorze filtra na budowie i pomiarze głębokości otworu filtrowanego. W skład komisji powinni wchodzić: przedstawiciel Inwestora, geolog nadzorujący oraz kierownik otworu. Przed przystąpieniem do odsłonięcia filtra wnętrze otworu należy wypełnić wodą niezanieczyszczoną bakteriologicznie do poziomu stabilizowania się wody w czasie nawiercania warstwy wodonośnej. W czasie stosowania obsypki filtracyjnej wskazane jest utrzymywanie w otworze zwierciadła wody powyżej poziomu stabilizacji. Obsypywanie filtru należy rozpocząć od wytworzenia ok. 2 m słupa obsypki wokół filtra, po czym pod-ciągnąć rury o 1 - 1,5 m. Następnie należy uzupełnić zapas obsypki w rurach do 2 m i podciągnąć rury o taki sam odcinek jak poprzednio. W ten sposób należy obsypywać filtr aż do EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 19 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH obsypania jego części czynnej (filtru właściwego) + minimum 3 m rury nadfiltrowej. Wokół rury nadfiltrowej, ponad obsypką filtracyjną, należy wykonać uszczelkę żwirową w przedziale głębokości minimum 5 m. Granulację obsypki określa się wg następującego wzoru (PN-G-02318): 4≤ D ≤6 d 50 gdzie: D - średnica ziaren obsypki [mm], d 50 - średnica ziaren, które wraz z ziarnami mniejszymi stanowią 50% wagowych warstwy wodonośnej, odczytana z krzywej granulometrycznej [mm]. Szczegółowe dane odnośnie konstrukcji filtru, rodzaju obsypki i uszczelki określi geolog nadzorujący przy opracowywaniu szczegółowego projektu filtra. Prace związane z filtrowaniem otworu powinny być zakończone po dokonaniu sprawdzenia centrycznego ustawienia kolumny filtrowej w otworze. 6.7. Próbne pompowanie Po odwierceniu i zafiltrowaniu otworu należy przeprowadzić próbne pompowanie studni. Pompowanie powinno składać się z dwóch etapów: pompowania oczyszczającego i pompowania pomiarowego. Pompowanie oczyszczające ma na celu oczyszczenie strefy około filtrowej z zawiesiny pylastej, a zatem polepszenie dróg filtracji wody do otworu, przygotowanie otworu do pompowania pomiarowego i eksploatacji. Pompowanie to należy przeprowadzić pompą przystosowaną do pompowania wody zanieczyszczonej zawiesiną mechaniczną po uprzednim ustabilizowaniu się zwierciadła wody w otworze. Pompowanie oczyszczające powinno trwać aż do otrzymania całkowicie czystej i klarownej wody. Tok pompowania oraz sposób oceny klarowności wody winna określać szczegółowo instrukcja robocza opracowywana indywidualnie dla każdej studni przez geologa nadzorującego. Do celów kosztorysowych przyjmuje się czas pompowania oczyszczającego równy 24 godziny. Po zakończeniu pompowania oczyszczającego należy zmierzyć szybkość stabilizacji zwierciadła wody w otworze. Drugi etap pompowania - pompowanie pomiarowe powinno być poprzedzone dezynfekcją otworu, polegającą na wlaniu do otworu odpowiedniej ilości wodnego roztworu EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 20 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH środka odkażającego (podchloryn wapnia, sodu itp.) według szczegółowej instrukcji przedsiębiorstwa wykonującego otwór i pozostawieniu otworu przez 24 godziny. Pompowanie pomiarowe ma na celu: sprawdzenie pracy studni w warunkach zbliżonych do warunków eksploatacyjnych, uzyskanie danych do obliczeń parametrów hydrogeologicznych (średniego współczynnika filtracji, wydajności eksploatacyjnej, wydajności dopuszczalnej oraz odpowiadających tym wydajnościom - depresji i zasięgu leja depresyjnego), dostarczenie danych odnośnie składu fizyko-chemicznego i bakteriologicznego wody oraz sprawdzenie ewentualnych możliwości jej uzdatniania, definitywne ustalenie przydatności ujętej warstwy wodonośnej do zamierzonych celów eksploatacyjnych. Próbne pompowanie pomiarowe należy przeprowadzić na trzech stopniach dynamicznych, pompą z możliwością uzyskania wydajności rzędu 116 m3/h wg zasady: Q1 = 1/3 Qmax Q2 = 2/3 Qmax Q3 = Qmax Maksymalna wydajność pompowania pomiarowego powinna być określona na podstawie wyników pompowania oczyszczającego. Czas trwania pompowania pomiarowego przy każdej wydajności nie powinien być krótszy niż 24 godzin od chwili ustabilizowania się depresji. Dla celów kosztorysowych przyjmuje się, że pompowanie pomiarowe wraz z okresem potrzebnym na stabilizację zwierciadła wody w otworze będzie trwało około 72 godziny. Do pomiaru wydajności otworu należy zastosować wodomierz. Pomiary zwierciadła wody należy wykonywać świstawką studzienną. Rejestrację poziomu lustra wody i wydajności pompowania w przedmiotowym otworze można przeprowadzić metodą on-line, wykorzystując system Inwestora. Wodę w czasie próbnego pompowania należy odprowadzać do kanalizacji deszczowej. Energię elektryczną zapewnia Inwestor na placu budowy. Przez cały okres pompowania pomiarowego należy prowadzić obserwacje zwierciadła wody w pompowanym otworze. Po zakończeniu pompowania należy wykonać pomiary stabilizacji zwierciadła wody. Wyniki pomiarów i obserwacji hydrogeologicznych należy wpisywać w dzienniku próbnego pompowania. W czasie pompowania pomiarowego należy prowadzić obserwacje on-line sąsiednich otworów (1D, 6B, 1A, 1’, 1C, 4), wykorzystując zainstalowany system Inwestora. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 21 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH 6.8. Prace geodezyjne Przedmiotowy otwór studzienny nr 1E powinien być zaniwelowany i dowiązany geodezyjnie. 7. PROJEKT GEOLOGICZNO-TECHNICZNY WYKONANIA OTWORU STUDZIENNEGO NR 2E 7.1. Założenia wyjściowe Zgodnie z danymi przedstawionymi w poprzednich rozdziałach, dla rozwiązania postawionego zadania geologicznego, wykonany zostanie otwór wiertniczy do głębokości 85 m. Lokalizacja otworu została wyznaczona na załączonym planie sytuacyjno- wysokościowym w oparciu o przeprowadzoną wizję lokalną i rozpoznanie terenowych warunków bhp i ppoż. Lokalizacja może ulec zmianie jedynie na podstawie komisyjnego i protokolarnego wyznaczenia nowego miejsca otworu w obrębie tej samej parceli. 7.2. Konstrukcja techniczna otworu Projektowany otwór studzienny nr 2E należy wykonać systemem udarowym w kolumnie rur o ø 508 mm do głębokości 23 m, a następnie w kolumnie rur ø 457 mm do głębokości końcowej, tj. 85 m. Kolumna rur ø 508 mm powinna zostać postawiona wodoszczelnie w korku iłowym. Po zafiltrowaniu otworu kolumna rur ø 457 mm powinna zostać usunięta z górotworu. 7.3. Pobieranie próbek gruntu i wody Podczas wiercenia należy pobierać próbki gruntu do skrzynek znormalizowanych o pojemności przegród 1 dcm3. Próbki należy pobierać: z każdej warstwy wyróżniającej się litologicznie, z warstw nieprzepuszczalnych co 1 m, z warstw nawodnionych co 1 m. Na skrzynkach w sposób trwały należy zaznaczyć głębokość pobrania próbki, numer otworu, nazwę miejscowości w której obrębie wykonywane są roboty oraz numer budowy. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 22 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Próbki powinny być stale zabezpieczone przed bezpośrednim wpływem opadów atmosferycznych i dużych zmian temperatury. Z poszczególnych wydzieleń litologicznych tworzących warstwę wodonośną należy pobrać próbki gruntu do badań granulometrycznych, służących właściwemu doborowi obsypki filtracyjnej i siatki filtracyjnej. W czasie próbnego pompowania studni (III cykl dynamiczny) należy pobrać próbę wody do badań fizyko-chemicznych i bakteriologicznych. Pobierane w czasie wiercenia próbki gruntu zaliczane są do próbek czasowego przechowywania zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 roku w sprawie gromadzenia i udostępniania próbek i dokumentacji geologicznych (Dz. U. nr 153, poz. 1780). Próbki mogą być zlikwidowane po przyjęciu dodatku do dokumentacji przez właściwy organ administracji geologicznej. 7.4. Pomiary i obserwacje hydrogeologiczne w czasie wiercenia Poza pomiarami hydrogeologicznymi zalecanymi w pozostałych rozdziałach niniejszego projektu należy: codziennie przed rozpoczęciem wiercenia i po jego zakończeniu wykonywać pomiary głębokości zwierciadła wody w otworze; wyniki pomiarów należy zapisywać w dziennych raportach wiertniczych; po nawierceniu warstwy wodonośnej i zagłębieniu się w nią na głębokość ok. 1 m konieczne jest przerwanie robót wiertniczych i dokonanie pomiarów stabilizacji zwierciadła wody; za zwierciadło ustabilizowane należy uznawać poziom, przy którym trzy kolejne pomiary wykonywane w odstępach 10 - minutowych wykażą różnice mniejsze niż 2 cm; w czasie wykonywania pomiarów należy mieć na uwadze pracę poszczególnych studni ujęcia; po zalaniu wnętrza otworu wodą do wierzchu przed filtrowaniem, a następnie po odsłonięciu filtra należy zmierzyć poziom na którym ustabilizuje się zwierciadło wody w otworze, a wynik zanotować w karcie otworu. 7.5. Zamykanie horyzontów wodonośnych Zamykanie wód z przewiercanych poziomów wodonośnych ma na celu nienaruszenie naturalnej izolacji poszczególnych poziomów, ochronę różnych poziomów przed skażeniem bakteriologicznym oraz ochronę przed mieszaniem się wód o różnym składzie fizyko-chemicznym. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 23 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Zamknięcia należy dokonać na polecenie geologa nadzorującego budowę i według szczegółowej instrukcji iłowania względnie cementowania, w którą powinna być wyposażona brygada wiertnicza. W przypadku nieuzyskania prawidłowego zamknięcia, czynność zamykania należy powtórzyć i przeprowadzić ponownie próbę szczelności. W czasie realizacji niniejszego projektu przewiduje się konieczność postawienia kolumny rur ø 508 mm w korku iłowym, w celu izolacji drugiej użytkowej warstwy wodonośnej od wód gruntowych gromadzących się w pierwszej przypowierzchniowej warstwie wodonośnej. W celu zabezpieczenia studni przed infiltracją wód opadowych z powierzchni terenu, należy wykonać uszczelnienie iłowe, względnie compactonitowe, przestrzeni pierścieniowej pomiędzy kolumną rur ø 508 mm, a rurą nadfiltrową, w przedziale głębokości od ok. 20 m do ok. 10 m. 7.6. Filtrowanie otworu Po odwierceniu otworu do projektowanej głębokości należy zainstalować filtr kolumnowy ø 298 mm o następujących wymiarach: rura podfiltrowa - 5,0 mb. część robocza (siatka stilonowa) - 54 mb. (razem z rurami międzyfiltrowymi - 6 mb.) rura nadfiltrowa - 26,0 mb. Filtr powinien być wykonany z rury stalowej ø 298 mm, perforowanej i owiniętej siatką stilonową na podkładzie ze sznurka powlekanego. Zabudowa filtra ø 298 mm w rurach ø 457 mm projektowana jest celowo, aby uzyskać większą grubość przestrzeni pierścieniowej, a przez to także obsypki filtracyjnej. Rura podfiltrowa powinna być zamknięta od dołu denkiem. Do rur nad-, międzyi podfiltrowej należy przymocować prowadnice dystansowe na obwodzie co 90 o, które umożliwią centryczne ustawienie filtra w otworze. Szczegółową konstrukcję filtra odnośnie zarówno typu jak i wymiarów poszczególnych jego elementów określi geolog nadzorujący w oparciu o rzeczywiste warunki geologiczne stwierdzone podczas wiercenia. Filtrowanie otworu powinno odbywać się po komisyjnym odbiorze filtra na budowie i pomiarze głębokości otworu filtrowanego. W skład komisji powinni wchodzić: przedstawiciel Inwestora, geolog nadzorujący oraz kierownik otworu. Przed przystąpieniem do odsłonięcia filtra wnętrze otworu należy wypełnić wodą niezanieczyszczoną bakteriologicznie do poziomu stabilizowania się wody w czasie EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 24 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH nawiercania warstwy wodonośnej. W czasie stosowania obsypki filtracyjnej wskazane jest utrzymywanie w otworze zwierciadła wody powyżej poziomu stabilizacji. Obsypywanie filtru należy rozpocząć od wytworzenia ok. 2 m słupa obsypki wokół filtra, po czym pod-ciągnąć rury o 1 - 1,5 m. Następnie należy uzupełnić zapas obsypki w rurach do 2 m i podciągnąć rury o taki sam odcinek jak poprzednio. W ten sposób należy obsypywać filtr aż do obsypania jego części czynnej (filtru właściwego) + minimum 5 m rury nadfiltrowej. Granulację obsypki określa się wg następującego wzoru (PN-G-02318): 4≤ D ≤6 d 50 gdzie: D - średnica ziaren obsypki [mm], d 50 - średnica ziaren, które wraz z ziarnami mniejszymi stanowią 50% wagowych warstwy wodonośnej, odczytana z krzywej granulometrycznej [mm]. Szczegółowe dane odnośnie konstrukcji filtru, rodzaju obsypki i uszczelki określi geolog nadzorujący przy opracowywaniu szczegółowego projektu filtra. Prace związane z filtrowaniem otworu powinny być zakończone po dokonaniu sprawdzenia centrycznego ustawienia kolumny filtrowej w otworze. 7.7. Próbne pompowanie Po odwierceniu i zafiltrowaniu otworu należy przeprowadzić próbne pompowanie studni. Pompowanie powinno składać się z dwóch etapów: pompowania oczyszczającego i pompowania pomiarowego. Pompowanie oczyszczające ma na celu oczyszczenie strefy około filtrowej z zawiesiny pylastej, a zatem polepszenie dróg filtracji wody do otworu, przygotowanie otworu do pompowania pomiarowego i eksploatacji. Pompowanie to należy przeprowadzić pompą przystosowaną do pompowania wody zanieczyszczonej zawiesiną mechaniczną po uprzednim ustabilizowaniu się zwierciadła wody w otworze. Pompowanie oczyszczające powinno trwać aż do otrzymania całkowicie czystej i klarownej wody. Tok pompowania oraz sposób oceny klarowności wody winna określać szczegółowo instrukcja robocza opracowywana indywidualnie dla każdej studni przez geologa nadzorującego. Do celów kosztorysowych przyjmuje się czas pompowania oczyszczającego równy 24 godziny. Po zakończeniu pompowania oczyszczającego należy zmierzyć szybkość stabilizacji zwierciadła wody w otworze. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 25 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH Drugi etap pompowania - pompowanie pomiarowe powinno być poprzedzone dezynfekcją otworu, polegającą na wlaniu do otworu odpowiedniej ilości wodnego roztworu środka odkażającego (podchloryn wapnia, sodu itp.) według szczegółowej instrukcji przedsiębiorstwa wykonującego otwór i pozostawieniu otworu przez 24 godziny. Pompowanie pomiarowe ma na celu: sprawdzenie pracy studni w warunkach zbliżonych do warunków eksploatacyjnych, uzyskanie danych do obliczeń parametrów hydrogeologicznych (średniego współczynnika filtracji, wydajności eksploatacyjnej, wydajności dopuszczalnej oraz odpowiadających tym wydajnościom - depresji i zasięgu leja depresyjnego), dostarczenie danych odnośnie składu fizyko-chemicznego i bakteriologicznego wody oraz sprawdzenie ewentualnych możliwości jej uzdatniania, definitywne ustalenie przydatności ujętej warstwy wodonośnej do zamierzonych celów eksploatacyjnych. Próbne pompowanie pomiarowe należy przeprowadzić na trzech stopniach dynamicznych, pompą z możliwością uzyskania wydajności rzędu 93 m3/h wg zasady: Q1 = 1/3 Qmax Q2 = 2/3 Qmax Q3 = Qmax Maksymalna wydajność pompowania pomiarowego powinna być określona na podstawie wyników pompowania oczyszczającego. Czas trwania pompowania pomiarowego przy każdej wydajności nie powinien być krótszy niż 24 godzin od chwili ustabilizowania się depresji. Dla celów kosztorysowych przyjmuje się, że pompowanie pomiarowe wraz z okresem potrzebnym na stabilizację zwierciadła wody w otworze będzie trwało około 72 godziny. Do pomiaru wydajności otworu należy zastosować wodomierz. Pomiary zwierciadła wody należy wykonywać świstawką studzienną. Rejestrację poziomu lustra wody i wydajności pompowania w przedmiotowym otworze można przeprowadzić metodą on-line, wykorzystując system Inwestora. Wodę w czasie próbnego pompowania należy odprowadzać do kanalizacji deszczowej. Energię elektryczną zapewnia Inwestor na placu budowy. Przez cały okres pompowania pomiarowego należy prowadzić obserwacje zwierciadła wody w pompowanym otworze. Po zakończeniu pompowania należy wykonać pomiary stabilizacji zwierciadła wody. Wyniki pomiarów i obserwacji hydrogeologicznych należy wpisywać w dzienniku próbnego pompowania. W czasie pompowania pomiarowego EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 26 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA należy prowadzić obserwacje on-line sąsiednich otworów (6B, 2A, 2C, 6, 6C, 2D), wykorzystując zainstalowany system Inwestora. 7.8. Prace geodezyjne Przedmiotowy otwór studzienny nr 2E powinien być zaniwelowany i dowiązany geodezyjnie. 8. ODDZIAŁYWANIE PROJEKTOWANYCH PRAC GEOLOGICZNYCH NA ŚRODOWISKO Niewłaściwie prowadzone roboty geologiczne związane z budową studni mogą stanowić zagrożenie dla środowiska, a szczególnie dla środowiska wodno-gruntowego. Zagrożenie to może zaistnieć w przypadku niezgodnego z przepisami izolowania poszczególnych poziomów i warstw wodonośnych, a szczególnie poziomów i warstw o różnych parametrach ilościowych i jakościowych. Dlatego też roboty studzienne powinny być realizowane przez doświadczone firmy posiadającym stosowne uprawnienia wiertnicze. W przypadku projektowanych otworów szczególną uwagę należy zwrócić na właściwe wykonanie izolacji użytkowej, drugiej warstwy wodonośnej, od pierwszej warstwy wodonośnej - w przypadku otworu nr 2E oraz powierzchni terenu - w przypadku otworu nr 1E. 9. BEZPIECZEŃSTWO PROWADZENIA PROJEKTOWANYCH PRAC Na podstawie art. 67a ust. 2 cyt. Prawa geologicznego i górniczego wykonanie robót geologicznych, gdy projektowana głębokość wyrobiska nie przekracza 100 m, nie wymaga opracowania planu ruchu. Prace wiertnicze powinny być kierowane przez osobę posiadającą stwierdzone kwalifikacje do kierowania wierceniami do głębokości 100 m. Roboty wiertnicze i likwidacyjne powinny być wykonywane zgodnie z przepisami Prawa geologicznego i górniczego, a także przepisami prawnymi z zakresu bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa pożarowego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników. Przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego zakładu wykonującego roboty geologiczne: urządzenie wiertnicze i sprzęt muszą być sprawne, a ich praca nie powinna zagrażać otoczeniu; urządzenie wiertnicze i sprzęt winny być dopuszczone do stosowania na EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 27 UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH poszczególnych stanowiskach przez kierownika, w przypadku powstania awarii lub jakiegokolwiek zagrożenia należy wstrzymać ruch i niezwłocznie w sposób zorganizowany przystąpić do usuwania awarii i likwidacji zagrożenia, dozór i kierownictwo ruchu zakładu powinno stale prowadzić obserwacje i monitorować powstawanie awarii lub jakiegokolwiek zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub środowiska naturalnego. Przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego zakładu wykonującego roboty geologiczne: zakład wiertniczy powinien być wyposażony w telefon zapewniający stałą łączność i sprawne kierowanie i współdziałanie w przypadku likwidacji awarii i zagrożeń pożarowych i innych, urządzenie wiertnicze i sprzęt powinny być sprawne, wyposażone w sprzęt gaśniczy dopuszczony do stosowania na poszczególnych stanowiskach przez kierownika, uzupełnianie paliwa i smarów powinno odbywać się podczas postoju urządzenia wiertniczego i sprzętu, palenie tytoniu w powinno odbywać się tyko i wyłącznie podczas przerw w pracy i w miejscach do tego wyznaczonych, zbiorniki z paliwem i smarami do urządzenia wiertniczego i sprzętu powinny znajdować się w odległości co najmniej 50 m. Przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zakładu wykonującego roboty geologiczne: urządzenie wiertnicze i sprzęt powinny być obsługiwane przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, urządzenie wiertnicze i sprzęt powinny być obsługiwane przez pracowników przeszkolonych okresowo do pracy na poszczególnych stanowiskach zakładu wiertniczego, urządzenie wiertnicze i sprzęt powinny być obsługiwane zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową, a urządzenie wiertnicze i sprzęt powinny być wyposażone w taką dokumentację, urządzenie wiertnicze i sprzęt powinny być sprawne i dopuszczone do ruchu przez kierownika, pracownicy powinni być zapoznani z instrukcjami stanowiskowymi, pracownicy powinni być zaopatrzeni w odzież ochronną, niezbędne środki bhp do pracy EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 28 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA na poszczególnych stanowiskach, na każdej zmianie roboczej powinien być co najmniej jeden pracownik przeszkolony w zakresie udzielania pierwszej pomocy, a zakład wyposażony w środki medyczne pierwszej pomocy, nadzór nad pracą załogi powinna sprawować osoba z kierownictwa i dozoru ruchu. 10. SPOSÓB POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH AWARYJNYCH Nie przewiduje się wystąpienia sytuacji awaryjnych, określanych w Ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62, poz. 627) jako poważne awarie, w związku z realizacją przedmiotowego projektu. Zasadniczym elementem przeciwdziałania innym sytuacjom awaryjnym będzie zlecenie projektowanych prac firmie legitymującej się doświadczeniem przy realizacji tego rodzaju prac wiertniczych. Wszelkie ewentualne szkody powstałe w wyniku zaistniałej awarii winien pokryć Inwestor przy udziale wykonawcy robót. 11. OBOWIĄZKI W STOSUNKU DO OSÓB TRZECICH W związku z projektowanymi pracami nie wystąpią obowiązki w stosunku do osób trzecich. Niniejszy projekt, po uprzednim zatwierdzeniu przez organ administracji geologicznej, uprawnia do realizacji zaprojektowanych prac i robót geologicznych. Odpowiedzialność w stosunku do osób trzecich ponosi Inwestor, a także wykonawca robót. 12. HARMONOGRAM PRAC Harmonogram prac przedstawiono w poniższej tabeli: Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. Rodzaj czynności Otwór studzienny nr 1E Prace przygotowawcze (zagospodarowanie placu budowy, instalacja urządzenia wiertniczego] Prace wiertnicze Filtrowanie otworu Próbne pompowanie Wykonanie obudowy studni Likwidacja placu budowy RAZEM Otwór studzienny nr 2E Prace przygotowawcze (zagospodarowanie placu budowy, instalacja urządzenia wiertniczego] Prace wiertnicze Czas realizacji [w dniach] 2 30 5 5 1 2 45 2 30 EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 29 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH 3. 4. 5. 6. Filtrowanie otworu Próbne pompowanie Wykonanie obudowy studni Likwidacja placu budowy RAZEM OGÓŁEM UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA 5 5 1 2 45 90 Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej powinien zostać opracowany w terminie 1 miesiąca od odbioru robót terenowych. 13. WNIOSKI I ZALECENIA W celu rozwiązania zadania geologicznego, projektuje się wykonanie dwóch otworów studziennych o charakterze awaryjnym: otworu studziennego nr 1E do głębokości 85 m otworu studziennego nr 2E do głębokości 85 m. Projektowanym otworem studziennym nr 1E zamierza się ująć czwartorzędową warstwę wodonośną, która powinna wystąpić w przelocie głębokości od 30 m do 81 m. Projektowanym otworem studziennym nr 2E zamierza się ująć czwartorzędową warstwę wodonośną, która powinna wystąpić w przelocie głębokości od 25 m do 80 m. Z otworu studziennego nr 1E, o konstrukcji zaprojektowanej w rozdziale nr 6, w przypadku potwierdzenia się założonych warunków hydrogeologicznych, przewiduje się możliwość uzyskania wydajności eksploatacyjnej około 116 m3/h przy depresji ok. 3,11 m. Z otworu studziennego nr 2E, o konstrukcji zaprojektowanej w rozdziale nr 7, w przypadku potwierdzenia się założonych warunków hydrogeologicznych, przewiduje się możliwość uzyskania wydajności eksploatacyjnej około 93 m3/h przy depresji ok. 5,2 m. Woda z warstwy przewidzianej do ujęcia może zawierać ponadnormatywne zawartości związków żelaza i manganu. Projektowane w niniejszym opracowaniu roboty geologiczne powinny przebiegać pod nadzorem uprawnionego geologa. Projektowane prace studzienne powinny być wykonywane przez specjalistyczny zakład wiertniczo-studzienny. Wnioskuje się o zatwierdzenie przedmiotowego projektu na okres do 31 grudnia 2010 roku. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 30 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA Lokalizacja otworów, odbiór filtrów i zakończenie próbnych pompowań, powinny odbywać się komisyjnie i protokolarnie. Ostateczny odbiór każdego z otworów studziennych powinien być poprzedzony wykonaniem przeglądu kamerą. Po zakończeniu przewidzianych projektem prac i robót geologicznych, geolog nadzorujący budowę powinien opracować wyniki w postaci dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne ujęcia. Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej powinien być przedstawiony Marszałkowi Województwa Podlaskiego w terminie 1 miesiąca od daty odbioru robót studziennych. W związku z realizacją projektowanych prac geologicznych nie przewiduje się konieczności przekazywania próbek geologicznych organowi administracji geologicznej. W związku z projektowanymi pracami i robotami geologicznymi nie przewiduje się wystąpienia zagrożeń dla środowiska naturalnego. Projektowana inwestycja nie spowoduje zagrożenia dla środowiska wód podziemnych w rejonie opracowania pod warunkiem realizacji prac studziennych zgodnie z założeniami niniejszego projektu. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 31 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA CZĘŚĆ GRAFICZNA EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 32 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA SPIS ZAŁĄCZNIKÓW GRAFICZNYCH 1. Mapa lokalizacyjna - skala 1 : 50 000 2. Mapa dokumentacyjna - skala 1 : 10 000 3. Mapa sytuacyjno-wysokościowa [otwór studzienny nr 1E] - skala 1 : 500 4. Mapa sytuacyjno-wysokościowa [otwór studzienny nr 2E] - skala 1 : 500 5. Przekroje geologiczne 6. Karty wybranych otworów studziennych 7. Zestawienie otworów studziennych i obserwacyjnych na terenie ujęcia miejskiego w Suwałkach 8. Projekt geologiczno-techniczny otworu studziennego nr 1E. 9. Projekt geologiczno-techniczny otworu studziennego nr 2E. EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 33 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 34 PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH UJĘCIE MIEJSKIE W SUWAŁKACH SW1E i SW2E - BUDOWA EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI EKO - GEO SUWAŁKI 35